diff --git "a/ILLA/Словарь-Язык татарского фольклора-2018 (1).txt" "b/ILLA/Словарь-Язык татарского фольклора-2018 (1).txt" deleted file mode 100644--- "a/ILLA/Словарь-Язык татарского фольклора-2018 (1).txt" +++ /dev/null @@ -1,25286 +0,0 @@ -Г. ИБРАҺИМОВ исем. ТЕЛ, ӘДӘБИЯТ ҺӘМ СӘНГАТЬ ИНСТИТУТЫ -К.Р. Галиуллин -ТАТАР ФОЛЬКЛОРЫ ТЕЛЕ МӘКАЛЬЛӘР, КАНАТЛЫ ӘЙТЕЛМӘЛӘР, ҖОР СҮЗЛӘР ҺӘМ ӘЙТЕМНӘР СҮЗЛЕК -Казан -ББК 81.632.3-4:82.3(2=632.3)-4 - -"2014-2020 елларда Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасындагы башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү" дәүләт программасы кысаларында нәшер ителә -Фәнни редактор -филология фәннәре докторы, профессор К.М. Миңнуллин -Рецензентлар: -ТӘһСИ ның лексикография бүлеге мөдире, филология фәннәре кандидаты -Р.Т. Сәфәров, -ТӘһСИ ның халык иҗаты бүлеге мөдире, филология фәннәре кандидаты -И.И. Ямалтдинов -Галиуллин К.Р. -Әлеге хезмәт - татар паремияләренең дүрт төре (мәкальләр, канатлы әйтелмәләр, әйтемнәр, җор сүзләр) материалларын системалаштырып тасвирлаучы белешмәлек, хәзерге вакытта төзелеп килә торган татар паремияләре теле белешмәлекләре комплексының мөһим компонентла- рыннан берсе. Басманың төп өлешен конкорданс, сүз формаларының кире һәм ешлык сүзлекләре тәшкил итә. -Белешмәлек филологларга, сүзлекләр һәм уку әсбаплары төзүчеләргә, укытучыларга, студентларга, укучыларга, шулай ук татар халкының авыз иҗаты, аның теле белән кызыксынучыларга тәкъдим ителә. -УДК 811.512.145:398.9:81.374 -ББК 81.632.3-4:82.3(2=632.3)-4 -ISBN 978-5-93091-281-4 -© Галиуллин К.Р., 2018 - -1.1.1. СҮЗ БАШЫ -Лингвофольклористика - хәзерге филология фәненең актив үсештәге -өлкә лә реннән берсе. Бу өлкәдәге тикшеренүләр арасыннан шактый зур -урынны паре мияләр (мәкаль, әйтем һәм башка кече фольклор жанрлары) теленә, аның төрле аспектларына багышланган хезмәтләр алып тора -(к., мәсәлән, татар тел белем ен дә [Нәбиуллина 2003; Мөгътәсимова 2005; -Федорова, 2004; Юсупова һ. б. 2010]). -Хәзерге вакытта фольклор теле сүзлекләрен төзү перспективалы -юнәлеш ләрдән санала [Бобунова 2004]. -Әлеге китап - татар фольклор лингвографиясендә халык авыз иҗаты -әсәрләре теленең сүзлеген тасвирлауның беренче тәҗрибәсе. Ул - төзелеп -килгән татар паремияләре теленә багышланган белешмәлекләр комплексының төп компонентларыннан берсе. -Белешмәлек татар паремияләренең төрле чыганаклардан алынган материалларны (шулар арасында: [Исәнбәт 2010, ТХИ 1987 һ. б.]) туплаган компьютер фонды нигезендә төзелде. Әлеге белешмәлекнең электрон -текстотекасы нигезен татар фольклорының 12 томлык җыелма басмасы, -паремияләргә багыш ланган том [ТХИ 1987] материаллары тәшкил итә. -Текстотекага 174 тематик төркем составына һәм афористик фольклор -әсәрләренең дүрт төренә - мәкальләр һәм канатлы әйтелмәләр, әйтемнәр һәм җор сүзләргә, караган 17 424 паремия (шул исәптән 335 вариант) керде. -Белешмәлекнең төп өлешен конкорданс, кире (инверсион) һәм ешлык -сүзлек ләре тәшкил итә. -Конкорданс - паремия рәвешендәге мисаллар белән китерелгән сүз -формаларының алфавит күрсәткече. Конкорданс төрле типтагы текст -мате риалларын тасвирлаган сүзлекләр арасында үзенә аерым урын -били, Көнбатыш Европа һәм Төньяк Америка илләренең күбесендә ул -гаять популяр [Карпова 1984]. Рус телендәге текстларның да конкорданслары шактый [Русская 2003; Шестакова 2011]. Андый белешмәлекләр -1 Лингвография - тел гыйлеменең дисциплинаара өлкәсе, тел белешмәлекләре, сүзлекләр төзүнең -теориясе һәм практикасы (лингвография турында к. [Компьютерная 1995: 5-9]); аның бүлекчәләре лексикография, фразеография, морфемография, паремиография һ. б. -татар лингвографиясендә дә барлыкка килде (к., мәсәлән, [Галиуллин, -Кәримуллина, Минһаҗева 2006, 2009]). Шулай ук конкорданслар төрле -фольклор жанрлары (шул исәптән мәкаль һәм әйтемнәр) телен тасвирлаганда да файдаланыла [Бобунова 2007; Галиуллин, Мартьянов 2006]. -Кире сүзлектә инверсион алфавит тәртибендә урнашкан сүз формалары бирелә (статистик мәгълүматлар белән). -Ешлык сүзлегендә татар паремияләрендә 10 тапкыр һәм аннан да артыграк очраган сүз формалары китерелә. -Әлеге сүзлекләр татар паремияләренең академик басмасына [ТХИ -1987] белешмәлек-күрсәткечләр булып хезмәт итә алалар. -Автор, фәнни тикшеренүләргә дә, дидактик филологиягә дә материал бирүче әлеге белешмәлек татар фольклоры телен алга таба тагын да -тирәнтенрәк өйрәнергә этәргеч бирер, дип өметләнә. Сүзлек паремияләр -материалларының системалаштырылган җыентыгы сыйфатында филологларга, сүзлекләр һәм уку әсбаплары төзүчеләргә, укытучыларга, шулай ук -татар халкын ың авыз иҗаты, аның теле белән кызыксынучыларга файдалы булачак. -Автор фонд һәм сүзлек концепциясен тикшерүдә катнашкан филологколлегаларга, барлык белгечләргә ярдәмнәре һәм теләктәшлекләре өчен -рәхмәтле. -Материал туплауда һәм татар фольклоры фондын булдыруның -төрле этапларында катнашкан Г.Д. Ибраһимова, Р.Н. Кәримуллина, -Г.Н. Кәримулл ина, А.Н. Кәримуллинага автор тирән рәхмәтен белдерә. -Фәнни редактор К.М. Миңнуллинга, рецензентлар Р.Т. Сәфәров һәм -И.И. Ямалтдиновка аерым рәхмәт. -Татар паремияләре теле сүзлегенең фонды һәм башка компонентлары өстендә эш дәвам итә, аерым алганда, сүзлекнең электрон версиясе -төзелә. -Автор фондның һәм сүзлекнең мәгълүмати мөмкинлекләрен арттыра һәм баета алырдай теләк-тәкъдимнәр көтеп кала. Алар комплекслы -белешм әлекнең алдагы компонентларын эшләгәндә исәпкә алыначак. -E-mail: galiullin.kamil@mail.ru -Лингвофольклористика - одна из активно развивающихся областей современной филологической науки. Значительное место среди исследований -в этой области занимают работы, посвященные языку паремий (пословиц, поговорок и ряда других малых фольклорных жанров), различным его аспектам -(см., например, в татарском языкознании [Нәбиуллина 2003; Мөгътәсимова -2005; Фёдорова 2004; Юсупова и др. 2010]). -В настоящее время к числу перспективных относится направление, связанное с созданием словарей языка фольклора [Бобунова 2004]. -Данная книга представляет собой первый в татарской фольклорной лингвографии опыт словарного описания языка произведений устного народного -творчества. Она является одним из основных компонентов создаваемого комплекса справочников, посвященных языку татарских паремий. -Справочник составлен на основе компьютерного фонда татарских паремий, включающего материалы различных источников (среди которых: -[Исәнбәт 2010, ТХИ 1987 и др.]). В основу электронной текстотеки данного -справочника легли материалы 12-томного собрания татарского фольклора, -тома, посвященного паремиям [ТХИ 1987]. В текстотеку вошли 17 424 паремии (в том числе 335 вариантов), входящие в 174 тематические группы и -относящиеся к четырем видам афористических фольклорных произведений: -пословицы и крылатые выражения, поговорки и присловья. -Основная часть справочника содержит конкорданс, обратный (инверсионный) и частотный словари. -Конкорданс - алфавитный словоформоуказатель с примерами-паремиями. Конкорданс занимает особое место среди словарей, описывающих -материалы текстов различного типа, и пользуется большой популярностью -в национальных лингвографиях многих стран Западной Европы и Северной -Америки [Карпова 1984]. Немало конкордансов и к русскоязычным текстам -[Русская 2003; Шестакова 2011]. Появились эти справочники и в татарской -лингвографии (см., например, [Галиуллин, Кәримуллина, Минһаҗева 2006, -2009]). Используются конкордансы также при описании языка разных жанров -1 Лингвография - междисциплинарная область языкознания, теория и практика создания языковых справочников, словарей (о лингвографии см.: [Компьютерная 1995: 5-9]); ее подразделами являются лексикография, фразеография, морфемография, паремиография и др. -фольклора, включая пословицы и поговорки [Бобунова 2007; Галиуллин, -Мартьянов 2006]. -В обратном словаре словоформы расположены в инверсионном алфавитном порядке (со статистическими данными). -Частотный словарь включает в себя словоформы, которые встречаются -в татарских паремиях 10 и более раз. -Данные словари могут использоваться как справочники-указатели к академическому изданию татарских паремий [ТХИ 1987]. -Справочник содержит материал для научных исследований и для дидактической филологии, автор надеется, что он будет источником, стимулирующим дальнейшее углублённое изучение языка татарского фольклора. В качестве систематизированного собрания материалов паремий он будет полезен -филологам, составителям словарей и учебных пособий, преподавателям, также всем интересующимся устным народным творчеством татарского народа, -его языком. -Автор признателен коллегам-филологам, всем специалистам, принимавшим участие в обсуждении концепции фонда и словаря, за помощь -и поддержку. -В сборе материала и формировании фонда татарского фольклора на -разных этапах участвовали Г.Д. Ибрагимова, Р.Н. Каримуллина, Г.Н. Каримуллина, А.Н. Каримуллина, которым автор выражает свою глубокую благода��ность. -Особая признательность научному редактору К.М. Миннуллину, рецензентам Р.Т. Сафарову и И.И. Ямалтдинову. -Работа над фондом и другими компонентами словаря языка татарских паремий продолжается, в частности, создается электронная версия справочника. -Автор с благодарностью примет пожелания, направленные на повышение -информационного потенциала фонда и словаря, которые будут учтены в работе над последующими компонентами комплексного справочника. -E-mail: galiullin.kamil@mail.ru -Белешмәлек кереш, сүзлекләр бүлеге һәм кушымтадан гыйбарәт. -КЕРЕШ -Керешкә (_ 1) ике бүлекчә керә: -● "Сүз башы" (татар телендә _ 1.1.1; рус телендә _ 1.1.2); биредә -белешм әлеккә гомуми характеристика бирелә; -● "Белешмәлекнең төзелеше" (татар телендә _ 1.2.1; рус телендә _ -1.2.2); биредә белешмәлекнең бүлекләре һәм бүлекчәләре тасвирлана. -СҮЗЛЕКЛӘР БҮЛЕГЕ -Сүзлекләр бүлегенә (_ 2) өч бүлекчә керә: -● "Конкорданс"; -● "Кире сүзлек"; -● "Ешлык сүзлеге". -Конкорданс -Конкорданс (_ 2.1) - татар паремияләре рәвешендәге мисаллар белән -ките релгән сүз формалары күрсәткече; ул мәкальләр, канатлы әйтелмәләр, -әйтемнәр һәм җор сүзләрдә теркәлгән 19 269 сүз формасын тасвирлый. Аның -мәкаләләрендә шулай ук сүз форма лары ның ешлыгы күрсәтелә. -Сүзлек мәкаләләре конкорданста алфавит тәртибендә урнаша. -Конкорданста ике төрдәге мәкаләләр бирелә: -a) төп мәкаләләр; -b) башка сүзгә җибәрүче мәкаләләр (сылтамалар). -Төп мәкаләләр -Төп мәкаләләрдә биш зона бар: -1) баш берәмлек; -2) баш берәмлек ешлыгы; -3) баш берәмлек кулланылган паремия; -4) китерелгән паремиянең номеры; -5) баш берәмлек кулланылган башка паремияләрнең номерлары. -Мәсәлән: -АВЫЛДАШ (5) ■ Авылдаш атлар ерактан кешнәшер, якыннан тибешер -○ 2448 ● 6959; 11739; 14165 (2) -1) Баш берәмлек. -Баш берәмлек - паремияләрдә теркәлгән сүз формасы ул; мәсәлән: -ЮЛБАРЫС (5) <...> -Аерым баш берәмлекләр итеп сүзләрнең төрле вариантлары китерелә -(к., мәсәлән, аршин - аршын һ. б.). -Бу белешмәлектә сүзләрнең һәм сүз формаларының омонимнары аерылмый (к., мәсәлән, ал, бар мәкаләләре һ. б.). -Омонимик сүзләрне һәм сүз формаларын аерырга түбәндәге контекстлар -ярдәм итә: -a) конкорданста бирелгән контекстлар; сүз формаларының яртысыннан артыграгы (55,3%) өчен конкорданста аларның татар паремияләрендә -куллануның бөтен мисаллары китерелә; -b) шулай ук [ТХИ 1987] дә китерелгән контекстлар; әлеге контекстлар -белән оператив танышуга конкорданс мәкальләрендә күрсәтелгән паремия -номерлары булышлык итә. -Контекстлар тулысы белән белешмәлекнең электрон версиясендә урын -алачак. -2) Баш берәмлек ешлыгы. -Баш берәмлектән соң (түгәрәк җәяләрдә) абсолют ешлык - сүзнең кулланылыш саны (тексттагы сүзләр саны) турында мәгълүматлар китерелә; -мәсәлән: -КАТЫК (16) <...> -Паремия вариантларында кулланылыш саны турындагы мәгълүматлар -вертикаль сызыктан ( | ) соң китерелә; мәсәлән: -БӘК (2 | 3) <...> -ТУЕЗ ( | 1) <...> -3) Баш берәмлекнең кулланылыш мисалы. -К��лланылыш мисалы - шушы сүз формасы булган паремия; мисал кара -квадраттан (■) соң китерелә; мәсәлән: -ДОРФА (2) ■ Дорфа сүздән дорфа эш яхшы ○ 15831 (2) -4) Китерелгән паремия номеры. -Паремия номерлары татар фольклорының академик басмасындагы [ТХИ -1987] номерларга тәңгәл килә. -Паремия номеры ак түгәрәктән (○) соң бирелә; мәсәлән: -ШАУЛЫ (1) ■ Шаулы яңгыр тиз үтәр ○ 1149 -Паремия вариантының санлы билгесенә әлеге вариантның номеры өстәлә -(ике ноктадан соң); мәсәлән: -АЗЫКСЫЗ (1 | 1) ■ Азыклы ат армас, азыксыз ат бармас ○ 2451:1 ● 8847 -Әгәр сүз формасы паремиядә яки аның вариантында ике тапкыр һәм аннан да ешрак очраса, паремия номерыннан соң түгәрәк җәяләрдә әлеге сүз -формасының кулланылыш саны күрсәтелә; мәсәлән: -КОРАЛАЙ (3) ■ Коралай килми - кыш җитми, коралай китми - яз җитми -○ 859 (2) ● 2226 -5) Баш берәмлек кулланылган башка паремияләрнең номерлары. -Башка паремияләрнең номерлары кара түгәрәктән (●) соң бирелә; паремия номерлары арасында - нокталы өтер, ә вариант номерлары арасында өтер -куела; мәсәлән: -ЮГАРЫГА (8 | 2) ■ Йөзсәң, югарыга йөз ○ 391 ● 695, :1, :2; 696; 709-712; -Башка сүзгә җибәрә торган мәкаләләр (сылтамалар) -Конкорданста икенче тамыр компонентларыннан парлы (дефислы) -сүзләргә җибәрә торган мәкаләләр бар; мәсәлән: -әни → әти-әни -көчек → мәче-көчек -Кире сүзлек -Кире сүзлектә (_ 2.2) ахыргы хәрефләре буенча алфавит тәртибендә урнашкан 19 269 сүз формасы исемлеге урын ала; мәсәлән: -(1) ▪ А (1) ▪ ЯМАНЧЫЛЫК -41/5°(5) ▪ КАБА (1) ▪ ТАРЧЫЛЫК -(1) ▪ САБА (1) ▪ БАГУЧЫЛЫК -42/3°(2) ▪ САВЫТ-САБА 418/92°(44) ▪ ЯХШЫЛЫК -41/55°(55) ▪ ТАБА 41/33153/672°(3) ▪ КЫЮЛЫК -<...> <...> -Кечкенә кара квадраттан сулда статистик мәгълүматлар китерелә: -a) түгәрәк җәяләрдә - сүз формасының ешлыгы; -b-e) өскә күтәрелгән 4, 3, 2, 1 саннарыннан соң - ахырлары әлеге сүз -формасының 4-, 3-, 2-, 1-хәрефле ахырына охшаш булган барлык сүз формаларының саны, шулай ук (кыек сузыктан соң) - әлеге сүз формаларының кулланылыш саны; мәсәлән: -41/1131/1123/99154/381°(11) ▪ ДӘРЬЯ -b c d e a -Ешлык сүзлеге -Ешлык сүзлегендә (_ 2.3) татар паремияләрендә 10 тапкыр һәм аннан да -ешрак очрый торган 1745 сүз формасы бирелә. -Сүз формалары ешлыклары кимү тәртибендә [1259 (1230 | 29) дан 10 га -кадәр] урнаша. Тиң ешлыклы сүзләр алфавит тәртибендә бирелә. -Түгәрәк җәяләр эчендә сүз формаларының абсолют ешлыгы күрсәт елә. -Башта - татар паремияләренең төп өлешендәге сүз формаларының саны, аннары (вертикаль сызыктан соң) вариантлардагы саны турында мәгълүматлар -китерелә; мәсәлән: -ДА (1230 | 29) ЙОДРЫК (12) -БЕЛӘН (1197 | 20) ЙӨРӘГЕ (12) -БЕР (1100 | 21) КАЕНАНА (12) -ДӘ (893 | 19) КАЙТМАС (12) -ЮК (755 | 8) КАЛҖА (10 | 2) -<...> <...> -1 дән 9 га кадәр ешлыктагы баш берәмлекләр конкорданста (_ 2.1) тасвирлана. -КУШЫМТА -Кушымтага (_ 3) өч бүлекчә керә: -● "Шартлы билгеләмәләр һәм кыскартылмалар" (татар телендә _ 3.1.1; -рус телендә _ 3.1.2); -● "Әдәбият" (_ 3.2); -● "Татар паремияләре: тематик классификация планы" (татар телендә _ -3.3.1; рус телендә _ 3.3.2). План 19 тематик бүлек һәм 174 тематик т��ркемнән -тора һәм түбәндәге мәгълүматны алу мөмкинлеген бирә: -a) татар паремияләре кергән тематик бүлек һәм төркемнәрнең составы -нинди; -b) теге яки бу паремияләр нинди тематик бүлек һәм төркемнәргә керә; -c) теге яки бу паремия паремияләрнең кайсы төренә (мәкальләргә һәм -канат лы әйтелмәләргә яисә әйтемнәр һәм җор сүзләргә) карый. -Справочник состоит из введения, словарной части и приложения. -ВВЕДЕНИЕ -Введение (_ 1) включает два подраздела: -● "Предисловие" (на татарском языке _ 1.1.1; на русском языке _ 1.1.2); -здесь дана общая характеристика справочника; -● "Структура справочника" (на татарском языке _ 1.2.1; на русском языке _ 1.2.2); здесь описаны разделы и подразделы справочника. -СЛОВАРНАЯ ЧАСТЬ -Словарная часть (_ 2) включает три подраздела: -● "Конкорданс"; -● "Обратный словарь"; -● "Частотный словарь". -Конкорданс -Конкорданс (_ 2.1) представляет собой словоформоуказатель с примерами в виде татарских паремий и описывает 19 269 словоформ, зафиксированных в пословицах, крылатых выражениях, поговорках и присловьях. -В статьях конкорданса также даны сведения о частоте словоформ. -Словарные статьи расположены в конкордансе в алфавитном порядке. -В конкордансе представлены статьи двух типов: -a) основные статьи; -b) отсылочные статьи (отсылки). -Основные статьи -Основные статьи имеют пять зон: -1) заголовочная единица; -2) частота заголовочной единицы; -3) паремия, в которой употребляется заголовочная единица; -4) номер приведённой паремии; -5) номера других паремий, в которых употребляется заголовочная единица. -Например: -АВЫЛДАШ (5) ■ Авылдаш атлар ерактан кешнәшер, якыннан тибешер -○ 2448 ● 6959; 11739; 14165 (2) -1) Заголовочная единица. -Заголовочная единица - это словоформа, зафиксированная в паремиях; -например: -ЮЛБАРЫС (5) <...> -Отдельными заголовочными единицами приводятся различные варианты -слов (см., например, аршин - аршын и др.). -Омонимы слов и форм слов в данном справочнике не разграничиваются -(см., например, статьи ал, бар и др.). -Разграничить омонимичные слова и формы слов позволяют контексты: -a) представленные в конкордансе; для более чем половины словоформ -(55,3 %) в конкордансе приведены все примеры употребления их в татарских -паремиях; -b) а также представленные в [ТХИ 1987], оперативному доступу к этим -контекстам помогают номера паремий, указанные в статьях конкорданса. -Вся совокупность контекстов будет приведена в электронной версии -справочника. -2) Частота заголовочной единицы. -За заголовочной единицей (в круглых скобках) приводятся сведения -об абсолютной частоте - количестве словоупотреблений (текстовых слов); -например: -КАТЫК (16) <...> -Сведения о количестве употреблений в вариантах паремий приводятся -после вертикальной линии ( | ); например: -БӘК (2 | 3) <...> -ТУЕЗ ( | 1) <...> -3) Пример употребления заголовочной единицы. -Пример употребления - паремия, в которой представлена данная словоформа; пример приводится за черным квадратом (■); например: -ДОРФА (2) ■ Дорфа сүздән дорфа эш яхшы ○ 15831 (2) -4) Номер приведённой паремии. -Номера паремий соответствуют нумерации, представленной в академическом издании татарского фольклора [ТХИ 1987]. -Номер паремии приводится за светлым кружком (○); например: -ШАУЛЫ (1) ■ Шаулы яңгыр тиз үтәр ○ 1149 -У варианта паремии цифровое обозначение дополняется (после двоеточия) порядковым номером этого варианта; например: -АЗЫКСЫЗ (1 | 1) ■ Азыклы ат армас, азыксыз ат бармас ○ 2451:1 -● 8847 -Если словоформа встречается в паремии или в варианте паремии два раза -и более, то после номера паремии в круглых скобках указывается количество -употреблений данной словоформы, например: -КОРАЛАЙ (3) ■ Коралай килми - кыш җитми, коралай китми - яз җитми -○ 859 (2) ● 2226 -5) Номера других паремий, в которых употребляется заголовочная -единица. -Номера других паремии приводятся за тёмным кружком (●); между номерами паремий стоит точка с запятой, а между номерами вариантов - запятая; -например: -ЮГАРЫГА (8 | 2) ■ Йөзсәң, югарыга йөз ○ 391 ● 695, :1, :2; 696; 709712; 11311 -Отсылочные статьи (отсылки) -В конкордансе содержатся отсылочные статьи к сложным (дефисным) -словам от их вторых корневых компонентов; например: -әни → әти-әни -көчек → мәче-көчек -Обратный словарь -Обратный словарь (_ 2.2) содержит 19 269 словоформ, расположенных -в обратном алфавитном порядке с учётом конечных букв слова, например: -(1) ▪ А (1) ▪ ЯМАНЧЫЛЫК -41/5°(5) ▪ КАБА (1) ▪ ТАРЧЫЛЫК -(1) ▪ САБА (1) ▪ БАГУЧЫЛЫК -42/3°(2) ▪ САВЫТ-САБА 418/92°(44) ▪ ЯХШЫЛЫК -41/55°(55) ▪ ТАБА 41/33153/672°(3) ▪ КЫЮЛЫК -<...> <...> -Слева от маленького чёрного квадрата приведены статистические сведения: -a) в круглых скобках - частота словоформы; -b-e) после выносных цифр 4, 3, 2, 1 - количество всех словоформ, имеющих -4-, 3-, 2-, 1-буквенную финаль, сходную с финалью данной словоформы, а -также (после косой линии) - количество употреблений этих словоформ; например: -41/1131/1123/99154/381°(11) ▪ ДӘРЬЯ -b c d e a -Частотный словарь -Частотный словарь (_ 2.3) включает 1745 словоформ, которые встречаются в татарских паремиях 10 раз и более. -Словоформы расположены в порядке убывания частоты [от 1259 -(1230 | 29) до 10]. Слова с одинаковой частотой располагаются в алфавитном -порядке. -В круглых скобках указана абсолютная частота словоформ. Сначала -приведены сведения о количестве текстовых словоформ в основной части татарских паремий, затем (после вертикальной линии) - в вариантах; например: -ДА (1230 | 29) ЙОДРЫК (12) -БЕЛӘН (1197 | 20) ЙӨРӘГЕ (12) -БЕР (1100 | 21) КАЕНАНА (12) -ДӘ (893 | 19) КАЙТМАС (12) -ЮК (755 | 8) КАЛҖА (10 | 2) -<...> <...> -Заголовочные единицы с частотой от 1 до 9 описаны в конкордансе -(_ 2.1). -ПРИЛОЖЕНИЕ -Приложение (_ 3) включает в себя три подраздела: -● "Условные обозначения и сокращения" (на татарском языке _ 3.1.1; -на русском языке _ 3.1.2); -● "Литература" (_ 3.2); -● "Татарские паремии: план тематической классификации" (на татарском -языке _ 3.3.1; на русском языке _ 3.3.2). План включает 19 тематических разделов и 174 тематические группы и позволяет получить следующую информацию: -a) каков состав тематических разделов и групп, к которым отнесены татарские паремии; -b) к каким тематическим разделам и группам относятся те или иные паремии; -c) к какому виду паремий (к пословицам и крылатым выражениям или -к поговоркам и присловьям) относится та или иная паремия. -2.1. КОНКОРДАНС ○ КОНКОРДАНС -А (1) ■ Аягыннан тотып селкесәң, "а" хәрефе төшмәс ○ 16696 -АБАГА (2) ■ Абага чәчәге ут булыр, атып җиткәнче юк булыр ○ 1247 ● 1352 -АБАЛЫЙ (1) ■ Курыкканны этләр дә абалый ○ 11190 -АБЗАР (8) ■ Ат урлангач абзар ныгытмыйлар ○ 2523 ● 2595; 3290; 5147; 5185; 8591; 8662; 11758 -АБЗАРГА (1) ■ Атны алсаң, абзарга каратып ал, казанга каратып алма ○ 2560 -АБЗАРДА (1) ■ Ат күрмәгән, ат күрсә, абзарда атланып йөрер ○ 2506 -АБЗАРЛАРЫН (1) ■ Бай булсын, абзары тулы тай булсын, ул тайларны симертсен, абзарларын -җимертсен ○ 7519 -АБЗАРНЫ (1) ■ Атны урлаткач, абзарны бикләмиләр ○ 2566 -АБЗАРЫ (1) ■ Бай булсын, абзары тулы тай булсын, ул тайларны симертсен, абзарларын җимерт сен ○ 7519 -АБЗАРЫН (1) ■ Атын алдырган абзарын бикләгән ○ 2605 -АБЗАРЫНА (3) ■ Иш - ишенә тартыр, ишәк - абзарына тартыр ○ 5443 ● 8616; 11991 -АБЗАРЫННАН (1) ■ Абзарыннан саескан оча ○ 4087 -АБЗАРЫҢДА (1) ■ Иртә дә намаз, кич тә намаз, абзарыңда хайван калмас ○ 16919 -АБЗАРЫҢНЫ (1) ■ Атың югалмас борын абзарыңны биклә ○ 2616 -АБЗЫЕҢНЫҢ (1) ■ Абзыеңның сакалы янганын күрсәң, үзеңнекен суга тык ○ 14538 -АБЗЫЙ (2) ■ Һәркем үз өендә абзый ○ 8356 ● 14539 -АБЗЫЙГА (1) ■ Өзәңге бавы, озын булса да, җиргә җитмәс; эне, яхшы булса да, олы абзыйга -җитмәс ○ 14575 -АБРУЕ (1) ■ Әҗәле җиткән бер үләр, абруе киткән көн дә үләр ○ 11336 -АБРУЕҢ (2) ■ Атың арыса - абруең китәр, карының ачса - кадерең китәр ○ 2609 ● 15754 -АБРУЕҢНЫ (1) ■ Алам дип, абруеңны җуйма ○ 8087 -АБРУЙ (1) ■ Абруй - ирнең куәте ○ 11055 -АБРУЙЛЫ (1) ■ Абруйлы егеткә әҗәлле куян юлыга, ди ○ 12815 -АБСЫН (1) ■ Ага-эне тату булса, ат күп булыр; абсын тату булса, аш күп булыр ○ 14543 -АБЫЕҢНАН (1) ■ Абыеңнан алда тәбегә басма ○ 14540 -АБЫЗ (2) ■ Абыз - атасыннан олырак ○ 16458 ● 16459 -АБЫЗНЫҢ (1) ■ Балның үзе тәмле, абызның сүзе тәмле ○ 16474 -АБЫНА (2) ■ Ат дүрт аяклы, алай да абына ○ 2495 ● 2653 -АБЫНГАН (4) ■ Төптән куркып, түмгәккә абынган ○ 1995 ● 2630; 6124; 7764 -АБЫНКЫ (1) ■ Үзе салынкының аты абынкы ○ 6614 -АБЫНМА (2) ■ Яңаны күреп абынма, искене күреп түңелмә ○ 628 ● 12818 -АБЫНМАССЫҢ (1) ■ Алга карасаң, абынмассың ○ 663 -АБЫНМЫЙ (1) ■ Борынын чөйгән абынмый калмас ○ 10558 -АБЫНСА (2) ■ Ат абынса да, ишәк гаепле ○ 2946 ● 6883 -АБЫНУ (1) ■ Аяк белән абынудан тел белән абыну яман ○ 15468 -АБЫНУДАН (1) ■ Аяк белән абынудан тел белән абыну яман ○ 15468 -АБЫНЫП (3) ■ Саламга абынып егылырга тору ○ 6897 ● 11808; 11857 -АБЫНЫР (1) ■ Тел белмәгән теленнән абыныр ○ 15530 -АБЫНЫРСЫҢ (3) ■ Күккә карап йөрсәң абынырсың, җиргә карап йөрсәң җилегерсең ○ 57 -● 82; 14927 -АБЫСТАЕ (1) ■ Өйдә табак-савыт күп булса, абыстае мактала ○ 10003 -АБЫСТАЙ (1) ■ Абыстай бизәнгәнче туй узган ○ 16957 -АВА (1) ■ Багана ауса, койма да ава ○ 8595 -АВАЗ (1) ■ Урманда ни аваз кычкырсаң, шул ишетелер ○ 1872 -АВАМ-АВАМ (1) ■ Авам-авам дигән агач йөз яши ○ 1644 -АВАР (5) ■ Таш төшкән җиренә авар ○ 171 ● 1650; 1755; 9828; 14391 -АВАРГА (2) ■ Тырнак белән чиртсәң аварга тора ○ 11047 ● 11111 -АВУ (1) ■ Җил искән якка аву ○ 1239 -АВЫЗ (54 | 2) ■ Күз өчен яз яхшы, авыз өчен көз яхшы ○ 912 ● 1850; 3701; 3889; 4722; 4808; -5027 (2); 5148; 5715; 6256; 8502; 8512; 9094; 9151; 9158 (2); 9416; 9585; 9818; 9935 (2), :1; -9942; 10530; 10531; 10545; 10546; 10563; 10565; 10566; 10571 (2); 10583; 10594; 10595; 10597; -10620; 10641; 10647; 10650; 10889; 10958:2; 13672; 13695; 13939; 14687; 14913 (2); 15660; -15718; 16053; 16118; 16267; 16449; 16459 -АВЫЗ-БОРЫН (1) ■ Авыз-борын кыйшаймау ○ 10596 -АВЫЗГА (18 | 1) ■ Зәңгелә кач, идел кич, иске авызга яңа аш ○ 1845 ● 7841; 9103; 9726; 9796; -9801; 9889; 9924; 10033; 10550; 10551:2; 10562; 10564; 10572; 10598; 15473; 15508; 15731; 16572 -АВЫЗДА (6) ■ Тыймаган авызда бәла бар ○ 10585 ● 10599; 11267; 15719; 16236 (2) -АВЫЗДАГЫ (1) ■ Авыздагы сүзгә син ия, авыздан чыккач сүз ия ○ 15720 -АВЫЗДАН (15) ■ Миләш дигән җимеш авыздан - су, күздән яшь китерер, имеш ○ 1810 ● 9389; -9592; 9779; 10589; 10757; 15510; 15719-15724; 16103; 16275 -АВЫЗЛАНГАННЫҢ (1) ■ Бал-май белән авызланганның теле татлы була ○ 9159 -АВЫЗЛЫ (2) ■ Ут - авызлы, урак - телле ○ 8497 ● 10651 -АВЫЗЛЫГА (1) ■ Аяклыга юл бирмәс, авызлыга сүз бирмәс ○ 10998 -АВЫЗЛЫГЫ (2) ■ Ат башына көн килсә, авызлыгы белән су эчәр ○ 2485 ● 13465 -АВЫЗЛЫГЫН (1) ■ Серен белмәгән атның авызлыгын салдырма ○ 2677 -АВЫЗЛЫКСЫЗ (1) ■ Акылсыз егет - авызлыксыз ат, юньсез егет - йөгәнсез ат ○ 12820 -АВЫЗНЫ (4) ■ Олы кабартма авызны каплый ○ 9313 ● 10600; 15457; 15476 -АВЫЗЫ (41 | 3) ■ Урман авызы тар булыр ○ 1854 ● 2187; 2837; 3336; 3540; 3659; 3669; 3827; 4524; -5067; 5682; 5773; 6213; 7126-7128; 7262; 8086; 9480; 9519; 9623; 9690; 10532; 10533, :1; 10555; -10601-10605; 10941; 10943; 10944; 12654; 14196; 14215, :1, :2; 14216; 15658; 15700; 16171; 16304 -АВЫЗЫ-БОРЫНЫ (3) ■ Иртә торган карганың авызы-борыны май була ○ 3944 ● 6170; 14457 -АВЫЗЫМ (2) ■ Кулым тулы май булды, авызым тулы тоз булды, күзем тулы яшь булды ○ 11032 -● 16263 -АВЫЗЫМА (1) ■ Алма пеш, авызыма төш ○ 1840 -АВЫЗЫМДА (3) ■ Эшем дә юк, кешем дә юк, авызымда тешем дә юк ○ 6324 ● 9156; 10817 -АВЫЗЫН (14) ■ Карга баласының авызын таш белән томаламасаң, карылдаудан туктамас ○ 3953 -● 4913; 4914; 5007 (2); 5142; 10534; 10606-10608; 13340; 14073; 15266; 16707 -АВЫЗЫНА (26 | 1) ■ Бәрәңге: "Мин патшалар авызына да керәм!" - дип әйтер, ди ○ 1596 ● 3079; -3340; 3451; 3541; 3542; 3543, :1; 3544; 3545; 3760; 4516; 9417; 9921; 10570; 10609-10612; -12404; 14617; 15458; 15576; 15680; 15725; 15949; 16098 -АВЫЗЫН-БОРЫНЫН (1) ■ Эт талашыр, авызын-борынын ялашыр ○ 3632 -АВЫЗЫНДА (11) ■ Эт авызында таш та яньчелә ○ 3546 ● 3770; 9418; 10535; 10613; 10925; -10945; 11843; 12970; 13861 (2) -АВЫЗЫНДАГЫ (1) ■ Авызындагы тешенә бакма, кулыннан килер эшенә бак ○ 6002 -АВЫЗЫНДАГЫН (1) ■ Акылсыз авызындагын алдырыр ○ 11476 -АВЫЗЫНДАГЫСЫН (1) ■ Теле юк авызындагысын алдырыр ○ 15590 -АВЫЗЫННАН (18) ■ Сарымсак ашамаганның авызыннан ис килмәс ○ 1612 ● 2047; 3450; 3547; -3771; 4027; 5766; 6047; 8550; 10614-10617; 10946; 12281; 14267; 15451; 16697 -АВЫЗЫНЫҢ (1) ■ Теленең тупсасы юк, авызының туктасы юк ○ 15703 -АВЫЗЫҢ (18 | 1) ■ Һавадагы торнага авызың ачып торма, ага! ○ 4139 ● 5284; 6089; 8517; -10536-10540; 10548; 10619; 10884; 10885; 12409, :1; 12615; 15602; 15726; 16282 -АВЫЗЫҢА (5) ■ Күккә карама, авызыңа чәү��ә кунар ○ 56 ● 9520; 9521; 9627; 16283 -АВЫЗЫҢ-БОРЫНЫҢ (3) ■ Мал арыгын симертсәң, авызың-борының май булыр ○ 2379 -● 14213 (2) -АВЫЗЫҢДА (4) ■ Авызыңда ботка кайнатма ○ 10541 ● 10618; 15659; 16042 -АВЫЗЫҢНАН (3) ■ Авызыңнан артык сүзең чыкканчы тәнеңнән җаның чыксын ○ 15727 -● 15728; 15729 -АВЫЗЫҢНЫ (13) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 ● 9128; 9922; 10439; -10440; 10542-10544; 10549; 10568; 15730; 15984; 16339 -АВЫЛ (22) ■ Авыл башы - манара, акыл башы - замана ○ 746 ● 3431-3436; 3531; 3933; 4197; -5148-5150; 5158; 5163; 5168; 5242; 5276; 5279; 13284; 13593; 16996 -АВЫЛГА (6) ■ Авылга җитә эт узар ○ 3437 ● 3764; 5151; 7841; 15731; 15732 -АВЫЛДА (9) ■ Этсез авылда мулла таяксыз йөрер ○ 3739 ● 5152; 5236; 5244; 13590; 14533; -16938; 16971; 17071 -АВЫЛДАГЫН (1) ■ Савылдан килгән авылдагын куган ○ 5043 -АВЫЛДАН (5) ■ Авылыңда ни барны башка авылдан сора, өеңдә ни барны күршедән сора -○ 5157 ● 8317; 13053; 13114; 13127 -АВЫЛДАШ (5) ■ Авылдаш атлар ерактан кешнәшер, якыннан тибешер ○ 2448 ● 6959; 11739; -14165 (2) -АВЫЛДАШЫҢНЫҢ (1) ■ Агай-энеңнең аты узганчы авылдашыңның тае узсын ○ 14667 -АВЫЛ-КҮРШЕ (1) ■ Агай-эне, авыл-күрше ○ 5259 -АВЫЛНЫ (2) ■ Авылны макта, шәһәрдә тор ○ 5153 ● 8456 -АВЫЛНЫҢ (13) ■ Күрше авылның карчыгасы - үз авылыңның каргасы ○ 4031 ● 4264; 51605162; 5179; 5241; 5247-5249; 5263 (2); 12837 -АВЫЛЧЫ (1) ■ Авылчы хатынның колагы озын, теле аннан да озын ○ 13591 -АВЫЛЫ (3) ■ Авылы барның кавеме бар ○ 5154 ● 5155; 5156 -АВЫЛЫНА (2) ■ Авыл эте авылына таба өрә ○ 3431 ● 5234 -АВЫЛЫНДА (1) ■ Бүген монда, иртәгә кәҗә авылында ○ 3068 -АВЫЛЫҢ (1) ■ Ат алсаң, авылың белән; хатын алсаң, кавемең белән ○ 13123 -АВЫЛЫҢДА (1) ■ Авылыңда ни барны башка авылдан сора, өеңдә ни барны күршедән сора -○ 5157 -АВЫЛЫҢНЫҢ (6) ■ Күрше авылның карчыгасы - үз авылыңның каргасы ○ 4031 ● 4264; 5162; -5248; 5249; 12837 -АВЫР (56) ■ Авыр таш, кузгатсаң, җиңеләя ○ 109 ● 121; 182; 233; 402; 539; 540; 641; 1910; 1921; -2117; 2449; 2464; 2697; 2785; 2913; 2927; 4655; 4795; 5158; 5180; 5358; 5395; 5826; 6003-6006; -6127; 6246; 6261; 6277; 6592; 6732; 6757; 6846; 6876; 7165 (2); 7917; 7975; 8101; 8267; 9543; -10013; 10741; 10742; 10814; 11093; 13436; 13737; 13936 (2); 14449; 14521; 14776 -АВЫРГА (1) ■ Җиңелне эзләгән авырга каба ○ 640 -АВЫРГАН (1) ■ Күп авырган кеше үзе дә табибка әйләнә ○ 15235 -АВЫРГАНГА (1) ■ Сары белән авырганга бар да сары күренер ○ 15245 -АВЫРГАЧ (1) ■ Акчаның дуслыгына ышанма, авыргач та сине ташлый ○ 7712 -АВЫРЛЫГЫ (2) ■ Күренгәннең алыслыгы юк, күтәргәннең авырлыгы юк ○ 692 ● 7931 -АВЫРЛЫК (7) ■ Бураның аскы бүрәнәсенә иң авырлык ○ 8244 ● 10274; 12687; 14777; 14778; -14783; 16476 -АВЫРЛЫКНЫ (1) ■ Тырышлык һәр авырлыкны җиңә ○ 6519 -АВЫРЛЫКТА (1) ■ Дус беленер авырлыкта, ир беленер батырлыкта ○ 5353 -АВЫРМАГАН (2) ■ Авырмаган кеше ыңгырашмас ○ 15155 ● 15156 -АВЫРМАС (2 | 1) ■ Аз ашыйм - авырмас башым ○ 9753 ● 10229:2; 15157 -АВЫРМАСЫН (1) ■ Юлга чыксаң, атың арымасын; өйгә кайтсаң, хатының авырмасын ○ 13763 -АВЫРМЫ (1) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: "Аркаңда йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 -АВЫРМЫЙ (1 | 4) ■ Аңламый сөйләшкән авырмый үләр ○ 15777 ● 15777:1, :2, :3, :4 -АВЫРНЫҢ (1) ■ Авырның азы да күп ○ 541 -АВЫРРАК (4) ■ Ач әйткән: "Тулы капчык ипидән буш корсак авыррак" ○ 9555 ● 11304; 11689; -АВЫРСА (7) ■ Әрекмән��м: кызу капса - яулыгым, баш авырса - саулыгым ○ 1341 ● 5410; 13443 -(2); 15201; 15233 (2) -АВЫРСАҢ (2) ■ Симерү белән авырсаң - такта яр ○ 10802 ● 15158 -АВЫРСЫНА (1) ■ "Минем кызым каенанасына камыр да басып бирә, үз киленем утын ярырга -да авырсына", - дип әйткән ди бер каенана ○ 14639 -АВЫРСЫНГАН (1) ■ Авырсынган азапка очрар ○ 6441 -АВЫРСЫНСАҢ (1) ■ Аз эшне авырсынсаң, күп эшкә тарырсың ○ 6443 -АВЫРТА (12) ■ Эт өрми торса, башы авырта ○ 3668 ● 3736; 4058; 6021; 6603; 9624; 10912; -10917; 11343; 13628; 14937; 16448 -АВЫРТКАН (7 | 1) ■ Башы авырткан елан юлга аркылы яткан ○ 4580 ● 10229, :1; 12663; 15159; -15160; 15345; 15625 -АВЫРТКАНЫН (1) ■ Телеңне тешләмичә авыртканын белмәссең ○ 15607 -АВЫРТКАЧ (1) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 -АВЫРТМАГАН (3) ■ Уйламый эшләгән - авыртмаган башка таяк алган ○ 6143 ● 15161; 15346 -АВЫРТМАС (2 | 1) ■ Анасы типкән колынның тәне авыртмас ○ 2839 ● 5542; 10229:3 -АВЫРТМАСА (2) ■ Пычакны әүвәл үзеңә када, авыртмаса, күршеңә када ○ 5230 ● 9951 -АВЫРТМАСЫН (1) ■ Ана авыртмасын дип суга ○ 14220 -АВЫРТМЫЙ (6 | 1) ■ Атка сукканда камчы авыртмый ○ 2553 ● 10398; 15534; 15867; 16182:1; -16519; 16525 -АВЫРТМЫЙЧА (1) ■ Тукран, башы авыртмыйча, тукылдавын куймас ○ 4147 -АВЫРТСА (7) ■ Менгәшмә, менгәштеңме - артың авыртса да эндәшмә ○ 2671 ● 5226; 10238; -10265; 10438 (2); 15227 -АВЫРТТЫР (1) ■ Суксаң - авырттыр, әйтсәң - ишеттер ○ 15966 -АВЫРТТЫРЫР (4) ■ Кәҗәнең ашамаган әреме башын авырттырыр, имеш ○ 3049 ● 15906; -15933 (2) -АВЫРТУЫ (1) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 -АВЫРТЫР (7) ■ Безгә йодрык белән суксаң, үз йодрыгың авыртыр ○ 5691 ● 6203; 10965; 12459; -14287 (2); 14438 -АВЫРУ (43) ■ "Каен агачы бар җирдә авыру бар микән?" - дип әйтәләр, ди, каен агачы юк -җирләрдә ○ 1733 ● 6442; 7479; 9552; 10894; 12469; 12664; 12687; 13839; 13917; 14469; 15032; -15162-15178; 15194; 15198; 15200; 15204; 15216; 15224; 15332; 15338 (2); 15339; 15347; -15368; 15369; 17074 -АВЫРУГА (12) ■ Елан кабы җитмеш төрле авыруга им ○ 4599 ● 4704; 6621; 11056; 11957; -15179-15182; 15249; 15336; 16187 -АВЫРУДАН (3) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле -авырудан дәва ○ 1302 (2) ● 13917 -АВЫРУДЫР (1) ■ Наданлык - дәвасыз авырудыр ○ 16643 -АВЫРУМЫН (2) ■ Җаның сау булса - авырумын димә, тәнең сау булса - ярлымын димә -○ 11352 ● 15308 -АВЫРУНЫ (2) ■ Эчтә булган авыруны куптарып алып булмый ○ 15333 ● 15339 -АВЫРУНЫҢ (4) ■ Авыруның иясе була, даруның киясе була, ди ○ 15183 ● 15184; 15192; 15342 -АВЫРУЫ (2) ■ Һәрбер башның үз авыруы бар ○ 10321 ● 14008 -АВЫРУЫН (2) ■ Байлыгын яшергән бөләр, авыруын яшергән үләр ○ 7237 ● 15209 -АВЫРУЫҢ (1) ■ Авыруың булса булсын, бурычың булмасын ○ 8082 -АВЫРЫ (3) ■ Кирәк ташның авыры юк ○ 134 ● 6157; 12003 -АВЫРЫЙСЫ (1) ■ Авыру караудан авырыйсы җиңел ○ 15169 -АВЫРЫН (1) ■ Йөк авырын нар күтәрер ○ 2925 -АВЫРЫП (1) ■ Авырып яттыңмы, авыру бактыңмы? ○ 15347 -АВЫШКАНЫН (1) ■ Төтеннең кайсы якка авышканын шәйләү ○ 8575 -АВЫШМАС (1) ■ Әҗәл авышыр, вәгъдә авышмас ○ 12623 -АВЫШЧАН (1) ■ Үзе тавышчан да, изгелеккә авышчан ○ 16333 -АВЫШЫР (1) ■ Әҗәл авышыр, вәгъдә авышмас ○ 12623 -АГА (18) ■ Диңгез кайда, чыр��лдак су шунда ага ○ 362 ● 419; 468; 1653; 4139; 4823; 5535; 11955; -12816; 14541; 14542; 14560; 14567; 14570; 14573; 14574; 14581 (2) -АГА-АГА (1) ■ Су, ага-ага, юлын табар ○ 422 -АГАГЫЗНЫҢ (1) ■ Кортлар, тизрәк бал җыегыз, чебен агагызның ашыйсы килгән! ○ 4784 -АГАЕНЫҢ (1) ■ Колан, кактан җирәнсә, как тапмый чүлдә үләр; үзенең башын зур тоткан, агаеның башын хур тоткан - карендәш тапмый ят та үләр ○ 14566 -АГАЙ (5) ■ Агай, алдан сагай ○ 14544 ● 14545; 14561; 14578; 14579 -АГАЙГА (1) ■ Үлгән агайга югалган тай ○ 14577 -АГАЙЛАР (1) ■ Агайлар булса - аш килер, туганнар булса - ту килер ○ 14554 -АГАЙ-ЭНЕ (5) ■ Агай-эне, авыл-күрше ○ 5259 ● 14546-14548; 14666 -АГАЙ-ЭНЕДӘН (2) ■ Алтын өйдән җан яхшы, агай-энедән мал яхшы ○ 11062 ● 14549 -АГАЙ-ЭНЕЛЕ (2) ■ Кыз - алты агай-энеле, кияү - җиде агай-энеле ○ 13091 (2) -АГАЙ-ЭНЕНЕҢ (2) ■ Агай-эненең кадере аманлыкта беленми, яманлыкта беленер ○ 14550 -● 14551 -АГАЙ-ЭНЕҢ (1) ■ Агай-энең сау булса - әдәм тимәс, кисәвең озын булса - кулың көймәс ○ 14552 -АГАЙ-ЭНЕҢӘ (1) ■ Тауга карап тау булма, агай-энеңә яу булма ○ 14568 -АГАЙ-ЭНЕҢНЕ (1) ■ Агай-энеңне яманлап, туган кайдан табарсың; аргамакны яманлап, толпар -кайдан табарсың ○ 14553 -АГАЙ-ЭНЕҢНЕҢ (1) ■ Агай-энеңнең аты узганчы авылдашыңның тае узсын ○ 14667 -АГАЛАМАГАН (1) ■ Үз агасын агаламаган - кеше агасын якалар ○ 14576 -АГАМ (4) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 ● 969; 14555; 14585 -АГАНЫ (1) ■ Аганы күреп эне үсәр, апаны күреп сеңел үсәр ○ 14556 -АГАНЫҢ (1) ■ Эне яхшы булса, аганың бәхете; бала яхшы булса, атаның бәхете ○ 14569 -АГАР (3) ■ Агар суның кадере юк ○ 335 ● 7144; 9386 -АГАРА (4) ■ Кара тула юган саен карала, ак тула юган саен агара ○ 8685 ● 8728; 10936; 16608 -АГАРДЫ (1) ■ Ике күзем агарды ○ 10476 -АГАРМАС (4) ■ Дегет чиләге агармас ○ 1911 ● 3950; 4664; 14056 -АГАРМЫЙ (2) ■ Кара ташны юсаң да агармый ○ 123 ● 3093 -АГАРТА (4) ■ Су һәр нәрсәне агарта, йөз карасын агарта алмый ○ 439 (2) ● 11206; 14945 -АГАРТЫР (1) ■ Акыллының чәчен ахмак агартыр ○ 11469 -АГАРУ (1) ■ Чәч агару чир түгел ○ 10314 -АГАРЫР (1) ■ Оятлы кызарыр, оятсыз агарыр ○ 11271 -АГАСЫ (9) ■ Каплан - песинең агасы ○ 2328 ● 11431; 12166; 14557; 14558; 14572; 14580; 15035; -АГАСЫЗ (1) ■ Ил агасыз булмас, тун якасыз булмас ○ 4915 -АГАСЫН (2) ■ Үз агасын агаламаган - кеше агасын якалар ○ 14576 (2) -АГАЧ (115 | 5) ■ Каты таш ватылыр, каты агач шарт сынар ○ 126 ● 1178; 1180; 1644; 1645 (2); -1646; 1647 (2); 1648-1660; 1678; 1681; 1685; 1686; 1687 (2); 1689; 1695; 1697; 1699; 1703, -:1; 1706; 1707; 1709-1711; 1713; 1714; 1717; 1719; 1725 (3); 1727; 1732; 1740; 1757; 1774; -1780; 1781; 1804; 1822; 1831; 1834; 1869; 1870; 1879, :1; 1880; 1881; 1886; 1906; 1917; 1931; -1948; 1953; 1956:2; 1963; 1968; 1970; 2145; 2186; 2397; 2735; 3019; 3820; 3843; 3866; 3927:1; -3995; 4042; 4588; 4604; 5389; 6007; 6008; 6455; 8453; 8454 (2); 8546; 8758; 8759; 10895; 10973; -11058; 11111; 11802; 12055; 12096; 12350; 12410; 12893; 13198; 13951; 13964; 14182; 14293; -14470; 14808; 15003; 15660; 15733, :1; 16369; 16570; 17086 -АГАЧАК (2) ■ Агачак кан тамырда тормый, чыгачак акча янчыкта тормый ○ 7653 ● 10743 -АГАЧКА (23) ■ Яшен яшьнәгәндә зур агачка сыенма ○ 1158 ● 1180; 1660; 1661; 1674; 1682; 1700; -1714; 1716; 1778; 1832; 1835 (2); 1836; 1912; 1920; 3045; 3273; 3928; 7801; 10560; 11108; 14309 -АГАЧНЫ (23 | 1) ■ Агачны яшьлектә бөк ○ 1662 ● 1663; 1683; 1684; 1688; 1696; 1705; 1712; -1713; 1782; 1882-1884; 1886; 1891; 1908; 1927; 1976; 3927:1; 4783; 6009; 8455; 12712; 15685 -АГАЧНЫҢ (19 | 3) ■ Тимер - агачның патшасы ○ 295 ● 1661:1, :2, :3; 1664-1670; 1675; 1679; -1680; 1690; 1691; 1694; 1698; 1702; 1783; 4859; 13459 -АГАЧСЫЗ (2) ■ Кәкре агачсыз урман булмас ○ 1853 ● 14779 -АГАЧТА (6) ■ Агачта ботак бетмәс ○ 1671 ● 1676; 1677; 1784; 1814; 1951 -АГАЧТАН (20) ■ Агачтан юкә суелмый ○ 1672 ● 1673; 1708; 1718; 1818; 1851 (2); 1919; 1924; -1928 (2); 1947; 1965; 1975; 5555; 7801; 8455; 8546; 11130; 14083 -АГАЧЫ (11) ■ "Каен агачы бар җирдә авыру бар микән?" - дип әйтәләр, ди, каен агачы юк җирләрдә ○ 1733 (2) ● 1740; 1762; 1766; 1785; 1878; 1967; 6543; 11919; 12579 -АГАЧЫН (4) ■ Алмасын ашарсың - агачын кисмә ○ 1799 ● 1907; 3825; 4551 -АГАЧЫНА (4) ■ Теләмәгән агачына кош та оя ясамый ○ 3871 ● 14265; 14345; 16784 -АГАЧЫНДА (1) ■ Усак агачында алма үсми ○ 1758 -АГАЧЫННАН (2) ■ Алма агачыннан ерак төшми ○ 1787 ● 1790 -АГАЧЫНЫҢ (3) ■ Имән агачының иелгәне - сынганы ○ 1726 ● 1788; 13460 -АГАЧЫҢ (2 | 1) ■ Хур күргән агачың гүр өстеңә күләгә булыр ○ 1704 ● 1704:1; 8465 -АГАЧЫҢНЫҢ (1) ■ Тотынган агачыңның тамыры нык булсын ○ 1701 -АГА-ЭНЕ (2) ■ Ага-эне тату булса, ат күп булыр; абсын тату булса, аш күп булыр ○ 14543 ● 14683 -АГА-ЭНЕҢ (1) ■ Атың яман булса, сатып котылырсың; ага-энең яман булса, качып котылырсың; -хатының яман булса, ничек котылырсың ○ 13613 -АГУ (17) ■ Бер үк чәчәктән корт - бал җыя, елан - агу җыя ○ 1260 ● 1520; 1558; 3194; 4653; -4729; 6598; 9802; 9812; 10189; 11957; 12426; 15229; 15469; 15636; 15734; 16105 -АГУДАН (1) ■ Агу хәтәр, агудан гайбәт хәтәр ○ 15734 -АГУЛАНЫРСЫҢ (1) ■ Елан белән дус булсаң, агуланырсың ○ 4590 -АГУЛЫ (1) ■ Агулы елан өчен агусыз тузбаш еланны үтерәләр ○ 4549 -АГУСЫЗ (3) ■ Агулы елан өчен агусыз тузбаш еланны үтерәләр ○ 4549 ● 4673; 15185 -АГУЫ (10) ■ Елан агуы еланга үтми ○ 4585 ● 4613; 4633; 4651; 12113 (2); 13921; 15480; 15663; -АГЫ (4) ■ Гәрәбәнең агы да гәрәбә, сарысы да гәрәбә ○ 279 ● 4634; 5877; 8974 -АГЫЗУ (1) ■ Иске хәсрәт өчен яңадан күз яше агызу акыллылык түгел ○ 14871 -АГЫЗЫП (1) ■ Телгә чичән телнең маен тамызып, сүзнең балын агызып сөйләр ○ 15569 -АГЫЙДЕЛНЕҢ (2) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк -○ 336 ● 3151 -АГЫЛЫЙ (1) ■ Агылый белән тагылый ○ 5513 -АГЫМ (5) ■ Агым судан чиста булмассың ○ 337 ● 4437-4439; 13436 -АГЫМГА (2) ■ Агымга каршы йөзеп булмый ○ 338 ● 7026 -АГЫМНЫ (1) ■ Балык агымны ярата, бака - тоныкны ○ 4443 -АГЫМЫ (2) ■ Ил агымы белән су агымы бер ○ 4916 (2) -АГЫМЫНА (1) ■ Суның агымына карап йөзәсең ○ 453 -АГЫН (1) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән -көмеш агын", - дигән ○ 565 -АГЫНА (1) ■ Еланның агына тисәң, карасы коткармас ○ 4635 -АГЫП (3) ■ Су агып китә, ком һаман кала ○ 423 ● 3053; 11481 -АДАНАШ (2) ■ Аданаш аданашка дим бирә, карлыгач карлыгачка җим бирә ○ 14471 ● 14482 -АДАНАШКА (1) ■ Аданаш аданашка дим бирә, карлыгач карлыгачка җим бирә ○ 14471 -АДАШ (2) ■ Адашсаң, ил белән адаш ○ 4860 ● 5098 -АДАШКАН (3) ■ Адашкан кешегә эт өргән тавыш сандугач сайравыннан да ләззәтлерәк тоела -○ 6718 ● 6719; 6810 -АДАШКАНДА (2) ■ Адашканда гаеп юк, кайтып өен тапкан соң; ачылганда гаеп юк, алдан үзе -япкан соң ○ 6720 ● 6721 -АДАШКАННЫ (2) ■ Адашканны артындагы белер, ялгышканны янындагы белер ○ 660 ● 6722 -АДАШКАННЫҢ ( | 2) ■ Адашканның ояты юк, кайтып килеп өен тапкан соң ○ 6720:1 ● 6720:2 -АДАШМАС (2) ■ Суда балык адашмас ○ 447 ● 4507 -АДАШМАСКА (1) ■ Айлы төн адашмаска яхшы ○ 753 -АДАШМАСЛЫК (1) ■ Аның акылы юлдан адашмаслык кына ○ 11765 -АДАШМАСНЫ (1) ■ Адашмасны томан адаштырган, кунмасны караңгы кундырган ○ 6723 -АДАШМЫЙМ (2) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр ○ 861 ● 13437 -АДАШМЫЙМЫН (1) ■ Адашмыймын дигән кеше каш белән күз арасында адашыр ○ 6724 -АДАШСА (1) ■ Йөргән адашса да барып җитәр ○ 6766 -АДАШСАҢ (2) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 ● 4860 -АДАШТЫРА (2) ■ Тамак барын да адаштыра ○ 9697 ● 13437 -АДАШТЫРГАН (1) ■ Адашмасны томан адаштырган, кунмасны караңгы кундырган ○ 6723 -АДАШТЫРЫР (2) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр ○ 861 ● 6928 -АДАШУ (1) ■ Ике агач арасында адашу ○ 1719 -АДАШЫР (4) ■ Кулга өйрәнгән кош далада адашыр ○ 3860 ● 6724; 12379; 15937 -АДАШЫРСЫҢ (1) ■ Юлдан чыкма - адашырсың ○ 6853 -АДРЕС (1) ■ Адрес була кыекчаң, егет була мыекчан ○ 12817 -АДЫМ (5) ■ Алтмыш адым атлаганчы, алты тапкыр артыңа кара ○ 672 ● 729 (2); 4754; 6729 -АДЫМ-АДЫМ (1) ■ Адым-адым атласаң, озын юл да үтелә; тамчы-тамчы тамласа, каты таш -та тишелә ○ 6725 -АДЫМЛЫ (1) ■ Адымлы ат - алымлы ат ○ 2450 -АДЫМНАН (2) ■ Ерак сәяхәтләр берәр адымнан башлана ○ 6756 ● 6805 -АДЫМЫН (1) ■ Ат тауга җитсә, адымын кызулата ○ 2517 -АДЫМЫННАН (1) ■ Алырмын дигәннең адымыннан билгеле ○ 8103 -АЕ (7) ■ Урак ае - тавыкларның сусыз ае, балаларның үксез ае ○ 958 (3) ● 996; 1046; 1056; 8150 -АЕК (4) ■ Аек яшәгәннең акылы төгәл ○ 9797 ● 9830; 9835; 12818 -АЕКМАС (1) ■ Тилемзәк җигән аекмас ○ 1314 -АЕКНЫҢ (1) ■ Аекның күңелендә, исерекнең телендә ○ 9798 -АЕЛНЫҢ (1) ■ Түшке аелның батканын иясе белмәс, ат белер; ир егетнең кадерен ага-эне -белмәс, ят белер ○ 14683 -АЕМ (2) ■ Аем туры бакканда йолдызларга йодрык ○ 2 ● 12935 -АЕНДА (2) ■ Март аенда урамда чыпчык эчәрлек су була ○ 917 ● 13444 -АЕҢ-КӨНЕҢ (3) ■ Аең-көнең уртак булсын, малың уртак булмасын ○ 7129 ● 11994; 13438 -АЕРА (8) ■ Ак белән караны аера белмәү ○ 642 ● 646; 1355; 1360; 1499; 3274; 4349; 6944 -АЕРГАН (2) ■ Каз артыннан барам дип, бака ботын аерган, ди ○ 4663 ● 7141 -АЕРМАГАН (1) ■ Нәрсә аермаган кешедән ерак кач ○ 603 -АЕРМАС (2) ■ Дуңгыз ай белән көнне аермас ○ 2876 ● 13881 -АЕРМАСЫ (2) ■ Әйтү белән әйтүнең аермасы бар ○ 16238 ● 16544 -АЕРМЫЙ (1) ■ Ун белән тугызны аермый ○ 8063 -АЕРМЫЙЛАР (1) ■ Кашык-аяк шалтыраган саен хатын аермыйлар ○ 13656 -АЕРСА (1) ■ Байлык аерса, фәкыйрьлек кушар ○ 7239 -АЕРУ (1) ■ Сөткә су кушсаң, аеру кыен була ○ 9335 -АЕРЫ (2) ■ Агач аеры үссә дә тамыры бер ○ 1646 ● 3108 -АЕРЫЛА (2) ■ Товар товар янына килгәч аерыла ○ 7978 ● 15932 -АЕРЫЛАСЫ (1) ■ Коры агачны сындырасы җиңел, коры гыйшыктан аерыласы җиңел ○ 12712 -АЕРЫЛАСЫҢ (1) ■ Дусыңнан аерыласың килсә, бурычка бир ○ 5416 -АЕРЫЛГАН (10) ■ Җирдән аерылган җилгә оча ○ 1485 ● 3104; 3314; 4229; 4376; 4861; 5003; -5041; 5127 (2) -АЕРЫЛГАННЫ (4) ■ Аерылганны аю ашар, бүленгәнне бүре ашар ○ 2067 ● 4862; 4863; 12509 -АЕРЫЛГАННЫҢ (1) ■ Иленнән аерылганның канаты каерылган ○ 4977 -АЕРЫЛГАЧ (1) ■ Туган кадере - аерылгач, тун кадере - ертылгач ○ 14509 -АЕРЫЛГАЧТЫН (1) ■ Бергә чакта талашыр, аерылгачтын ялашыр ○ 5134 -АЕРЫЛМА (4 | 1) ■ Һавадагы торнаны тотам дип, кулыңдагы чыпчыктан аерылма ○ 4141:3 -● 5310; 7591; 10952; 12818 -АЕРЫЛМАС (8) ■ Сөтле куй көтүдән аерылмас ○ 3117 ● 3229; 5285; 5435; 5454; 10962; 14486 (2) -АЕРЫЛСАГЫЗ (1) ■ Аерылсагыз айга җитәрсез, бүленсәгез көндә бетәрсез ○ 5132 -АЕРЫЛСАҢ (1) ■ Илгә кушылсаң - ир буласың, илдән аерылсаң - хур буласың ○ 4961 -АЕРЫЛУ (1) ■ Кушылу уңай, аерылу читен ○ 13182 -АЕРЫЛУДА (1) ■ Берегүдә бәрәкәт, аерылуда һәлакәт ○ 4878 -АЕРЫЛЫП (2) ■ Аерылып чыккан корт кебек ○ 4751 ● 12669 -АЕРЫЛЫР (3) ■ Тиз сөйгән тиз аерылыр ○ 12767 ● 15100 (2) -АЕРЫЛЫРГА (1) ■ Аерылырга алты ишек, кайтып керер бер ишек ○ 13115 -АЕРЫЛЫРДА (1) ■ Утыз көн ут булдың, аерылырда чүп булдың ○ 13255 -АЕРЫЛЫШКАН (1) ■ Берләшкән узар, аерылышкан тузар ○ 4886 -АЕРЫМ (5) ■ Ата бөркет аерым очар, бала бөркет парлап очар ○ 3918 ● 4238; 5143; 5423; 6278 -АЕРЫП (2) ■ Араларын су белән дә, ут белән дә аерып булмас ○ 495 ● 6467 -АЕРЫРГА (2) ■ Аерырга булган хатынның күләгәсе дә кәкре күренер ○ 13592 ● 13593 -АЖГЫРГАН (1) ■ Ажгырган айгырның өерен күр, мин-минләнгән егетнең өен күр ○ 11983 -АЖДАҺА (4 | 1) ■ Акча таш астында, таш аждаһа башы астында ○ 7690 ● 9801; 16714; 16729:1; -АЖДАҺАГА (2 | 1) ■ Еланны аждаһага әйләнгәнче үтереп кал ○ 4626 ● 16729, :1 -АЖДАҺАНЫҢ (1) ■ Аждаһаның эчкән саен сусыны кабарыр, ди ○ 16715 -АҖАГАН (1) ■ Аҗаган кайнаган урын ○ 1212 -АҖАУ (1) ■ Агым суда аҗау йөзәр, салкын суда бәрде йөзәр ○ 4439 -АЗ (126 | 3) ■ Эш күп - күмер аз, оста күп - тимер аз ○ 334 (2) ● 542-546; 620; 743; 903; 1086; -1119; 1320; 2154; 3080; 4233; 4258; 4290; 4864; 4894; 5286; 5385; 5451; 5471; 5853; 6010-6012; -6046; 6120; 6140 (2); 6282 (2); 6346; 6443; 6444 (2); 6632; 7131; 7403; 7772; 7842; 8032; 8083; -8084; 8091; 8118, :1, :2; 8119; 8198; 8303; 8574; 8800; 9095; 9096 (2); 9097; 9098; 9419; 9522; -9523; 9524 (2); 9525-9527; 9599; 9671; 9672 (2); 9753; 10052; 10088; 10470; 11398; 11788; -12262; 12559 (2); 12856; 12934; 13439 (2); 13495; 13520; 13521; 14214:1; 14346 (2); 14780; -15369; 15735; 15736 (2); 15737-15743; 15744 (2); 15745; 15746 (2); 15797; 15924; 15927 (2); -15930; 15935; 15973; 16028; 16127; 16285; 16350; 16420; 16460; 16484; 16561; 16565; -16616 (2); 17012; 17034; 17041 -АЗА (2) ■ Эт картайса аза ○ 3598 ● 12098 -АЗАБЫ (3) ■ Юл азабы - гүр азабы ○ 6832 (2) ● 11487 -АЗАГЫ (2) ■ Юл азагы - юл башы ○ 6833 ● 16508 -АЗАГЫН (1) ■ Азагын күрсәтмәсәң, башын башлама ○ 747 -АЗАГЫНДА (1) ■ Яман белән көлсәң, азагында еларсың ○ 12210 -АЗАЙМАСАК (1) ■ Үлеп азаймасак, туып күбәймибез ○ 15452 -АЗАК (1) ■ Азак килгән алдан китәр ○ 748 -АЗАККА (1) ■ Азакка дигән эш казык башына кала ○ 6013 -АЗАМАТ (4) ■ Азамат ирнең баласы өстенә яу килсә дә моңаймас ○ 5526 ● 13439; 14344; 14346 -АЗАН (3) ■ Саңгырауга ике азан әйтмиләр ○ 15253 ● 16914; 16929 -АЗАНЧЫ (1) ■ Ала карга - азанчы, кара карга - казанчы ○ 3930 -АЗАПКА (1) ■ Авырсынган азапка очрар ○ 6441 -АЗАПЛАРЫ (1) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, шуннан калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 -АЗАПНЫ (1) ■ Азапны тауга биргәннәр - күтәрмәгән, аннары кешегә биргәннәр - күтәргән -○ 14781 -АЗАПСЫЗ (2) ■ Азапсыз килгән мал затсыз була ○ 7132 ● 14782 -АЗАР (10) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да узар -○ 3081 ● 3559; 4861; 6675; 6796; 11627; 12412; 12533; 15926; 16469 -АЗАТ (3) ■ Эт булып кол булганчы, бүре бул да азат бул ○ 2205 ● 3837; 5754 -АЗАЯ (1) ■ Кешенең, акылы камилләнгәч, сүзе азая ○ 15902 -АЗГА (4) ■ Көнем калды азга, аздан калды тазга ○ 1047 ● 3917; 11779; 11780 -АЗГАН (2) ■ Азган эт үз оясына кереп өрер ○ 3438 ● 12411 -АЗГАНДЫР (1) ■ Телең табаннан азгандыр инде синең ○ 15708 -АЗГАНЫ (3) ■ Үгезнең азганы бозау арасында ○ 3318 ● 4026; 4330 -АЗГЫН (1) ■ Азгын мәченең авызы пешкән ○ 3336 -АЗГЫНГА (1) ■ Азгынга ияргән азар, бозгынга ияргән бозылыр ○ 12412 -АЗГЫНЛЫК (1) ■ Ярлылык яман китерә, азгынлык иман бетерә ○ 7487 -АЗГЫННЫҢ (1) ■ Азгынның тәмгысы тәртә буе ○ 12413 -АЗГЫНЫ (6) ■ Ат азгыны тайга иярер ○ 2465 ● 7138; 15010 (2); 16962 (2) -АЗДАН (7) ■ Аздан күп була, күптән юк була ○ 547 ● 599; 1047; 9108; 11057 (2); 11877 -АЗДЫРА (3) ■ Байлык аздыра, ярлылык туздыра ○ 7238 ● 7244; 7681 -АЗДЫРЫР (2) ■ Яз берәүне аздырыр, берәүне малдан яздырыр ○ 975 ● 10695 -АЗЛАП (2) ■ Азлап капкан җиңел йотыла ○ 9528 ● 9529 -АЗМАС (7) ■ Киңәшле ил азмас, киң кием тузмас ○ 5015 ● 5723; 6920 (2); 8667; 12960; 13559 -АЗМЫЙ (1) ■ Туры юлдан баручы армый да, азмый да ○ 6817 -АЗМЫШ (1) ■ Язмыш микән, азмыш микән ○ 14997 -АЗНАГАН (1) ■ Азнаган айгырны өердә сына ○ 2757 -АЗНЫҢ (5) ■ Азның чиген белмәгән күпнең чиген белмәс ○ 548 ● 7403; 11487; 11781; 15837 -АЗРАК (1) ■ Берәү, азрак шәһәрдә торып кайткач, печән кибәннәрен: "Бу нинди чәүмәлчекләр?" - дип сораган, ди ○ 5164 -АЗСА (7) ■ Патша азса алла булыр ○ 5861 ● 5938 (2); 7731; 15231; 16714; 17013 -АЗСЫНМА (2) ■ Үз малыңны азсынма, кеше малын күпсенмә ○ 7505 ● 12257 -АЗУ (1) ■ Арыслан үлгәннән соң, азу тешен тычканнар кимерә, ди ○ 2051 -АЗЫ (8) ■ Авырның азы да күп ○ 541 ● 5334; 7489; 7862; 12266; 12498; 15788; 15935 -АЗЫГЫ (11) ■ Бүре азыгы - борынында ○ 2126 ● 6834; 7198; 9099; 11260; 13462 (2); 16063; -16192; 16659 (2) -АЗЫГЫҢ (2) ■ Малың мал булсын дисәң, азыгың мул булсын ○ 2396 ● 6747 -АЗЫГЫҢНЫ (3) ■ Яз япанчаңны, кыш азыгыңны онытма ○ 984 ● 5662; 9394 -АЗЫК (19) ■ Көзге катык - көмеш кашык, язгы катык - ярты азык ○ 886 ● 892; 2171; 2403; 2516; -3263; 3408; 3879; 4349; 6794; 6927; 9255; 9294 (2); 9358; 9435; 9738; 15643; 16838 -АЗЫККА (4) ■ Аракы эчкән азыкка интеккән, тәмәке тарткан кәгазьгә интеккән ○ 9810 ● 12247; -12654; 15700 -АЗЫКЛЫ (1 | 2) ■ Азыклы ат арымас ○ 2451 ● 2451:1, :2 -АЗЫКСЫЗ (1 | 1) ■ Азыклы ат армас, азыксыз ат бармас ○ 2451:1 ● 8847 -АЗЫН (1) ■ Азын капмый ярлы үләр, күбен йотмый бай үләр ○ 7130 -АЙ (81) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 4-17; 26; 41; 42; 67; 70; 74; 75; 83-87; 93; 718; -749; 750; 751 (2); 775; 896 (2); 937; 1046; 1056; 1248; 1386 (2); 2876; 2888; 5883; 6633; 6721; -7133; 7328; 8728; 9530; 9662; 9799; 10053; 10072 (2); 10113 (2); 10150; 10224 (2); 10710; 11109; -11554; 11834; 12076; 12097; 12317; 12670; 12818; 12819; 12935; 13076; 13137; 13678; 14054 -(3); 15661; 15677; 16340 -АЙБАТАККА (1) ■ Аса-көсә айбатакка җил-көн үтмәсен ○ 1208 -АЙ-ВАЙ (2) ■ Ай-вай, эшләгән кеше нидән бай ○ 6014 ● 8028 -АЙГА (13) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 ● 19; 20; 25; 2031; 2032; -2056; 2080; 3500; 3548; 5132; 6511; 11508 -АЙГА-КӨНГӘ (1) ■ Айга-көнгә сикерү ○ 88 -АЙГЫР (11) ■ Айгыр куйсаң өнледән куй, кучкар куйсаң йонлыдан куй ○ 2758 ● 2759; 2763; -2764; 2766-2769; 2867; 2874; 6962 -АЙГЫРЛЫК (1) ■ Колан коега төшкәндә, гөберле бака айгырлык кылыр ○ 2231 -АЙГЫРНЫ (4) ■ Азнаган айгырны өердә сына ○ 2757 ● 2760; 2765; 2818 -АЙГЫРНЫҢ (2) ■ Айг��рның алдыннан, ишәкнең артыннан, ахмакның һәр ягыннан сак бул -○ 11399 ● 11983 -АЙГЫРЫҢ (2) ■ Айгырың ала булса, колының кола булыр ○ 2761 ● 2762 -АЙДА (3) ■ Кыш кояшы айда бер күренер ○ 51 ● 10054; 11066 -АЙДАЙ (1) ■ Җыен йолдыз җыелса да яктылыгы айдай юк ○ 78 -АЙДАН (3) ■ Бай ярлыдан көлгән, бер айдан үзе бөлгән ○ 7196 ● 13412; 14054 -АЙКАМЫЙЛАР (1) ■ Яу узгач, кылыч айкамыйлар ○ 5665 -АЙКЫЙ (1) ■ Дошман теле төерле, айкый гына күңелне ○ 5325 -АЙЛАГАН (2) ■ Айлаган кунак кунак саналмый ○ 10055 ● 11015 -АЙЛАР (1) ■ Айлар да тигез түгел: берсе озын, берсе кыска ○ 752 -АЙЛАРЫ (1) ■ И ураза айлары, сыза йөрәк майлары ○ 16917 -АЙЛЫ (2) ■ Айлы төн адашмаска яхшы ○ 753 ● 12240 -АЙЛЫГЫН (1) ■ Еллыгын уйламаган ирдән биз, айлыгын уйламаган хатыннан биз ○ 13805 -АЙЛЫК (10 | 2) ■ Бакча - байлык бер айлык, тагы да килер гидайлык ○ 1590 ● 2466; 7242:1, :2; -7243; 7507; 9294; 11822; 12833; 14095; 14338; 15195 -АЙНӘСЕ (1) ■ Күз - күңелнең айнәсе ○ 11197 -АЙНЫ (3) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 ● 21; 15683 -АЙНЫГАЧ (1) ■ Исереккә дөнья - җәннәт, айныгач - тәмуг ○ 9833 -АЙНЫЙ (1) ■ Исерек айный, тиле - юк ○ 11575 -АЙНЫК (1) ■ Исерек кеше белән мәҗлестә утырганчы айнык кеше белән чучка көткәнең артык -○ 9831 -АЙНЫМАС (2) ■ Бал айнымас, сары май сасымас ○ 9149 ● 11402 -АЙНЫҢ (10) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 ● 23; 62; 66; 89; 754; 1024; 1248; -3548; 3609 -АЙНЫТА (1) ■ Сүз шәраб кебек: исертә дә, айныта да ○ 16021 -АЙСЫЗ (3) ■ Яманга айлы төн дә бер, айсыз төн дә бер ○ 12240 ● 13594; 13878 -АЙ-ҺАЙ (4) ■ Ай-һай синең йөрешең, бардыр синең бер эшең ○ 6283 ● 8227; 14665; 15662 -АК (88) ■ Кара май ак май ашата ○ 289 ● 549-554; 624; 642; 643; 650; 652; 722; 1029; 1249; 2269; -2348; 2359; 2571 (4); 2623; 2763; 2787; 3067; 3075; 3076; 3085; 3092; 3168; 3439-3441; 3489; -4437; 4438; 4479 (2); 4753; 4865; 5736; 6070; 7654; 7714; 7715; 7995; 8440; 8685; 8760; 8778; -8811; 9100; 9101; 9261; 9326; 9336; 9671; 10042; 10373; 10652; 10653; 10950; 11031; 11059; -11112; 11297; 11452; 11911; 12075; 12106; 12583; 12642; 12989; 13318; 13792; 14348; 14546; -15206; 15818 (2); 15959; 16029; 16384; 16895; 16956 (2); 17010 -ак → ап-ак -АКАЕП (1) ■ Укысаң Гакаид, калырсың акаеп ○ 16939 -АКАЙТЫП (1) ■ Авызын акайтып, күзен йомган ○ 10606 -АКБАЙ (1) ■ Гармунга җырлыйм дип, Акбай да шыңшыган ○ 3477 -АКБАЙГА (1) ■ Акбайга җилдән куркып өрү дә - эш ○ 3442 -АКБҮЗ (1) ■ Акбүз атка җиз камчы ○ 2452 -АКБҮЗАТ (1) ■ Акбүзат йолдыз, Күкбүзат йолдыз, Тимерказык бер ялгыз ○ 24 -АККА (5) ■ Акка кара тиз йога ○ 555 ● 556; 644; 7248; 9420 -АККАН (9) ■ Аккан су кире кайтмас ○ 339 ● 340; 341; 352; 390; 467; 7478; 14755; 15959 -АККАНДА (1) ■ Ага акканда, җиңгә җиккәндә яхшы ○ 14541 -АККАННЫ (1) ■ Учыннан акканны ялаучы ○ 11052 -АККАНЫ (1) ■ Куе суның акканы яхшы ○ 406 -АК-КАРА (1) ■ Күзенә ак-кара күренмәү ○ 10515 -АККОШ (9) ■ Аккош аягына су йокмас ○ 3897 ● 3898-3902; 4120; 4423; 7655 -АКЛАР (1) ■ Тиле үзен-үзе мактар, ялкау үзен-үзе аклар ○ 11650 -АКЛЫГЫ (1) ■ Турылык - йөз аклыгы ○ 12561 -АКМАГАН (1) ■ Акмаган күл кортлый ○ 342 -АКМАС (1) ■ Эшсез кеше - акмас су ○ 6254 -АКМАСА (1) ■ Байдан акмаса да тама ○ 7223 -АКМЫЙ (3) ■ Яткан таш астыннан су да акмый ○ 207 ● 935 (2) -АКНЫ (3) ■ Акны күп таушалдырсаң, карага әйләнер ○ 557 ● 645; 646 -АКНЫҢ (2) ■ Акның аты бар, караның таты бар ○ 558 ● 7715 -АКРЫН (15) ■ Төя, акрын китсә дә, күп юл алыр ○ 2933 ● 4681; 6563; 7005; 11782-11791; 11968 -АКРЫН-АКРЫН (1) ■ Акрын-акрын алтмыш адым дип, бет алтмыш чакрым юл йөрер, ди ○ 4754 -АКСАГАНЫ (1) ■ Күмәк ат арасында бер атның аксаганы беленмәс ○ 2668 -АКСАГЫН (1) ■ Өерле эт аксагын белдермәс ○ 3758 -АКСАДЫ (1) ■ Арба күреп аягы аксады ○ 7097 -АКСАК (24 | 1) ■ Аксак булса да - үз атың ○ 2453 ● 3077-3079; 3103; 3106; 3150; 3174; 34433446; 3524; 3929; 5206; 6792; 12954; 13057:1; 13571; 15186-15188; 15190; 15259; 15263 -АКСАКНЫ (1) ■ Аксакны чатанларга өйрәтмиләр ○ 15189 -АКСАКНЫҢ (2) ■ Аксакның шәүләсе дә аксак ○ 15190 ● 15334 -АКСАКТАН (1) ■ Сукыр аксактан көлмәс, аксак сукырдан көлмәс ○ 15259 -АКСАМАСЫН (2) ■ Ат иясенә килгәч аксамасын ○ 2498 ● 2505 -АКСАРГА (1) ■ Аксак белән йөргән аксарга өйрәнер ○ 15186 -АКСӨЯК (1) ■ Аксөяк эш сөймәс ○ 5716 -АКСЫЙ (1) ■ Эт бүрене күргәнче генә аксый ○ 3583 -АКСЫРГАК (1) ■ Аксыргак бар җирдә ат үлмәс ○ 1250 -АКТА (1) ■ Акта кара юк, карага чара юк ○ 559 -АКТАМЫР (2) ■ Актамыр атка булган үчен сабаннан алыр ○ 1251 ● 1252 -АКТАМЫРНЫ (1) ■ Актамырны ат яратыр ○ 1253 -АКТАР (3) ■ Яхшы күршеңнән сораганчы, яман өеңне актар ○ 5250 ● 6125; 15596 -АКТАРГАН (1) ■ Алдырган - атасы куенын актарган ○ 12417 -АКТАРГАНДА (1) ■ Мактанганда бар, актарганда юк ○ 12018 -АКТАРСАҢ (1) ■ Оясын актарсаң, агусыз елан да тешләр ○ 4673 -АКТЫГЫ (3) ■ Аша, аша, ашның актыгы булмас, ашавыңның актыгы булыр ○ 9760 (2) ● 13680 -АКТЫГЫНА (1) ■ Тон угылга тун тияр, актыгына ат тияр, уртанчыга ук та юк, чук та юк ○ 14139 -АКТЫГЫНДА (2) ■ Котырган эт актыгында үзен-үзе тешли, имеш ○ 3501 ● 14286 -АКТЫГЫННАН (1) ■ Бәла башы бер акча, актыгыннан мең акча ○ 14812 -АКТЫК (5) ■ Байдан хакымны алам дип, ярлы актык кәҗәсеннән язган, ди ○ 7228 ● 7618; 8731; -13306; 17037 -АКТЫКНЫ (1) ■ Артыкны сату түгел, актыкны сату ○ 8027 -АКТЫКТАН (1) ■ Актыктан кем керә, капканы шул ябар ○ 8592 -АКЧА (122 | 2) ■ Вакыт акча түгел, югалтсаң таба алмассың ○ 794 ● 1466; 1628; 2075; 2386; -2417 (2); 2470; 3240 (2); 5159 (2); 5754; 6015; 6332; 6652; 6703; 6929; 7319; 7453; 7455; 7460; -7497; 7653-7655; 7656, :1, :2; 7657-7693; 7694 (2); 7695; 7696; 7777; 7778 (2); 7782; 7783; -7785-7787; 7794; 7804; 7809; 7814; 7817-7820; 7823; 7825; 7826; 7832; 7839 (2); 7843; 7971; -8020; 8050; 8601; 9210; 9802; 11400; 11422; 11582; 11796; 11915; 11927; 12098; 12853; 13116; -13532; 13595; 14133; 14466; 14767; 14812 (2); 14983; 15004; 15044; 15397; 15753; 16344; -16461; 16462; 16853 -АКЧАГА (10) ■ Дуслыкны акчага сатмыйлар ○ 5394 ● 7194; 7697; 7698; 7699 (2); 7812; 7828; -14851; 16555 -АКЧАДА (1) ■ Эш акчада, гөл бакчада ○ 7811 -АКЧАДАН (3) ■ Вакыт акчадан кадерлерәк ○ 795 ● 5348; 11908 -АКЧАДЫР (2) ■ Вакыт акчадыр: гафил булма, качадыр ○ 796 ● 7789 -АКЧАЛЫ (3) ■ Акча - санаулы, акчалы - танаулы ○ 7686 ● 7700; 7721 -АКЧАЛЫК (1) ■ Атың булсын мең тәңкәлек, чыбыркың булсын дүрт акчалык ○ 2614 -АКЧАЛЫНЫҢ (3) ■ Акчалының кулы уйный, акчасызның күзе уйный ○ 7701 ● 7702; 7703 -АКЧАМ (4) ■ Алты акчам бар - ат алырмын, җиде акчам бар - җир алырмын ○ 7730 (2) ● 7821; -АКЧАМНЫ (1) ■ Арзан алдым дип мактанма, акчамны әрәм иттем дип мактан ○ 7857 -АКЧАНЫ (15 | 2) ■ Акча акчаны таба ○ 7656 ● 7656:1, :2; 7704-7710; 7793; 7795; 7819; 7827; -7836; 7867; 17014 -АКЧАНЫҢ (7) ■ Ашлыкның йозагы - салам, акчаның йозагы - саран ○ 1381 ● 7711-7714; -11792; 11910 -АКЧАҢ (13 | 1) ■ Дуслар акчаң барда күп була ○ 5378 ● 5452; 6016; 7724-7727; 7728 (2); 7729; -7806; 7813, :1; 11060 -АКЧАҢНЫ (1) ■ Акчаңны югалтсаң да, акылыңны югалтма ○ 11401 -АКЧАРЛАК (2) ■ Акчарлак килми яз булмый ○ 4211 ● 4212 -АКЧАСЫ (17) ■ Тимерченең балтасы юк, сатучының акчасы юк ○ 315 ● 1893; 2897; 3071; 7456; -7715; 7716 (2); 7717; 7718 (2); 7784; 7815; 7998; 9206; 13271 (2) -АКЧАСЫЗ (6) ■ Акчасыз торып була, икмәксез торып булмый ○ 7719 ● 7720; 7721; 7844; 9102; -АКЧАСЫЗНЫҢ (3) ■ Акчалының кулы уйный, акчасызның күзе уйный ○ 7701 ● 7703; 7722 -АКЧАСЫН (5) ■ Юк кешенең акчасын усал товар бетерер ○ 7434 ● 7457; 7723; 7822; 9829 -АКЫЛ (130 | 3) ■ Авыл башы - манара, акыл башы - замана ○ 746 ● 887 (2); 4874 (2); 5073; -5331; 5550:5, :6; 5664; 6159; 6176; 6235; 6334; 6395; 6590; 6824; 7240; 7242; 7279; 7673; 7698; -7739; 7759; 9581; 9630; 9838; 10756; 10934; 11400; 11402-11405; 11406 (2); 11407-11419; 11429; -11453 (2); 11464; 11480; 11482; 11491-11494; 11515; 11523 (2); 11534 (4); 11535; 11556; 11566; -11573 (2); 11593; 11596 (2); 11602; 11605; 11609; 11611; 11615; 11617; 11652-11655; 11700; -11701; 11714; 11740 (4); 11741 (2); 11742; 11748; 11755-11761; 11769; 11772; 11886; 12035; -12255; 12427; 12428; 12433 (2); 12438 (2); 12440; 12444; 12447; 12630; 13140; 13232; 13614; -14214:1; 14243; 14436; 14542 (2); 14843; 15008; 15138; 15280; 16392; 16499; 16563; 17037 -АКЫЛГА (16) ■ Сакалга карама, акылга кара ○ 10302 ● 11419; 11420 (2); 11495; 11496; 11576; -11599; 11608; 11612; 11620; 11762; 15049 (2); 15747; 15988 -АКЫЛДА (3) ■ Олылык гәүдәдә түгел, акылда ○ 11256 ● 11619; 14970 -АКЫЛДАН (7) ■ Алтынга табынган - акылдан абынган ○ 7764 ● 11421; 11535; 11753; 11766; -14341; 15526 -АКЫЛЛАШУМЫ (1) ■ Акыллашумы бу, такылдашумы? ○ 16264 -АКЫЛЛАШЫР (1) ■ Акылсызлар акыллашыр ○ 11484 -АКЫЛЛЫ (85) ■ Акыллы тычкан ике тишек тишәр ○ 3398 ● 3447; 5287-5289; 5296; 5717; 5718; -7134; 7774; 9814 (2); 10292; 11422-11451; 11509; 11536; 11537; 11539; 11540; 11542; 11545; -11586; 11618; 11632; 11648; 11668; 11675; 11679; 11698; 11702; 11721; 11722; 11729; 11744; -11770; 11771; 11775; 11806; 11984; 12681 (2); 13089; 13440; 13596; 13790; 13807; 14106; -14387; 15392; 15629; 15748-15750; 15841; 15974; 16766 -АКЫЛЛЫГА (17) ■ Намус - акыллыга каты, юләргә - уен ○ 11246 ● 11452-11458; 11481; 11520; -11538; 11543; 11547; 11665; 12420; 14717; 15839 -АКЫЛЛЫДАН (4) ■ Акыллыдан киңәш ал, акылсызның сүзен тыңла ○ 11459 ● 11460; 11461; -АКЫЛЛЫЛАР (3) ■ Акыллылар бәхет артыннан, бәхет юләр артыннан чаба, ди ○ 11462 -● 11463; 12057 -АКЫЛЛЫЛЫК (3) ■ Матурлык дәрья кичтерми, акыллылык - кичтерә ○ 11614 ● 14871; 15738 -АКЫЛЛЫНЫ (5) ■ Авызыңны ябып тор, акыллыны тыңлап тор ○ 10543 ● 11252; 11485; 11562; -АКЫЛЛЫНЫҢ (8) ■ Һөнәрленең кулы алтын, акыллының акылы алтын ○ 6426 ● 11464-11469; -АКЫЛЛЫРАК (1) ■ Бүреге башыннан акыллырак ○ 9022 -АКЫЛЛЫСЫМАН (1) ■ Юләр дисәң - акыллысыман, акыллы дисәң - шыр юләр ○ 11775 -АКЫЛНЫ (9) ■ Эш акылны таба, акыл - эшне ○ 6159 ● 7768; 9803; 10235; 11419; 11470-11472; -АКЫЛНЫҢ (7) ■ Акылның кадере әдәп белән, куәтнең кадере сәләт белән ○ 11061 ● 1147311475; 15529; 16342; 16556 -АКЫЛСЫЗ (22) ■ Акылсыз эт көндез өрә ○ 3448 ● 5289; 5290; 7134; 7135; 10056; 10230-10233; -11425; 11430; 11431; 11476-11480; 12681 (2); 12820; 12821 -АКЫЛСЫЗГА (6) ■ Акыллыга акыл бирсәң, укып белер; акылсызга акыл бирсәң, кычкырып -көлер ○ 11453 ● 11454; 11457; 11480; 11481; 15750 -АКЫЛСЫЗДАН (2) ■ Акылсыздан акыл сорау - иблистән иман сорау ○ 11482 ● 11483 -АКЫЛСЫЗЛАР (1) ■ Акылсызлар акыллашыр ○ 11484 -АКЫЛСЫЗЛЫК (1) ■ Малсызлык ярлылык түгел, акылсызлык ярлылык ○ 11613 -АКЫЛСЫЗНЫ (1) ■ Акылсызны якын итмә, акыллыны ерак итмә ○ 11485 -АКЫЛСЫЗНЫҢ (3) ■ Акыллыдан киңәш ал, акылсызның сүзен тыңла ○ 11459 ● 11468; 11486 -АКЫЛСЫЗЫ (1) ■ Этнең акылсызы коймакка нәфесен сузар ○ 3713 -АКЫЛЫ (45) ■ Көз көне - яшь кияүләр акылы, яз көне - яшь киленнәр акылы ○ 885 (2) ● 888; -4469; 5719; 6426; 7575; 9576; 9797; 10361; 10792; 11487; 11548; 11589-11591; 11598; 11639; -11690; 11695; 11748; 11764; 11765; 11767; 11774; 11778; 11999; 12025; 12322 (2); 12859; -13144; 13725; 13956; 15036; 15047; 15151; 15459; 15463; 15577; 15586; 15635; 15902; 17052; -АКЫЛЫМ (2) ■ Акчам юк - акылым юк ○ 7821 ● 11778 -АКЫЛЫМ-БУЕМ (1) ■ Акылым-буем таман, тик бәхетем яман ○ 14976 -АКЫЛЫН (13) ■ Кешенең акылын үлчи торган үлчәү - аның эше ○ 6080 ● 7758; 9814 (2); 9829; -9855; 11464; 11486; 11488; 11592; 11743; 13958; 15075 -АКЫЛЫНА (3) ■ Аю көченә ышана, кеше акылына ышана ○ 11525 ● 11694; 15106 -АКЫЛЫННАН (2) ■ Алтын дип язган - акылыннан язган ○ 7735 ● 7763 -АКЫЛЫҢ (16) ■ Кеше киңәшен ишет, үз акылың белән эш ит ○ 5011 ● 9816; 9841; 11398; -11489; 11490; 11497; 11560; 11589; 11592; 11626; 11763; 12414; 15600; 15896; 16032 -АКЫЛЫҢА (4) ■ Киемеңә карап каршы алалар, акылыңа карап озаталар ○ 8793 ● 9800; 11491; -АКЫЛЫҢНАН (1) ■ Акылыңнан элек авызың кычкыра ○ 10619 -АКЫЛЫҢНЫ (6) ■ Эчсәң акылыңны эчмә ○ 9859 ● 11401; 11429; 11546; 11597; 12460 -АКЫЛЫҢ-ХОЛКЫҢ (1) ■ Телең-каләмең белән генә әдип булма, акылың-холкың белән дә -әдип бул ○ 16412 -АКЫЛЫ-ҺУШЫ (1) ■ Сылулыктан файда юк, акылы-һушы булмаса ○ 11625 -АКЫРА (2) ■ Чәчкән бакыра, үзе акыра ○ 1506 ● 3326 -АКЫРГАН (1) ■ Акырган башлык түгел, акылы бар башлык ○ 5719 -АКЫРМАГАНЫ (1) ■ Ишәкнең акырмаганы булмас ○ 2984 -АКЫРСА (1) ■ Күпме генә акырса да, сыер сыер инде, ат булмый ○ 3171 -АКЫРЫНГАННАН (1) ■ Акырынганнан курыкма, эндәшмәгәннән курык ○ 15751 -АКЫРЫП (1) ■ Усал сыер акырып уза, юаш сыер кибән боза ○ 3233 -АЛ (95 | 3) ■ Япанга чыксаң, япанча ал ○ 204 ● 560; 624; 634; 661; 711 (2); 892 (2); 1006; 1011; -1213; 1257; 1282; 1383; 1983; 2259; 2470 (2); 2512; 2560; 2787; 3179; 3180 (2); 3181 (2); 3898 -(2); 4692; 4796; 5147; 5251; 5495; 6349; 6794; 6862; 6936 (2); 6979; 6982; 7518; 7709, :1 (2); -7945; 7977; 7980; 8054; 8084; 8128; 8259; 9156; 9430; 9880 (2); 9978:2; 10110; 10138; 10223; -10733; 10791; 11459; 11492; 12282; 12287; 12296; 12348 (2); 12573; 13116 (2); 13125 (2); 13126 -(2); 13136; 13147 (2); 13170; 13175 (2); 13210 (3); 13243; 13253; 14262; 14313 (2); 14559; -14631; 14723; 15139; 15757; 16126; 16368 (2) -АЛА (79 | 3) ■ Ай нурны кояштан ала ○ 8 ● 263; 811; 928; 1007; 1042; 1077; 1293; 2075; 2454; -2512; 2571:1; 2582; 2761; 3371; 3375; 3432; 3930-3935; 3980; 4009; 4316; 4415; 4625; 4797; -4866; 5550:2, :2; 5868 (2); 6733 (2); 7021; 7745; 7828 (2); 8085; 8107; 8203; 8216; 8757; 8887; -8889; 9449; 9814; 10537; 10937; 10946; 12149; 12188; 12465; 12471; 12549; 13083; 13150; -13216 (2); 13392 (2); 13605; 13783; 14170; 14398; 14413 (2); 15120; 15424 (2); 15496 (2); 15749; -16344 (2); 16958 (2); 16994; 17025 (2) -АЛАБАЙ (2) ■ Биредә Алабай, аргы якта ялагай ○ 3774 ● 11794 -АЛАБАЙДАН (1) ■ Эттән әрсез, Алабайдан кадерсез ○ 3801 -АЛАБУГА (1) ■ Алабуга көче җиткәнне йотар ○ 4440 -АЛАБУТА (6) ■ Ак алабута - ачлык елның бодае ○ 1249 ● 1254-1256; 5291; 5959 -АЛАБУТАГА (1) ■ Серне һәркемгә сөйләү - бодайны алабутага алыштыру белән бер ○ 12547 -АЛАЙ (9) ■ Алай диеп бодай булмый, арпа чәчеп бодай булмый ○ 1514 ● 2495; 4657; 5754; 6879; -7094; 7635; 9562; 14647 -АЛА-КОЛА (1) ■ Ала-кола безнең кода ○ 14659 -АЛА-КОЛАСЫ (1) ■ Ахмакның ала-коласы булмас ○ 11518 -АЛАЛАР (4) ■ Атны камытка үлчәп алмыйлар, камытны атка үлчәп алалар ○ 2562 ● 8793; -11599; 12454 -АЛАЛМАССЫҢ (1) ■ Чүп чәчсәң, таза ашлык алалмассың ○ 1464 -АЛАМ (7) ■ Бер колга: "Азат булдың", - дигәннәр. "Алай булгач, акча табам да кол сатып -алам!" - дигән ○ 5754 ● 7228; 7988; 8086; 8087; 8226; 10525 -АЛАМА (10) ■ Алама ат менгәнче, йөгер үзең дигәнчә ○ 2455 ● 2456; 2712; 3449; 6980; 8432 (2); -12147; 13791; 16959 -АЛАМАСЫ (1) ■ Атның аламасы кеше тибеп үтерә ○ 2569 -АЛАМЫН ( | 1) ■ Бирәмен дигән колына чыгарып куяр юлына, аламын дигән колыннан, тартып -алыр кулыннан ○ 16837:1 -АЛАНДА (1) ■ Аланда үскән балан әче була ○ 1786 -АЛАҢГАСАР (1) ■ Алаңгасар алман би, алымсаклы яман би ○ 5720 -АЛАП (1) ■ Алап сугып, ат өркетеп ○ 10021 -АЛАПЛАП (1) ■ Үзләре теләгәнгә алаплап, үзләре теләмәгәнгә калаклап ○ 10014 -АЛАР (2) ■ Алар ат булганчы, үзең эт булырсың әле ○ 2736 ● 10322 -АЛАРДАН (1) ■ Ата-ана да бик якын, алардан да яр якын ○ 12665 -АЛАРНЫ (1) ■ Ерганаклар Идел ясар, аларны Идел ашар ○ 380 -АЛАРНЫҢ (3) ■ Аларның үгезләре дә бозаулаган вакыт ○ 3320 ● 4433; 8640 -АЛАРЫП (1) ■ Кызарып тәнем күренгәнче аларып ямавы күренсен ○ 8869 -АЛАСЫ (5) ■ Көчекнең аласы да, карасы да бер була ○ 3814 ● 7845; 8116; 8134; 14759 -АЛАСЫҢ (6) ■ Ала каргада аласың булсын, курыкма ○ 3934 ● 3935; 4904; 8168; 13627; 13754 -АЛАФА (1) ■ Алданганга алафа бирә, ди ○ 12416 -АЛАФАСЫ (1) ■ Алафасы олы, кабыргасы коры ○ 5689 -АЛАЧА (2) ■ Келәмгә биргесез алача бар, булышканга биргесез арача бар ○ 5583 ● 7657 -АЛАЧАГЫ (1) ■ Байның алачагы күп, ярлының бирәчәге күп ○ 7263 -АЛАЧАГЫМ (1) ■ Алачагым да юк, бирәчәгем дә юк ○ 8212 -АЛАЧАГЫН (1) ■ Мулла алачагын онытмый ○ 17015 -АЛАЧАГЫНА (1) ■ Алачагына - лачын, бирәчәгенә - карга ○ 8213 -АЛАЧАГЫҢ (1) ■ Байга бирәчәгең, ярлыдан алачагың булмасын ○ 7204 -АЛАЧАК (3) ■ Алачак белән бирәчәк бетми ○ 8088 ● 8089; 8090 -АЛАЧЫГЫ (2) ■ Канәгатьсезнең нәфесе тавык алачыгы кебек ○ 11845 ● 11974 -АЛАЧЫГЫМ (1) ■ Кабык алачыгым, туз чиләгем, үз өй генәм булса иде ○ 8269 -АЛАЧЫГЫНА (1) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы -йогар ○ 285 -АЛАША (11) ■ Алаша кибәннән өрекмәс ○ 2770 ● 2771; 2773; 2774; 2775 (2); 2776; 2784; 6865; -9612; 9761 -АЛАШАГА (1) ■ Каруга кару, карт алашага ябу ○ 11846 -АЛАШАМ (1) ■ Бүз алашам арыса, Бүре ханга җиталмам, энем-углым күп туды, күп туса да кол -туды, ханга гарызым әйталмам ○ 5785 -АЛАШАНЫ (3) ■ Алашаны атка санама ○ 2772 ● 2777; 6987 -АЛАШАНЫҢ (1) ■ Тумаган туры алашаның сөяген сындырмыйлар ○ 2778 -АЛАШАҢ (1) ■ Бәхетең булса, алашаң колынлый ○ 14841 -АЛӘТ (1) ■ Аләт барда куәт бар ○ 6335 -АЛБАСТЫГА (1) ■ Җеннән куркып албастыга очраган ○ 16813 -АЛГА (20) ■ Алга бар - артыңа кара ○ 662 ● 663; 702; 729; 2072; 2600; 2773; 2952; 3103; 3256; -6726; 6748; 10878; 11134; 11223; 11423; 11878; 14839; 14857; 16148 -АЛГАН (61) ■ Ай күргән, кояш алган, җил очырып киткән ○ 86 ● 1479; 3441; 3461; 4024; 4436; -4844; 5890; 6143; 6223 (2); 6802; 6846; 7296; 7846 (2); 7847; 7947; 7954; 8050; 8091-8093; -8098; 8115; 8117; 8141; 8143; 8155; 8211; 8395; 8578; 9452; 9496; 9531; 9802; 9843; 10153; -10187; 11496; 11825; 11871; 12415; 13117-13119; 13160; 13226; 13597 (2); 13792; 14248; -14512; 14983 (2); 15357; 15755 (2); 15938; 16463; 16469 -АЛГАНГА (1 | 2) ■ Биргәнгә биш тә күп, алганга алты да аз ○ 8118 ● 8118:1, :2 -АЛГАНДА (10) ■ Бозавын сатып алганда сыеры турында сораш ○ 3255 ● 5515; 5668; 7847; 7936; -8021; 8094; 8193; 8214; 13211 -АЛГАНДАГЫДАЙ (2) ■ Ирем - алгандагыдай, көнем бәйрәмдәгедәй ○ 13527 ● 13633 -АЛГАННЫҢ (1) ■ Чаман атка менгәннең аягы тынмас, яман хатын алганның колагы тынмас -○ 13757 -АЛГАНЧЫ (16) ■ Судан алганчы балтасы да жәл түгел, судан алгач сабы да жәл ○ 1933 ● 2467; -3179; 3341; 3380; 4347; 8095; 11428; 12282; 12287; 12590; 13023; 13136; 13219; 13351; 13783 -АЛГАНЫ (1) ■ Ир-егетнең булганы - талашкан сүзен алганы ○ 13480 -АЛГАНЫМ (1) ■ Менгәнем чаман булды, алганым яман булды ○ 13250 -АЛГАНЫҢ (1) ■ Сатып алганың бүләктән арзанга төшәр ○ 8179 -АЛГАНЫҢНЫ (1) ■ Биргәнеңне аз диген, алганыңны күп диген ○ 8119 -АЛГАЧ (3) ■ Судан алганчы балтасы да жәл түгел, судан алгач сабы да жәл ○ 1933 ● 8214; 13351 -АЛГЫ (1) ■ Алгы көпчәк кайдан тәгәрәсә, арты шуннан тәгәридер ○ 6981 -АЛГЫСЫР ( | 1) ■ Кыдырым хатын өенә җиткәндә алгысыр ○ 13653:1 -АЛДА (23) ■ Алда барганга урын күп ○ 664 ● 665; 723; 939; 1030; 1317; 1521; 3217; 6089; 6783; -6792; 6984; 7970; 10009; 11328; 11809; 11959; 13259; 14540; 15565; 15999; 16168; 16425 -АЛДАВЫ (1) ■ Дус алдавы дошман ялганыннан яманрак ○ 5349 -АЛДАГЫ (3) ■ Дуслар - узганны, гашыйклар алдагы көнне сөйлиләр ○ 5382 ● 6275; 6847 -АЛДАДЫМ (1) ■ Син алдасаң алдадың, мин дә сине алдадым: намазыңны - укыдым, тәһарәтем -алмадым ○ 16933 -АЛДАДЫҢ (1) ■ Син алдасаң алдадың, мин дә сине алдадым: намазыңны - укыдым, тәһарәтем -алмадым ○ 16933 -АЛДАКНЫҢ (1) ■ Алдакның аягы кыска ○ 15752 -АЛДАМАС (2) ■ Йокычан төлке тавык алдамас ○ 2287 ● 14168 -АЛДАМЫЙЛАР (1) ■ Төлкене алдамыйлар, тотып тиресен генә туныйлар ○ 2310 -АЛДАН (57 | 2) ■ Азак килгән алдан китәр ○ 748 ● 755-757; 841; 1159; 1177; 1385 (2); 1525; -2247; 2347; 3134; 3619; 3931; 4009; 4043; 4057, :1, :2; 4230; 4403; 4432; 4809; 5497; 5949; -6720; 6726; 6780; 7013; 7014; 7140; 8102; 8918; 9570; 9665; 10057; 10456; 10468; 10568; 10878; -10981; 11194; 11436; 11793; 12291; 12428; 12822; 13266; 13301; 14544; 14809; 15113; 15143; -15160; 15272; 15759; 16179; 16446 -АЛДАНГАН (1) ■ Алдан барган алланган, соңга калган алданган ○ 755 -АЛДАНГАНГА (1) ■ Алданганга алафа бирә, ди ○ 12416 -АЛДАНМА (2) ■ Алманың кызылына алданма ○ 1798 ● 16789 -АЛДАНМАС (1) ■ Иртә торган белән иртә өйләнгән алданмас ○ 13167 -АЛДАНМЫЙ ( | 1) ■ Карт чыпчык кибәккә алданмый ○ 4171:1 -АЛДАНЫП (2) ■ Чәчкәсенә алданып, чәнечкесенә кадалма ○ 1325 ● 6688 -АЛДАНЫР (2) ■ Акыллы бер тапкыр, акылсыз мең тапкыр алданыр ○ 11430 ● 15931 -АЛДАП (5) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче күргәндә "әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 ● 12028; 16722; -16931; 16994 -АЛДАР (2) ■ Кызыл Хозырны алдар ○ 594 ● 15925 -АЛДАСАҢ (1) ■ Син алдасаң алдадың, мин дә сине алдадым: намазыңны - укыдым, тәһарәтем -алмадым ○ 16933 -АЛДАУ (2) ■ Сату-алу эшенә алдау кермичә калмый, ди ○ 7956 ● 15753 -АЛДАУДАН (1) ■ Чәчәк кыраудан курка, кыз - алдаудан ○ 13045 -АЛДАШСАҢ (1) ■ Алдашсаң - абруең китәр, тиргәшсәң - кадерең китәр ○ 15754 -АЛДАШУ (1) ■ Алышу - алдашу ○ 7856 -АЛДЫ (14) ■ Ай күрде, кояш алды - безгә нәрсәсе калды? ○ 87 ● 666; 758; 1070; 1085; 3140; -5514; 6409 (2); 7264; 11885; 13706; 14760; 14823 -АЛДЫ-АРТЫ (1) ■ Арбаның алды-арты бер эздән барса, атка җиңел була ○ 6996 -АЛДЫЙ (4) ■ Бүрене сөяк белән алдый алмассың ○ 2183 ● 4171; 9817; 12592 -АЛДЫК (1) ■ Ярлылыкның солын алдык - байдан артык торабыз ○ 7536 -АЛДЫМ (14) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 ● 1977; -7857; 8021; 8022 (2); 8023; 8024; 13179; 13248; 13249; 13352; 13353; 16906 -АЛДЫМДА (1) ■ Күз алдымда күләгәдәй булып торма ○ 10839 -АЛДЫМ-КАЙТТЫМ (1) ■ "Сатсам саттым, сатмасам алдым-кайттым, аллаһе әкбар", - дип -әйтте, ди, бер сатучы мулла намаз ниятләгәндә ○ 16932 -АЛДЫН (3) ■ Байның ишек алдын саклаучы этләр үзеннән усалрак була ○ 7282 ● 9325; -АЛДЫНА (9) ■ Бер алдына, биш артына төшү ○ 730 ● 2782; 2898; 3824; 4396; 9421; 10076; -10137; 15725 -АЛДЫНГЫ (1) ■ Алдынгы эшче - данлыклы кеше ○ 6017 -АЛДЫНДА (28) ■ Елкы елың алдында ○ 1038 ● 2682; 3372 (2); 3425; 3549; 3815; 5068; 5284; -5313; 6437; 9422; 10089; 10497; 10540; 11146; 12448; 13073; 13621; 13627; 13903; 15260 (2); -15875; 15901; 15949; 16094; 17082 -АЛДЫНДАГЫ (3) ■ Таң алдындагы тургай күк тәкелдәдең ○ 4159 ● 11499; 14302 -АЛДЫНДАГЫН (2) ■ Алдындагын алты ай эзләгән ○ 718 ● 3586 -АЛДЫННАН (13) ■ Ишек алдыннан аккан суның кадере юк ○ 390 ● 2288; 2457; 2686; 2710; -3681; 5934; 5935; 8420; 8604; 9721; 10155; 11399 -АЛДЫН-ЮЛДЫН (1) ■ Алдын-юлдын ике ашар, сузылып яткан бер ашар ○ 6445 -АЛДЫҢ (8) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү көзгесе ○ 719 ● 5260; 7178; 7848; 9224 -(2); 13212 (2) -АЛДЫҢА (8) ■ Алдыңа бер карасаң, артыңа биш кара ○ 667 ● 668; 834; 6446; 6727; 9532; 10207; -АЛДЫҢДА (8) ■ Алдыңда - ышанычың, артыңда таянычың булсын ○ 669 ● 670; 678; 720; 3166; -5350; 5488; 11794 -АЛДЫҢДАГЫ (1) ■ Артыңдагы дошманың - алдыңдагы дустың ○ 5294 -АЛДЫҢНАН (4) ■ Алдыңнан артың матур ○ 721 ● 722; 834; 15460 -АЛДЫҢНЫ (1) ■ Ишек алдыңны койма белән тот, телеңне бәйдә тот ○ 15485 -АЛДЫҢНЫ-АРТЫҢНЫ (2) ■ Алдыңны-артыңны белеп йөр ○ 671 ● 6728 -АЛДЫҢНЫҢ (1) ■ Үз капка алдыңның карын күрше капкасына көрәмә ○ 5254 -АЛДЫРА (1) ■ Яхшы ат ерактан алдыра ○ 2714 -АЛДЫРГАН (4) ■ Атын алдырган абзарын бикләгән ○ 2605 ● 12415; 12417; 15071 -АЛДЫРМАСАҢ (1) ■ Йөрәк белән алдырмасаң, тел генә ярдәм итмәс ○ 11131 -АЛДЫРЫР (6) ■ Яман юлдаш яуга алдырыр, яман би дауга калдырыр ○ 5969 ● 6962; 11476; -11663; 12418; 15590 -АЛҖЫТА (2) ■ Карак урлап алҗыта, мулла сорап алҗыта ○ 16995 (2) -АЛКА (1) ■ Алка, нихәтле кыйммәт булса да, колак бәясе тормый ○ 8761 -АЛКЫШ (3) ■ Сөйгәнеңә алкыш, сөймәгәнеңә каргыш ○ 12754 ● 14209; 15755 -АЛКЫШЫН (1) ■ Кунакның алтынын алма, алкышын ал ○ 10138 -АЛЛА (40) ■ Күк күкрәмичә "алла" димиләр ○ 1118 ● 2906; 2945; 3224; 3333; 4550; 4755; 5577 -(2); 5757; 5861; 5862; 7400; 7999; 9103; 10323; 10879; 12660; 13238; 16716; 16717; 1683516842; 16864 (2); 16879; 16884-16886; 16889; 16890; 16892; 16960; 17083 -АЛЛАГА (15 | 1) ■ Бәндәгә бәндә булганчы, аллага бәндә бул ○ 5782 ● 16843-16846; 16847, :1; -16848; 16849; 16862; 16863; 16866; 16880; 16887; 16910; 16966 -АЛЛАДАН (9) ■ Алладан көткән буш калыр, үзенә ышанган яулап алыр ○ 16850 ● 16851-16856; -16865; 16872 -АЛЛАЛАРНЫ (1) ■ Алла кешеләрне түгел, кешеләр аллаларны яраткан ○ 16841 -АЛЛАМ (1) ■ Тапкан анам түгел, яраткан аллам түгел ○ 14251 -АЛЛАНГАН (1) ■ Алдан барган алланган, соңга калган алданган ○ 755 -АЛЛАНЫ (1) ■ Шайтан, акыллы булса да, алланы яратмый ○ 16766 -АЛЛАНЫКЫ (2) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, шуннан калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 ● 5871 -АЛЛАНЫҢ (4) ■ Ул гына алланың кашка тәкәсе ○ 3149 ● 16857-16859 -АЛЛАСЫ (1) ■ Алласы - муллага, мулласы бәндәгә сылтар ○ 16860 -АЛЛАҺЕ (1) ■ "Сатсам саттым, сатмасам алдым-кайттым, аллаһе әкбар", - дип әйтте, ди, бер -сатучы мулла намаз ниятләгәндә ○ 16932 -АЛМА (54 | 1) ■ Бәрәңгене буяу белән алма итеп булмый ○ 1601 ● 1731; 1758; 1787-1789; 1790 (2); -1791; 1792 (3); 1793; 1794; 1801; 1802; 1805; 1812; 1813; 1815; 1821; 1840; 1841 (2); 1844; 2560; -5147; 5216; 5251; 5430; 5495; 6600; 7029; 7895; 8142; 8190; 9280; 9723; 10138; 11492; 12521; -12573; 13121; 13127; 13157; 13170; 13196; 13220; 13839; 14288, :2; 14345; 15191; 15757; 16721 -АЛМАГАН (31) ■ Искә алмаган түмгәк чана аудара ○ 120 ● 272; 2458; 2871; 4265; 4939; 5537; -5538; 5606; 5607; 5647; 6467; 6740; 6742 (2); 6874; 7846; 8050; 9562; 9853; 10948; 13795; -13844; 14131 (2); 14210; 14321; 14474; 14793 (2); 15798 -АЛМАГАНГА (4) ■ Ата алмаганга аң очрар ○ 2008 ● 5607; 5644; 6740 -АЛМАГАННЫ (4) ■ Тимер балта булдыра алмаганны кайчакта юкә чөй булдыра ○ 1942 ● 13759; -16411; 16609 -АЛМАГАННЫҢ (1) ■ Ата алмаганның угы алты колач китәр ○ 5539 -АЛМАГАЧ (6) ■ Имән чикләвеге алмагач төбенә тәгәрәми ○ 1730 ● 1795; 3375; 4299; 13090; -АЛМАГАЧНЫ (1) ■ Алмагачны ашласаң, тәмле алма ашарсың ○ 1794 -АЛМАГАЧТА (1) ■ Таза алмагачта да черек алма булгалый ○ 1815 -АЛМАГЫ (1) ■ Бирмәкнең алмагы бар, алмакның салмагы бар ○ 8125 -АЛМАДЫМ (2) ■ Аягым белән бармадым, кулым белән алмадым ○ 10987 ● 16933 -АЛМАЗ (9) ■ Алмаз таш туфракта ятса да, күргән кеше алмый калмас ○ 254 ● 255-257; 293; -12419 (2); 15756 (2) -АЛМАЗНЫ (2) ■ Алмазны алмаз белән кисәләр ○ 256 ● 257 -АЛМАК (4) ■ Алмак бирмәк белән ярашыр ○ 8096 ● 8097; 13213; 13214 -АЛМАККА (1) ■ Берәү бар: күрмәккә бар, үрнәккә юк; берәү бар: алмакка бар, бирмәккә юк -○ 8109 -АЛМАКНЫҢ (1) ■ Бирмәкнең алмагы бар, алмакның салмагы бар ○ 8125 -АЛМАКЧЫ (1) ■ Чыпчык биреп каз алмакчы була ○ 4185 -АЛМАЛАРЫ (2) ■ Алмалары булмаса, алмагач гаепле түгел ○ 1795 ● 1842 -АЛМАЛЫДА (1) ■ Алмалыда бер көн, салмалыда бер көн ○ 1843 -АЛМАМ (1) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр; мал тапмаган мал тапса, кешене -күзгә алмам, дир ○ 7372 -АЛМАН (1) ■ Алаңгасар алман би, алымсаклы яман би ○ 5720 -АЛМАНЫ (1) ■ Алманы үстерү кыен, черетү ансат ○ 1796 -АЛМАНЫҢ (3) ■ Алманың асылын аю ашый, чикләвекнең төшен корт ашый ○ 1797 ● 1798; -АЛМАС (40) ■ Суны ут алмас, алтынны тут алмас ○ 451 (2) ● 1345; 2047; 2468; 2817; 2971; 3091; -3107; 3357; 3512; 3526; 3835; 4020; 4162; 4174; 4218; 5035; 5656; 5686; 6032; 6429; 6557; 6611; -7071; 7630 (2); 8149; 9587; 9988; 11509; 11540; 11542; 12592; 12823; 12913; 13094; 14239; -16713; 16948 -АЛМАСА (4) ■ Аксак эт, йөри алмаса, ятып өрер ○ 3443 ● 4594; 12510; 15178 -АЛМАСАҢ (8 | 2) ■ Ялына тотынып кала алмасаң, койрыгына тотынып кала алмассың ○ 2702 -● 7957, :1, :2; 8177; 9104; 10549; 11460; 12124; 13979 -АЛМАСКА (1) ■ Җәй алмаска, кыш бирмәскә ○ 1067 -АЛМАСЛЫК (1 | 1) ■ Кешегә чокыр казысаң, тирәнрәк казы, үзең төшсәң, чыга алмаслык булсын ○ 12000:5 ● 12545 -АЛМАССЫҢ (64 | 1) ■ Кояшны балчык белән сылый алмассың ○ 46 ● 47; 131; 183; 596; 775; -794; 1042; 1146; 1309; 1924; 1956, :2; 2183; 2289; 2702; 3249; 3496; 3706; 3991; 4171; 4172; -4899; 5007; 5075; 5640; 6151; 6378; 6877; 7394; 7488; 7657; 8282; 8519; 8521; 8938; 9072; 9378; -9627; 9817; 9927; 9933; 10290; 10549; 10586; 10908; 10937; 10975; 11021; 11199; 11590; 11726; -12624; 12791; 13730; 14228; 14714; 14798; 15286; 15402; 16018; 16145; 16584; 17051 (2) -АЛМАСЫ (7) ■ Җир алмасы җилектерми ○ 1627 ● 1783; 1785; 1788; 6149; 10498; 14265 -АЛМАСЫН (3) ■ Алмасын ашарсың - агачын кисмә ○ 1799 ● 1809; 12813 -АЛМАУ (3) ■ Гөмбә белән шалканны аера алмау ○ 1355 ● 1360; 1499 -АЛМАУЧЫ (1) ■ Чын кеше гаепне үзеннән эзләр, чынны күрә алмаучы гаепне күзеннән эзләр -○ 12602 -АЛМАШТЫМ (1) ■ Хәзинә таптым - чүпкә аттым, алтын таптым - бакырга алмаштым ○ 7838 -АЛМАШТЫРЫП (1) ■ Унны тугызга алмаштырып йөрү ○ 8065 -АЛМАШЫНА (1) ■ Баланың кулыннан пычак алсаң, алмашына таяк бир ○ 13994 -АЛМАШЫП (1) ■ Заманны бернинди җәүһәргә дә алмашып булмый ○ 817 -АЛМЫЙ (60) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 ● 37; -169; 254; 439; 1426; 1494; 1545; 1900; 2199; 2229; 2376; 2804; 3274; 3926; 4071; 4213; 4349; -4423; 4747; 4807; 4812; 5406; 5729; 5951; 6094; 6987; 7073; 7197; 7617; 7795; 8225 (2); 8802; -8826; 9045 (2); 9318; 9380; 9674; 10608; 10840; 10888; 11206; 11249; 11302; 11471; 11537; -11539; 12281; 12536; 12549; 12662 (2); 15364; 15423; 15684; 15946; 16165; 16586 -АЛМЫЙДЫР (1) ■ Байның биек баскычы, менә алмыйдыр ач кеше ○ 7275 -АЛМЫЙЛАР (3 | 2) ■ Атны камытка үлчәп алмыйлар, камытны атка үлчәп алалар ○ 2562 -● 10167; 10551:2; 14058:3; 15407 -АЛМЫЙМ (4) ■ Сарык биреп сөйләтә алмыйм, сыер биреп туктата алмыйм ○ 3126 (2) ● 15633 -(2) -АЛМЫЙСЫҢ (6) ■ Берүзең тау күчерә алмыйсың ○ 4890 ● 8025; 10751; 10824; 11149; 16220 -АЛМЫЙЧА (2) ■ Идел суы да барып алмыйча килми ○ 386 ● 11857 -АЛПАВЫТКА (1) ■ Алпавытка юләр тансык ○ 5721 -АЛПАРЫНА (1) ■ Алпарына күрә тулпары ○ 5527 -АЛСА (10) ■ Ат бер юлга күнеп алса, йоклаган килеш тә йөри ○ 2488 ● 4189; 4405; 10946; 13696; -14555; 14857; 15114; 16989; 16994 -АЛСАМ (1) ■ Күпмегә алсам, шуңа сатам ○ 8053 -АЛСАҢ (45) ■ Аю баласын алга алсаң да иш булмас ○ 2072 ● 2184; 2469; 2470 (2); 2560; 2850; -3180; 3181; 4414; 5295; 6047; 7176; 7924; 7925; 9046 (2); 9247; 9880; 11884; 12593; 12826; -13116 (2); 13123 (2); 13124 (2); 13125 (2); 13126 (2); 13133 (2); 13175 (2); 13215; 13217; 13344 -(3); 13994; 14120; 14501 (2) -АЛСУ (1) ■ Алсу күзлек аша карау ○ 10469 -АЛСЫН (5) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: "Аркаңда -йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 ● 6786 (2); 14316; 14598 -АЛТАУ (3) ■ Алтау ала булса, аулаганы китә ○ 4866 ● 14107; 15392 -АЛТМЫШ (20 | 6) ■ Алтмыш адым атлаганчы, алты тапкыр артыңа кара ○ 672 ● 1302; 1515; -1556; 1885; 2771; 2838; 2910; 4754 (2); 6729; 6730, :1, :2; 8897; 9611, :1, :2, :3; 12577; 13342:1; -13672; 14588; 14599; 15102; 16180 -АЛТМЫШКА (7) ■ Алтмышка җиткән кешегә ханнар нәфесе керә, ди ○ 15005 ● 15009; 15025; -15071; 15075; 15101; 15102 -АЛТМЫШНЫКЫ (1) ■ Алтмышныкы бетә, алтыныкы кала ○ 7849 -АЛТМЫШТА (5) ■ Алтмышта картлыгың каршы алыр ○ 15006 ● 15007; 15008; 15077; 15461 -АЛТМЫШТАГЫ (1) ■ Илледәге ил агасы - алтмыштагы ил атасы ○ 15035 -АЛТЫ (39 | 3) ■ Алтмыш адым атлаганчы, алты тапкыр артыңа кара ○ 672 ● 718; 1032; 1526; -1556; 2771; 2910; 3006; 5539; 6650; 6729; 6730, :1, :2; 7265; 7730; 7893; 7982; 8100; 8118, :2; -8215; 8982; 9145; 9726; 10058; 10072; 10113; 10224; 11332; 11511; 11700; 13091; 13115; 13441; -13598; 13599; 14266; 14320; 15101; 15436; 16697 -АЛТЫГА (4) ■ Алтыга алып бишкә сат, атың булсын сәүдәгәр ○ 7850 ● 7961; 9390; 15075 -АЛТЫДА (2) ■ Алтыда бер дөңгелдек, алтмышта бер дөңгелдек ○ 15007 ● 15461 -АЛТЫДАГЫ (2) ■ Алтыдагы акыл алтмышта ○ 15008 ● 15009 -АЛТЫЛЫ (1) ■ Алтылы да бишле, бездә киндер ишле ○ 8732 -АЛТЫН (158 | 1) ■ Ай - мөгезле, алтын - канатлы ○ 7 ● 38; 188; 190; 195; 258-261; 268; 270; -272; 274; 284; 288; 297; 326; 330; 565; 1255; 1433; 1526; 2904; 2974; 3769; 3853; 3875; 4089; -4093, :1; 4868; 4945; 4951; 5114; 5165; 5291; 5528; 5627 (2); 6018; 6019; 6020 (2); 6149; 6370; -6412; 6426 (2); 6529; 6535; 6571; 6982; 7279; 7540; 7731-7741; 7744-7748; 7749 (2); 77507753; 7754 (2); 7755-7758; 7759 (2); 7760; 7761; 7780; 7796; 7807; 7810; 7816; 7824; 7838; -7845; 7939 (2); 7955; 8762 (2); 8842; 9144; 9391; 9996; 10091; 10232; 10234; 10292; 10695; -10744; 11062; 11063; 11088; 11402; 11406 (2); 11409; 11492-11494; 11763; 11890; 11891; 12099; -12521; 12821; 12936; 13187; 13679; 13708; 14106; 14118; 14388; 14392 (2); 14401; 14783; -14857; 15015; 15179; 15740; 15745; 15757; 15760; 15838 (2); 15977; 16033; 16226; 16248 (2); -16331 (2); 16337; 16464; 16465; 16523; 16718; 16902; 16961 -АЛТЫНГА (14) ■ Алтынга бакыр катнаштырсаң, бозарсың ○ 262 ● 5166; 7762-7764; 7797; -11488; 11495; 11496; 11516; 11666; 12100; 12724; 14589 -АЛТЫНДА (1) ■ Алтында тузан тормас ○ 7765 -АЛТЫН-КӨМЕШ (4) ■ Арпа-бодай аш булды, алтын-көмеш таш булды ○ 1517 ● 4867; 7742; -АЛТЫН-КӨМЕШНЕҢ (1) ■ Алтын-көмешнең искесе булмас, ата-ананың бәһасе булмас ○ 14383 -АЛТЫННАН (7) ■ Вакытның кыйммәте алтыннан артык ○ 801 ● 5624; 9031; 9558; 9569; 12990; -АЛТЫННЫ (12) ■ Алтынны ала белгән бүлә дә белер ○ 263 ● 264; 451; 7738; 7749; 7766-7771; -АЛТЫННЫҢ (3) ■ Алтынның бөтен кадере дә аның аз булуында ○ 7772 ● 7773; 11064 -АЛТЫНЧЫНЫҢ (1) ■ Алтынчының бер органы - тимерченең мең органы ○ 265 -АЛТЫНЫ (2) ■ Алтыны барда җүләрне дә акыллы диләр ○ 7774 ● 16886 -АЛТЫНЫКЫ (1) ■ Алтмышныкы бетә, алтыныкы кала ○ 7849 -АЛТЫНЫН (3) ■ Алтын ияр атка тисә, алтынын ал да утка як ○ 6982 ● 10138; 11488 -АЛТЫНЫҢ (5) ■ Бишнең башы булганчы, алтының аягы бул ○ 4892 ● 7775; 11497; 11560; -АЛТЫСЫ (2) ■ Ирсәкнең җиде чикмәне булыр, алтысы кешедә булыр ○ 13646 ● 14122 -АЛУ (19) ■ Торма ачуын тоздан алу ○ 1640 ● 2739; 4838; 7106; 7113; 7851; 7959; 8144; 10073; -11013; 11046; 11366; 13186 (2); 14737; 15451; 15803; 15969; 16508 -алу → сату-алу -АЛУЧЫ (7) ■ Алучы юк - сатучы нишләсен, сатучы юк - алучы нишләсен ○ 7852 (2) ● 7853; -7881; 7886; 8004; 11838 -АЛУЧЫГА (1) ■ Алучыга - баручы ○ 13120 -АЛУЧЫДАН (1) ■ Базар арзан булса, алучыдан оят кача; базар кыйммәт булса, сатучыдан оят -кача ○ 7868 -АЛУЧЫНЫКЫНА (1) ■ Бурычка бирүченең хәтере алучыныкына караганда үткенрәк була -○ 8145 -АЛУЧЫНЫҢ (1) ■ Нәрсә арзанланган саен алучының инсафы китә, нәрсә кыйммәтләнгән саен -сатучының инсафы китә ○ 7943 -АЛУЫ (1) ■ Коега таш ташлау җиңел, алуы авыр ○ 402 -АЛУЫН (1) ■ Мулла алуын белер, бирүен белмәс ○ 17016 -АЛЧАК (1) ■ Арык кеше - алчак, базык кеше - басымчак ○ 10745 -АЛЫ (2) ■ Алы булды, гөле кирәк ○ 647 ● 5877 -АЛЫЙМ (2) ■ Алыйм дигәннең күзе яман, бирим дигәннең сүзе яман ○ 8099 ● 14756 -АЛЫКМАНЫ (1) ■ Толыкманы тугыз пот, алыкманы алты пот ○ 7982 -АЛЫМЛЫ (1) ■ Адымлы ат - алымлы ат ○ 2450 -АЛЫМСАК (1) ■ Асыл түрә сүзеңә карар, алымсак түрә күзеңә карар ○ 5726 -АЛЫМСАКЛЫ (1) ■ Алаңгасар алман би, алымсаклы яман би ○ 5720 -АЛЫН (2) ■ Аргамак алын бирмәс ○ 2779 ● 2806 -АЛЫНА (1) ■ Килен кайниш туфрагыннан алына ○ 13355 -АЛЫНГАН (2) ■ Исеме телгә алынмаган егеттән исеме телгә алынган төбет артык ○ 12889 -● 16816 -АЛЫНМАГАН (2) ■ Исеме телгә алынмаган егеттән исеме телгә алынган төбет артык ○ 12889 -● 14028 -АЛЫНМАС (1) ■ Бүләк һәркемнән алынмас ○ 8158 -АЛЫНМЫЙ (1) ■ Мәхәббәт алтынга сатып алынмый ○ 12724 -АЛЫП (58) ■ Тымызык елга көймәне алып китәр ○ 473 ● 818; 1022 (2); 1976; 2278; 3515; 3547; -3799; 3931; 3981; 4117; 4143; 4829; 5252; 5529; 5530; 5708; 6564; 6811 (2); 7394; 7400; 7850; -7854; 7936; 7967; 8035; 8100; 8135; 8142; 8184; 8197; 8333; 9063; 9476; 9641; 9805; 10643; -10785; 10888; 11470; 12634; 13156; 13237; 13252; 13427; 14219; 14382; 14851; 15333; 15434; -15706; 16223; 16567; 16657; 16778; 16858 -АЛЫПЛАР (1) ■ Алыплар алышмый танышмас ○ 5531 -АЛЫПТАЙ (1) ■ Алыптай алты малайны кабыктай бер ана асрый ○ 14266 -АЛЫР (54 | 2) ■ Югары ятсаң - җил алыр, түбән ятсаң - сил алыр ○ 708 (2) ● 833; 1251; 1262; -2374; 2789; 2933; 3567; 4716; 5022 (2); 5668; 5920; 5968; 6617; 6647 (2); 6702; 6947; 7007; -7155 (2), :1; 7758; 7874 (2); 7879; 8170; 8189 (2); 10694 (2); 11432; 11782; 11894; 12392; 13108; -13117; 13371 (2); 13520 (2); 13521 (2); 14133; 14504; 14758; 15006; 15178; 15537; 16413; 16593; -16628; 16837:1; 16850 -АЛЫРГА (10) ■ Диңгезгә керсәң, чишмәдән су алырга онытма ○ 367 ● 3892; 7806; 7855; 8101; -10281; 10397 (2); 10645; 16118 -АЛЫРЛЫК (3) ■ Җитен чәчсәң, эт ялап алырлык булсын ○ 1575 ● 6128; 10504 -АЛЫРМЫН (5) ■ Еланны өненә кергәндә койрыгыннан тартып алырмын димә ○ 4631 ● 7730 -(2); 8102; 8103 -АЛЫРСЫҢ (16) ■ Алыска салырсың - якыннан алырсың ○ 674 ● 684; 697; 2275; 2760; 3450; -4420; 6047; 7578 (2); 8111; 8129; 8171; 8666; 10947; 16110 -АЛЫС (1) ■ Алыс булса - кешнәмә, якын булса - тешләмә ○ 673 -АЛЫСКА (3) ■ Алыска салырсың - якыннан алырсың ○ 674 ● 5843; 14085 -АЛЫСЛЫГЫ (1) ■ Күренгәннең алыслыгы юк, күтәргәннең авырлыгы юк ○ 692 -АЛЫСНЫ (1) ■ Ашны тәмләндергән - тоз, алысны юык иткән - кыз ○ 12943 -АЛЫСТАГЫ (1) ■ Алыстагы дошманнан андып йөргән дус яман ○ 5292 -АЛЫСТАН (1) ■ Алыстан арбаланганчы, якыннан дурбала ○ 675 -АЛЫЧА (1) ■ Әүвәл мунча, аннан алыча ○ 8636 -АЛЫШ (1) ■ Кул сугып алыш, чыгарып салыш ○ 8051 -АЛЫШ-БИРЕШ (3) ■ Дус белән аша, эч, итмә алыш-биреш ○ 5354 ● 8104; 11384 -АЛЫШКАН (3) ■ Алышкан яуга аркаңны күрсәтмә ○ 5532 ● 11488 (2) -АЛЫШМЫЙ (1) ■ Алыплар алышмый танышмас ○ 5531 -АЛЫШТЫРА (3) ■ Ялангачка өч учак та бер киемне алыштыра алмый ○ 8826 ● 9380; 14239 -АЛЫШТЫРМА (1) ■ Үзең тапкан картаны үпкәгә алыштырма ○ 9411 -АЛЫШТЫРМАС (2) ■ Бүре йонын алыштырыр, бүрелеген алыштырмас ○ 2146 ● 4380 -АЛЫШТЫРУ (1) ■ Серне һәркемгә сөйләү - бодайны алабутага алыштыру белән бер ○ 12547 -АЛЫШТЫРЫП (2) ■ Ишәкнең иярен алыштырып кына холкын алыштырып булмый ○ 2986 (2) -АЛЫШТЫРЫР (1) ■ Бүре йонын алыштырыр, бүрелеген алыштырмас ○ 2146 -АЛЫШУ (1) ■ Алышу - алдашу ○ 7856 -АЛЫШЫМ (1) ■ Алты алышым юк, биш бирешем юк ○ 8215 -АЛЫШЫП (1) ■ Бикләр белән алышып булмас, тирәк белән көрәшеп булмас ○ 5768 -АЛЫШЫР (1) ■ Җиде атага җиткәч кыз бавыры алышыр ○ 13059 -АМАН (3) ■ Атым чаман булса да, сырты аман ○ 2603 ● 5533; 15755 -АМАНЛЫК (1) ■ Ил теләр аманлык, дошман теләр яманлык ○ 5570 -АМАНЛЫКТА (1) ■ Агай-эненең кадере аманлыкта беленми, яманлыкта беленер ○ 14550 -АМАНЫ (1) ■ Таңның яманы - кичнең аманы ○ 948 -АМБАР (3) ■ Эт амбар саклый, мәче казан саклый ○ 3550 ● 7911; 16341 -АМБАРДАГЫ (1) ■ Кырдагы - ашлык түгел, амбардагы - ашлык ○ 1422 -АМБАРЫ (2) ■ Кырмысканың амбары буш булмый ○ 4800 ● 8663 -АМБАРЫҢ (3) ■ Амбарың белән мактанма, ашлыгың белән мактан ○ 1370 ● 1453; 1488 -АМБАРЫҢДА (1) ■ Амбарыңда булса, кесәңдә булыр ○ 1371 -АМБАРЫҢНЫ (1) ■ Айгырың үлмәс борын амбарыңны биклә ○ 2762 -АМИН (2) ■ Коры табакка амин тотмыйлар ○ 9936 ● 16921 -АНА (73) ■ Кыш - үги ана, яз - үз ана ○ 871 (2) ● 1438 (2); 2030; 3869; 4130; 4230-4232; 4266; -4712; 4731; 4747; 5055; 13517; 14220-14222; 14223 (2); 14224-14230; 14238; 14242; 14243; -14247; 14252 (2); 14256-14259; 14266-14272; 14281; 14283; 14301; 14308; 14384 (2); 1438514387; 14392; 14406-14415; 14461; 14462; 14570; 14645; 14703; 14802 (2); 15461 -ана → ата-ана -АНАГА (5) ■ Атага тартып ул тумас, анага тартып кыз тумас ○ 14416 ● 14442; 14452; 14455; 14459 -анага → ата-анага -АНАДА (2) ■ Һавада болыт бар, анада өмет бар ○ 14246 ● 14439 -АНАДАН (8) ■ Алып анадан туар, аргамак биядән туар ○ 5529 ● 13914-13916; 14219; 14248; -14417; 14460 -анадан → ата-анадан -АНАЛЫ (3) ■ Аналы баланың үзе тук, анасыз баланың күзе тук ○ 14273 ● 14274; 14419 -аналы → ата-аналы -АНАЛЫ-АТАЛЫ (1) ■ Аналы-аталы - алтын канатлы ○ 14388 -АНАМ (4) ■ Тапкан анам түгел, яраткан аллам түгел ○ 14251 ● 14420; 14463; 15487 -АНАНЫ (3) ■ Имә белгән кузы ике ананы имәр, имә белмәгән кузы үз анасын имә алмас ○ 3091 -● 14279; 14421 -ананы → ата-ананы -ананыкы → ата-ананыкы -АНАНЫҢ (9) ■ Ана булмыйча ананың кадерен белеп булмый ○ 14222 ● 14231; 14260; 14261; -14275; 14287; 14434; 14438; 15462 -ананың → ата-ананың -АНАҢ (15) ■ Туган илең - туган анаң, чит ил - үги ана ○ 5055 ● 6241 (2); 7880; 13755; 14004; -14232; 14253; 14254; 14264; 14391; 14431; 14453; 14465; 14466 -анаң → атаң-анаң -АНАҢА (1) ■ Эшләгәнең атаң илә анаңа, өйрәнгәнең - үзеңә ○ 6388 -АНАҢДА (1) ■ Анаңда булса - сорарсың, учыңда булса - яларсың ○ 14233 -АНАҢНЫ (1) ■ Атаңны башыңда тот, анаңны учыңда тот ○ 14432 -анаңны → ата-анаңны -АНАҢНЫҢ (1) ■ Чит кешенең сөюе - үз анаңның йодрык төюе ○ 14241 -АНАСЫ (43) ■ Җир - анасы, мал - баласы ○ 210 ● 1520; 1521; 2839; 3254; 4737; 6597; 9806; -13021; 13121; 13822; 13992; 14180 (2); 14236 (2); 14249; 14250; 14278; 14280; 14282; 1428914292; 14296 (2); 14297 (2); 14298; 14303; 14304; 14309-14311; 14315; 14389; 14422-14425; -14810; 16450 -анасы → ата-анасы, атасы-анасы -АНАСЫЗ (9) ■ Сусыз бакча - анасыз бала ○ 456 ● 4713-4715; 14237; 14273; 14276; 14277; 14427 -АНАСЫЗНЫ (2) ■ Анасызны килен итмә, атасызны кияү итмә ○ 13122 ● 14428 -АНАСЫН (9) ■ Имә белгән кузы ике ананы имәр, имә белмәгән кузы үз анасын имә алмас -○ 3091 ● 4726; 4738; 14244 (2); 14245; 14316; 14426; 14464 -анасын → ата-анасын -АНАСЫНА (8) ■ Анасына өргән эт бүре авызына төшәр ○ 3451 ● 14265; 14286; 14313; 14314; -14317; 14390; 14444 -анасына → ата-анасына -АНАСЫНДА (1) ■ Анасында кызы кайгысы, кызында тезе кайгысы ○ 14312 -АНАСЫННАН (3) ■ Бозау анасыннан алга узып йөрсә, бүре ашар ○ 3256 ● 4036; 13065 -АНАСЫНЫҢ (2) ■ Этнең баласы анасының эчендә өрә ○ 3715 ● 14288 -АНДА (20) ■ Арттан караганда алда, үзе һаман анда ○ 723 ● 1036; 2291; 2352; 2979; 4699; 5261; -6295 (2); 7823; 9252; 10324; 10890; 11006; 11205; 11209; 11833; 12744 (2); 16731 -АНДЫЗЛЫ (1) ■ Иерле җирдә ир үлмәс, андызлы җирдә ат үлмәс ○ 1279 -АНДЫЙ (4) ■ Андый гына хан кызында да була ○ 5985 ● 8410; 15334; 15758 -АНДЫП (1) ■ Алыстагы дошманнан андып йөргән дус яман ○ 5292 -АННАН (40 | 3) ■ Алырсың аннан, куянга койрык үссә ○ 2275 ● 2412 (2); 2745; 4347; 5492; 5573; -6155; 6156; 6337; 6471:1; 6923:1, :3; 6965; 7105; 7885; 8636; 9425; 9426; 10091; 10118; 10128; -10144; 10423; 10935; 11038; 12399; 12407; 12462; 13213; 13287 (2); 13538; 13591; 15063; -15499; 15598; 15715; 16134; 16244; 16278; 16863; 17022 -АННАРЫ (3) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 ● 8321; -АНСАТ (5) ■ Тауга менүе кыен, төшүе ансат ○ 166 ● 1796; 7341; 8144; 15369 -АНСЫЗ (1) ■ Кар ак булса да, аны ашап булмый; ипи кара булса да, ансыз яшәп булмый ○ 9261 -АНТ (5) ■ Түбәгә салам япсаң, төшмәскә ант итеп менә, ди ○ 8294 ● 12420; 12577; 12659; 16089 -АНТНЫ (1) ■ Антны бирә дә бел, үти дә бел ○ 12421 -АНЫ (26) ■ Кояш бик зур да, аны капларга кечкенә болыт та җитә ○ 36 ● 1246; 3045; 3324; 3673; -3840; 4983; 5403; 7242; 7710; 8886; 9261; 9427; 9805; 9863; 11012; 11501; 11909; 12435; 13823; -13977; 14596; 14836; 14878; 14936; 16655 -"А"НЫ (2) ■ "А"ны әйткәч, "б"не әйтми хәл юк ○ 16466 ● 16694 -АНЫЙ (1) ■ Аша кызыл тиз аный, зәңгәресе яхшырак ○ 563 -АНЫКЫ (4) ■ Сыер кемнеке булса, бозау аныкы; би кемнеке булса, ил аныкы ○ 5886 (2) ● 8785; -АНЫҢ (52) ■ Аның өенә кояшның койрыгы терәлмәгән ○ 90 ● 288; 493; 494; 1727; 2212; 2602; -2870; 2907; 3321; 3322; 3383; 3468; 3910; 4348; 4386; 4387; 5340; 5344; 6080; 6284; 6285; 6574; -7036; 7037; 7095; 7096; 7772; 8026; 8110; 8165; 8357; 8363; 8551; 9423; 9427; 9491; 10719; 11358; -11764; 11765; 11802; 13627; 14304; 14977; 15152; 15437; 16138; 16265; 16450; 16916; 17079 -АНЫСЫ (1) ■ Анысы шулай шулаен, тартып җибәр кураен ○ 16447 -АҢ (1) ■ Ата алмаганга аң очрар ○ 2008 -АҢА (25) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 223; 224; 498; 499; -1557; 1621; 1844; 2667; 3323; 3377; 3637; 3848; 3998; 5411; 5918; 6814; 8656; 9442; 11222; -11285; 13946; 14762; 15496; 16448 -АҢАР (1 | 1) ■ Ярамаган каз ите, аңар тагын куян ите ○ 9507 ● 13679:1 -АҢАРДА (1) ■ Аңарда каз зиһене бар ○ 4256 -АҢАРДАН (2) ■ Кешенең яхшы эшенә көнчелегең килсә, аңардан уздырып эшлә ○ 6084 ● 7832 -АҢАРЧЫ (2) ■ Аңарчы тигез җирләр түмгәккә әйләнер әле ○ 225 ● 10621 -АҢГЫРА (5) ■ Аңгыра тавык көшел өстендә ач йоклый ○ 4267 ● 4268; 11526; 11527; 11704 -АҢГЫРАНЫ (1) ■ Акыллылар янына барсаң, аңгыраны ияртмә ○ 11463 -АҢГЫТ (1) ■ Ил яманы - маңгыт, кош яманы - аңгыт ○ 4948 -АҢКАУ (1) ■ Ялганга ялкау инана, я булмаса аңкау инана ○ 16160 -АҢКЫГАН (1) ■ Гөл янында торган яфрактан гөл аңкыган ○ 1272 -АҢЛА (1) ■ Мин аз әйтсәм, син күбен аңла ○ 16285 -АҢЛАГАН (1) ■ Аңлаган бер кылдан да аңлар, аңламаган бүрәнәдән дә аңламас ○ 11528 -АҢЛАДЫМ (2) ■ "Ишеттем" дип әйтмә, "аңладым" дип әйт ○ 10391 ● 16672 -АҢЛАМАГАН (2) ■ Аңлаган бер кылдан да аңлар, аңламаган бүрәнәдән дә аңламас ○ 11528 -● 11529 -АҢЛАМАГАНГА (2) ■ Аңламаганга туры сүз дә кыйшык булып күренер ○ 11530 ● 15776 -АҢЛАМАС (3) ■ Аңлаган бер кылдан да аңлар, аңламаган бүрәнәдән дә аңламас ○ 11528 -● 11529; 11933 -АҢЛАМЫЙ (2) ■ Аңламый сөйләшкән авырмый үләр ○ 15777 ● 15778 -АҢЛАМЫЙМ (1) ■ Русчаны белмим, татарчаны аңламыйм ○ 15667 -АҢЛАП (1) ■ Кеше сүзен аңлап тыңлау сөйли белүдән яхшырак ○ 15895 -АҢЛАР (2) ■ Аңлаган бер кылдан да аңлар, аңламаган бүрәнәдән дә аңламас ○ 11528 ● 11531 -АҢЛАРЛЫК (1) ■ Сүзең булсын аңларлык, өзелсә дә ялгарлык ○ 16031 -АҢЛАТА (2) ■ Күз каравы сүздән күбрәк аңлата ○ 10416 ● 15543 -АҢЛАТАЛМАГАННЫ (1) ■ Тел белән аңлаталмаганны таяк белән аңлаталмассың ○ 15531 -АҢЛАТАЛМАССЫҢ (1) ■ Тел белән аңлаталмаганны таяк белән аңлаталмассың ○ 15531 -АҢЛАТУ (1) ■ Наданга максатыңны аңлату дәвәне чокыр атлатудан кыендыр ○ 16640 -АҢЛАТЫП (1) ■ Җүләргә мәкаль әйтсәң, мәгънәсен дә аңлатып бирергә кирәк ○ 16443 -АҢЛЫ (2) ■ Аңлы аңлар, ахмак таңлар ○ 11531 ● 11676 -АҢЛЫЙ (2) ■ Бай, ярлыланса, ярлы хәлен аңлый; ярлы, баеса, сәламең дә алмый ○ 7197 ● 14282 -АҢСЫЗЛЫК (1) ■ Аңсызлык иясен һәлак итә ○ 11532 -АҢЫНА (1) ■ Акыллы аңына алганчы, юләр сөйләп бетерер ○ 11428 -АҢЫШМЫЙ (1) ■ Үзенекен ялгышмый, кешенекен аңышмый ○ 12093 -АПАЙ (1) ■ Сыерың булмаса, кәҗәгә дә "апай" әйтерсең ○ 3061 -АП-АК (1) ■ Кап-кара тавык та ап-ак йомырка сала ○ 4279 -АПАМ (1) ■ Агам кемне алса, җиңгәм шул; апам кемгә барса, җизнәм шул ○ 14555 -АПАМДА (1) ■ Аямда булса ялармын, апамда булса кабармын ○ 14562 -АПАНЫ (1) ■ Аганы күреп эне үсәр, апаны күреп сеңел үсәр ○ 14556 -АПАРА (1) ■ Аш пешерсә - апара, бите-кулы кап-кара ○ 9432 -АПАСЫН (1) ■ Апасын күзәт, сеңелесен ал ○ 14559 -АПАСЫНА (1) ■ Җизнәсе белән тынышмаган балдыз апасына да ят ○ 14653 -АПАСЫННАН (1) ■ Чәчен-башын туздырган, апасыннан уздырган ○ 14584 -АППАГЫМ (4 | 5) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр -аппагым ○ 1073 (2) ● 2223, :1, :2, :3; 3985, :1, :2 -АПРЕЛЬ (3) ■ Апрель кергәч эт биеклеге кар ява ○ 759 ● 760; 938 -АПРЕЛЬДӘ (1) ■ Мартта - шарт, апрельдә - шапырыла ○ 923 -АПТЕКАДА (1) ■ Аптекада тозның кадагы кырык тиен ○ 9105 -АПТЫРА (1) ■ Аптырасаң аптыра, нужа юкны таптыра ○ 14788 -АПТЫРАГАН (9) ■ Аптыраган үрдәк алдына да, артына да йөзәр ○ 4396 ● 4397; 4398; 4551; -14784-14786; 14787 (2) -АПТЫРАМЫЙ (1) ■ Аптырамый ашык, юлың булыр ташлык ○ 6731 -АПТЫРАСАҢ (1) ■ Аптырасаң аптыра, нужа юкны таптыра ○ 14788 -АПТЫРАТА (1) ■ Сентябрьдә син дә бер, мин дә бер, апрель аптырата ○ 938 -АПТЫРАШ (1) ■ Аптыраш белән йөдәш кергәннәр, ди, өйдәш ○ 14789 -АРА (6) ■ Ара өзек булса, дуслык төзек була ○ 5293 ● 6464; 12736; 14472; 16183 (2) -АРАГА (2) ■ Кара көндә дус булган арага кылыч чапса да аерылмас ○ 5454 ● 10460 -АРАДА (7) ■ Тау арада җил тими ○ 151 ● 735; 2999; 3164; 5521; 10930; 14625 -АРАКЫ (22) ■ Авызга кергән аракы әрне сыгып чыгара ○ 9796 ● 9800-9815; 9826; 9827 (2); -9838; 9856 -АРАКЫГА (2) ■ Аракыга сәлам бирсәң, акылың белән саубуллаш ○ 9816 ● 9822 -АРАКЫНЫ (1) ■ Аракыны алдый алмассың ○ 9817 -АРАКЫНЫҢ (2) ■ Аракының биргән көче авыз җимерергә ярый ○ 9818 ● 9820 -АРАКЫСЫ (1) ■ Кистем кискә, аракысы бер мичкә ○ 9865 -АРАКЫСЫН (1) ■ Шайтан үзе керә алмаган җиргә аракысын җибәрә, ди ○ 9853 -АРАЛАРЫН (1) ■ Араларын су белән дә, ут белән дә аерып булмас ○ 495 -АРАЛАРЫНА (1) ■ Араларына кыл да сыймый ○ 2425 -АРАЛАРЫНДА (1) ■ Араларында үлгән мәче ята ○ 3384 -АРАЛАРЫННАН (3) ■ Араларыннан су да үтми ○ 496 ● 1207; 3385 -АРАЛАШ (2) ■ Алтын туфракка аралаш чыгар ○ 259 ● 7750 -АРАНЫ (1) ■ Ашка тәм керткән - тоз, араны бозыштырган - кыз ○ 12942 -АРАҢ (1) ■ Араң өзек булса, кардәшлек якын була ○ 8105 -АРАСЫ (13) ■ Җир белән күк арасы ○ 107 ● 333; 604 (2); 5276 (2); 5534; 8440; 12313 (2); 13467 -(2); 16544 -АРАСЫН (1) ■ Тау-ташны су бозар, ил арасын сүз бозар ○ 16067 -АРАСЫНА (21) ■ Алмазны балчык арасына ташласаң да, алмаз булыр ○ 257 ● 1306; 1546; 2437; -2688; 3125; 3512; 4688; 7118; 8252; 10895; 10919; 10922; 11025; 13814 (2); 13819; 13839; -14599; 14673; 15953 -АРАСЫНДА (23) ■ Тигәнәк арасында үскән чәчәктән саклан ○ 1307 ● 1719; 1985; 2221; 2668; -2719; 3318; 4216; 4538; 4583; 6160; 6724; 7296; 7348; 7740; 8406; 8557; 8579; 9835 (2); 11570; -14708; 15393 -АРАСЫНДАГЫ (2) ■ Күгәрченнәр арасындагы чәүкәләр кебек ○ 4225 ● 5379 -АРАСЫННАН (5) ■ Үлән арасыннан ут йөртмәк ○ 1367 ● 1717; 10643; 11018; 16119 -АРАЧА (1) ■ Келәмгә биргесез алача бар, булышканга биргесез арача бар ○ 5583 -АРАЧЫ (1) ■ Уң кулыңа сул кулың арачы булсын ○ 10970 -АРБА (46) ■ Ерактан арба белән китергәнче, якыннан капчык белән китер ○ 686 ● 929; 1379; -2024; 2469; 2514; 2515; 2596; 2637; 2745; 3297; 3304; 3327; 3328; 5859; 6829; 6880; 6983-6990; -7005; 7009; 7014; 7018; 7039; 7060; 7061; 7063; 7083; 7087; 7094; 7097; 7098; 7111; 7631; -11816; 12207; 13124; 13600; 13810; 14259 -АРБАВЫН (1) ■ Арбавын белсәң, кара елан да карышмый ○ 4552 -АРБАГА (8 | 3) ■ Кыш рәхәт чанага, җәй рәхәт арбага ○ 867 ● 2785; 4214; 6991; 7016, :1, :2, :3; -7017; 7033; 7099 -АРБАДА (3) ■ Бер көн арба көймәдә, бер көн көймә арбада ○ 7009 ● 7990; 16147 -АРБАДАН (2) ■ Беребез арбадан, беребез чанадан сөйли ○ 7101 ● 10886 -АРБА��АНГАНЧЫ (1) ■ Алыстан арбаланганчы, якыннан дурбала ○ 675 -АРБАЛЫ (3) ■ Оренбур-Каргалы - бар да тимер арбалы ○ 5273 ● 6992; 12618 -АРБАЛЫГА (2) ■ Арбалыга юлдаш булма, юргалыга юлдаш бул ○ 6906 ● 6993 -АРБАМ (1) ■ Арбам сынды дип күчтән калма, башым авырта дип эштән калма ○ 6021 -АРБАНЫ (2) ■ Арбаны дегет тота ○ 6994 ● 6995 -АРБАНЫҢ (7) ■ Игеннең җаен иккән белер, арбаның җаен җиккән белер ○ 1405 ● 6996; 6997; -7011; 13395; 13793; 16859 -АРБАҢ (1) ■ Урта юлда арбаң сынмасын, урта яшьтә хатының үлмәсен ○ 13691 -АРБАҢА (1) ■ Арбаңа карап йөк сал, атыңа карап юлга чык ○ 6999 -АРБАҢНАН (1) ■ Утырган арбаңнан бигрәк көпчәкләрен сакла ○ 7075 -АРБАҢНЫ (1) ■ Җәй көне чанаңны, кыш көне арбаңны әзерләп куй ○ 1010 -АРБАҢ-ЧАНАҢ (2) ■ Аркан ишсәң, бау булыр, арбаң-чанаң сау булыр ○ 7000 ● 11791 -АРБАСЫ (4) ■ Арбасы ватылгач елаган, аты үлгәч көлгән ○ 6998 ● 7100; 7266 (2) -АРБАСЫН (1) ■ Ат - арбасын белми, ата - кызын белми ○ 14347 -АРБАСЫНА (3 | 1) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырла, кем чанасына утырсаң, -аның чаңын как ○ 7036 ● 7037; 9978:3; 14773 -АРБЫЙ (1) ■ Яманның авызыннан елан чыгар, арбый алмый җаны чыгар ○ 12281 -АРГАМАК (14) ■ Аттан ат тумыйча, эттән аргамак тумас ○ 2584 ● 2779-2784; 2798; 5529; 5535; -13439; 13751; 14219; 14482 -АРГАМАККА (1) ■ Аргамакка авыр булса, арбага җигелер ○ 2785 -АРГАМАКНЫ (2) ■ Агай-энеңне яманлап, туган кайдан табарсың; аргамакны яманлап, толпар -кайдан табарсың ○ 14553 ● 16719 -АРГАМАКНЫҢ (4) ■ Аргамакның билгесе - эчен эчкә тартканы ○ 2786 ● 2805; 12823; 14346 -АРГАМАКТАН (1) ■ Аргамактан ат туса, ал аягы ак булыр ○ 2787 -АРГАНЫН (1) ■ Ишәк арганын белмәс, ир картайганын белмәс ○ 13552 -АРГЫ (3) ■ Биредә Алабай, аргы якта ялагай ○ 3774 ● 13331; 16274 -АРГЫЛ (1) ■ Аргыл ашкан ат яман, хатыны үлгән карт яман ○ 13794 -АРДАКЛЫ (4) ■ Байга мал ардаклы, ярлыга бала ардаклы ○ 7209 (2) ● 12303; 14374 -АРДАКСЫЗ (1) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, атасыз бала ардаксыз ○ 14374 -АРДАКСЫЗНЫҢ (2) ■ Ардаксызның аркасы туза ○ 11065 ● 14586 -АРЗАН (14) ■ Авызга килгән сүз арзан, авылга килгән бүз арзан ○ 7841 (2) ● 7857-7859; 7868; -7884; 7895; 7932; 8006 (2); 9533; 15731 (2) -АРЗАНАЯ (1) ■ Һәр нәрсәнең бәясе күп булган саен арзаная ○ 8016 -АРЗАНГА (1) ■ Сатып алганың бүләктән арзанга төшәр ○ 8179 -АРЗАНЛАНГАН (1) ■ Нәрсә арзанланган саен алучының инсафы китә, нәрсә кыйммәтләнгән -саен сатучының инсафы китә ○ 7943 -АРЗАНЛЫ (1) ■ Арзанлы итнең тозлыгы татылмый ○ 9106 -АРЗАННЫҢ (4) ■ Арзанның бер сәбәбе була, кыйммәтнең бер хикмәте була ○ 7860 ● 7861-7863 -АРКА (6) ■ Арка ишле эт бүрене җиңәр ○ 3452 ● 5625; 10818; 10819; 10821; 14414 -АРКАВЫН (1) ■ Аркавын атсаң, буен алырсың ○ 8666 -АРКАГА (2) ■ Аркага арка куеп яшәү ○ 10821 ● 15992 -АРКАДА (1) ■ Көнлек азык корсакта, айлык азык аркада ○ 9294 -АРКАДАН (1) ■ Аркадан килеп пычак кадау ○ 10822 -АРКА-ҖИЛКӘ (1) ■ Арка-җилкә тигез килгән, борын тия теңкәгә ○ 10820 -АРКА-ҖИЛКӘҢНЕ (1) ■ Базар - арка-җилкәңне язар ○ 7869 -АРКАЛЫ (1) ■ Аталы бала - аркалы, инәле бала - иркәле ○ 14418 -АРКАМ (1) ■ Атам үлде - аркам сынды, анам үлде - чырагым сүнде ○ 14420 -АРКАМНЫ (3) ■ Эшләгәнемне эт ашый, аркамны бет ашый ○ 3802 ● 6329; 10823 -АРКАН (12) ■ Комнан аркан ишмиләр ○ 138 ● 229; 2353; 7000; 7076; 7091; 7110; 7125; 7338; -8726; 14827; 14845 -АРКАНДА (4) ■ Ат яхшысы - арканда, начарлары - тарханда ○ 2537 ● 2631; 13449; 16362 -АРКАНЛЫ (2) ■ Арканлы ат казыгына уралыр ○ 2459 ● 2460 -АРКАННЫ (1) ■ Арканны җепкә ялгамыйлар ○ 7001 -АРКАНЫ (1) ■ Сусыз мунчала белән арканы ышкыма ○ 10846 -АРКАҢА (1) ■ Аркаңа уклау тыкканмы, бөкерәя алмыйсың ○ 10824 -АРКАҢДА (1) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: "Аркаңда йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 -АРКАҢНЫ (1) ■ Алышкан яуга аркаңны күрсәтмә ○ 5532 -АРКАСЫ (10) ■ Песи аркасы белән җиргә төшми ○ 3369 ● 5858; 7028; 11065; 13463 (2); 14322 -(2); 14586; 15370 -АРКАСЫН (1) ■ Аркасын кеше кашыр, кутырын үзе кашыр ○ 15348 -АРКАСЫНА (1) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем -юклыгы, шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 -АРКАСЫНДА (8) ■ Кәбестә аркасында суган да су эчә ○ 1610 ● 2127; 2632; 3083; 13636 (2); 16184 (2) -АРКАСЫНДАГЫ (1) ■ Кеше аркасындагы йөк башкаларга җиңел тоела ○ 11992 -АРКЫЛЫ (11) ■ Аркылы яткан агачны буйга алып салмый ○ 1976 ● 2214; 4580; 5213; 7689; -9037; 9605; 10451; 10646; 11519; 13979 -АРКЫЛЫГА (1) ■ Акыллы аркылыга үсә, тинтәк буйга үсә ○ 11424 -АРМАС (2 | 1) ■ Азыклы ат армас, азыксыз ат бармас ○ 2451:1 ● 7752; 11059 -АРМЫЙ (7) ■ Атлының аягы да армый, туны да тузмый ○ 2559 ● 6022; 6739; 6817; 11465; 12327; -АРПА (14) ■ Алай диеп бодай булмый, арпа чәчеп бодай булмый ○ 1514 ● 1515; 1516; 1518; -1519; 1522; 1541; 1576; 1580; 2565; 9032; 9707; 14852; 14983 -АРПА-БОДАЙ (1) ■ Арпа-бодай аш булды, алтын-көмеш таш булды ○ 1517 -АРПА-КӨРПӘ (2) ■ Арпа-көрпә аш булмый ○ 9107 ● 16467 -АРСА (1) ■ Аяк арса да таяк армый ○ 6739 -АРТ (9) ■ Үнәре үргә тарта, арт саны түнгә тарта ○ 745 ● 4510; 6663; 6979; 8259; 8641; 10053; -12223; 16695 -АРТА (2) ■ Ялкау тик ята, аның рыскалы арта ○ 6574 ● 8112 -АРТЕЛЬ (1) ■ Артель ачка үлми ○ 6023 -АРТЕЛЬНЕҢ (1) ■ Артельнең өйрәсе куе ○ 6024 -АРТКА (9) ■ Бер адым алга, ике адым артка ○ 729 ● 774 (2); 1071; 2952; 6792; 10928; 10981; 11878 -АРТКАН (3) ■ Агачта җимеш арткан саен, ботагы күтәрелми ○ 1784 ● 14601; 15090 -АРТКАННЫ (1) ■ Мәчедән артканны эт җыяр ○ 3366 -АРТКАНЧЫ (1) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 -АРТКАЧ (1) ■ Бала-чага арткач, сәке тактасы тарая ○ 13949 -АРТКЫ (2) ■ Көзге көн - арткы акыл, язгы көн - ярты акыл ○ 887 ● 6732 -АРТЛАТЫП (1) ■ Ындыр артлатып кына йөрү ○ 1507 -АРТМАЙ (1) ■ Сарымай - күп кешегә тарымай, ак май - кунаклардан артмай ○ 9326 -АРТМАС (7) ■ Бер тамчыдан диңгез артмас, бер тамчыдан кимемәс ○ 350 ● 413; 1624; 2828; -3742; 5873; 9596 -АРТМЫЙ (4) ■ Таудан таш артмый ○ 167 ● 3829; 5738; 8070 -АРТСЫН (1) ■ Олылыгың арткан саен кечелегең артсын ○ 15090 -АРТТА (11) ■ Алда барма, артта калма ○ 665 ● 676; 939; 5488; 7970; 10009; 10124; 11328; 11809; -11959; 15565 -АРТТАГЫН (1) ■ Юлга чыксаң алдагы кешене җитәргә тырыш, арттагын көтмә ○ 6847 -АРТТАН (13) ■ Арттан атылган таш тубыкка тия ○ 110 ● 723; 1159; 1177; 3533; 4088; 4230; 5497; -5949; 10057; 12428; 15143; 15759 -АРТТЫРА (1) ■ Дуслар белән ашау ашның ләззәтен арттыра ○ 5380 -АРТТЫРУ (1) ■ Мал арттырудан акыл арттыру яхшырак ○ 11611 -АРТТЫРУДАН (1) ■ Мал арттырудан акыл арттыру яхшырак ○ 11611 -АРТТЫРЫР (6) ■ Эшле килер - эш арттырыр, эшсез килер - эш калдырыр ○ 6201 ● 8807; -11831 (2); 12351 (2) -АРТЫ (34) ■ Сайда йөзгәннең арты күренә ○ 421 ● 666; 758; 1070; 1935; 2188; 3273; 3277; 3351; -3631; 3915; 3946; 4135; 4317; 4397; 4408; 4477; 5185; 5514; 5973; 6981; 7201; 7210; 7264; 7950; -11885; 11946; 12026; 12047; 12429; 12572; 14760; 14823; 14876 -арты → алды-арты -АРТЫГРАК (7) ■ Кошларга иректә очу алтын читлектә торудан артыграк ○ 3853 ● 4498; 5625; -6109; 9138; 14936; 14958 -АРТЫГЫН (1) ■ Чүлмәкне диңгезгә чумырсаң да эченә сыйганнан артыгын алмас ○ 9988 -АРТЫК (104) ■ Дәрья төбендәге энҗедән тау башындагы таш артык ○ 283 ● 318; 363; 801; 837; -838; 2065; 2371; 2678; 2708; 2834; 3267; 4035; 4067; 4131; 4271; 4334; 4372; 4466; 4500; 4510; -4867; 5213; 5289; 5302; 5306; 5453; 5498; 5599; 5657; 5889; 6131; 6176; 6418; 7012; 7134; 7136; -7357; 7422; 7536; 7562; 7593; 7644; 7800; 7808; 7862; 8742; 8914; 9108; 9176; 9554; 9569; 9676; -9730; 9830; 9831; 9868; 10029; 10382; 10811; 11314; 11318; 11478; 11795; 12215; 12285; 12286; -12382; 12422; 12650; 12732; 12738; 12793; 12888; 12889; 12905; 13137; 13172; 13210; 13411; -13532; 13802; 13879; 13899; 14092; 14436; 14513; 14608; 14672; 14728; 14790; 15319; 15390; -15391; 15721; 15727; 15872; 15900 (2); 15983; 16237; 16409; 16751; 16956 -АРТЫКЛЫГЫ (1) ■ Сөйгәнеңнең артыклыгы була, кимчелеге булмый ○ 12751 -АРТЫКНЫ (1) ■ Артыкны сату түгел, актыкны сату ○ 8027 -АРТЫМ (1) ■ Алдым - җәннәт, артым - тәмуг ○ 16906 -АРТЫН (10) ■ Артын кайгырткан арымас ○ 677 ● 4044; 4410; 5017; 8214; 8817; 12899; 14720; -14785; 16889 -АРТЫНА (15) ■ Бер алдына, биш артына төшү ○ 730 ● 2070; 2077; 2895; 3453; 4116; 4306; 4396; -4399; 8552; 8553; 8805; 11423; 11867; 12062 -АРТЫНДА (21) ■ Ай гел болыт артында гына тормый ○ 5 ● 2120; 4112; 4749; 5267; 5333; -5722; 5906; 8311; 8694; 8790; 10624; 11146; 11214; 11758; 11777; 15316; 15606; 15626; 15901; -АРТЫНДАГЫ (4) ■ Адашканны артындагы белер, ялгышканны янындагы белер ○ 660 ● 1855; -3215; 14302 -АРТЫНДАГЫН (1) ■ Танау астындагын күрми, тау артындагын күрә ○ 10642 -АРТЫННАН (59 | 1) ■ Су синең артыңнан бармаса, син суның артыннан бар ○ 429 ● 1160; 1161; -1166; 1964; 2255; 2355; 2457; 2621:3; 2681; 2686; 2710; 2851; 3551; 3619; 3772; 3784 (2); 3807; -4236; 4345; 4663; 5709; 5925; 5934; 5935; 6487; 6560; 6563; 7141; 8604; 9124; 9209 (2); 9667; -11399; 11462 (2); 11785; 11934; 11993; 12043; 12048; 12258; 12971; 13002; 13030; 13601 (2); -13796; 13978; 14820; 14938; 15048 (2); 15375 (2); 15403; 15940; 15986 -АРТЫҢ (8) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү көзгесе ○ 719 ● 721; 722; 2671; 5260; 8282; -9965; 10012 -АРТЫҢА (8) ■ Алга бар - артыңа кара ○ 662 ● 667; 668; 672; 3952; 6729; 9869; 11864 -АРТЫҢДА (7) ■ Алдыңда - ышанычың, артыңда таянычың булсын ○ 669 ● 670; 678; 720; 5350; -11794; 15710 -АРТЫҢДАГЫ (2) ■ Артыңдагы дошманың - алдыңдагы дустың ○ 5294 ● 6722 -АРТЫҢНАН (7) ■ Су синең артыңнан бармаса, син суның артыннан бар ○ 429 ● 724; 3686; -8554; 9073; 14916; 15460 -АРТЫҢНЫ (1) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 -артыңны → алдыңны-артыңны -АРТЫР (13) ■ Ай кимендә артыр, тулысында кайтыр ○ 6 ● 431; 586; 4566; 4579; 13618 (2); 13777 -(2); 15102; 15771; 16589; 16603 -АРУ (4) ■ Ару суны куерта ○ 497 ● 5104; 9150; 12840 -АРУЛАНДЫРА (1) ■ Кешене урын аруландырмый, кеше урынны аруландыра ○ 11158 -АРУЛАНДЫРМЫЙ (1) ■ Кешене урын аруландырмый, кеше урынны аруландыра ○ 11158 -АРУЛЫГЫМ (1) ■ Арулыгым - байлыгым, тазалыгым - саулыгым ○ 15349 -АРУЧАН (1) ■ Кайнар ат тиз аручан була ○ 2651 -АРЧА (1) ■ Чәеннән Арча кыры күренә ○ 9504 -АРЧИЛЫК (1) ■ Китәсе киленгә арчилык итмә ○ 13379 -АРЧЫЙ (1) ■ Иртә торган чыпчык тешен арчый ○ 4169 -АРШИН (1) ■ Диңгезне аршин белән үлчәмиләр ○ 370 -АРШИНГА (1) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе -аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 -АРШЫН (1) ■ Кая барсаң да, аршын дүрт сөям ○ 7920 -АРШЫНЫ (1) ■ Һәркем үз аршыны белән үлчи ○ 8018 -АРШЫНЫҢ (1) ■ Үз аршының белән үлчәмә ○ 8074 -АРЪЯГЫНДА (2) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк -○ 336 ● 3151 -АРЫ (10) ■ Кешәнле ат кирәгеннән ары йөрмәс ○ 2660 ● 2737; 3926; 9713; 10091; 10128; 10190; -12037; 12370; 16266 -АРЫГАН (1) ■ Арыган атка йөгән дә йөк ○ 2461 -АРЫГЫН (3) ■ Бүре арыгын белгертмәс, эткә сыртын кабартыр ○ 2128 ● 2379; 3552 -АРЫЙ (4) ■ Җилле яңгыр тиз туктый, җирән ат тиз арый ○ 1200 ● 6480; 9716; 16234 -АРЫЙМ (1) ■ Агай эшли - мин арыйм ○ 14579 -АРЫК (20) ■ Ай симерсә йолдызлар арык ○ 9 ● 16; 1337; 2462-2464; 2667; 3004; 3080; 3283; -4461; 8289; 9109; 9110; 10745; 10746; 10800; 10801; 13445; 15350 -АРЫКЛАСА (1) ■ Каз арыкласа да, карга булмас ○ 4237 -АРЫКЛЫГЫ (1) ■ Терлекнең - арыклыгы, кешенең симезлеге гаеп ○ 10805 -АРЫКЛЫК (1) ■ Хайванда арыклык гаеп ○ 2415 -АРЫКЛЫКТАН (1) ■ Арыклыктан ат үлмәс, ярлылыктан ир үлмәс ○ 7137 -АРЫМА (4) ■ Эшкә тарыма, тарысаң арыма ○ 6198 ● 11662; 12249; 13693 -АРЫМАС (7 | 1) ■ Артын кайгырткан арымас ○ 677 ● 2451, :2; 2471; 2484; 2783; 5528; 6854 -АРЫМАСА (1) ■ Ат арымаса, камыт арымас ○ 2471 -АРЫМАСЫН (1) ■ Юлга чыксаң, атың арымасын; өйгә кайтсаң, хатының авырмасын ○ 13763 -АРЫМЫЙ (1) ■ Ашаган ат арымый, күп кешегә тарымый ○ 2622 -АРЫП (1) ■ Акрын барсаң - күп барырсың, кызу барсаң - арып калырсың ○ 11789 -АРЫР (3) ■ Ярсу ат тиз арыр ○ 2709 ● 3768; 11784 -АРЫСА (4) ■ Атың арыса - абруең китәр, карының ачса - кадерең китәр ○ 2609 ● 2610; 5785; -АРЫСЛАН (53) ■ Ана арыслан, баласы өчен, утка керер ○ 2030 ● 2031; 2032; 2033 (3); 2034; 2035; -2036 (2); 2037 (2); 2038-2051; 2054; 2057 (2); 2062-2064; 2273; 2296; 2305; 2966; 3136; 3372 (2); -3406; 3425; 3516; 6336; 7697; 11357; 12862; 12864; 13481; 13588; 13601; 15097; 15626; 16097 -АРЫСЛАНГА (9) ■ Арыслан көче төлкегә хас түгел, төлке хәйләкәрлеге арысланга төс түгел -○ 2043 ● 2052; 2053; 2061; 2121; 2306 (2); 2308; 12852 -АРЫСЛАНДАЙ (3) ■ Дошманың кырмыскадай булса да, арысландай күр ○ 5341 ● 5343; 15108 -АРЫСЛАН-КИЕК (1) ■ Егет булсаң, егет бул, арыслан-киек кебек бул ○ 12846 -АРЫСЛАННАН (5) ■ Арысланнан арыслан туа ○ 2054 ● 2065; 2333; 3527; 12538 -АРЫСЛАННАР (1) ■ Егетләрнең асылы - арысланнар нәселе ○ 12874 -АРЫСЛАННЫ (4) ■ Арысланны - тырнагыннан, куянны колагыннан таныйлар ○ 2055 ● 2066; -2293; 2335 -АРЫСЛАННЫҢ (6) ■ Арысланның, айга менәм дип, биле биртелгән ○ 2056 ● 2057-2060; 13442 -АРЫСЫ (1) ■ Бер көннең ни арысы, ни биресе ○ 776 -АРЫШ (27 | 2) ■ Арыш анасы - агу ○ 1520 ● 1521-1523; 1525-1529; 1530, :1; 1535; 1542; -1544 (2); 1587; 2611; 6225; 7480; 9111-9113; 9456; 9458; 11396; 11796; 13698, :1; 14431 -АРЫШНЫ (1) ■ Арышны көлгә чәчсәң гөл булыр, солыны грәзгә чәчсәң князь булыр ○ 1531 -АРЫШНЫҢ (3) ■ Арышның баш чыгарган җиреннән урак йөри ○ 1532 ● 1533; 1560 -АРЫШТАН (1) ■ Арыш анасы арыштан алда өлгерә ○ 1521 -АРЫШЫ (2) ■ Арышы булсын, басуы табылыр ○ 1524 ● 1534 -АС (1) ■ Кунак килсә, казан ас, кунак ялгыз ашамас ○ 10106 -АСА (1) ■ Күлне күккә аса ○ 516 -АСА-КӨСӘ (1) ■ Аса-көсә айбатакка җил-көн үтмәсен ○ 1208 -АСАЛАР (2) ■ Ак сарыкны да аягыннан асалар, кара сарыкны да аягыннан асалар ○ 3076 (2) -АСАРЛАР (1 | 3) ■ Усал булсаң асарлар, юаш булсаң басарлар, уртача булсаң, ил агасы ясарлар -○ 12166 ● 12166:1, :2, :3 -АСАРМЫН (1) ■ Аскакка куеп асармын, кискәккә куеп кисәрмен ○ 12643 -АСАРСЫҢ (1) ■ Күк чүпрәккә төйнәп күк читенә асарсың ○ 99 -АСАУ (1) ■ Асау ат кебек йөрисең ○ 2738 -АСКА (4) ■ Өскә куйсаң - аз, аска куйсаң - таз ○ 743 ● 1454; 6504; 9140 -АСКАККА (1) ■ Аскакка куеп асармын, кискәккә куеп кисәрмен ○ 12643 -АСКАН (2) ■ Песи, югары аскан итне ала алмагач, "бүген уразамын", дигән ○ 3375 ● 5690 -АСКЫ (3) ■ Тегермәннең аскы ташы тузмый ○ 1449 ● 1664; 8244 -АСЛАМЧЫСЫЗ (2) ■ Асламчысыз базар булмый, ясамыйча товар булмый ○ 7864 ● 13260 -АСМА (1) ■ Эт муенына энҗе асма ○ 3617 -АСМАГАН (2) ■ Атмаган куян, асмаган казан ○ 2276 ● 11413 -АСМЫЙЛАР (2) ■ Чалмаган үгезгә казан асмыйлар ○ 3299 ● 14058 -АСРА (7) ■ Бөләсең килсә, айгыр асра ○ 2764 ● 2874 (2); 3154 (2); 3177; 5219 -АСРАГАН (3 | 1) ■ Кәҗә асраган каргыштан чыкмас ○ 3020 ● 3138; 3860:1; 4678 -АСРАГАНДА (2) ■ Балалар асраганда кош та төксәрә ○ 3828 ● 14071 -АСРАГАНЧЫ (1) ■ Сигез сыер асраганчы симез сыер асра ○ 3177 -АСРАЛГАН (2) ■ Йортта озак асралган кош мәңгегә очалмас ○ 3834 ● 3861 -АСРАМА (3) ■ Аюдан курыксаң - урманга барма, бүредән курыксаң - сарык асрама ○ 2087 -● 2410; 8306 -АСРАМАГАН (1) ■ Мәче асрамаган тычкан асрар ○ 3349 -АСРАМЫЙ (2) ■ Өрмәсә, хуҗа этне асрамый ○ 3763 ● 14448 -АСРАП (4) ■ Кәҗә асрап ни файда, дуңгызга җитү кайда ○ 3021 ● 4198; 12979; 14071 -АСРАР (3) ■ Мәче асрамаган тычкан асрар ○ 3349 ● 4059; 9206 -АСРАРГА (3) ■ Кулыннан килмәгән күркә асрарга керешер ○ 6489 ● 13687 (2) -АСРАСАМ (1) ■ Сатсам - пулым, асрасам - колым ○ 5995 -АСРАСАҢ (4) ■ Бүре баласын бүреккә салып асрасаң да иш булмас ○ 2133 ● 2842; 14213 (2) -АСРАСЫН (1) ■ Баланы кем тапкан шул асрасын ○ 13980 -АСРАУ (3) ■ Эчтә бүре асрау ○ 2219 ● 5764; 13341 -АСРАША (1) ■ Баланың бишесе асраша, берсе асрый ○ 13990 -АСРЫЙ (10 | 1) ■ Иске яңаны асрый ○ 573 ● 2026 (2); 3821; 4327; 4787:1; 13990; 14131 (2); -14266; 14448 -АССАҢ (3) ■ Эт ассаң муеныңа, җиргә тимәс ○ 3785 ● 10357; 16697 -АСТА (5) ■ Югары менү - морат, аста калу - оят ○ 705 ● 716; 8115; 11965; 14476 -АСТАГЫСЫН (1) ■ Өстәгесен уя, астагысын суя ○ 744 -АСТАН (9) ■ Астан кереп, өстән чыккан ○ 725 ● 726; 4517; 8555; 8883; 8949; 9429; 11797; 14105 -АСТАРЛЫ (1) ■ Хәстәрленең оек башы да астарлы ○ 11942 -АСТРАХАНЬДА (1) ■ Астраханьда сыер бер акча, килә-килә мең акча ○ 5159 -АСТЫ (10 | 1) ■ Асты - тәпи, өсте - тәти ○ 727 ● 727:1; 854; 8819; 9430; 10353; 10557; 10622; -14606; 15561; 15677 -АСТЫН (13) ■ Җиде кат җир астын күрү ○ 249 ● 1856 (2); 3733; 9008; 9904; 10553; 10591 (2); -10623; 10991 (2); 15693 -АСТЫНА (18) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 243; 250; 375; 1720; 2435; -4044; 4331; 7069; 8509; 10336; 10836; 11045; 11046; 11395; 12373; 14705; 15273 -АСТЫНДА (51) ■ Кара җир астында кара елан да туйган ○ 124 ● 237; 638; 1419; 1820; 2208 (2); -2269 (2); 2990; 3402; 3947; 4421; 4474; 4617 (2); 4657; 4680 (3); 4710; 4758; 5311 (2); 5666 (2); -6380; 7086; 7690 (2); 8472; 10825; 10992; 11214; 11761; 12014; 12053; 12350; 12521; 12587; -13393; 14100; 14811; 15405; 15671 (2); 16374; 16700; 16985; 17044; 17046 -АСТЫНДАГЫ (6) ■ Урман артындагы күренә, борын астындагы күренми ○ 1855 ● 3136; 5072; -10092; 10624; 16538 -АСТЫНДАГЫН (5) ■ Табан астындагын күргәнче танау астындагын күр ○ 10574 (2) -● 10625 (2); 10642 -АСТЫННАН (25) ■ Яткан таш астыннан су да акмый ○ 207 ● 211; 238; 728; 1091; 3269; 3507; -3776; 3947; 6617; 6887; 8047; 8559; 8757; 8963; 10961; 11798; 11799; 12884; 13820; 14610; -14867; 15563; 15775 (2) -АСТЫҢ (1) ■ Астың үлән, өстең су - тагы да сиңа ни кирәк? ○ 1353 -АСТЫҢДАГЫ (1) ■ Кеше күзендәге чүпне күргәнче борын астыңдагы бүрәнәне күр ○ 10399 -АСТЫРМА (1) ■ Ачка казан астырма, туңганга ут яктырма ○ 9559 -АСТЫРТЫН (6) ■ Астыртын эт өрми тешли ○ 3454 ● 3761; 11797-11799; 11945 -АСУ (1) ■ Сакка сагайдак асу ○ 5699 -АСУЛЫ (1) ■ Асулы казан, ягулы ут ○ 10022 -АСЫЛ (36) ■ Асыл таш зур булмас ○ 266 ● 267; 434; 561; 1163; 1674 (2); 3821-3824; 3936; 4189; -4868; 5723; 5724 (4); 5725; 5726; 7865; 7866; 8399 (2); 8667; 8668 (3); 8886; 9522; 11930; 13602; -14382; 15719; 15760 -АСЫЛЛЫГЫ (1) ■ Егетнең асыллыгы кулыннан килгән эш белән ○ 12875 -АСЫЛНЫҢ (1) ■ Арзанның күбеннән асылның азы артык ○ 7862 -АСЫЛСАҢ (3) ■ Асылсаң асыл асыл агачка, егылсаң егыл мамык түшәккә ○ 1674 ● 6634; 8399 -АСЫЛСЫЗ (1) ■ Үтеп киткән яңгырны ямылчы алып куармы; асыл ирнең баласы асылсыз булып туармы ○ 14382 -АСЫЛТАШ (1) ■ Ышкылмыйча асылташ та ялтырамый ○ 317 -АСЫЛЫ (8) ■ Боларның асылы бер, заты башка ○ 648 ● 2348; 12874; 13495; 13542; 13808 (2); -АСЫЛЫН (7 | 3) ■ Агачка асылынсаң, асылын асылына ○ 1661 ● 1661:1, :2, :3; 1665; 1667; 1797; -1833; 5829; 12840 -АСЫЛЫНА (4 | 2) ■ Һәрнәрсә үз асылына кайта ○ 637 ● 1661, :1, :3; 3823; 14478 -АСЫЛЫНГАН (1) ■ Асылынган кеше өендә бау турында сөйләшмиләр ○ 15761 -АСЫЛЫНГАНЧЫ (1) ■ Яман агачка асылынганчы, яхшы агач үзеңне бассын ○ 1714 -АСЫЛЫНМА ( | 1) ■ Асылынсаң асылын агачның асылына, асылынма ботаклысына ○ 1661:3 -АСЫЛЫНСАҢ (1 | 3) ■ Агачка асылынсаң, асылын асылына ○ 1661 ● 1661:1, :2, :3 -АСЫЛЫРГА (1) ■ Асылырга язган суда батмас ○ 14791 -АСЫЛЫРСЫҢ (1) ■ Үтә мут булсаң - муеныңнан асылырсың, үтә җыбыткы булсаң - аяк аста -калырсың ○ 11965 -АТ (397 | 11) ■ Күренмәс түмгәк ат өркетә ○ 142 ● 170; 1200; 1214; 1250; 1253; 1279; 2033 (3); -2278; 2449; 2450 (2); 2451, :1 (2), :2; 2454; 2455; 2458-2460; 2462; 2463; 2465-2474; 2475 (2); -2476; 2477; 2478, :1, :2; 2479-2489; 2490 (2); 2491-2505; 2506 (2); 2507 (2); 2508-2511; -2512 (2); 2513-2517; 2518 (2); 2519-2537; 2538 (2); 2539-2546; 2552; 2564; 2571:1; 2583; 2584; -2622; 2625; 2630; 2631 (2); 2632 (2); 2634-2636; 2638; 2640; 2641; 2644-2649; 2651-2654; -2660; 2661 (2); 2664; 2666; 2667 (2); 2668-2670; 2672 (2); 2676; 2678; 2679; 2683; 2684; 2687; -2688; 2693-2696; 2703; 2704; 2708-2711; 2712 (2); 2713-2721; 2730; 2731; 2734; 2736-2741; -2742 (2); 2743-2746; 2755; 2756 (2); 2780; 2787-2789; 2800; 2815; 2838; 2840; 2842; 2847; -2849; 2852; 2853; 2855; 2859, :1; 2871; 2904; 2946-2948; 2981; 2999; 3001; 3002; 3171; 3186; -3192; 3199; 3249; 3272; 3849; 3879; 4449:1; 4553; 4756-4758; 4782; 4811; 5068; 5079; 5295; -5339; 5413; 5432; 5535; 5536; 5541; 5727; 6185; 6280; 6288; 6414; 6460; 6635 (2); 6642; 6670; -6733; 6734; 6907; 6985; 7002; 7029; 7073; 7094; 7137; 7138; 7356; 7441; 7462; 7730; 7824; -8044; 8487; 8594; 8763; 8778; 8787; 8887; 9534; 9538; 9892; 10021; 10108; 10783; 10931; 10989; -11043; 11066-11070; 11307; 11313 (2); 11325; 11359; 11415; 11790; 11839; 11945; 11953; 12019; -12101; 12153; 12208; 12387; 12460; 12644; 12796; 12820 (2); 12824-12829; 12857, :1; 12858 (2); -12868; 12876; 12903; 12924; 12925; 12937; 12938; 13014, :1; 13049; 13055; 13060; 13077; -13123-13128; 13237; 13262; 13330; 13405; 13419; 13436; 13441; 13443-13451; 13465; 13482; -13503; 13537; 13578; 13600; 13603-13606; 13615; 13704; 13779; 13794; 13810; 13876; 13891; -13901; 13908 (2); 14043 (3); 14072; 14139; 14342; 14347; 14359; 14482; 14543; 14560; 14683; -14846; 14855; 15010; 15029; 15030; 15129; 15762, :1; 15763; 16059; 16198; 16468; 16962; 16985 -ат → ир-ат -АТА (67 | 2) ■ Һәр гөл үз сабагында чәчәк ата ○ 1350 ● 2008; 3918; 4230-4232; 5537-5539; 5567; -7507; 8094; 8479; 10271; 10662; 12423; 12424; 13795; 14167; 14321; 14322; 14323 (2); 1432414328; 14338; 14340 (2); 14347-14353; 14357; 14370; 14371; 14377-14381; 14385-14387; -14392; 14406-14409; 14410 (2); 14411-14415; 14442; 14461; 14462; 14567; 14731, :1, :2; 16298 -АТА-АНА (12) ■ Ата-ана да бик якын, алардан да яр якын ○ 12665 ● 14393-14397; 14436; 14447; -14449; 14454 (2); 14467 -АТА-АНАГА (5) ■ Ир бала - ата-анага таяу ○ 14112 ● 14398; 14399; 14435; 14450 -АТА-АНАДАН (2) ■ Ата-анадан калганчы башсыз кал ○ 14400 ● 14443 -АТА-АНАЛЫ (2) ■ Ата-аналы казга унике бәбкә дә аз ○ 4233 ● 14401 -АТА-АНАНЫ (3) ■ Ватан белән ата-ананы чит җирдә таба алмассың ○ 4899 ● 14402; 14433 -АТА-АНАНЫКЫ (1) ■ Баланың гаебе - ата-ананыкы ○ 14441 -АТА-АНАНЫҢ (4) ■ Алтын-көмешнең искесе булмас, ата-ананың бәһасе булмас ○ 14383 -● 14403; 14451 (2) -АТА-АНАҢНЫ (1) ■ Ата-анаңны тәрбия ит, үзең дә тәрбия күрерсең ○ 14405 -АТА-АНАСЫ (1) ■ Баланың ата-анасы, карга булса, "карр-карр" дияр ○ 14440 -АТА-АНАСЫН (4) ■ Инкубатор чебеше ата-анасын танымас ○ 4273 ● 12163; 13476; 14404 -АТА-АНАСЫНА (3) ■ Ала карга гына ата-анасына ошый ○ 3932 ● 13133; 14437 -АТА-БАБАЛЫ (1) ■ Ата-бабалы кеше - тамырлы имән ○ 14473 -АТА-БАБАСЫН (1) ■ Ата-бабасын искә алмаган кеше игелек күрмәс ○ 14474 -АТАГА (5) ■ Җиде атага җиткәч кыз бавыры алышыр ○ 13059 ● 14354; 14416; 14452; 14459 -АТАГАН (3) ■ Аюга атаган бүрегә була ○ 2083 ● 4207; 12065 -АТАГЫ (1) ■ Атның атагы зур булса да, көтүен ишәк көтәр ○ 2949 -АТАДА (1) ■ Балага мәхәббәт анада туксан тугыз өлеш, атада бер өлеш, ди ○ 14439 -АТАДАН (14) ■ Атадан качкан ул башсыз, хуҗадан качкан кол башсыз ○ 5728 ● 5729; 14107; -14341; 14355-14357; 14358 (2); 14369; 14375; 14417; 14460; 16668 -АТАЙ (2) ■ Җәйләүгә тугай яхшы, киңәшкә атай яхшы ○ 14339 ● 15012 -АТАЙГА (1) ■ Бабай чуманы атайга, атай чуманы малайга ○ 15012 -АТАЙДАН (1) ■ Атайдан яшь калдык, акылдан буш калдык ○ 11766 -АТАККА (1) ■ Атка мендем - атакка мендем ○ 2550 -АТАКЛЫ (1) ■ Уртача акыллы булуга караганда атаклы исәр булуы кыен ○ 11698 -АТАЛАР (4 | 2) ■ Җимешсез агачка балта чабалар, җимешле агачка таш аталар ○ 1835 ● 8408:1, -:2; 14327; 14336; 16342 -АТАЛЫ (3) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, атасыз -бала ардаксыз ○ 14374 ● 14418; 14419 -аталы → аналы-аталы -АТАМ (2) ■ Атам үлде - аркам сынды, анам үлде - чырагым сүнде ○ 14420 ● 14463 -АТАМАН (1) ■ Чыда, казак, атаман булырсың ○ 5648 -АТАН (1) ■ Алтмыш көн атан булганчы, алты көн бура бул ○ 2910 -АТАНЫ (1) ■ Атаны узып ул сөйләмәс, ананы узып кыз сөйләмәс ○ 14421 -АТАНЫҢ (5) ■ Атадан бала туса - иге, атаның юлын куса - иге; үзенә охшап тумаса, атасының -юлын кумаса, туганнан да тумаганы - иге ○ 14355 ● 14384; 14434; 14438; 14569 -АТАҢ (21) ■ Ат башы белән уйнаганчы, атаң башы белән уйна ○ 2483 ● 3001; 5730; 5731; 6388; -7880; 12585; 13796; 14253; 14254; 14264; 14330-14333; 14335; 14391; 14431; 14453; 14465; -АТАҢА (1) ■ Атаңа ничек булсаң, балаңнан шуны күрерсең ○ 14334 -АТАҢ-АНАҢ (2) ■ Атаң-анаң барда хөрмәт ит, үлсәләр зиярәт ит ○ 14429 ● 14430 -АТАҢНАН (2) ■ Эш сөймәскә эш кушсаң, атаңнан артык акыл өйрәтә ○ 6176 ● 15764 -АТАҢНЫ (4) ■ Яз башының җиле ярдай атаңны егар ○ 974 ● 2210; 14320; 14432 -АТАП (1) ■ Атап алган бүләкне бүлешмиләр ○ 8098 -АТАР (3) ■ Балтасы суга төшкән сабын да атар ○ 1902 ● 5645; 15117 -АТАСЫ (18) ■ Киндер сугуның ние бар, атасы да кагасы ○ 1551 ● 8324; 12417; 14346 (2); 1435914364; 14376; 14389; 14422-14425; 15035 -АТАСЫ-АНАСЫ (1) ■ Бай кешенең кызын алсаң, атасы-анасы белән мактаныр ○ 7176 -АТАСЫЗ (3) ■ Атасыз йорт - батасыз йорт ○ 14329 ● 14374; 14427 -АТАСЫЗНЫ (2) ■ Анасызны килен итмә, атасызны кияү итмә ○ 13122 ● 14428 -АТАСЫН (9) ■ Атка атланган - атасын белмәс ○ 2547 ● 4869; 11477; 14342; 14365; 14366; 14373; -14426; 14464 -АТАСЫНА (6) ■ Ата алмаган атасына үпкәләгән ○ 14321 ● 14345; 14367; 14368; 14390; 14444 -АТАСЫННАН (1) ■ Абыз - атасыннан олырак ○ 16458 -АТАСЫНЫҢ (6) ■ Явыз бала атасының авызын ябар ○ 14073 ● 14355; 14358 (2); 14372; 14784 -АТАУГА (1) ■ Ата сүзен тыңламаганны атауга аталар, ди ○ 14327 -АТАЧ (1) ■ Атач әтәчнең бүксәсе дә сул якта булыр ○ 4363 -АТАЧАК (1) ■ Атачак угын аткан, җәясен чөйгә аскан ○ 5690 -АТКА (73 | 1) ■ Актамыр атка булган үчен сабаннан алыр ○ 1251 ● 1516; 2452; 2456; 2461; 2464 -(2); 2478:3; 2538; 2547-2554; 2562; 2628 (2); 2633; 2637; 2673; 2679; 2685; 2690-2692; 2697; -2705; 2706; 2722 (2); 2723; 2724; 2732; 2735; 2754; 2772; 2792-2794; 2811; 2845; 2853; 2860; -5751; 6982; 6996; 7002-7004; 7050; 7280; 7333 (2); 8211; 8460; 10218; 11363; 11477; 11500; -11832; 12055; 12198; 13225; 13466; 13757; 14289; 14450; 14578; 14628; 15319; 17085 -АТКАН (19) ■ Баткан көннең аткан таңы бар ○ 763 ● 1819 (2); 2235; 4400; 4401; 4917; 5351; -5540; 5690; 5960; 6573; 11512; 12255; 15505; 15765; 16111; 16215; 16216 -АТКАНГА (2) ■ Таш белән атканга аш белән ат ○ 170 ● 9126 -АТКАНДА (1) ■ Абага чәчәк атканда ○ 1352 -АТКАНДАЙ (1) ■ Яхшы белән сөйләшсәң, балга шикәр каткандай; яман белән сөйләшсәң, эткә -сөяк аткандай ○ 12310 -АТКАННЫҢ (2) ■ Әүвәл атканның авызы канар, соң атканның чунтае тулыр ○ 5682 (2) -АТКАНЧЫ (1) ■ Тавык төшенә тары кергән, таң атканчы ашап бетергән ○ 4325 -АТКАЧ (2) ■ Угын аткач, җәясен яшермә ○ 5641 ● 5642 -АТЛАВЫ (1) ■ Толпарның утлавы бер булса да, атлавы башка ○ 2802 -АТЛАГАН (1) ■ Киң сөйләгән кичкә җитмәс, киң атлаган ишеккә җитмәс ○ 15903 -АТЛАГАНЧЫ (3) ■ Алтмыш адым атлаганчы, алты тапкыр артыңа кара ○ 672 ● 6729; 11005 -АТЛАМА (1) ■ Ашлы табактан аша атлама ○ 9136 -АТЛАМАС (1) ■ Еланнан курыккан ала җептән атламас ○ 4625 -АТЛАМЫЙ (2) ■ Аяк атламый баш йөрми ○ 10887 ● 12757 -АТЛАН (1) ■ Болан атланганчы ботак атлан ○ 2113 -АТЛАНГАН (5) ■ Кояш куянга атланган чак ○ 96 ● 2547; 11580; 12055; 13452 -АТЛАНГАНЧЫ (1) ■ Болан атланганчы ботак атлан ○ 2113 -АТЛАНДЫРУ (2) ■ Юкә агачка атландыру ○ 1778 ● 2735 -АТЛАНМА (3) ■ Тумаган тайга атланма, билен сындырырсың ○ 2862 ● 12019; 13608 -АТЛАНМАС (1) ■ Аты бар атланмас, җире бар атланыр ○ 1373 -АТЛАНСАҢ (2) ■ Арысланга атлансаң, камчың кылыч булсын ○ 2052 ● 2825 -АТЛАНЫП (7) ■ Алмаган ат, тумаган тай, атланып билен сындырма ○ 2458 ● 2506; 4601; 7008; -7791; 13535; 14359 -АТЛАНЫР (3) ■ Аты бар атланмас, җире бар атланыр ○ 1373 ● 7002; 11667 -АТЛАП (3) ■ Баскыч башына берәр атлап менеп җитәрсең ○ 8596 ● 8597; 10908 -АТЛАР (4) ■ Авылдаш атлар ерактан кешнәшер, якыннан тибешер ○ 2448 ● 2555; 6469; 12927 -АТЛАС (7) ■ Ишәк, атлас кисә дә, һаман ишәк булыр ○ 2953 ● 5723; 8667; 8669-8671; 16553 -АТЛАСАҢ (2) ■ Адым-адым атласаң, озын юл да үтелә; тамчы-тамчы тамласа, каты таш та -тишелә ○ 6725 ● 6735 -АТЛАТУДАН (1) ■ Наданга максатыңны аңлату дәвәне чокыр атлатудан кыендыр ○ 16640 -АТЛЫ (6) ■ Атлы - батыр, атсыз - ятыр ○ 2556 ● 2557; 2558; 10058; 11498; 13610 -атлы → өйле-атлы -АТЛЫГА (2) ■ Җәяүле атлыга юл бирер ○ 6875 ● 6978 -АТЛЫЙМ (1) ■ Торна күк атлыйм дип, әтәчнең чаты аерылган ○ 4376 -АТЛЫЛАР (1) ■ Атлылар аттан төшеп, җәяүлеләр ятып карарлык түгел ○ 2747 -АТЛЫНЫКЫ (2) ■ Сабан туе - атлыныкы, туй - тунлыныкы ○ 6671 ● 13261 -АТЛЫНЫҢ (2) ■ Атлының аягы да армый, туны да тузмый ○ 2559 ● 6736 -АТМА (10) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 162; 4746; 5031; 5617; 5684; -8618; 9126; 12136; 16100 -АТМАГАН (5) ■ Кешегә калган көн - таң атмаган төн ○ 856 ● 949; 2276; 15077; 15099 -АТМАГАННЫҢ (1) ■ Атасы болан атмаганның баласы колан атмас ○ 14362 -АТМАС (3) ■ Мизгеле җитми таң атмас ○ 925 ● 14362; 15077 -АТМАСАҢ (1) ■ Атсаң тидерә ат, атмасаң кулың тарт ○ 5541 -АТМЫЙ (1) ■ Акчаны берәү дә суга атмый ○ 7704 -АТМЫЙЛАР (2) ■ Җимешсез агачка таш атмыйлар ○ 1836 ● 5633 -АТМЫЙМЫН (1) ■ Таң атмыймын дисә дә, көн куймый; көн батмыймын дисә дә, төн куймый -○ 947 -АТНА (5) ■ Атна кичнең килеше чәршәмбедән билгеле ○ 761 ● 1385; 1630; 10208; 13644 -АТНАГА (1) ■ Көн дә туйсаң - бөләрсең, атнага бер туйсаң - үләрсең ○ 9668 -АТНАДА (1) ■ Атнада җиде җомга ○ 1031 -АТНАЛЫК (1) ■ Көнлек юлга чыксаң атналык азык ал ○ 6794 -АТНАНЫҢ (1) ■ Һәр айның аты башка, һәр атнаның көне башка ○ 1024 -АТНАСЫ (1) ■ Кияү атнасы айдан озын ○ 13412 -АТНАСЫНА (1) ■ Атнасына алты ял ○ 1032 -АТНЫ (37 | 2) ■ Атны макта, трактор белән эшлә ○ 1372 ● 1442; 2560-2566; 2567, :1, :2; 2568; -2626; 2634; 2650; 2657 (2); 2665; 2701; 2707; 2708; 2725 (2); 2760; 2809; 2972; 4773; 4894; -6757; 7064; 7618; 9534; 10880; 13050; 13051; 13607; 14278; 15162 -АТНЫҢ (45) ■ Атның киеге - колан, кәҗәнең киеге - коралай ○ 2226 ● 2472; 2569-2577; 2623; -2624; 2627; 2629; 2639; 2655; 2662; 2668; 2674 (2); 2677; 2680-2682; 2686 (2); 2698; 2700; -2726; 2727; 2729; 2781; 2790; 2796; 2812; 2860; 2949; 5934; 8156; 12307; 12308; 12830; 12939; -АТСА (2) ■ Таң атса, Чулпан калкыр ○ 65 ● 5602 -АТСАЛАР (1) ■ Бүреген мәчеткә атсалар да кереп алмас ○ 16948 -АТСАМ (1) ■ Бу куянны атсам, тиресен тунап сатсам, бер тай алып кайтсам, килер көзгә ат -булыр ○ 2278 -АТСАҢ (9) ■ Кешегә таш атсаң, үз маңгаеңа тияр ○ 132 ● 3368; 3691; 3769; 5541; 8618; 8666; -12002; 16339 -АТСЫЗ (8) ■ Атлы - батыр, атсыз - ятыр ○ 2556 ● 2558; 2578; 2579; 8766; 10059; 15192; 16844 -АТСЫН (2) ■ Яшьлеген аның яшен атсын, картлыгым минем чәчәк атсын ○ 15152 (2) -АТТА (8) ■ Атта да гаеп, тәртәдә дә гаеп ○ 2580 ● 2581; 2675; 2699; 2748; 8289; 12044; 16861 -АТТАН (22) ■ Арканлы аттан тышаулы ат су сорамый ○ 2460 ● 2582-2587; 2647; 2663; 2747; -2749; 2750; 2857; 2989; 2994; 3172; 3187; 9131; 11783; 13452; 14072; 14369 -АТТЫМ (2) ■ Каргага аттым - бозауга тиде ○ 4015 ● 7838 -АТУ (3) ■ Кеше бакчасына таш ату ○ 1846 ● 2279; 10844 -АТУЧЫ (1) ■ Халыкны болгатучы - үзенә ук атучы ○ 5080 -АТЫ (59) ■ Акның аты бар, караның таты бар ○ 558 ● 562; 1024; 1373; 2588-2600; 2658; 2751; -2752; 2804; 2870; 3983; 4826; 4859; 5160; 6614; 6737; 6998; 7406; 7441; 7492 (2); 7621; 8593; -8781; 9031; 9878; 10139; 10181; 10188; 11059; 11064; 11360; 11465; 12327; 12508; 12831; -12849; 12929; 13391; 13451; 13479; 13519; 14667; 14694; 15192; 16182; 17042 -АТЫБЫЗ (1) ■ Атыбыз - ирле, буебыз - ярлы ○ 13911 -АТЫЛГАН (2) ■ Арттан атылган таш тубыкка тия ○ 110 ● 15722 -АТЫЛМА (1) ■ Гаугага катышма, белмәгән эшкә атылма ○ 6345 -АТЫМ (7) ■ Атым ач торырга өйрәнгәч кенә үлеп китте ○ 2601 ● 2602-2604; 2689 (2); 13608 -АТЫН (19) ■ Атын алдырган абзарын бикләгән ○ 2605 ● 2606; 2656; 3909; 5280; 5495; 5530; -6600; 11244; 11425; 11426; 11498; 11806; 12005; 12282; 12899; 13872 (2); 16889 -АТЫНА (9) ■ Атына көче җитмәгән тәртәсен кыйнар ○ 2607 ● 2608; 2659; 2728; 2753; 9201 (2); -10085; 15766 -АТЫННАН (2) ■ Ата алмаган атыннан күрер ○ 5537 ● 13795 -АТЫНЫҢ (1) ■ Улың күңелчәк булса - атының бәхетсезлеге, кызың күңелчәк булса - башының -бәхетсезлеге ○ 14161 -АТЫҢ (30 | 2) ■ Атың барда арыш чәч ○ 1535 ● 2453; 2609-2617; 2621:1, :2; 2733; 2763 (2); 5124; -7030; 7850; 11071; 11072; 11314; 11653; 13594; 13609-13613; 13697; 13763; 14335 -АТЫҢА (1) ■ Арбаңа карап йөк сал, атыңа карап юлга чык ○ 6999 -АТЫҢНАН (1) ■ Атыңнан элек йөгәнеңне әзерлә ○ 2618 -АТЫҢНЫ (8 | 1) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 ● 2619; 2620; 2621, -:3; 6727; 9264; 16862; 17037 -АТЫҢНЫҢ (2) ■ Ерак юлга чыкмыйча, атыңның яхшы-яманлыгын белмәссең ○ 6758 ● 7015 -АТЫП (10) ■ Таң белән атып, көн белән батып ○ 1057 ● 1247; 1586; 2029; 2220; 3898; 5660; 5697; -14519; 16368 -АТЫР (1) ■ Ятыр корсак ятыр, озакламый таң атыр ○ 9742 -АТЫРЫН (1) ■ Таң атырын тавык белер, көн батарын кәккүк белер ○ 4333 -АУ (7) ■ Арыслан ау тапмый кайтмас ○ 2034 ● 2041; 3455; 3515; 13129; 15463; 16557 -АУГА (11) ■ Аучы үзе йөрмәгән урманны ауга бай саный ○ 2012 ● 2332; 3464; 3521; 3699; 3867; -4198; 4469; 4534; 6487; 12922 -АУГАН (1) ■ Ауган чиләк тәгәрәп капкачын тапкан ○ 9870 -АУДА (2) ■ Бүре колагы ауда ○ 2151 ● 5551 -АУДАРА (4) ■ Искә алмаган түмгәк чана аудара ○ 120 ● 146; 2291; 3371 -АУДАРУ (1) ■ Көннекен көнгә аудару ○ 1050 -АУДАРЫП (2) ■ Һавадагысын аударып, түбәдәгесен түнтәреп ○ 8398 ● 10631 -АУДАРЫР (3) ■ Актамыр сабан аударыр ○ 1252 ● 1882; 3017 -АУДЫ (3) ■ Шәрәле имән ауды ○ 1777 ● 7100; 14333 -АУЛА (1) ■ Һәр җирнең төлкесен үз тозагы белән аула ○ 2318 -АУЛАГАНЫ (1) ■ Алтау ала булса, аулаганы китә ○ 4866 -АУЛАК (4) ■ Аулак күлгә бака хуҗа ○ 343 ● 2901; 4918; 12940 -АУЛАКТА (3) ■ Куркак кеше аулакта батыр була ○ 11169 ● 13614; 16267 -АУЛАКТАГЫ (1) ■ Торлактагы мал - кулдагы мал, аулактагы мал - юлдагы мал ○ 2405 -АУЛАМАС (2) ■ Аучы козгын ауламас, үрдәк аулар ○ 2010 ● 3515 -АУЛАНА (1) ■ Күгәрчен күгәрчен белән аулана ○ 4051 -АУЛАП (1) ■ Авыз белән кош аулап йөрү ○ 3889 -АУЛАР (3) ■ Аучы козгын ауламас, үрдәк аулар ○ 2010 ● 3905; 3921 -АУЛАРГА (1) ■ Үрмәкүчкә дә чебен ауларга тозак кирәк ○ 4835 -АУЛАСА (2) ■ Бөркет бәрән ауласа - өлгесе, тычкан ауласа - көлкесе ○ 3920 (2) -АУЛЫЙ (1) ■ Аучы ау аулый, яучы кыз яулый ○ 13129 -АУЛЫЙЛАР (1) ■ Кошны кош белән аулыйлар ○ 3855 -АУМАС (2) ■ Тимерле чана аумас, таш күперне су алмас ○ 7071 ● 10004 -АУМАСЫН (1) ■ Уңнан-сулдан балта оргач, агач ничек аумасын ○ 1953 -АУМЫЙ (1) ■ Аның чанасы аумый ○ 7096 -АУНАГАН (2) ■ Кичә аунаган кабак бүген капка аша баккан ○ 1608 ● 2473 -АУНАР (2) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 (2) -АУНАСЫН (2) ■ Көнен күрсен, көлдә аунасын ○ 1049 ● 12826 -АУНАТА (1) ■ Йомшак җәйгән какка ауната белер ○ 8409 -АУНЫ (1) ■ Ерактагы ауны күргәнче, якындагы яуны күр ○ 5566 -АУСА (3) ■ Арба ауса җир тигез күренә ○ 6983 ● 8595; 9871 -АУЧЫ (11) ■ Аучы белән балыкчы беркайчан да баемас ○ 2009 ● 2010-2013; 2026; 2029; 2272; -4166; 13129; 13221 -АУЧЫГА (1) ■ Киеккә үлем сәгате җитсә, туп-туры аучыга чабар ○ 2017 -АУЧЫДАН (1) ■ Дөя кошы башын комга тыгып кына аучыдан яшеренә алмый ○ 4213 -АУЧЫНЫ (1) ■ Әллә аучы этен асрый, әллә эте аучыны асрый ○ 2026 -АУ��ЫНЫҢ (2) ■ Уңмаган аучының эте кыек чабар ○ 2022 ● 2025 -АХ ( | 1) ■ Былбылны да алтын читлеккә куйганнар - "Ах, Ватаным!" - дигән ○ 4093:1 -АХ-ВАХ (1) ■ Кәбабен-шәрабен - өф-өф, исәбен-хисабын - ах-вах ○ 7918 -АХИРӘТ (2) ■ Асты ачыткы, өсте бал, ахирәт, син карап ал ○ 9430 ● 13453 -АХИРӘТЕҢДӘЙ (1) ■ Кодаң кордашыңдай булсын, кодагыең ахирәтеңдәй булсын ○ 14633 -АХИРӘТКӘ (3) ■ Дөнья эшен ахирәткә калдырма ○ 14734 ● 16893; 16900 -АХИРӘТНЕҢ (1) ■ Ахирәтнең газабыннан дөньяның намусы көчле ○ 16894 -АХИРӘТТӘ (1) ■ Ахирәттә Әхмәдигә ак тәкә ○ 16895 -АХИРӘТТӘН (1) ■ Дөнья, кыен булса да, ахирәттән күп артык ○ 14728 -АХМАК (45) ■ Акыллы дошманнан курыкма, ахмак дустан курык ○ 5288 ● 5296; 6909; 7665; -10236; 11442; 11446-11448; 11450; 11466; 11469; 11499; 11500; 11501 (3); 11502-11510; 11516; -11531; 11537; 11562; 11595; 11745; 11746; 13130; 13341; 15392; 15974; 15982; 16245 (3); 16247; -16295; 16542; 16963 -АХМАККА (7) ■ Акыллыга бер сүз мая, ахмакка мең сүз зая ○ 11455 ● 11511-11515; 15839 -АХМАКЛЫК (4) ■ Тапмаган малга ышанып, кулдагын бетерү ахмаклык ○ 7418 ● 11503; 11801; -АХМАКЛЫКНЫ (1) ■ Бер акыллы эшләгән ахмаклыкны ун ахмак та эшли алмый ○ 11537 -АХМАКНЫ (2) ■ Ахмакны алтынга мансаң да ахмак ○ 11516 ● 11517 -АХМАКНЫҢ (13) ■ Айгырның алдыннан, ишәкнең артыннан, ахмакның һәр ягыннан сак бул -○ 11399 ● 11437; 11467; 11518-11522; 11539; 11606; 11746; 15725; 16247 -АХМАКТАН (3) ■ Акыллыдан хикмәт чыгар, ахмактан әкәмәт чыгар ○ 11461 ● 11523; 11524 -АХШАМНАН (2) ■ Ахшамнан соң көн тумас ○ 762 ● 11627 -АХЫРЫ (8) ■ Башы барның соңы бар, әүвәле барның ахыры бар ○ 764 ● 6139; 6673; 7142; -12450; 12583; 15092; 16079 -АХЫРЫН (3) ■ Эшне башлаганда ахырын уйла ○ 6236 ● 6245; 6279 -АХЫРЫНДА (1) ■ Ир әүвәлендә җәфа күрми ахырында вафа тапмас ○ 13515 -АҺ (1) ■ Акчаның башы - аһ, соңы - чаһ ○ 7711 -АЧ (102 | 2) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 (2) ● 881; 1490; 2068; 2121; -2122; 2129; 2601; 2835; 3137; 3204; 3337; 3456-3461; 3531; 3686; 4003; 4267; 4434; 4441; 4477; -4554; 5211; 5312; 5732; 5733; 6411; 6417; 6468; 6508; 6564; 7139; 7275; 7531; 7606; 8146; 8848; -9133; 9145; 9216; 9262; 9534; 9535 (2); 9536-9551; 9552, :1; 9553-9556; 9585; 9589; 9651; 9710; -9716; 9754-9757; 9771; 9772; 9795; 9922; 10095; 10110; 10130; 10440 (2); 10534; 11265; 12615; -13307; 13469; 14320; 14645; 14761; 15124; 15984; 16847, :1; 16945; 16974; 17010 -АЧА (9) ■ Игенче орлык чәчә - җирдән ризык юлын ача ○ 1406 ● 2191; 9862; 10053 (2); 14665; -15075; 15457; 16431 -АЧАЛМАГАН (1) ■ Алтын ачкыч ачалмаган йозак юк ○ 7732 -АЧАР (12) ■ Начар - йокыңны ачар ○ 601 ● 3354 (2); 6663 (2); 6855 (2); 8629; 12154; 12684; -15522; 15656 -АЧАРЛАР (1) ■ Каксаң - ачарлар, сорасаң - бирерләр ○ 8163 -АЧАСЫ (1) ■ Ачык йөзне ачасы юк ○ 10657 -АЧКА (24) ■ Бүре ачка түзәр, коллыкка түзмәс ○ 2130 ● 2290; 3101; 3219; 3343; 5083; 5778; -5787 (2); 6023; 6709; 9519; 9557-9563; 9638; 9652; 9717; 9758; 9759 -АЧКАН (7) ■ Көчләп ачкан чәчәкнең исе булмас ○ 1289 ● 6256; 8850; 9158; 10386; 12399; -АЧКАНДА (3) ■ Адашканда йолдыз ай кебек, карын ачканда коры талкан да май кебек ○ 6721 -● 11913; 13946 -АЧКАННАН (1) ■ Бер көн карыны ачканнан кырык көн акыл сорама ○ 9630 -АЧКАНЧЫ (1) ■ Ир битен ачканчы гүр битен ач ○ 13469 -АЧКҮЗ (3) ■ Ачкүз олы кашык эләктерер ○ 9564 ● 9565; 9566 -АЧКҮЗНЕҢ (1) ■ Ачкүзнең кашыгы куенында ○ 9567 -АЧКЫЧ (4) ■ Алтын ачкыч ачалмаган йозак юк ○ 7732 ● 8228; 8233; 8241 -АЧКЫЧСЫЗ (1) ■ Гыйшык - төтенсез ут, ачкычсыз йозак, дәвасыз авыру, савытсыз эчемлек, -йөксез авырлык, туктау урыны билгесез сәфәр ○ 12687 -АЧКЫЧЫ (12) ■ Һәр ишекнең үз ачкычы ○ 8353 ● 10654; 11893; 13200; 15529; 15656; 16388 (2); -16496; 16498; 16576; 16646 -АЧКЫЧЫДЫР (2) ■ Ялкаулык - ярлылыкның ачкычыдыр ○ 6599 ● 9851 -АЧЛЫГЫ (2) ■ Миннәтле аштан карынның ачлыгы яхшы ○ 9308 ● 9536 -АЧЛЫГЫҢНЫ (1) ■ Карының туймастай җирдә ачлыгыңны белдермә ○ 9655 -АЧЛЫК (11) ■ Ак алабута - ачлык елның бодае ○ 1249 ● 1254; 1557; 1863; 2499; 7250; 9101; -9134; 9568; 9746; 15133 -АЧЛЫККА (1) ■ Ачлыкка түзеп була, суыкка - юк ○ 1072 -АЧЛЫКНЫ (1) ■ Туклыкта ачлыкны истә тот ○ 9719 -АЧЛЫКНЫҢ (1) ■ Бер ачлыкның бер туклыгы бар ○ 9628 -АЧЛЫКТА (4) ■ Ачлыкта бай баласы алдан үләр ○ 7140 ● 9569; 9570; 10257 -АЧЛЫКТАН (3) ■ Ачлыктан запас оның булсын, салкыннан запас туның булсын ○ 8888 ● 9571; -АЧМА (1) ■ Авызыңны күккә ачма, карга оялар ○ 10542 -АЧМАГАН (1) ■ Ачмаган ишеге юк, кермәгән тишеге юк ○ 8358 -АЧМАГАННЫ (1) ■ Әйтмәгәнне кем белә, ачмаганны кем күрә ○ 16228 -АЧМЫЙ (2) ■ Авызны пычак ачмый, тел ача ○ 15457 ● 16225 -АЧМЫЙЛАР (1) ■ Бер алучы өчен кибет ачмыйлар ○ 7886 -АЧМЫЙМ (1) ■ Әйтмим - кем белә, ачмыйм - кем күрә ○ 16325 -АЧНЫ (6) ■ Байлар ачны тук санар ○ 7229 ● 9534; 9573-9575; 9653 -АЧНЫҢ (8) ■ Байның бер юклыгы булыр, ачның бер туклыгы булыр ○ 7274 ● 9536; 9576-9580; -АЧСА (3) ■ Атың арыса - абруең китәр, карының ачса - кадерең китәр ○ 2609 ● 10095; 10607 -АЧТА (1 | 2) ■ Арыслан ачта төлке тук ○ 2035 ● 9553:1, :2 -АЧТАН (11) ■ Туфракны җир иткән - изгелек күргән, җирне туфрак иткән - ачтан үлгән ○ 1455 -● 6517; 9460; 9581-9583; 9720; 11499; 13317; 14433; 15175 -АЧТЫР (1) ■ Ачтыр - бүредер, ялангачтыр - шүредер ○ 9584 -АЧТЫРА (1) ■ Акыллы сүз тимер капканы да ачтыра ала ○ 15749 -АЧУ (36) ■ Беткә ачу итеп тунны утка якмыйлар ○ 4766 ● 4840; 5575; 7003; 8373; 8893; 8953; -12414; 12426-12429; 12430 (3); 12431-12437; 12438 (2); 12439-12442; 12462; 12516; 12576; -12582; 12615; 12637; 12645; 16909 -АЧУДАН (2) ■ Бер ачудан коега ташланып була, аннан җиде кат ачу белән дә чыгып булмый -○ 12462 ● 13615 -АЧУЛАНГАННЫ (1) ■ Һәр көлгәнне дусым димә, һәр ачуланганны дошманым димә ○ 5512 -АЧУЛАНДЫРЫП (1) ■ Ачучанны ачуландырып серен алалар ○ 12454 -АЧУЛАНМА (1) ■ Саулыкның кадерен белмәсәң, авыруга ачуланма ○ 15249 -АЧУЛАНМЫЙ (1) ■ Ягымлы сүзгә берәү дә ачуланмый, ачулы сүзгә берәү дә куанмый ○ 16143 -АЧУЛАНУ (1) ■ Кунак алдында кешене ачулану зур холыксызлык ○ 10089 -АЧУЛАНЫШСАҢ (1) ■ Ачуланышсаң да, соңгысын әйтмә ○ 12443 -АЧУЛЫ (7) ■ Ач күп ашар, ачулы күп сөйләр ○ 9547 ● 12444-12447; 12519; 16143 -АЧУЛЫНЫҢ (2) ■ Ачулының алдында торма ○ 12448 ● 12449 -АЧУНЫ (1) ■ Бүгенге ачуны иртәгә саклама ○ 12475 -АЧУНЫҢ (2) ■ Ачуның башы җүләрлек, ахыры үкенеп үләрлек ○ 12450 ● 12451 -АЧУТАШ (1) ■ Ачы сүз әйткәнче, ачуташ яла ○ 15768 -АЧУЧАН (3) ■ Кече казан ташучан, кече кеше ачучан ○ 10763 ● 12452; 12453 -АЧУЧАННЫ (1) ■ Ачучанны ачуландырып серен алалар ○ 12454 -АЧУЫ (11 | 1) ■ Халыкның ачуы яман, күңеле киң ○ 5081 ● 9545; 10673, :1; 10790; 11342; 11507; -12587; 12603; 13088 (2); 14221 -АЧУЫМ (1) ■ "Ып" дияргә ярамый, калка-чыга ачуым ○ 12658 -АЧУЫН (10) ■ Торма ачуын тоздан алу ○ 1640 ● 2062; 2474; 2739; 3553; 4838; 12461; 13387; -13570 (2) -АЧУЫННАН (1) ■ Киленнең уңганын морҗа ачуыннан ук белеп була ○ 13374 -АЧУЫҢ (4) ■ Ачуың килсә, йөзгә хәтле сана ○ 12455 ● 12456-12458 -АЧУЫҢА (2) ■ Акылыңа акыл куш, ачуыңа сабыр куш ○ 11491 ● 12433 -АЧУЫҢНАН (1) ■ Ачуыңнан ташка тип - үз аягың авыртыр ○ 12459 -АЧУЫҢНЫ (1) ■ Ачуыңны ат ит, акылыңны тезген ит ○ 12460 -АЧЫ (63 | 1) ■ Авыр күтәргән ачы кычкырган ○ 540 ● 1588; 1589; 4554; 4765; 4802; 5400; -7436 (2); 7547; 9094; 9111; 9114-9116; 9173; 9189; 9254; 9268; 9297 (2); 9342; 9355; 9424; -9571; 9656; 9673; 9715; 9754; 9783; 12116; 12197 (2); 12228 (2); 12441 (2); 12802; 14212; 14264; -14288:2; 14547; 15464; 15466; 15479; 15523; 15636; 15655; 15668; 15767-15769; 15770 (2); -16063; 16079; 16105; 16106; 16121; 16124; 16142 (2); 16508; 16573 -АЧЫГА (2) ■ Ачыга төче керми ○ 9117 ● 12102 -АЧЫГАННЫҢ (1) ■ Җаны ачыганның теле ачы ○ 15655 -АЧЫДАН (2) ■ Берәүләрнең теше ачыдан камашканда, берәүләрнеке төчедән камашыр ○ 9183 -● 15523 -АЧЫЙ (2) ■ Йокы кәрчемә кебек: биш сәгать эчендә ойый, алты сәгатьтә ачый ○ 6650 ● 9311 -АЧЫК (35) ■ Казанның өсте ачык булса, эткә намус ○ 3487 ● 5393; 5941; 6850; 7954 (2); 82298233; 8253; 8359; 8360; 8594; 9431; 9494; 9585; 10194; 10545; 10620; 10654-10657; 10665; -10675; 10720; 10938; 11031; 11226; 12026; 12679; 15276; 15418 -АЧЫККАН (3) ■ Бал капкан авыз япкан, ачыккан авыз ачкан ○ 9158 ● 9587; 15465 -АЧЫККАНГА (1) ■ Ашны ачыкканга бир, кызны гашыйгына бир ○ 13131 -АЧЫКМЫЙ (1) ■ Өч ел ачлык булса да, аш остасы ачыкмый ○ 9746 -АЧЫКНЫҢ (3) ■ Йөзе ачыкның күңеле ачык ○ 10665 ● 10938; 11226 -АЧЫКСАҢ (1) ■ Ачыксаң да чама белән аша ○ 9586 -АЧЫЛА (3) ■ Кәҗә булса, сарыкка юл ачыла ○ 3025 ● 8637; 8651 -АЧЫЛГАН (2) ■ Вакытсыз ачылган гөл тиз сулар ○ 1266 ● 8254 -АЧЫЛГАНДА (1) ■ Адашканда гаеп юк, кайтып өен тапкан соң; ачылганда гаеп юк, алдан үзе -япкан соң ○ 6720 -АЧЫЛГАНЫН (1) ■ Ишегенең кайсы якка ачылганын белмәү ○ 8368 -АЧЫЛМАГАН (2) ■ Сыерчык теле ачылмаган балага тел алып килә ○ 4117 ● 12898 -АЧЫЛМЫЙ (3) ■ Җил җилләми, томан ачылмый ○ 1191 ● 8270; 16410 -АЧЫЛЫР (5) ■ Читтә йөргән ачылыр ○ 6828 ● 10684; 12111 (2); 12516 -АЧЫМАГАН (1) ■ Ачымаган - төче, пешмәгән - чи ○ 9118 -АЧЫМЫЙ (1) ■ Сыер җиленендә сөт ачымый ○ 3200 -АЧЫНГАН (2) ■ Ачынган йоклар, ачыккан йоклый алмас ○ 9587 ● 15465 -АЧЫНГАННЫҢ (1) ■ Ачынганның теле ачы ○ 15466 -АЧЫНУ (1) ■ Ачу арты - ачыну ○ 12429 -АЧЫНЫ (6) ■ Ачыны күрмиенчә төчене белмәссең ○ 9119 ● 9120-9122; 9343; 9819 -АЧЫП (10) ■ Һавадагы торнага авызың ачып торма, ага! ○ 4139 ● 5204; 5715; 5761; 7242; 8617; -10499; 10568; 10608; 16707 -АЧЫРГАЛАНСА (1) ■ Чаян ачыргаланса, үзен үзе чагар ○ 4690 -АЧЫРЫҢ (1) ■ Җан ачырың булмаса, башым авырта димә ○ 11343 -АЧЫСЫ (2) ■ Ачысы булмаганның төчесе булмас ○ 9123 ● 9292 -АЧЫСЫЗ (1) ■ Ачысыз тоз юк, көнчелексез кыз юк ○ 12941 -АЧЫСЫН (2) ■ Тәмлене яратсаң, ачысын да ярат ○ 9361 ● 13387 -АЧЫСЫН-ТӨЧЕСЕН (1) ■ Дөньяның ачысын-төчесен татыган кеше ○ 14766 -АЧЫТКЫ (1) ■ Асты ачыткы, өсте бал, ахирәт, син карап ал ○ 9430 -АЧЫТУ (1) ■ Татлыны ачыту җиңел, ачыны татлы итү кыен ○ 9343 -АЧЫТЫП (1) ■ Ачыны төче итеп булмый, төчене ачытып булмый ○ 9122 -АЧ-ЯЛАНГАЧ (1) ■ Ач-ялангач бул, фигылең дөрес булсын ○ 12425 -АШ (155 | 3) ■ Таш белән атканга аш белән ат ○ 170 ● 836; 1255; 1374; 1517; 1845; 2499; 3460; -3462; 3824; 5286; 5291; 5297; 5312; 5401; 5509; 5835 (2); 5946; 5959; 6111; 6117; 6138; 6257; -6286-6288; 6295; 6319; 6327; 6344; 6878; 7419; 7481; 7490; 9045; 9095; 9107; 9124-9127; -9130-9134; 9170; 9181; 9186, :1; 9203; 9205; 9221 (2); 9252; 9270; 9310; 9316 (2); 9340; 9344; -9345; 9356; 9367; 9391; 9395; 9402; 9421; 9432-9434; 9439; 9448; 9538; 9542; 9557; 9558; 9560; -9588, :1, :2; 9589; 9590 (2); 9595; 9600; 9606; 9607; 9663; 9691; 9744; 9746; 9750; 9804; 98729875; 9881; 9927; 9943; 10052; 10066; 10087; 10137; 10155; 10189; 10241; 10242; 10757; 11009; -11325; 11504; 11843; 12160; 12224; 12309; 12359; 12779; 12787; 13236 (2); 13261; 13262; -13346; 13371; 13509; 13670; 13772; 13868; 14050; 14118; 14194; 14195; 14198; 14199; 14543; -14548; 14554; 14597; 14621; 14625; 14655; 14780; 14782; 15163 (2); 15336; 15339; 15582; -15771; 15772; 15933; 16055; 16398; 16467; 17031 -АША (56) ■ Урал таудай тау булмас, Урал аша су булмас ○ 194 ● 228; 563; 1608; 1829; 1830; -3712; 4236; 4503 (2); 5118 (2); 5151; 5354; 5978; 6025; 6224; 6276; 6735; 7119; 7877 (2); 8136; -8841; 8950; 9047; 9136; 9208; 9265; 9522; 9523 (2); 9586; 9591; 9616; 9685; 9734; 9760 (2); 9761 -(2); 9774; 10223; 10225; 10228; 10469; 10579; 10626; 11171; 11854; 14587; 14710; 15732; 15900; -15950; 16057 -АШАВЫ (2) ■ Атның яме - ашавы белән дә кашавы белән ○ 2577 ● 9768 -АШАВЫМ (1) ■ Арзан керешермен, ашавым белән кыйммәткә төшерермен ○ 9533 -АШАВЫНА (1) ■ Ашавына карап мал үсәр, ярына карап тал үсәр ○ 2349 -АШАВЫННАН (1) ■ Дәрвиш - ашавыннан, бай - яшәвеннән билгеле ○ 16977 -АШАВЫҢ (1) ■ Качып-посып каз ашаудан тынычлап ачы суган ашавың яхшырак ○ 9656 -АШАВЫҢНЫҢ (1) ■ Аша, аша, ашның актыгы булмас, ашавыңның актыгы булыр ○ 9760 -АШАГАН (67 | 8) ■ Шиңгән үләнне ашаган мал шиңгәк булыр ○ 1334 ● 1363; 1432 (2); 1537; -1594; 1643; 2141; 2350; 2381; 2622-2624; 3081; 3152; 3345; 3390; 3860:2; 4001 (2); 4226; 4335; -4444; 4445; 4483; 4975; 4983; 6065; 6204; 7157; 8764; 9100; 9145 (2); 9350; 9397:1; 9524 (2); -9525 (2); 9530 (2); 9553:1, :2; 9592-9598; 9611, :1, :2, :3; 9626 (2); 9658; 9671 (2); 9727; 9731; -9762; 9767; 9876; 10546; 11263; 11349; 12502; 12648; 13342:1; 14364; 14588; 14652; 15144 -АШАГАН-АШАГАН (1) ■ Аю да балны ашаган-ашаган да артына сылаган ○ 2077 -АШАГАНГА (4 | 2) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен -ашаганга ышанганнар ○ 7496 ● 9599; 9600; 9632; 14288:1, :2 -АШАГАНДА (14 | 1) ■ Үрдәк, ашаганда, хуҗасының өй кыегына карап ала, ди: "Ашасам, өй -кыегы да бар әле", - дип ○ 4415 ● 4416; 5298; 5390; 6026, :1; 6290; 9601-9603; 9923; 10641; -12087; 14676; 17081 -АШАГАННАН (3) ■ Аша, ашаганнан үлмәссең, Габдулла биясе түгелсең ○ 9591 ● 9604; 14792 -АШАГАННЫ (4) ■ Ач чагында ашаганны тук чагында онытма ○ 9553 ● 9605-9607 -АШАГАННЫҢ (4) ■ Ботка ашаганның буыны нык, өйрә ашаганның буыны сыек ○ 9192 (2) -● 9298; 9608 -АШАГАНЧЫ (5) ■ Тар җирдә тәгам ашаганчы, киң җирдә таяк ашаганың яхшы ○ 615 ● 2203; -3554; 8136; 9657 -АШАГАНЫ (2) ■ Су янына утырып сусыз икмәк ашаганы юктыр әле аның ○ 9491 ● 15062 -АШАГАНЫН (2) ■ Кол ашаганын мактар ○ 5825 ● 16547 -АШАГАНЫҢ (2) ■ Тар җирдә тәгам ашаганчы, киң җирдә таяк ашаганың яхшы ○ 615 ● 6027 -АШАГАЧ (1) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен ашаганга ышанганнар ○ 7496 -АШАГЫЗ (1) ■ "Бабайныкы - илнеке, әйдә, ашагыз!" - дип әйтте, ди, бер борынгы кияү ○ 13406 -АШАГЫНЫҢ (1) ■ Ашагының аты узганчы, авылның эте узсын ○ 5160 -АШАДЫ (2) ■ Аш ясаучы аш ясады, кемгә боерган, шул ашады ○ 9590 ● 13342 -АШАДЫК (1) ■ Шулай итеп, чат май итеп, суга манып ашадык ○ 9789 -АШАДЫМ (3) ■ Бал белән май ашадым - авызымда юк, ал белән гөл кидем - иңемдә юк ○ 9156 -● 9403; 9526 -АШАДЫҢ (2) ■ Ит ашадың - дәрт алдың, шулпа ашадың - шифа алдың ○ 9224 (2) -АШАК (1) ■ Үләннән ашак, судан тонык ○ 1368 -АШАЛ (1) ■ Сыртланнан ашалганчы арысланнан ашал ○ 2333 -АШАЛГАНЧЫ (1) ■ Сыртланнан ашалганчы арысланнан ашал ○ 2333 -АШАЛМАС (1) ■ Һәр кошның да ите ашалмас ○ 3886 -АШАМА (3) ■ Әлү кагына шик��р төреп ашама ○ 9401 ● 9682; 10129 -АШАМАГАН (6) ■ Елына бер балтырган ашамаган кешенең эче кортлар, имеш ○ 1278 ● 2069; -3049; 7636; 9351; 13883 -АШАМАГАНДА (1) ■ Ашамаганда турама, сорамаганда сөйләмә ○ 15773 -АШАМАГАННЫҢ (1) ■ Сарымсак ашамаганның авызыннан ис килмәс ○ 1612 -АШАМАЙ (1) ■ Туйга барсаң җик кашавай: чана печән ашамай ○ 13314 -АШАМАС (14 | 2) ■ Ашамас җирдә җимеш күп ○ 1800 ● 2088 (2); 2158; 2798; 3624, :1, :2; 4604; -7947; 9120; 9121; 9464; 9478; 10106; 17059 -АШАМАСА (8) ■ Бүренең авызы ашаса да кан, ашамаса да кан ○ 2187 ● 2899; 3063; 3736; 4324; -5956; 9609; 12012 -АШАМАСАҢ (6) ■ Эшләмичә ашап булмый, ашамасаң яшәп булмый ○ 6214 ● 7877; 9104; 9226; -9619; 14561 -АШАМАСЛАР (1) ■ Тавык түгел, йолкып ашамаслар ○ 4359 -АШАМСАК (2) ■ Атың ашамсак булса - уңдың, хатының ашамсак булса - бөлдең ○ 13609 (2) -АШАМЫЙ (18) ■ Бер юлдан йөргән бүреләр берен бере ашамый ○ 2125 ● 3198; 3514; 3589; -3625; 3804; 4728; 5745; 6028; 6073; 6216; 6749; 9610; 9670; 9740; 10117; 10119; 12757 -АШАМЫЙБЫЗ (1) ■ Салада торсак, печән ашамыйбыз ләбаса ○ 5277 -АШАМЫЙЛАР (2) ■ Тавык күкәй салмас борын чебешен ашамыйлар ○ 4313 ● 5778 -АШАМЫЙМ (3 | 4) ■ Ашамыйм дигән алтмыш коймак ашаган ○ 9611 ● 9611:1, :2, :3; 13342, :1; -АШАМЫЙСЫҢМЫ (1) ■ Кунакка "ашамыйсыңмы?" дигәнче "ашама" диген ○ 10129 -АШАП (24) ■ Җәй көне дип яфрак ашап булмый ○ 1012 ● 1630; 3066; 3943; 4325; 4409; 4764; -6214; 7435; 9128; 9261; 9290; 9612-9614; 9629; 9633; 9641; 9763; 10993; 11116; 13308; 13402; -АШАП-АШАП (1) ■ Борчаклы өйрә бер чара, ашап-ашап туймас бай чура ○ 9188 -АШАП-ЭЧЕП (1) ■ Туйга барсаң борын бар, борын барсаң - урын бар; ашап-эчеп туй да кайт, -соңга калсаң - сугыш бар ○ 13305 -АШАР (61) ■ Ерганаклар Идел ясар, аларны Идел ашар ○ 380 ● 1410; 1537; 1665; 1688; 2067 (2); -2098; 2309; 2703; 2930; 3256; 3350; 3358; 3475; 3925; 4416; 4780; 4862 (2); 5797; 5816 (2); -6205; 6445 (2); 6965 (2); 7490; 9207; 9248; 9382; 9441; 9524 (2); 9525 (2); 9547; 9615; 9616; -9618; 9678; 10120; 10124; 11486; 11847; 11954 (2); 12911 (2); 13143; 14118; 14625 (2); 14806; -15582 (2); 16384; 16987 (2); 17017 -АШАРГА (16 | 1) ■ Эресе эре, вагы вак - ашарга нәрсә юк ○ 659 ● 2774; 3586; 3627; 6410; -6413:1; 6547; 6596; 7746; 9163; 9363; 9617; 9747; 9777; 10214; 10547; 11800 -АШАРСЫҢ (20) ■ Җәй эшләсәң, кыш ашарсың ○ 1015 ● 1386 (2); 1411; 1529; 1794; 1799; 2158; -5304; 5827; 6088; 6107; 6220; 6221; 9537; 9620; 9672 (2); 9677; 13645 -АШАРЧЫЛЫКТА (1) ■ Тауда туган колынның ике күзе ташта булыр, ашарчылыкта туган -баланың ике күзе ашта булыр ○ 14048 -АШАРЫНА (2) ■ Эшләренә иренгән - ашарына сөренгән ○ 6548 ● 9618 -АШАСА (10) ■ Бүренең авызы ашаса да кан, ашамаса да кан ○ 2187 ● 2829; 3955 (2); 4638; 7220; -7472; 14854; 17017; 17060 -АШАСАМ (1) ■ Үрдәк, ашаганда, хуҗасының өй кыегына карап ала, ди: "Ашасам, өй кыегы да -бар әле", - дип ○ 4415 -АШАСАҢ (20) ■ Бер уч көнбагыш ашасаң, ике уч кабыгы чыгар ○ 1539 ● 4282; 4404; 6225; -6226; 8832; 9129; 9202; 9225-9227; 9247; 9403; 9435; 9619; 9672 (2); 9673; 9738; 9749 -АШАСЫ (1) ■ Ашасы җирдә аш бар, эчәсе җирдә су бар ○ 9130 -АШАСЫН (3) ■ Танымаган бүре ашаганчы, таныган эт ашасын ○ 2203 ● 2305; 3554 -АШАТ (1) ■ "Йорт башыңны сат та мине ашат!" - дип әйтә, ди, үрдәк ○ 4406 -АШАТА (8) ■ Кара май ак май ашата ○ 289 ● 1375; 4472; 6004; 6410; 9157; 14940; 16494 -АШАТКАН (1) ■ Миргә ашаткан икмәк югалмый ○ 5040 -АШАТКАНГА (1) ■ Ашаганга аз, ашатканга күп ○ 9599 -АШАТКАНДА (1) ■ Эт тә ашатканда койрык болгар ○ 3641 -АШАТМА (2) ■ Бүрене күпме ашатма, һаман урманга таба бага ○ 2182 ● 9622 -��ШАТМАСАҢ (1) ■ Ашатсаң ашарсың, ашатмасаң катарсың ○ 9620 -АШАТМЫЙ (2) ■ Көтүче эте ашамый да, ашатмый да ○ 3514 ● 3625 -АШАТМЫЙЛАР (1) ■ Этне ауга барганда гына ашатмыйлар ○ 3699 -АШАТСА (1) ■ Карга күке баласын күпме ашатса да, "кәккүк" дип кычкырыр ○ 3973 -АШАТСАҢ (3) ■ Этне күп ашатсаң, хуҗасын тешли ○ 3705 ● 9620; 14228 -АШАТУ (1) ■ Талымлы дуңгызны ашату кыен ○ 2902 -АШАТЫР (4 | 2) ■ Бал балчык ашатыр, балан камыр ашатыр ○ 9153 (2) ● 9153:1, :3; 15553 (2) -АШАТЫРГА (1) ■ Яз өйләнгән кеше хатынны эшләтергә ала, көз өйләнгән кеше ашатырга ала -○ 13216 -АШАУ (16) ■ Җанны борча ашау ○ 4858 ● 5380; 5986; 6166; 6889; 9234 (2); 9674; 9676; 9709; -9764; 9766; 9776; 10491; 10506; 15725 -АШАУГА (1) ■ "Бу ни гаҗәп, бу ни хикмәт: бер ашауга бөтен икмәк!" - дип әйткән, ди, бер -кеше ○ 9640 -АШАУДАН (4) ■ Сыер ашаудан туймас ○ 3182 ● 4412; 9656; 9676 -АШАУ-ЭЧҮ (2) ■ Ашау-эчү байларча, өстә кием юкарак ○ 7515 ● 9765 -АШКА (38 | 6) ■ Ат суйган көнне ашка итне күп салалар ○ 2510 ● 3271; 3540; 4837; 5297; 6213; -6289; 6325; 6328; 6505; 9135; 9186:2; 9317; 9320; 9392; 9436; 9437; 9588, :1, :2, :3; 9617; 10060; -10061; 10536; 10601; 10889; 11229; 11810; 11815; 12274; 12328; 12942; 13064; 13070; 13308; -14215, :1, :2; 15031; 15540; 15919; 16389; 16792 -АШКАЗАНЫНА (1) ■ Татлы - тешкә дошман, ачы - ашказанына дус ○ 9342 -АШКАН (5) ■ Тәртәдән ашкан айгыр яман ○ 2766 ● 6208; 6790; 6810; 13794 -АШКЫНГАН (1) ■ Артык ашкынган ашсыз калыр ○ 11795 -АШКЫНГАНЫ (1) ■ Явызның ашкынганы ялган ○ 12204 -АШЛАГАН (2) ■ Ашлаган җир аш бирә, ашламаган җир таш бирә ○ 1374 ● 1375 -АШЛАМАГАН (1) ■ Ашлаган җир аш бирә, ашламаган җир таш бирә ○ 1374 -АШЛАСАҢ (1) ■ Алмагачны ашласаң, тәмле алма ашарсың ○ 1794 -АШЛЫ (2) ■ Ашлы табактан аша атлама ○ 9136 ● 16964 -АШЛЫГЫҢ (1) ■ Амбарың белән мактанма, ашлыгың белән мактан ○ 1370 -АШЛЫК (11 | 2) ■ Ашлык - ил байлыгы ○ 1376 ● 1377; 1378; 1388; 1422 (2); 1462, :1, :3; 1464; -1488; 9434; 13797 -АШЛЫКНЫ (2 | 2) ■ Ашлыкны арба өйгә кертә, чана базарга илтә ○ 1379 ● 1424:1, :1; 7927 -АШЛЫКНЫҢ (3) ■ Ашлыкның да отчыгы була ○ 1380 ● 1381; 11792 -АШМА (1) ■ Бар булсаң ашма, юк булсаң шашма ○ 7544 -АШМАЦЫ (1) ■ Ашмацы бармак яласа да туяр ○ 9621 -АШМЫЙ (2) ■ Күпме кыркылдаса да, тавык очып тау ашмый ○ 4291 ● 16922 -АШНЫ (13) ■ Ашны бергә пешерсәң, куе була ○ 4870 ● 5299; 6908; 7399; 9137; 9138; 9277; -9532; 9644 (2); 9902; 12943; 13131 -АШНЫҢ (12) ■ Дуслар белән ашау ашның ләззәтен арттыра ○ 5380 ● 9096; 9139; 9140; 9189; -9331; 9348; 9679; 9760; 9877; 10062; 15774 -АШСА (1) ■ Шатлыгың ашса да - җыр, кайгы басса да - җыр ○ 16417 -АШ-СУСЫЗ (1) ■ Читкә ышанган - ирсез, колга ышанган - улсыз, дошманга ышанган - кулсыз, -байга ышанган аш-сусыз калган ○ 13758 -АШ-СУЫН (1) ■ Ир-ат булса, йорт-җирен макта; хатын-кыз булса, аш-суын макта ○ 13809 -АШСЫЗ (3) ■ Ишәк, ашсыз калса да, эшсез калмас ○ 2954 ● 9141; 11795 -АШТА (3) ■ Аз кулны ашта күр, күп кулны эштә күр ○ 6011 ● 11167; 14048 -АШТАН (8) ■ Аштан олы булып булмый ○ 9142 ● 9308; 9438; 11499; 14469; 14935; 15164; 15175 -АШТЫМ (1) ■ Тырыштым - таудан аштым ○ 6624 -АШУСЫЗ (2) ■ Ашусыз булса - таудан биз, үткелсез булса - судан биз ○ 111 ● 5811 -АШЧЫ (1) ■ Мең кешегә бер башчы, ун кешегә бер ашчы ○ 5598 -АШЪЯУЛЫКТА (1) ■ Кырда эзе булмаганның ашъяулыкта күзе булмас ○ 1421 -АШЫ (46 | 1) ■ Эт ашы - кара боламык ○ 3555 ● 4448 (2); 6029; 6184 (2); 6188 (2); 6189; 6190; -6192; 6640; 7267 (2); 7304; 7466; 7702; 8126, :1; 9066; 9143; 9144; 9182; 9193 (3); 9273; 9284; -9418; 9733; 9878; 10090; 10262; 10359; 10613; 11826; 11920; 11925; 11957 (2); 12887; 13285; -14192; 14570; 14623; 16911; 16927 -АШЫГУ (8) ■ Ашыгу - ахмаклык ○ 11801 ● 11802-11805; 11891; 11893; 11896 -АШЫГЫ (1) ■ Ашыкканның ашыгы чыккан ○ 11813 -АШЫГЫП (3) ■ Җәй бар, кыш бар, ашыгып ни эш бар ○ 1068 ● 11806; 15191 -АШЫГЫР (4) ■ Кичке эш кичегер, иртәнгесе ашыгыр ○ 6085 ● 6286; 14086 (2) -АШЫГЫЧ (1) ■ Ашыгыч эшкә шайтан катыша ○ 11807 -АШЫЙ (75 | 1) ■ Тутык тимерне ашый ○ 316 ● 1092; 1797 (2); 1833; 2156; 2261 (2); 2360; 2527; -2631 (2); 2695; 2881; 2907; 2913; 3104; 3107; 3346; 3379; 3556; 3565; 3802 (2); 4047; 4080:1; -4425 (2); 4591; 4611; 4741 (2); 4777; 4783; 4786; 4851 (2); 6206; 6329 (2); 6768; 7361 (2); 7662; -8222 (2); 9399 (2); 9622; 9791 (2); 10024; 10530; 10823 (2); 11005; 11027; 11427; 11912; 11921; -12170 (2); 12536; 12564 (2); 13046 (2); 13073; 13486; 13532; 13875; 14919 (2); 14950 (2); 16725 -АШЫЙЛАР (2) ■ Вакытсыз кычкырган әтәчне суеп ашыйлар ○ 4366 ● 9945 -АШЫЙМ (6) ■ Ат кебек ашыйм, ат кебек эшлим ○ 2742 ● 4429; 9623; 9745; 9753; 9784 -АШЫЙСЫ (5) ■ Кортлар, тизрәк бал җыегыз, чебен агагызның ашыйсы килгән! ○ 4784 ● 7790; -9624; 9625; 14083 -АШЫЙСЫН (1) ■ Эт ашыйсын бет ашый ○ 3556 -АШЫЙСЫҢ (6) ■ Чикләвек ашыйсың килсә, тешеңне жәлләмә ○ 1763 ● 1828; 4446; 6114; 9264; -АШЫК (9) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да узар -○ 3081 ● 3446; 6239; 6675; 6731; 9145; 15425; 15595; 16469 -АШЫККАН (16) ■ Ашыккан су диңгезгә җитмәс ○ 344 ● 3463; 6258; 7005; 10373; 11808-11812; -12944; 12945; 12959; 13041; 15467; 16720 -АШЫККАННАН (1) ■ Ашыкмасаң тиз җитәрсең, ашыкканнан узып китәрсең ○ 11817 -АШЫККАННЫҢ (2) ■ Ашыкканның ашыгы чыккан ○ 11813 ● 11814 -АШЫКМА (5) ■ Үгез җиксәң ашыкма, җай йөргәнгә пошыкма ○ 3312 ● 6239; 8122; 11815; 15595 -АШЫКМАГАН (1) ■ Ашыкмаган арба белән куянга җитәр ○ 11816 -АШЫКМАС (1) ■ Йорты янса да ашыкмас ○ 8371 -АШЫКМАСАҢ (1) ■ Ашыкмасаң тиз җитәрсең, ашыкканнан узып китәрсең ○ 11817 -АШЫКМЫЙ (3) ■ Акрын баскан ат булган, ашыкмый йөргән ир булган ○ 11790 ● 12482; 13578 -АШЫКСА (1) ■ Су ашыкса да, таш - ятыр ○ 424 -АШЫКСАҢ (5) ■ Картаерга ашыксаң, карт ит аша ○ 9265 ● 11818; 11819; 11889; 11976 -АШЫКТЫРМАСАҢ (1) ■ Хәерле эшне ашыктырмасаң, шайтан катыша ○ 16762 -АШЫМ (5) ■ Элеккедәй эшем юк, бәйрәмдәгедәй ашым юк ○ 6716 ● 9309; 9419; 9439; 9510 -АШЫН (11) ■ Теләнченең теләгән ашын кем бирсен ○ 5899 ● 6047; 7268; 9767; 10946; 11921; -12677; 14317; 15144; 16946; 17043 -АШЫНА (5) ■ Туйга да шул әтәч башын өзәләр, үлек ашына да ○ 4377 ● 6030; 9146; 9468; 9879 -АШЫННАН (1) ■ Яманның биргән ашыннан яхшының биргән суы артык ○ 12286 -АШЫНЫҢ (1) ■ Кеше ашының тозын татыма ○ 9274 -АШЫҢ (11) ■ Атың барда җир таны, ашың барда ир таны ○ 2613 ● 8350; 9309; 9409; 10061; -10063; 13573; 13633; 14677 (2); 16912 -АШЫҢА (3) ■ Ашыңа ни салсаң, кашыгыңа шул чыгар ○ 9147 ● 9362; 9440 -АШЫҢНАН (1) ■ Ашыңнан бигрәк кашың булсын ○ 10064 -АШЫҢНЫ (5) ■ Дошманга ашыңны бирсәң, башыңа менәр ○ 5326 ● 6965; 9441; 9791; 12170 -АШЫР (1) ■ Яхшылыкны таудан ашыр, яманлыкны аяк астына яшер ○ 12373 -АШЫРА (2) ■ Кыюлык тау ашыра, гайрәт диңгез кичерә ○ 11192 ● 15521 -АШЫРЫР (2) ■ Байның арбасы таудан тауга ашырыр, ярлының арбасы тигез җирдә шашырыр -○ 7266 ● 12683 -АЮ (51 | 3) ■ Алманың асылын аю ашый, чикләвекнең төшен корт ашый ○ 1797 ● 2011; 20672082; 2088; 2096-2099; 2102-2107; 2109-2111; 2223, :1, :2, :3; 4862; 5715; 6161; 6660; 6668; -11073; 11074; 11185; 11525; 12103; 12431; 12437; 13580; 13920; 14718; 15519; 15842; 16470 -АЮ-БҮРЕ (1) ■ Агай-энедән аю-бүре курыккан ○ 14549 -АЮГА (5) ■ Аюга атаган бүрегә була ○ 2083 ● 2084; 2100; 2101; 3809 -АЮДАН (4) ■ Аюдан курыккан бүрегә юлыккан ○ 2085 ● 2086; 2087; 3805 -АЮНЫ (8) ■ Аю урманны саклый, урман аюны саклый ○ 2082 ● 2088-2093; 12461 -АЮНЫКЫН (1) ■ Аюныкын бүрегә ходай язган күрергә ○ 2094 -АЮНЫҢ (3) ■ Аюның йөрәген май басар, майдан йокы басар ○ 2095 ● 2096; 2108 -АЮЧЫ (1) ■ Безнең әти - аючы, эшләмичә баючы ○ 2112 -АЯГАН (10) ■ Ат аяган ат менәр, тун аяган тун кияр ○ 2475 (2) ● 2476 (2); 3849; 5677; 5686; -10374; 11350; 12054 -АЯГЫ (49) ■ Төлкенең тәҗрибәлесе капкынга ике аягы белән эләгер ○ 2316 ● 2351; 2420; 2477; -2487; 2559; 2571 (4); 2615; 2787; 2803; 2976; 3270; 3368; 3387; 3639; 4124; 4672; 4892; 6451; -7097; 8449; 10005; 10006; 10335; 10880; 10881 (2); 10882; 10981-10985; 11004 (2); 11014; -11016; 11043; 12080; 12105; 12226; 13367; 13757; 15370; 15752; 16161 -аягы → башы-аягы -АЯГЫМ (4) ■ Башым эчтә, аягым тышта ○ 10338 ● 10986; 10987; 16448 -АЯГЫН (34 | 1) ■ Арыслан, айга менәмен дип, аягын сындырган ○ 2032 ● 2225; 2478, :1; 2479; -2480; 2805; 3183; 3557; 3558; 3714; 4160; 4586; 4702; 5915; 6726; 6873; 7167; 10878; 10900; -10904; 10977; 10988; 11005 (2); 11012; 11017; 11044; 11820; 11829; 12293; 15334; 16810; 17022; -АЯГЫНА (8) ■ Колан тоягына ком терәк, кош аягына җил терәк ○ 2233 ● 2472; 3097; 3245; 3897; -4122; 8138; 10915 -АЯГЫНДА (2) ■ Аягында итеге барга бөтен җир өсте күн ○ 9028 ● 9075 -АЯГЫННАН (8) ■ Яхшы ат аягыннан калыр ○ 2711 ● 3076 (2); 3822; 4404; 9660; 16696; 16701 -АЯГЫҢ (14 | 2) ■ Түбәң күктә булса да, аягың җирдә булыр ○ 68 ● 1661:2; 2505; 6738; 8171; -8176; 8429:1; 10883-10885; 10907; 10947; 10989; 10990; 12459; 14928 -АЯГЫҢА (7) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе -аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 4799; -8899; 10274; 11054; 12209; 16476 -АЯГЫҢДАГЫ (1) ■ Аягыңдагы итегең тар булса, дөньяның киңлегендә ни файда ○ 9029 -АЯГЫҢ-КУЛЫҢ (1) ■ Песием, "перес", аягың-кулың дөрес, тычкан тотарга кереш ○ 3392 -АЯГЫҢНАН (1) ■ Күккә менсәң - аягыңнан тартыр, җиргә керсәң - колагыңнан тартыр ○ 101 -АЯГЫҢНЫ (4) ■ Идел кичмичә аягыңны киптермә ○ 383 ● 8429; 12590; 16339 -АЯЗ (13) ■ Алды болыт булса, арты аяз ○ 1070 ● 1074; 1209-1211; 1286; 1408; 1801; 6857; 8889; -11102; 13616; 13728 -АЯЗ-АЯЗ (2) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр аппагым ○ 1073 ● 6447 -АЯЗЫ (1) ■ Көн буран дип көенмә, аязы булыр соңында; мулла килде дип сөенмә, ниязы булыр -соңында ○ 17005 -АЯК (57 | 1) ■ Ай да килгәнгә аяк, көн дә килгәнгә таяк ○ 750 ● 1970; 2426; 2571:1; 3786; 4657; -6542; 6707; 6739; 8332; 8887 (2); 9040; 9047; 10054; 10222; 10233; 10244; 10261; 10325; 10708; -10886-10892; 10902; 10908; 10954 (3); 10959; 10973; 10986; 10991-10996; 11006; 11040; -11308; 11965; 12350; 12373; 12521; 12992; 13555; 14127; 14811; 14867; 15468; 15540; 15775 (2) -аяк → баш-аяк, кашык-аяк -АЯККА (20) ■ Көн суыгы - колакка көч, юл бозыгы - аякка көч ○ 1117 ● 1308; 4303; 4767; 5352; -5356; 6767; 8951; 9057; 9071; 10230; 10236; 10250; 10893; 10956; 10997 (2); 11007; 11312; 16682 -АЯКЛАНЫП (1) ■ Шәп мал аякланып туа ○ 2418 -АЯКЛАРЫ (3) ■ Бүрене аяклары туйдыра ○ 2180 ● 4133; 10332 -АЯКЛАРЫН (1) ■ Дуңгызны өстәл артына утыртсаң, аякларын өстәлгә куяр ○ 2895 -АЯКЛАРЫННАН (1) ■ Аякларыннан күккә ассаң да, алты хәреф төшми авызыннан ○ 16697 -АЯКЛЫ (8) ■ Дүрт аяклы хайван да сөртенә ○ 2357 ● 2495; 2641; 4272; 8411; 16152; 16180; 16181 -АЯКЛЫГА (1) ■ Аяклыга юл бирмәс, авызлыга сүз бирмәс ○ 10998 -АЯКНЫ (3) ■ Кар матур да, аякны туңдыра ○ 1095 ● 8762; 10257 -АЯКНЫҢ (1) ■ Сырлы аякның сыры китсә дә сыны китми, ди ○ 9957 -АЯКСЫЗ (1) ■ Елан - аяксыз, ялган - тамырсыз ○ 15856 -АЯКСЫЗНЫҢ (1) ■ Аяксызның җитмәгән җире юк, колакайның ишетмәгән сүзе юк ○ 15193 -АЯКТА (2) ■ Дус күзе башта, дошман күзе аякта ○ 5368 ● 5582 -АЯКТАН (4) ■ Ат аяктан тузмый, тамактан туза ○ 2481 ● 9144; 10894; 15194 -АЯМА (3) ■ Байның малын аяма ○ 7293 ● 14051 (2) -АЯМАГАН (5) ■ Явын аямаган яуны җиңәр, малын аямаган дауны җиңәр ○ 5654 (2) ● 7388; -10716; 11350 -АЯМАС (1) ■ Мал өчен үз җанын аямаган - кеше җанын аямас ○ 7388 -АЯМДА (1) ■ Аямда булса ялармын, апамда булса кабармын ○ 14562 -АЯП (1) ■ Аяп орган авыртмас ○ 5542 -АЯР (2) ■ Яудан аяр җаным юк, судан аяр туным юк ○ 5710 (2) -АЯУЛЫ (1) ■ Ай да килгән аяулы, көн дә килгән кисәүле ○ 749 -АЯУЛЫЛАР (1) ■ Аяулылар аягын сузган ○ 11820 -АЯУНЫ (1) ■ Балта гомер буе баш исә дә, кискәндә аяуны белми ○ 1888 -Ә (8) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтермен", - дип ○ 884 -● 2145; 2929; 8857; 10608; 14002; 15094; 16319 -ӘБӘТ (1) ■ Тәтәй бара, мин дә барам әбәт чиләк күтәреп ○ 14582 -ӘБҖӘТКӘ (1) ■ Әлхәм белән Әбҗәткә без кермибез әҗәткә ○ 16955 -ӘБИ (5) ■ Әби патшадан калган ○ 6001 ● 14060; 15011; 15134; 15135 -ӘБИДӘЙ (1) ■ Яман кием яшь кызны әбидәй, әбине пәридәй итәр ○ 8829 -ӘБИЕҢӘ (1) ■ Әбиеңә сәлам әйт, бабаң утырмага килсен ○ 15153 -ӘБИЕҢНЕҢ (1) ■ Бабаңның сакалын әбиеңнең иягенә куяр хәл юк ○ 15014 -ӘБИНЕ (1) ■ Яман кием яшь кызны әбидәй, әбине пәридәй итәр ○ 8829 -ӘВӘЛӘНГӘН (1) ■ Ир белән хатын икесе бер камырдан әвәләнгән ○ 13816 -ӘВӘЛӘСӘҢ (1) ■ Комны күпме әвәләсәң дә берекмәс ○ 139 -ӘВЕН (3) ■ Әвен сугып кайту ○ 1510 ● 6582; 16812 -ӘВЕНЕ (1) ■ Әвене янган кеше сымак кылана ○ 1511 -ӘВЕНЕНӘ (1) ■ Әвененә ут капканмыни ○ 8587 -ӘВЕНЕҢ (1) ■ Төсең-битең җир булган, әвенең янды мәллә ○ 10736 -ӘВЕРЕЛӘ (2) ■ Ләйсән суын җиде ел сакласаң, энҗегә әверелә, имеш ○ 1122 ● 16729 -ӘГӘР (6) ■ Әгәр тавышы булса, балык та җырлар иде ○ 4529 ● 5681; 14005; 14511; 16320 (2) -ӘГӘР-МӘГӘР (1) ■ "Әгәр-мәгәр" янында "мәгәр-тәгәре" бар ○ 16203 -"ӘГӘР"НЕ (1) ■ "Әгәр"не чәчкәч, "мәгәр" үскән ○ 16202 -ӘГУЗЕ (1) ■ Әгузе - тана күзе, бисмилла - мулла сүзе ○ 16954 -ӘДӘБЕ (1) ■ Кыз кылыгы белән сөйкемле, ул әдәбе белән сөйкемле ○ 14124 -ӘДӘБИЯТЫ (1) ■ Милләтнең теле - үзенең әдәбияты ○ 16385 -ӘДӘМ (84 | 5) ■ Ибне әдәм кисә торыр - урман халкы үсә торыр ○ 1914 ● 2319; 5483; 5506; 5787; -6007; 6018; 6019; 6461 (2); 6866; 8758; 8776; 9244; 9395; 9396; 9815; 10308:1; 11058; 11066; -11069; 11078, :1; 11115; 11280; 11320-11323; 11324:1; 11389; 11848 (2); 11894; 12096; 12101; -12148; 12189; 12190 (2); 12236; 12334; 12617-12619; 12786; 12918; 13149; 14085; 14086; -14402; 14454 (2); 14470; 14552; 14743; 14808; 14966-14969; 15003; 15026 (2); 15136; 15642; -15650; 15733, :1; 15762, :1; 16068; 16184 (3); 16204; 16205; 16242; 16396; 16470; 16653; 16684; -16685; 16717; 16793; 16794; 16888; 16996; 17008 -ӘДӘМГӘ (4) ■ Әдәмгә кол булганчы, койрык так та эт бул ○ 5977 ● 7439; 9003; 12237 -ӘДӘМЛЕКТӘН (1) ■ Үзе әдәмлектән чыкканның киеме киемлектән чыгар ○ 11341 -ӘДӘМНӘН (3) ■ Бай әдәмнән бәла дә куркыр ○ 7200 ● 11325; 11863 -ӘДӘМНӘР (1) ■ Ил кадерен белмидер ил эчендә яманнар; җир кадерен белмидер җир икмәгән -әдәмнәр ○ 4932 -ӘДӘМНЕ (7) ■ Аракы әдәмне әдәм итмәс, әрәм итәр ○ 9815 ● 10427; 11323; 15339; 15783; -15845; 16206 -ӘДӘМНЕКЕ (1) ■ Елан агуы тешендә, әдәмнеке - телендә ○ 15480 -ӘДӘМНЕҢ (6) ■ Алтын әдәмнең акылын алыр ○ 7758 ● 11324; 11827; 14087; 14970; 16794 -ӘДӘП (10) ■ Акылның кадере әдәп белән, куәтнең кадере сәләт белән ○ 11061 ● 11175; 11253; -11281; 11323; 11376; 11390; 11473; 13777; 15651 -ӘДӘПЛЕ (4) ■ Әдәпле кунак китәр вакытын үзе белер ○ 10197 ● 11326; 13056; 16651 -ӘДӘПЛЕНЕҢ (1) ■ Әдәпленең күлмәге сәдәпле, үзе матур гадәтле ○ 11327 -ӘДӘП-НӘЗАКӘТ (1) ■ Хатын-кызны бизәктән дә бигрәк әдәп-нәзакәт бизи ○ 13724 -ӘДӘПСЕЗ (4) ■ Әдәпсез хуҗага кунак булып килмә ○ 10198 ● 11328; 11393; 13095 -ӘДӘПСЕЗНЕҢ (1) ■ Әдәпле кеше солтан, әдәпсезнең бите олтан ○ 11326 -ӘДӘПТӘ (1) ■ Матурлык күлмәк белән сәдәптә түгел, оят белән әдәптә ○ 10688 -ӘДИП (2) ■ Телең-каләмең белән генә әдип булма, акылың-холкың белән дә әдип бул ○ 16412 (2) -ӘДРӘС (1) ■ Әдрәс бишмәт, теләсә нишләт ○ 8990 -ӘҖӘЛ (9) ■ Байга бөлмәк әҗәл, фәкыйрьгә үлмәк әҗәл ○ 7205 (2) ● 12623; 15375; 15392-15396 -ӘҖӘЛГӘ (1) ■ Һәр әҗәлгә бер сәбәп ○ 15435 -ӘҖӘЛДӘН (4) ■ Бурычтан котылып булса да, әҗәлдән котылып булмый ○ 15374 ● 15397-15399 -ӘҖӘЛЕ (6) ■ Бүренең әҗәле эттән булыр ○ 2189 ● 3055; 3424; 4006; 9811; 11336 -ӘҖӘЛЕҢ (2) ■ Егылсаң нардан - әҗәлең әллә кайдан ○ 2924 ● 14007 -ӘҖӘЛЕҢНЕ (1) ■ Әҗәлеңне нәрсәдән табачагың маңгаеңа язылмаган ○ 15400 -ӘҖӘЛЛЕ (1) ■ Абруйлы егеткә әҗәлле куян юлыга, ди ○ 12815 -ӘҖӘЛНЕҢ (1) ■ Әҗәлнең даруы - кызыл балчык ○ 15401 -ӘҖӘЛСЕЗ (1) ■ Кеше анасыз тумас, әҗәлсез үлмәс ○ 14237 -ӘҖӘТ (4) ■ Әҗәт алганда үпкә юк ○ 8193 ● 8194-8196 -ӘҖӘТКӘ (2) ■ Әҗәткә алып баемассың ○ 8197 ● 16955 -ӘҖЕР (1) ■ Сабыр әдәм сансыз әҗер алыр, сабырсызлык башка кайгы салыр ○ 11894 -ӘЗ (4) ■ Күпчелек әз орса да үтерә, әз бирсә дә тутыра ○ 5037 (2) ● 6904; 8174 -ӘЗЕНӘ (1) ■ Күбенә түзгәнне әзенә түзәрсең ○ 11973 -ӘЗЕР (4) ■ Сөңгеле яуга тимер калканың әзер булсын ○ 5628 ● 7631; 9631; 10213 -ӘЗЕРЛӘ (4) ■ Атыңнан элек йөгәнеңне әзерлә ○ 2618 ● 6916 (2); 9363 -ӘЗЕРЛӘМӘ (1) ■ Иргә барганчы биләүсә әзерләмә ○ 13163 -ӘЗЕРЛӘН (2) ■ Кадерең барда кадерлән, кадерең беткәч үләргә әзерлән ○ 11138 ● 15379 -ӘЗЕРЛӘНСӘҢ (1) ■ Йортта әкренләп әзерләнсәң, юлда иркенләп йөрерсең ○ 6764 -ӘЗЕРЛӘП (3) ■ Җәй көне чанаңны, кыш көне арбаңны әзерләп куй ○ 1010 ● 7435; 15449 -ӘЗЕРЛИ (1) ■ Тычкан да кышка азык әзерли ○ 3408 -ӘЗЕРЛИЛӘР (1) ■ Арбаны - кыш, чананы җәй әзерлиләр ○ 6995 -ӘЙ (4) ■ Хут мартка: "Селәгәең җый, әй селәгәй", - дип әйтә, ди ○ 961 ● 13908; 14774; 14775 -ӘЙБӘТ (1) ■ Кече казанның өресе әйбәт була ○ 9925 -ӘЙБЕР (9) ■ Аннан әйбер алганчы, тавыктан сөт саварсың ○ 4347 ● 7588; 7845; 7895; 8303; -8831; 11857; 12449; 12510 -ӘЙБЕРГӘ (1) ■ Әйберне әйбергә катсаң - заты беленер, ташны ташка чаксаң - уты беленер ○ 631 -ӘЙБЕРЕ (1) ■ Кеше әйбере шырпылы: кулга кермәсә, йөрәккә керә ○ 11997 -ӘЙБЕРЕН (1) ■ Кеше яраткан әйберен күп сөйләр ○ 15898 -ӘЙБЕРНЕ (3) ■ Әйберне тану - файдасын табу ○ 630 ● 631; 8831 -ӘЙБЕРНЕҢ (2) ■ Әйбернең яңасы яхшы, дусның искесе яхшы ○ 5507 ● 8817 -ӘЙДӘ (4) ■ Тәкә тәкәгә: "Барыбер бүген суялар, әйдә сөзешеп калыйк!" - дигән, ди ○ 3144 -● 5269; 6596; 13406 -ӘЙДӘГӘН (1) ■ Алланың үзе әйдәгән сарыклары юк: берәүнекен берәүгә генә алып бирә -○ 16858 -ӘЙДӘП (1) ■ Үләм дигән кодагый үгез әйдәп барадыр ○ 14649 -ӘЙДӘҮГӘ (1) ■ Бүре бәйләүгә күнмәс, дуңгыз әйдәүгә күнмәс ○ 2140 -ӘЙЛӘН (2) ■ Белмәгән атның сыртыннан әйлән ○ 2629 ● 14641 -ӘЙЛӘНӘ (19 | 2) ■ Җидегән йолдыз җиде әйләнә, Тимерказык урынында ○ 76 ● 1391; 2306; -5178; 6586; 7115; 7787; 7974 (2); 8214; 13568 (2); 14725; 14727, :2; 14840; 15235; 15467; 16137; -16197; 16729:1 -ӘЙЛӘНӘСЕНӘ (2) ■ Икмәк әйләнәсенә тычкан да җыела ○ 3401 ● 9215 -ӘЙЛӘНГӘНДӘ (2) ■ Дүрт тәгәрмәч бергә әйләнгәндә генә яхшы ○ 7019 ● 7072 -ӘЙЛӘНГӘНЧЕ (3) ■ Еланны аждаһага әйләнгәнче үтереп кал ○ 4626 ● 6491; 11869 -ӘЙЛӘНГЕЧТӘН (1) ■ Әйләнгечтән юл туры, пычрактан юл коры ○ 6867 -ӘЙЛӘНДЕР (1) ■ Шәһәрне бак, шәһәрне бак, әйләндер дә кесәңне как ○ 5245 -ӘЙЛӘНДЕРӘ (4) ■ Вакыт комны ташка, ташны комга әйләндерә ○ 798 ● 7248; 15470; 16418 -ӘЙЛӘНДЕРГӘН (1) ■ Әйләндергән болыт яумый куймас ○ 1173 -ӘЙЛӘНДЕРСӘҢ (1) ■ Эчәкне күп әйләндерсәң исе чыгар ○ 9388 -ӘЙЛӘНЕП (21) ■ Эчмәм дигән коедан өч әйләнеп су эчәрсең ○ 483 ● 734; 2540 (2); 2541 (2); -2776; 3748; 3933; 4828; 6815; 7837; 7855; 12481; 13450 (2); 13513 (2); 13762; 15122; 15328 -ӘЙЛӘНЕР (3) ■ Аңарчы тигез җирләр түмгәккә әйләнер әле ○ 225 ● 557; 13725 -ӘЙЛӘНЕР-ӘЙЛӘНЕР (1) ■ Ат әйләнер-әйләнер, казыгына бәйләнер ○ 2542 -ӘЙЛӘНЕЧ (1 | 1) ■ Әйләнеч булса да - юл яхшы, сукыр булса да - кыз яхшы ○ 13057 ● 13057:1 -ӘЙЛӘНСӘ (4) ■ Эт, бүрегә әйләнсә, бүредән яман ○ 3581 ● 6792; 16097 (2) -ӘЙЛӘНҮ (2) ■ Кипкән балыкка әйләнү ○ 4541 ● 10517 -ӘЙРӘН (10) ■ Кешегә бәйрәм, хайванга әйрән ○ 6661 ● 7349; 7547; 7642; 8191; 9269; 9397; 9400; -9509; 14636 -ӘЙРӘНЕ (4) ■ Уты сүнгән, әйрәне түнгән ○ 8584 ● 9144; 9518; 13806 -ӘЙРӘНЕН (1) ■ Бер кеше дә үз әйрәнен ачы димәс ○ 9173 -ӘЙРӘНЛЕ (1) ■ Әйрәнле ашым, җылы мич башым ○ 9510 -ӘЙРӘНСЕЗ (1) ■ Җәен әйрәнсез булма, кышын юргансыз булма ○ 9414 -ӘЙТ (25) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 (2) ● 5508; 7213; 9427 (2); -10391; 11457; 12370 (2); 12615; 13454; 14542 (2); 15153; 15741; 15769; 15826; 16201; 16207; -16209; 16211; 16235; 16517; 16672 -ӘЙТАЛМАМ (1) ■ Бүз алашам арыса, Бүре ханга җиталмам, энем-углым күп туды, күп туса да -кол туды, ханга гарызым әйталмам ○ 5785 -ӘЙТӘ (31 | 1) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтермен", дип ○ 884 ● 920; 922; 959; 961; 1574; 2261; 2771; 3022; 3095 (2); 3362; 3644, :1; 3952; 3986; 4073; -4146; 4179; 4406; 4429; 4460; 6696; 7994; 9607; 9805; 10608; 11479; 15552; 16236 (2); 16411 -ӘЙТӘЛӘР (1) ■ "Каен агачы бар җирдә авыру бар микән?" - дип әйтәләр, ди, каен агачы юк -җирләрдә ○ 1733 -ӘЙТӘМ (5) ■ Акылсыз, чынын әйтәм дип, үзенең серен әйтә, ди ○ 11479 ● 12604; 13113; 16314 (2) -ӘЙТӘСЕҢ (3) ■ "Чыкмый, чыкмый дип әйтәсең, чеметеп-чеметеп саласың, сал бер уч, чыгармын нибуч!" - дип әйтте, ди, чәй ○ 9368 ● 16022; 16952 -ӘЙТЕЛМИ (2) ■ Сылтаусыз мәкаль дә әйтелми ○ 16401 ● 16914 -ӘЙТЕЛСӘ (1) ■ Сүз - вакытында әйтелсә генә сүз ○ 15996 -ӘЙТЕМ (1) ■ Әйтем - сүзнең бизәге, мәкаль - сүзнең җиләге ○ 16426 -ӘЙТЕП (11) ■ Әйтмәсен кеше, әйтеп торсын эше ○ 6264 ● 12363; 12608; 13599; 13721; 14809; -15639; 16062; 16159; 16327; 16931 -ӘЙТЕР (34 | 2) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди -○ 866 ● 875 (2); 1519; 1596; 5366 (2); 5766; 6558; 7426 (2); 7486; 7541 (2); 10122; 11664; 11686; -12173 (2); 12193; 12213 (2); 13007:1, :1; 13625; 13892; 15256; 15759; 16151 (2); 16208; 16209; -16321; 16411; 16542 (2) -ӘЙТЕРГӘ (7) ■ Дошм��ныңа әйтергә ярамаганны дусыңа да әйтмә: аның иртәгә дошман булуы -бар ○ 5344 ● 10618; 15504; 15659; 15851; 16210; 16227 -ӘЙТЕРЕ (1) ■ Аның әйтере бар, кайтыры бар ○ 16265 -ӘЙТЕРЛӘР (3) ■ Куян тиреләре базарда: "Исәнме, менә тагын күрештек", - дип әйтерләр, ди -○ 2257 ● 12294; 15484 -ӘЙТЕРЛЕК (2) ■ Әйтерлек булса әйт, әйтерлек булмаса чәйнә дә йот ○ 16211 (2) -ӘЙТЕРМЕН (2) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтермен", - дип ○ 884 ● 5508 -ӘЙТЕРСЕҢ (1) ■ Сыерың булмаса, кәҗәгә дә "апай" әйтерсең ○ 3061 -ӘЙТКӘН (58) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен -сындырам" ○ 969 ● 1599; 1600; 1605 (2); 2304; 2848; 3048; 4045; 4686; 7319; 8192; 9555; -9640; 11481 (2); 11721; 12255; 13172; 13533; 13799; 14294; 14596; 14639; 15460; 15505; 15765; -15771; 15780; 15807; 15853 (2); 15912; 15913 (2); 16094-16096; 16111; 16205; 16212-16224; -16226; 16322; 16323; 16354; 16891 -ӘЙТКӘНГӘ (2) ■ Атасы баз әйткәнгә, угылы кан кояр ○ 14360 ● 16324 -ӘЙТКӘНЕ (1) ■ Борынгыларның әйткәне кыеш китмәс ○ 16356 -ӘЙТКӘННӘН (1) ■ Биткә әйткәннән читтә әйткән яман ○ 15807 -ӘЙТКӘННӘР (1) ■ Куянга күптән койрык әйткәннәр дә, әле дә юк ○ 2264 -ӘЙТКӘННЕ (5) ■ Би әйткәнне кол әйтер, кол авызыннан ишетелмәс ○ 5766 ● 15085; 15601; -15639; 16227 -ӘЙТКӘННЕҢ (2) ■ Теле кызганда әйткәннең соңыннан йөзе кызарыр ○ 15583 ● 16098 -ӘЙТКӘНЧЕ (7) ■ Аңа әйткәнче бер ташка әйтсәң, таш җанланыр иде ○ 224 ● 6050; 15768; -15873; 15900; 16036; 16840 -ӘЙТКӘЧ (1) ■ "А"ны әйткәч, "б"не әйтми хәл юк ○ 16466 -ӘЙТМӘ (20) ■ Аерылмас дустыңа онытылмас сүз әйтмә ○ 5285 ● 5321; 5344; 5407; 7216; 8318; -10391; 12443; 12604; 13475; 14521; 14685 (2); 15258; 15759; 15778; 16035; 16041; 16517; 16672 -ӘЙТМӘГӘН (3) ■ Дуңгызны җизни дип әйтмәгән ○ 2909 ● 16226; 16227 -ӘЙТМӘГӘНЕН (1) ■ Әйткән сүзеңдә тор, әйтмәгәнен сакла ○ 16222 -ӘЙТМӘГӘННЕ (1) ■ Әйтмәгәнне кем белә, ачмаганны кем күрә ○ 16228 -ӘЙТМӘГӘННЕҢ (1) ■ Әйткән сүзнең кайтасы юк, әйтмәгәннең хатасы юк ○ 16224 -ӘЙТМӘДЕҢ (1) ■ Син әйтмәдең, мин ишетмәдем ○ 16291 -ӘЙТМӘК (1) ■ Әйтмәк бар, кайтмак юк ○ 16229 -ӘЙТМӘКНЕҢ (1) ■ Әйтмәкнең танмагы бар ○ 16230 -ӘЙТМӘС (7) ■ Халык әйтмәс, халык әйтсә - хата әйтмәс ○ 5078 (2) ● 13047; 13514; 15515; -16214; 16231 -ӘЙТМӘСӘ (1) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 -ӘЙТМӘСӘҢ (3) ■ Әйтсәң - сүз, әйтмәсәң тешеңне кысып түз ○ 16233 ● 16234; 16235 -ӘЙТМӘСЕН (1) ■ Әйтмәсен кеше, әйтеп торсын эше ○ 6264 -ӘЙТМӘСЛӘР (1) ■ Яманның тунын әйтмәсләр, үзен әйтерләр ○ 12294 -ӘЙТМИ (5) ■ Борынгыны әйтми соңгы искә төшми ○ 777 ● 5552; 9607; 16225; 16466 -ӘЙТМИЛӘР (2) ■ Дуңгызны җизни дип әйтмиләр ○ 2896 ● 15253 -ӘЙТМИМ (1) ■ Әйтмим - кем белә, ачмыйм - кем күрә ○ 16325 -ӘЙТМИМЕН (1) ■ Беләмен дә әйтмимен: әти салам астында ○ 16700 -ӘЙТМИЧӘ (1) ■ Тел белән әйтмичә бармак белән төртеп булмый ○ 15535 -ӘЙТСӘ (6 | 1) ■ Халык әйтмәс, халык әйтсә - хата әйтмәс ○ 5078 ● 5914; 10539; 13514; 15747; -15861; 16816:1 -ӘЙТСӘЛӘР (1) ■ Сиңа каты сүз әйтсәләр дә, син йомшак сүз белән җавап бир ○ 15964 -ӘЙТСӘМ (1) ■ Мин аз әйтсәм, син күбен аңла ○ 16285 -ӘЙТСӘҢ (33) ■ Аңа әйткәнче бер ташка әйтсәң, таш җанланыр иде ○ 224 ● 3685; 5151 (2); -5903; 10465; 11207; 11660; 11723; 11902; 11934; 12305; 14542; 15732 (2); 15770; 15966; 16038; -16041; 16082; 16101; 16109; 16174 (2); 16197; 16232-16235; 16237; 16287; 16408; 16443 -ӘЙТТЕ (18) ■ Төлке дә йөземгә буе җитмәгәч: "Пешмәгән әле", - дип әйтте, ди ○ 2295 ● 4089; -9368; 13076; 13110; 13389; 13406; 13696; 13796; 13855; 13908; 14054; 14647; 16190 (2); 16326; -16932; 17076 -ӘЙТТЕМ (3) ■ Әйтүен әйттем, аннан телем тарттым ○ 15715 ● 16327 (2) -ӘЙТТЕРӘ (1) ■ Акыллыдан турысын әйттерә алмасаң, тиледән сора ○ 11460 -ӘЙТҮ (5) ■ Акны кара дип әйтү ○ 645 ● 6265; 16237-16239 -ӘЙТҮДӘН (1) ■ Сүзне әйтүдән элек авызыңда чәйнәп җиткер ○ 16042 -ӘЙТҮЕМ (1) ■ Төлке әйткән: "Үзем өчен әйтүем түгел, әмма тавыксыз кетәк утка чыксын!" дигән, ди ○ 2304 -ӘЙТҮЕН (1) ■ Әйтүен әйттем, аннан телем тарттым ○ 15715 -ӘЙТҮНЕҢ (1) ■ Әйтү белән әйтүнең аермасы бар ○ 16238 -ӘЙТҮЧЕ (1) ■ Әйтүче гадел булса, тыңлаучы дана булыр ○ 16240 -ӘЙТҮЧЕНЕ (1) ■ Хатаңны әйтүчене атаң дип бел ○ 12585 -ӘКӘЛӘ (1) ■ Үрдәк, үзенә ышанмаса, әкәлә йотмый ○ 4430 -ӘКӘМӘТ (1) ■ Акыллыдан хикмәт чыгар, ахмактан әкәмәт чыгар ○ 11461 -ӘКБАР (1) ■ "Сатсам саттым, сатмасам алдым-кайттым, аллаһе әкбар", - дип әйтте, ди, бер -сатучы мулла намаз ниятләгәндә ○ 16932 -ӘКЕМИ (1) ■ Әкеми, сиңа кызлар тәтеми ○ 13074 -ӘКИЯТ (3) ■ Белмәгәнгә әкият, белгәнгә чын ○ 16346 ● 16384; 16427 -ӘКИЯТНЕҢ (1) ■ Бу әле әкиятнең баласы, мичтә ята аның анасы ○ 16450 -ӘКМӘЛИ (2) ■ Аяз-аяз көннәрдә өйдә торыр Әкмәли, буран-буран көннәрдә кырга чыгар Әкмәли ○ 6447 (2) -ӘКРЕН (3) ■ Заман әкрен бара, һәр эшен бетереп бара ○ 809 ● 1174; 13578 -ӘКРЕНЛӘП (1) ■ Йортта әкренләп әзерләнсәң, юлда иркенләп йөрерсең ○ 6764 -ӘЛӘК (4) ■ Күзгә кергән тигәнәк яман, күз чыгарган әләк яман ○ 15923 ● 16206; 16241; 16242 -ӘЛӘКЛӘГӘН (1) ■ Әләкче, кеше өстеннән әләклим дип, үзен әләкләгән ○ 16243 -ӘЛӘКЛӘП (2) ■ Ләкләк, гомере үтәр әләкләп ○ 4068 ● 4081 -ӘЛӘКЛИМ (1) ■ Әләкче, кеше өстеннән әләклим дип, үзен әләкләгән ○ 16243 -ӘЛӘКЧЕ (1) ■ Әләкче, кеше өстеннән әләклим дип, үзен әләкләгән ○ 16243 -ӘЛӘКЧЕГӘ (2) ■ Бәлачегә бер таяк, әләкчегә мең таяк ○ 15814 ● 15828 -ӘЛӘМ (1) ■ Каләм белмәгәнгә әләм ○ 16583 -әләм → әтрәк-әләм -ӘЛБӘ (3) ■ Үз илеңдә салма аша, кеше илендә әлбә аша ○ 5118 ● 7790; 9407 -ӘЛЕ (32) ■ Аңарчы тигез җирләр түмгәккә әйләнер әле ○ 225 ● 884; 889 (2); 2264; 2277; 2295; -2309; 2736; 2905; 2929; 4010; 4350; 4409 (2); 4415; 4429; 5711; 6708; 6717; 9463; 9464; 9491; -9511; 10621; 10638; 10876; 13073; 13301; 13335; 14304; 16450 -ӘЛЕГӘ (1) ■ Сау булып тор әлегә, сәлам диген Галигә, бара калсаң Шәлегә ○ 5278 -ӘЛЕГЕ (3) ■ Әлеге дә баягы, шул бер каен таягы ○ 2003 ● 14664; 17088 -ӘЛИМ (1) ■ Мулла аз бирсәң - "газабын әлим"; күп бирсәң - "Гафур-рәхим" ○ 17012 -ӘЛИФ (2) ■ Эчен ярсаң, әлиф чыкмас ○ 10861 ● 16701 -"ӘЛИФ"КӘ (1) ■ "Әлиф"кә бар, "би"гә юк ○ 16708 -"ӘЛИФ"НЕ (1) ■ "Әлиф"не таяк дип, "вау"ны чукмар дип белми ○ 16709 -"ӘЛИФ"ТӘН (2) ■ "Әлиф"тән "би"гә кадәр, йөгердем өйгә кадәр ○ 16710 ● 16711 -ӘЛЛӘ (18) ■ Бүген болай, таңда әллә ничек ○ 1035 ● 2026 (2); 2887; 2924; 3092; 7090 (2); 8980; -9512 (2); 11776 (2); 12088; 13643; 15453; 15709; 16320 -ӘЛҮ (1) ■ Әлү кагына шикәр төреп ашама ○ 9401 -ӘЛХӘМ (2) ■ Әлхәм белән Әбҗәткә без кермибез әҗәткә ○ 16955 ● 16972 -ӘМАН (2) ■ Ил әман булса, без дә әман ○ 4949 (2) -әман → исән-әман -ӘМАНӘТ (1) ■ Әманәт җан саклый ○ 12620 -ӘМАНӘТКӘ (2) ■ Әманәткә хыянәт итмә ○ 12621 ● 12622 -ӘМӘК (1) ■ Әмәк белән Җәмәк, көрәк белән сәнәк ○ 5524 -ӘМӘЛ (4) ■ Аучы ничә әмәл белсә, аю шунча юл белә ○ 2011 ● 6674; 10776; 14758 -ӘМӘЛЕ (2) ■ Мәленә күрә әмәле ○ 926 ● 16545 -ӘМӘЛЕН (1) ■ Коралын тапкан - таш кискән, әмәлен тапкан - су кичкән ○ 6354 -ӘМӘЛЕҢНЕ (1) ■ Хутта ут итә, хәмәлдә әмәлеңне корыта ○ 964 -ӘМӘЛНЕҢ (1) ■ Тол әмәлнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6139 -ӘМЕР (1) ■ Куразга "кычкыр" дип әмер бирмиләр ○ 4371 -ӘМЕРЕ (2) ■ Патша әмере өч көн йөрер ○ 5870 ● 5880 -ӘМИР (1) ■ Бүген - әмир, иртәгә - фәкыйрь ○ 5784 -ӘММА (3) ■ Төлке әйткән: "Үзем өчен әйтүем түгел, әмма тавыксыз кетәк утка чыксын!" - дигән, ди ○ 2304 ● 4764; 7165 -ӘНӘ (4) ■ Әнә килә трактор, сука бабай карап тор ○ 1474 ● 11037; 11716; 13330 -ӘНДРИ (1) ■ Бездә Әндри казнасы юк ○ 7528 -ӘНИ (3) ■ Үги әни - усал үгез мөгезе ○ 14263 ● 14294; 14307 -әни → әти-әни -ӘНИГӘ (1) ■ Корбан башы - коры баш, әти белән әнигә; чуртан башы - чур җелек, хатын белән -үземә ○ 14446 -ӘНИСЕ (2) ■ Кайгысы юк - үги әнисе өчен кайгырган ○ 14255 ● 14456 -әнисен → әтисен-әнисен -ӘНКӘ (2) ■ Ике әнкә, бер чөнкә, эләбез дә чөябез ○ 9024 ● 14455 -ӘНКӘЕМ (1) ■ Үги ана - яфрак, үз әнкәем яхшырак ○ 14257 -ӘНКӘЙ (1) ■ Әткәй - шикәр, әнкәй - бал ○ 14458 -ӘНКӘНЕ (1) ■ Мең нәнкә дә бер әнкәне алыштыра алмас ○ 14239 -ӘҢКӘ (1) ■ Сыер - ярты әңкә ○ 3196 -ӘПӘЕМ (1) ■ Үзем райда, әпәем крайда ○ 9516 -ӘПӘЕН (1) ■ Еланның тәпиен күрмәссең, байның әпәен күрмәссең ○ 7344 -ӘПӘЙНЕ (1) ■ Ятыр корсак ятыр, ярты әпәйне тартыр ○ 9743 -ӘППӘР (1) ■ Балыкка әппәр итмиләр ○ 4464 -ӘР (1) ■ Әр - битәр, әрдән дә бигрәк наз битәр ○ 11963 -ӘРӘМ (9) ■ Көтүдә куйчы күп булса, куй әрәм үләр ○ 2375 ● 7793; 7857; 9815; 14402; 14454; -16052; 16184; 16588 -ӘРӘМГӘ (2) ■ Хәрәмнән җыелган әрәмгә китә ○ 12601 ● 16615 -ӘРВАК (1) ■ Ат, арык булса, тулак булыр; ир, ярлы булса, әрвак булыр ○ 13445 -ӘРВАХНЫ (1) ■ Аргамакны байтал ияртә, әрвахны шайтан ияртә, ди ○ 16719 -ӘРДӘН (1) ■ Әр - битәр, әрдән дә бигрәк наз битәр ○ 11963 -ӘРЕКМӘН (1) ■ Әдәм фәрештә булмас, әрекмән кәбестә булмас ○ 11321 -ӘРЕКМӘНЕМ (1) ■ Әрекмәнем: кызу капса - яулыгым, баш авырса - саулыгым ○ 1341 -ӘРЕКМӘННӘН (1) ■ Тигәнәк әрекмәннән ерак китми ○ 1310 -ӘРЕМ (4) ■ Әрем төбенә гөл үсмәс ○ 1342 ● 1366; 3066; 11333 -ӘРЕМЕ (2) ■ Кәҗәнең ашамаган әреме башын авырттырыр, имеш ○ 3049 ● 5880 -ӘРЕН (1) ■ Әрләннең әрен кузгатма ○ 2341 -ӘРЛӘН (1) ■ Әрлән урлап киченер, тотсаң биткә сикерер ○ 2340 -ӘРЛӘННЕҢ (1) ■ Әрләннең әрен кузгатма ○ 2341 -ӘРЛЕ (3) ■ Әрле Мәликәгә коры тәлинкә ○ 11329 ● 11330; 14636 -ӘРМӘК (1) ■ Кәҗә кыш көне "әрмәк" кенә дип кычкыра, ди ○ 3033 -ӘРНЕ (1) ■ Авызга кергән аракы әрне сыгып чыгара ○ 9796 -ӘРНЕСӘ (1) ■ Туганыңа авыр сүз әйтмә, йөрәге әрнесә ят булыр ○ 14521 -ӘРНИ (1) ■ Әйтсәң - тел арый, әйтмәсәң - йөрәк әрни ○ 16234 -ӘРСЕЗ (4) ■ Әрсез кәҗә әрем ашап та туеп кайтыр ○ 3066 ● 3801; 4274; 11331 -ӘРСЕЗГӘ (2) ■ Әрсезгә алты көн бәйрәм ○ 11332 ● 11333 -ӘРСЕЗНЕ (1) ■ Әрсезне син ишектән кусаң, ул тәрәзәдән керә ○ 11334 -ӘРСЕЗНЕҢ (1) ■ Әрле уйлап торганчы әрсезнең улы туар ○ 11330 -ӘРЧЕР (1) ■ Суга сусаучы иске чишмәне әрчер ○ 443 -ӘСӘРЕ (1) ■ Сүзнең вакытын ычкындырсаң, әсәре булмас ○ 16046 -ӘСӘРЛЕРӘК (1) ■ Кылыч көченә караганда каләм очы әсәрлерәк ○ 16611 -ӘССӘЛАМЕГАЛӘЙКЕМ (1 | 1) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче күргәндә "әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 -● 14731:2 -ӘСТЕРХАНДА (1) ■ Әстерханда сыер бер акча, килә-килә мең акча ○ 3240 -ӘТӘЛГЕ (1) ■ Әтәлге, мактанса, "тычкан тоттым!" дияр ○ 4221 -ӘТӘЛГЕНЕ (1) ■ Әтәлгене куй, карчыганы чөй ○ 4222 -ӘТӘМБИГӘ (1) ■ Язын иген икмәгән әтәмбигә моң булыр ○ 1470 -ӘТӘМ-СӘТӘМ (1) ■ Әтәм-сәтәм, суган сатам ○ 8073 -ӘТӘЧ (32) ■ Кайчагында тавык та әтәч булып кычкыра ○ 4278 ● 4302; 4308; 4322; 4330; 4335; -4365; 4367; 4369; 4370; 4372; 4374; 4375; 4377-4382; 4385; 4388; 4389; 4391-4393; 4395; 4759; -6187; 11871; 16281; 16636; 17054 -ӘТӘЧЕ (5) ■ Аның әтәче дә кубыз уйный ○ 4386 ● 4387; 5247; 7177; 14850 -ӘТӘЧКӘ (3) ■ Әтәчкә дә чебеш туйдырырга туры килә ○ 4383 ● 4394; 7791 -ӘТӘЧЛӘРЕ (1) ■ Күрше тавыгы күрекле, әтәчләре бүрекле ○ 5193 -ӘТӘЧНЕ (1) ■ Вакытсыз кычкырган әтәчне суеп ашыйлар ○ 4366 -ӘТӘЧНЕҢ (5) ■ Атач әтәчнең бүксәсе дә сул якта булыр ○ 4363 ● 4368; 4373; 4376; 4384 -ӘТӘЧТӘН (1) ■ Әтәч синнән зирәк булмасын, син әтәчтән зирәк бул ○ 4379 -ӘТИ (11) ■ Сентябрьдә әти дә бер, мин дә бер; мартта - әти алда, мин артта ○ 939 (2) ● 2112; -6804; 7936; 8021; 8921; 14337; 14343; 14446; 16700 -ӘТИ-ӘНИ (1) ■ Әти-әни бар булсын, авызы-борыны юк булсын ○ 14457 -ӘТИСЕ (1) ■ Әнисе юкның әтисе күптән юк ○ 14456 -ӘТИСЕН-ӘНИСЕН (1) ■ Әтисен-әнисен тапмадым ○ 14468 -ӘТКӘ (1) ■ Әнкә белән бала калса - анага көч, әткә белән бала калса - балага көч ○ 14455 -ӘТКӘЙ (1) ■ Әткәй - шикәр, әнкәй - бал ○ 14458 -ӘТРӘК-ӘЛӘМ (1) ■ Әтрәк-әләм, чүп салам ○ 7538 -ӘТ-ТӘМӘКЕ (1) ■ Әт-тәмәке - трава, аны тартмак - рава ○ 9863 -ӘТТӘХИЯТ (2) ■ Төрле авылда төрле әттәхият ○ 5236 ● 16938 -ӘҮВӘЛ (8 | 3) ■ Агач башына әүвәл нинди кош кунса, кырына шул кунар ○ 3820 ● 5230; 5682; -6923, :1, :3; 8636; 9951; 13007:1; 15918; 16244 -ӘҮВӘЛГЕ (1) ■ Әүвәлге байлык - бала ○ 14088 -ӘҮВӘЛГЕСЕ (1) ■ Әүвәлгесе - ил йоласы, соңгысы - йөз карасы ○ 13227 -ӘҮВӘЛЕ (1) ■ Башы барның соңы бар, әүвәле барның ахыры бар ○ 764 -ӘҮВӘЛЕНДӘ (1) ■ Ир әүвәлендә җәфа күрми ахырында вафа тапмас ○ 13515 -ӘҮКӘТЕҢ (1) ■ Әүкәтең барда йөреп кал, дәртең барда күреп кал ○ 11335 -ӘҮЛИЯ (4) ■ Үз өеңдә әүлия юк ○ 8351 ● 12078; 12396; 12936 -ӘҮЛИЯДӘН (1) ■ Тотылмаган бур - әүлиядән зур ○ 12554 -ӘҮЛИЯСЕ (1) ■ Әвен әүлиясе, мунча фәрештәсе ○ 16812 -ӘФЛИСУН (1) ■ Җимеш юк җирдә чөгендерне дә әфлисун диләр ○ 1626 -ӘХЛАКСЫЗЛЫГЫ (1) ■ Ананың әхлаксызлыгы - баланың бәхетсезлеге ○ 14275 -ӘХМӘДИГӘ (1) ■ Ахирәттә Әхмәдигә ак тәкә ○ 16895 -ӘХМӘТ (1) ■ Һәммә кеше корт тапкан, безнең Әхмәт тик яткан ○ 6631 -ӘЧӘЧКӘ (1) ■ Әчәчкә дә күз тия, ди ○ 10715 -ӘЧЕ (12) ■ Аланда үскән балан әче була ○ 1786 ● 5199; 6189; 7491; 10199; 11333; 14480; 14511; -14681; 15652 (2); 15698 -ӘЧЕМЕН (1) ■ Борычтан яман әчемен, шикәр сипсәң төчемен ○ 9451 -ӘЧЕТТЕРМИ (1) ■ Ике дөнья - бер морҗа, төтене өйгә керми, күзләрен әчеттерми ○ 14770 -ӘШНӘ (2) ■ Вафасыз карендәштән вафалы әшнә яхшы ○ 14669 ● 16760 -БАБАЙ (11 | 1) ■ Әнә килә трактор, сука бабай карап тор ○ 1474 ● 10313; 13452:1; 13925; 15011; -15012; 15081 (2); 15134; 15135; 15143; 15147 -БАБАЙГА (1) ■ Бабайга таяк кирәк, бәбәйгә сиртмә кирәк ○ 15013 -БАБАЙНЫКЫ (1) ■ "Бабайныкы - илнеке, әйдә, ашагыз!" - дип әйтте, ди, бер борынгы кияү -○ 13406 -бабалы → ата-бабалы -БАБАҢ (1) ■ Әбиеңә сәлам әйт, бабаң утырмага килсен ○ 15153 -БАБАҢНЫҢ (1) ■ Бабаңның сакалын әбиеңнең иягенә куяр хәл юк ○ 15014 -БАБАСЫ ( | 1) ■ Бабасы яшел җимеш ашаганга оныгының теше камашкан ○ 14288:1 -БАБАСЫН (1) ■ Җиде бабасын таныту ○ 14537 -бабасын → ата-бабасын -БАВЫ (5) ■ Юлаучы - юмарт, өзәңге бавы унике кат ○ 6842 ● 7006 (2); 13623; 14575 -БАВЫН (3) ■ Суган бавын үрү ○ 1637 ● 13408 (2) -БАВЫННАН (1) ■ Кусаң тибешә, бавыннан тартсаң буыла ○ 2440 -БАВЫҢ (1) ■ Атаң тырыш булса, камыт бавың каеш булыр ○ 14331 -БАВЫР (11) ■ Ташта тамыр юк, түрәдә бавыр юк ○ 5887 ● 7375; 9346; 10747; 10758; 13358; -13918; 13919; 14033; 14186; 16861 -БАВЫРГА (4) ■ Авыр эш бавырга төшә ○ 6003 ● 9148; 9804; 13975 -БАВЫРСАК (1) ■ Үги ана - бавырсак, кой төбенә сарымсак ○ 14256 -БАВЫРЫ (5) ■ Кыш бавыры бик озын ○ 862 ● 4587; 10746; 13059; 13781 -бавырына → эченә-бавырына -БАВЫРЫҢА (1) ■ Дус хәлеңә керер, дошман бавырыңа керер ○ 5375 -бавырыңны → үпкә-бавырыңны -БАГ (1) ■ Байның түшәге баг мамык, ярлыныкы - кырмавык ○ 7306 -БАГА (3) ■ Бүрене күпме ашатма, һаман урманга таба бага ○ 2182 ● 10099; 14581 -"БА"ГА (1) ■ "Әлиф"тән үткәрмә, "ба"га җиткермә ○ 16711 -БАГАН (1) ■ Тар өйгә таган, биек өйгә баган ○ 8287 -БАГАНА (8) ■ Багана ауса, койма да ава ○ 8595 ● 8631; 8645; 8658; 8660; 10631; 10852; 12697 -БАГАНАГА (4) ■ Берәүгә берәү - баганага терәү ○ 8602 ● 8615; 8642; 10268 -БАГАНАЛАРЫ (1) ■ Капка баганалары бертуган ○ 8652 -БАГАНАНЫ (1) ■ Баланы кыйнаганчы багананы кыйна ○ 13981 -БАГАНАСЫ (3) ■ Аларның капка баганасы белән безнең капка баганасы бер урманда үскән -○ 8640 (2) ● 8661 -БАГАР (3) ■ Бай байга багар, су сайга агар ○ 7144 ● 11508; 12209 -БАГАРДАЙ (1) ■ Баксаң багардай, базардагы товардай ○ 8029 -БАГАСЫ (1) ■ Бармасаң - барасы була, барсаң - баласы була, баласы булгач - багасы була -○ 13134 -БАГЛЫ (1) ■ Баглы күңелдә дәрт юк ○ 11075 -БАГОР (1) ■ Сиңа биргән акчаны багор белән су төбеннән эзләргә ○ 7836 -БАГУ (2) ■ Бала багу - аю уйнату ○ 13920 ● 13944 -БАГУЧЫ (2) ■ Димче диңгез кичерер, багучы өйдән яздырыр ○ 13151 ● 15015 -БАГУЧЫГА (1) ■ Багучыга барма, башыңа кайгы алма ○ 16721 -БАГУЧЫЛЫК (1) ■ Багучылык - ялган эш, күңел алдап юаныч ○ 16722 -БАГУЧЫСЫ (1) ■ Багучысы юк мал уңмас, башлыгы юк ил уңмас ○ 4871 -БАГУЫ (1) ■ Бала багуы - елан агуы ○ 13921 -БАГЫНДЫРА (1) ■ Бурыч багындыра, кылыч табындыра ○ 5562 -БАГЫП (4 | 1) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да -узар ○ 3081 ● 7957:2; 13132 (2); 13175 -БАДЫМҖАН (1) ■ Аның җаны җан да, минем җаным бадымҗан ○ 11358 -БАДЫРАЙГАН (1) ■ Ит кунмаган авызга пылдыр-пылдыр сүз бирә, ди; мие юк башка бадырайган күз бирә, ди ○ 10564 -БАЕ (6) ■ Ялчы таба, бае каба ○ 5967 ● 5987; 13658; 14517; 16626 (2) -БАЕГАН (4) ■ Кинәт баеган кешегә күрше йорты кетәк булып күренә, ди ○ 7368 ● 7779; 7871; -БАЕГАННАН (2) ■ Байның баеганнан байыйсы килә ○ 7269 ● 8190 -БАЕГАНЧЫ (3) ■ Бай бөлгәнче - кырык ел, ярлы баеганчы - кырык ел ○ 7166 ● 7167; 7442 -БАЕГАЧ (1) ■ Кояшның кадере баегач сизелә ○ 48 -БАЕДЫМ (1) ■ Байгыш туйганчы бер ашаса да баедым дияр ○ 7220 -БАЕМАС (5) ■ Аучы белән балыкчы беркайчан да баемас ○ 2009 ● 8184; 9684; 16166; 16756 -БАЕМАССЫҢ (1) ■ Әҗәткә алып баемассың ○ 8197 -БАЕМАСЫН ( | 1) ■ Бай баемасын, кояш баесын ○ 7516:1 -БАЕМЫЙ (2) ■ Ир хакы иргә керми кеше баемый ○ 13508 ● 15311 -БАЕН-ЯРЛЫСЫН (1) ■ Үлем баен-ярлысын тикшерми ○ 15414 -БАЕР (1) ■ Бәйрәм көнне мулла баер, ярлы ач калыр ○ 16974 -БАЕРАК (2) ■ Күңел - баерак, диңгез - саерак ○ 11203 ● 11858 -БАЕРСЫҢ (3) ■ "Кояш, баерсың да баерсың, мин үлгәч баерсың" ○ 94 (3) -БАЕСА (4) ■ Кеше, баеса, үзеннән күрер, бөлсә - колыннан күрер ○ 5822 ● 7197; 7321; 7443 -БАЕСЫН (1 | 1) ■ Яз киярен кыш кигән - ярлы каян баесын ○ 7438 ● 7516:1 -БАЕСЫНГА (2) ■ Бай баесынга түгел, кояш баесынга ○ 7516 (2) -БАЕТКАН (1) ■ Баеткан да хатын, бөлдергән дә хатын ○ 13617 -БАҖА (7) ■ Баҗа баҗаның көтү көткәнен теләр ○ 14591 ● 14592; 14618 (2); 14637; 14638; 14660 -БАҖАНЫ (1) ■ Җиде баҗаны бер бүре ашаган ○ 14652 -БАҖАНЫҢ (1) ■ Баҗа баҗаның көтү көткәнен теләр ○ 14591 -БАҖАҢА (1) ■ Урамны җиде әйлән дә баҗаңа кер ○ 14641 -БАҖАСЫ (4) ■ Этнең баҗасы күп, кодасы юк ○ 3717 ● 12283; 14590; 14618 -БАҖАСЫҢ (1) ■ Баҗа баҗасың күрсә, теле кычыта ○ 14592 -БАЗ (4 | 3) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың ○ 131 -● 12000:2, :3, :4; 14360; 15789; 17041 -БАЗАР (24) ■ Асламчысыз базар булмый, ясамыйча товар булмый ○ 7864 ● 7867; 7868 (2); -7869-7873; 7883; 7887; 7889; 7965; 7966; 7994; 8028; 8031; 12832; 13064; 13260; 13598; 13641; -13969; 17035 -БАЗАРГА (16) ■ Ашлыкны арба өйгә кертә, чана базарга илтә ○ 1379 ● 3228; 7844; 7874-7879; -7930; 7938; 7940; 8030; 8061; 11903; 13237 -БАЗАРДА (13) ■ Куян тиреләре базарда: "Исәнме, менә тагын күрештек", - дип әйтерләр, ди -○ 2257 ● 2277; 7631; 7880-7882; 8001; 8025; 8327; 9196; 10245; 11404; 12828 -БАЗАРДАГЫ (2) ■ Өеңдәге исәпне базардагы хак бозар ○ 8008 ● 8029 -БАЗАРЛЫК (1) ■ Байныкы - базарлык, ярлыныкы - казанлык ○ 7260 -БАЗАРЫ (3) ■ Барлының базары янында ○ 7573 ● 7981; 8026 -БАЗАРЫН (1) ■ Буласы булган, базарын торган ○ 8036 -БАЗАРЫНА (1) ■ Эрбет базарына китте ○ 8071 -БАЗАРЫНДА (3) ■ Куян баласын, "куян базарында күрешербез" дип, ташлап китә, ди ○ 2249 -● 8671; 15129 -БАЗАРЫҢ (2) ■ Игенем күп булды дип куанма, базарың булсын ○ 7900 ● 7939 -БАЗГА (5 | 1) ■ Карның базга салганы да бетә ○ 1105 ● 4558; 6798; 9463; 12000:1; 12719 -БАЗДА (1) ■ Патша килә, патша: кесәңне капша, балаңны базда сакла ○ 5866 -БАЗЫК (3) ■ Тирәк, ни базык булса да, пычкыдан котылмас ○ 1944 ● 10745; 11076 -БАЗЫМСЫЗ (1) ■ Базымсыз базар бозар ○ 7883 -БАЗЫМЧАН (1) ■ Базык булганчы базымчан бул ○ 11076 -БАЗЫНДА (1) ■ Аю - базында батыр ○ 2071 -БАЗЫҢ (1) ■ Кайда базың, шунда казын ○ 8609 -БАЗЫҢА ( | 1) ■ Кешегә баз казыма, казыган базыңа үзең төшәрсең ○ 12000:2 -БАЙ (179 | 4) ■ Җире байның иле бай ○ 214 ● 882 (2); 999; 2012; 4919; 4920; 4928; 5085; 5124; -5214-5217; 5231 (2); 5734-5736; 5814; 5950; 6014; 6090; 6411 (2); 6417; 7126-7128; 7130; -7134; 7139-7142; 7143 (2); 7144-7150; 7151 (2); 7152-7154; 7155, :1, :2; 7156-7165; 7166, :1; -7167; 7168; 7169 (2); 7170-7202; 7287; 7301; 7315; 7319; 7320; 7327; 7328; 7333; 7348; 7351 -(2); 7354; 7360-7362; 7409; 7419; 7426; 7435; 7442; 7444; 7445; 7448; 7458; 7463; 7473-7475; -7477; 7516, :1; 7518-7521; 7530; 7533; 7671; 7874; 7919 (2); 8028; 8234 (2); 9188; 9345; 9574; -10799; 11124 (2); 11242 (2); 11420 (2); 11589; 11628; 11821; 11904; 12566; 12867; 12916; 13231; -13966; 14147 (2); 14328; 14475-14477; 15049 (2); 15174; 15371; 15527; 16320; 16471 (2); 16811; -16953; 16965; 16966; 16977 -БАЙ-БАЙ (1) ■ Бай-бай итсен, байлар итсен, көтү көтсен, йон тетсен ○ 7517 -БАЙГА (31) ■ Байга малай кирәк, малайга ялчы кирәк ○ 5737 ● 5960; 5987; 7138; 7144; 7145; -7193; 7203-7219; 7258; 7316; 7454; 7483; 7493; 13758; 16967 -БАЙГЫШ (8 | 1) ■ Байгыш байгышны яклар ○ 3903 ● 3904-3906; 3907, :1; 7220; 7268; 7355 -БАЙГЫШНЫ (1) ■ Байгыш байгышны яклар ○ 3903 -БАЙГЫШТАН (1) ■ Байгыштан байгыш туар ○ 3906 -БАЙДА (6) ■ Байда күрсә: "Хакы күпме?", ярлыда күрсә: "Кемнеке?" ○ 7221 ● 7222; 7230; 7349; -7484; 16968 -БАЙДАН (19 | 2) ■ Иске дошманга сер салма, яңа байдан бурыч алма ○ 5430 ● 5738; 5811; 5986, -:1, :2; 6565; 7223-7228; 7352 (2); 7374; 7414; 7422; 7536; 11858; 15444 -БАЙКАП (1) ■ Батман алсаң сайлап ал, эчен-тышын байкап ал ○ 9880 -БАЙЛАР (12) ■ Җәй ярлылар өчен, кыш байлар өчен ○ 1016 ● 4448; 5829; 5917; 7229-7234; -7517; 7733 -БАЙЛАРГА (1) ■ Байларга көн дә бәйрәм, көн дә туй, ярлыга көн дә хәсрәт, көн дә уй ○ 7235 -БАЙЛАРНЫҢ (1) ■ Байларның коймасы биек була ○ 7236 -БАЙЛАРЧА (3) ■ Ашау-эчү байларча, өстә кием юкарак ○ 7515 ● 7537; 9765 -БАЙЛЫГЫ (12) ■ Язның байлыгы - кояш, көзнең байлыгы - уңыш ○ 992 (2) ● 1376; 4467; 7340; -10662; 11403; 12972; 13649; 14406 (2); 15527 -БАЙЛЫГЫБЫЗ (1) ■ Байлыгыбыз бик көчле: бер көянтә, бер шөшле ○ 7522 -БАЙЛЫГЫМ (3) ■ Байлыгым булмаса, намусым бар ○ 11361 ● 15247; 15349 -БАЙЛЫГЫН (1) ■ Байлыгын яшергән бөләр, авыруын яшергән үләр ○ 7237 -БАЙЛЫГЫНА (2) ■ Ярлы кеше ямана да куана, бай кеше байлыгына таяна ○ 7463 ● 13132 -БАЙЛЫГЫҢА (1) ■ Көчеңә бийәнмә, байлыгыңа куанма ○ 7373 -БАЙЛЫК (46 | 2) ■ Бакча - байлык бер айлык, тагы да килер гидайлык ○ 1590 ● 4872; 6368; -7136; 7222; 7238-7241; 7242, :1, :2; 7243-7252; 7365 (2); 7451; 7523; 7524; 7615; 7964; 11077; -11403; 11421; 11822 (2); 12833; 14088; 15195; 15206 (2); 15217; 15248 (2); 15295; 16472; 16559; -16578; 16638; 16815 -байлык → дәүләт-байлык -БАЙЛЫККА (2) ■ Байлыкка чама юк, җигәргә чана юк ○ 7525 ● 16815 -БАЙЛЫКНЫ (1) ■ Байлыкны җыйсаң мәшәкать, югалтсаң үкенеч ○ 7253 -БАЙЛЫКНЫҢ (4) ■ Ялкаулык - байлыкның кызы, ярлылыкның анасы ○ 6597 ● 7254; 11473; -БАЙЛЫКТА (1) ■ Әдәмнең бәхете байлыкта түгел, акылда ○ 14970 -БАЙЛЫКТАН (3) ■ Кадерен белмәгән байлыктан кадерен белгән ярлылык артык ○ 7357 -● 14513; 16558 -БАЙМЫН (2) ■ Баймын диеп мактанма, ярлылык бар ○ 7255 ● 8030 -БАЙНЫ (6) ■ Байны басып, ярлыны чәнечкән ○ 7256 ● 7257-7259; 7355; 13867 -БАЙНЫКЫ (3) ■ Байныкы - базарлык, ярлыныкы - казанлык ○ 7260 ● 7261; 7658 -БАЙНЫҢ (72) ■ Җире байның иле бай ○ 214 ● 1176; 1402 (2); 5739-5741; 5937; 5999; 7198; -7262-7312; 7317; 7332; 7344; 7353 (2); 7495; 7496; 11905; 12834; 16968; 17051 -БАЙСЫМАК (1) ■ Бары белән байсымак ○ 7579 -БАЙТАЛ (4) ■ Байтал бия булганчы, башыңа чал иңә ○ 2816 ● 2817; 2818; 16719 -БАЙТАЛЫ (1) ■ Безнең тавык күкәй салганны бөтен мәхәллә ишетә, күршенең байталы колынласа да, һич тавыш чыкмый ○ 5264 -БАЙТИРӘКНЕҢ (1) ■ Байтирәкнең чайкалуы җилдән ○ 1721 -БАЙЫЙ (4) ■ Кара алтын - җир мае, аның белән ил байый ○ 288 ● 7348; 7663; 7968 -БАЙЫЙ-БАЙЫЙ ( | 1) ■ Бай бөлә-бөлә кырык ел, ярлы байый-байый кырык ел үтәр ○ 7166:1 -БАЙЫЙСЫ (2) ■ Байның баеганнан байыйсы килә ○ 7269 ● 7527 -БАЙЫЙСЫҢ (1) ■ Байыйсың килсә - дуңгыз асра, бөләсең килсә - айгыр асра ○ 2874 -БАК (7) ■ Бакма төсенә, бак эченә ○ 564 ● 5245 (2); 6002; 14047; 14478; 15780 -БАКА (53 | 3) ■ Аулак күлгә бака хуҗа ○ 343 ● 409; 2231; 2478, :1, :2, :3; 3209; 4090; 4443; 4550 -(2); 4553; 4555-4576; 4581; 4601; 4658; 4663; 4664; 4671; 4674; 4686; 4700; 4706; 4790; 5814; -6448; 7141; 7146; 8236; 12104; 12691; 12971; 13618; 15779 -БАКАГА (5) ■ Баткак бакага килешер ○ 113 ● 4572; 4577; 4623; 4670 -БАКАДАН (1) ■ Черек каен бакадан да курка ○ 1761 -БАКАЛ (1) ■ Базар күрке - бакал, егет күрке - сакал ○ 12832 -БАКАЛАРГА (1) ■ Бакаларга челән - хан ○ 4578 -БАКАНЫ (1) ■ Баканы күлгә сал, күлнең суы артыр ○ 4579 -БАКАНЫҢ (2) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 ● 4697 -БАКАСЫ (2) ■ Колан кодыкка егылса, кыр бакасы колагына чыга, имеш ○ 2230 ● 4666 -БАКАСЫЗ (2) ■ Күл бакасыз булмый ○ 408 ● 8890 -БАККАКАУ-БАККАКАУ (1) ■ "Узган эшне кума, хатын, баккакау-баккакау", - дип бака да -әйткән, ди ○ 4686 -БАККАН (10) ■ Кичә аунаган кабак бүген капка аша баккан ○ 1608 ● 2391; 4122; 4992; 6178; -10375; 14268 (2); 15338; 16746 -БАККАНДА (1) ■ Аем туры бакканда йолдызларга йодрык ○ 2 -БАККАННЫ (1) ■ Ир бакканны ил баккан, ир какканны ил каккан ○ 4992 -БАККАННЫКЫ (1) ■ Мал - бакканныкы, ут - якканныкы ○ 2380 -БАКМА (4) ■ Бакма төсенә, бак эченә ○ 564 ● 6002; 14478; 15780 -БАКМАС (1) ■ Кунак кеше ут бакмас, бага торып сүндермәс ○ 10099 -БАКМАСАҢ (1) ■ Бакмасаң - мал китәр, карамасаң - хатының китәр ○ 13619 -БАКМЫЙ (2) ■ Капкасыннан эт бакмый, төнлегеннән җил какмый ○ 3777 ● 8653 -БАКРА (2) ■ Бакра чәчкән бодай урмас ○ 1536 ● 4298 -БАКРАВЫК (3) ■ Сөтсез кәҗә бакравык ○ 3062 ● 3120; 14017 -БАКРАЧ (1) ■ Фәлән җирдә казан бар, барсаң - бакрач табылмас ○ 9973 -БАКРАЧЫ (1) ■ Песнәкнең үзенә күрә бизмәне, бүдәнәнең үзенә күрә бакрачы ○ 4072 -БАКСА (1) ■ Тавис кошы койрыгына баккан - кинәнгән, аягына бакса - җирәнгән, ди ○ 4122 -БАКСАМ (2) ■ Күккә баксам - күк ерак, җиргә баксам - җир каты ○ 100 (2) -БАКСАҢ (4) ■ Яман атны яхшы баксаң, толпар булыр ○ 2707 ● 8029; 15143 (2) -БАКСАЧЫ (1) ■ Бакчачының бакчасы, утап кына баксачы ○ 1629 -БАКСЫН (3) ■ Малны тапкан баксын, утынны чапкан яксын ○ 2390 ● 7398; 14067 -БАКТЫМ (1) ■ Әйттем, әйттем исә кайттым, әйтеп кенә бактым ○ 16327 -БАКТЫҢМЫ (1) ■ Авырып яттыңмы, авыру бактыңмы? ○ 15347 -БАКТЫРЫР (1) ■ Март ишектән бактырыр, сәнәк-көрәк яктырыр ○ 918 -БАКЧА (9) ■ Сусыз бакча - анасыз бала ○ 456 ● 1590; 1591; 1628; 1802; 3022; 3048; 7825; 12725 -БАКЧАГА (4) ■ Төлке саклы бакчага керми ○ 2299 ● 3050; 4019; 4380 -БАКЧАДА (2) ■ Акча бакчада үсми ○ 7659 ● 7811 -БАКЧАДАГЫ (1) ■ Һәммәсе дә бердәй, бакчадагы гөлдәй ○ 1369 -БАКЧАЛЫНЫҢ (1) ■ Акчалының эше күп, бакчалының ашы күп ○ 7702 -БАКЧАМ (1) ■ Яксам мунчам, чыксам бакчам ○ 8665 -БАКЧАНЫҢ (1) ■ Патшаның әмере - бакчаның әреме ○ 5880 -БАКЧАҢНЫ (2) ■ Былбылга бер гөл дә җитәр, үгез бөтен бакчаңны таптар ○ 4092 ● 4830 -БАКЧАСЫ (1) ■ Бакчачының бакчасы, утап кына баксачы ○ 1629 -БАКЧАСЫЗ (1) ■ Бакчасыз йортка былбыл кунмас ○ 4091 -БАКЧАСЫН (1) ■ Җимешен аша, бакчасын сорама ○ 1829 -БАКЧАСЫНА (3) ■ Кеше бакчасына таш ату ○ 1846 ● 3018; 3048 -БАКЧАЧЫНЫҢ (1) ■ Бакчачының бакчасы, утап кына баксачы ○ 1629 -БАКЫЙ (1) ■ Дөнья фани, хакыйкать бакый ○ 14733 -БАКЫЙЛЫГЫ (1) ■ Гомер бакыйлыгы - балада ○ 14016 -БАКЫЛДАВЫН (2) ■ Каз какылдаудан туймас, үрдәк бакылдавын куймас ○ 4240 ● 12104 -БАКЫЛДАМЫЙ (3) ■ Бака бакылдамый тормас ○ 4555 ● 4559; 15782 -БАКЫЛДАП (1) ■ Бака бакылдап туймас, телчән такылдап туймас ○ 15779 -БАКЫЛДЫЙ (1) ■ Сулы җирдә үрдәк бакылдый ○ 450 -БАКЫЛДЫК (1) ■ Бакылдамый торса, бакылдыкның эче поша; кеше бакылдык димиме дип, -үзенең коты оча ○ 15782 -БАКЫЛДЫКНЫҢ (1) ■ Бакылдамый торса, бакылдыкның эче поша; кеше бакылдык димиме -дип, үзенең коты оча ○ 15782 -БАКЫР (21) ■ Алтынга бакыр катнаштырсаң, бозарсың ○ 262 ● 268; 271; 272; 332; 418; 5165; -7270; 7540; 7660; 7733; 7762; 7807; 7839; 8907; 10091; 11763; 13708; 15740; 15753; 16337 -БАКЫРА (3) ■ Коры елгага су керсә, үкерә дә бакыра ○ 405 ● 1506; 3077 -БАКЫРГА (4) ■ Хәзинә таптым - чүпкә аттым, алтын таптым - бакырга алмаштым ○ 7838 -● 11488; 14840; 15977 -БАКЫРГАНДА (1) ■ Ишәк бакырганда сандугач сайрамас ○ 2955 -БАКЫРДАН (2) ■ Бакырдан көмеш чыкмас ○ 269 ● 6031 -БАКЫРМЫЙ (1) ■ Йөк астында ишәк бакырмый ○ 2990 -БАКЫРНЫ (1) ■ Бакырны ни кадәр юсаң да, алтын булмас ○ 270 -БАКЫРУ (1) ■ Бакыру ягымлы булса, ишәктән кадерле хайван булмас иде ○ 15781 -БАКЫРУЫ (1) ■ Ишәкнең үз бакыруы үзенә ямьле ○ 2988 -БАКЫРЫ (1) ■ Өлеш гел көмеш булмый, бакыры да була ○ 8199 -БАКЫРЫНЫП (1) ■ Бакырдан көмеш булмый, бакырынып эш булмый ○ 6031 -БАКЫРЫР (1) ■ Кысыр сарык күп бакырыр ○ 3102 -БАЛ (107 | 10) ■ Күрмәгән җирнең күле - сөт, күмәче - бал ○ 143 ● 385; 1260; 1313; 1326; -1621 (2); 1732; 1766; 1803 (2); 2394; 3687; 3990; 4437; 4713 (2); 4716 (2); 4717-4721; 4724; -4725; 4727; 4728; 4729 (2); 4730; 4735; 4736; 4741; 4742; 4745; 4757; 4784; 4805; 5399; 6543; -6636; 6809; 7231; 7267; 7313; 7433; 7547; 7553; 7554; 7561; 7627; 7633; 7640; 7648; 7884; 9149; -9150; 9151 (2); 9152 (2); 9153, :1, :2, :3; 9154-9158; 9160; 9161, :1, :2, :3, :4; 9162, :1, :2; 9163; -9172; 9256; 9311; 9328; 9347; 9430; 9443; 9444; 9629; 9673; 9715; 11622; 12434; 12946; 12988; -13253; 13274; 13922; 13965; 14013, :1; 14069; 14458; 14547; 14674; 14695; 15041; 15042; -15469; 15553; 15572; 15612; 15677; 15702; 15783; 15882 -БАЛА (202 | 2) ■ Сусыз бакча - анасыз бала ○ 456 ● 889; 2123; 2248; 3815; 3825-3827; 3857; -3918; 4101; 4115; 6502 (2); 6636; 7209; 7257; 7376; 10116; 10318; 11204; 11533; 12101; 1297312978; 13146; 13150; 13183; 13213; 13391; 13489; 13605; 13663; 13738; 13779; 13781; 13890; -13917-13922; 13923 (3); 13924-13939; 13940 (2); 13941-13943; 13944 (2); 13945-13948; 13952; -13953 (3); 13954-13958; 13959 (2); 13960; 13999; 14000; 14003; 14012; 14013, :1, :2; 14018; -14021 (2); 14022; 14024-14028; 14029 (2); 14030; 14031; 14033; 14034; 14036; 14044-14046; -14049; 14051; 14054; 14068; 14069; 14072 (2); 14073; 14075-14078; 14082; 14084-14088; -14090; 14091; 14093; 14094; 14099; 14100 (2); 14112; 14113 (2); 14114 (2); 14115; 14116 (2); -14117; 14121 (2); 14178; 14193; 14206; 14211; 14268-14271; 14277; 14279-14283; 14294; -14299; 14301; 14345; 14348; 14350; 14355; 14358 (2); 14361; 14369; 14370; 14372; 14374 (2); -14378; 14379; 14394; 14401 (2); 14414; 14418 (2); 14434; 14435; 14437; 14438; 14444 (2); 14450; -14455 (2); 14569; 15015-15017; 15080 (2); 16629 -БАЛАБАН (1) ■ Хан баласы ханга охшар, балабан шоңкарга охшар ○ 5921 -БАЛАВЫЗ (6) ■ Тимерче кулында тимер балавыз кебек эрер ○ 308 ● 4714; 4750; 9445; 9488; -БАЛАВЫЗЫН (1) ■ Балын им дә балавызын ташла ○ 9168 -БАЛАГА (21 | 3) ■ Сыерчык теле ачылмаган балага тел алып килә ○ 4117 ● 13961; 13962; 14019; -14035; 14050; 14058, :1, :2, :3; 14059-14061; 14065; 14194; 14195; 14267; 14268; 14352; 14353; -14371; 14439; 14455; 15462 -БАЛАГАН (1) ■ Яумаган яңгырга балаган кору ○ 1233 -БАЛАГЫ (1) ■ Балалы хатынның балагы чыккан ○ 14285 -БАЛАДА (2) ■ Гомер бакыйлыгы - балада ○ 14016 ● 14270 -БАЛАДАН (8) ■ Бал татлы, балдан бала татлы, баладан йокы татлы ○ 6636 ● 13213; 13570; -14027; 14272; 14301; 14403; 16051 -БАЛАДЫР (1) ■ Баладыр - бәладер, янган утка саладыр ○ 13963 -БАЛАК (1) ■ Балак бете башка менсә, әтәч булып кычкырыр ○ 4759 -БАЛАКАЕМ (1) ■ Балакаем, булыр сиңа ала таем ○ 14170 -БАЛАКТАГЫ (1) ■ Балакт��гы бет башка үрмәли ○ 4760 -БАЛАЛАГАН (1) ■ Авызында эт балалаган ○ 3770 -БАЛАЛАР (6) ■ Балалар асраганда кош та төксәрә ○ 3828 ● 14387 (2); 14396; 14408; 14661 -БАЛАЛАРДАН (1) ■ Бала чакта олылардан курыксаң, олайгач балалардан куркасың ○ 15016 -БАЛАЛАРНЫ (1) ■ Юмартлык дошманны да дус кылыр, саранлык балаларны да дошман кылыр ○ 11956 -БАЛАЛАРНЫҢ (1) ■ Урак ае - тавыкларның сусыз ае, балаларның үксез ае ○ 958 -БАЛАЛАРЫ (5) ■ Мәче әйтә ди: "Хуҗасы сукыр булса иде, балалары күп булса иде", - дип -○ 3362 ● 3995; 10869; 13964; 14393 -БАЛАЛАРЫН (2) ■ Бүре өненә кермичә балаларын тоталмассың ○ 2168 ● 3376 -БАЛАЛАРЫНА (1) ■ Иртә торган - эшенә шатланган, иртә өйләнгән - балаларына ○ 13168 -БАЛАЛАРЫНЫҢ (1) ■ Атасы карлыган ашаган булса, балаларының да теше камашыр ○ 14364 -БАЛАЛАРЫҢА (1) ■ Кешедән көлмә - үз башыңа килмәсә, балаларыңа килер ○ 14906 -БАЛАЛАСА (1) ■ Эте җидене балаласа да, савып эчәр сөт бирмәс ○ 3683 -БАЛАЛЫ (18 | 1) ■ Балалы коштан җим артмый ○ 3829 ● 3937; 4234, :1; 4269; 4402; 10065; -13965-13972; 13993; 14118; 14284; 14285 -БАЛАЛЫЙ (2) ■ Елан, туган баласын ашамас өчен, агач башына менеп балалый икән ○ 4604 -● 8822 -БАЛАЛЫК (2) ■ Балалык - патшалык, егетлек - солтанлык ○ 13973 ● 15062 -БАЛАМ (5) ■ Балам бар дип сөенмә, сау булуына сөен ○ 13974 ● 14177 (2); 14180 (2) -БАЛАН (5) ■ Аланда үскән балан әче була ○ 1786 ● 1803; 1819; 1848; 9153 -БАЛАНГА (1) ■ Үзе кунак чакырган, үзе баланга киткән ○ 10227 -БАЛАНСЫЗ (1) ■ Балан бал белән тәмле, бал балансыз да тәмле ○ 1803 -БАЛАНЫ (22) ■ Юләр белән баланы гаеп итмиләр ○ 11707 ● 12177; 12979; 12980; 12982; -13975-13987; 14067; 14105; 14213; 14278 -БАЛАНЫҢ (39 | 2) ■ Кыз баланың күңеле саф су кебек ○ 12981 ● 13988-13998; 14008; 14020; -14032; 14048; 14065; 14083; 14119 (2); 14122 (2); 14178; 14179; 14196; 14197; 14204:1; 14212; -14215:2; 14273 (2); 14275; 14276; 14286; 14287; 14303; 14440-14442; 14447; 15080 -БАЛАҢ (11 | 1) ■ Балаң булмыйча анаң кадерен белмәссең ○ 14004 ● 14005-14007; 14017; 14089; -14092; 14137:2; 14186-14188; 14208 -БАЛАҢА (1) ■ Үзеңә ир булыр, балаңа ата булмас ○ 14381 -БАЛАҢНАН (2) ■ Баланың тәүге баласы үз балаңнан татлы ○ 14179 ● 14334 -БАЛАҢНЫ (2) ■ Патша килә, патша: кесәңне капша, балаңны базда сакла ○ 5866 ● 14074 -БАЛАСЫ (76) ■ Җир - анасы, мал - баласы ○ 210 ● 2030; 2036; 2123; 2283; 3559; 3715; 3824; -3831; 3839; 3840; 3951; 4036; 4041; 4049; 4417; 4636; 4637 (2); 5526; 5921; 7126; 7140; 7145; -7146; 7147 (2); 7148 (2); 7149; 7277; 12423; 13134 (2); 13822; 13999; 14010 (2); 14096; 1417714179; 14180 (2); 14181; 14185 (2); 14186-14188; 14191; 14208; 14265; 14288-14292; 14300; -14302; 14304; 14344; 14346 (2); 14362; 14363; 14367; 14368; 14380; 14382; 14482 (2); 14557; -14966; 16450; 16473 -БАЛАСЫЗ (11) ■ Һөнәрсез гомер - баласыз кеше кебек ○ 6432 ● 10065; 13744; 13745; 13965; -13968-13970; 14000; 14001; 14293 -БАЛАСЫЗЛЫК (1) ■ Бала - бер җәфа, баласызлык - ике җәфа ○ 13926 -БАЛАСЫЗНЫҢ (1) ■ Баласызның җаны тыныч, ә картлыгы - куркыныч ○ 14002 -БАЛАСЫН (32 | 5) ■ Арыслан киек баласын ау белән тоталар ○ 2041 ● 2072; 2131-2136; 2137 -(2); 2222; 2223 (2), :3 (2); 2249; 2251; 3350; 3560; 3973; 3985 (2), :1 (2), :2; 4059; 4060; 4062; -4157; 4418; 4588; 4604; 4611; 4615; 10065; 14454; 16767 -БАЛАСЫНА (6 | 2) ■ Аю да баласына аппагым дияр, керпе дә баласына йомшагым дияр -○ 2223:1 (2) ● 3904; 3952; 3986; 4775; 10125; 14838 -БАЛАСЫНДА (1) ■ Ата баласында хата була ○ 12424 -БАЛАСЫНЫҢ (1) ■ Карга баласының авызын таш белән томаламасаң, карылдаудан туктамас -○ 3953 -БАЛА-ЧАГА (3) ■ Бала-чага арткач, сәке тактасы тарая ○ 13949 ● 13950; 14397 -БАЛА-ЧАГАГА (1) ■ Бала-чагага ата-ана мал биргәннән акыл биргәне артык ○ 14436 -БАЛА-ЧАГАДА (1) ■ Ата-ана күңеле бала-чагада, бала-чага күңеле тауда-ташта ○ 14397 -БАЛА-ЧАГАДАН (1) ■ Ата-анага кадер күрсәткән бала-чагадан кадер күрер ○ 14399 -БАЛА-ЧАГАЛЫ (1) ■ Бала-чагалы кеше җимешле агач кебек ○ 13951 -БАЛАЧЫЛГА (1) ■ Балачылга - бала, бәлачелгә - бәла ○ 14003 -БАЛГА (10) ■ Бал корты янында балга батарсың, тирес корты янында тирескә батарсың ○ 4719 -● 4720; 4761; 4762; 6459; 8106; 9164; 10595; 12310; 14216 -БАЛДА (2) ■ Колхозың алда булса, авызың балда булыр ○ 6089 ● 11008 -БАЛДАЙ (3) ■ Ачы булсаң, тоздай бул; татлы булсаң, балдай бул ○ 9114 ● 9355; 16301 -БАЛДАК (3) ■ Балдак бармакка күрә ○ 8765 ● 10911; 12666 -БАЛДАКНЫ (1) ■ Балдакны атсыз бармак кия ○ 8766 -БАЛДАН (14 | 2) ■ Тирес кондызының да чәчәккә менеп балдан авыз итәсе килә ○ 4808 ● 6636; -7227; 7548; 9349; 12752; 13939; 14013, :1, :2; 14069; 14177; 14180; 16054; 16185; 16508 -БАЛДЫЗ (2) ■ Балдыз - алтынга манган көмеш ○ 14589 ● 14653 -БАЛКУЫННАН (1) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 -БАЛКЫДЫ (1) ■ Ай кебек калкыды, кояш кебек балкыды ○ 84 -БАЛЛЫ (5) ■ Кабак карбызга әйткән: "Мин олы", - дигән. Карбыз әйткән: "Син олы булсаң, -мин баллы", - дигән ○ 1605 ● 9165; 9935; 10199; 15470 -БАЛ-МАЙ (1) ■ Бал-май белән авызланганның теле татлы була ○ 9159 -БАЛНЫ (3) ■ Аю да балны ашаган-ашаган да артына сылаган ○ 2077 ● 4722; 9166 -БАЛНЫҢ (4) ■ Балның тәмен аю да белә ○ 2097 ● 2098; 15561; 16474 -БАЛПАНДАЙ (1) ■ Егет булсаң, балпандай талпын ○ 12845 -БАЛТА (51 | 6) ■ Агачның тамырына балта чабып, яфрагы белән дус булма ○ 1669 ● 1835; 18861898; 1899, :1, :2; 1900 (2); 1912; 1923; 1931; 1932; 1933:1; 1934; 1942; 1946; 1953; 1964; 1972; -1973; 1974, :1; 1977-1979; 1990; 2001; 2006; 2441:1; 3927:1; 6364; 7081; 9068; 9154; 9681; -9926; 9930; 10895; 10915; 11519; 13906; 14332; 15660; 16584; 16723 -БАЛТАГА (2) ■ Тимерче балтага туймас ○ 307 ● 1901 -БАЛТАДА (1) ■ Гаеп балтада да бар, сапта да ○ 12486 -БАЛТАДАН (2) ■ Агач үлеме балтадан ○ 1881 ● 16865 -БАЛТА-КОРЫЧ ( | 1) ■ Балта-корыч байдан, үлем ходайдан ○ 5986:1 -БАЛТАҢ (1) ■ Чапма ташка, балтаң ватылыр ○ 199 -БАЛТАҢНЫ (3 | 1) ■ Кирәкмәс балтаңны чыгарып ташлама, кирәк булыр ○ 1974:2 ● 2000; -15449; 17065 -БАЛТА-ПЫЧАК (2) ■ Тумырган да сөягән, балта-пычак тимәгән ○ 1993 ● 12645 -БАЛТАСАП (1) ■ Кирәкмәгән балтасап җиде елдан соң кирәк була, ди ○ 1922 -БАЛТАСЫ (9) ■ Тимерченең балтасы юк, сатучының акчасы юк ○ 315 ● 1894; 1902; 1905; 1933; -1980; 1996; 4151; 9049 -БАЛТАСЫЗ (2) ■ Балтасыз, тактасыз кура корып булмый ○ 1903 ● 1904 -БАЛТАСЫН (2 | 1) ■ Идел чыкканчы балтасын бирә, Идел чыккач сабын да тоттырмый ○ 511 -● 1933:2; 1979 -БАЛТАЧЫНЫҢ (2) ■ Балтачының балтасы китек, пыялачының тәрәзәсе ватык ○ 1905 ● 8705 -БАЛТЫРГА (1) ■ Баш җылысы балтырга ○ 10253 -БАЛТЫРГАН (1) ■ Елына бер балтырган ашамаган кешенең эче кортлар, имеш ○ 1278 -БАЛТЫРЫН (1) ■ Киткәннең балтырын кара, кайтканның куенын кара ○ 6788 -БАЛЧЫ (5) ■ Малчы мал карар, балчы бал карар ○ 2394 ● 4722-4724; 4742 -БАЛЧЫК (11 | 2) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 46; 189; 257; 7313; 8361; -9153, :1, :3; 10223; 15072; 15079; 15401 -БАЛЧЫККА (1) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 -БАЛЧЫКНЫ ( | 1) ■ Бал балчыкны ярата ○ 9153:2 -БАЛЧЫКСЫЗ (1) ■ Башмак балчыксыз булмас, арпа кылчыксыз булмас ○ 9032 -БАЛ-ШИКӘР (1) ■ Ачу - агу, йотсаң - бал-шикәр ○ 12426 -БАЛЫ (7) ■ Бал кортының балы бар, балга хәтле назы бар ○ 4720 ● 4733; 9167; 9314; 10199; -14178; 15663 -БАЛЫГЫ (8) ■ Буасы булса, балыгы булыр ○ 357 ● 411; 4478; 4499; 4509; 5023; 5101; 5234 -БАЛЫГЫНА (1) ■ Балыгына күрә кармагы ○ 4442 -БАЛЫК (77 | 5) ■ Бер су белән генә торып булса, балык кармакка капмас иде ○ 348 ● 356; 359; -416; 447; 458; 474; 477; 1382; 1819; 3822; 4425; 4438; 4441; 4443-4448; 4449, :1, :2; 4450-4460; -4482; 4484; 4485; 4487; 4489-4495; 4497; 4501; 4502; 4504; 4505; 4507; 4508; 4510; 4529-4531; -4534-4537; 4540; 4544; 4548; 4556; 4676; 5300; 7597; 7964; 9260:2; 11078, :1, :2; 12121 (2); -12358; 12922; 12947; 13133; 15197; 15578; 16913; 16969 -БАЛЫККА (10) ■ Балыкка - арык, тараканга - ярык ○ 4461 ● 4462-4464; 4472; 4481; 4483; -4541; 16913; 16970 -БАЛЫКЛАР (1) ■ Вак балыклар арасында йөзгән чабаклар түгел без ○ 4538 -БАЛЫКЛАРНЫҢ (1) ■ Сай суны болгатырга вак балыкларның да көче җитә ○ 420 -БАЛЫКНЫ (7) ■ Тимерне кызуында сук, балыкны уйнаганда тот ○ 303 ● 3316; 4465; 4466; -4502; 4513; 4545 -БАЛЫКНЫҢ (10) ■ Балыкның байлыгы - итәк-җиңең кипкәнче ○ 4467 ● 4468-4471; 4498; 4503 -(2); 12105; 13343 -БАЛЫКСЫЗ (1) ■ Мунча пирсез булмый, күл балыксыз булмый ○ 16743 -БАЛЫКЧЫ (12) ■ Игенче - кырда, балыкчы - суда ○ 1407 ● 1409; 2009; 4472-4476; 4492; 5742; -11828; 14361 -БАЛЫКЧЫДАН (1) ■ Диңгез турында балыкчыдан сора ○ 4486 -БАЛЫКЧЫНЫ (1) ■ Балыкчы балыкчыны ерактан күрә ○ 4473 -БАЛЫКЧЫНЫҢ (4) ■ Балыкчының арты юеш, тамагы ач ○ 4477 ● 4478-4480 -БАЛЫН (3) ■ Балчы корт карар, балын корт табар ○ 4723 ● 9168; 15569 -БАЛЫНА (3) ■ Бәрәңге балына чебен җыелмый ○ 1595 ● 9146; 9879 -БАЛЫҢ (2) ■ Кесәңдә малың булмаса, телеңдә балың булсын ○ 7364 ● 15491 -БАП (1) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа кап, -мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 -БАПЛАГАНЫҢ (1) ■ Иске киемне баплаганың - яңа киемне саклаганың ○ 8863 -БАР (576 | 7) ■ Җирнең чиге бар, күкнең чиге юк ○ 81 ● 135 (2); 215; 219; 220; 244; 271; 272 (3); -301 (2); 373 (2); 429; 478 (2); 484 (2); 485 (2); 558 (2); 581 (2); 587 (2); 591; 621 (2); 636; -638 (5); 662; 666; 681; 693; 698; 754 (2); 758 (2); 763; 764 (2); 793; 863; 1026; 1027; 1028 -(2); 1034; 1064; 1068 (3); 1087 (2); 1210; 1250; 1280; 1351; 1373 (2); 1402 (2); 1491; 1503 (2); -1551; 1733 (2); 1738 (2); 1838; 1839; 1937; 1939:1; 2027; 2124; 2204; 2268; 2284; 2324; 2350; -2355; 2454; 2502 (2); 2588; 2589 (2); 2590; 2745; 2748 (2); 2752 (2); 2867; 3023; 3088 (2); 3124; -3212 (2); 3219; 3220; 3331; 3440; 3817 (2); 3848; 3856; 3913; 3995; 4066; 4094 (2); 4183; 4184; -4256; 4298:1; 4405; 4413; 4415; 4589; 4610; 4720 (2); 4749; 4877 (2); 4882; 4889 (2); 4904; 4966; -5082; 5154; 5165; 5173; 5263; 5273; 5340; 5344; 5407; 5502; 5518 (2); 5583 (2); 5609; 5634; 5670 -(2); 5719; 5775 (2); 5780; 5829; 5852; 5858; 5864; 5898; 5983 (2); 6005 (2); 6046 (2); 6183; 6335; -6351; 6357; 6365; 6404 (2); 6405; 6406 (2); 6407; 6422 (2); 6498; 6514 (2); 6621; 6744; 6871; -6879; 6913; 7006; 7156; 7255; 7265 (2); 7271; 7359; 7404; 7527; 7540-7552; 7553 (2); 7554 (2); -7555 (2); 7574; 7576; 7584; 7596; 7598; 7601; 7603 (2); 7604-7606; 7619; 7622; 7625-7627; -7629-7631; 7632 (3); 7633-7636; 7647; 7648; 7661 (2); 7730 (2); 7785; 7807; 7855; 7884; 7894; -7922 (2); 7932 (2); 7957, :1, :2; 7958; 8005; 8017; 8025; 8046; 8109 (4); 8125 (2); 8134 (2); 8178; -8200; 8237 (2); 8266; 8283; 8304; 8308 (2); 8311; 8319 (2); 8324 (2), :1, :2; 8326; 8354; 8417; -8421 (2); 8434 (2); 8475; 8491; 8571; 8598; 8619; 8627; 8880 (2); 8917; 8961; 9006; 9061; 9125 (2); -9130 (2); 9143; 9144; 9169 (2); 9178; 9287; 9340; 9385 (2); 9400; 9519; 9557; 9628; 9696; 9722; -9878 (2); 9924; 9946; 9952 (2); 9973; 10019; 10049; 10061; 10074; 10147; 10149; 10178; 10179; -10219; 10301 (2); 10321; 10324; 10411 (2); 10413; 10523 (2); 10585; 10588 (2); 10732 (2); 10768; -10775; 10817 (2); 10827; 10843 (2); 10945; 10982 (3); 11056; 11079; 11129; 11147 (2); 11292; -11347; 11348; 11361; 11365; 11410; 11505; 11544 (2); 11656; 11671; 11828; 11854; 11972 (2); -12018; 12025; 12029 (2); 12087; 12094; 12109 (2); 12284 (2); 12435; 12453; 12486; 12487 (2); -12512:1; 12540; 12572; 12761 (4); 12778; 12843; 12917 (2); 12920; 12931; 12948; 13027; 13072; -13097; 13101; 13124; 13135 (2); 13146; 13193; 13224; 13228 (2); 13231; 13305 (3); 13306 (2); -13307 (2); 13308 (2); 13309 (2); 13310 (2); 13311 (2); 13312 (2); 13328; 13331; 13372 (2); 13474; -13484 (2); 13534; 13608 (2); 13615; 13623 (3); 13668; 13672; 13695; 13806 (2); 13870; 13974; -13978; 14153 (2); 14154; 14246 (2); 14443; 14447; 14457; 14505 (2); 14508 (2); 14557 (2); 14558; -14571; 14689 (2); 14706 (2); 14715; 14724 (2); 14759 (2); 14978; 15038 (4); 15041 (2); 15042 (2); -15065; 15067 (2); 15068 (3); 15198; 15199; 15245; 15277; 15279 (2); 15299 (2); 15331; 15398; -15471; 15482; 15484; 15537 (2); 15571; 15576; 15577 (2); 15579; 15638; 15657; 15658; 15671 (2); -15774 (2); 15784; 16186; 16203; 16229; 16230; 16237 (2); 16238; 16261 (2); 16262; 16265 (2); -16341 (2); 16395; 16434; 16445; 16587; 16594 (2); 16698 (2); 16708; 16741; 16750; 16802; -16857 (2); 16867 (2); 16896; 16897; 16959 (2); 16985; 16990; 17006 (2); 17040 -БАРА (36) ■ Ак белән кара - икесе ике юлдан бара ○ 549 ● 809 (2); 1772; 2291; 2740 (2); 3716; -3933; 4681 (2); 5278; 6436; 6737; 6740-6742; 6863; 7016; 8060; 8151; 9938 (2); 10982; 11285; -11586; 11590; 12869; 13796; 13833; 14582; 14793; 15009; 15995 (2); 16141 -бара → тора-бара -БАРАБАН (9) ■ Булмаган туйга алдан барабан какмыйлар ○ 13266 ● 16343; 16344; 16365; 16374; -16409; 16446; 16455; 16484 -БАРАБАНЧЫ (1) ■ Барабан таяк ала, барабанчы акча ала ○ 16344 -БАРА-БАРА (3) ■ Кош бара-бара төз китәр ○ 3841 ● 6741; 7141 -БАРАДЫР (1) ■ Үләм дигән кодагый үгез әйдәп барадыр ○ 14649 -БАРАЛМАС (1) ■ Җилкәне юк тал каек җилгә каршы баралмас ○ 7093 -БАРАЛМАССЫҢ (1) ■ Хәйлә белән ерак баралмассың ○ 12589 -БАРАМ (5) ■ Каз артыннан барам дип, бака ботын аерган, ди ○ 4663 ● 6742; 6821; 14582; 14793 -БАРАМЫН (2) ■ - Кайгы, кая барасың? - Картайтырга барамын. - Сагыш, кая барасың? - Саргайтырга барамын ○ 14881 (2) -БАРАСЫ (2) ■ Барасы килмәгән ат тәртәгә тибә ○ 2625 ● 13134 -БАРАСЫМ (1) ■ Синең өйләнәсең юк, минем кияүгә барасым юк ○ 13251 -БАРАСЫҢ (4) ■ Печән юлы белән барасың ○ 1358 ● 7875; 14881 (2) -БАРГА (8) ■ Арыслан киек үз каршысында тау барга кайгырмас ○ 2042 ● 2956; 7556; 7557; 7637; -9028; 10568; 14794 -БАРГАН (24 | 1) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 755; 1996; -2626; 2627; 3515; 5174; 6808; 6815 (2); 7016:1; 8511 (2); 8512; 11782 (2); 11783 (2); 11784 (2); -11785; 11786; 13226 (2); 13672 -БАРГАНГА (1) ■ Алда барганга урын күп ○ 664 -БАРГАНДА (15) ■ Ташу барганда гөрләвек белән дә уйнама ○ 462 ● 502; 1418; 1772; 3699; 5616; -6743; 6745; 7039; 8030; 10209; 11985; 13395; 13908; 15785 -БАРГАНЧЫ (6) ■ Өшеп барганчы пешеп бар ○ 6871 ● 7844; 12241; 13163; 13328; 14565 -БАРГАНЫ (2) ■ Колның куйга барганы - туйга барганы ○ 5845 (2) -БАРГАНЫҢНЫ (1) ■ Алдыңа кара - кая барганыңны белерсең, артыңа кара - каян чыкканыңны -белерсең ○ 668 -БАРГАЧ (2) ■ Белешең булса, баргач бәлеш ашарсың ○ 5304 ● 16950 -БАРДА (59) ■ Кояш барда йолдыз күренми ○ 34 ● 485 (2); 707; 1535; 2454; 2611; 2612 (2); -2613 (2); 4882; 4921 (2); 4999; 5083; 5378; 6098 (2); 6335; 6362 (2); 7025; 7150 (2); 75587560; 7661; 7773; 7774; 7870; 8255; 8470; 8772; 8868; 9025 (2); 9287; 9696; 9885 (2); 10575; -10579 (2); 10580 (2); 10581 (2); 10778 (2); 11138; 11335 (2); 14384; 14429; 15379; 16541 (2) -БАРДАН (8) ■ Төсе бардан түңелмә ○ 619 ● 7561; 7562; 7603; 7625-7627; 10698 -БАРДЫ (1) ■ Өтәргә дип барды, өтелеп кайтты ○ 5714 -БАРДЫК (1) ■ Канат алырга бардык, койрыксыз кайттык ○ 3892 -БАРДЫМ (1) ■ Иргә бардым, имгәк алдым ○ 13248 -БАРДЫҢ (1) ■ Аяк арбадан яхшы - киттең дә бардың ○ 10886 -БАРДЫР (4) ■ Ай-һай синең йөрешең, бардыр синең бер эшең ○ 6283 ● 12057; 14977; 16138 -БАРИС (1) ■ Бер көн Харис белән, бер көн Барис белән ○ 12800 -БАРЛАР (2) ■ Ничә барлар юк булган, ничә юклар бар булган ○ 7596 ● 15578 -БАРЛЫ (7) ■ Ялгыз кеше барлы булса да зарлы ○ 5100 ● 7314 (2); 7447; 7563; 7599; 14670 -БАРЛЫГЫ (2) ■ Хатын белән хатын талашса, яшьлеге белән картлыгын әйтер; бай белән ярлы -талашса, барлыгы белән юклыгын әйтер ○ 7426 ● 7577 -БАРЛЫДАН (1) ■ Ат алсаң, барлыдан ал; хатын алсаң, ярлыдан ал ○ 13125 -БАРЛЫК (9) ■ Карганы патша иткәннәр дә, "кар-р" дип кычкыра белмәгән барлык кошларның -да күзен чукыган, ди ○ 3992 ● 7564-7570; 11601 -БАРЛЫКНЫҢ (1) ■ Барлыкның соңы белән юклыкның соңы бер ○ 7571 -БАРЛЫКТА (1) ■ Барлыкта тарлык юк, киңлектә кимлек юк ○ 7572 -БАРЛЫНЫҢ (1) ■ Барлының базары янында ○ 7573 -БАРМА (30) ■ Биек тауның түбәсен күр дә төбенә барма ○ 119 ● 665; 1679; 1807; 1904; 2018; -2087; 2372; 2692; 3539; 3747; 5315; 5502; 5743 (2); 6744; 7039; 9617; 10130 (2); 12242; 13146; -13245; 13267; 13597 (2); 13611 (2); 15638; 16721 -БАРМАГАН (2) ■ Бармаган җирдә бакыр бар, барсаң тимер табылмас ○ 271 ● 272 -БАРМАГАНДА (1) ■ Бармаганда барырсың, барганда калырсың ○ 6745 -БАРМАГАЧ (1) ■ Аты бармагач, тәртәсен кыйный ○ 2751 -БАРМАГЫ (5) ■ Байның бармагы үзенә кәкре ○ 7272 ● 10896; 10980; 10999; 14287 -БАРМАГЫЛ (1) ■ Барнагыл да барнагыл дип, Барнаулга бармагыл ○ 7776 -БАРМАГЫН (5 | 1) ■ Белгән белгәнен эшләр, белмәгән бармагын тешләр ○ 6338 ● 6472; 6527; -9162:1; 10611; 16477 -БАРМАГЫНА (1) ■ Бармагына ышанган кашыксыз калган ○ 10897 -БАРМАГЫҢ (2) ■ Кыскыч барда утка бармагың тыкма ○ 8470 ● 10237 -БАРМАГЫҢНЫ (4) ■ Бер бармагыңны бөкләсәң, бишесе бөгелер ○ 10909 ● 10964; 12404; 16773 -БАРМАДЫМ (1) ■ Аягым белән бармадым, кулым белән алмадым ○ 10987 -БАРМАК (35 | 1) ■ Бу чакта бияләй эчендә бармак кыймылдатканны беләләр ○ 781 ● 1484; 6277; -8252; 8766; 9037; 9039; 9152; 9161; 9162, :2; 9166; 9444; 9621; 10895; 10898-10900; 10906; -10910; 10919; 10929 (2); 10955; 11000; 11001; 11018; 11039; 11049; 11053; 11706; 15046; 15274; -15535; 16967 (2) -БАРМАККА (8) ■ Балдак бармакка күрә ○ 8765 ● 10911; 10916; 11001-11003; 11767; 12666 -БАРМАКЛАР (1) ■ Бармаклар да барысы да тигез түгел ○ 10901 -БАРМАКНЫ (1 | 4) ■ Бал татлы дип бармакны йотмыйлар ○ 9161:1 ● 9161:2, :3, :4; 10912 -БАРМАКНЫҢ (1) ■ Биш бармакның кайсын тешләсәң дә тигез авырта ○ 10917 -БАРМАКСЫЗ (1) ■ Юаш дип бармагыңны авызына тыкма, бармаксыз калырсың ○ 12404 -БАРМАКТАН (1) ■ Ил белән киселгән бармактан кан чыкмый ○ 4923 -БАРМАМ (4) ■ Эш дигәндә мин бармам, аш дигәндә мин калмам ○ 6319 ● 6328; 9395; 14795 -БАРМАС (9 | 1) ■ Аюдан курыккан урманга бармас ○ 2086 ● 2178; 2451:1; 2515; 3737; 4232; -7876; 9889; 13094; 13319 -БАРМАСА (2) ■ Су синең артыңнан бармаса, син суның артыннан бар ○ 429 ● 10888 -БАРМАСАҢ (2) ■ Чакырганга бармасаң, чакыручыга зар булырсың ○ 10180 ● 13134 -БАРМЫ (3) ■ Ишәккә: "Сине оҗмахка кертәбез", - дигәннәр икән, ишәк: "Анда шайтан таягы -бармы соң?" - дип сораган, ди ○ 2979 ● 16022; 16036 -БАРМЫЙ (6) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 ● 3498; 6988; 9540; -9597; 11586 -БАРМЫЙЛАР (4 | 1) ■ Чикләвек җыйганда җиләккә бармыйлар ○ 1764 ● 1868:1; 4463; 5623; -БАРНАГЫЛ (2) ■ Барнагыл да барнагыл дип, Барнаулга бармагыл ○ 7776 (2) -БАРНАГЫЛЫ (1) ■ Байның бар малы ятар, ярлының барнагылы йөгерер ○ 7271 -БАРНАУЛГА (1) ■ Барнагыл да барнагыл дип, Барнаулга бармагыл ○ 7776 -БАРНЫ (6) ■ Җире барны җир тартыр, җир тартмаса ил тартыр ○ 5126 ● 5157 (2); 7574; 12781; -БАРНЫҢ (55) ■ Җире барның җиме бар ○ 215 ● 581 (2); 621 (2); 666; 758; 764 (2); 2589 (2); -2590; 3220; 4749; 5154; 5167; 5658; 6183; 7329; 7404; 7575-7578; 7622; 7716; 7958; 8200; -8308 (2); 8309; 8434 (2); 8533; 8627; 10775; 10945; 11129; 11347; 11348; 11898; 12672; 13027; -14154; 14557 (2); 14558; 14571; 14715; 15068 (3); 15318; 15482; 15579 -БАРСА (16) ■ Ары барса - ат яны, бире барса - бия яны ○ 2737 (2) ● 4682; 4732; 5138; 5725; -6563; 6996; 7874 (2); 11012; 12289; 12944; 14376; 14555; 15296 -БАРСАҢ (61) ■ Кая барсаң да, бер кояш ○ 30 ● 69; 271; 366; 388; 824; 2173; 2262; 4007; 5138; -5165; 5670 (2); 5671 (2); 6759 (2); 6924; 7807; 7855; 7877; 7920; 8365; 9836; 9912; 9973; 10061; -10130-10133; 10160; 10280; 11463; 11787; 11788 (2); 11789 (2); 12333; 13134; 13135; 13305 (2); -13306; 13307; 13308 (2); 13309-13314; 13329; 14798; 14895; 16913 (2); 17065 (2) -БАРСЫН (1 | 1) ■ Алты яшәр юлдан кайтса, алтмыш яшәр күрешә барсын ○ 6730:2 ● 12471 -БАРУ (5) ■ Дөя кәгъбәгә бару белән хаҗи булмас ○ 2917 ● 7938 (2); 10183; 11007 -БАРУЧЫ (3) ■ Туры юлдан баручы армый да, азмый да ○ 6817 ● 13120; 16512 -БАРУЫ-КАЙТУЫ (1) ■ Ил күрүе илле сум, баруы-кайтуы йөз сум ○ 4936 -БАРЧА (2) ■ Барына - барча, югына - юкча ○ 7581 ● 12408 -БАРЧАНЫКЫ (1) ■ Туй - тиешленеке, бәйрәм - барчаныкы ○ 13296 -БАРЫ (10) ■ Менә сиңа тары - хәзинәдә бары ○ 1583 ● 3124; 7315; 7576; 7579; 7580; 7638; -11726; 14517; 15076 -БАРЫБЕР (8 | 1) ■ Ишәк, хөкүмәт казнасын ташыса да, барыбер ишәк булып калыр ○ 2969 -● 3144; 3976; 4249; 6522; 7016:2; 7017; 15598; 16317 -БАРЫБЫЗ (1) ■ Гриш-гриш, барыбыз да бер иш ○ 5516 -БАРЫБЫЗГА (1) ■ Бер пар салды - барыбызга да чабынырга җитте ○ 8643 -БАРЫЙК (1) ■ Ялкауга: "Әйдә эшкә барыйк", - дигәч, "Хәлем юк", - дигән. "Кил ашарга", дигәч, "Кайда минем тәти кашык?" - дигән ○ 6596 -БАРЫМТА (2) ■ Барымта карулы, кире кайтарулы ○ 5543 ● 7203 -БАРЫМТАГА ( | 1) ■ Барымтага - карымта ○ 5543:1 -БАРЫМТАЛЫ (1) ■ Ярлы кеше белән кода булганчы, бай кеше белән барымталы бул ○ 7458 -БАРЫН (17) ■ Артыңда ни барын белмәсәң - тотылырсың, алдыңда ни барын күрмәсәң - егылырсың ○ 678 (2) ● 852; 5564 (2); 6032; 6099; 7161; 7316; 7541; 7648; 9697; 9906; 9989; 11151; -14860; 16475 -БАРЫНА (8) ■ Кояш барына да бертигез карый ○ 35 ● 7581-7583; 7641; 11823; 11824; 15425 -БАРЫНДА (9) ■ Эт барында таяк булмый, таяк булганда эт туры килми ○ 3561 ● 7642; 8229; -9626; 13262 (2); 14294; 14335 (2) -БАРЫННАН (5) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан -да узар ○ 3081 ● 4898; 14357; 14517; 16469 -БАРЫНЧА (4) ■ Бар - барынча, юк - хәленчә ○ 7542 ● 7599; 10066; 11970 -БАРЫН-ЮГЫН (1) ■ Барын-югын белмидер, бал телидер күңелем ○ 7640 -БАРЫҢ (4) ■ Яуга барсаң - барың бар, дауга барсаң - берең бар ○ 5670 ● 5744 (2); 7163 -БАРЫҢНЫ (1) ■ Бер югыңны бар итим дигәнче, бер барыңны юк итәсең ○ 7584 -БАРЫП (29 | 3) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк ○ 336 -● 386; 714; 1463; 1613; 2066; 2323; 2666; 3162; 3228; 3948; 4917; 5414 (2), :1 (2); 5700; 5715; -6766; 6899; 9318; 9406; 9657 (2); 11182; 11285; 12000:3; 13174; 13257; 14924; 15904; 16876 -БАРЫР (17) ■ Төлке никадәр качса да, барыр җире күрекче кибетендә ○ 2298 ● 2959; 3981; 6583; -6811 (2); 7879; 8031; 9820; 11423; 11784; 12227; 13020; 14155; 14590 (2); 16148 -БАРЫРГА (4) ■ Саламда торган ат саламга барырга гына ярый ○ 2676 ● 4708; 6989; 15538 -БАРЫРМЫН (1) ■ Байга сәлам әйт, ярлыга үзем барырмын ○ 7213 -БАРЫРСЫҢ (16) ■ Барырсың узг��н буш көнгә ○ 1033 ● 6745; 6759 (2); 6770 (2); 7258; 11788 (2); -11789; 11934; 14795; 16514; 16989; 17028 (2) -БАРЫСЫ (5) ■ Барысы да бер чыбыктан сөрелгән ○ 1981 ● 4192; 4287; 10901; 12799 -БАРЫСЫННАН (1) ■ Акча бирсәң - аза, кием бирсәң - туза, яхшылык итсәң - барысыннан да -уза ○ 12098 -БАРЫШ (1) ■ Гаеп иткәннең өенә барыш ○ 12488 -БАРЫШКАН (1) ■ Үзләре табышкан, үзләре барышкан ○ 13258 -БАРЫШЛЫЙ (1) ■ Мал - үтеп барышлый ял итәргә туктаган юлчы ○ 7389 -БАРЫ-ЮГЫ (1) ■ Бары-югы бәрабәр ○ 7639 -БАС (3) ■ Еланның койрыгына басма, башына бас ○ 4647 ● 8523; 13319 -БАСА (16 | 1) ■ Черек агачны корт баса ○ 1705 ● 2062; 2638; 2701; 3184; 3381; 5286 (2); 6885; -8138; 9393; 14349; 14727, :1; 14872; 15335; 15874 -БАСАЛМАССЫҢ (1) ■ Үпкәне - ачу белән, утны май белән басалмассың ○ 12637 -БАСАР (31) ■ Эшләгән тимер ялт итәр, эшләмәгәнен тут басар ○ 323 ● 1088; 1427; 1465; 1684; -1712; 2095 (2); 2335; 2480; 2847; 4422; 4428; 4756; 4863 (2); 4980; 6549 (2); 7257 (2); 7355; -7443; 8235; 12096 (2); 12855; 13143; 13446; 14780 (2) -БАСАРГА (1) ■ Табаны пешкән мәче төсле кая басарга белми ○ 3395 -БАСАРЛАР (1 | 3) ■ Усал булсаң асарлар, юаш булсаң басарлар, уртача булсаң, ил агасы ясарлар -○ 12166 ● 12166:1, :2, :3 -БАСАСЫ (1) ■ Бер басасы җиргә мең баса ○ 6885 -БАСАСЫҢ (1) ■ Бәлале җиргә басма, басасың икән качма ○ 14818 -БАСКАН (13) ■ Баскан эздән су чыгара ○ 500 ● 787; 1354; 1692; 5059; 6528; 6884; 8556; 10883; -10983; 11790; 13578; 15268 -БАСКАНДА (1) ■ Ана каз йомырка басканда, ата каз янында биер ○ 4231 -БАСКАННЫ (2) ■ Ат басканны җир белә ○ 2482 ● 2847 -БАСКАНЧЫ (4) ■ Җир безне басканчы, без җиргә басып калыйк ○ 251 ● 539; 10741; 12004 -БАСКАЧ (2) ■ Тырмавычны белмәсәң, тешенә баскач белерсең ○ 1315 ● 11054 -БАСКЫЧ (6) ■ Баскыч башына берәр атлап менеп җитәрсең ○ 8596 ● 10275; 11405; 12701; -13668; 14719 -БАСКЫЧКА (1) ■ Баскычка берәр атлап менсәң, югары менәрсең ○ 8597 -БАСКЫЧНЫҢ (1) ■ Баскычның ике башы бар ○ 8598 -БАСКЫЧТАН (1) ■ Черек баскычтан менмә - түнәрсең, черек басмага басма - батарсың ○ 8634 -БАСКЫЧЫ (7) ■ Күкнең баскычы юк ○ 60 ● 7275; 10654; 12480; 14688; 15529; 16496 -БАСМА (9) ■ Кәҗә киреләнсә - басма уртасында ○ 3029 ● 4647; 4654; 4661; 6812; 6827; 8634; -14540; 14818 -БАСМАГА (2) ■ Черек басмага басма - батарсың ○ 6827 ● 8634 -БАСМАГАН (3) ■ Аягына сыер басмаган ○ 3245 ● 13781; 14461 -БАСМАМ (1) ■ Бәхетсез ат басмам дигән төшнең уртасына баса ○ 2638 -БАСМАС (7) ■ Канатлы очып җитмәс җир, кайгаклы җитеп басмас җир ○ 226 ● 2472; 3097; -4564; 4597; 15053; 16373 -БАСМАСА (1 | 1) ■ Дөнья - куласа, бер басмаса бер баса ○ 14727:1 ● 16431 -БАСМЫЙ (4) ■ Эт аягын эт басмый ○ 3557 ● 4312; 6339; 8322 -БАСМЫЙЛАР (1) ■ Тармадан тула басмыйлар ○ 1563 -БАСМЫЙМЫН (1) ■ Ат басмыймын дигән җирне өч басар, ир татымыймын дигән тозны өч -татыр ○ 13446 -БАСМЫЙСЫҢ (1) ■ Үз үкчәңә үзең басмыйсың ○ 10976 -БАССА (6 | 1) ■ Типсә тимер өзәрлек, басса бакыр өзәрлек ○ 332 ● 2335; 3184; 4405:1; 4980; -9862; 16417 -БАССАЛАР (1) ■ Сөялеңә бассалар, сөялеп тора алмассың ○ 15286 -БАССАҢ (3) ■ Койрыгына бассаң, тычкан да чыелдый ○ 3403 ● 3422; 4668 -БАССЫН (2) ■ Яман агачка асылынганчы, яхшы агач үзеңне бассын ○ 1714 ● 12004 -БАСТЫ (2) ■ Бүрәнәгә басты бүдәнә, бүдәнәне басты бүрәнә: бүрәнә дә гаепле, бүдәнә дә гаепле -○ 3914 (2) -БАСТЫМ (1) ■ Бастым - киез булды, киердем - киез итек ○ 9030 -БАСТЫРДЫМ (1) ��� Быел итек бастырдым, ул да булды тездән үк, без бай дип үк мактанмыймын, икмәк бетте көздән үк ○ 7530 -БАСТЫРМА (2) ■ Таш астында - кәлтә, кибән астында - тычкан, бастырма астында чыпчык -үлми ○ 4680 ● 9582 -БАСТЫРУ (1 | 3) ■ Кайнар табага бастыру ○ 10031 ● 10031:1, :2, :3 -БАСТЫРЫГЫ (3 | 4) ■ Җир бастырыгы - тау, тау бастырыгы - таш ○ 212 (2) ● 212:1 (2), :2, :3; -БАСТЫРЫЛА (1) ■ Ач - төшендә оча, тук - бастырыла ○ 9549 -БАСТЫРЫП ( | 1) ■ Кызган табага бастырып биетү ○ 10031:4 -БАСТЫРЫР (2) ■ Тавык, бер күкәй салганчы, бөтен мәхәлләне аякка бастырыр ○ 4303 ● 14279 -БАСУ (2) ■ Сыер басу таптаган өчен чөйдәге бозау тиресен кыйнамыйлар ○ 3185 ● 16402 -БАСУГА (1) ■ Басуга сүз чәчеп булмый ○ 15786 -БАСУДА (1) ■ Басуда балык булмас ○ 1382 -БАСУДАН (1) ■ Данны басудан эзлә ○ 1393 -БАСУЫ (1) ■ Арышы булсын, басуы табылыр ○ 1524 -БАСУЫГЫЗНЫҢ (1) ■ "Урыр идем уруын, басуыгызның җае юк", - дип әйтте, ди, бер килен -○ 13389 -БАСУЫННАН (1) ■ Карчыганың очышыннан, ир егетнең аяк басуыннан ○ 13555 -БАСЫЙМ (1) ■ Басыйм дисәң, җир күп ○ 112 -БАСЫЛ (1) ■ Ташкын булсаң - басыл, шашкын булсаң - асыл ○ 11930 -БАСЫЛА (1) ■ Яңгырдан соң тузан да басыла ○ 1171 -БАСЫЛДЫ (1) ■ Кар яуды - эз басылды ○ 1098 -БАСЫЛМЫЙ (2) ■ Җилдерми йөгерек басылмый ○ 2814 ● 16410 -БАСЫЛЫР (1) ■ Каты яңгыр тиз ачылыр, каты ачу тиз басылыр ○ 12516 -БАСЫМЧАК (1) ■ Арык кеше - алчак, базык кеше - басымчак ○ 10745 -БАСЫП (19) ■ Җир безне басканчы, без җиргә басып калыйк ○ 251 ● 296; 2776; 2882; 3925; -4251; 4756; 5377; 5638; 5772; 7256; 9888; 10723; 11007; 11362; 13165; 14639; 14957; 15395 -БАТ (1) ■ Батсаң, таза суга бат ○ 346 -БАТА (3) ■ Бата торган - еланга да тотына ○ 345 ● 7751; 16123 -бата → ката-бата -БАТАЛАР (1) ■ Турыдан барам дип, сазга баталар ○ 6821 -БАТАР (1) ■ Хәйлә сазы сеңгәлек: бер аягыңны алганчы икенчесе батар ○ 12590 -БАТАРСЫҢ (4) ■ Бал корты янында балга батарсың, тирес корты янында тирескә батарсың -○ 4719 (2) ● 6827; 8634 -БАТАРЫН (1) ■ Таң атырын тавык белер, көн батарын кәккүк белер ○ 4333 -БАТАСЫ (1) ■ Балыкның батасы юк ○ 4468 -БАТАСЫЗ (1) ■ Атасыз йорт - батасыз йорт ○ 14329 -БАТАСЫҢ (1) ■ Курку төбе диңгез - батасың да китәсең, тәвәккәл төбе көймә - утырасың да -кичәсең ○ 11178 -БАТКАГЫНА (1) ■ Бака - баткагына, балык - күленә ○ 4556 -БАТКАГЫНДА (1) ■ Бака күпме генә сикерсә дә - үз баткагында ○ 4568 -БАТКАК (1) ■ Баткак бакага килешер ○ 113 -БАТКАКТА (2) ■ Ишәк эзе каткакта калмый, баткакта кала ○ 2970 ● 4574 -БАТКАКТАН (1) ■ Бака баткактан курыкмас ○ 4557 -БАТКАН (7) ■ Баткан тайганнан көлгән ○ 114 ● 440; 763; 3214; 7117; 10902; 11280 -БАТКАНГА (1) ■ Батканга яңгыр куркыныч түгел ○ 1075 -БАТКАНДА (1 | 1) ■ Батканда балта бирмәкче иде, тартып чыгаргач, сабын да кызгана ○ 1933:1 -● 2568 -БАТКАННЫҢ (1) ■ Суга батканның яңгырдан куркуы юк ○ 441 -БАТКАНЫН (1) ■ Түшке аелның батканын иясе белмәс, ат белер; ир егетнең кадерен ага-эне -белмәс, ят белер ○ 14683 -БАТМАН (9) ■ Идел суы илле батман ○ 510 ● 3912; 4177; 4914; 8032; 9172; 9880; 11093; 13214 -БАТМАНДАЙ (2) ■ Кеше йодрыгын күрмәгән үз йодрыгын батмандай санар ○ 10926 ● 13942 -БАТМАНЛАП (2) ■ Батманлап кергән авыру мыскаллап чыгар ○ 15200 ● 16039 -БАТМАНЫ (2) ■ Һәр нәрсәнең үз батманы бар ○ 8017 ● 8078 -БАТМАНЫН (1) ■ Йокының батманын йокласаң, почыгы кала ○ 6657 -БАТМАС (3) ■ Атлас суга батмас ○ 8670 ● 12365; 14791 -БАТМАСТАН (1) ■ Батмастан күбеккә тотыну ○ 501 -БАТМЫЙ (4) ■ Суда батмый, утта янмый ○ 529 ● 6415; 8582; 11280 -БАТМЫЙМЫН (1) ■ Таң атмыймын дисә дә, көн куймый; көн батмыймын дисә дә, төн куймый -○ 947 -БАТРАК (1) ■ Байдан батрак артмый ○ 5738 -БАТСАҢ (1) ■ Батсаң, таза суга бат ○ 346 -БАТСЫН (1) ■ Кыз бала төшкән җирендә таш булып батсын ○ 13183 -БАТТЫ (1) ■ Чулпан калыкты - ай батты ○ 70 -БАТТЫМ (1) ■ Диңгездән чыктым, коега баттым ○ 507 -БАТУЧЫ (1) ■ Суга батучы умарта корты саламга ябышып калган ○ 4743 -БАТУЧЫЛАР (1) ■ Аракы стаканында батучылар диңгездә батучылардан күбрәк ○ 9808 -БАТУЧЫЛАРДАН (1) ■ Аракы стаканында батучылар диңгездә батучылардан күбрәк ○ 9808 -БАТЫП (7) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 502; 1057; 4761; -9626; 9822 (2) -БАТЫР (73 | 8) ■ Аю - базында батыр ○ 2071 ● 2273:1; 2556; 3127 (2); 3675; 4385; 5123; 55445549; 5550, :1, :2, :3, :4, :5, :6; 5551; 5578; 5586; 5601; 5620; 5649; 5650; 5655; 5661; 5664; 5676; -6522; 6638; 6977; 7181; 8113 (2); 8787; 9740; 10418, :1; 11079-11083; 11084 (3); 11085-11092; -11167 (2); 11169; 11172; 11173; 11180; 11210; 11308; 11386 (2); 11838; 12598; 12625; 12835; -12836; 12901; 13079; 13452; 13798; 15565; 15566 (2); 15644 -БАТЫРА (1) ■ Күп куркыта, тирән батыра ○ 5028 -БАТЫРАЙТА (1) ■ Байлык батырайта, ярлылык кәкрәйтә ○ 7241 -БАТЫРГА (3) ■ Эт батырга өрер, куркакны тешләр ○ 3562 ● 11093; 11094 -БАТЫРДАН (2) ■ Мәйданда еккан батырдан яуда еккан батыр олы ○ 5601 ● 11095 -БАТЫРЛАНМА (1) ■ Мич башында батырланма, кырда курыкма ○ 11245 -БАТЫРЛАНЫР (1) ■ Курыкканны күп кусаң, батырланыр ○ 11189 -БАТЫРЛАР (1) ■ Бозылган илне батырлар төзәтер ○ 11107 -БАТЫРЛЫГЫ (1) ■ Качканның батырлыгы аякта, сугышканның йөрәктә ○ 5582 -БАТЫРЛЫГЫНА (1) ■ Ир батырлыгына таянса, хатын матурлыгына таяныр ○ 13811 -БАТЫРЛЫГЫҢ (1) ■ Матурлыгың белән мактанма, батырлыгың белән мактан ○ 11243 -БАТЫРЛЫГЫҢНЫ (2) ■ Батырлыгыңны мәйданга сынат ○ 6637 ● 11082 -БАТЫРЛЫК (4) ■ Батырлык кыяфәттә түгел, йөрәктә ○ 11096 ● 11168; 11293; 11955 -БАТЫРЛЫККА (1) ■ Ир-егеттә ирлек бар, батырлыкка җирлек бар ○ 13484 -БАТЫРЛЫКТА (2) ■ Дус беленер авырлыкта, ир беленер батырлыкта ○ 5353 ● 11097 -БАТЫРМАС (1) ■ Ата-ана догасы утка-суга батырмас ○ 14395 -БАТЫРМЫН (2) ■ Батырмын дип кем әйтми, яу килгәндә өне юк ○ 5552 ● 10903 -БАТЫРНЫ (1) ■ Батырны яу тудыра ○ 5553 -БАТЫРНЫҢ (2) ■ Батырның ризыгы киң була ○ 11098 ● 11099 -БАТЫРУ (1) ■ Коры елгага батыру ○ 515 -БАТЫРЫ (2) ■ Эш батыры - ил батыры ○ 6162 (2) -БАТЫРЫМ (1) ■ Куян да "батырым", керпе дә "йомшагым" дигән ○ 2252 -БАТЫРЫР (2) ■ Ике койрыкчы бер көймәне батырыр ○ 7022 ● 9700 -БАУ (12) ■ Черек бау белән коега төшмә ○ 479 ● 5534; 7000; 8824; 8919; 8979; 8989; 11657; -11762; 11791; 15761; 16557 -БАУДА (2) ■ Арыслан, бауда торса да эт булмас, арыслан булыр ○ 2037 ● 15605 -БАУДАГЫ (2) ■ Ирекле ат баудагы аттан җим сораган ○ 2647 ● 3464 -БАУЛАМЫЙЛАР (1) ■ Черегән суганны бауламыйлар ○ 1622 -БАУНЫҢ (1) ■ Бауның озыны, сүзнең кыскасы яхшы ○ 15787 -БАҺАДИРЛАНДЫРЫР (1) ■ Музыка җебенне баһадирландырыр, саранны юмартландырыр -○ 16386 -БАҺАДИРЛЫК (2) ■ Куәтнең кадере баһадирлык белән ○ 10771 ● 11473 -БАШ (165 | 2) ■ Күк бер синең баш турында гына түгел ○ 98 ● 130; 174; 198; 881; 1341; 1527; -1532; 1567; 1704:1; 1888; 2033 (2); 2308; 2324; 2352; 2368; 2369; 3016; 3310; 3311; 3549; 3786; -3796 (2); 4280; 4462; 4577; 5192; 5301; 5351; 5401; 5411; 5749; 5805; 5842; 5846; 5869; 5959; -6295; 6326; 6461; 6462; 7148; 7324; 7383; 7454; 7877; 8214; 8261; 8997; 8998; 9001; 9011; -9087; 9091; 9112; 9170; 9181; 9433; 9542; 10230; 10231; 10234; 10236; 10238-10247; 10248 (3); -10249-10253; 10256; 10258; 10267; 10269; 10276; 10278; 10287; 10288 (2); 10298; 10308, :1; -10309; 10310; 10323-10330; 10334; 10347-10349; 10366; 10372; 10376; 10521; 10556; 10757; -10887; 10890-10892; 10920; 10994; 11121; 11287; 11454; 11536; 11935; 12150; 13126; 13148; -13769; 13812; 13899 (2); 14084; 14446; 14496; 14504; 14536; 14662 (2); 14796; 14990; 15026; -15027; 15154; 15172; 15201 (2); 15202; 15284; 15302; 15470-15472; 15548; 15549; 15554; -15562; 15617; 15894; 15906; 15933; 16063; 16085; 16192; 16467; 16845 -баш → эч-баш, башма-баш -БАШАГЫН (1) ■ Бодай чәчсәң, башагын җый, шалкан чәчсәң, тамырын җый ○ 1543 -БАШАК (6) ■ Бер башак - башак кына, йөз башактан капчык тула ○ 1384 (2) ● 1389; 1454 (2); 1540 -БАШАККА (2) ■ Башакка бар, башка юк ○ 1491 ● 1498 -БАШАКЛЫККА (1) ■ Сөйләшә-сөйләшә кызып киттек, башаклыкка менеп киттек ○ 16297 -БАШАКСЫЗ (1) ■ Арыш башаксыз булмас, арпа кылчыксыз булмас ○ 1522 -БАШАКТАН (1) ■ Бер башак - башак кына, йөз башактан капчык тула ○ 1384 -БАШ-АЯК (1) ■ Бәлаңнән баш-аяк ○ 14984 -БАШБАШТАК (1) ■ Башбаштак тәкәгә болын тар ○ 3129 -БАШБАШТАККА (1) ■ Башбаштакка закон юк ○ 5747 -БАШКА (82 | 5) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный -○ 400 ● 562; 648; 1024 (2); 1248; 1491; 1621; 2561; 2802; 4595; 4759; 4760; 5065; 5114; 5119; -5155; 5157; 5161-5163; 5297; 5298; 5352; 5361; 6033; 6143; 6161; 6207; 6265 (2); 6316; 7136; -7534; 7872; 8317; 8725; 8951; 9135; 9588, :1, :3; 9601; 9768; 10229, :1, :2, :3; 10232; 10247; -10254; 10255; 10276; 10311; 10331; 10564; 10889; 10893; 10906; 10997 (2); 11133; 11432; -11894; 12837; 12911; 12983; 14286; 14336; 14443; 14796; 14797; 15063; 15202; 15287; 15398; -15425; 15540; 15628; 16239; 16365; 16406; 16418 (2); 16612; 16747 (2) -БАШКАГА (1) ■ Эт печәнгә ята да, үзе дә ашамый, башкага да ашатмый ○ 3625 -БАШКАЛАР (4) ■ Үз кадерен белмәгән кешенең башкалар каршында да кадере булмый ○ 11340 -● 11964; 12626; 16245 -БАШКАЛАРГА (5 | 1) ■ Тырышканга дәүләт бар, башкаларга гыйбрәт бар ○ 6514 ● 8425; 11433; -11992; 12000:4; 12021 -БАШКАЛАРДАН (3) ■ Аксак карга башкалардан элек очар ○ 3929 ● 6401; 14232 -БАШКАНЫ (4) ■ Арасы башканы яу кушар, өере башканы бау кушар ○ 5534 (2) ● 12396; 12791 -БАШКАНЫҢ (1) ■ Авылы башканың кавеме башка ○ 5155 -БАШКАРЫЛМАГАН (1) ■ Башкарылмаган эш җир каны булып ята ○ 6034 -БАШКАСЫ (1) ■ Өстә кесәбикә бөтен җире бизәк, күлмәк тә юк, башкасы нигә кирәк ○ 8991 -БАШЛА (2) ■ Эшне акыл белән башла, зиһен белән тәмам ит ○ 6235 ● 8341 -БАШЛАГАН (3) ■ Эшен яхшы башлаган кешенең ярты эше эшләнгән дип була ○ 6191 ● 6291; 7332 -БАШЛАГАНДА (2) ■ Эшне башлаганда ахырын уйла ○ 6236 ● 6291 -БАШЛАГАНЧЫ (4) ■ Куянга эт куа башлаганчы гына куркыныч ○ 2265 ● 6237; 8340; 16250 -БАШЛАГАЧ (2) ■ Бака кычкыра башлагач, сандугач телдән калыр ○ 4090 ● 9058 -БАШЛАДЫ (3) ■ Алла булып башлады, дуңгыз булып очлады ○ 2906 ● 10869; 11025 -БАШЛАМА (5) ■ Азагын күрсәтмәсәң, башын башлама ○ 747 ● 4047; 4265; 6238; 9644 -БАШЛАМАГАНЫҢ (1) ■ Эшне ярты юлда калдырганчы башламаганың яхшы ○ 6244 -БАШЛАМЫЙ (1) ■ Акыллы сүзен "мин" дип башламый ○ 11440 -БАШЛАНА (3) ■ Ерак сәяхәтләр берәр адымнан башлана ○ 6756 ● 6805; 15337 -БАШ��АНГАН (3) ■ Башланган эш - беткән эш ○ 6035 ● 6036; 11100 -БАШЛАНМАГАН (1) ■ Башланмаган эш очланмас ○ 6037 -БАШЛАНМАС (1) ■ Башланган гадәт ташланмас, яңадан гадәт башланмас ○ 11100 -БАШЛАП (3) ■ Юлбарыс арысланны басса, тәү башлап басар ○ 2335 ● 4722; 11181 -БАШЛАР (12) ■ Аргамак ат юл башлар ○ 2780 ● 3246; 4039; 5535 (2); 5649 (2); 5650 (2); 10966; -15644 (2) -БАШЛАРГА (2) ■ Козгын юл башларга оста булыр ○ 4040 ● 6239 -БАШЛАРНЫ (1) ■ Алтын үзе чермәсә дә күп башларны чертә ○ 7760 -БАШЛАРСЫҢ (1) ■ Юлда тимерчегә очрасаң, сүзеңне урак-пычактан башларсың ○ 6939 -БАШЛАРЫ (2) ■ Күпер башында күчәр башлары эләгешкән ○ 7108 ● 10332 -БАШЛАСА (1) ■ Чалгы тавышы чыга башласа, яңгыр ява башлый, ди ○ 1321 -БАШЛАСАҢ (5) ■ Егыла башласаң, җиргә ябыш ○ 1394 ● 1870; 6238; 8822; 14752 -БАШЛАУ (4) ■ Эшне башлау яртысын эшләүгә тигез ○ 6240 ● 8651; 8738; 13286 -БАШЛАУДАН (1) ■ Туй башлаудан кул башлау җиңел ○ 13286 -БАШЛАУЧЫ (1) ■ Башлаучы булса, кушлаучы булыр ○ 6038 -БАШЛЫ (5) ■ Таяк ике башлы ○ 1940 ● 5748; 11863; 15880; 16814 -БАШЛЫГА (1) ■ Башлыга баш тиресе маядыр ○ 10256 -БАШЛЫГЫ (1) ■ Багучысы юк мал уңмас, башлыгы юк ил уңмас ○ 4871 -БАШЛЫЙ (6) ■ Чалгы тавышы чыга башласа, яңгыр ява башлый, ди ○ 1321 ● 2412; 4252; 6039; -8107; 10672 -БАШЛЫК (10) ■ Акырган башлык түгел, акылы бар башлык ○ 5719 (2) ● 5745; 5746 (2); 5748; -5789 (2); 6040; 15121 -БАШЛЫККА (1) ■ Башлыкка баш органчы, ике кулыңа башыр ○ 5749 -БАШЛЫКНЫҢ (1) ■ Башлык башлыкның борынын киссә дә, башын ашамый ○ 5745 -БАШМА-БАШ (1) ■ Акча белән башма-баш ○ 8020 -БАШМАГЫ (1) ■ Олы килен башмагы кече киленгә ярамый ○ 13384 -БАШМАК (7) ■ Эт башмак ташый, үзе яланаяк ○ 3563 ● 9031 (2); 9032; 9033; 9056; 9071 -БАШМАКЧЫ (2) ■ Башыңа төшсә, башмакчы булырсың ○ 9034 ● 10272 -БАШНЫ (16) ■ Иелгән башны кылыч кисмәс ○ 5568 ● 5856 (2); 7662; 8235; 9017; 10257; 10258; -10279; 11536; 14704; 14705; 14796; 15525; 15772; 16723 -БАШНЫҢ (4) ■ Акылсыз башның җәзасын аяк татыр ○ 10233 ● 10321; 15788; 16559 -БАШСЫЗ (11) ■ Башсыз илдә бәрәкәт булмас ○ 4873 ● 5728 (2); 5746; 5803; 8235; 8236; 8658; -14356 (2); 14400 -БАШТА (21 | 1) ■ Башта бир фонтан, шуннан соң мактан ○ 273 ● 2285; 2412; 3564; 4481; 5368; -6337; 6923:2; 6965; 7672; 7885; 10140; 10259; 10345; 10513; 11418; 11494; 11986; 12444; 14476; -16080 (2) -башта → өстә-башта -БАШТАК (2) ■ Атасы юкта ул баштак, анасы юкта кыз баштак ○ 14425 (2) -БАШТАН (17) ■ Диңгез баштан болганыр ○ 360 ● 490; 1603; 4447; 7768; 8461; 10067; 10235; -10260; 10261; 10333; 12024; 12765; 13215; 14815; 15165; 15789 -БАШЧЫ (4) ■ Башчы үрдәк алдан очар ○ 4403 ● 5598; 6040; 6048 -БАШЫ (129 | 4) ■ Биек тауның башы - якын, төбе ерак күренә ○ 117 ● 306; 352; 378; 454; -746 (2); 764; 1178; 1186; 1188; 1287; 1523; 1560; 1618; 1910; 2115; 2118; 2131; 2210; 2334 (2); -2483 (2); 2484; 2644; 2726; 2923; 2962; 3090; 3108; 3131; 3132; 3134; 3270; 3282 (2); 3335; -3405; 3429; 3668; 3736; 4057, :1, :3; 4058; 4106; 4146; 4147; 4293; 4294; 4448; 4498; 4544; 4580; -4581; 4638; 4644; 4891; 4892; 5163; 5226; 5490; 5613; 5804; 5819; 6139; 6213; 6246-6248; 6393; -6603; 6673; 6833; 7120; 7444; 7690; 7711; 7786; 8450; 8459; 8598; 9014; 9624; 9813; 10248; -10262-10264; 10277; 10318; 10334 (2); 10335; 10336; 10359; 10681; 10827; 10896; 10929; -11814; 11898; 11942; 12105; 12226; 12331; 12450; 12583; 12783; 13160; 13287; 13348 (2); -13635; 14137:1; 14446 (2); 14812; 14822; 14937; 15196; 15351; 15587; 15651; 15880; 15968 (2); -16043; 16044; 16182:1; 16519; 17080 -башы → очы-башы, өсте-башы -БАШЫ-АЯГЫ (1) ■ Башы-аягы бер казан ○ 2427 -БАШЫДАЙ (1) ■ Ат башыдай алтын бирсәләр дә кирәкми ○ 7824 -БАШЫМ (12) ■ Тыныч башым, тыныч колагым ○ 5706 ● 6021; 7535 (2); 9419; 9510; 9753; 9784; -10317; 10337; 10338; 11343 -БАШЫМА (1) ■ Башыма тай типмәгән ○ 2869 -БАШЫН (71 | 2) ■ Азагын күрсәтмәсәң, башын башлама ○ 747 ● 771; 785; 1092; 1377; 1383; -1389; 1577; 1666; 1753; 1869; 1901; 2570; 2703; 2727; 2877; 2985; 3049; 3092; 3565; 3716; 3720; -3876; 4044; 4157; 4195; 4213; 4377; 4380; 4410; 4482; 4503; 4639-4641; 4696; 4807; 4859; 5358; -5745; 5762; 5780; 5816 (2); 6206; 6286; 7273; 7361 (2); 7445; 7543; 8980; 9774; 10904; 11259; -11554; 11757; 11975; 12826; 13046; 13109; 13464; 13875; 14358 (2); 14566 (2); 15498; 15593; -15733 (2), :1 (2) -башын → чәчен-башын -БАШЫНА (53) ■ Кар башына кар җитәр ○ 1093 ● 1994; 2227; 2312; 2485; 2627; 3608; 3672; -3820; 3964; 4129; 4268; 4311; 4469; 4588; 4604; 4647; 5076; 5188; 5339; 5734; 5759; 5817 (2); -5938 (2); 6013; 6163; 6544; 7392; 8312; 8596; 8648; 9051; 10275; 10339; 11670; 11922; 12283; -12660; 12783; 12812; 12961 (2); 13407 (2); 13410; 13465 (2); 13924; 15458; 16206; 16371 -БАШЫНДА (44 | 1) ■ Тау башында томан күп ○ 152 ● 1327; 1332; 1497; 1611; 2145; 2186; -3356; 3995; 4042; 4474; 4633; 4694; 5599; 6112; 6185; 6277 (2); 6455; 6495; 6601; 7108; 7109; -8378 (2); 8474; 10281; 10340; 10342; 11245; 11405; 12350; 12512:1; 12937; 13321; 13639 (2); -13681; 14370 (2); 14600; 14826; 15810; 15827; 17044 -БАШЫНДАГЫ (4) ■ Дәрья төбендәге энҗедән тау башындагы таш артык ○ 283 ● 363; 425; -БАШЫН-КҮЗЕН (1) ■ Балык бирсәң, бәйләп бир, башын-күзен чәйнәп бир ○ 4451 -БАШЫННАН (20 | 2) ■ Идел башыннан болгана, тамагыннан тона ○ 381 ● 426; 1069; 1344; -1745; 3813; 4449, :1, :2; 4450; 4642; 8475; 9022; 10319; 10341; 12895; 13381; 13823; 14808 (2); -15852; 16045 -БАШЫНЫҢ (3) ■ Яз башының чуагы каты кыздыра ○ 973 ● 974; 14161 -БАШЫҢ (22) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 -● 5097; 5587; 5731; 6972; 7974; 10265-10269; 10292; 10318; 10342; 10343; 11101; 11102; -11989 (2); 12311; 15203; 15350 -БАШЫҢА (33 | 2) ■ Башыңа төшсә, түмгәккә дә сәлам бирерсең ○ 115 ● 2816; 3907, :1; 4799; -5008; 5326; 6079; 6877; 7887; 8142; 8999; 9033; 9034; 10270-10273; 10344; 10587; 10949; 11667; -12582; 12627; 13241; 13620; 13839; 14479; 14731:1; 14906; 15161; 15204; 15205; 16110; 16721 -БАШЫҢДА (3) ■ Башыңда миең булмаса, аягыңа авырлык ○ 10274 ● 14432; 16476 -БАШЫҢНАН (1) ■ Көлмә күршеңнән - үтәр башыңнан ○ 5184 -БАШЫҢНЫ (13) ■ "Йорт башыңны сат та мине ашат!" - дип әйтә, ди, үрдәк ○ 4406 ● 6727; -6965; 6976; 9000; 9791; 10237; 10275; 10403; 10960; 11119; 12170; 15148 -БАШЫР (1) ■ Башлыкка баш органчы, ике кулыңа башыр ○ 5749 -БАШЫ-ТОЯГЫ (1) ■ Башы-тоягы бер тиен ○ 2428 -БАЮ (2) ■ Эшләп баю гаеп түгел, көчләп баю гаеп ○ 6227 (2) -БАЮЧЫ (1) ■ Безнең әти - аючы, эшләмичә баючы ○ 2112 -БАЯГЫ (3) ■ Әлеге дә баягы, шул бер каен таягы ○ 2003 ● 14664; 17088 -БАЯЛЫЧТАН (1) ■ Баялычтан ут ал ○ 1257 -БАЯУНЫҢ (1) ■ Даланың бие булганчы, баяуның колы бул ○ 5169 -БӘБӘГЕН (1) ■ Тирескә ишмә, уңайга иш, бәреп бәбәген тиш ○ 7114 -БӘБӘЙГӘ (1) ■ Бабайга таяк кирәк, бәбәйгә сиртмә кирәк ○ 15013 -БӘБИ (2) ■ Кунак - бәби ○ 10094 ● 14015 -БӘБИЛЕ (1) ■ Бәбиле хатын талымсак булыр ○ 14295 -БӘБКӘ (5) ■ Син генә кашка тәкә, мин генә аксак бәбкә түгел ○ 3150 ● 4233; 4235; 4289; 4336 -БӘБКӘСЕ (2) ■ Үрдәк бәбкәсе, тавык астында туса да, суга тартыр ○ 4421 ● 4422 -БӘГЪРЕМ (2) ■ Ай бәгърем, вай бәгърем, малың беткәч юк кадерең ○ 7133 (2) -БӘГЫРЕН (1) ■ Җитен башын җил кисә, егет бәгырен кыз кисә ○ 13109 -БӘГЫРЬ (2) ■ Бала - бәгырь җимеше ○ 13929 ● 14414 -БӘД (1) ■ Асыл асыл булмый бәд асыл асыл булмас ○ 5724 -БӘДДОГАСЫН (1) ■ Ананың бер догасы җиде мулланың бәддогасын җиңә ○ 14231 -БӘЕНДӘ (1) ■ Булыр колын бәендә уйнар ○ 2841 -БӘЗ (2) ■ Асыл асыл булмый, бәз асыл булмас ○ 8668 ● 10341 -БӘЙГЕ (2) ■ Байтал чабып бәйге алмас ��� 2817 ● 2971 -БӘЙГЕДӘ (1) ■ Яхшы ат бәйгедә үләр ○ 2713 -БӘЙДӘ (2) ■ Ишек алдыңны койма белән тот, телеңне бәйдә тот ○ 15485 ● 15605 -БӘЙДӘГЕ (1) ■ Бәйдәге эт явыз була, хуҗасыннан кансыз була ○ 3472 -БӘЙДӘН (1) ■ Сәдакаңны бирмәсәң бирмә, этеңне бәйдән ычкындырма ○ 8185 -БӘЙЛӘ (3) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 ● 6522; 16863 -БӘЙЛӘМӘ (1) ■ Авыртмаган башыңа яулык бәйләмә ○ 15161 -БӘЙЛӘМӘГӘН (1) ■ Бәйләмәгән аю биеми ○ 2102 -БӘЙЛӘНӘ (1) ■ Кеше - теленнән, үгез мөгезеннән бәйләнә ○ 15493 -БӘЙЛӘНГӘН (2) ■ Койрыкка таш бәйләнгән ○ 2436 ● 3473 -БӘЙЛӘНЕР (2 | 1) ■ Ат әйләнер-әйләнер, казыгына бәйләнер ○ 2542 ● 13014, :1 -БӘЙЛӘНМӘГӘН (1) ■ Бай баласы байга охшар, бәйләнмәгән тайга охшар ○ 7145 -БӘЙЛӘНМӘС (1) ■ Ике ат бер казыкка бәйләнмәс ○ 2645 -БӘЙЛӘНМИ (1) ■ Төен бер кул белән бәйләнми дә, бер кул белән чишелми дә ○ 8709 -БӘЙЛӘНСӘҢ (2) ■ Юләр белән бәйләнсәң, үзең юләр булырсың ○ 11708 ● 13723 -БӘЙЛӘНҮ (1) ■ Чәчләр чәчкә бәйләнү ○ 10370 -БӘЙЛӘП (5) ■ Тычкан песи бәйләп куйган җепне кимерер ○ 3413 ● 4451; 5388; 10749; 13804 -БӘЙЛӘР (2) ■ Бер тинтәк бер төен бәйләр, кырык акыллы чишә алмас ○ 11540 ● 12684 -БӘЙЛӘСӘҢ (5) ■ Ишәк янына атны бәйләсәң, ишәклеге йогар ○ 2972 ● 4250; 5007; 8921; 14827 -БӘЙЛӘТМӘС (1) ■ Яман атка ял бетсә, янына турсык бәйләтмәс ○ 2706 -БӘЙЛӘҮ (1) ■ Ярлы кешегә юлга чыгу билбавын бәйләү генә ○ 7465 -БӘЙЛӘҮГӘ (4) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 ● 2140; 4616; 8697 -БӘЙЛЕ (3) ■ Бәйле арысланга куян да ташлана ○ 2061 ● 3089; 3836 -БӘЙЛИ (5) ■ Кап авызын бәйләсәң дә, халык авызын бәйли алмассың ○ 5007 ● 7614; 11949; -13948 (2) -БӘЙЛИЛӘР (2) ■ Куй "кыркырга бәйлиләр" дип әйтә икән, кәҗә "суярга бәйлиләр" дип әйтә -икән ○ 3095 (2) -БӘЙРӘМ (33) ■ Аюга да кырык елга бер бәйрәм була, ди ○ 2084 ● 2544; 3348; 5365; 6588; 6633; -6639-6642; 6661; 6663 (2); 6700; 6708; 6711-6714; 6741; 7208; 7235; 7349; 7580; 7642; 11332; -11553; 11687; 13296; 13775; 14605; 15246; 16974 -БӘЙРӘМГӘЧӘ (1) ■ Бәйрәм-ярәм яратмаган бәйрәмгәчә үлсен ○ 6643 -БӘЙРӘМДӘ (6) ■ Бәйрәмдә ачка үлгән, челләдә катып үлгән ○ 6709 ● 8150; 9654; 9956; 13055; -БӘЙРӘМДӘГЕДӘЙ (4) ■ Элеккедәй эшем юк, бәйрәмдәгедәй ашым юк ○ 6716 ● 12787; 13527; -БӘЙРӘМЕ (5) ■ Кеше бәйрәме чыпчык күк, үз бәйрәмең аю күк ○ 6660 ● 7494; 14205; 16783; -БӘЙРӘМЕН (1) ■ Уразаны мин тотам, бәйрәмен бай итә ○ 16953 -БӘЙРӘМЕҢ (1) ■ Кеше бәйрәме чыпчык күк, үз бәйрәмең аю күк ○ 6660 -БӘЙРӘМ-ЯРӘМ (1) ■ Бәйрәм-ярәм яратмаган бәйрәмгәчә үлсен ○ 6643 -БӘЙСЕЗ (1) ■ Канаты бәйсез азат кош җирдәге тозакка үзе төшәр ○ 3837 -БӘК (2 | 3) ■ Җир бастырыгы - тау, халык бастырыгы - бәк ○ 212:1 ● 212:2, :3; 5781; 5903 -БӘКӘЛ (1) ■ Кешегә бәхетне баш түбәсеннән биргән, безгә бәкәл сөягеннән дә бирмәгән ○ 14990 -БӘКЕДӘН (1) ■ Бәкедән күпме бу чыкса да, казан булмас ○ 358 -БӘЛА (44) ■ Этне илчегә җибәрсәң, илгә бәла китерер ○ 3700 ● 5066 (2); 5228; 5806 (2); 7200; -7556; 7706 (2); 7786; 10577; 10585; 11268; 11502; 13213 (2); 14003; 14021 (2); 14075; 14479; -14679; 14682; 14689; 14794; 14796; 14808-14816; 14947; 14957; 15102; 15455; 15528; 15576; -15628; 15743 -БӘЛАГӘ (6) ■ Акылсыз кеше бәлагә калса гына дусын хәтерли ○ 5290 ● 6645; 6839; 12555; -15860; 16001 -БӘЛАДӘН (5) ■ Тугрылык бәладән коткарыр, хыянәт бәлагә кертер ○ 12555 ● 14817; 15796; -16516; 16975 -БӘЛАДЕР (2) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер кем, -грифтар улмаян белмәс ○ 12798 ● 13963 -БӘЛАЛЕ (1) ■ Бәлале җиргә басма, басасың икән качма ○ 14818 -БӘЛАНЕ (3) ■ Кактым-суктым кәҗәне, таптым үземә бәлане ○ 3069 ● 11931; 14819 -БӘЛАНЕҢ (2) ■ Акыл белән эш итү - мең бәланең калканы ○ 11407 ● 13634 -БӘЛАҢНӘН (1) ■ Бәлаңнән баш-аяк ○ 14984 -БӘЛАҢНЕ (1) ■ Бәхетле чагында бәлаңне уйла, данлы чагында хурлыгыңнан курык ○ 14844 -БӘЛАСЕ (8) ■ Ак эт бәласе кара эткә ○ 3439 ● 4887 (2); 9820; 11431; 12134; 14680; 14820 -БӘЛАЧЕГӘ (1) ■ Бәлачегә бер таяк, әләкчегә мең таяк ○ 15814 -БӘЛАЧЕЛГӘ (1) ■ Балачылга - бала, бәлачелгә - бәла ○ 14003 -БӘЛӘК (1) ■ Әдәмне әләк белән органчы, башына бәләк белән ор ○ 16206 -БӘЛӘКӘЕ (1) ■ Бәләкәйнең зуры булганчы, зурның бәләкәе булу яхшы ○ 566 -БӘЛӘКӘЙ (13) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй ○ 32 (2) ● 2637; 3805; 5695; 6494; 7013; 8151; 8518; 8861; 10795; 14753; 14821 -БӘЛӘКӘЙНЕҢ (1) ■ Бәләкәйнең зуры булганчы, зурның бәләкәе булу яхшы ○ 566 -БӘЛЕШ (14) ■ Миләштән бәлеш салмыйлар ○ 1811 ● 5304; 6172; 7720; 9197; 9198; 9200; 9456; -9473; 9480; 13277; 14643; 17070; 17081 -БӘЛЕШЕ (1) ■ Йокы - ялкауның бәлеше ○ 6654 -БӘЛЕШНЕҢ (1) ■ Бәлешнең төбе, чананың түре ○ 9199 -БӘЛЕШТӘН (1) ■ Тәмле бәлештән калыр идем, шыпырт сүздән калмас идем ○ 16312 -БӘНДӘ (10) ■ Берәү алла колы, берәү бәндә колы ○ 5757 ● 5782 (2); 11108 (2); 12011; 12474; -15375 (2); 16978 -БӘНДӘГӘ (4) ■ Бәндәгә бәндә булганчы, аллага бәндә бул ○ 5782 ● 11108; 11109; 16860 -БӘНДӘДӘН (1) ■ Уңса - алладан, уңмаса - бәндәдән күрәләр ○ 16872 -БӘНДӘНЕКЕ (1) ■ Тәңре эше фәрман белән, бәндәнеке дәрман белән ○ 16871 -БӘНДӘНЕҢ (1) ■ Бәндәнең бәхете алга киткәндә кулына туфрак алса - алтын була ○ 14857 -БӘРАБӘР (1) ■ Бары-югы бәрабәр ○ 7639 -БӘРӘ (1) ■ Бәрә тәртәгә, тия чәркәгә ○ 7103 -БӘРӘКӘТ (24) ■ Башсыз илдә бәрәкәт булмас ○ 4873 ● 4877; 4878; 4895; 5152 (2); 5629; 5840; -6271; 6763; 6795; 6826; 6904; 7359; 7363; 7557; 7582; 8237; 8286; 9125; 11823; 13845 (2); 16959 -БӘРӘКӘТЕ (1) ■ Ашның бәрәкәте кунак белән ○ 10062 -БӘРӘКӘТЕҢ (1) ■ Бәрсәм бәрәкәтең очар ○ 5693 -БӘРӘКӘТЛЕ (1) ■ Бала бәрәкәтле - һәркемгә дә җитә ○ 13930 -БӘРӘН (8) ■ Бүре күзе бәрәндә, бәрән күзе үләндә ○ 2153 ● 3082; 3105; 3108; 3120; 3920; 7187; -БӘРӘНДӘ (1) ■ Бүре күзе бәрәндә, бәрән күзе үләндә ○ 2153 -БӘРӘНЕН (2) ■ Бай, суярга бәрән тапмый, ярлының ялгыз бәрәнен сораган ○ 7187 ● 7296 -БӘРӘНЕНЕҢ (1) ■ Куй үз бәрәненең аягына басмас ○ 3097 -БӘРӘННӘН (1) ■ Акча тиеннән, сарык бәрәннән үсә ○ 7692 -БӘРӘННЕ (1) ■ Бүре бәрәнне кызганган: тотып ашаган ○ 2141 -БӘРӘНЧЕК (1) ■ Өйрәнчеккә - бәрәнчек ○ 6400 -БӘРӘҢГЕ (20) ■ Бәрәңге ашаган тук булыр, тез буыны юк булыр ○ 1594 ● 1595-1600; 1607; -1643; 1792 (3); 4346; 6166 (2); 9193; 9254; 11353; 12087; 15536 -БӘРӘҢГЕГӘ (1) ■ Ач эт ипигә дә килә, бәрәңгегә дә килә ○ 3456 -БӘРӘҢГЕДӘ (3) ■ Күз бәрәңгедә дә бар ○ 10413 ● 15815; 15850 -БӘРӘҢГЕНЕ (2) ■ Бәрәңгене буяу белән алма итеп булмый ○ 1601 ● 6332 -БӘРӘҢГЕСЕ (1) ■ Капкан саен калҗа булмый, бәрәңгесе дә эләгә ○ 9260 -БӘРДЕ (1) ■ Агым суда аҗау йөзәр, салкын суда бәрде йөзәр ○ 4439 -БӘРЕЛӘ (1) ■ Җил иссә, агачка агач та бәрелә ○ 1180 -БӘРЕЛЕР (1 | 2) ■ Үксезнең авызы ашка тисә, борыны ташка бәрелер ○ 14215 ● 14215:1, :2 -БӘРЕЛСӘ (4) ■ Таш чүлмәккә бәрелсә дә, чүлмәк ватыла; чүлмәк ташка бәрелсә дә, чүлмәк -ватыла ○ 173 (2) ● 9986 (2) -БӘРЕП (2) ■ Мөгрәп килгән сыерның мөгезен бәреп сындырма ○ 3173 ● 7114 -БӘРЕРСЕҢ (1) ■ Башыңны бик күтәрмә, баскыч башына бәрерсең ○ 10275 -БӘРМӘЧЛЕКТӘН (1) ■ Бәрмәчлектән йөзем булмас ○ 1723 -БӘРСӘМ (1) ■ Бәрсәм бәрәкәтең очар ○ 5693 -БӘРҮ (1) ■ Наданга сүз сөйләү ташка борчак бәрү белән бер ○ 15944 -БӘРҮДӘ (1) ■ Ташка борчак бәрүдә файда юк ○ 176 -БӘС (1) ■ Кар өстенә бәс ○ 1215 -БӘТИ (2) ■ Ярлының кәҗәсе ялгыз бәти китерер ○ 7498 ● 9018 -БӘХӘС (2) ■ Халык алдында ат койрыгын кисмә: кайсы "озын булды", кайсы "кыска булды" -дип бәхәс чыгарырлар ○ 5068 ● 15816 -БӘХӘСЛӘШЕП (1) ■ Бәхәсләшеп Төмәнгә киткән Теләчедән кире кайтыр ○ 15817 -БӘХӘСЛӘШҮ (1) ■ Надан белән бәхәсләшү - үзе наданлык билгесе ○ 16631 -БӘХӘСТӘ (1 | 2) ■ Батыр - дошман янында, юаш бәхәстә беленә ○ 5550:3 ● 5550:4; 15818 -БӘХЕТ (42) ■ Вәлиәхеткә - тәхет, калганнарга - бәхет ○ 5788 ● 6253; 6409; 6517; 7485; 7872; -11193; 11462 (2); 11861; 12762; 13200; 13745; 13747; 14805; 14816; 14822-14833; 14834 (2); -14835-14837; 14956; 14960; 15217 (2); 15282; 15816; 16496; 16502; 16642 -БӘХЕТЕ (20) ■ Бәхете кире киткәннең эте карак киткәч өрер ○ 3474 ● 5990; 6585; 10104; 10116; -11090 (2); 11194; 12672; 12888; 12980; 13078; 14111; 14378; 14569 (2); 14838; 14857; 14970; -БӘХЕТЕМ (2) ■ Акылым-буем таман, тик бәхетем яман ○ 14976 ● 14987 -БӘХЕТЕН (1) ■ Таң йокысын йоклаган - бәхетен йоклаган ○ 6672 -БӘХЕТЕНӘ (4) ■ Берәүнең бәхетенә таш йомшый, берәүнең бәхетенә май ката ○ 14804 (2) -● 14896; 14974 -БӘХЕТЕҢ (10) ■ Вакытың үтте - бәхетең китте ○ 803 ● 4896; 11230; 14006; 14798; 1483914841; 14931; 14953 -БӘХЕТЕҢӘ (2) ■ Базар барда малың сат, бәхетеңә күрә табыш тап ○ 7870 ● 12673 -БӘХЕТКӘ (1) ■ Бәхеткә ышанма, бәхетсезлектән курыкма ○ 14842 -БӘХЕТЛӘРЕ (1) ■ Кешедән кеше ким булмас, бәхетләре тиң булмас ○ 14904 -БӘХЕТЛЕ (10) ■ Бәхетле чучка борынында бер өем тизәк белән туа, ди ○ 2875 ● 11821 (2); -14444; 14843; 14844; 14958; 15057; 15478; 16497 -БӘХЕТЛЕГӘ (1) ■ Бәхетлегә җил аркан ○ 14845 -БӘХЕТЛЕЛӘР (2) ■ Бәхетлеләр ишәк менсә, ат булыр ○ 14846 ● 14847 -БӘХЕТЛЕНЕ (1) ■ Бәхетлене сөйлиләр, бәхетсезне жәллиләр ○ 14848 -БӘХЕТЛЕНЕҢ (3) ■ Бәхетленең кунагы да дерен-дерен булыр, ди ○ 10069 ● 14849; 14850 -БӘХЕТНЕ (7) ■ Эшчән бәхетне эшендә күрер, ялкау бәхетне төшендә күрер ○ 6550 (2) -● 6551 (2); 14851; 14990; 16539 -БӘХЕТНЕҢ (1) ■ Бәхетнең башы - хатыннан уңу ○ 13635 -БӘХЕТСЕЗ (2 | 1) ■ Бәхетсез ат басмам дигән төшнең уртасына баса ○ 2638 ● 14215:2; 14852 -БӘХЕТСЕЗГӘ (2) ■ Бәхетсезгә - вакытсыз ○ 14853 ● 14854 -БӘХЕТСЕЗЛЕГЕ (3) ■ Улың күңелчәк булса - атының бәхетсезлеге, кызың күңелчәк булса башының бәхетсезлеге ○ 14161 (2) ● 14275 -БӘХЕТСЕЗЛЕКТӘН (1) ■ Бәхеткә ышанма, бәхетсезлектән курыкма ○ 14842 -БӘХЕТСЕЗНЕ (2) ■ Бәхетлене сөйлиләр, бәхетсезне жәллиләр ○ 14848 ● 14855 -БӘХЕТСЕЗНЕҢ (1) ■ Бәхетсезнең итәгенә бодай салсаң, карга чүпләр ○ 14856 -БӘХЕТТӘН (1) ■ Бәла бәхеттән тизрәк йөри ○ 14813 -БӘҺАГӘ (1) ■ Бодай башак биргәнче урак бәһагә чыгар ○ 1540 -БӘҺАСЕ (5) ■ Гөлнең үскән җирендә бәһасе булмас ○ 1276 ● 1916; 2728; 6095; 14383 -БӘҺАСЕН (2) ■ Алтын пычракка төшсә дә бәһасе�� җуймас ○ 7747 ● 7940 -БӘЯ (4) ■ Йокының поты да, мыскалы да бер бәя ○ 6658 ● 7980; 16442 (2) -БӘЯДӘ (1) ■ Йөктә җиңел, бәядә авыр ○ 7917 -БӘЯЛЕ (1) ■ Сүз нихәтле очсыз булса, эш шул кадәр бәяле ○ 16004 -БӘЯЛЕСЕН (1) ■ Нәрсәне танымасаң, кыйммәт бәялесен ал ○ 7945 -БӘЯНЫ (1) ■ Баласы юк хатын - тол, бәяны юк галим - тол ○ 16473 -БӘЯСЕ (15) ■ Гәүһәр кечкенә булса да, бәясе зур ○ 280 ● 1624 (2); 1937 (2); 6122; 7895; 7944; -8016; 8761; 9872; 11666; 13774; 13885 (2) -БӘЯСЕН (3) ■ Бер тиеннең бәясен белмәгән бер тәңкәне күрмәс ○ 7781 ● 7919 (2) -"Б"ГӘ (1) ■ "А"ны "б"гә куша белмәү ○ 16694 -БЕЗ (36 | 1) ■ Җир безне басканчы, без җиргә басып калыйк ○ 251 ● 1495; 2319; 2754; 4538; -4949; 4957; 5133; 5517; 7526; 7530; 7533; 7819; 9035, :1; 9074; 10322; 10470; 10640; 10905; -11363; 12408 (2); 12799; 12805; 12950; 13067; 13069; 13246; 14979; 15648; 15790; 16698 (2); -16811; 16955; 17083 -БЕЗГӘ (21) ■ Ай күрде, кояш алды - безгә нәрсәсе калды? ○ 87 ● 3072; 4010; 5161; 5262; 5271; -5691; 7102; 7527; 7826; 9074 (2); 9509; 9732; 12700 (2); 13065; 14980; 14981; 14990; 16289 -БЕЗДӘ (13) ■ Инештә су бетмәсә, бездә җыр бетмәс ○ 513 ● 7528; 7817 (2); 7818; 8732; 8958; -9077; 9446; 10345; 12646; 14097 (2) -БЕЗДӘГЕ (1) ■ Бездәге акчаны тавык та чүпләп бетермәс ○ 7827 -БЕЗДӘН (2) ■ Боермак сездән, йөгермәк бездән ○ 5988 ● 11390 -БЕЗЕ (2) ■ Кызның кырык безе булыр ○ 13025 ● 15594 -БЕЗЕЛДӘВЕ (3) ■ Кыш күренгән чебеннең безелдәве дә тансык ○ 4801 ● 4824; 16484 -БЕЗЕЛДӘСӘ (1) ■ Сагызак, күпме безелдәсә дә, бал җыймас ○ 4805 -БЕЗЕҢ (1) ■ Ай-һай телең, тел очыңда безең ○ 15662 -БЕЗЛЕ (1) ■ Килен өчен кызлы өй - безле өй ○ 13370 -БЕЗНЕ (6) ■ Җир безне басканчы, без җиргә басып калыйк ○ 251 ● 1230; 4701; 7819; 9070; 12805 -БЕЗНЕКЕ (1) ■ Акча - сезнеке, мал - безнеке ○ 7843 -БЕЗНЕҢ (14) ■ Безнең әти - аючы, эшләмичә баючы ○ 2112 ● 5263; 5264; 5997; 6631; 6708; -6713; 8640; 13789; 14534; 14618; 14659; 14665; 15484 -БЕЛ (47) ■ Челләдә туның ташлама, кыш үзең бел ○ 970 ● 1941; 4097; 5457; 6039 (2); 6349; 6694; -7399 (2); 7727; 8085; 8107 (2); 8617; 9521; 9714; 9721 (2); 10080; 10273; 10401; 10537; 10733; -11146; 11244; 12001; 12052; 12396; 12421 (2); 12495; 12585; 12613; 13581; 13943; 15181; -15387; 15792; 15924; 16006; 16107; 16488 (2); 16689; 16692 (2) -БЕЛӘ (51) ■ Суга якын торган кеше яхшырак йөзә белә ○ 446 ● 683; 780; 1051; 2011; 2097; 2482; -2922; 3279; 3371; 3380; 3637; 4161; 4253; 4310; 4417; 4648 (2); 4710; 4716; 4732; 5760; 6371; -6566 (2); 7903; 8885; 8968; 9190; 9647; 9915; 10931 (2); 11118; 11149; 11745; 12575; 13661 (2); -14053; 14250; 15032 (2); 15197; 15304; 15345; 15546; 16228; 16325; 16826 (2) -БЕЛӘ-БЕЛӘ (1) ■ Белә-белә бөләсең, бөлә-бөлә беләсең ○ 16530 -БЕЛӘГЕ (6) ■ Кыз беләге ир сыйлый, ир беләге кыз сыйлый ○ 13092 (2) ● 14438; 15064; 16525; -БЕЛӘГЕНӘ (6) ■ Түрә - боерыгына, төлке - койрыгына, ярлы беләгенә ышаныр ○ 5907 ● 7446; -11073; 16470; 16478; 17072 -БЕЛӘГЕНДӘ (1) ■ Йөрәгендә барның беләгендә бар ○ 11129 -БЕЛӘГЕҢӘ (2) ■ Беләгеңә таянма, йөрәгеңә таян ○ 11103 ● 16532 -БЕЛӘГЕҢНЕ (1) ■ Уйламый эшләрсең - беләгеңне тешләрсең ○ 6144 -БЕЛӘЗЕГЕҢ (1) ■ Беләзегең алтын, йөрәгең салкын ○ 8842 -БЕЛӘЗЕК (2) ■ Һөнәр - кулдагы алтын беләзек ○ 6412 ● 14620 -БЕЛӘК (7) ■ Авыр эшкә беләк бар, кыю эшкә йөрәк бар ○ 6005 ● 6199; 10906; 11354; 13813; -14407; 16533 -БЕЛӘККӘ (4) ■ Карама беләккә, кара йөрәккә ○ 11143 ● 13709; 13936; 16495 -БЕЛӘКЛЕ (1) ■ Белгән - беләкле, олы теләкле ○ 16480 -БЕЛӘКТӘ (5) ■ Эш беләктә түгел, теләктә ○ 6164 ● 11195; 13489; 13545; 14832 -БЕЛӘКТӘН (1) ■ Батыр булсаң - йөрәктән, көчле булсаң - беләктән ○ 11083 -БЕЛӘЛӘР (6) ■ Бу чакта бияләй эчендә бармак ��ыймылдатканны беләләр ○ 781 ● 1533; 6915; -9039; 12139; 13540 -БЕЛӘМ (1) ■ "Җил тегермәне икәнен беләм, суы кайдан керә?" - дим ○ 1512 -БЕЛӘМӘ (1) ■ Үтмәсне беләмә, булмасны сөйләмә ○ 16252 -БЕЛӘМЕН (3) ■ "Җиңги чәнчә, мин тартам, мин дә нәгыш беләмен", - дип әйтте, ди, бер кыз -○ 13110 ● 16515; 16700 -БЕЛӘН (1197 | 20) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 21; 46; 79; 93; 107; 108; 147; 153; -170 (2); 180 (2); 221; 256; 288; 290; 293; 296; 326; 333; 348; 370; 372; 379; 407 (2); 460; 462; -464; 479; 495 (2); 503; 518; 525; 549; 565; 569; 595; 604 (2); 642; 644; 683; 686 (2); 738; 769; 770; -773; 789; 790 (2); 797 (2); 818; 823 (2); 853; 895; 983 (2); 1045; 1057 (2); 1125; 1157; 1166; 1194; -1237; 1258; 1261 (2); 1346; 1355; 1358-1360; 1364; 1366; 1370 (2); 1372; 1387 (2); 1484 (2); -1488; 1542; 1577; 1581; 1601; 1621; 1645; 1647; 1656; 1658; 1669; 1780; 1803; 1841; 1857; 1861; -1867; 1887; 1962; 2006; 2009; 2024; 2038; 2039; 2041; 2050; 2073; 2074; 2090; 2096; 2104; 2118; -2138; 2163; 2179; 2183; 2210; 2250 (2); 2262 (2); 2300 (2); 2316; 2318; 2327; 2336; 2348; 2376; -2403 (2); 2413; 2420; 2483 (2); 2485-2487; 2493 (2); 2531; 2564; 2565 (2); 2567 (2), :1 (2), :2 (2); -2577 (2); 2666; 2693; 2708; 2741; 2866 (2); 2875; 2876; 2878; 2879; 2904; 2917; 2931; 2947; -2958 (2); 2962; 2963; 2999; 3024; 3026 (2); 3048; 3157; 3221; 3273; 3334; 3369; 3370; 3423; 3430; -3434; 3512; 3566-3569; 3570 (2), :1 (2); 3571; 3572; 3573 (2); 3574; 3595; 3602; 3609; 3659; 3691; -3709; 3787-3789; 3809; 3830; 3842 (2); 3852; 3855; 3877; 3879 (2); 3889; 3936; 3953; 3954; 3967; -3970; 3971; 3978; 3983; 3990; 4006; 4029; 4044; 4051; 4077; 4082; 4109; 4119, :1 (2); 4123; 4165; -4206 (2); 4239 (2); 4302 (2); 4308; 4391; 4397; 4398; 4408; 4441; 4453; 4471; 4485; 4542 (2); -4548; 4570; 4573; 4587 (2); 4590; 4605; 4609; 4630; 4644; 4675; 4682; 4689; 4734; 4860; 4888 (2); -4899; 4913; 4916; 4922-4924; 4927 (2); 4928 (2); 4941; 4981 (2); 5008; 5011; 5021; 5023 (2); -5069; 5098; 5133; 5181; 5187; 5205; 5218; 5219; 5222; 5324; 5331 (2); 5332; 5339; 5354; 5355 (2); -5372; 5380; 5392 (2); 5437 (2); 5438 (2); 5439 (2); 5440 (2); 5449 (2); 5457; 5461 (2); 5463 (2); -5511; 5513; 5522; 5524 (2); 5525; 5565; 5633; 5657 (2); 5691; 5711; 5768 (2); 5797; 5842; 5874 (4); -5875 (2); 5888 (2); 5917; 5939; 6008 (2); 6027 (2); 6082 (2); 6091 (2); 6125 (2); 6126; 6150; 6153; -6220 (2); 6235 (2); 6280 (2); 6291; 6434; 6436 (2); 6451 (2); 6612; 6622; 6625; 6649; 6666 (2); -6724; 6755; 6836; 6837 (2); 6869; 6909; 6914; 6933; 6959 (2); 6960; 6964 (2); 6971 (2); 6972 (2); -6973 (2); 7039 (2); 7040; 7045; 7051; 7064; 7081; 7120; 7151; 7152 (2); 7153 (2); 7154 (2); -7155 (2), :1, :2 (2); 7156-7158; 7160 (2); 7163 (2); 7176; 7210; 7222; 7242 (2); 7279 (2); 7288; -7309 (2); 7314 (2); 7338 (2); 7360 (2); 7366; 7376; 7377; 7391; 7394; 7419 (2); 7426 (4); 7444 (2); -7447; 7458 (2); 7488; 7512; 7524; 7571; 7579; 7580; 7663; 7664; 7678 (2); 7724; 7766; 7777; 7787; -7814 (2); 7830 (2); 7836; 7880; 7896 (2); 7936; 7957:1; 7968; 7990-7992; 8018; 8020; 8021; 8063; -8074; 8088; 8092; 8096; 8104; 8137; 8171 (2); 8208; 8216 (2); 8224; 8228 (2); 8259 (2); 8277; -8282; 8336 (2); 8361 (2); 8375; 8381; 8402; 8428; 8445; 8455; 8466; 8467; 8492; 8498; 8499; -8500 (2); 8501 (2); 8515; 8519; 8521; 8540; 8547; 8558; 8569; 8579; 8601; 8640; 8641; 8644; -8655; 8696 (2); 8709 (2); 8710; 8720; 8738; 8742-8744; 8752; 8763 (2); 8769; 8776 (2); 8780; -8795 (2); 8910; 8940; 8964; 8975; 9013; 9015; 9023; 9115 (2); 9116 (2); 9126 (2); 9128; 9132; -9138; 9139 (2); 9151; 9154; 9155 (2); 9156 (2); 9157; 9159; 9163; 9172; 9179; 9228; 9275; 9299; -9319 (2); 9331 (2); 9332; 9346 (2); 9347; 9352; 9359 (2); 9464; 9481; 9533; 9586; 9594; 9643; 9674; -9676; 9679; 9707; 9709 (2); 9736; 9764; 9816; 9831 (2); 9845; 9874; 9881; 9892; 9897; 9911; 9947; -9966; 9992; 10023; 10027; 10039 (2); 10041; 10062; 10081; 10087 (2); 10104; 10116 (2); 10141 (2); -10156 (2); 10157 (2); 10205 (2); 10239; 10267; 10290; 10298; 10308:1, :1; 10324; 10352; 10354; -10367; 10384 (2); 10387; 10401; 10404 (2); 10407 (2); 10437; 10537 (2); 10565; 10592; 10602; -10603 (2); 10627; 10631; 10632 (2); 10644; 10661; 10663; 10688 (2); 10696 (2); 10702; 10704 (2); -10721; 10746; 10753; 10754 (2); 10759; 10761 (2); 10762 (2); 10771; 10775; 10779 (2); 10784 (2); -10802; 10816 (2); 10835; 10846; 10895; 10898; 10899; 10908; 10910; 10913; 10922; 10923; -10927; 10940 (2); 10947 (2); 10968; 10987 (2); 11014; 11026; 11047; 11061 (2); 11077 (2); 11109; -11131; 11147 (2); 11184; 11242 (2); 11243 (2); 11255; 11257 (2); 11293; 11313 (2); 11316 (2); -11384; 11406 (2); 11407; 11408; 11413; 11414; 11429 (2); 11433; 11448 (2); 11467 (2); 11473 (3); -11497 (2); 11502 (2); 11503; 11504 (2); 11549 (2); 11583 (2); 11589 (2); 11590; 11592; 11605 (2); -11607; 11626 (2); 11628-11630; 11631, :1, :2; 11632 (2); 11642 (2); 11654; 11675 (2); 11676 (2); -11677; 11707-11709; 11710 (2); 11711; 11739 (2); 11816; 11852; 11875; 11881 (2); 11906; 11915; -11924; 11932; 11955; 11962; 11994; 12008; 12085; 12101 (2); 12111; 12133; 12155; 12164; -12165; 12177; 12182; 12210; 12211 (2); 12212 (2); 12216; 12218; 12259 (2); 12260; 12277 (2); -12310 (2); 12311 (2); 12312 (2); 12313 (2); 12317; 12324; 12399; 12419 (2); 12432 (2); 12436; -12462; 12506; 12532 (2); 12547; 12550; 12589; 12610; 12616; 12636; 12637 (2); 12699; 12711 (2); -12713; 12726; 12728 (2); 12770 (2); 12773 (2); 12786 (2); 12800 (2); 12801 (2); 12834 (2); 12859; -12870; 12875; 12957 (2); 12991; 13006; 13038 (2); 13123 (2); 13126 (2); 13127; 13167; 13180 (2); -13221; 13238; 13278 (2); 13284 (2); 13292; 13295, :1, :2; 13300; 13337; 13357, :1, :2; 13367; -13425 (2); 13462; 13465 (2); 13466; 13467 (2); 13517; 13582; 13603; 13622 (2); 13626 (2); 13637; -13677; 13713; 13796; 13803 (2); 13814 (2); 13815-13818; 13819 (2); 13820; 13827 (2); 13880 (2); -13906-13908; 13914; 13925 (2); 13955; 13998; 14041; 14055; 14091 (2); 14098; 14124 (2); 14159; -14164 (2); 14165 (2); 14226 (2); 14236; 14240 (2); 14264 (2); 14284; 14330; 14349 (2); 14372; -14377 (2); 14379 (2); 14412 (2); 14442; 14446 (2); 14455 (2); 14492; 14539; 14548; 14603; 14617 -(3); 14622; 14623; 14653; 14679; 14684 (2); 14698 (2); 14703; 14708; 14718; 14742 (2); 14752; -14784; 14789; 14823 (2); 14827 (2); 14877; 14878; 14930; 14957; 14960; 15042 (2); 15047 (2); -15058 (2); 15069; 15076; 15163 (2); 15186; 15222 (2); 15245; 15370 (2); 15384 (2); 15393; 15394; -15407; 15419; 15437; 15468 (2); 15472; 15474 (2); 15485; 15505 (2); 15511 (2); 15531 (2); 1553215534; 15535 (2); 15580 (2); 15595 (2); 15596 (2); 15597; 15598; 15599 (2); 15600 (2); 15601 (2); -15612; 15618; 15639 (4); 15643 (2); 15664; 15673; 15681; 15682; 15683 (2); 15684-15687; 15741; -15756 (2); 15764; 15810; 15816; 15820 (2); 15832; 15867; 15879; 15882 (2); 15887; 15890; 15905; -15911; 15941; 15944; 15964; 15973; 15988 (2); 15990 (2); 15998; 16066 (2); 16145; 16147; -16198 (2); 16206 (2); 16238; 16302 (2); 16303; 16318; 16340 (2); 16347; 16353; 16355; 16363; -16399; 16403; 16404; 16412 (2); 16512; 16544 (2); 16545 (2); 16555; 16561; 16582; 16584 (2); -16595; 16599 (2); 16625 (2); 16631; 16632; 16633 (2); 16653 (2); 16665; 16683 (2); 16724; -16732 (2); 16763; 16768; 16769; 16771; 16791; 16825; 16871 (2); 16874; 16884 (2); 16936 (2); -16955; 16990; 16991; 17001; 17018-17020; 17064 (2) -БЕЛӘСӘҢ (1) ■ Китек пәке беләсәң дә үтмәс ○ 9934 -БЕЛӘСЕ (1) ■ Күп беләсе килгән кеше күп йокламый ○ 16623 -БЕЛӘСЕҢ (11) ■ Үзең беләсең, эт күк өрәсең ○ 3803 ● 5173; 5258; 5418; 5459; 8250; 10071 (2); -13178; 14992; 16530 -БЕЛӘҮДӘН (1) ■ Йомыркадан җөй тапкан, беләүдән тут тапкан ○ 4351 -БЕЛГӘН (57) ■ Алтынны ала белгән бүлә дә белер ○ 263 ● 1041; 1061; 1410; 2270; 2628; 2769; -3091; 3262; 3821; 5301; 6249; 6338; 6339; 6358; 6374; 6385; 6800 (2); 6835; 6854; 7026; 7357; -10443 (2); 10444; 11120; 11339; 11948; 12061; 12575; 12907; 13136; 13354; 13470; 13562; -14052; 15461; 15528; 15611 (2); 15656; 15683; 15983; 16236; 16475; 16477-16481; 16493; -16522; 16589; 16590; 16616; 16624 -БЕЛГӘНГӘ (11) ■ Алла, ишәкнең кем икәнен белгәнгә, мөгез бирмәгән ○ 2945 ● 8207; 16345; -16346; 16350; 16429; 16482-16485; 16619 -БЕЛГӘНЕ (3) ■ Дошманның көлгәне - сереңне белгәне ○ 5335 ● 6348; 16647 -БЕЛГӘНЕН (15) ■ Тавык белгәнен кычкырыр ○ 4301 ● 6338; 8675 (2); 10444; 11434; 13531; -15135; 16477; 16542; 16624; 16684; 16976 (2); 17062 -БЕЛГӘНЕҢ (2) ■ Белгәнең - тугыз, белмәгәнең - утыз ○ 16487 ● 16603 -БЕЛГӘНЕҢНЕ (2) ■ Белгәнеңне сөйләмә, ни сөйләгәнеңне бел ○ 15792 ● 16488 -БЕЛГӘННӘН (4) ■ Сүз белгәннән эш белү яхшырак ○ 6373 ● 16489; 16520; 16618 -БЕЛГӘННӘР (1) ■ Тел дигән дәрья бар, төбендә энҗе-мәрҗән бар, белгәннәр чумып алыр, -белмәгәннәр коры калыр ○ 15537 -БЕЛГӘННЕ (5) ■ Би белгәнне кол белә, кылыйм дисә ирке юк ○ 5760 ● 6785; 7387; 10080; 16486 -БЕЛГӘННЕҢ (2) ■ Ахмак үзе белмәс, белгәннең сүзенә күнмәс ○ 11510 ● 16713 -БЕЛГӘЧ (1) ■ Ашны сеңгәч макта, юлдашны белгәч макта ○ 6908 -БЕЛГЕРТМӘС (1) ■ Бүре арыгын белгертмәс, эткә сыртын кабартыр ○ 2128 -БЕЛГЕРТМИ (2) ■ Яхшы терлек тешәвен белгертми, тешәгәндә ябыкмый ○ 2421 ● 3552 -БЕЛГЕЧ (1) ■ Белмим - ята, белгеч - ерак чаба ○ 16518 -белгечлек → белем-белгечлек -БЕЛДЕМ (3) ■ Күрдем ��елән түгел, белдем белән ○ 16625 ● 16671; 16702 -БЕЛДЕҢ (2) ■ Ялгыша белдең - төзәтә дә бел ○ 12613 ● 13943 -БЕЛДЕР (1) ■ Белмәгәнне белдер, кулына алтын йөзек элдер ○ 16523 -БЕЛДЕРГӘН (1) ■ Укыткан - белдергән, тормышында юл биргән ○ 16676 -БЕЛДЕРЕР (1) ■ Яхшы таш үзен белдерер ○ 325 -БЕЛДЕРМӘ (2) ■ Карының туймастай җирдә ачлыгыңны белдермә ○ 9655 ● 12363 -БЕЛДЕРМӘС (3) ■ Өерле эт аксагын белдермәс ○ 3758 ● 11839 (2) -БЕЛЕГЕ (1) ■ Картның - белеге, яшьнең - беләге ○ 15064 -БЕЛЕГЕЗ (2) ■ Үзегезне белегез, сәндерәгезгә менегез ○ 8396 ● 12092 -БЕЛЕГЕНӘ (2) ■ Аю беләгенә, әдәм белегенә ышана ○ 16470 ● 16478 -БЕЛЕК (4) ■ Кечесендә әдәп юк, олысында белек юк ○ 11376 ● 16482; 16528; 16533 -БЕЛЕКЛЕ (2) ■ Белексез дустыңнан белекле дошман артык ○ 5302 ● 16699 -БЕЛЕКСЕЗ (6) ■ Белексез дустыңнан белекле дошман артык ○ 5302 ● 5554; 14070; 14464; -16490; 16491 -БЕЛЕМ (26) ■ Акча тарат, белем җый ○ 16462 ● 16465; 16469; 16472; 16476; 16493 (2); 1649416501; 16576; 16578; 16580; 16597; 16600; 16609; 16612; 16661 (2); 16680; 16692 -БЕЛЕМ-БЕЛГЕЧЛЕК (1) ■ Белем-белгечлек патшалыктан югары ○ 16492 -БЕЛЕМГӘ (1) ■ Комсызлык һәр җирдә гаеп, белемгә комсызлык гаеп түгел ○ 16607 -БЕЛЕМДӘ (1) ■ Белемдә - бәхет, белемсезгә дөнья ләхет ○ 16502 -БЕЛЕМЕ (4) ■ Белеме ничек - сүзе шундый ○ 16503 ● 16531; 16582; 16610 -БЕЛЕМЕҢ (2) ■ Киемең белән ис китәрмә, белемең белән ис китәр ○ 16599 ● 16603 -БЕЛЕМЕҢӘ (1) ■ Беләгеңә таянма, белемеңә таян ○ 16532 -БЕЛЕМЛЕ (6) ■ Юлдашың белемле кеше булса, юл кыска булыр ○ 6950 ● 12949; 13620; 16504БЕЛЕМЛЕКНЕ (1) ■ Белемлекне күтәреп йөрмиләр ○ 16507 -БЕЛЕМНӘН (2) ■ Белемнән зур хәзинә юк, наданлыктан начар юлдаш юк ○ 16510 ● 16539 -БЕЛЕМНЕ (1) ■ Белемне алу суганнан ачы, азагы балдан татлы ○ 16508 -БЕЛЕМНЕҢ (2) ■ Тел - белемнең ачкычы, акылның баскычы ○ 15529 ● 16509 -БЕЛЕМСЕЗ (4) ■ Белемле хатын башыңа карый, белемсез хатын яшеңә карый ○ 13620 ● 16501; -16511; 16512 -БЕЛЕМСЕЗГӘ (3) ■ Белемдә - бәхет, белемсезгә дөнья ләхет ○ 16502 ● 16505; 16513 -БЕЛЕН (5 | 1) ■ Эт авызына кергән белен ертылмый чыкмас ○ 3542 ● 9180; 9611:1; 13342; 15134; -БЕЛЕНӘ (21 | 2) ■ Суның кадере чишмә корыгач беленә ○ 455 ● 687; 5367; 5390; 5391; 5419; 5474; -5550:3, :4; 5603; 6007; 6997; 7054; 8860; 11058; 12531; 12877; 13993; 14828; 14883; 15385 (2); 16579 -БЕЛЕНЕҢНЕ (1) ■ Беленеңне белеп из ○ 9171 -БЕЛЕНЕР (28 | 2) ■ Ташны ташка чаксаң, уты беленер ○ 181 ● 607; 612; 631 (2); 2343; 2810; -5108; 5353 (2); 5398; 5550 (2), :1 (2); 6734 (2); 7254; 7336; 7670; 8941; 11466; 11598; 12196 (2); -13503 (2); 14039; 14550; 15034 -БЕЛЕНМӘС (5) ■ Күмәк ат арасында бер атның аксаганы беленмәс ○ 2668 ● 3750; 8316; 13000; -БЕЛЕНМИ (13) ■ Суда көймә эзе беленми ○ 448 ● 849; 5367; 5390; 5603; 6625; 7222; 7524; 7560; -10711; 14550; 14828; 16225 -БЕЛЕННЕ (1) ■ Эт авызыннан беленне алып булмый ○ 3547 -БЕЛЕП (25) ■ Нәрсәнең тышыннан эчен белеп булмый ○ 609 ● 671; 3467; 3773; 4788; 6081 (2); -6340 (2); 6394; 6499; 6728; 6733; 7251; 9171; 9989; 10060; 11415; 12519; 12667; 13374; 14104; -14222; 14357; 14620 -БЕЛЕР (66) ■ Алтынны ала белгән бүлә дә белер ○ 263 ● 327; 660 (2); 1405 (2); 1724; 2391 (2); -2588 (2); 2824; 3190; 3290; 3826; 4105; 4333 (2); 4607; 4678; 5371; 6281; 6722 (2); 6755; 6785; -7301; 7671; 7744; 8409; 8524; 8894; 8931; 9116 (2); 9133 (2); 9593; 10169; 10197; 11120; 11453; -11550 (2); 12121 (2); 12358; 13341; 13488; 13686; 13755; 13931; 14052; 14280; 14303; 14410 (2); -14683 (2); 15623; 16546; 16617; 16620 (2); 16748; 17016 -БЕЛЕРГӘ (3) ■ Акчаны юләр дә таба, аны тота белергә кирәк ○ 7710 ● 16526; 16527 -БЕЛЕРЛӘР (2) ■ Туксан тугыз яхшылыгыңны белмәсләр, бер начарлыгыңны белерләр ○ 12161 -● 15568 -БЕЛЕРСЕҢ (13) ■ Алдыңа кара - кая барганыңны белерсең, артыңа кара - каян чыкканыңны -белерсең ○ 668 (2) ● 1017; 1315; 5056; 5402; 6079; 6917; 6918; 7247; 12318; 12915; 16677 -БЕЛЕШ (3) ■ Бер күргән - белеш, ике күргән - таныш, өченче күргән - кардәш ○ 5307 ● 5492; -БЕЛЕШӘ (1) ■ Ат кешнәшеп белешә, әдәм сөйләшеп таныша ○ 15762 -БЕЛЕШЕ (1) ■ Белеше кайда - йомышы шунда, танышы кайда - табышы шунда ○ 5303 -БЕЛЕШЕҢ (1) ■ Белешең булса, баргач бәлеш ашарсың ○ 5304 -БЕЛЕШКӘ (1) ■ Белгән - белешкә ярый, белмәгән ни эшкә ярый ○ 16479 -БЕЛЕШКӘНЧЕ (1) ■ Кеше белән белешкәнче, белешләре кем икәнен бел ○ 5457 -БЕЛЕШЛӘРЕ (1) ■ Кеше белән белешкәнче, белешләре кем икәнен бел ○ 5457 -БЕЛЕШМИ (1) ■ Белешми эндәшү - сыналмаган бозга керү ○ 5305 -БЕЛМӘ (2) ■ Ак куй күргәч тә, эче тулы май дип белмә ○ 3075 ● 12078 -БЕЛМӘГӘН (87) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 (2) ● 392; -548; 717; 1882; 2100; 2372; 2444; 2628; 2629; 2677; 3091; 3764; 3765; 3992; 4407; 4973 (2); -5301; 5622; 6338; 6342; 6343; 6345; 6372; 6380; 6385; 6386; 6402; 6435; 6776 (2); 6840; 6928; -7007; 7357; 7396; 7409; 7770; 7781; 7996; 8448; 8925; 9080; 9323; 9407; 9408; 10368; 10939; -11340; 11781; 12062-12065; 12375; 13136; 13267; 13562; 15528; 15530; 15683; 15758 (2); -15877 (2); 15971; 15983; 15987; 16008; 16016; 16017; 16236; 16351; 16436; 16456 (2); 16460; -16475; 16477-16479; 16481; 16493; 16520; 16629 -БЕЛМӘГӘНГӘ (11 | 1) ■ Асрый белгән кешегә - асыл кош, белмәгәнгә - кара кош ○ 3821 -● 8207; 9622; 16345; 16346; 16350; 16352:1; 16482-16485; 16583 -БЕЛМӘГӘНЕ (1) ■ Китапның белмәгәне юк ○ 16605 -БЕЛМӘГӘНЕН (1) ■ Белмәгәнен сорап өйрәнгән - галим, гарьләнеп сорамаган - үзенә залим -○ 16521 -БЕЛМӘГӘНЕҢ (2) ■ Белгәнең - тугыз, белмәгәнең - утыз ○ 16487 ● 16489 -БЕЛМӘГӘННӘН (1) ■ Илен белмәгәннән игелек көтмә ○ 4974 -БЕЛМӘГӘННӘР (1) ■ Тел дигән дәрья бар, төбендә энҗе-мәрҗән бар, белгәннәр чумып алыр, -белмәгәннәр коры калыр ○ 15537 -БЕЛМӘГӘННЕ (7) ■ Үзен-үзе белмәгәнне үгез сөзеп үтерсен ○ 12066 ● 16486; 16488; 1652216524; 16748 -БЕЛМӘГӘННЕҢ (3) ■ Ора белмәгәннең орысы чыгар ○ 5608 ● 11137; 16525 -БЕЛМӘДЕК (1) ■ Кызлар безне сөйгән икән, без үзебез белмәдек ○ 12805 -БЕЛМӘДЕМ (1) ■ Намаз-ният белмәдем - улым ул, кызым кыз ○ 16951 -БЕЛМӘС (78 | 3) ■ Тау менмәгән тауны белмәс, тау янында тауны күрмәс ○ 158 ● 548; 2046; -2296; 2547; 2957; 2968; 3170; 3190; 3195; 3614; 3682; 3826; 4203, :1, :2; 4531; 4612 (2); 4791; -4833; 5104; 5203; 5473; 5856; 6232; 6344; 6391; 6581 (2); 6913; 7059; 7139 (2); 7396; 7475 (2); -7606 (2); 7784; 9121; 9538 (2); 9552 (2), :1; 9574; 9593; 9877; 10169; 10285; 11154 (2); 11510; -11717; 11781; 11953 (2); 12158; 12231 (2); 12276; 12798 (2); 12819 (2); 13552 (2); 14018; 14323; -14683 (2); 15987; 16108; 16460; 16546; 16617; 16688; 16713; 16727; 17016 -БЕЛМӘСӘ (7 | 1) ■ Песи сөт салып ала белмәсә дә, чүлмәкне аудара белә ○ 3371 ● 8204, :1; -8885; 12121; 12358; 14511; 16543 -БЕЛМӘСӘҢ (26 | 1) ■ Артыңда ни барын белмәсәң - тотылырсың, алдыңда ни барын күрмәсәң - егылырсың ○ 678 ● 1315; 2499 (2); 6387; 6665; 6777; 7027; 7916; 7940; 8204:2; 8768; 9134; -11118; 14748; 15249; 15791; 15875 (2); 15961 (2); 16005; 16528; 16529; 16534; 16742; 16753 -БЕЛМӘСЕН (2) ■ Дошман серемне белмәсен дисәң, дустыңа да сереңне әйтмә ○ 5321 ● 10968 -БЕЛМӘСЛӘР (1) ■ Туксан тугыз яхшылыгыңны белмәсләр, бер начарлыгыңны белерләр -○ 12161 -БЕЛМӘСНЕҢ (1) ■ Сөйли белмәснең сүзе - үтмәс пычакның үзе ○ 15972 -БЕЛМӘССЕҢ (6) ■ Җәяү йөрмичә, ат кадерен белмәссең ○ 2734 ● 3730; 6758; 9119; 14004; 15607 -БЕЛМӘҮ (5) ■ Ак белән караны аера белмәү ○ 642 ● 8368; 16526; 16527; 16694 -БЕЛМИ (31) ■ Уңны белми, кирене куймый ○ 740 ● 1888; 2508; 3279; 3303; 3395; 3467; 4708; -6392; 6394; 8834; 9417; 9647; 10623; 11154; 11434; 12667; 14053; 14104; 14347 (2); 14396; -14462 (2); 14778; 15156; 15170; 16514; 16709; 16712; 16764 -БЕЛМИДЕР (3) ■ Ил кадерен белмидер ил эчендә яманнар; җир кадерен белмидер җир икмәгән -әдәмнәр ○ 4932 (2) ● 7640 -БЕЛМИЛӘР (1) ■ Башлары кайда, аяклары кайда икәнен белмиләр ○ 10332 -БЕЛМИМ (8) ■ Алдым файда итәргә, белмим кайда итәргә ○ 8024 ● 15667; 16453; 16515-16518; -БЕЛМИМНЕҢ (1) ■ Белмимнең башы авыртмый ○ 16519 -БЕЛМИЧӘ (3) ■ Белмичә кылган эшнең файдасыннан зарары күбрәк булыр ○ 6341 ● 16691; -БЕЛСӘ (10) ■ Аучы ничә әмәл белсә, аю шунча юл белә ○ 2011 ● 2973; 3612; 4161; 5476; 8894; -10406; 13940; 14511; 16543 -БЕЛСӘМ (2) ■ Кайда егыласымны белсәм, алдан салам түшәп куяр идем ○ 6780 ● 15431 -БЕЛСӘҢ (29 | 1) ■ Арбавын белсәң, кара елан да карышмый ○ 4552 ● 5775 (2); 6039; 6371; 6387; -6777; 7243; 8085; 8107 (2); 8153; 8204:2; 11705; 12001; 12396; 13486; 13581; 14748; 15432; -15791; 16005; 16528; 16529; 16560; 16621; 16622; 16690; 16753; 16849 -БЕЛСЕН (11) ■ Сарыкның ничә сум торганын бүре каян белсен ○ 2200 ● 2551; 7199; 7500; -10969; 11998; 13826 (2); 13893 (2); 16873 -БЕЛҮ (16) ■ Акны карадан аера белү ○ 646 ● 2892; 5329; 5576; 6373; 6382; 7397; 7959; 11390; -11714; 12003; 12435; 14492; 14860; 16429; 16705 -БЕЛҮДӘН (1) ■ Кеше сүзен аңлап тыңлау сөйли белүдән яхшырак ○ 15895 -БЕЛҮЕҢ (1) ■ Кешегә киңәш ит, үз белүең белән эш ит ○ 16595 -БЕР (1100 | 21) ■ Ай бер тулышканнан соң кире кайтыр ○ 4 ● 24; 26; 30; 51; 73 (2); 91; 95; 98; -116 (2); 153; 193; 195 (2); 208; 220; 224; 233; 265; 274; 336 (2); 347-349; 350 (2); 351; 382; 418; -427; 489; 503; 506; 562; 570 (2); 595; 636; 648; 667; 724; 729; 730; 735; 765-774; 775 (2); 776; -804; 865; 873; 894; 895; 936 (2); 937 (2); 938 (2); 939 (2); 954; 955; 967; 1055; 1076; 1102 (2); -1142; 1213 (2); 1217; 1258-1260; 1278; 1318; 1384; 1385 (2); 1386 (4); 1489; 1523; 1537; 1538, -:1; 1539; 1558 (2); 1576; 1590; 1602; 1604; 1630; 1646; 1648; 1649; 1675-1678; 1706; 1722; -1770 (2); 1804; 1805; 1843 (2); 1851; 1869; 1873; 1885; 1906; 1916, :1; 1946; 1981; 1982; 1986; -2003; 2039 (2); 2084; 2099; 2124; 2125; 2138; 2139; 2148; 2221; 2236-2238; 2239:1; 2271; 2278; -2279; 2286; 2353-2355; 2411; 2417; 2427; 2428; 2488; 2548 (2); 2571 (2); 2612 (2); 2628; 2630; -2631 (2); 2632-2634; 2644; 2645; 2668; 2718; 2722; 2755; 2756; 2765; 2776; 2791; 2797; 2802; -2819; 2848; 2875; 2891; 2911; 2929; 2967; 3000; 3005-3007; 3050; 3051; 3082-3088; 3090; 3118; -3130-3132; 3151 (2); 3153-3155; 3156 (2); 3157-3159; 3162 (2); 3240; 3284 (2); 3285; 3386; -3399; 3405; 3465-3469; 3479; 3541; 3575; 3601; 3616; 3646; 3681; 3760; 3804; 3814; 3830; 3890; -3908 (2); 3910 (2); 3933; 3938; 3942; 3945; 3952; 3996 (2); 4011; 4018 (2); 4024; 4074; 4084; -4089; 4092; 4125; 4131; 4165; 4190; 4294; 4303; 4364; 4372; 4395; 4482; 4489; 4515; 4521; 4544; -4558; 4562 (2); 4573; 4582; 4605; 4725; 4726; 4727 (2); 4728; 4731; 4763; 4874 (2); 4907-4909; -4916; 4943; 4956; 4976; 5000; 5017; 5019; 5027 (2); 5066; 5082; 5097; 5133; 5152; 5159; 5166; -5168; 5183; 5222; 5227; 5229; 5243; 5274; 5306; 5307; 5324; 5340; 5383; 5424; 5451; 5468; -5470-5472; 5506 (2); 5516; 5544; 5555-5558; 5565; 5567; 5576; 5598 (2); 5627; 5750-5756; 5786; -5799; 5801; 5802; 5828; 5831 (2); 5837; 5844; 5856; 5881; 5891; 5893; 5898; 5936; 5941; 5961; -5983; 6040; 6041; 6042 (2); 6043; 6044; 6050; 6060; 6111; 6150; 6283; 6340; 6371; 6379; 6384; -6434; 6442; 6445; 6449; 6490; 6553; 6566; 6618; 6641; 6658; 6669; 6670; 6679; 6686; 6692; 6710; -6736; 6746-6749; 6750 (2); 6760; 6805; 6850; 6869; 6885; 6910; 6954; 6988; 6996; 7008; 7009 (2); -7022; 7181 (2); 7196; 7220; 7242:1, :2; 7243; 7274 (2); 7278; 7296; 7317-7319; 7348; 7397; 7405; -7442 (2); 7447; 7454; 7469 (2); 7507; 7522 (2); 7571; 7584 (2); 7585 (2); 7622; 7703; 7726; 7777; -7778 (2); 7779 (2); 7780; 7781 (2); 7786; 7788; 7790; 7792; 7808 (2); 7817; 7826; 7828-7835; 7837; -7840 (2); 7860 (2); 7886-7891; 7901 (2); 7902; 7904; 7905; 7954; 7990; 8015; 8033; 8038 (2); -8039-8041; 8049; 8058; 8092; 8106; 8108; 8118:1; 8123; 8160 (2); 8204, :1; 8208; 8216; 84008404; 8413; 8449; 8454; 8455 (2); 8456 (2); 8460 (2); 8535; 8554; 8599-8601; 8640; 8643; 8645; -8687; 8709 (2); 8727; 8733; 8734 (2); 8767; 8802; 8826; 8828; 8891; 8897 (2); 8914; 8952; 8957 (2); -9001; 9005; 9024; 9036, :1, :2; 9040-9042; 9058; 9075; 9081; 9152; 9172 (2); 9173-9175; 9176 (2); -9177-9179; 9188; 9200; 9202; 9225; 9239; 9241 (2); 9244; 9295 (2); 9366; 9368; 9374; 9385; 9409; -9427 (2); 9447; 9448 (2); 9449; 9459; 9513; 9536 (2); 9558; 9569; 9580; 9627; 9628 (2); 9629 (3); -9630; 9640 (2); 9668; 9716; 9769; 9805; 9820; 9821; 9822 (2); 9862; 9864; 9865; 9869; 9871; 9881; -9981; 9985; 9991; 10005; 10018; 10019; 10023; 10024; 10068; 10073; 10081; 10141; 10145 (2); -10170; 10222; 10276; 10292; 10306; 10346; 10377-10379; 10380 (2); 10381 (2); 10382, :1; 1038310385; 10387; 10388; 10405; 10441; 10455; 10471; 10474; 10531 (2); 10548-10550; 10551, :1, :2, -:3; 10552; 10571 (2); 10661; 10718; 10746; 10808; 10825; 10879; 10906-10914; 10920; 10921; -10927; 10953; 10964; 11000 (2); 11004 (2); 11005-11008; 11009 (2); 11010; 11016; 11017; 11019; -11080; 11104; 11105; 11123 (2); 11145; 11173; 11204; 11211; 11231; 11291 (2); 11293; 11324; -11336; 11355; 11357; 11364 (2); 11430; 11455; 11489; 11504; 11521; 11526; 11528; 11534-11539; -11540 (2); 11541; 11542; 11543 (2); 11547; 11551; 11552; 11562; 11565 (2); 11566; 11568; 11584; -11585; 11601; 11629; 11639; 11657 (2); 11677; 11711; 11718; 11735; 11751; 11802; 11822; 11857; -11861; 11864 (2); 11872 (2); 11915; 11924; 11955; 11969; 12106 (4); 12107 (2); 12108; 12109 (2); -12110 (4); 12127 (2); 12144; 12150; 12151; 12161; 12240 (2); 12244; 12259; 12262; 12265; 12285; -12291; 12299 (2); 12326; 12357; 12382; 12398; 12415; 12462-12467; 12498 (2); 12530 (2); 12544; -12546; 12547; 12568; 12590; 12636; 12670 (2); 12671; 12678; 12693; 12702; 12727; 12746; 12798; -12800 (2); 12833; 12861; 12878; 12909; 12920; 12950; 13066; 13076; 13098; 13110; 13115; 13137; -13138; 13159 (2); 13172; 13187; 13210; 13213 (2); 13343; 13344 (2); 13345 (2); 13348 (2); 13354; -13389; 13406; 13433; 13494; 13546; 13547; 13598; 13621; 13622 (2); 13623 (2); 13624 (2); 13625; -13626 (2); 13627-13629; 13645; 13696; 13739; 13761 (2); 13780 (2); 13796; 13799; 13800 (2); -13801; 13802; 13816; 13818 (2); 13821; 13843; 13846; 13855; 13908; 13909; 13926; 13944; 13948; -13961; 14008; 14021; 14054; 14108 (2); 14109; 14116; 14120; 14149; 14183; 14231; 14236; 14239; -14266; 14294; 14336; 14338; 14370; 14384; 14439; 14447; 14448; 14525 (2); 14529 (2); 14535; -14596 (2); 14598; 14604 (2); 14639; 14642; 14647; 14652; 14660; 14718; 14720 (2); 14721; 14727, -:1 (2), :2; 14740; 14744; 14749; 14762; 14767-14771; 14797-14799; 14803 (2); 14812; 14823; -14839; 14862; 14865; 14921; 14931; 14934; 14939; 14973; 14982 (2); 15007 (2); 15017; 15018 (2); -15019 (2); 15020 (2); 15021; 15022 (2); 15069; 15080 (2); 15092; 15108; 15138; 15166; 15195; -15218; 15282; 15371; 15415; 15428; 15435; 15446; 15448; 15473; 15508; 15597; 15793; 15794; -15795 (2); 15796-15798; 15799 (2); 15800-15804; 15814; 15828; 15843; 15863; 15873; 15874; -15899 (2); 15917; 15920; 15936; 15938 (2); 15942; 15944; 16101; 16147; 16167; 16173:1; 16186; -16212; 16239; 16245; 16268; 16279 (2); 16287; 16321; 16347; 16348; 16350; 16362; 16399; 16461; -16463; 16511; 16512; 16515; 16526; 16534-16537; 16551; 16575; 16601; 16632; 16673; 16728; -16763; 16803; 16833 (2); 16854 (2); 16866 (2); 16868; 16898; 16907 (2); 16914; 16918 (2), :1 (2); -16932; 16942; 16949; 16958 (2); 16971; 16979, :1 (2); 16980 (2); 16988; 16993; 17001; 17076 (2) -БЕРАЗ (1) ■ Бер-берсен яратышкан кешеләр, мәхәббәтләре сүрелмәсен өчен, бераз аерылып торырга тиешләр, ди ○ 12669 -БЕРӘВЕН (1) ■ Ике кеше сүз әйтсә, берәвен дә ишетмә ○ 15861 -БЕРӘГӘЙЛЕ (5) ■ Бергәнеке - берәгәйле ○ 4875 ● 5557; 6044; 7888; 7902 -БЕРӘГӘЙЛЕНЕ (1) ■ Бер сыер асра, берәгәйлене асра ○ 3154 -БЕРӘМ-БЕРӘМ (1) ■ Бай кунагы дерен-дерен, ярлы кунагы берәм-берәм ○ 7179 -БЕРӘР (10) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 4304; 4305; 4956; 5129; 6756; 7514; 8596; -8597; 14183 -БЕРӘҮ (79) ■ Кичәге гаҗәпкә бүген берәү дә гаҗәпләнми ○ 860 ● 1261 (2); 1387; 1700; 3160; -3286 (2); 4483; 4889; 4912; 5164; 5205; 5308 (2); 5559 (4); 5757 (2); 5904; 6046 (2); 6094; 7321; -7322 (2); 7323 (2); 7704; 7782 (2); 7783 (2); 7855; 8109 (2); 8239; 8490; 8602; 9089; 9185; 9632 (2); -9633 (2); 9634 (2); 9908; 12768; 13156; 13317 (2); 13914; 14009; 14110 (2); 14719 (2); 14800 (2); -15372 (2); 15373 (2); 15392; 15474 (2); 15489 (2); 15784; 15806; 16143 (2); 16173; 16437 (2); 16903 -БЕРӘҮГӘ (21) ■ Берәүгә торма кирәк, берәүгә хөрмә кирәк ○ 1592 (2) ● 3287 (2); 5759; 7324 (2); -8110; 8602; 9181 (2); 9182 (2); 10278 (2); 14801; 14802 (2); 15023 (2); 16858 -БЕРӘҮДӘ (2) ■ Берәүдә бер кайгы, берәүдә бер кайгы ○ 14803 (2) -БЕРӘҮДӘН (2) ■ Берә��дән дәва, берәүдән дога ○ 2912 (2) -БЕРӘҮЛӘР (4) ■ Берәүләр түрә, берәүләр түрә янында көн күрә ○ 5758 (2) ● 9824 (2) -БЕРӘҮЛӘРГӘ (2) ■ Берәүләргә көн дә бәйрәм, көн дә туй, берәүләргә көн дә сагыш, көн дә уй -○ 6639 (2) -БЕРӘҮЛӘРНЕКЕ (1) ■ Берәүләрнең теше ачыдан камашканда, берәүләрнеке төчедән камашыр -○ 9183 -БЕРӘҮЛӘРНЕҢ (3) ■ Берәүләрнең ике тун, берәүләрнең ите тун ○ 8892 (2) ● 9183 -БЕРӘҮНЕ (2) ■ Яз берәүне аздырыр, берәүне малдан яздырыр ○ 975 (2) -БЕРӘҮНЕКЕН (1) ■ Алланың үзе әйдәгән сарыклары юк: берәүнекен берәүгә генә алып бирә -○ 16858 -БЕРӘҮНЕҢ (24) ■ Берәүнең мең куе бар, берәүнең бер өе бар ○ 3088 (2) ● 3253; 4270; 4404; -5759; 6047; 7325; 8851 (2); 8852; 9184 (2); 9185; 9635; 9882; 10748 (2); 11244; 11544 (2); -14804 (2); 15475 -БЕР-БЕРЕБЕЗНЕ (1) ■ Агай-эне ак мыек, бер-беребезне какмыек ○ 14546 -БЕР-БЕРЕҢӘ (1) ■ Өй эчендә ничәүсең, бер-береңә мичәүсең ○ 8328 -БЕР-БЕРЕҢНЕ (1) ■ Бер-береңне яратсаң, тугызны да унга чутлыйсың ○ 12668 -БЕР-БЕРСЕН (3) ■ Арыслан белән юлбарыс бер-берсен ерактан күрсә кире китәр, якыннан -күрсә һөҗүм итәр, имеш ○ 2038 ● 10554; 12669 -БЕР-БЕРСЕНЕҢ (1) ■ Ике карга бер-берсенең каралыгына гаҗәпләнгән ○ 3941 -БЕР-БЕРСЕННӘН (1) ■ Туганнар, бер-берсеннән туйганнар ○ 14514 -БЕРВАКЫТ (1) ■ Карт сыер үзенең бервакыт тана булганын белмәс ○ 3170 -БЕРВАКЫТТА (6) ■ Көтүче белән бүре бервакытта да килешә алмый ○ 2376 ● 6127; 9526; -15855; 16686; 16688 -БЕРГӘ (41 | 2) ■ Ике чишмәне бергә кушсаң, берсе корый, имеш ○ 389 ● 682; 852; 3576; 4238; -4747; 4820; 4864; 4870; 4889; 5134; 5781; 5917; 6909; 7019; 7638; 7894; 7906; 8034; 8035; 8498; -9674; 9845; 9881; 10393; 11414; 11632; 11737; 12713; 12911; 13195; 13388; 13599; 13641 (2), -:1 (2); 13803 (2); 13998; 14483; 14866; 15879 -БЕРГӘ-БЕРГӘ (1) ■ Бергә-бергә юл кыска ○ 6911 -БЕРГӘЛӘП (3) ■ Бергәләп эшләгән эш ырамлы була ○ 6045 ● 6165; 9137 -БЕРГӘНЕКЕ (1) ■ Бергәнеке - берәгәйле ○ 4875 -БЕРДӘ (1) ■ Бердә түгел, илдә көч ○ 4876 -БЕРДӘЙ (5) ■ Һәммәсе дә бердәй, бакчадагы гөлдәй ○ 1369 ● 2429; 11962; 12317; 12324 -БЕРДӘМ (3) ■ Бердәм илдә бәрәкәт бар, гаугалы илдә һәлакәт бар ○ 4877 ● 8237; 14393 -БЕРДӘМЛЕК (1) ■ Кайда бердәмлек - шунда көч ○ 5005 -БЕРДӘМСЕЗ (1) ■ Бердәм өйдә бәрәкәт бар, бердәмсез өйдә һәлакәт бар ○ 8237 -БЕРДӘН (1) ■ Җиләк бердән җыйнала ○ 1825 -БЕРЕ (12) ■ Туксанның бере туса, тулыксаган Идел катар ○ 951 ● 955; 1983 (2); 2125; 2911; -4985 (2); 6945; 7907; 11691 (2) -БЕРЕБЕЗ (4) ■ Беребез путьсез, беребез юлсыз ○ 6886 (2) ● 7101 (2) -беребезне → бер-беребезне -БЕРЕГЕР (2) ■ Авыл эте ала булыр, бүре килсә берегер ○ 3432 ● 5756 -БЕРЕГҮДӘ (1) ■ Берегүдә бәрәкәт, аерылуда һәлакәт ○ 4878 -БЕРЕК (2) ■ Берек булсаң, терек булырсың ○ 4879 ● 13533 -БЕРЕККӘН (2) ■ Береккән көтү бүредән курыкмый ○ 2356 ● 4880 -БЕРЕККӘННӘН (1) ■ Береккәннән яу өреккән ○ 4881 -БЕРЕКМӘС (4) ■ Комны күпме әвәләсәң дә берекмәс ○ 139 ● 3664; 12126; 12128 -БЕРЕКСӘ (6) ■ Ике балык берексә, бер чабак чаклы булыр ○ 4489 ● 4893 (2); 4911; 11563; 12126 -БЕРЕН (6) ■ Бере тукмак, бере чөй, берен ал да берен төй ○ 1983 (2) ● 2125; 6032; 7297; 7320 -БЕРЕНДӘ (1) ■ Дерен-дерен, дерендә, ике көннең берендә ○ 1037 -БЕРЕНЕҢ (1) ■ Бер дөядә ике өркәч, бере шилсә беренең көче юк ○ 2911 -БЕРЕНЧЕ (9) ■ Ялкауга яңгыр иң беренче төшә ○ 6595 ● 8933; 9180; 9823; 10091; 12480; 13021; -13630; 15206 -БЕРЕНЧЕСЕ (1) ■ Хатынның беренчесе - күз карасы, икенчесе - йөз карасы ○ 13740 -БЕРЕҢ (3) ■ Яуга барсаң - барың бар, дауга барсаң - берең бар ○ 5670 ● 8238 (2) -БЕРЕҢӘ (3) ■ Икәү булсаң, береңә киңәш; берәү булсаң, бүркеңә киңәш ○ 4912 ● 9926 (2) -береңә → бер-береңә -береңне → бер-береңне -БЕРЕСЕ (1) ■ Иске дусның бересе - яңа дусның йөзесе ○ 5433 -БЕРКАЙЧАН (3) ■ Аучы белән балыкчы беркайчан да баемас ○ 2009 ● 4374; 12260 -БЕРКАТЛЫ (1) ■ Кәбестә кебек беркатлы инде ул ○ 1635 -БЕРКЕМ (2) ■ Кәҗә тәкәсен беркем дә көтү башы иткәне юк - үзе алдан ○ 3134 ● 16546 -БЕРКЕМГӘ (2) ■ Котырган үгездән качу беркемгә дә оят түгел ○ 3292 ● 14946 -БЕРКЕМНЕ (2) ■ Бүләк биргән өчен бер түрә дә беркемне дә төрмәгә япмый ○ 5786 ● 13941 -БЕРКЕМНЕҢ (2) ■ Беркемнең дә башы ике түгел ○ 10277 ● 10915 -БЕРЛӘ (1) ■ Карга карга берлә очар ○ 3961 -БЕРЛӘШКӘН (1) ■ Берләшкән узар, аерылышкан тузар ○ 4886 -БЕРЛЕ (1) ■ Ике кормас, берле тормас ○ 4910 -БЕРЛЕК (5) ■ Байлык терәк түгел, берлек терәк ○ 4872 ● 4882-4884; 6409 -БЕРЛЕКТӘ (1) ■ Берлектә - көч ○ 4885 -БЕРНӘРСӘ (1) ■ "Ничава" дисәң, бернәрсә булмый ○ 16286 -БЕРНӘРСӘСЕ (2) ■ Бернәрсәсе юкның югалтудан кайгысы юк ○ 7586 ● 15594 -БЕРНЕ (18) ■ Дошман берне биш итә ○ 5314 ● 5692; 6109; 6296; 7173; 7906; 7987; 10412; 11200; -11605; 11609; 11702; 12718; 15805; 15888; 16113; 16531; 16610 -БЕРНЕҢ (4) ■ Утлавыгы бернең көтүе бер ○ 2411 ● 4887; 4888; 7405 -БЕРНИ (7) ■ Яныңдагы чакмасын, читтән чаккан берни түгел ○ 715 ● 4032; 8462; 9736; 15328; -16365; 16475 -БЕРНИНДИ (2) ■ Заманны бернинди җәүһәргә дә алмашып булмый ○ 817 ● 11206 -БЕРСЕ (52) ■ Ике чишмәне бергә кушсаң, берсе корый, имеш ○ 389 ● 418; 731 (2); 752 (2); -1875 (2); 3567; 4717 (2); 4859 (2); 4908; 5298; 5385; 5569; 6644; 7367; 7587 (2); 7881 (2); 8042; -8064; 9601; 10519 (2); 10522 (2); 11006; 11008; 11828 (2); 12082 (2); 12245; 12950 (2); 13512; -13682 (2); 13731 (2); 13988; 13990; 15102; 16216; 16269 (2); 16585; 17045 -берсе → берсен-берсе, берсеннән-берсе -БЕРСЕЗ (1) ■ Икегә ышанган - ирсез, икедән калган - берсез ○ 12703 -БЕРСЕКӨНГӘ (1) ■ Бүген бертуган, иртәгә әче суган, берсекөнгә эттән туган ○ 14480 -БЕРСЕН (6) ■ Ике куян кусаң, берсен дә тотмассың ○ 2240 ● 9631 (2); 13690; 16916; 17023 -берсен → бер-берсен -БЕРСЕН-БЕРСЕ (1) ■ Елан берсен-берсе ашый ○ 4591 -БЕРСЕНЕҢ (1) ■ Ике бүре сугышканда берсенең карыны ача, ди ○ 2191 -берсенең → бер-берсенең -БЕРСЕННӘН (1) ■ Үлем ике кайта килми, берсеннән качып булмый ○ 15417 -берсеннән → бер-берсеннән -БЕРСЕННӘН-БЕРСЕ (1) ■ Ил өстендә илле, берсеннән-берсе җилле ○ 4952 -БЕРТИГЕЗ (1) ■ Кояш барына да бертигез карый ○ 35 -БЕРТУГАН (5) ■ Бай белән бай бертуган ○ 7151 ● 8652; 12182; 14480; 14960 -БЕРТУГАНДАЙ (1) ■ Туган күп тә, бертугандай булмый; таныш күп тә, кардәшеңдәй булмый -○ 14678 -БЕРҮЗЕҢ (1) ■ Берүзең тау күчерә алмыйсың ○ 4890 -БЕРЬЮЛЫ (5) ■ Ике куянны берьюлы кумыйлар ○ 2241 ● 4897; 8005; 11678; 14738 -БЕТ (20) ■ Куян: "Урманга керсәм - бет ашый, кырга чыксам - эт ашый", - дип әйтә, ди ○ 2261 -● 2524; 3556; 3649; 3802; 4754; 4760; 4770; 4771; 4778; 4838; 4851; 6178; 6329; 7378; 7959; -10823; 13142; 13143; 13532 -БЕТӘ (14 | 2) ■ Коеда да су бетә ○ 404 ● 853; 930; 931 (2); 1105; 4864; 5769; 7242:2; 7849; 8425; -9058; 11800 (2); 15502:1; 16170 -БЕТӘР (26) ■ Аз булса җитәр, күп булса бетәр ○ 542 ● 831 (2); 4922; 5110; 5420; 6259; 6545; -6845; 6972 (2); 7823; 9285; 9846; 10547; 10677; 11207; 12311 (2); 12438; 15070 (2); 15497; -15709; 16612 (2) -БЕТӘРГӘ (1) ■ Бетәргә бәхет кирәкми ○ 14805 -БЕТӘРДӘ (1) ■ Иргә дәүләт бетәрдә коладын салса каз алыр, ирдән дәүләт качарда лачын салса -да аз алыр ○ 13520 -БЕТӘРСЕЗ (1) ■ Аерылсагыз айга җитәрсез, бүленсәгез көндә бетәрсез ○ 5132 -БЕТ-БОРЧА (1) ■ Бет-борча ашап бетерми, әмма җанны тындырмый ○ 4764 -БЕТЕ (6) ■ Эте дә баш, бете дә баш ○ 3796 ● 4759; 4833; 4841; 7436; 12228 -БЕТЕН (1) ■ Бетен сыгып, канын эчә ○ 4839 -БЕТЕННӘН (1) ■ Бетеннән бигрәк ябешкәге ачы тешли ○ 4765 -БЕТЕП (1) ■ Бетеп бирсәң, көтеп алырсың ○ 8111 -БЕТЕР (1) ■ Үзең сөйли башлаганчы кеше сүзен тыңлап бетер ○ 16250 -БЕТЕРӘ (10) ■ Сукыр тавыкның төшенә тары кергән, чүпләп бетерә алмагач тагы кергән ○ 4299 -● 5075; 6039; 6311; 7487; 8107; 9166; 13401 (2); 17051 -БЕТЕРӘСЕҢ (2) ■ Үзе фурмы, үзе нурмы - ашыйсың да бетерәсең ○ 9793 ● 11162 -БЕТЕРГӘН (9) ■ Тавык төшенә тары кергән, таң атканчы ашап бетергән ○ 4325 ● 6116 (2); 6260; -6475; 11648 (2); 12608; 13652 -БЕТЕРГЕСЕЗ (1) ■ Тавык чүпләп бетергесез ○ 4360 -БЕТЕРДЕМ (1) ■ "Җилдән җитез булдым, җиде көнгә бер ыштан тегеп бетердем", - дигән, ди, -бер хатын ○ 13780 -БЕТЕРЕП (2) ■ Заман әкрен бара, һәр эшен бетереп бара ○ 809 ● 6291 -БЕТЕРЕР (16) ■ Чирленең хәлен чебен бетерер ○ 4827 ● 5701; 6532 (2); 6572; 7434; 7457; 8002; -8456; 11298; 11428; 11444; 11513; 11968 (2); 16928 -БЕТЕРЕРГӘ (2) ■ Малны бетерергә тәүфыйк кирәкми ○ 7393 ● 13986 -БЕТЕРМӘ (1) ■ Бөтенләй көлеп бетермә, бәйрәмдә көләргә дә калсын ○ 14858 -БЕТЕРМӘС (4) ■ Чыпчык чүпләп бетермәс ○ 4187 ● 7827; 10103; 11806 -БЕТЕРМИ (1) ■ Бет-борча ашап бетерми, әмма җанны тындырмый ○ 4764 -БЕТЕРҮ (4) ■ Мал бетерү - бет үтерү, мал табу - борча тоту ○ 7378 ● 7418; 8738; 11162 -БЕТЕШЕ (1) ■ Бетеше яман камышны су эчендә үрт алыр ○ 1262 -БЕТКӘ (4) ■ Беткә ачу итеп тунны утка якмыйлар ○ 4766 ● 4840; 8893; 8953 -БЕТКӘН (20) ■ Көне беткән көндә үлә ○ 908 ● 1703; 3793; 4620; 6035; 6048; 6260; 7295; 7406; -9316; 9759; 10347 (2); 10348 (2); 10535; 10764; 11854; 13295; 15382 -БЕТКӘНГӘ (5) ■ Акча беткәнгә кайгырма, эш беткәнгә кайгыр ○ 6015 (2) ● 6016 (2); 7724 -БЕТКӘННЕҢ (1) ■ Авызында теше беткәннең кулында көче беткән ○ 10535 -БЕТКӘНЧЕ (1) ■ Йорт салынып беткәнче саилче ишектән керер ○ 5808 -БЕТКӘЧ (20) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 ● 5419; 5620; 6699; 7133; 7254; 7336; 7665; 7670; 7728; -8001; 8486; 9375; 10220; 11138; 11508; 13288; 14071; 15034; 15379 -БЕТЛЕ (1) ■ Үлгән сыер сөтле була, калган сыер бетле була ○ 3243 -БЕТМӘГӘН (3) ■ Алда көн бетмәгән ○ 1030 ● 6049; 7326 -БЕТМӘС (22) ■ Инештә су бетмәсә, бездә җыр бетмәс ○ 513 ● 1671; 2794; 5110; 5420; 5740; 6052; -6083; 6259; 6323; 6589 (2); 8806; 9846; 10240; 11876; 12300; 12631; 13583; 14792; 15497; 15973 -БЕТМӘСӘ (5) ■ Инештә су бетмәсә, бездә җыр бетмәс ○ 513 ● 4925; 6704; 10240; 13583 -БЕТМӘСЕН (1) ■ Акчаң беткәнгә кайгырма, көчең белән эшең бетмәсен ○ 7724 -БЕТМИ (10 | 1) ■ Бүген белән көн бетми ○ 789 ● 3718; 4925; 6179; 7882; 8088; 8466; 9594; 11840; -15300; 15502:1 -БЕТНЕ (1) ■ Бетне таякка җибәр - аякка менәр ○ 4767 -БЕТСӘ (11) ■ Атың арыса чабып кал, утының бетсә ягып кал ○ 2610 ● 2706; 4925; 5509; 7823; -8536; 9402; 10547; 14677; 14701; 15300 -БЕТСЕН (1) ■ Үлгән - бетсен, калган - мескен ○ 15404 -БЕТТӘН (3) ■ Эт ачуын - беттән ○ 3553 ● 4768; 4778 -БЕТТЕ (14) ■ Кыш бетте дип тун сатма, янә кыш бар ○ 863 ● 1354; 1508; 6315; 6316; 7530; 9872; -10349; 10576 (2); 13892; 15307 (2); 16293 -БЕТТЕМЕ (1) ■ Акчаң киттеме дип сорамыйлар, эшең беттеме дип сорыйлар ○ 7729 -БЕТҮ (1) ■ Оят белән алыш-биреш бетү ○ 11384 -БИ (31) ■ Алаңгасар алман би, алымсаклы яман би ○ 5720 (2) ● 5760; 5761; 5762 (2); 57635766; 5791; 5792; 5817; 5827; 5831; 5835; 5853 (2); 5886; 5900; 5923; 5928; 5957; 5965; 5969; -5996 (2); 12893; 12951; 14010; 16270 -БИАГА (1) ■ Биага - бөтен ир, җанага - ярты ир ○ 14593 -БИАТАЙГА (1) ■ Печкәчәм дә баш, мин дә баш, биатайга сан да юк ○ 14662 -БИБИНЕ (1) ■ Бирдек Бибине кияүгә, рәхәтләндек буяуга ○ 13247 -БИГӘ (4) ■ Атаң колы булса да, гадел бигә башың и ○ 5731 ● 5743; 5767; 8114 -"БИ"ГӘ (2) ■ "Әлиф"кә бар, "би"гә юк ○ 16708 ● 16710 -БИГЕ (3) ■ Комы юк су булмас, биге юк ил булмас, якасы юк тун булмас, законы юк йорт булмас -○ 5847 ● 15614; 16574 -БИГРӘК (16) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән -көмеш агын", - дигән ○ 565 ● 4518; 4642; 4765; 4824; 5681; 7075; 8795; 10064; 10309; 11963; -13211; 13724; 14700; 14745; 15499 -БИДӘ (2) ■ Тугры бидә туган юк, туганлы бидә иман юк ○ 5901 (2) -БИДӘН (2) ■ Ханнан - казык, бидән - тукмак ○ 5933 ● 5974 -БИДӘҮ (1) ■ Бәхете яман егеткә бидәү хатын тап булыр ○ 13078 -БИЕ (2) ■ Даланың бие булганчы, баяуның колы бул ○ 5169 ● 5170 -БИЕГӘН (1) ■ Аргы очта туй бар дип, бирге очта биегән ○ 13331 -БИЕГЕНӘ (1 | 1) ■ Асылынсаң агачның биегенә асылын, аягың җиргә тимәсен ○ 1661:2 ● 1667 -БИЕК (27) ■ Биек тауның башы - якын, төбе ерак күренә ○ 117 ● 118 (2); 119; 159; 163; 222; 680; -681; 1651; 2923; 2931; 3331; 3923; 5862; 6171; 6814; 7010; 7236; 7275; 7343; 8287; 8387; 10654; -10751; 12111; 14688 -БИЕККӘ (3) ■ Балык тирәнгә омтыла, кошлар биеккә оча ○ 4455 ● 6634; 8364 -БИЕКЛЕГЕ (1) ■ Апрель кергәч эт биеклеге кар ява ○ 759 -БИЕКТӘН (2) ■ Биектән дә биек бар ○ 681 ● 3919 -БИЕМ (1) ■ Бием үлде, тыныч булды, чынаяк чокыры чүмеч булды ○ 14594 -БИЕМӘ (1) ■ Сукыр алдында биемә, саңгырау алдында җырлама ○ 15260 -БИЕМӘК (1) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк -○ 1298 -БИЕМӘС (1) ■ Ике биюче бер арканда биемәс ○ 16362 -БИЕМГӘ (3) ■ Көйгән коймак - киленгә, көймәгәне - биемгә ○ 13383 ● 14595; 14598 -БИЕМЕ (1) ■ Үземнең киленем усал, кызымның биеме усал ○ 13399 -БИЕМЕНӘ (1) ■ Суган исенә чыдамаган кыз биеменә чыдамас ○ 13102 -БИЕМИ (3) ■ Ашамаган аю биеми ○ 2069 ● 2102; 2107 -БИЕННӘН (1) ■ Баланың тинтәк булуы өеннән, егетнең тинтәк булуы биеннән ○ 13997 -БИЕП (2) ■ Алда булачак туй өчен хәзердән биеп торма ○ 13259 ● 13301 -БИЕР (1) ■ Ана каз йомырка басканда, ата каз янында биер ○ 4231 -БИЕРГӘ (4) ■ Аюны да биергә өйрәтәләр ○ 2089 ● 2106; 16349; 16434 -БИЕТӘ (3) ■ Заман кубызына биетә ○ 806 ● 15519; 16378 -БИЕТЕП (1) ■ Җилкә биетеп йөрү ○ 10875 -БИЕТМӘГӘ (1) ■ Куркытмага хуҗам юк, биетмәгә бикәм юк ○ 5993 -БИЕТМИ (1) ■ Кубыз биетми, моңы биетә ○ 16378 -БИЕТҮ ( | 1) ■ Кызган табага бастырып биетү ○ 10031:4 -БИЗ (15) ■ Ашусыз булса - таудан биз, үткелсез булса - судан биз ○ 111 (2) ● 2861; 5811 (4); -7374 (2); 13805 (2); 13853 (2); 14423 (2) -БИЗӘ (1) ■ Битеңне бизәмә, акылыңны бизә ○ 11546 -БИЗӘГЕ (3) ■ Егет - йортның терәге, кызлар - йортның бизәге ○ 13082 ● 16086; 16426 -БИЗӘК (8) ■ Ал да - бизәк, гөл дә - бизәк ○ 560 (2) ● 655; 5548 (2); 8768; 8991; 10662 -БИ��ӘККӘ (1) ■ Яхшыга иярсәң - бизәккә, яманга иярсәң - тизәккә ○ 12341 -БИЗӘКЛЕ (1) ■ Бизәкле күнәк кыйбат була ○ 9883 -БИЗӘКТӘН (1) ■ Хатын-кызны бизәктән дә бигрәк әдәп-нәзакәт бизи ○ 13724 -БИЗӘМӘ (1) ■ Битеңне бизәмә, акылыңны бизә ○ 11546 -БИЗӘМИ (1) ■ Исем кешене бизәми, кеше исемне бизи ○ 11126 -БИЗӘНӘ (1) ■ Бизәнгән бит - бизәк, бизәнә белмәсәң - тизәк ○ 8768 -БИЗӘНГӘН (3) ■ Ярлы ямаган да куанган, бай ясанган да бизәнгән ○ 7477 ● 8768; 8770 -БИЗӘНГӘНЧЕ (2) ■ Бикә бизәнгәнче туй бетә ○ 5769 ● 16957 -БИЗӘНЕР (2) ■ Бай бикәсе бизәнер, бизәнер дә төзәнер ○ 7159 (2) -БИЗӘНМӘГӘНЕ (1) ■ Тависнең төзәнмәгәне булмас, хатынның бизәнмәгәне булмас ○ 13674 -БИЗӘНҮ (2) ■ Бизәнү белән генә ямьсез чибәр булмый ○ 8769 ● 13622 -БИЗӘР (5) ■ Бикәрдән ил бизәр ○ 6450 ● 10283 (2); 12935 (2) -БИЗӘРМЕН (1) ■ Карт куенында калач бар - калачыннан кан татыр, яшь куенында камчы бар камчысыннан бал татыр; калачыннан бизәрмен, камчысына түзәрмен ○ 15041 -БИЗӘСӘ (2) ■ Агачны яфрак бизәсә, кешене хезмәт бизи ○ 6009 ● 8786 -БИЗГӘК (5) ■ Карт мәхәббәт язгы бизгәк кебек ○ 12708 ● 14512; 15356; 15364; 15365 -БИЗГӘКТӘН (1) ■ Бизгәктән котылган - зыяндашка тотылган ○ 15207 -БИЗГӘН (2) ■ Тәкәббердән тәңре бизгән ○ 12042 ● 14512 -БИЗДЕ (1) ■ Үтә изге, аннан да җан бизде ○ 12407 -БИЗДЕРӘ (1) ■ Карганы каргап биздерә алмассың ○ 3991 -БИЗДЕРГӘН (4) ■ Илдән биздергән дә мал, җиһан гиздергән дә мал ○ 7350 ● 8770; 9855; 15513 -БИЗДЕРЕР (1) ■ Җан күк дустыңнан яланаяклы бала биздерер ○ 14094 -БИЗЕП (1) ■ Җирдән бизеп күккә чыгып булмый ○ 80 -БИЗИ (3) ■ Агачны яфрак бизәсә, кешене хезмәт бизи ○ 6009 ● 11126; 13724 -БИЗМӘ (4) ■ Тышын күреп, эченнән бизмә ○ 618 ● 3172 (2); 14523 -БИЗМӘН (5) ■ Бизмән теле бер генә ○ 7890 ● 7891; 7892; 8094; 13803 -БИЗМӘНЕ (2) ■ Песнәкнең үзенә күрә бизмәне, бүдәнәнең үзенә күрә бакрачы ○ 4072 ● 4184 -БИИ (8 | 1) ■ Аю бии, чегән акча ала ○ 2075 ● 2100; 4048; 13040; 16350 (2); 16351; 16352:1; 16457 -БИИСЕ (2) ■ Биисе килмәгән аюга көй килешми ○ 2101 ● 16352 -БИЙӘНМӘ (1) ■ Көчеңә бийәнмә, байлыгыңа куанма ○ 7373 -БИК (54) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 ● 36; 154; 352; 862; 955; 1604; 1659; 1727; -1978; 2192; 2602; 3333; 4484; 4733; 4769; 4775; 5138; 5263; 5687; 5778; 5904; 6307; 6308; 6579; -6929; 7522; 7733 (2); 8240; 8365; 8672; 8770; 8771; 10275; 10397; 10559; 10560; 10653; 10737; -10958; 11545; 11561; 12401; 12665; 14624 (2); 14626 (3); 14749; 15017; 15753; 16407 -БИКӘ (1) ■ Бикә бизәнгәнче туй бетә ○ 5769 -БИКӘГӘ (2) ■ Билдәмәсе бикәгә, түшләре түрәгә ○ 5771 ● 5852 -БИКӘЛӘР (1) ■ Бикәләр түр өчен талашыр ○ 5770 -БИКӘМ (1) ■ Куркытмага хуҗам юк, биетмәгә бикәм юк ○ 5993 -БИКӘНЕҢ (1) ■ Бер йортка ике бикәнең тавыгы сыймас ○ 8599 -БИКӘҢНЕ (1) ■ Эчмәм дигән коеңнан өч әйләнеп эчәрсең, кочмам дигән бикәңне үбә-үбә кочар сың ○ 13762 -БИКӘРДӘН (1) ■ Бикәрдән ил бизәр ○ 6450 -БИКӘСЕ (2) ■ Бай бикәсе бизәнер, бизәнер дә төзәнер ○ 7159 ● 14315 -БИККӘ (1) ■ Колга кол дисәң, өлгесе килер, биккә кол дисәң, көлкесе килер ○ 5838 -БИКЛӘ (3) ■ Атың югалмас борын абзарыңны биклә ○ 2616 ● 2762; 16843 -БИКЛӘГӘН (2) ■ Атын алдырган абзарын бикләгән ○ 2605 ● 13710 -БИКЛӘМИЛӘР (1) ■ Атны урлаткач, абзарны бикләмиләр ○ 2566 -БИКЛӘНЕП (1) ■ Үз кабыгына гына бикләнеп яши ○ 12091 -БИКЛӘНЕР (1) ■ Олы кешегә юл бирмәсәң, үз юлың бикләнер ○ 15083 -БИКЛӘР (1) ■ Бикләр белән алышып булмас, тирәк белән көрәшеп булмас ○ 5768 -БИКЛӘРЕ (1) ■ Бу дөньяның бикләре - кыямәтнең этләре ○ 5779 -БИКЛӘҮДӘ (1) ■ Атын урлаткач, сараен бикләүдә файда юк ○ 2606 -БИКЛЕ (6) ■ Бикле сандыкта җәүһәр ятыр ○ 275 ● 5215; 5941; 6381; 9884; 12688 -БИКСЕЗ (1) ■ Биксез йозакка ачкыч кирәкми ○ 8241 -БИКТИМЕР (1) ■ Биктимер байга кергән, бае ялга кергән ○ 5987 -БИЛ (7) ■ Бил астында бер корсагы ○ 10825 ● 12992; 13456; 13804; 14068; 14113; 17009 -БИЛӘГӘН (1) ■ Казиледән килеп казык каккан Биләрдән килеп биләгән ○ 5172 -БИЛӘНГӘНЧЕ (1) ■ Биле биләнгәнче, бисез басып китә ○ 5772 -БИЛӘНЧЕК (1) ■ Биләнчек башы биш тирәк, билге тек тә ил утырт ○ 4891 -БИЛӘР (2) ■ Биргәнне биләр ярата ○ 5774 ● 15649 -БИЛӘРДӘН (1) ■ Казиледән килеп казык каккан Биләрдән килеп биләгән ○ 5172 -БИЛӘҮСӘ (1) ■ Иргә барганчы биләүсә әзерләмә ○ 13163 -БИЛБАВЫН (1) ■ Ярлы кешегә юлга чыгу билбавын бәйләү генә ○ 7465 -БИЛБАУГА (1) ■ Бүзче билбауга ялчымас ○ 8676 -БИЛГӘ (2) ■ Ялангач билгә - каеш бау ○ 8824 ● 8989 -БИЛГЕ (1) ■ Биләнчек башы биш тирәк, билге тек тә ил утырт ○ 4891 -БИЛГЕЛӘ (1) ■ Һәр эшкә аерым вакыт билгелә - шат яшәрсең ○ 6278 -БИЛГЕЛЕ (46) ■ Атна кичнең килеше чәршәмбедән билгеле ○ 761 ● 883; 909; 910; 1271; 1388; -1395; 1806; 2015; 2059; 2539; 2799; 3345; 3483; 3846; 4740; 5501; 5799; 6363; 6457; 6533; 7078; -8103; 8309; 9940; 9976; 10450; 12825; 12827 (2); 12828 (2); 12860; 12876; 12999; 13390; 13606; -13689; 13851 (2); 14045; 14078; 14493; 15463 (2); 16977 -БИЛГЕСЕ (20) ■ Тау билгесе таш булыр ○ 155 ● 857; 1002; 2781; 2786; 5819; 7419 (2); 9345 (2); -12272 (2); 12823 (2); 13439 (2); 13455; 14863; 15840; 16631 -БИЛГЕСЕЗ (2) ■ Билгесез эштә тәвәккәл коткара ○ 11106 ● 12687 -БИЛДӘМӘСЕ (1) ■ Билдәмәсе бикәгә, түшләре түрәгә ○ 5771 -БИЛДӘН (3) ■ Алтын чыккан җирне билдән казы ○ 261 ● 466; 12657 -БИЛЕ (8) ■ Арысланның, айга менәм дип, биле биртелгән ○ 2056 ● 4970; 5772; 9608; 9639; -11383; 15534; 16926 -БИЛЕГЕН (1) ■ Би билеген бирер, кыз намусын бирмәс ○ 12951 -БИЛЕМ (1) ■ Батыр "илем!" диеп ут кичкәндә, куркак "билем" диеп мичкә керер ○ 5547 -БИЛЕН (2) ■ Алмаган ат, тумаган тай, атланып билен сындырма ○ 2458 ● 2862 -БИЛЕНӘ (2) ■ Казанына күрә учагы, биленә күрә кушагы ○ 8775 ● 14357 -БИЛЕҢӘ (3) ■ Эчеңнән елан туса, ал да билеңә бу ○ 4692 ● 5053; 10948 -БИЛЕҢНӘН (1) ■ Билеңнән биек сикерә алмыйсың ○ 10751 -БИЛЕҢНЕ (3) ■ Билеңне биш җирдән бәйләп йөр ○ 10749 ● 10750; 13344 -БИЛЕҢЧӘ (1) ■ Илгә илеңчә кер, суга билеңчә кер ○ 4959 -БИЛЕТЫ (1) ■ Кәҗә билеты бирү ○ 3070 -БИЛИ (1) ■ Җитез килен җиде егет били ○ 13400 -БИЛЛЕ (3) ■ Нечкә билле, эшкә җилле ○ 6300 ● 10841; 12931 -БИЛНЕҢ (1) ■ Бала - билнең куәте ○ 13927 -БИЛСЕЗ (1) ■ Биемгә яраганчы билсез калырсың ○ 14595 -билтерле → бишекле-билтерле -БИЛЧӘН (1) ■ Ялкауның җиренә бодай чәчсәң, билчән үсә ○ 6607 -БИНЕКЕ (1) ■ Би сөйләсә - бинеке, кол сөйләсә - колныкы ○ 16270 -БИНЕҢ (2) ■ Бинең авызы кыек булса да, сүзе туры ○ 5773 ● 5900 -БИР (52) ■ Башта бир фонтан, шуннан соң мактан ○ 273 ● 354; 661; 1516; 2171; 3291; 3323; -3327 (2); 4034; 4451 (2); 4828; 5416; 5418; 5503 (2); 5948 (2); 6564; 8176; 8177; 8182; 8217; -8218; 8933 (2); 9170; 9309; 9329; 9561; 9638; 10189; 10241; 13131 (2); 13185; 13194; 13205; -13994; 14365; 14466; 15442; 15964; 15990 (2); 16875; 16881 (2); 17021; 17033; 17070 -БИРӘ (41 | 3) ■ Идел чыкканчы бал��асын бирә, Идел чыккач сабын да тоттырмый ○ 511 ● 1126; -1374 (2); 1654; 1822; 1933:2; 1939; 3232; 3321; 5775; 6467; 7630; 7673; 8085; 8107; 8167; 8216; -8225; 9103; 9490; 9588:2; 9600 (2); 9926; 10039; 10310; 10564 (2); 11539; 11661:1; 12416; -12421; 13238; 14471 (2); 14639; 15556; 16495; 16838; 16852; 16858; 16886; 16960 -БИРӘ-БИРӘ (1) ■ Бирә-бирә бирәнгә сабышырсың ○ 8133 -БИРӘЕМ (1) ■ Биргәнеңә - бирәем, бирмәгәнгә - серәем ○ 8219 -БИРӘЕШ (1) ■ Бирсәләр - бирәеш, бирмәсәләр - серәеш ○ 8220 -БИРӘЛӘР (2) ■ Эткә өргән өчен, икмәк бирәләр ○ 3696 ● 8180 -БИРӘМ (1) ■ Ялгыз тирәк өй булмас, бирәм дигән би булмас ○ 5965 -БИРӘМЕН ( | 1) ■ Бирәмен дигән колына чыгарып куяр юлына, аламын дигән колыннан, тартып -алыр кулыннан ○ 16837:1 -БИРӘН (1) ■ Бирән бирмәгәнеңнән өмет итәр ○ 9636 -БИРӘНГӘ (3) ■ Бирә-бирә бирәнгә сабышырсың ○ 8133 ● 9637; 9638 -БИРӘННЕҢ (1) ■ Бирәннең биле дә биртелми, эче дә ертылмый ○ 9639 -БИРӘСЕ (2) ■ Бирәсе бар онытыр, аласы бар онытмас ○ 8134 ● 13070 -БИРӘСЕҢ (4) ■ Ятсаң ята бирәсең, торсаң бара бирәсең ○ 6863 (2) ● 8168; 12243 -БИРӘЧӘГЕ (1) ■ Байның алачагы күп, ярлының бирәчәге күп ○ 7263 -БИРӘЧӘГЕМ (1) ■ Алачагым да юк, бирәчәгем дә юк ○ 8212 -БИРӘЧӘГЕН (1) ■ Бай бирәчәген мал белән, ярлы тир белән түли ○ 7160 -БИРӘЧӘГЕНӘ (1) ■ Алачагына - лачын, бирәчәгенә - карга ○ 8213 -БИРӘЧӘГЕҢ (1) ■ Байга бирәчәгең, ярлыдан алачагың булмасын ○ 7204 -БИРӘЧӘК (3) ■ Алачак белән бирәчәк бетми ○ 8088 ● 8089; 8090 -БИРГӘН (52) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына -төз булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 ● 4419; 5625; 5786; 7294 (2); 7316; 7822; 7836; -8083 (2); 8091-8093; 8112-8117; 8123; 8141; 8143; 8157; 8160; 8166; 8189; 8192; 8210; 9554 (2); -9818; 10323; 11344; 11512; 11825; 12286 (2); 12482; 13000; 13184; 13264; 13274; 14050; 14990; -15462; 15820 (2); 16676; 16891; 16986 (2) -БИРГӘНГӘ (6 | 2) ■ Биргәнгә биш тә күп, алганга алты да аз ○ 8118 ● 8118:1, :2; 9170; 10241; -11344; 15989 (2) -БИРГӘНДӘ (2) ■ Биргәндә дус, алганда дошман ○ 5515 ● 8094 -БИРГӘНЕ (2) ■ Бүләге кыйммәт түгел, биргәне кыйммәт ○ 8154 ● 14436 -БИРГӘНЕН (2) ■ Барның биргәнен алырсың, юкның ниен алырсың ○ 7578 ● 12213 -БИРГӘНЕННӘН (1) ■ Ходайның биргәненнән бирмәгәне күп ○ 16878 -БИРГӘНЕҢ (3) ■ Бер бирмәсәң, мең биргәнең югала ○ 8108 ● 9637; 11558 -БИРГӘНЕҢӘ (1) ■ Биргәнеңә - бирәем, бирмәгәнгә - серәем ○ 8219 -БИРГӘНЕҢНЕ (1) ■ Биргәнеңне аз диген, алганыңны күп диген ○ 8119 -БИРГӘННӘН (2) ■ Сугышта арка биргәннән күкрәк биргән артыграк ○ 5625 ● 14436 -БИРГӘННӘР (5) ■ Сарымсакны кияүгә биргәннәр, өч көн сасымаган ○ 1614 ● 2975; 5893; -14781 (2) -БИРГӘННЕ (4) ■ Биргәнне биләр ярата ○ 5774 ● 8225; 10947; 16969 -БИРГӘННЕКЕ (1) ■ "Ятим, син кемнеке?" - дип сорасаң, "Аш биргәннеке", - дияр ○ 14199 -БИРГӘННЕҢ (3) ■ Би - биргәннең тешен ачып карамас ○ 5761 ● 7723; 8120 -БИРГӘНЧЕ (8) ■ Ал биргәнче җан бир ○ 661 ● 1540; 8182; 9561; 9638; 10189; 11596; 12290 -БИРГӘЧ (2) ■ Кавынны бушлай биргәч алмаган, кабакны акча түләп алган ○ 8050 ● 8741 -БИРГЕ (1) ■ Аргы очта туй бар дип, бирге очта биегән ○ 13331 -БИРГЕСЕЗ (2) ■ Келәмгә биргесез алача бар, булышканга биргесез арача бар ○ 5583 (2) -БИРДЕ (2) ■ Ай бирде, кояш күпсенде ○ 83 ● 16885 -БИРДЕК (1) ■ Бирдек Бибине кияүгә, рәхәтләндек буяуга ○ 13247 -БИРДЕМ (6) ■ Бирдем бодай, килдем сорай ○ 1578 ● 8131; 8221; 10207; 11722; 13179 -БИРДЕРӘ (2) ■ Корал сәлам бирдерә, башың җиргә идерә ○ 5587 ● 14731 -"БИРДЕ"СЕН (1) ■ "Алла" дигәч тә, "бирде"сен әйткәнче орып үтермә ○ 16840 -БИРЕ (4) ■ Ары барса - ат яны, бире барса - бия яны ○ 2737 ● 12037; 12370; 16266 -БИРЕДӘ (1) ■ Биредә Алабай, аргы якта ялагай ○ 3774 -БИРЕЛГӘН (2) ■ Бирелгән кыз килсә, өйдә бөтен савыт-саба шалтырый ○ 12952 ● 14243 -БИРЕЛМӘ (1) ■ Ярдан очсаң да, яуга бирелмә ○ 5659 -БИРЕЛМӘГӘН (1) ■ Тотылмаган киекнең тиресен мактыйлар, бирелмәгән кызның төсен мактыйлар ○ 13039 -БИРЕЛМӘС (1) ■ Күп соралмаса, әз бирелмәс ○ 8174 -БИРЕМ (1) ■ Бигә бирем яхшы ○ 5767 -БИРЕП (32) ■ Балта биреп, шөшле алдым ○ 1977 ● 2871 (2); 3126 (2); 3203; 3249 (2); 4185; 4436; -6106; 7106; 7829 (2); 7980; 8121; 8124; 8135; 8222; 11346; 11523; 11597; 11604; 11773; 12268; -13254; 14983 (2); 15004; 15397; 16268 (2) -БИРЕР (17) ■ Иске яңага урын бирер ○ 572 ● 1285; 3136; 3300; 5360 (2); 6875; 7032; 7400; -8083 (2); 8101; 11504; 12951; 13721; 15477; 15562 -БИРЕРГӘ (2) ■ Бирергә ашыкма - пошыкмассың ○ 8122 ● 16443 -БИРЕРЕҢНЕ (1) ■ Алганчы биререңне уйла ○ 8095 -БИРЕРЛӘР (1) ■ Каксаң - ачарлар, сорасаң - бирерләр ○ 8163 -БИРЕРСЕҢ (6 | 1) ■ Башыңа төшсә, түмгәккә дә сәлам бирерсең ○ 115 ● 121; 4282; 4414; 10268; -10271; 14731:1 -БИРЕСЕ (1) ■ Бер көннең ни арысы, ни биресе ○ 776 -биреш → алыш-биреш -БИРЕШЕМ (1) ■ Алты алышым юк, биш бирешем юк ○ 8215 -БИРЕШМӘС (1) ■ Бер укымышлы кырык наданга бирешмәс ○ 16537 -БИРЕШСӘ (1) ■ Батыр, бирешсә дә, көрәшми мәйданны бирмәс ○ 6638 -БИРИМ (1) ■ Алыйм дигәннең күзе яман, бирим дигәннең сүзе яман ○ 8099 -БИРКӘ (1) ■ Бирнә биргән биркә килен, бирнә бирмәгән иркә килен ○ 13264 -БИРМӘ (9) ■ Үзеңнекен бирмәсәң бирмә, күршеңнекенә тимә ○ 5257 ● 5413; 5673; 6976; 8130; -8185; 10951; 12614; 15911 -БИРМӘГӘН (13) ■ Төс бирмәгән малны асрама ○ 2410 ● 2905; 2945; 3227; 6372; 8112; 8114; -8123; 8149; 8160; 8189; 13264; 14990 -БИРМӘГӘНГӘ (2) ■ Биргәнеңә - бирәем, бирмәгәнгә - серәем ○ 8219 ● 16836 -БИРМӘГӘНЕ (1) ■ Ходайның биргәненнән бирмәгәне күп ○ 16878 -БИРМӘГӘНЕҢНӘН (1) ■ Бирән бирмәгәнеңнән өмет итәр ○ 9636 -БИРМӘГӘННЕ (2) ■ Бирмәгәнне биреп оялт ○ 8124 ● 16835 -БИРМӘДЕМ (1) ■ Сорап бирмәдем, урлап күрмәдем ○ 12652 -БИРМӘК (9) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк -○ 1298 ● 7379 (2); 8096; 8097; 12776 (2); 13468 (2) -БИРМӘККӘ (1) ■ Берәү бар: күрмәккә бар, үрнәккә юк; берәү бар: алмакка бар, бирмәккә юк -○ 8109 -БИРМӘКНЕҢ (1) ■ Бирмәкнең алмагы бар, алмакның салмагы бар ○ 8125 -БИРМӘКЧЕ (1 | 1) ■ Батканда балта бирмәкче иде, тартып чыгаргач, сабын да кызгана ○ 1933:1 -● 11480 -БИРМӘС (33 | 1) ■ Кечкенә елга ташыса кичү бирмәс ○ 395 ● 486; 1055; 1220; 1715; 1804; 2779; -3204; 3567; 3624, :1; 3683; 4150; 4727; 5523 (2); 6638; 6927; 7161; 9794; 10232; 10236; 10645; -10998 (2); 11557; 11645; 11966; 12653; 12951; 13263; 14283; 16835; 17007 -БИРМӘСӘ (2) ■ Бирмәсә дә бай яхшы, җимәсәң дә май яхшы ○ 7327 ● 8183 -БИРМӘСӘЛӘР (1) ■ Бирсәләр - бирәеш, бирмәсәләр - серәеш ○ 8220 -БИРМӘСӘҢ (7) ■ Очарга ирек бирмәсәң, яхшы карчыга да берни тотмас ○ 4032 ● 5257; 8108; -8185; 8222; 13961; 15083 -БИРМӘСКӘ (1) ■ Җәй алмаска, кыш бирмәскә ○ 1067 -БИРМӘСНЕҢ (3 | 1) ■ Бирмәснең ашы пешмәс, казаны уттан төшмәс ○ 8126 ● 8126:1; 8127; -БИРМӘҮЧЕГӘ (1) ■ Сораганчы сораучыга оят, сораганнан соң бирмәүчегә оят ○ 8181 -БИРМИ (14) ■ Күк ялынып та бирми, җир соратып та тормый ○ 53 ● 941; 2416; 3224; 6106; -6274; 8121; 8167; 10230; 10959; 12795; 15179; 16303; 16638 -БИРМИЛӘР (6) ■ Сукадан тугарып атны бирмиләр ○ 1442 ● 3265; 4371; 8720; 14019; 15965 -БИРНӘ (2) ■ Бирнә биргән биркә килен, бирнә бирмәгән иркә килен ○ 13264 (2) -БИРНӘЛЕ (1) ■ Белемле кыз - бирнәле кыз ○ 12949 -БИРНӘСЕ (1) ■ Бирнәсе булмаса, нергәсе дә булмый ○ 13265 -БИРСӘ (15) ■ Чабышкы алын бирсә, ялын кис ○ 2806 ● 3058; 5037; 5403; 8165; 9560; 10306; -11504; 11966; 14620 (2); 15214; 16836-16838 -БИРСӘЛӘР (3) ■ Ат башыдай алтын бирсәләр дә кирәкми ○ 7824 ● 8128; 8220 -БИРСӘҢ (51) ■ Арпа бирсәң атка бир, катыр-котыр чәйнәсен ○ 1516 ● 2171; 3460; 4034; 4420; -4451; 5326; 5413; 5673; 5894; 5918; 5944; 5947; 6558; 6976; 8032 (3); 8111; 8129-8132; 8171; -8222; 9254 (2); 9268 (2); 9816; 10968; 11125; 11453 (2); 11653; 12098 (2); 12115; 12193; 13185; -13535; 13961; 15256; 15990 (2); 16131 (2); 16773; 17012 (2); 17041 -БИРСЕН (10) ■ Ат кадерен белмәсәң, җәяүлек бирсен җәзаңны; аш кадерен белмәсәң, ачлык -бирсен җәзаңны ○ 2499 (2) ● 3139; 4675; 5109; 5899; 6772 (2); 9134; 15214 -БИРТӘ (1) ■ Бия колынын типсә дә биртә типмәс ○ 2821 -БИРТЕЛГӘН (1) ■ Арысланның, айга менәм дип, биле биртелгән ○ 2056 -БИРТЕЛМИ (1) ■ Бирәннең биле дә биртелми, эче дә ертылмый ○ 9639 -БИРТЕЛСӘ (1) ■ Оялса - үз бите, биртелсә - үз биле ○ 11383 -БИРҮ (17) ■ Шөшле урынына балта бирү ○ 2001 ● 3008; 3070; 6837; 6859; 7211; 8137; 8144; -8164; 8169; 8173; 8642; 11654; 11914; 13186 (2); 15969 -БИРҮДӘН (2) ■ Күп бирүдән тизрәк бирү яхшы ○ 8173 ● 11914 -БИРҮЕН (1) ■ Мулла алуын белер, бирүен белмәс ○ 17016 -БИРҮЧӘН (2) ■ Үзенә дә акылы юк кеше кешегә акыл бирүчән була ○ 11748 ● 13413 -БИРҮЧЕ (6 | 2) ■ Таякка таяк ялгап бирүче ○ 1991 ● 7739; 14214 (2), :1 (2); 15991 (2) -БИРҮЧЕНЕҢ (1) ■ Бурычка бирүченең хәтере алучыныкына караганда үткенрәк була ○ 8145 -БИСЕЗ (1) ■ Биле биләнгәнче, бисез басып китә ○ 5772 -БИСМИЛЛА (4) ■ Шайтан ризыгына бисмилла кирәк түгел ○ 16770 ● 16912; 16946; 16954 -БИСТӘ (1) ■ Кызы - бистә бикәсе, анасы - киндер көлтәсе ○ 14315 -БИСТӘСЕ (1) ■ Тел бистәсе, куян хастасы ○ 15672 -БИТ (18) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 ● 824; 1844; 2213; 6663; 6717; -8768; 9285; 10053; 10105; 10677; 10721; 12089; 14340; 14536; 14708; 16888; 17009 -БИТАРАФ (1) ■ Ике арада битараф ○ 5521 -БИТӘР (4) ■ Әр - битәр, әрдән дә бигрәк наз битәр ○ 11963 (2) ● 12753; 13179 -БИТӘРЛӘМӘ (1) ■ Бирсәң битәрләмә, битәрләсәң бирмә ○ 8130 -БИТӘРЛӘР (1) ■ Бурычка биргән битәрләр, бурычка алган карганыр ○ 8143 -БИТӘРЛӘСӘҢ (1) ■ Бирсәң битәрләмә, битәрләсәң бирмә ○ 8130 -БИТЕ (8) ■ Эт дигәннең бите юк ○ 3584 ● 7276; 10201; 11277; 11326; 11383; 13583 (2) -БИТЕ-КУЛЫ (1) ■ Аш пешерсә - апара, бите-кулы кап-кара ○ 9432 -БИТЕН (7) ■ Мәче битен юа - колак арты кап-кара ○ 3351 ● 10282; 10716 (2); 10719; 13469 (2) -БИТЕНӘ (8) ■ Битенә дуңгыз тиресе каплаган ○ 2908 ● 7962; 8120; 10724; 10725; 12084; 14357; -БИТЕНДӘ (1) ■ Битендә шайтан борчак суккан ○ 10722 -БИТЕННӘН (1) ■ Битеннән басып керү ○ 10723 -БИТЕҢ (2) ■ Җил алдан булса - битең туңдырыр, арттан булса - туның туздырыр ○ 1177 ● 10658 -битең → төсең-битең -БИТЕҢӘ (4) ■ Күккә төкерсәң, битеңә төшәр ○ 59 ● 1192; 1193; 10590 -БИТЕҢНЕ (3) ■ Бай булсаң, барың белән битеңне сөрт, ярлы булсаң җиңең белән тиреңне сөрт -○ 7163 ● 10750; 11546 -БИТКӘ (7) ■ Әрлән урлап киченер, тотсаң биткә сикерер ○ 2340 ● 5356; 9057; 9230; 15422; -15807; 15992 -БИТЛЕГЕН (1) ■ Дус битлеген кигән дошман хәтәр ○ 5357 -БИТНЕ (2) ■ Бер бармак белән битне каплап булмый ○ 10910 ● 10932 -битне → төс-битне -БИТТӘ (1) ■ Биттә ут янмый, мичтә ут яна ○ 8457 -БИТТӘН (1) ■ Суксаң үлә, сукмасаң биттән көлә ○ 5702 -БИЧАРА (1) ■ Ни чарадан бичара ○ 14993 -БИЧАРАНЫ (1) ■ Этнең эше - бичараны талау ○ 3734 -БИЧӘ (2) ■ Хан йорты канчык йорты, би йорты бичә йорты ○ 5923 ● 13653 -БИЧӘСЕНЕҢ (1) ■ Сабанының чөе юк, бичәсенең көе юк ○ 13787 -БИЧУРА (1) ■ Бичура белән пәри дус ○ 16724 -БИШ (41 | 2) ■ Алдыңа бер карасаң, артыңа биш кара ○ 667 ● 730; 774; 1519; 1600; 1663; 2239; -2571; 2837; 3952; 4891; 5166; 5314; 6050; 6650; 6822; 7893; 8118, :2; 8204:1; 8215; 9067; 9864; -10749; 10916; 10917; 11184; 11511; 11547; 13146; 13179; 13454; 13761; 13800 (2); 13892; -14466; 14721; 14862; 15828; 15888; 17040; 17045 -БИШӘР (1) ■ Акыллыга ишарәт, акылсызга бишәр әйт ○ 11457 -БИШЕГЕ (2) ■ Тату гаиләнең бишеге буш булмый ○ 13202 ● 13989 -БИШЕГЕН (2) ■ Кол ишеген теләр, олан бишеген теләр ○ 5830 ● 14037 -БИШЕК (11 | 3) ■ Ил эче - алтын бишек ○ 4945 ● 5114; 13170; 13408; 13953; 13992; 14010; -14058, :1, :2, :3; 14062; 14063; 14105 -БИШЕКЛЕ (1) ■ Акыллы ирнең эчендә бишекле олан ятыр ○ 13440 -БИШЕКЛЕ-БИЛТЕРЛЕ (1) ■ Кыз-хатынның эчендә бишекле-билтерле бала ятыр, ди ○ 13663 -БИШЕКТӘ (1) ■ Кыз - бишектә, җиһаз - сандыкта ○ 12984 -БИШЕКТӘГЕ (1) ■ Бишектәге бишкә төрләнер ○ 14011 -БИШЕКТӘН (2) ■ Тавык - чебештән, бала бишектән билгеле ○ 14045 ● 16662 -БИШЕСЕ (2) ■ Бер бармагыңны бөкләсәң, бишесе бөгелер ○ 10909 ● 13990 -БИШКӘ (6) ■ Бишкә урын табыла, бергә урын табылмый ○ 682 ● 7850; 7894; 8035; 14011; 14012 -БИШЛЕ (1) ■ Алтылы да бишле, бездә киндер ишле ○ 8732 -БИШМӘТ (5) ■ Иш янына ишмәт, тун янына бишмәт ○ 5444 ● 8894; 8990; 11257; 16553 -БИШМӘТЕНЕҢ (1) ■ Бишмәтенең җиңе юк, ыштанының төбе юк ○ 8954 -БИШМӘТТӘ (1) ■ Ачның уе икмәктә, ялангачның - бишмәттә ○ 9579 -БИШНЕ (6) ■ Кулыңнан бер килсә, бишне кыл ○ 6490 ● 8034; 8894; 10953; 12144; 15805 -БИШНЕҢ (1) ■ Бишнең башы булганчы, алтының аягы бул ○ 4892 -БИШТӘН (1) ■ Кунак мунчасы кичтән, киче - биштән ○ 10115 -БИЮ (3) ■ Бию белмәс саз сайлар, акчасы юк кыз сайлар ○ 7784 ● 16339; 16454 -БИЮЕ (1) ■ Уйнавына күрә биюе ○ 16416 -БИЮЧЕ (3) ■ Атасы гармунчы булса, баласы биюче булмый хәле юк ○ 14363 ● 16347; 16362 -БИЯ (18) ■ Октябрь кара бия, ноябрь ала бия ○ 928 (2) ● 2737; 2816; 2819-2823; 2829; 2834; -2835; 3058; 3174; 7224; 12905; 13572; 13985 -БИЯДӘ (1) ■ Гаеп биядә дә бар, тәртәдә дә бар ○ 12487 -БИЯДӘН (8) ■ Ат биядән туа ○ 2815 ● 2828; 2830; 2831; 2833; 2836; 5529; 14219 -БИЯЛӘЙ (8) ■ Бу чакта бияләй эчендә бармак кыймылдатканны беләләр ○ 781 ● 1011; 8515; -9037-9039; 9076; 9093 -БИЯНЕ (4) ■ Карт бияне төпкә җигәләр, яшь бияне кырга җигәләр ○ 2827 (2) ● 2837; 2854 -БИЯСЕ (3) ■ Иясенә күрә биясе ○ 2826 ● 2832; 9591 -БИЯСЕНӘ (2) ■ Биясенә атлансаң, тае үзе ияреп кайтыр ○ 2825 ● 2850 -БИЯСЕНЕҢ (1) ■ Биясенең серен иясе белер ○ 2824 -"Б"НЕ (1) ■ "А"ны әйткәч, "б"не әйтми хәл юк ○ 16466 -БОГ (1) ■ Алла бирсә - бог дает, бирмәгәнгә чүп тә юк ○ 16836 -БОГАУ (1) ■ Богау булмаса да, тышау ○ 12647 -БОГАУЛАГАН (1) ■ Муеныннан богаулаган эт ауга ярамый ○ 3521 -БОГАУСЫЗ (1) ■ Яхшы ат богаусыз йөрмәс, алама ат тышау да күрмәс ○ 2712 -БОГЫЛ (2) ■ Чүп җыйсаң - чүмәлә, чүмәлә җыйсаң - богыл ○ 1331 ● 9250 -БОГЫЛДА (1) ■ Буаз сыер богылда, кысыр сыер саламда ○ 3163 -БОГЫЛЫНА (1) ■ Кызын алдым, богылына ут салдым ○ 13249 -БОГЫЛЫҢ (1) ■ Богылың булса, кош кунар ○ 1263 -БОДАЕ (3) ■ Ак алабута - ачлык елның бодае ○ 1249 ● 4053; 7467 -БОДАЕН (1) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен ашаганга ышанганнар ○ 7496 -БОДАЙ (33 | 2) ■ Тигәнәк чәчеп бодай ура алмассың ○ 1309 ● 1514 (2); 1515; 1518; 1525; 1536; -1537 (2); 1540-1543; 1544 (2); 1556; 1561; 1576; 1578-1580; 2407; 4001; 4298, :1; 6607; 9111; -10209; 12408; 13698, :1; 13862; 14852; 14856; 14983 -бодай → арпа-бодай -БОДАЙГА (3) ■ Уңган бодайга кырау тими ○ 1569 ● 1572; 8045 -БОДАЙДА (1) ■ Тиле бодайда баш булмас ○ 1567 -БОДАЙНЫ (1) ■ Серне һәркемгә сөйләү - бодайны алабутага алыштыру белән бер ○ 12547 -БОЕКМА (1) ■ Дәүләткә кызыкма, ярлылыкка боекма ○ 7339 -БОЕНДЫРЫККА (1) ■ Үгез боендырыкка муенын үзе бирер ○ 3300 -БОЕРГАН (4 | 1) ■ Боерган кушкан, йөгергән куштан ○ 5776 ● 9186, :2; 9590; 11812 -БОЕРГАННЫ (1) ■ Йөргән боерганны ашый ○ 6768 -БОЕРГАННЫКЫ (1) ■ Йөгергәннеке түгел, боерганныкы ○ 14873 -БОЕРМАГАННЫ (2) ■ Оялмаган боермаганны ашар ○ 9678 ● 11263 -БОЕРМАК (1) ■ Боермак сездән, йөгермәк бездән ○ 5988 -БОЕРСА (3) ■ Дошман боерса - барма, дус боерса - калма ○ 5315 (2) ● 5821 -БОЕРТМЫЙ (1) ■ Боертып кол эшләр, боертмый ир эшләр ○ 5777 -БОЕРТЫП (1) ■ Боертып кол эшләр, боертмый ир эшләр ○ 5777 -БОЕРЫГЫМ (1) ■ Минем боерыгым белән, чуртанның койрыгы белән ○ 4542 -БОЕРЫГЫНА (1) ■ Түрә - боерыгына, төлке - койрыгына, ярлы беләгенә ышаныр ○ 5907 -БОЕРЫК (2) ■ Бирә белсәң, боерык бар, бора белсәң, койрык бар ○ 5775 ● 5809 -БОЕРЫКСЫЗ (1) ■ Елан койрыксыз булмас, би боерыксыз булмас ○ 5792 -БОҖЫР (1) ■ Колак чияңнән боҗыр очар! ○ 10493 -БОЗ (21) ■ Боз ватып, су бир ○ 354 ● 449; 1066; 1076; 1923; 2555; 3208; 3210; 3254; 8803 (2); -9331; 9352; 10318; 10627; 10632; 10762; 11369; 12740; 15702; 15904 -БОЗА (15 | 2) ■ Усал сыер акырып уза, юаш сыер кибән боза ○ 3233 ● 5859 (2); 6169; 6919; 7615; -7696; 8704; 9222; 15542; 15558; 15845 (2), :1 (2); 16066 (2) -БОЗАВЫ (6) ■ Бозавы үлгән сыерда сөт булмас ○ 3161 ● 3169; 3253; 3254; 3266; 7277 -БОЗАВЫН (1) ■ Бозавын сатып алганда сыеры турында сораш ○ 3255 -БОЗАЛАР (2) ■ Ачы белән төзәтәләр, тәмле белән бозалар ○ 9115 ● 9155 -БОЗАР (30) ■ Кыйшык агач төзне бозар ○ 1695 ● 2634; 6379; 6536 (2); 6776 (2); 7087; 7883; 8008; -9267; 11835; 11848 (2); 12207 (2); 13130; 13669 (2); 13830; 15584 (2); 15877 (2); 16067 (2); -16068 (2); 16183; 16666 -БОЗАРСЫҢ (2) ■ Алтынга бакыр катнаштырсаң, бозарсың ○ 262 ● 7762 -БОЗАСЫҢ (1) ■ Баланы бозасың килсә - макта ○ 13976 -БОЗАУ (35) ■ Ат яныннан бозау эзләгән ○ 2746 ● 3168; 3183; 3185; 3197; 3246; 3256-3258; -3260-3264; 3267-3273; 3276 (2); 3277; 3282; 3306; 3318; 5886; 11674; 11974; 12468; 13600; -15993; 15994; 17047 -БОЗАУГА (5) ■ Мөңрәмәгән бозауга имчәк бирмиләр ○ 3265 ● 3274; 3313; 4015; 6467 -БОЗАУДАН (1) ■ Булмаган үгезне көтеп бозаудан мәхрүм калма ○ 3288 -БОЗАУЛАГАН (1) ■ Аларның үгезләре дә бозаулаган вакыт ○ 3320 -БОЗАУЛАГАНГА (1) ■ Сыер бозаулаганга үгез уынып үкергән ○ 3296 -БОЗАУЛАГАНДА (1) ■ Тана сыер җиленләгәндә белми, бозаулаганда белә ○ 3279 -БОЗАУЛАП (2) ■ Җилгә җиленләп, бозга бозаулап ○ 1245 ● 3275 -БОЗАУЛАР (3 | 1) ■ Сыерлар су эчкәндә, бозаулар боз ялый ○ 3208 ● 3210; 3238, :1 -БОЗАУЛАТУ (1) ■ Кысыр сыерны бозаулату ○ 3248 -БОЗАУЛЫЙ (1) ■ Аның үгезе дә тешене бозаулый ○ 3322 -БОЗАУНЫ (2) ■ Бозауны кем сыйпаса, шуның кулын ялар ○ 3259 ● 14213 -БОЗГА (13 | 1) ■ Саламга ышанып бозга утырма ○ 1123 ● 1245; 1424:1; 2433; 3275; 5305; 5560; -10601; 12953; 13430; 15107; 16170; 16472; 16590 -БОЗГАН (2) ■ Башны бозган - балта, түшне бозган - шайтан ○ 16723 (2) -БОЗГЫНГА (1) ■ Азгынга ияргән азар, бозгынга ияргән бозылыр ○ 12412 -БОЗДАЙ (1) ■ Сүзе балдай, күңеле боздай ○ 16301 -БОЗДАН (2) ■ Судан боз булыр, боздан су булыр ○ 449 ● 1231 -БОЗДЫ (2) ■ Кем бозды - мескен бозды ○ 12137 (2) -БОЗДЫРЫР (1) ■ Тинтәккә тиләкә биреп, ярлының учагын боздырыр ○ 11773 -БОЗЛАВЫКТА (1) ■ Бозлавыкта бозау ташлар, җәйләүдә җилен башлар ○ 3246 -БОЗМАС (2) ■ Оста кулын бозмас ○ 6366 ● 9296 -БОЗМЫЙ (2) ■ Карт ат буразнаны бозмый ○ 2654 ● 6919 -БОЗНЫ (1) ■ Язгы бозны кар ашый, кызның башын дус ашый ○ 13046 -БОЗНЫҢ (2) ■ Көзге бозның көзге калынлыгына да ышан, язгы бозның ястык калынлыгына да -ышанма ○ 1115 (2) -БОЗУГА (1) ■ Ахмак бозуга бар, төзүгә юк ○ 11505 -БОЗУЧЫ (1) ■ Халык тынычлыгын бозучы үз башына йөри ○ 5076 -БОЗЫ (2) ■ Кары эресә дә, бозы кала ○ 1107 ● 12503 -БОЗЫГЫ (1) ■ Көн суыгы - колакка көч, юл бозыгы - аякка көч ○ 1117 -БОЗЫК (6) ■ Замана бозык булыр, юллар төзек булыр ○ 813 ● 11300 (2); 12284; 12469; 15581 -БОЗЫКЛЫГЫ (1) ■ Дөньяның төзеклеге дә, бозыклыгы да хатыннардан ○ 13638 -БОЗЫКНЫҢ (1) ■ Теле бозыкның күңеле бозык ○ 15581 -БОЗЫЛА (1) ■ Балык башыннан бозыла ○ 4449 -БОЗЫЛГАН (1) ■ Бозылган илне батырлар төзәтер ○ 11107 -БОЗЫЛМАС (1) ■ Киң кием тузмас, картлар сүзе бозылмас ○ 16377 -БОЗЫЛМЫЙ (1) ■ Шикәр бозылмый, килен кыз булмый ○ 13394 -БОЗЫЛСА (2) ■ Ит бозылса тоз сибәр, тоз бозылса ни сибәр ○ 9233 (2) -БОЗЫЛЫР (2) ■ Иртән сөрән салсаң, төш җиткәнче эш бозылыр ○ 6063 ● 12412 -БОЗЫЛЫШКАН (1) ■ Бозылышкан дус дошманнан яман ○ 5309 -БОЗЫЛЫШЫР (1) ■ Яман кеше иң элек туганы белән бозылышыр ○ 12218 -БОЗЫНА (1) ■ Илнең утына ян, бозына туң ○ 4989 -БОЗЫП (1) ■ Яхшы төзеп куаныр, яман бозып куаныр ○ 12330 -БОЗЫШТЫРГАН (1) ■ Ашка тәм керткән - тоз, араны бозыштырган - кыз ○ 12942 -БОЛАГЫ (2) ■ Болагы булмаса, үзән дә кибә ○ 353 ● 16661 -БОЛАЙ (7) ■ Бүген болай, таңда әллә ничек ○ 1035 ● 5989; 6899; 7094; 7529; 14702; 16449 -БОЛАК (4) ■ Болак суы эчмәгән ○ 504 ● 3053; 6750; 15968 -БОЛАКТАН (2) ■ Суның башы болактан ○ 454 ● 16013 -БОЛАМЫГЫ (1) ■ Изрәгән арыш боламыгы ○ 9458 -БОЛАМЫК (5) ■ Аның дуңгызы да боламык ашый ○ 2907 ● 3555; 9629; 9663; 15062 -БОЛАМЫККА (3) ■ Боламыкка май кирәк, һәрнәрсәгә җай кирәк ○ 9187 ● 9191; 14807 -БОЛАМЫКТАН (1) ■ Бәхете караның боламыктан теше сынар, баласына карамык чыгар ○ 14838 -БОЛАН (8) ■ Болан куган аучы тауны күрми ○ 2013 ● 2113; 10710; 14362; 14373; 14981; 15077; -БОЛАНГА (1) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 -БОЛАННЫ (2) ■ Үлгән боланның башы белән тере боланны куркытма ○ 2118 ● 2119 -БОЛАННЫҢ (4) ■ Боланның - башы, филнең теше кыйммәт ○ 2115 ● 2116-2118 -БОЛАР (1) ■ Яратканга ябышкан, болар каян табышкан ○ 12807 -БОЛАРНЫҢ (1) ■ Боларның асылы бер, заты башка ○ 648 -БОЛГАГАН (1) ■ Койрык болгаган этне сугарга кул бармый ○ 3498 -БОЛГАМА (1) ■ Кеше пешергән ашны кашык тыгып болгама ○ 9277 -БОЛГАМЫЙ (1) ■ Койрыклы эт тә койрыгын болгамый ○ 3779 -БОЛГАНА (3) ■ Идел башыннан болгана, тамагыннан тона ○ 381 ● 417; 426 -БОЛГАНГАН (1) ■ Болганган су тирән күренер ○ 355 -БОЛГАНМЫЙ (2) ■ Бер болганмый су да тонмый ○ 347 ● 469 -БОЛГАНЧЫК (5) ■ Болганчык суда балык тотарга яхшы ○ 356 ● 4537; 12035; 12954; 14040 -БОЛГАНЫР (3) ■ Диңгез баштан болганыр ○ 360 ● 5046 (2) -БОЛГАП (1) ■ Мәче баласын көлгә болгап ашар ○ 3350 -БОЛГАР (6) ■ Хуҗасы кемне кабул итсә, эт шуңа койрык болгар ○ 3538 ● 3603 (2); 3641; 4582; 10882 -БОЛГАТА (1) ■ Сыер, кайда су эчсә, шунда болгата ○ 3189 -БОЛГАТМА (1) ■ Кымызны эчәсең килмәсә болгатма ○ 9289 -БОЛГАТУЧЫ (1) ■ Халыкны болгатучы - үзенә ук атучы ○ 5080 -БОЛГАТЫП (1) ■ Диңгезне шырпы белән болгатып булмый ○ 372 -БОЛГАТЫР (2) ■ Булган оратор мең авызны каратыр, булмаган оратор болгатыр да таратыр -○ 15476 ● 15821 -БОЛГАТЫРГА (1) ■ Сай суны болгатырга вак балыкларның да көче җитә ○ 420 -БОЛГЫЙ (1) ■ Этнең койрыгы башын болгый ○ 3720 -БОЛДЫР (1) ■ Болдыр ягына кәрниз ясамыйлар ○ 8242 -БОЛДЫРДА (1) ■ Сүзнең башы болдырда, койрыгы ындыр артында ○ 16043 -БОЛТУН (1) ■ Аз сүзле - алтын, күп сүзле - болтун ○ 15745 -БОЛЫН (1) ■ Башбаштак тәкәгә болын тар ○ 3129 -БОЛЫТ (27) ■ Ай гел болыт артында гына тормый ○ 5 ● 36; 50; 1070; 1071; 1077-1079; 1109; -1145; 1173; 1183; 1184; 1216; 1217; 1246; 1834; 4893; 7502; 10329; 13726; 14246; 14477; 14878; -15808; 16538; 16554 -БОЛЫТ-БОЛЫТ (1) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак -урыр аппагым ○ 1073 -БОЛЫТЛЫ (1) ■ Аяз көнне бар, болытлы көнне юк ○ 1210 -БОЛЫТНЫ (3) ■ Кара болытны кара урман тартыр ○ 1099 ● 1144; 10633 -БОЛЫТНЫҢ (4) ■ Давыллы болытның явымы аз ○ 1086 ● 1119; 7328; 12917 -БОЛЫТСЫЗ (1) ■ Болытсыз яңгыр булмас ○ 1080 -БОЛЫТТАН (3) ■ Бер болыттан боз да явар, кар да, яңгыр да явар ○ 1076 ● 1110; 1175 -БОР (1) ■ Ор, ор да койрыгың бор ○ 5605 -БОРА (2) ■ Бирә белсәң, боерык бар, бора белсәң, койрык бар ○ 5775 ● 13589 -БОРАЕ (1) ■ Төелгән микән борае ○ 9499 -БОРАЙ (3) ■ Бодай буласы җиргә борай булып калган ○ 1579 ● 8221; 10212 -БОРГАЛАНСА (1) ■ Елга күпме боргаланса да диңгезгә төшәр ○ 376 -БОРГАН (2) ■ Ялгыз агачны җил борган, күмәк агач җилне борган ○ 1713 (2) -БОРНАЙ (1) ■ Элек тә борнай иде, инде булыр сорнай ○ 11981 -БОРСА (1) ■ Хуҗасы кай якка мыегын борса, эте шул якка койрыгын борыр ○ 3537 -БОРСАҢ (2) ■ Юләрне уңга борсаң, сулга йөгерер ○ 11730 ● 16339 -БОРТАК (1) ■ Бортак хатын йорт тотар ○ 13631 -БОРЧА (9) ■ Бер борча өчен юрган ярмыйлар ○ 4763 ● 4770; 4858; 7378; 7959; 8140; 8400; -11803; 14806 -борча → бет-борча -БОРЧАГЫҢ (1) ■ Учагыңда борчагың ○ 1585 -БОРЧАК (16) ■ Ташка борчак бәрүдә файда юк ○ 176 ● 1545-1547; 1555; 1581; 1582; 1584; 1586; -8068; 8228; 10172; 10722; 11591; 15885; 15944 -БОРЧАКЛЫ (1) ■ Борчаклы өйрә бер чара, ашап-ашап туймас бай чура ○ 9188 -БОРЧАКНЫҢ (1) ■ Борчакның яхшысы читкә чәчри ○ 1548 -БОРЧАНЫ (1) ■ Бик сикергән борчаны уып ташлыйлар ○ 4769 -БОРЧАСЫ (1) ■ Беттән күреп, борчасы талый ○ 4768 -БОРЧУ (1) ■ Урынсыз ачу - үзеңә борчу ○ 12576 -БОРЧУЛЫНЫ (1) ■ Борчулыны борча ашар ○ 14806 -БОРЧУЫМ (1) ■ Бурычым юк - борчуым юк ○ 8223 -БОРЧЫЙ (1) ■ Ирне намус борчый ○ 13539 -БОРЫЛА (1) ■ Йодрык үзебезгә таба бо��ыла ○ 11022 -БОРЫЛГАНДА (1) ■ Көтү борылганда аксак сарык алга чыга ○ 3103 -БОРЫЛУ (1) ■ Җил кай якка иссә, шул якка борылу ○ 1240 -БОРЫЛЫР (1) ■ Җил кай якка иссә, камыш шул якка борылыр ○ 1182 -БОРЫЛЫШТАН (1) ■ Арба борылыштан алда шыгырдый ○ 6984 -БОРЫН (40) ■ Начарны күрмәс борын яхшының кадере юк ○ 602 ● 1855; 1856; 2092; 2468; -2616; 2762; 3277; 4014; 4047; 4312; 4313; 5835 (2); 6219; 7876; 8819; 9357; 10399; 10411; -10460; 10553-10556; 10591; 10595; 10622-10629; 10820; 13305 (2); 13984; 15149 -борын → авыз-борын, колак-борын -БОРЫНГЫ (1) ■ "Бабайныкы - илнеке, әйдә, ашагыз!" - дип әйтте, ди, бер борынгы кияү ○ 13406 -БОРЫНГЫЛАР (2) ■ Борынгылар сүзен тыңламасаң, борының белән капланырсың ○ 16353 -● 16354 -БОРЫНГЫЛАРНЫҢ (2) ■ Борынгыларның кара сүзе китап белән янәшә ○ 16355 ● 16356 -БОРЫНГЫНЫ (1) ■ Борынгыны әйтми соңгы искә төшми ○ 777 -БОРЫНГЫНЫҢ (3) ■ Борынгының борыны сынган, ди ○ 778 ● 779; 15024 -БОРЫНЛЫ (1) ■ Ат иренле булыр, ир борынлы булыр ○ 13447 -БОРЫННЫ (1) ■ Борынны борып ташлыйсы килә ○ 10630 -БОРЫННЫҢ (1) ■ Борынның өсте күренә, асты күренми ○ 10557 -БОРЫНСЫЗ (2) ■ Кош борынсыз булмас, кыз урынсыз булмас ○ 12968 ● 14030 -БОРЫНЧЫКТАГЫНЫ (1) ■ Борын астын күрмичә борынчыктагыны күрмә ○ 10553 -БОРЫНЫ (18 | 2) ■ Борынгының борыны сынган, ди ○ 778 ● 3271; 3334; 3735; 9665; 9799; -10451; 10601; 10631-10636; 12024; 14215, :1, :2; 14216; 16699 -борыны → авызы-борыны, ирене-борыны -БОРЫНЫН (8) ■ Күл булса, бака борынын тыгар ○ 409 ● 2879; 3540; 3943; 5745; 10558; 10770; -борынын → авызын-борынын -БОРЫНЫНА (2) ■ Фил, күперне борыны белән төртеп, тазалыгын карый: борынына чыдаса, -үзенә чыдый, ди ○ 3334 ● 9450 -БОРЫНЫНДА (3) ■ Бүре азыгы - борынында ○ 2126 ● 2875; 4151 -БОРЫНЫННАН (2) ■ Борыныннан кыссаң, җаны чыгарга тора ○ 10637 ● 15463 -БОРЫНЫҢ (7) ■ Карга белән кунышсаң, борының тизәктән котылмас ○ 3954 ● 10580; 10592; -10762; 14622; 14991; 16353 -борының → авызың-борының -БОРЫНЫҢА (2) ■ Чебенне күп кусаң, борыныңа кунар ○ 4818 ● 10638 -БОРЫНЫҢНЫ (4) ■ Борыныңны бик күтәрмә, егылып канатырсың ○ 10559 ● 10560; 10561; -БОРЫП (2) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 ● 10630 -БОРЫР (1 | 2) ■ Хуҗасы кай якка мыегын борса, эте шул якка койрыгын борыр ○ 3537 ● 15733:1 (2) -БОРЫЧ (8) ■ Бурыч ашаганчы борыч аша ○ 8136 ● 8139; 9189; 9190; 9374; 9450; 10638; 13236 -БОРЫЧНЫ (1) ■ Тоз өчен борычны мактыйлар ○ 9354 -БОРЫЧТАН (1) ■ Борычтан яман әчемен, шикәр сипсәң төчемен ○ 9451 -БОРЫЧЫ (1) ■ Борычы күп боламыкка сипкән ○ 9191 -БОТ (6) ■ Койрыкны бот арасына кыстыру ○ 2437 ● 2744; 3512; 9249; 11011; 11945 -БОТАГЫ (4) ■ Кечкенә агачның ботагы зур була ○ 1691 ● 1694; 1784; 13964 -БОТАГЫН (2) ■ Җимешен аша, ботагын сындырма ○ 1830 ● 2005 -БОТАГЫННАН (1) ■ Ботагыннан чөй ясап, агачын яралар ○ 1907 -БОТАК (8) ■ Агачта ботак бетмәс ○ 1671 ● 1693; 1742; 1864; 2113; 3833; 10466; 11212 -БОТАККА (6 | 1) ■ Тәбәнәк агач ботакка беткән була ○ 1703 ● 1703:1; 1865; 1889; 2345; 5705; -БОТАКЛАРЫ (1) ■ Агачның аскы ботаклары өскеләрен күтәрешә ○ 1664 -БОТАКЛЫ (2) ■ Ботаклы агачны ышкылаудан ни файда ○ 1908 ● 1929 -БОТАКЛЫСЫНА ( | 1) ■ Асылынсаң асылын агачның асылына, асылынма ботаклысына ○ 1661:3 -БОТАКНЫ (2) ■ Корт баскан черек ботакны кисеп ташлыйлар ○ 1692 ● 11580 -БОТАКНЫҢ (2) ■ Кулың җиткән ботакның алмасын өз ○ 1809 ● 3868 -БОТАКСЫЗ (4) ■ Ботаксыз агачның күләгәсенә барма ○ 1679 ● 1680; 12410; 14293 -БОТАКТА (1) ■ Саескан бер ботакта озак утырмас ○ 4074 -БОТАП (1) ■ Агачны екмыйча ботап булмый ○ 1883 -БОТКА (30 | 1) ■ Бер тарыдан ботка булмас, ботка булса йортка булмас ○ 1538 (2) ● 1538:1; 5461; -9129; 9192-9194; 9293; 9403; 9408; 9416; 9429; 9452; 9453; 9455; 9469; 9476; 9481; 9483; 9508; -9675; 9881; 9885 (2); 10541; 11380; 11726; 13388; 16077; 16972 -БОТКАЛЫДА (1) ■ Өйрәледә бер кич, боткалыда ике кич ○ 9513 -БОТКАЛЫК (2) ■ Боткалык дип тора идем, өйрәлек тә калмады ○ 9454 ● 9517 -БОТКАМ (1) ■ Боткам пешә май белән, эшем бара җай белән ○ 6436 -БОТКАНЫ (1) ■ Май ботканы бозмас ○ 9296 -БОТКАНЫҢ (1) ■ Һәр эшнең дә җае бар, ботканың да мае бар ○ 6404 -БОТКАҢНАН (1) ■ Үзеңнең боткаңнан кешенең өйрәсе тәмле ○ 9412 -БОТКАСЫ (2) ■ Тансыкка тары боткасы ○ 9495 ● 16299 -БОТКАСЫН (1) ■ Боткасын пешергәч маен жәлләмә ○ 9195 -БОТКАСЫННАН (1) ■ Кешенең боткасыннан үзеңнең өйрәң яхшы ○ 9281 -ботлы → чатлы-ботлы -БОТЫ (4) ■ Такы-токы, мәче боты ○ 3396 ● 4826; 9465; 11865 -БОТЫН (8 | 3) ■ Ат аягын дагалатканда бака да ботын сузган ○ 2478 ● 2478:1, :2, :3; 3956; 4130; -4553; 4663; 7141; 14289; 16965 -БОТЫНА (1) ■ Чуан - усалның битенә, яхшының ботына чыга, имеш ○ 15326 -БОТЫННАН (1) ■ Ботыннан тотып селексәң, бете юк ○ 4841 -БОТЫҢНЫ (1) ■ Уң ботыңны чеметсәң, сулы да авыртыр ○ 10965 -БОХАР (1) ■ Бохар ханына: "Халык бик ачка үлә", - дип хәбәр иткәч, "Нигә пылау ашамыйлар?" - дип сораган, имеш ○ 5778 -БОХАРА (1) ■ Бохара җирдә алтын бар, барсаң - бакыр да юк ○ 5165 -БОХАРАГА (2) ■ Бохарага барса, аны аягын җиргә тидермәсләр иде ○ 11012 ● 15296 -БОХАРАДА (5) ■ Бохарада бер энәгә бер сыер, барып карасаң чүп тә юк ○ 3162 ● 5166; 5167; -5275; 7329 -БОХАРАДАН (1) ■ Кенәргә кайту Бохарадан кайтудан авыр ○ 5180 -БОХАРДАГЫ (1) ■ Без күрмәгән аз булыр, Бохардагы таз булыр ○ 10470 -БОХАРИ (1) ■ Түтәнәгә булса - бохари, булмаса - сохари ○ 9724 -БОХАРЫЙ (1) ■ Булса - бохарый, булмаса - сохарый ○ 7645 -БОЯР (1) ■ Бөлгән бояр эчеп үләр ○ 5783 -БОЯРДАН (1) ■ Ат иярдән, кол боярдан качар ○ 5727 -БОЯРНЫКЫ (1) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, шуннан калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 -БӨГӘ (2 | 1) ■ Корыган агачтан дуга бөгә алмассың ○ 1924 ● 1956, :2 -БӨГӘЛӘР (2) ■ Талны чыбык чагында бөгәләр ○ 1751 ● 1958 -БӨГӘРМЕН (1) ■ Март әйтә, имеш: "Көндез-көндез көләрмен, иртә-кичен бөгәрмен" ○ 922 -БӨГЕЛӘ (4) ■ Агач чыбык чакта бөгелә ○ 1655 ● 10928; 10999; 15551 -БӨГЕЛӘСЕ (1) ■ Озынның бөгеләсе килми, кысканың үреләсе килми ○ 10794 -БӨГЕЛЕР (2) ■ Агач яшь вакытында яхшы бөгелер ○ 1657 ● 10909 -БӨГЕЛМӘ (1) ■ Иелмәгәнгә бөгелмә ○ 11988 -БӨГЕЛМӘС (3) ■ Карт агач бөгелмәс ○ 1685 ● 1913; 1919 -БӨГЕЛМИ (3) ■ Җил өрми, камыш бөгелми ○ 1189 ● 10928; 15046 -БӨГЕШЕ (1) ■ Бала - йөрәк җимеше, ирләр - итәк бөгеше ○ 13934 -БӨГҮ (2) ■ Байның башын бөгү кыен ○ 7273 ● 8702 -БӨДРӘ (1) ■ Күпме генә көтсәң дә, тазның чәче бөдрә булмый ○ 15236 -БӨЕДӘН (1) ■ Бөедән куркып дөягә менү ○ 4842 -БӨЕР (1) ■ Бавыр тартмаса да, бөер тарта ○ 10747 -БӨЕРЕННӘН (1) ■ Тавышы бөереннән чыга ○ 16308 -БӨЕРНЕ (1) ■ Алачак ике күзне чыгарыр, бирәчәк ике бөерне чыгарыр ○ 8089 -БӨЙРӘК (1) ■ Май эчендә бөйрәк кебек ○ 9477 -БӨК (1) ■ Агачны яшьлектә бөк ○ 1662 -БӨКЕРӘЯ (1) ■ Аркаңа уклау тыкканмы, бөкерәя алмыйсың ○ 10824 -БӨКЕРЕ (2) ■ Кәкре белән бөкере - икесе дә бер ○ 595 ● 8243 -БӨКЕРЕНЕ (1) ■ Бөкерене кабер генә төзәтә ○ 15210 -БӨККӘН (1 | 1) ■ Чыбык тоткан җирдән сынмый, бөккән җирдән сына ○ 1957 ● 9611:2 -БӨКЛӘП (1) ■ Фәкыйрьлек ялкау кеше өендә аяк бөкләп утыра ○ 6542 -БӨКЛӘСӘҢ (1) ■ Бер бармагыңны бөкләсәң, бишесе бөгелер ○ 10909 -БӨКМӘСӘҢ (1 | 2) ■ Чыбык вакытында бөкмәсәң, зурайгач бөгә алмассың ○ 1956 ● 1956:1, :2 -БӨКМИ (1) ■ Учыңны язсаң бер бармагыңны бөкми калдырма ○ 10964 -БӨКРЕ (4) ■ Кәкре казыкка бөкре тукмак ○ 8623 ● 13632; 14014; 15355 -БӨКРЕСЕН (2) ■ Дөя үз бөкресен күрмәс ○ 2920 ● 4612 -БӨКСӘ (2) ■ Тимерче тимерне бөксә дә ирке, сукса да ирке ○ 311 ● 13464 -БӨКСӘҢ (4) ■ Агачны кинәт бөксәң шарт сынар ○ 1884 ● 13987 (2); 15551 -БӨЛ (1) ■ Дошман көлгәнче син бөл ○ 5319 -БӨЛӘ (2) ■ Берәү баеса, унау бөлә ○ 7321 ● 7332 -БӨЛӘ-БӨЛӘ (1 | 1) ■ Бай бөлә-бөлә кырык ел, ярлы байый-байый кырык ел үтәр ○ 7166:1 ● 16530 -БӨЛӘР (7) ■ Бәк көләр, бергә көлгән бөләр ○ 5781 ● 7237; 8339; 13148; 15002; 16520; 16626 -БӨЛӘРСЕҢ (3) ■ Көн дә туйсаң - бөләрсең, атнага бер туйсаң - үләрсең ○ 9668 ● 15875; 16677 -БӨЛӘСЕ (1) ■ Безгә куркыныч түгел: бөләсе юк, байыйсы гына бар ○ 7527 -БӨЛӘСЕҢ (3) ■ Бөләсең килсә, айгыр асра ○ 2764 ● 2874; 16530 -БӨЛГӘН (10) ■ Атасын югалткан - бөлгән, илен югалткан - үлгән ○ 4869 ● 5783; 7196; 7318; -7509; 7779; 8141; 9530; 14601; 15209 -БӨЛГӘНДӘ (2) ■ Дус көлгәндә беленми, бөлгәндә беленә ○ 5367 ● 7247 -БӨЛГӘНЕ (1) ■ Иске байның бөлгәне, яңа байның көлгәне ○ 7353 -БӨЛГӘННӘН (1) ■ Без бөлгәннән кем көлгән ○ 7526 -БӨЛГӘНЧЕ (4) ■ Бай бөлгәнче - кырык ел, ярлы баеганчы - кырык ел ○ 7166 ● 7167; 7442; 13673 -БӨЛДЕ (1) ■ Егет бөлде, кыз көлде ○ 13111 -БӨЛДЕҢ (1) ■ Атың ашамсак булса - уңдың, хатының ашамсак булса - бөлдең ○ 13609 -БӨЛДЕРГӘН (2) ■ Көлдергән дә ир, бөлдергән дә ир ○ 13560 ● 13617 -БӨЛДЕРЕР (1) ■ Чәй көлдерер, кесәне бөлдерер ○ 9372 -БӨЛДЕРИМ (2) ■ Үрдәк ашаганда: "Бөлдерим, бөлдерим, өй түбәсен төшерим, дранчага калдырыйм", - дип ашар, имеш, ди ○ 4416 (2) -БӨЛЕР (1) ■ Күп йоклаган бөлер, күп сөйләгән алдар ○ 15925 -БӨЛМӘК (1) ■ Байга бөлмәк әҗәл, фәкыйрьгә үлмәк әҗәл ○ 7205 -БӨЛМӘС (2) ■ Бер бөлгән ике бөлмәс ○ 7318 ● 16626 -БӨЛСӘ (1) ■ Кеше, баеса, үзеннән күрер, бөлсә - колыннан күрер ○ 5822 -БӨЛҮГӘ (1) ■ Ике күчү бер бөлүгә тора ○ 6760 -БӨЛҮЕ (1) ■ Берәүнең бөлүе - икенченең көлүе ○ 7325 -БӨРЕР (1) ■ Авызы зур бөрер, күзе зур сөрер ○ 10532 -БӨРЕСЕНӘ (1) ■ Гөл булса, гөлгә куан, гөле булмаса, бөресенә куан ○ 1267 -БӨРЕШӘ (1) ■ Тавык симерсә, арты бөрешә ○ 4317 -БӨРЕШМӘ (1) ■ Бай булдым дип кабарма, ярлы булдым дип бөрешмә ○ 7162 -БӨРЕШМӘС (1) ■ Береккән бөрешмәс ○ 4880 -БӨРКӘНЕР (1) ■ Шикле шикләнер, чикмәнен бөркәнер ○ 11310 -БӨРКӘНҮДӘ (1) ■ Яңгырдан соң кием бөркәнүдә файда юк ○ 1170 -БӨРКЕТ (11) ■ Көчсез кошның оясы бөркет янында булыр ○ 3865 ● 3917; 3918 (2); 3919-3921; -3924; 4006; 5563; 13149 -БӨРКЕТКӘ (1) ■ Тургай котырса бөркеткә чабар, эт котырса иясен кабар �� 4156 -БӨРКЕТНЕҢ (2) ■ Бөркетнең канаты очканда ныгый ○ 3922 ● 3923 -БӨРМӘ (1) ■ Иске чалбарга яңа бөрмә ○ 8960 -БӨРТЕГЕ (1) ■ Энҗе бөртеге зур булмый ○ 319 -БӨРТЕК (7) ■ Тавык берәр бөртек чүпләп тә тук тора ○ 4304 ● 5952; 7484; 8456; 8767; 9494; 10306 -БӨРТЕКЛӘП (1) ■ Мал бөртекләп җыела ○ 7380 -БӨРТЕКЛЕ (1) ■ Тугыз бөртекле генә булса да, тун булсын ○ 8923 -БӨТЕН (53) ■ Сынык бөтен булмас ○ 614 ● 1722; 1805; 2143; 2197; 3005; 3087; 3153; 4092; 4191; -4303; 4405; 4582; 4726; 4746; 4897; 5168; 5264; 5614; 6076; 6355; 6966; 7772; 7905; 8492; 8716; -8939; 8991; 9028; 9200; 9640; 9779; 9814 (2); 10187; 10267; 10894; 10912; 11231; 12461; 12549; -12952; 13628; 13819; 13962; 14593; 14651; 15194; 15258; 15542; 15987; 16350; 16551 -БӨТЕНЕГЕЗ (1) ■ Бөтенегез бердәй - иләнмәгән күндәй ○ 2429 -БӨТЕНЛӘЙ (4) ■ Атлы атын мактар, юләр хатынын мактар, бөтенләй юләр үзен мактар ○ 11498 -● 14858; 15211; 15819 -БӨТЕРӘЛӘР (1) ■ Ирләр белгәнен мыек очына бөтерәләр ○ 13531 -БӨТЕРЕП (1) ■ Мыек бөтереп кенә тамак туймый ○ 10296 -БӨЯНЕ (1) ■ Бөяне су иясе ашый ○ 16725 -БӨЯСЕ (1) ■ Сүзнең иясе юк, диңгезнең бөясе юк ○ 16047 -БРАТ (2) ■ Брат братның көтү көткәненә рад ○ 14563 ● 14564 -БРАТНЫҢ (2) ■ Брат братның көтү көткәненә рад ○ 14563 ● 14564 -БРИЛЛИАНТ (1) ■ Бриллиант кара таштан чыгар ○ 276 -БУ (39) ■ Бәкедән күпме бу чыкса да, казан булмас ○ 358 ● 779-781; 1848; 2278; 2617; 4692; -5164; 5561; 5779; 5990; 6385 (2); 6717; 6887; 7319; 7785; 8258; 9039; 9511; 9640 (2); 10750; -12271; 12357; 13562 (2); 14013; 14180 (2); 14581; 14706; 14761; 15024; 15150 (2); 16264; 16450 -БУА (1) ■ Кырмыскалар да буа ера ала ○ 4797 -БУАЗ (4) ■ Буаз сыер богылда, кысыр сыер саламда ○ 3163 ● 4926; 13071; 14810 -БУАР (2) ■ Көтүгә ияләшкән бүре бөтен көтүне буар ○ 2197 ● 14068 -БУАРСЫҢ (1) ■ Бер килен алсаң - билеңне бер җирдән, ике килен алсаң - ике җирдән, өч килен -алсаң - өч җирдән буарсың ○ 13344 -БУАСЫ (1) ■ Буасы булса, балыгы булыр ○ 357 -БУГАЗ (1) ■ Бугазга бугаз килү ○ 10350 -БУГАЗГА (2) ■ Ни бугазга, ни хуразга ○ 4390 ● 10350 -БУГАЗЛЫ (1) ■ Тәртә бугазлы, салам сыйраклы ○ 10364 -БУГАЗЫН (1) ■ Юләрнең теле үз бугазын кисәрлек озын булыр ○ 11736 -БУГАЗЫНА (2) ■ Елан бугазына кергән кире чыкмас ○ 4592 ● 10351 -БУГАЙ (3) ■ Ала карга көз көне бер авыл җир очып бара икән дә, "ерак киттем бугай" дип, кире -әйләнеп кайта, ди ○ 3933 ● 15809; 16269 -"БУГАЙ"НЫ (1) ■ "Бугай"ны күпер башында кура белән чәнечкәннәр ○ 15810 -БУЕ (36) ■ Кешегә кое казысаң, үзең буе казы ○ 397 ● 581 (2); 582 (2); 1678; 1888; 2079; 2295; -3303; 3353; 4565; 5707; 6901; 8048; 9148; 10549; 10748; 10843; 10849; 11548; 11638; 11695; -11979; 12270; 12413; 12979; 13137; 13156; 13362; 14583; 15477; 15615; 15688; 15711; 16764 -БУЕБЫЗ (1) ■ Атыбыз - ирле, буебыз - ярлы ○ 13911 -буем → акылым-буем -БУЕН (6) ■ Заман сиңа буен куймас, син заманга буең куй ○ 807 ● 4160; 8666; 13958; 15094 (2) -БУЕНА (3) ■ Һәркем үз буена карап тун печә ○ 8948 ● 15995 (2) -БУЕНДА (2) ■ Юл буенда үскән орлык өлгерми ○ 1469 ● 4565 -БУЕННАН (3) ■ Кәҗә: "Бакча буеннан үтмәсәм, тамагым туймый", - дип әйтә, ди ○ 3022 -● 4670; 11683 -БУЕНЧА (2) ■ Чуртан кушуы буенча ○ 4547 ● 13434 -БУЕҢ (3) ■ Заман сиңа буен куймас, син заманга буең куй ○ 807 ● 10752; 10810 -БУЕҢА (2) ■ Буеңа карап кием кис ○ 8673 ● 9860 -БУЕ-СЫНЫ (1) ■ Буе-сыны килбәтсез, сөйләр сүзе хикмәтсез ○ 10826 -БУЙ (13) ■ Таныган җирдә буй сыйлы, танымаган җирдә тун сыйлы ○ 5478 ● 8695; 8946; 8992; -10753-10756; 10768; 10836; 11408; 11549; 13979 -БУЙГА (6) ■ Аркылы яткан агачны буйга алып салмый ○ 1976 ● 8014; 8936; 11424; 11576; 11749 -БУЙДА (1) ■ Коры буйда хикмәт юк ○ 10769 -БУЙДАГЫ (1) ■ Бөләр йортның буйдагы баш булыр ○ 13148 -БУЙДАК (3) ■ Буйдак, утызга хәтле үзе өйләнмәсә, утыздан соң куркып өйләнмәс ○ 13139 -● 13176; 13219 -БУЙДАККА (1) ■ Буйдакка төш җиткәч акыл керер, төштән соң чыгып китәр ○ 13140 -БУЙДАКНЫҢ (4) ■ Буйдакның гакылы ике күз ○ 13141 ● 13142-13144 -БУЙДАН (1) ■ Файдасыз буйдан файдалы бүрәнә артык ○ 10811 -БУЙЛАМЫЙЛАР (1) ■ Буй белән су буйламыйлар ○ 10753 -БУЙСЫНА (2) ■ Күндәм ат чыбыркы күләгәсенә буйсына ○ 2670 ● 11608 -БУЙСЫНДЫРЫР (2) ■ Явызлар куркытып буйсындырыр, изгеләр оялтып буйсындырыр -○ 12201 (2) -БУЙСЫНЫР (1) ■ Аз күпкә буйсыныр ○ 546 -БУЙЫЙ (1) ■ Гайбәт күмер кебек: көйдермәсә дә буйый ○ 15822 -БУКЕТ (1) ■ Сүз - чәчәк, мәкаль - букет ○ 16405 -БУКЧА (2) ■ Акчаң булса бер букча, җан тынычлыгы юк ла ○ 7726 ● 7817 -БУКЧАСЫ (1) ■ Акчасы булса, букчасы булыр ○ 7717 -БУЛ (106) ■ Заманың төлке булса, син тазы бул ○ 822 ● 882; 1006; 1256; 2205 (2); 2368; 2910; -2932; 3573; 4370; 4379; 4892; 5010; 5085; 5086; 5128; 5169; 5170; 5233 (2); 5247; 5327 (2); -5411; 5679; 5748 (2); 5782; 5810; 5823; 5977; 6417 (4); 6488; 6906; 6926 (2); 6967; 6985; -7284; 7401; 7449; 7458; 7518; 7602; 7813 (2); 8121; 8367 (4); 9114 (2); 9336 (2); 10092 (2); -10093 (2); 10204 (2); 11076; 11159; 11198; 11242; 11320; 11399; 11589; 11612; 11618; 11824; -12150; 12183 (2); 12212; 12295; 12301; 12331; 12425; 12839; 12841; 12846 (2); 12848 (2); -12986; 13639 (2); 13712; 13886; 14164 (2); 14165 (2); 14264; 15072; 15082; 15362; 15820; -16078 (2); 16412 -БУЛА (373 | 2) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 27 (2), :1, :2; 31; 69; 136 (2); 191; 352; 378; -396; 471 (2); 547 (2); 685 (2); 760; 797; 917; 943; 955; 960; 979; 993; 999; 1022; 1072; 1085; 1131; -1154; 1206; 1291; 1324; 1326; 1380; 1428; 1451; 1473; 1487; 1553 (2); 1616; 1691; 1702; 1703; -1742; 1785; 1786; 1922; 2083; 2084; 2149; 2615; 2651; 2724; 2852; 2859 (2); 2868; 2926; 2967; -3023; 3054; 3106 (2); 3120; 3169; 3175; 3223; 3243 (2); 3273; 3310; 3472 (2); 3490; 3494; 3722; -3767; 3811; 3814; 3887; 3944; 3958; 4049; 4057; 4162; 4185; 4300; 4346 (2); 4369; 4423; 4494; -4505; 4515; 4581; 4583; 4762; 4781; 4802; 4831; 4870; 4909; 4927; 5129; 5161; 5189; 5231; 5293; -5378; 5386; 5916; 5940; 5953; 5985; 6045; 6081; 6115; 6120; 6136; 6138; 6191; 6247; 6261; 6312; -6378; 6499; 6601; 6682; 6690; 6732; 6924; 6929; 6996; 7073; 7091; 7132; 7170; 7175; 7222; 7234; -7236; 7278; 7282; 7345; 7351; 7406; 7479; 7514; 7664; 7697; 7719; 7791; 7798 (2); 7860 (2); -7936; 7942; 7976; 8059; 8105; 8145; 8199; 8298; 8300; 8303; 8321; 8411; 8455 (2); 8479 (2); -8485; 8487 (2); 8494; 8533; 8591 (2); 8612; 8633; 8679; 8681; 8684; 8692 (2); 8726; 8797; 8874; -8877; 9050; 9102; 9109; 9137; 9159; 9180; 9197; 9205; 9218; 9266; 9273; 9310; 9312; 9335; -9337; 9351; 9387; 9476; 9673; 9707; 9715; 9821; 9858; 9883; 9909; 9925; 9943; 9994; 10001; -10070; 10084; 10109; 10153; 10161; 10195; 10243; 10262; 10282 (2); 10306; 10315; 10552 (2); -10571; 10584; 10764; 10765; 10792; 11044; 11057; 11098; 11123; 11160 (2); 11169; 11236; 11254; -11266; 11300; 11302; 11315; 11342; 11356; 11458; 11523; 11564 (2); 11588; 11605; 11733; 11748; -11754; 11827; 11926; 11962; 12199; 12259; 12285; 12324; 12398; 12424; 12462; 12482; 12519; -12559; 12582; 12588; 12628; 12672; 12685; 12693; 12707; 12751; 12779; 12817 (2); 12866 (2); -12890; 12964; 12969; 13009 (2); 13010; 13016 (2); 13095 (2); 13134 (3); 13157 (2); 13199; 13273; -13283; 13293; 13326; 13360; 13365; 13366; 13374; 13376; 13470; 13495; 13610 (2); 13660; -13702; 13706; 13801; 13807; 13836; 13837; 13856; 14000; 14044; 14095; 14193; 14254; 14291; -14350; 14394; 14444; 14472; 14628; 14648; 14857; 14973; 15039; 15183 (2); 15238; 15288; -15294; 15399; 15490; 15883; 15904; 15929; 15978; 16028; 16044; 16054; 16127; 16180; 16227; -16236 (2); 16339 (2); 16562; 16597; 16729; 16931; 16942; 16982; 17019; 17074; 17079 -БУЛАДЫР (1) ■ Кара - матур булмаса да, матур - кара буладыр ○ 583 -БУЛАЛАР (3) ■ Кызлар кыланчык булалар ○ 13005 ● 13229; 13916 -БУЛАЛМЫЙ (2) ■ Бака, күпме өрелсә дә, үгез булалмый ○ 4569 ● 12236 -БУЛАЛМЫЙСЫҢ (1) ■ Кеше илендә иш булалмыйсың ○ 5009 -БУЛАМ (1) ■ Сәүдәгәр булам дисәң, көтәргә алып бурычка сат ○ 7967 -БУЛАМЫНИ (1) ■ Артында йөз эт һауламаган бүре бүре буламыни? ○ 2120 -БУЛАСЫ (12) ■ Бодай буласы җиргә борай булып калган ○ 1579 ● 1806; 5310; 8036; 11606 (2); -12894 (2); 12914 (2); 13301; 14085 -БУЛАСЫН (1) ■ Кырмыска кайчан яңгыр буласын белеп эш итә ○ 4788 -БУЛАСЫНЫҢ (1) ■ Бәхетле буласының теле татлы ○ 15478 -БУЛАСЫҢ (7) ■ Илгә кушылсаң - ир буласың, илдән аерылсаң - хур буласың ○ 4961 (2) ● 5117; -6806; 9826; 10592; 12841 -БУЛАТ (3) ■ Булат булатны тишми ○ 277 ● 9886; 9887 -БУЛАТНЫ (1) ■ Булат булатны тишми ○ 277 -БУЛАЧАК (1) ■ Алда булачак туй өчен хәзердән биеп торма ○ 13259 -БУЛАЧАККА (1) ■ Булачакка килгәндә боламыкка теш сына ○ 14807 -БУЛГАЛЫЙ (1) ■ Таза алмагачта да черек алма булгалый ○ 1815 -БУЛГАН (99) ■ Кич караңгы булган саен, йолдыз яктырак була ○ 31 ● 411; 459 (2); 903 (2); 953; -1251; 1304; 1326; 1357 (2); 1362; 1653; 1781; 1998; 3910; 4228; 4388; 4589; 5048 (2); 5212; -5256; 5454; 6451; 6452; 7472 (2); 7588; 7596 (2); 7625 (2); 7626 (4); 8016; 8033 (2); 8036; 8980; -9081; 10342; 10736; 11081; 11147; 11283; 11449; 11458; 11495 (4); 11744; 11790 (2); 11794; -11873; 11986; 12005 (2); 12056; 12068; 12491; 12676; 12709; 12842; 12920; 12921; 13067; -13080; 13455; 13471; 13578 (2); 13592; 13642; 13682; 13718; 13928; 14111; 14402 (2); 15293; -15333; 15476; 15578 (2); 15594; 15899; 16094; 16531; 16998 (2); 17055; 17087 (2) -БУЛГАН-БУЛГАН (1) ■ Булган-булган ботка булсын ○ 9455 -БУЛГАНГА (5) ■ Үзең сарык булгач, көтүчең Сарбай булганга үпкәләмә ○ 3121 ● 4864; 5355; -7891; 8150 -БУЛГАНДА (12 | 1) ■ Ат яхшы булганда юл кыска булыр ○ 2533 ● 3561; 3711; 4927; 5320; 7161; -7634:1; 7643; 9019; 10346; 12271; 13993; 14912 -БУЛГАННАН (3) ■ Кырык ел тавык булганнан бер көн әтәч булганың артык ○ 4372 ● 7644; 11873 -БУЛГАННЫ (4) ■ Өстә булганны аста көт ○ 716 ● 7251; 12236; 15609 -БУЛГАННЫҢ (2) ■ Дөясе булганның капка башы биек булыр ○ 2923 ● 10262 -БУЛГАНСЫҢ (1) ■ Суккан көлтә булгансың ○ 1502 -БУЛГАНЧЫ (73 | 1) ■ Бәләкәйнең зуры булганчы, зурның бәләкәе булу яхшы ○ 566 ● 620; 1256; -2205; 2308; 2368; 2489; 2736; 2816; 2852; 2910; 3258; 3270; 3573; 3811; 4498; 4510; 4892; -5010; 5085; 5086; 5125; 5169; 5170; 5241; 5247; 5296; 5452; 5782; 5823; 5977; 6123; 6985; -7057; 7283; 7284; 7401; 7458; 7602; 7902; 7939; 8121; 8915; 10292; 10810; 10812; 11076; 11159; -11164; 11296; 11320; 11560; 11589; 11695; 12150; 12183 (2); 12189; 12212; 12295; 12301; 12843; -13137; 13571; 13886; 13899; 14136, :1; 14624; 14626; 14686; 14931; 15072; 15081 -БУЛГАНЫ (3) ■ Кара кешенең хан булганы - ходай булганы ○ 5818 (2) ● 13480 -БУЛГАНЫМ (1) ■ Синең бар булганың - минем юк булганым ○ 7647 -БУЛГАНЫН (3) ■ Кыш булганын колагы туңганнан белгән ○ 1041 ● 3170; 12819 -БУЛГАНЫҢ (3) ■ Кырык ел тавык булганнан бер көн әтәч булганың артык ○ 4372 ● 4498; 7647 -БУЛГАЧ (29 | 3) ■ Тау булгач, чокыры булыр ○ 156 ● 994; 1199; 1956:2; 2939; 3121; 4007; 4080:1; -4083; 4581; 5754; 6918; 7985; 8140; 8839; 9387; 9553:2; 9962; 10012; 10266; 10717; 13093; -13098; 13134; 13350; 13593 (2); 13953 (2); 14449; 14722; 16899 -БУЛГАЧТЫН (1) ■ Кода-кодагый булганчы бик эзләш тә бик сораш, кода-кодагый булгачтын, -хәлең булса бик сыйлаш ○ 14626 -БУЛДЫ (33) ■ Ослан тавы хәтле тау җиңел булды, бер уч туфрак авыр булды ○ 233 (2) ● 519; -527; 625; 647; 965; 1517 (2); 5068 (2); 6894; 7125; 7530; 7900; 7983 (2); 8879; 9030; 9459; -10475; 10521; 11032 (3); 13246; 13250 (2); 13433; 14054; 14172; 14594 (2) -БУЛДЫКЛЫ (1) ■ Булдыклы кеше таштан икмәк чыгарыр ○ 6453 -БУЛДЫКСЫЗ (2) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 ● 13456 -БУЛДЫКСЫЗГА (1) ■ Тырышка эшең төшсә - "хуп" дияр, булдыксызга йомышың төшсә "юк" дияр ○ 6506 -БУЛДЫКСЫЗДАН (1) ■ Булдыксыздан һөнәр чыкмас, күңелсездән көлке чыкмас ○ 6454 -БУЛДЫКСЫЗНЫ (1) ■ Булдыксызны агач башында эт кабар ○ 6455 -БУЛДЫКСЫЗНЫҢ (1) ■ Ямьсезнең көзгесе начар, булдыксызның коралы начар ○ 10713 -БУЛДЫКСЫЗЫ (2) ■ Бурның булдыксызы кәҗә урлый, ирнең булдыксызы кыз урлый ○ 13145 (2) -БУЛДЫМ (12) ■ Эт булдым, койрык кына кирәк ○ 3790 ● 7162 (2); 8992 (2); 9536 (2); 9867; -13337; 13780; 14619 (2) -БУЛДЫМЫ (1) ■ Ләкләк тә булдымы кош: яз килер дә кыш китәр ○ 4069 -БУЛДЫҢ (9) ■ Муенга тагылган таш булдың ○ 231 ● 5704; 5754; 7099; 12470 (2); 13255 (2); 15356 -БУЛДЫҢМЫ (1) ■ Паңгы булдыңмы - кер кызауга ○ 1296 -БУЛДЫРА (5) ■ Тимер балта булдыра алмаганны кайчакта юкә чөй булдыра ○ 1942 (2) ● 6557; -6619; 13759 -БУЛДЫРГАН (1) ■ Шайтан булдыра алмаганны хатын булдырган ○ 13759 -БУЛДЫРМАУ (1) ■ Янгынны сүндергәнче булдырмау яхшырак ○ 8542 -БУЛДЫРМЫЙ (1) ■ Бакча булдырмый алма булмас ○ 1802 -БУЛДЫРУ (1) ■ Олылык зур эшләр булдыру белән генә табыла ○ 11255 -БУЛМА (51) ■ Тауга карап, тау булма ○ 160 ● 694 (2); 796; 882; 1669; 2206; 3574; 5052 (2); 5338; -5411; 5511; 5679; 5810; 6906; 6914; 6953; 6959 (2); 9278; 9355 (2); 9414 (2); 11198; 11242; -11612; 11618; 11739 (2); 11852; 12184; 12331; 12839; 12863 (2); 14041; 14568 (2); 14573 (2); -14912; 15057; 15820; 16071; 16412; 16471 (2); 16683 (2) -БУЛМАВЫ (1) ■ Булганнан булмавы артык ○ 7644 -БУЛМАГАЕ (1) ■ Үгез булмагае черт булсын, савып эчәргә сөт булсын ○ 3301 -БУЛМАГАН (23) ■ Диңгездә булмаган - куркыныч күрмәгән ○ 368 ● 1557 (2); 3288; 3352; 3577; -5762; 6057; 6193; 6451; 7815; 8946; 11147; 11175; 11268; 11302; 12469; 13067; 13266; 14323; -14590; 15476; 16679 -БУЛМАГАНГА (2) ■ Булмаганга булышма ○ 6456 ● 10010 -БУЛМАГАНДА (5 | 1) ■ Ат булмаганда ишәк тә ярый ○ 2948 ● 6317 (2); 7634:1; 7643; 16298 -БУЛМАГАННЫҢ (4) ■ Кырда эзе булмаганның ашъяулыкта күзе булмас ○ 1421 ● 6457; 9123; -БУЛМАГАНЧЫ (1) ■ Һич булмаганчы кич булсын ○ 1023 -БУЛМАГАЧ (1) ■ Булмагач булмый икән базарда төче күмәч ○ 9196 -БУЛМАГЫ (2) ■ Яшьнең олы булмагы - сүзеннән, олының кече булмагы - үзеннән ○ 15131 (2) -БУЛМАДЫ (2) ■ Чакырып сыйлап булмады, тотып кыйнап булмады ○ 10226 (2) -БУЛМАК (2) ■ Галим булмак җиңелдер, әдәм булмак читендер ○ 11115 (2) -БУЛМАС (418) ■ Бер күктә ике ай булмас ○ 26 ● 128; 141; 157; 188; 189; 194 (2); 203; 206; 213 (2); -255; 266; 267 (2); 270; 286; 290; 293; 326; 358; 437; 495; 571; 578; 579 (2); 591 (2); 613; 614; -639 (2); 691; 769; 773; 897; 949; 1080; 1276; 1289; 1300; 1313 (2); 1336; 1382; 1421; 1431; 1490; -1522 (2); 1538 (2); 1567; 1606; 1625; 1676; 1694; 1709 (2); 1723; 1732 (2); 1757 (2); 1802; 1853; -1858; 1859; 1894 (2); 1897; 1918; 1949; 1968 (2); 1975; 2037; 2072; 2073; 2090; 2133; 2135; 2152; -2155; 2162; 2170; 2348; 2358 (2); 2369; 2473; 2492; 2683; 2717; 2800; 2819; 2838; 2855; 2866 (2); -2904; 2917; 2962; 2964 (2); 2984; 3058; 3161; 3241; 3268; 3412; 3436; 3571; 3658; 3723; 3912; -3968; 3974; 3975; 4077; 4082; 4218; 4237; 4245; 4275; 4308; 4495; 4524; 4602; 4715 (2); 4811; -4873; 4905 (2); 4906 (2); 4911; 4915 (2); 4921 (2); 5012; 5049 (2); 5061 (2); 5095 (2); 5150 (2); -5237 (2); 5291 (3); 5431 (2); 5434 (2); 5460; 5506; 5549 (2); 5724; 5725 (2); 5729 (2); 5750; -5768 (2); 5792 (2); 5803 (2); 5805; 5807 (2); 5834 (2); 5839; 5841; 5846 (2); 5847 (4); 5906; 5908; -5909 (2); 5932; 5957; 5964 (2); 5965 (2); 5981 (2); 6110; 6112; 6358; 6369; 6411 (2); 6419 (2); -6461; 6488; 6513; 6616 (2); 6633 (2); 6668 (2); 6706; 6809 (2); 7004; 7085; 7195 (2); 7330; 7506; -7601 (2); 7736 (2); 7829 (2); 7858 (2); 7865; 8100 (2); 8170; 8243; 8257; 8270; 8286; 8304; -8331; 8496; 8527; 8600; 8628; 8668; 8706; 8721 (2); 8778 (2); 8859; 8862; 8882; 8890 (2); 8946; -8982; 9032 (2); 9074; 9123; 9151; 9272; 9300; 9688; 9698; 9710; 9760; 9804; 9838; 9937; 10002; -10081; 10112 (2); 10249; 10659 (2); 10714 (2); 11209; 11284; 11321 (2); 11518; 11563; 11673 (2); -11734 (2); 11743; 11744; 11842; 12033; 12061; 12103 (2); 12126; 12129 (2); 12131 (2); 12172 (2); -12181 (2); 12284 (2); 12304 (2); 12388 (2); 12492; 12500 (2); 12501; 12593; 12603; 12646; 12692; -12787 (2); 12844; 12892; 12893 (2); 12968 (2); 13087 (2); 13144; 13154; 13221; 13302; 13363 (2); -13364; 13421 (2); 13472; 13499 (2); 13523; 13565; 13573 (2); 13632; 13633 (2); 13674 (2); 13714; -13748; 13835 (2); 13940; 13972; 14014; 14024; 14038 (2); 14050; 14068; 14168 (2); 14210 (2); -14253; 14272; 14381; 14383 (2); 14482 (2); 14528 (2); 14655 (2); 14874 (2); 14904 (2); 15025; -15026; 15028 (2); 15157; 15216 (2); 15303; 15416; 15505 (2); 15514 (2); 15781; 15908; 15934; -16046; 16138; 16268 (2); 16588; 16596; 16679; 16757; 16821; 16921; 16924; 16959 (2) -булмас → булыр-булмас -БУЛМАСА (75 | 1) ■ Болагы булмаса, үзән дә кибә ○ 353 ● 471; 550; 583; 1178; 1267; 1795; 1886; -2327; 2490; 3061; 3131; 3927:1; 4896; 5255; 5681; 5790; 6411; 6568; 6635; 7029; 7037; 7364; -7410; 7485; 7589; 7645; 7725; 8170; 8201; 8631; 9318; 9698; 9724; 10164; 10259; 10274; 10554; -10618; 10644; 10658; 11060; 11220; 11273; 11343; 11361; 11409; 11625; 11665; 12647; 13007; -13265; 13538; 13657; 14005; 14089; 14107; 14171; 14504; 14510; 14798; 14840; 15065; 15203; -15399; 15491; 15512; 15659; 15705; 15706; 15908; 16160; 16211; 16320; 16331; 16476 -БУЛМАСАҢ (7) ■ Сарык булмасаң, бүре дә ашый алмас ○ 3107 ● 8234; 8352; 13222; 14354; -16248; 16471 -булмаска → булыр-булмаска -БУЛМАСНЫ (3) ■ Булмасны эт тә кумас ○ 3470 ● 6458; 16252 -булмасныкы → булыр-булмасныкы -БУЛМАССЫҢ (11) ■ Тауга карап, тау булмассың, түмгәккә карап, уба булмассың ○ 161 (2) -● 337; 1660; 6072; 8352; 9612; 13804 (2); 14729; 16154 -БУЛМАССЫҢМЫ (1) ■ Аша, аша! - булмассыңмы алаша ○ 9761 -БУЛМАСТАЙ (2) ■ Булырдай кечкенәдән "мин баш" дияр, булмастай үлгәнче "мин яшь" дияр -○ 6462 ● 15027 -БУЛМАСТАЙГА (1) ■ Булмастайга төмсенмә дә, көрсенмә дә ○ 6051 -БУЛМАСТАЙНЫ (1) ■ Булмастайны балга буясаң да эт яламас ○ 6459 -БУЛМАСТАЙНЫҢ (3) ■ Булырдайның - сүзеннән, булмастайның - күзеннән ○ 6463 ● 15025; -БУЛМАСЫН (21) ■ Әтәч синнән зирәк булмасын, син әтәчтән зирәк бул ○ 4379 ● 5815; 7129; -7174; 7204; 8082; 8168; 8201; 9800; 9962; 10063; 10979; 11337; 11548; 11704; 12164; 12243; -12656; 13438; 14232; 15437 -БУЛМАСЫНА (1) ■ Җитмәсенә җиң булдым, булмасына буй булдым ○ 8992 -БУЛМАУ (1) ■ Гафу үтенүгә караганда гаебең булмау яхшы ○ 12493 -БУЛМЫЙ (346 | 9) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 ● 21; 40; 80; -296; 319; 338; 351; 372; 408; 412; 416; 452; 561; 609; 616; 634; 767; 770; 797; 817; 818; 843 (2); -847; 895; 924 (2); 935 (2); 1012; 1021; 1022; 1097; 1139; 1143; 1144; 1157; 1181; 1258; 1269; -1450 (2); 1462:1; 1463; 1514 (2); 1538:1; 1560; 1601; 1690; 1696; 1734; 1831; 1883; 1903; 1965; -2091; 2181; 2211; 2225; 2235; 2266; 2325; 2353; 2514; 2522; 2592; 2666; 2882; 2899; 2921; 2981; -2986; 3031; 3032; 3171; 3186; 3315; 3547; 3561; 3621 (2); 3694; 3723:1; 3740; 3760; 3877; 3881; -4018 (2); 4061; 4211; 4374; 4454; 4482; 4589 (2); 4735; 4800; 5090; 5252; 5324; 5446; 5493 (2); -5510 (2); 5565; 5621; 5724; 5763; 5955; 6028; 6031 (2); 6033; 6081; 6127; 6182; 6214 (2); 6291; -6343; 6377; 6378; 6823 (2); 6856; 6931; 7008; 7023; 7045; 7081; 7338; 7371 (2); 7420; 7466; -7492 (2); 7549; 7563; 7587; 7719; 7777; 7780; 7864 (2); 7897; 7914; 7936; 7986; 8006 (2); 8011; -8021; 8159; 8175; 8199; 8268; 8325; 8333; 8401; 8402; 8505; 8508; 8601; 8605; 8622; 8668; -8679; 8719; 8724; 8767; 8769; 8773; 8876; 8886 (2); 8910; 9009; 9047; 9074; 9102; 9107; 9110; -9122 (2); 9142; 9161, :2; 9169 (2); 9196; 9198; 9200; 9216; 9236; 9238; 9260, :1, :2; 9261 (2); -9275; 9293; 9300; 9314 (2); 9352; 9481; 9632; 9745; 9821; 9882; 9897; 9989; 10010; 10018; -10148; 10239; 10250; 10300; 10377; 10551; 10565; 10570; 10643; 10660; 10675; 10704 (2); -10744 (2); 10899; 10910; 10923; 10958, :1; 11079; 11134; 11149:1; 11155; 11175; 11339; 11340; -11346; 11412; 11470; 11523; 11597; 11716; 11733; 11827; 11909; 11964; 12034; 12102 (2); 12177; -12275; 12410; 12462; 12522; 12611; 12634; 12670 (2); 12690; 12717; 12726; 12751; 12777; -12908 (2); 12979; 13085 (2); 13149 (2); 13181 (2); 13201; 13202; 13260 (2); 13265; 13277; 13303; -13394; 13553; 13683; 13711 (2); 13718; 13732; 13907; 14206 (2); 14207 (2); 14222; 14271; 14363; -14678 (2); 14705; 14716; 14738; 14777; 14796; 14801; 14817; 14851; 14866; 14877; 14878; -14884; 14891; 14925; 14930; 14964, :1; 15004; 15221; 15236; 15333; 15343; 15374; 15397; -15403; 15417; 15533; 15535; 15594; 15613; 15786; 15905; 16027; 16219; 16223; 16227; 16286; -16347; 16369 (2); 16467 (2); 16567; 16743 (2); 16778; 16842; 16876 -БУЛМЫЙДЫР (2) ■ Сыер сары булмыйдыр, дөя туры булмыйдыр ○ 3193 (2) -БУЛМЫЙЛАР (1) ■ Би булмый хан булмыйлар ○ 5763 -БУЛМЫЙСЫҢ (1) ■ Киң булсаң, ким булмыйсың ○ 589 -БУЛМЫЙЧА (5) ■ Тарчылык булмыйча, киңчелек булмый ○ 616 ● 858; 5446; 14004; 14222 -БУЛСА (658 | 11) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 ● 68; 85; -111 (2); 121; 154; 159; 208; 244; 268 (2); 280; 297; 348; 357; 378; 385; 400; 409; 490; 542 (2); 551; -562; 588; 611 (2); 617; 633; 638; 649; 673 (2); 693; 782; 821; 822; 933; 1063 (2); 1070; 1077; 1081 (2); -1094; 1146; 1160; 1177 (2); 1263; 1267; 1320; 1371; 1487; 1488; 1523; 1534; 1538; 1618; 1650; 1651; -1754; 1785; 1879:1, :1; 1891; 1910; 1916; 1944; 1965; 2014 (2); 2033 (2); 2129; 2144; 2202; 2313; -2331; 2351; 2364; 2375; 2378; 2395; 2397; 2407 (2); 2453; 2490; 2534; 2571 (4); 2591; 2592; 2598; -2603; 2615; 2617; 2743; 2761; 2763 (2); 2785; 2797; 2802; 2822; 2885; 2897; 2901; 2918; 2938; 2941; -2949; 3012; 3025; 3042; 3080 (2); 3165; 3166; 3270; 3335 (2); 3347; 3362 (2); 3367; 3374; 3381; -3434; 3469; 3487; 3566; 3576; 3585; 3615; 3645; 3684 (2); 3729; 3840:3; 3875; 3928; 3981; 4049; -4098; 4112; 4124; 4207; 4227:1, :1; 4247; 4295; 4524; 4529; 4616; 4623; 4652; 4681; 4712; 4715; -4745 (2); 4774; 4830; 4866; 4909; 4918; 4919; 4949; 4965; 4979; 5024; 5027; 5042; 5082; 5100; 5124; -5168; 5206; 5214-5217; 5221-5223; 5231; 5284; 5293; 5304; 5318; 5324; 5340-5343; 5559 (2); 5730; -5731; 5739; 5746; 5762; 5765; 5773; 5791 (2); 5811 (4); 5852; 5863 (2); 5864; 5881; 5886 (2); 5891; -5909 (2); 5928 (2); 5941; 5959; 5974 (2); 6038; 6089; 6090; 6189; 6195; 6199; 6247; 6248; 6260; -6312; 6325 (2); 6340; 6359; 6389; 6526; 6635; 6667; 6736-6738; 6791; 6814; 6829; 6894; 6929; 69506952; 6954; 6969; 7045; 7126-7128; 7146; 7170; 7214; 7262; 7265; 7298; 7303; 7351; 7362; 7410; -7411 (2); 7466; 7469; 7490; 7492 (2); 7501; 7511; 7587; 7589; 7590; 7595; 7598; 7608; 7645; 7666; -7717; 7726-7728; 7737; 7746; 7775; 7791; 7868 (2); 7892; 7932 (2); 7944; 7954; 8048; 8082; 8084; -8090; 8105; 8253; 8269; 8278; 8280; 8285; 8297; 8300; 8316; 8363; 8372; 8423; 8453; 8465; 8482; -8591 (2); 8632; 8710; 8713; 8761; 8774; 8785; 8811; 8814; 8923; 8995; 9029; 9031; 9101; 9127; 9167; -9189; 9190; 9197; 9208; 9218; 9261 (2); 9284; 9297; 9314 (2); 9363; 9369; 9380; 9382; 9427; 9476; -9508; 9588; 9695; 9724; 9746; 9841 (2); 9890; 9906; 9913; 9916; 9949; 9954; 9977; 9979; 10003; -10052; 10097; 10124; 10151; 10175; 10242 (2); 10247; 10263; 10293; 10401; 10405; 10415; 10430; -10534; 10538; 10540; 10571; 10668; 10700; 10739; 10762; 10883; 10949-10951; 10960; 10979; -11043; 11101; 11102; 11122; 11123; 11130 (2); 11160 (2); 11208; 11215; 11216; 11221; 11224; -11230-11232; 11234; 11236; 11284; 11297; 11317; 11322; 11337; 11351; 11352 (2); 11353; 11398; -11410; 11489; 11490; 11704; 11716; 11763; 11770; 11918; 12074; 12235; 12259; 12409, :1; 12414; -12438; 12441 (2); 12583; 12603; 12673; 12688; 12693; 12694 (2); 12727; 12747; 12794; 12840; -12843 (2); 12844; 12886; 12890; 12893 (2); 12919; 12934 (2); 12954 (2); 13035 (2); 13057 (2), -:1 (2), :2 (2); 13079 (2); 13095 (2); 13215; 13242; 13273; 13283; 13375 (2); 13409; 13413; 13438; -13445 (2); 13523; 13532; 13554 (2); 13580 (2); 13590; 13609 (2); 13610 (2); 13611 (2); 13612; -13613 (3); 13645 (2); 13679, :1; 13749; 13750 (2); 13751 (2); 13752; 13753; 13764 (2); 13791 (2); -13807; 13809 (2); 13833; 13836; 13837; 13841; 13850 (2); 13855; 13856; 13864 (2); 13870; 13887; -13892; 13956; 14005; 14007; 14017 (2); 14090; 14161 (2); 14163; 14171; 14221; 14233 (2); 14253; -14254; 14291; 14311; 14325 (2); 14331; 14332; 14336; 14350; 14361; 14363; 14364; 14393; 14394; -14435; 14437; 14440; 14472; 14500; 14520; 14543 (2); 14552 (2); 14554 (2); 14562 (2); 14569 (2); -14570 (2); 14572; 14575 (2); 14585; 14606; 14626; 14635; 14637 (2); 14675; 14677; 14728; -14824 (2); 14841; 14909; 14917; 14926-14928; 14955 (2); 15080 (2); 15110; 15116; 15142; 15198; -15202; 15223; 15308 (2); 15341; 15374; 15490; 15541; 15542; 15550; 15602-15604; 15709; 15726; -15781; 15825; 15897; 15974; 15975; 15977; 16004; 16033; 16044; 16057; 16080 (2); 16129 (2); -16186; 16211; 16240; 16263; 16393; 16399; 16573; 16766; 16774; 16818; 16824; 16912; 16922; -16988; 17000; 17007; 17010; 17024; 17026; 17056; 17067 -БУЛСАЕ (1) ■ Комагай күктә ярты ай күргәч: "Түгәрәк калач булсае", - дигән ○ 9662 -БУЛСАМ (2) ■ Март: "Хут урынында булсам, сыерның мөгезен сындырыр идем", - дип әйтә, -ди ○ 920 ● 14585 -БУЛСАМЧЫ (1) ■ Байның килене булганчы, ярлы кызы булсамчы ○ 7283 -БУЛСАҢ (125 | 12) ■ Кече булсаң - зур булырсың, зур булсаң - хур булырсың ○ 585 (2) ● 589; -1605; 2321; 2931; 3122; 3568; 3570, :1; 3773; 4097; 4370; 4590; 4879; 4912 (2); 4957; 5117; 5295; -5338; 5358; 5468; 5744 (2); 5748; 5885; 6960; 6964 (2); 6970; 6971 (2); 6972 (2); 6973 (2); 6977; -7155 (2), :1, :2 (2); 7163 (2); 7164 (2); 7448 (2); 7449-7451; 7544 (2); 7545 (2); 7630 (2); 7813:1; -7969; 8110; 9114 (2); 9537 (2); 10092; 10093 (2); 10466; 10645; 11082; 11083 (2); 11480; 11502; -11612; 11930 (2); 11950; 11965 (2); 11990; 12166 (3), :1 (3), :2 (2), :3 (2); 12185 (2); 12211 (2); -12311 (2); 12312 (2); 12314 (2); 12315 (2); 12316; 12395 (2); 12452; 12458; 12845-12848; 12985; -12986; 13093; 13243; 13639 (2); 13712; 14264; 14334; 14475 (2); 14542; 14597 (2); 14604; 15082; -15119; 15294; 15320 (2); 15364; 15610; 16337; 17018 -БУЛСАҢЧЫ (1) ■ Юаш әдәм булганчы юкка чыккан булсаңчы ○ 12189 -БУЛСАЧЫ (3) ■ Җир түгәрәк булганчы ил түгәрәк булсачы ○ 5125 ● 8647; 14136 -БУЛСЫН (254 | 5) ■ Туфракка ябышсаң, туфрагың алтын булсын; ташка ябышсаң, ташың көмеш -булсын ○ 190 (2) ● 222; 460; 543 (2); 550; 551; 605; 620; 669; 670 (2); 933; 1023; 1172 (2); 1493; -1523; 1524; 1546; 1575; 1661:1; 1701; 2052; 2143 (2); 2396 (2); 2614 (2); 2733; 2788 (2); 2931; -3080 (2); 3139; 3301 (2); 3302 (2); 3568; 3578; 3697; 3934; 3935; 4560; 4593 (2); 4896; 4920 (2); -5124; 5214; 5215; 5224; 5241; 5255; 5296; 5343; 5359 (2); 5426; 5427 (2); 5429; 5452; 5482 (2); -5559 (2); 5628; 6123; 6128; 6317 (2); 6318; 6693; 6738; 6747; 6791; 6849; 6850; 6937; 6969; 6977; -7030 (2); 7057; 7129; 7131; 7178; 7202; 7333; 7364; 7519 (2); 7589; 7598; 7806; 7813, :1; 7850; -7878; 7888 (2); 7900; 7902 (2); 7939; 7953 (2); 7954; 8082; 8168; 8234; 8278; 8285; 8288 (2); 8292; -8350 (2); 8535; 8814; 8837; 8888 (2); 8915; 8923; 8999; 9097 (2); 9194; 9284; 9455; 9641; 9685; -10063; 10064; 10079 (2); 10164; 10194 (2); 10265; 10269; 10292; 10315; 10457; 10700; 10810; -10903; 10970; 10979; 11060; 11071 (2); 11101; 11102; 11122; 11164; 11233; 11296; 11297; 11317; -11398; 11548; 11560; 11630; 11653; 11695; 11994; 12000:5; 12145; 12235; 12409, :1; 12425; 12529; -12766; 12783; 12843 (3); 12880; 12886; 13071 (2); 13079 (2); 13206; 13217; 13332 (2); 13338; -13359 (2); 13453 (3); 13473 (2); 13525 (2); 13533 (2); 13554 (2); 13571; 13580 (2); 13612; 13657; -13697 (2); 13723; 13749; 14005 (3); 14017 (2); 14136:1; 14140 (2); 14243; 14332; 14457 (2); 14520; -14533; 14604; 14633 (2); 14637 (2); 14686; 14876; 14931; 15057; 15101; 15223; 15350; 15388; -15512; 15635; 15726; 15917; 15974; 16031; 16032; 16248; 16298; 16463 (2); 16999; 17018 -"БУЛСЫН"ГА (1) ■ "Көн үтсен"гә эшләмә, "булсын"га эшлә ○ 6097 -БУЛУ (42) ■ Тереләй җир астына керерлек булу ○ 243 ● 253; 566; 653; 1211; 1497; 2308; 2320; -2346; 2430; 4500; 5826 (2); 6418; 6905; 7134; 7165; 9468; 10472; 10473; 10505; 10507; 10518; -10520; 10729; 10848; 10856; 10992; 11006; 11041; 11148 (2); 11364; 11371; 11374; 12375; -14735 (2); 14843; 14958; 15211; 16274 -БУЛУГА (2) ■ Уртача акыллы булуга караганда атаклы исәр булуы кыен ○ 11698 ● 11836 -БУЛУДА (1) ■ Шәмнәр кыйбат булуда сукырның ни эше бар ○ 15331 -БУЛУДАН (7) ■ Күктә Чулпан булудан суда чуртан булу артык ○ 4500 ● 5355; 6418; 7134; 11089; -14958; 15211 -БУЛУЧАН (2) ■ Кызыл алманың эче кортлы булучан ○ 1808 ● 15561 -БУЛУЫ (9) ■ Дошманыңа әйтергә ярамаганны дусыңа да әйтмә: аның иртәгә дошман булуы бар -○ 5344 ● 5900; 6838; 7165; 11698; 13997 (2); 14119 (2) -БУЛУЫНА (1) ■ Балам бар дип сөенмә, сау булуына сөен ○ 13974 -БУЛУЫНДА (1) ■ Алтынның бөтен кадере дә аның аз булуында ○ 7772 -БУЛУЫННАН (1) ■ Туйның булуыннан "була" дигәне күңелле ○ 13326 -БУЛУЫҢ (3) ■ Сыерның арт саны булганчы, балык томшыгы булуың артык ○ 4510 ● 13137; -БУЛЫГЫЗ (1) ■ Копшангы: "Хуш, сау булыгыз, мин Һиндстанга киттем", - дип очкан икән дә, -тик юлда ат тизәге күргәч, шунда кунып калган, имеш ○ 4782 -БУЛЫЙМ (2) ■ Дус-ишле булыйм дисәң, кинә тотма ○ 5364 ● 7513 -БУЛЫП (109 | 1) ■ Айның йөзе тулы булып күп тормас ○ 23 ● 620 (2); 741 (2); 1216; 1308 (2); -1366; 1528 (2); 1579; 1848; 2162; 2179; 2205; 2280 (2); 2906 (2); 2969; 3406; 3543; 3694; -3793; 3982; 4050 (2); 4079; 4278; 4281; 4292; 4322; 4330; 4335; 4392; 4393; 4759; 4848; 5194; -5278; 5318; 5411; 5827 (2); 6034; 6187; 7110; 7368; 7456; 7520 (2); 7845; 8140; 8146 (2); 8572; -8660; 8878 (2); 9084; 9142; 9445; 9652; 9758; 9801 (2); 10011; 10198; 10351; 10516; 10570; -10725; 10839; 11185; 11187; 11331; 11369; 11372; 11373; 11530; 12010; 12140; 12166:2; 12449; -12562 (2); 12566; 12717; 12843; 12855; 13112 (2); 13183; 14009; 14169 (2); 14175 (2); 14382; -14723; 15319 (2); 15390; 15447 (2); 15627; 15776; 16175; 16890 -БУЛЫР (501 | 19) ■ Түбәң күктә булса да, аягың җирдә булыр ○ 68 ● 155; 156; 159; 257; 284; -318; 357; 403:1; 449 (2); 476; 490; 492 (2); 588; 611 (2); 617; 633; 813 (2); 990; 994; 1077; -1106; 1120; 1128 (2); 1129 (2); 1140; 1159 (2); 1199; 1247 (2); 1264; 1334; 1371; 1388; 1446; -1470; 1471; 1483 (2); 1526; 1531 (2); 1562; 1594 (2); 1618; 1651; 1668; 1704; 1729; 1760 (2); -1817; 1854; 1869 (2); 1880; 1893 (2); 1912; 1915; 1937 (4); 1956:1; 1974:2; 2033 (2); 2036; 2037; -2157; 2189; 2234; 2273:1; 2278; 2285; 2379; 2383; 2393; 2407 (2); 2533; 2575; 2646; 2678; 2698; -2707; 2730; 2761; 2787; 2798; 2813 (2); 2840 (2); 2841; 2844; 2859:1; 2923; 2953; 2993; 2994; -3016; 3105; 3119; 3122; 3140 (2); 3142 (2); 3165; 3166; 3194 (2); 3230; 3258; 3260; 3308 (2); -3374; 3432; 3434; 3674; 3677; 3707; 3723:2; 3738; 3769; 3827; 3831; 3840:3; 3865; 3875; 3907, -:1; 3923; 4005; 4040; 4057:2; 4064; 4112; 4124; 4190; 4212; 4227:1, :1; 4229; 4235 (2); 4241; -4247; 4274; 4295; 4297; 4363; 4365; 4445 (2); 4476; 4489; 4496; 4512; 4565 (2); 4620; 4712; -4793; 4907; 4938; 4943 (2); 4944 (2); 5000; 5012; 5027; 5105; 5217; 5227; 5400; 5417; 5472 (2); -5489; 5501; 5652; 5664 (2); 5681; 5819 (2); 5839; 5855 (2); 5861; 5885; 5906; 5959; 5979; 6038; -6064; 6089; 6090; 6102; 6106 (2); 6189; 6195; 6226; 6248; 6306; 6341; 6358; 6389; 6402; 6461 -(3); 6477; 6479; 6492; 6531 (2); 6600; 6613; 6708; 6717; 6731; 6763; 6769; 6784; 6792; 6829; -6950; 6956; 6966 (2); 6986; 7000 (2); 7082; 7149; 7274 (2); 7354; 7411 (2); 7452 (2); 7469 (2); -7472; 7474; 7580; 7603 (2); 7619; 7627 (2); 7717; 7731; 7933 (2); 7949; 7985; 8032 (2); 8248; -8279; 8280; 8423; 8493; 8541; 8674 (2); 8901; 8920; 8927; 9031; 9099; 9145 (2); 9167; 9249 (2); -9251; 9297; 9341; 9344; 9345 (2); 9536 (2); 9760; 9804; 9836 (2); 9838; 10000; 10052 (2); 10069; -10151; 10190 (2); 10409; 10420; 10430; 10450; 10470 (2); 11043; 11091 (2); 11180; 11215; 11230; -11234; 11353; 11636; 11693 (2); 11736; 11791 (2); 11794; 11943 (2); 11981; 11999; 12027; 12030; -12050; 12056; 12068; 12142; 12190 (2); 12271; 12502; 12514; 12544 (2); 12633; 12732; 12788; -12816 (2); 12826 (2); 12860; 12861; 12888; 12894 (2); 12914 (2); 12916; 12918 (2); 12987; 13024; -13025; 13032; 13078; 13128 (2); 13148; 13234 (2); 13263; 13346 (2); 13393; 13396; 13398 (2); -13409; 13413; 13445 (2); 13447 (2); 13472; 13479; 13481; 13507; 13516; 13517 (2); 13547; -13579; 13629; 13642; 13646 (2); 13664; 13690; 13705; 13792; 13873 (2); 13887; 14032; 14046; -14048 (2); 14111; 14137:2; 14160 (2); 14170; 14171 (2); 14183; 14196; 14204:1; 14212; 14214:1, -:1; 14218; 14276; 14284; 14295; 14300; 14311; 14331; 14381; 14387 (2); 14404; 14437; 14504; -14510; 14521; 14543 (2); 14570 (2); 14572; 14744; 14774; 14846; 14895; 14909 (2); 15026 (3); -15029 (2); 15080 (2); 15081; 15102; 15116; 15142; 15198; 15239; 15292; 15412; 15465 (2); -15506 (2); 15603; 15631; 15737; 15746; 15798; 15887; 15893; 15920; 15989 (2); 15991 (2); -16040 (2); 16070:1, :1 (2); 16079 (2); 16097; 16121; 16131 (2); 16164 (2); 16240; 16255; 16320; -16358; 16420; 16540 (2); 16685; 16761; 16794; 16800; 16823; 16962 (2); 16988; 17005 (2); 17010; -17024; 17033; 17047, :1 -БУЛЫР-БУЛМАС (4) ■ Булыр-булмас ат кеше үтерер ○ 2635 ● 6460; 6912; 15477 -БУЛЫР-БУЛМАСКА (1) ■ Булыр-булмаска ышанма, кулыңа төшкәннән аерылма ○ 7591 -БУЛЫР-БУЛМАСНЫКЫ (1) ■ Булыр-булмасныкы тулыр-тулмас калыр ○ 7592 -БУЛЫР-БУЛЫР (1) ■ Булыр-булыр - "булыр"ның уңган елы быел ○ 7646 -БУЛЫРБЫЗ (2) ■ Без дә кеше булырбыз: атка кешән салырбыз ○ 2754 ● 11363 -БУЛЫРГА (14) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына -төз булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 ● 3111; 3133; 5468; 5519 (2); 5688; 7453; 10286; -11577; 14074; 15174 (2); 15899 -БУЛЫРДАЙ (2) ■ Булырдай кечкенәдән "мин баш" дияр, булмастай үлгәнче "мин яшь" дияр -○ 6462 ● 15027 -БУЛЫРДАЙНЫҢ (2) ■ Булырдайның - сүзеннән, булмастайның - күзеннән ○ 6463 ● 15811 -"БУЛЫР"ДАН (1) ■ "Булыр"дан "юк" артык ○ 7593 -БУЛЫРЛЫК (1) ■ Ярсаң ике, томырсаң өч булырлык ○ 8072 -БУЛЫРМЫН (2) ■ Усалның узаманы мин булырмын ○ 12402 ● 13696 -"БУЛЫР"НЫҢ (1) ■ Булыр-булыр - "булыр"ның уңган елы быел ○ 7646 -БУЛЫРСЫҢ (29) ■ Кече булсаң - зур булырсың, зур булсаң - хур булырсың ○ 585 (2) ● 2736; -4879; 5648; 5744 (2); 6105; 6129; 7925; 8110; 8330; 9034; 9225; 9529; 10160; 10180; 10272; -11655; 11708; 12216; 12333; 13722; 13959; 14354; 15119; 15124; 15819; 16271 -БУЛЫШКАНГА (1) ■ Келәмгә биргесез алача бар, булышканга биргесез арача бар ○ 5583 -БУЛЫШКАЧ (1) ■ Бүре булышкач, черки дә атны җиңгән ○ 4773 -БУЛЫШЛЫК (1) ■ Эт, үзенә булышлык тойса, бүрене ертыр ○ 3678 -БУЛЫШМА (1) ■ Булмаганга булышма ○ 6456 -БУЛЫШТЫК (1) ■ Кода-кодагый булыштык, балалар туасы гына калды ○ 14661 -БУЛЫШЧЫ (1) ■ Сукага балта булышчы ○ 1934 -БУЛЫШЫР (3) ■ Бай бай өчен тырышыр, ярлы ярлыга булышыр ○ 7143 ● 14459 (2) -БУМЫЙ (1) ■ Озын тел авызга сыймас, бер көн иясенең муенын бумый куймас ○ 15508 -БУР (7) ■ Саескан, үзе бур булгач, оясының түбәсен каплаган ○ 4083 ● 12470; 12471; 12553; -12554; 13128; 13971 -БУРА (3) ■ Алтмыш көн атан булганчы, алты көн бура бул ○ 2910 ● 7278; 8591 -БУРАГА (1) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 -БУРАДАН (1) ■ Куйны курадан, ашлыкны бурадан сат ○ 7927 -БУРАЗНАДАН (1) ■ Аягы буразнадан чыкты ○ 10984 -БУРАЗНАНЫ (1) ■ Карт ат буразнаны бозмый ○ 2654 -БУРАЗНАСЫ (1) ■ Иртә чәчкән уңар, буразнасы тулар ○ 835 -БУРАН (15) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр -○ 861 ● 870; 1081; 1143 (2); 1214; 1229; 1429; 2014; 2165; 4297; 4863; 4894; 4950; 17005 -БУРАН-БУРАН (1) ■ Аяз-аяз көннәрдә өйдә торыр Әкмәли, буран-буран көннәрдә кырга чыгар -Әкмәли ○ 6447 -БУРАНГА (1) ■ Тыштагы буран буран түгел, өйдәге буранга чыдап булмый ○ 1143 -БУРАНДА (3) ■ Үгезем юк урамда, кайгым юк буранда ○ 3329 ● 14174; 17069 -БУРАНЛЫ (2) ■ Томанлы көн төлке узар, буранлы көн бүре узар ○ 2292 ● 3579 -БУРАННАРЫ (1) ■ Сафура бураннары кубару ○ 1225 -БУРАНЫ (1) ■ Җиле булгач, бураны булыр ○ 1199 -БУРАНЫҢ (1) ■ Бураның аскы бүрәнәсенә иң авырлык ○ 8244 -БУРАСЫНА (1) ■ Бурасына күрә түбәсе ○ 8245 -БУРАТКАН (1) ■ Теләвен теләткән, келәтен бураткан ○ 16806 -БУРГА (1) ■ Урланып иргә чыкканчы, урланмыйча бурга чык ○ 13209 -БУРДА (1) ■ Урланган мал бурда тормас, урланган кыз ирдә тормас ○ 13208 -БУРДАН (1) ■ Уттан калмый, бурдан кала ○ 8530 -БУРЗАЙ (1) ■ Куян тотасың килсә, бурзай ал ○ 2259 -БУРЛАККА (1) ■ Бурлакка башын кояштан яшерергә зурат бар ○ 5780 -БУРЛЫКНЫҢ (1) ■ Бурлыкның төбе - хурлык ○ 12472 -БУРНЫ (1) ■ Бурны йөккә җибәрмә, мулланы йортка җибәрмә ○ 16973 -БУРНЫКЫН (1) ■ Бурныкын карак урлаган ○ 12473 -БУРНЫҢ (1) ■ Бурның булдыксызы кәҗә урлый, ирнең булдыксызы кыз урлый ○ 13145 -БУРСЫК (1) ■ Төлке үз өнен тизәкләгәч, бурсык оясына күчә ○ 2307 -БУРЫЙ (1) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 -БУРЫЙ-БУРЫЙ (1) ■ Бурый-бурый кар яуса, буран атны үтерер; аз кешене күп кеше ничек тә -җайга китерер ○ 4894 -БУРЫЧ (14) ■ Дусыңның кем икәнен беләсең килсә, бурыч бир ○ 5418 ● 5430; 5562; 6837; -8135 (2); 8136-8140; 8147; 8150; 13502 -БУРЫЧКА (14) ■ Ишәк ишәкне бурычка кашыр ○ 2960 ● 5416; 7967; 8141 (2); 8142; 8143 (2); -8144; 8145; 8190; 9825; 11470; 13147 -БУРЫЧЛЫ (3) ■ Берәүгә бурычлы булсаң, аның колы булырсың ○ 8110 ● 8146; 15208 -БУРЫЧЛЫК (1) ■ Сәүдәдә дуслык юк, сәламдә бурычлык юк ○ 7973 -БУРЫЧЛЫНЫҢ (1) ■ Бурыччы бурычлының исәнлеген тели ○ 8148 -БУРЫЧНЫ (1) ■ Бурычны үтәү - үзе бурыч ○ 8147 -БУРЫЧТАН (1) ■ Бурычтан котылып булса да, әҗәлдән котылып булмый ○ 15374 -БУРЫЧЧЫ (1) ■ Бурыччы бурычлының исәнлеген тели ○ 8148 -БУРЫЧЫ (3) ■ Итек кисәң - кунычы кала, сату итсәң - бурычы кала ○ 7915 ● 9046; 9247 -БУРЫЧЫМ (1) ■ Бурычым юк - борчуым юк ○ 8223 -БУРЫЧЫН (2) ■ Бурычын бирмәгән икенче алмас ○ 8149 ● 15209 -БУРЫЧЫҢ (1) ■ Авыруың булса булсын, бурычың булмасын ○ 8082 -БУРЫЧЫҢНЫ (2) ■ Эт тә куянны "бурычыңны түлә!" дип куган ○ 3643 ● 13147 -БУСА (1) ■ Атадан ул туса - иге, ата юлын куса - иге, биленә садак буса - иге, битенә килер -оятны үзе белеп юса - иге, шушыларны кылмаса, барыннан да югы - иге ○ 14357 -БУСАГА (1) ■ Усалга - уша, явызга - бусага ○ 12175 -БУСАГАМНЫ (1) ■ Бусагамны төшерде инде керә-чыга ○ 8362 -БУСАГАСЫ (1 | 1) ■ Тол хатынга, бусагасы алтын булса да, сәдака тия ○ 13679 ● 13679:1 -БУСАГАСЫННАН (1) ■ Кешедә ашаган - бусагасыннан чыкканчы ○ 9658 -БУТАГАННЫ (2) ■ Шайтан бутаганны алла чишәр, бухгалтер бутаганны кем чишәр ○ 7999 (2) -БУТАУ (1) ■ Бутау мунчаласы ясау ○ 1984 -БУТЫЙ (2) ■ Агач башын җил бутый, әдәм башын сүз бутый ○ 15733 (2) -БУ-У (1) ■ Күгәрчен күгәрченне "гөлдер бу-у" дип мактаган ○ 4052 -БУХГАЛТЕР (1) ■ Шайтан бутаганны алла чишәр, бухгалтер бутаганны кем чишәр ○ 7999 -БУШ (58 | 2) ■ Изге урын буш булмас ○ 691 ● 1033; 1389-1391; 1453; 1454; 1593; 2159; 2441:1; -2636; 3471; 4034; 4800; 6133; 7011; 7043; 7077; 7425; 8043; 8055; 8628; 9421; 9555; 9843; 9882; -9888-9892; 10046; 10137; 10148; 10266; 10918; 11160; 11262; 11337 (2); 11741; 11766; 12022; -12548; 12928; 13202; 14341; 14764; 14772; 15812; 15813; 16138; 16307; 16369; 16847:1; 16850; -16893; 16896; 17014; 17045 -БУШАГАНЧЫ (1) ■ Кесә дусы - кесә бушаганчы ○ 5455 -БУШАМАС (1) ■ Ятыр корсак бушамас, бушаса да сорамас ○ 9739 -БУШАМЫЙ (3) ■ Кулы эштән бушамый, эше эшкә охшамый ○ 6297 ● 14880; 16304 -БУШАСА (1) ■ Ятыр корсак бушамас, бушаса да сорамас ○ 9739 -БУШАТКАЧ (1) ■ Мамыгын бушаткач, юрганым бар дип хыялланма ○ 8417 -БУШАТУ (1) ■ Юкны бушка бушату ○ 7650 -БУШКА (8) ■ Бия эштә тирли, колын бушка тирли ○ 2823 ● 3297; 3895; 4771; 5617; 7650; 8603; -БУШЛАЙ (4) ■ Бушлай килгән мал булмас ○ 7330 ● 7331 (2); 8050 -БУШЛЫК (1) ■ Байлык, бушлык, ялгызлык кешене аздыра, юлдан яздыра, тормышын туздыра -○ 7244 -БУЫЛА (1) ■ Кусаң тибешә, бавыннан тартсаң буыла ○ 2440 -БУЫНСЫЗ (1) ■ Буынсыз җиргә пычак салу ○ 10025 -БУЫНЫ (4) ■ Бәрәңге ашаган тук булыр, тез буыны юк булыр ○ 1594 ● 4445; 9192 (2) -БУЯВЫ (1) ■ Арзанның буявы тиз уңа ○ 7861 -БУЯЛА (1) ■ Тел май кебек буяла, тигәнәк кебек иярә ○ 15547 -БУЯЛГАН (1) ■ Әй дөнья, буялган йонга, буялса иде мамыкка, рәхәт булыр иде халыкка ○ 14774 -БУЯЛСА (1) ■ Әй дөнья, буялган йонга, буялса иде мамыкка, рәхәт булыр иде халыкка ○ 14774 -БУЯНЫП (1) ■ Акыл өләшкәндә кершән буянып калган ○ 11760 -БУЯР (1) ■ Иркә бала итәкне буяр ○ 14025 -БУЯСАҢ (1) ■ Булмастайны балга буясаң да эт яламас ○ 6459 -БУЯУ (3) ■ Бәрәңгене буяу белән алма итеп булмый ○ 1601 ● 7766; 10687 -БУЯУГА (2) ■ Асыл буяуга төшкән белән карга каргалыктан чыкмас ○ 3936 ● 13247 -БУЯУДЫР (1) ■ Яңадыр да буяудыр, искедер ��ә сипледер ○ 627 -БУЯУЛЫ (1) ■ Буяулы ишкәктән чыпта җилкән артык ○ 7012 -БУЯУЧЫДАН (1) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы -белән көмеш агын", - дигән ○ 565 -БҮГЕН (27) ■ Бүген белән көн бетми ○ 789 ● 790; 791; 860; 1034-1036; 1392; 1608; 1925; 3068; -3072; 3144; 3375; 3580; 4352; 5784; 6062; 6292; 6475; 7245; 9148; 9643; 11987; 14480; 14859; -БҮГЕНГЕ (11) ■ Бүгенге хисап иртәгә ярамый ○ 792 ● 837; 838; 840; 858; 4334; 4772; 6052; -6053; 9346; 12475 -БҮГЕНГЕНЕКЕ (1) ■ Бер бүгенгенеке ике иртәгенекеннән яхшы ○ 765 -БҮГЕНГЕСЕ (1) ■ Үткән эшкә салават, бүгенгесе виноват ○ 1003 -БҮГЕННЕҢ (1) ■ Бүгеннең иртәгесе бар ○ 793 -БҮДӘНӘ (7) ■ Бер елны бүдәнә симерсә, икенче елны тартар симерә ○ 768 ● 3908; 3912; -3914 (2); 8207; 11187 -БҮДӘНӘДӘН (1) ■ Ябалактан - йон, бүдәнәдән - май ○ 4204 -БҮДӘНӘНЕ (1) ■ Бүрәнәгә басты бүдәнә, бүдәнәне басты бүрәнә: бүрәнә дә гаепле, бүдәнә дә -гаепле ○ 3914 -БҮДӘНӘНЕҢ (2) ■ Бүдәнәнең унике пот мае бар ○ 3913 ● 4072 -БҮЗ (19) ■ Бүтәгәгә бүз тургай ияләнер ○ 1265 ● 5434; 5510; 5785; 7841; 8227; 8674; 11916; -12074; 13150; 13533; 14206; 14377; 15731; 15820; 15979; 15989 (2); 15991 -БҮЗДӘН (1) ■ Иске бүздән комач чыкмый ○ 8680 -БҮЗЕН (1) ■ Яманның бүзен алганчы, яхшының сүзен ал ○ 12287 -БҮЗЕҢ (1) ■ Атлас кисәң, бүзең онытма ○ 8669 -БҮЗЛӘМИ (1) ■ Тана бозау тумас борын арты бүзләми ○ 3277 -БҮЗЧЕ (3) ■ Бүзче белгәнен тукый, мулла белгәнен укый ○ 8675 ● 8676; 16976 -БҮКӘН (3) ■ Бакча иясенә түтәл юк, өй иясенә бүкән юк ○ 1591 ● 8796; 10466 -БҮКӘНГӘ (1) ■ Типсәң типкәнгә тип, юкса бүкәнгә тип ○ 5632 -БҮКӘННЕ (1) ■ Ак бүкәнне чатыр димә, күчмәлегә утыр димә ○ 4865 -БҮКСӘСЕ (1) ■ Атач әтәчнең бүксәсе дә сул якта булыр ○ 4363 -БҮЛӘ (2 | 1) ■ Алтынны ала белгән бүлә дә белер ○ 263 ● 8153; 8204:1 -БҮЛӘГЕ (8) ■ Бүләге кыйммәт түгел, биргәне кыйммәт ○ 8154 ● 8188; 12674; 12729; 14551; -14620; 15462; 16943 -БҮЛӘК (15) ■ Бүләк атның тешенә карамыйлар ○ 2639 ● 5786; 8151; 8153; 8155; 8156; 8157 (2); -8158; 8166; 8186; 8187 (2); 12392; 15843 -БҮЛӘККӘ (1) ■ Ат бүләккә чабар, эт сөяккә чабар ○ 2491 -БҮЛӘКНЕ (3) ■ Атап алган бүләкне бүлешмиләр ○ 8098 ● 8151; 8166 -БҮЛӘКНЕҢ (1) ■ Бүләкнең кечкенәсе булмый ○ 8159 -БҮЛӘКТӘН (1) ■ Сатып алганың бүләктән арзанга төшәр ○ 8179 -БҮЛДЕРМӘ (1) ■ Олы сүзен бүлдермә ○ 15951 -БҮЛЕНГӘН (1) ■ Бүленгән тавыктан бүленмәгән күкәй артык ○ 4271 -БҮЛЕНГӘННЕ (3) ■ Аерылганны аю ашар, бүленгәнне бүре ашар ○ 2067 ● 4862; 4863 -БҮЛЕНМӘГӘН (1) ■ Бүленгән тавыктан бүленмәгән күкәй артык ○ 4271 -БҮЛЕНСӘГЕЗ (1) ■ Аерылсагыз айга җитәрсез, бүленсәгез көндә бетәрсез ○ 5132 -БҮЛЕП (1) ■ Бер балык башын кырыкка бүлеп булмый ○ 4482 -БҮЛЕШКӘНДӘ (1) ■ Өләшкәндә тартынасың, бүлешкәндә ярсынасың ○ 8205 -БҮЛЕШКӘНЧЕ (1) ■ Бүлешкәнче килешкән яхшы ○ 8152 -БҮЛЕШМӘ (1 | 1) ■ Тиле белән тапма да, бүлешмә дә ○ 11631:1 ● 12165 -БҮЛЕШМИЛӘР (1) ■ Атап алган бүләкне бүлешмиләр ○ 8098 -БҮЛЕШҮ (1) ■ Өләшү белән бүлешү бер түгел ○ 8208 -БҮЛМӘ (2) ■ Кызлы өйдә нур була, тар бүлмә дә киң була ○ 13016 ● 16606 -БҮЛМИЛӘР (1) ■ Эшләмәс борын табыш бүлмиләр ○ 6219 -БҮРӘНӘ (13) ■ Кеше өстендә бүрәнә дә җиңел, үз өстеңдә кура да авыр ○ 1921 ● 2208; 2214; -2215; 3914 (2); 4583; 5978; 8751; 10811; 11187; 13003; 16379 -БҮРӘНӘГӘ (3) ■ Коры борчак бүрәнәгә ябышмый ○ 1555 ● 1943; 3914 -БҮРӘНӘДӘ (1) ■ Коры буй бүрәнәдә дә бар ○ 10768 -БҮРӘНӘДӘН (1) ■ Аңлаган бер кылдан да аңлар, аңламаган бүрәнәдән дә аңламас ○ 11528 -БҮРӘНӘНЕ (5) ■ Бүрәнәне уртасыннан тотма - сындырырсың ○ 1909 ● 8750; 10399; 10411; 10624 -БҮРӘНӘНЕҢ (3) ■ Бүрәнәнең юан башы кем җилкәсендә булса, шуңа авыр ○ 1910 ● 1926; 5358 -БҮРӘНӘСЕНӘ (1) ■ Бураның аскы бүрәнәсенә иң авырлык ○ 8244 -БҮРЕ (145) ■ Аерылганны аю ашар, бүленгәнне бүре ашар ○ 2067 ● 2073; 2088; 2091; 2109; -2120 (2); 2121; 2122 (2); 2123; 2124; 2126-2156; 2157 (2); 2158-2161; 2162 (2); 2163-2170; -2179; 2191; 2193; 2195-2200; 2201 (2); 2202-2206; 2208; 2209; 2211; 2214; 2215; 2218-2221; -2292; 2374; 2376; 2691; 2854; 3026; 3101; 3104; 3107; 3111; 3123-3125; 3236; 3256; 3354; 34323434; 3451; 3475; 3513; 3554; 3566; 3595; 3666; 3679; 3707; 3764; 4773; 4862; 5022; 5311; 5330; -5666; 5785; 5787; 5978; 6167; 6168; 6749; 6913; 6953; 7152; 7195; 7296; 7634; 10040; 10867; -11081; 11087; 13153; 13462; 13510; 13860; 14185; 14191; 14316; 14652; 16384; 16408 -бүре → аю-бүре -БҮРЕГӘ (19) ■ Аюга атаган бүрегә була ○ 2083 ● 2085; 2094; 2171-2175; 3008; 3010; 3099; 3105; -3263; 3552; 3581; 3596; 3597; 3751; 16838 -БҮРЕГЕ (4) ■ Тазның гаебен бүреге каплый ○ 9016 ● 9022; 11733; 12512 -БҮРЕГЕН (2) ■ Карак, урларга әйбер таба алмаса, үз бүреген үзе урлый, имеш ○ 12510 ● 16948 -БҮРЕГЕНЕҢ (1) ■ Яманның, кая барса да, урыны - ишек, бүрегенең түбәсе тишек ○ 12289 -БҮРЕГЕҢ (2) ■ Ярык юк димә бүрәнә астында, бүре юк димә бүрегең астында ○ 2208 ● 10339 -БҮРЕГЕҢНЕ (1) ■ Диңгезгә барсаң, бүрегеңне онытма ○ 366 -БҮРЕДӘЙ ( | 1) ■ Булганда бүредәй, булмаганда шүредәй ○ 7634:1 -БҮРЕДӘН (16) ■ Аюдан курыксаң - урманга барма, бүредән курыксаң - сарык асрама ○ 2087 -● 2176-2178; 2194; 2195; 2294; 2356; 3110; 3141; 3264; 3421; 3581; 3582; 12023; 13590 -БҮРЕДЕР (1) ■ Ачтыр - бүредер, ялангачтыр - шүредер ○ 9584 -БҮРЕК (30) ■ Кантарда калфак кимә, яз көне бүрек кимә ○ 844 ● 2172; 2176; 5311; 5666; 7521; -8951; 8997; 8998; 9002; 9003; 9008; 9011; 9012; 9017; 9018; 9019 (2); 9023; 10232; 10247; -10251; 10311; 10323; 13415; 13584; 13924; 14337; 15202; 15298 -БҮРЕККӘ (8) ■ Бүре баласын бүреккә салсаң, башы тәгәрәр ○ 2131 ● 2132-2134; 9001; 9020; -12349; 14185 -БҮРЕКЛЕ (4) ■ Күрше тавыгы күрекле, әтәчләре бүрекле ○ 5193 ● 9000; 9014; 10681 -БҮРЕКЛЕНЕҢ (1) ■ Бүрекленең сүзе бер ○ 9005 -БҮРЕКНЕ (3) ■ Башыңны бүрекле йөрт, бүрекне күрекле йөрт ○ 9000 ● 9018; 9020 -БҮРЕКНЕҢ (1) ■ Бүрекнең күрке тунның гаебен каплый ○ 9004 -БҮРЕКЧЕНЕҢ (2) ■ Бүрекченең ирке бар кайдан колак чыгарса ○ 9006 ● 9007 -БҮРЕЛӘР (5) ■ Бер юлдан йөргән бүреләр берен бере ашамый ○ 2125 ● 2179; 2216; 2291; 3122 -БҮРЕЛЕГЕН (1) ■ Бүре йонын алыштырыр, бүрелеген алыштырмас ○ 2146 -БҮРЕНЕ (13) ■ Аюны аю ашамас, бүрене бүре ашамас ○ 2088 ● 2180-2185; 2217; 2286; 3452; -3583; 3615; 3678 -БҮРЕНЕКЕ (2) ■ Бүренеке уртак, козгынныкы агач башында ○ 2186 ● 15692 -БҮРЕНЕҢ (10) ■ Бүре тире суя, бүренең дә тиресен суялар ○ 2160 ● 2187-2190; 2192; 2210; -2213; 3567; 6054 -БҮРЕСЕ (2) ■ Ялан җирнең бүресе күп ○ 2207 ● 2212 -БҮРЕСЕЗ (2) ■ Урман бүресез, тау куянсыз булмас ○ 1858 ● 5049 -БҮРКЕ (2) ■ Ике кешенең берсе өстен, бер кешенең бүрке өстен ○ 4908 ● 16857 -БҮРКЕМ (3) ■ Үз бүркем үз күземә төшә ○ 9021 ● 9025 (2) -БҮРКЕН (1) ■ Онытчак бүркен югалтыр, куркак башын югалтыр ○ 11259 -БҮРКЕНӘ (1) ■ Бүркенә карама, бүрек астын кара ○ 9008 -БҮРКЕҢ (1) ■ Башыңа кигән бүркең өстеңә кигәнеңнән яхшы булсын ○ 8999 -БҮРКЕҢӘ (1) ■ Икәү булсаң, береңә киңәш; берәү булсаң, бүркеңә киңәш ○ 4912 -БҮРКЕҢНЕ (1) ■ Заманың ничек булса, бүркеңне шулай ки ○ 821 -БҮСЕРЕ (1) ■ Спекулянт - кытлык елның бүсере ○ 7963 -БҮСЕРЕМ (1) ■ Эшкә кушсаң - бүсерем дә касыгым, аш дигәндә - кая минем кашыгым ○ 6327 -БҮТӘГӘГӘ (1) ■ Бүтәгәгә бүз тургай ияләнер ○ 1265 -БҮТӘН (5) ■ Син бер эшне яхшы белсәң, икенче кеше бүтән эшне яхшырак белә ○ 6371 ● 8372; -12919; 15095 (2) -БЫЕЛ (10) ■ Былтыр кысканга быел кычкырмыйлар ○ 783 ● 784; 785; 3400; 3939; 4195; 4196; -7530; 7646; 8458 -БЫЕЛГА (1) ■ Былтыргы кар быелга калмас ○ 1082 -БЫЛАЗАУ (2) ■ Былазау кузгалганчы эшлекле эшләп ара ○ 6464 ● 6622 -БЫЛАМЫТТАН (1) ■ Быламыттан чәй булыр ○ 1264 -БЫЛБЫЛ (8) ■ Төлке - тиресе белән, былбыл өне белән кадерле ○ 2300 ● 3898; 3899; 4041; -4091; 4206; 11550; 16544 -БЫЛБЫЛГА (1) ■ Былбылга бер гөл дә җитәр, үгез бөтен бакчаңны таптар ○ 4092 -БЫЛБЫЛДАН (1) ■ Кеше үз кадерене белми кадирун кадерене белмәс, былбылдан үзгә кошлар -гөлстан кадерене белмәс ○ 11154 -БЫЛБЫЛНЫ (1 | 1) ■ Былбылны алтын читлеккә япсаң да, үз тал-тирәген сагынып сайрар -○ 4093 ● 4093:1 -БЫЛБЫЛНЫҢ (2) ■ Былбылның өне бар, тургайның тубыр теле бар ○ 4094 ● 4095 -БЫЛТЫР (9) ■ Былтыр кысканга быел кычкырмыйлар ○ 783 ● 784; 785; 3400; 3939; 4195; 4196; -8458; 13067 -БЫЛТЫРГЫ (2) ■ Былтыргы эш - үткән эш ○ 786 ● 1082 -БЫЛТЫРГЫНЫ (1) ■ Былтыргыны кар баскан ○ 787 -БЫЛТЫРНЫ (1) ■ Былтырны шүрәле дә эзләп тапмаган ○ 788 -БЫЛЧЫРАК (3) ■ Бер былчырак сыер бөтен көтүне былчырата ○ 3153 ● 10883; 11762 -БЫЛЧЫРАТА (1) ■ Бер былчырак сыер бөтен көтүне былчырата ○ 3153 -бырдый → ырдый-бырдый -БЫТБЫЛДЫК (4) ■ Бытбылдык үз атын үзе сатар ○ 3909 ● 3911; 3915; 3916 -БЫТБЫЛДЫКНЫҢ (1) ■ Бытбылдыкның төне юк, һәрвакытта: "бытбылдык" ○ 3911 -БЫТБЫЛДЫКТАН (1) ■ Бытбылдыктан бер пот май чыккан да, аның да үзенә күрә бер үлчәве -булган, ди ○ 3910 -ВАГЫ (1) ■ Эресе эре, вагы вак - ашарга нәрсә юк ○ 659 -ВАЕМ (1) ■ Яшь картайтмый, ваем картайта ○ 15105 -ВАЕМСЫЗ (2) ■ Давылсыз көнне дау барын онытма, ваемсыз көндә яу барын онытма ○ 5564 -● 12838 -ВАЙ (10) ■ Ат белән юлга чыккан ишәкнең вай хәленә ○ 2947 ● 7133; 7142; 7448 (2); 9502; 9986; -13299 (2); 15677 -вай → ай-вай -ВАК (10) ■ Диңгез вак елганы да кире какмый ○ 361 ● 420; 659; 1083; 1084; 4485; 4538; 5736; -9190; 12648 -ВАКТАН (1) ■ Вактан эре җыела ○ 567 -ВАКЫТ (11) ■ Вакыт акча түгел, югалтсаң таба алмассың ○ 794 ● 795; 796; 797 (2); 798; 1681; -3320; 6278; 6701; 10326 -ВАКЫТЛЫ (1) ■ Вакытлы эш вакытында яхшы ○ 799 -ВАКЫТНЫ (2) ■ Җәүһәрне сатып алып була, вакытны сатып алып булмый ○ 1022 ● 10133 -ВАКЫТНЫҢ (2) ■ Вакытның дилбегәсе юк ○ 800 ● 801 -ВАКЫТСЫЗ (8) ■ Вакытсыз ачылган гөл тиз сулар ○ 1266 ● 4366; 10070; 11936; 12051; 14853; -16271; 16636 -ВАКЫТТА (12 | 1) ■ Үзең эчәсе коега бер вакытта да чүп салма ○ 489 ● 1819 (2); 2039; 7546 (2); -7954 (2); 9553:1; 10385; 13739; 13936; 16035 -ВАКЫТЫ (4) ■ Һәр нәрсәнең вакыты бар ○ 1027 ● 1807; 6579; 10184 -ВАКЫТЫМ (1) ■ Вакытым узган, туным тузган ○ 8955 -ВАКЫТЫН (3) ■ Вакытын югалткан - малын югалткан ○ 802 ● 10197; 16046 -ВАКЫТЫНДА (14 | 2) ■ Вакытлы эш вакытында яхшы ○ 799 ● 1329; 1424:3; 1657; 1827; 1956, -:1; 3015; 5391; 6276 (2); 6587; 12519; 15191; 15996; 17046 -ВАКЫТЫҢ (1) ■ Вакытың үтте - бәхетең китте ○ 803 -ВАТ (2) ■ Көндез таш ват, төнлә тыныч йокла ○ 905 ● 5265 -ВАТА (4) �� Су тегермәнне дә вата ○ 433 ● 1545; 3304; 4812 -ВАТАЛАР (1) ■ Ташны таш белән ваталар, тимерне тимер белән игиләр ○ 180 -ВАТАН (5) ■ Ватан барыннан да газиз ○ 4898 ● 4899-4901; 5002 -ВАТАНГА (1) ■ Ватанга хезмәт - үзеңә хезмәт ○ 4902 -ВАТАНЫ (1) ■ Ватаны юк - җыры юк сандугач ○ 4903 -ВАТАНЫМ ( | 1) ■ Былбылны да алтын читлеккә куйганнар - "Ах, Ватаным!" - дигән ○ 4093:1 -ВАТАР (2) ■ Яшь мәхәббәт келәт ватар, карт мәхәббәт пулат ватар ○ 12784 (2) -ВАТКАН (1) ■ Тегермәнне эшләткән дә су, ваткан да су ○ 465 -ВАТМАС (1) ■ Баланы чүлмәкне ватмас борын кыйна ○ 13984 -ВАТМАСТАН (1) ■ Чүлмәкне ватмастан элек сакла ○ 9987 -ВАТСА (2) ■ Би ватса - каза, асрау ватса - җәза ○ 5764 (2) -ВАТУ (1) ■ Үзең ясаган чүлмәкне вату авыр түгел ○ 10013 -ВАТУДАН (1) ■ Ялган сүзне дөресләү таш ватудан авыррак ○ 16157 -ВАТЫК (4) ■ Ватык гәрәбәдән туфрак яхшы ○ 278 ● 1905; 8363; 9893 -ВАТЫЛА (8 | 1) ■ Таш чүлмәккә бәрелсә дә, чүлмәк ватыла; чүлмәк ташка бәрелсә дә, чүлмәк -ватыла ○ 173 (2) ● 7016:2; 7017; 7083; 7094; 9974; 9985; 14831 -ВАТЫЛАСЫ (1) ■ Ватыласы арба кырык көн алдан шыгырдый ○ 7014 -ВАТЫЛГАЧ (2) ■ Арба ватылгач, юл күрсәтүче күп булыр ○ 6986 ● 6998 -ВАТЫЛМЫЙ (2) ■ Ватылмый торган чикләвек ○ 1769 ● 9985 -ВАТЫЛСА (2) ■ Күңел пыяла сарай кебек - ватылса төзәлми ○ 11213 ● 13600 -ВАТЫЛЫР (4) ■ Каты таш ватылыр, каты агач шарт сынар ○ 126 ● 175; 199; 3297 -ВАТЫП (4) ■ Боз ватып, су бир ○ 354 ● 3327; 8232; 9745 -"ВАУ"НЫ (1) ■ "Әлиф"не таяк дип, "вау"ны чукмар дип белми ○ 16709 -"ВАУ"Ы ( | 1) ■ Вәгъдәнең "вау"ы кырылу ○ 12648:1 -"ВАУ"ЫН (1) ■ Вәгъдәнең "вау"ын вак таракан ашаган ○ 12648 -ВАФА (2) ■ Яхшыдан вафа, яманнан җәфа ○ 12345 ● 13515 -ВАФАЛЫ (1) ■ Вафасыз карендәштән вафалы әшнә яхшы ○ 14669 -ВАФАСЫ (2) ■ Малы юкның вафасы юк ○ 7408 ● 14741 -ВАФАСЫЗ (1) ■ Вафасыз карендәштән вафалы әшнә яхшы ○ 14669 -вах → ах-вах -ВӘ (1) ■ Бүре дә юлдашына касд кылмас, яхшы вә яман булса да, ялгыз ташламас ○ 2144 -ВӘБАЛ (1) ■ Мал калса - вәбал кала, гыйлем калса - мал кала ○ 16627 -ВӘГАЗЬ (1) ■ Ач карынга вәгазь сөйләмә ○ 9539 -ВӘГЪДӘ (6) ■ Аз вәгъдә, күп эш ○ 6010 ● 12476-12479; 12623 -ВӘГЪДӘДӘ (1) ■ Вәгъдәдә тормау - ышанычсызлыкның беренче баскычы ○ 12480 -ВӘГЪДӘЛЕ (1) ■ Вәгъдәле үрдәк өч елдан әйләнеп кайтыр ○ 12481 -ВӘГЪДӘНЕҢ (1 | 1) ■ Вәгъдәнең "вау"ын вак таракан ашаган ○ 12648 ● 12648:1 -ВӘГЪДӘСЕН (1) ■ Вәгъдәсен ашыкмый биргән кеше вәгъдәсендә торучан була ○ 12482 -ВӘГЪДӘСЕНДӘ (1) ■ Вәгъдәсен ашыкмый биргән кеше вәгъдәсендә торучан була ○ 12482 -ВӘЗИР (1) ■ Урманда вәзир юк ○ 1871 -ВӘЗИРЕҢ (1) ■ Суда солтан булсаң, вәзирең чуртан булыр ○ 5885 -ВӘЙРАНЫ (1) ■ Ике сыерлының әйрәне бар, ике хатынлының вәйраны бар ○ 13806 -ВӘЛИ (2) ■ Гали үз эшендә, Вәли үз эшендә ○ 6293 ● 12083 -ВӘЛИӘХЕТКӘ (1) ■ Вәлиәхеткә - тәхет, калганнарга - бәхет ○ 5788 -ВИНОВАТ (1) ■ Үткән эшкә салават, бүгенгесе виноват ○ 1003 -ВЛАСТЬ (1) ■ Фәрештәгә власть бирсәң, аңа да мөгез үсә, ди ○ 5918 -ВОЙНА (1) ■ Кемгә - война, кемгә - файда ○ 5584 -ВӨҖДАН (2) ■ Вөҗдан хасталыгы тән хасталыгыннан куркынычрак ○ 11110 ● 14243 -ВӨҖДАНСЫЗ (1) ■ Вөҗдансыз кеше үзәксез агач шикелле: үзлегеннән аварга тора ○ 11111 -ВӨҖД��НЫ (2) ■ Ярлының дәрманы юк, байның вөҗданы юк ○ 7495 ● 11112 -ВӨҖДАНЫН (1) ■ Түрә вөҗданын сатар, мулла иманын сатар ○ 17063 -ВӨҖДАНЫҢ (1) ■ Акчаң булмаса да, вөҗданың булсын ○ 11060 -ВӨҖДАНЫҢНЫ (1) ■ Күңелең рәхәт булсын дисәң, вөҗданыңны саф тот ○ 11233 -ВРАЧ (1) ■ Кояш кермәгән өйгә врач керер ○ 39 -ВЫРЫХЫН (1) ■ Кеше вырыхын суыра, үзенекен җил алмый ○ 1494 -ГАБДРАХМАН (1) ■ Куй кытлыгы вакытында кәҗәгә Габдрахман патша диерләр ○ 3015 -ГАБДУЛЛА (1) ■ Аша, ашаганнан үлмәссең, Габдулла биясе түгелсең ○ 9591 -ГАДӘТ (7) ■ Башланган гадәт ташланмас, яңадан гадәт башланмас ○ 11100 (2) ● 11113; 11253; -11315; 11338; 13952 -ГАДӘТЕ (3) ■ Кабарыну - күркә гадәте ○ 4259 ● 8354; 16273 -гадәте → гореф-гадәте -ГАДӘТЕН (1) ■ Тегермән ташы яларга өйрәнгән эт шул гадәтен ташлый алмас ○ 3526 -ГАДӘТЛЕ (1) ■ Әдәпленең күлмәге сәдәпле, үзе матур гадәтле ○ 11327 -ГАДӘТСЕЗ (1) ■ Кыз тыйнак булса, егет җыйнак була; кыз әдәпсез булса, егет гадәтсез була -○ 13095 -ГАДЕЛ (8) ■ Гадел сакчылыкны эттән өйрән ○ 3476 ● 5299; 5731; 5789; 5853; 12483; 16240; 16540 -ГАДЕЛЛЕГЕ (1) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 -ГАДЕЛЛЕГЕНӘ (1) ■ Күселәр гаделлегенә калганчы песинең золымы яхшырак ○ 3404 -ГАДЕЛЛЕК (2) ■ Патшалык - гаскәр белән, гаскәр - мал белән, мал - рәгыять белән, рәгыять гаделлек белән ○ 5874 ● 7896 -ГАДЕЛСЕЗ (1) ■ Гаделсез булса, би уңмас, хатынсыз булса, өй уңмас ○ 5791 -ГАЕБЕ (9 | 1) ■ Дус тотсаң, гаебе белән тот ○ 5372 ● 5828; 6720:2; 8314; 10718; 11735 (2); 12745; -14441; 15746 -ГАЕБЕН (12) ■ Юлның гаебен ир ачар, итек гаебен су ачар ○ 6855 (2) ● 7156; 9004; 9016; 12484; -12520; 12523; 12625; 13457; 15298; 15864 -ГАЕБЕНӘ (1) ■ Гаебенә күрә җәзасы ○ 12485 -ГАЕБЕҢ (1) ■ Гафу үтенүгә караганда гаебең булмау яхшы ○ 12493 -ГАЕБЕҢНЕ (2) ■ Кешенең төймәдәй гаебен күргәнче үзеңнең дөядәй гаебеңне күр ○ 12523 ● 15864 -ГАЕП (40 | 1) ■ Хайванда арыклык гаеп ○ 2415 ● 2580 (2); 3455 (2); 5913 (2); 6227 (2); 6231 (2); -6610 (2); 6720 (2); 7423 (2); 9077; 10170 (2); 10805; 11359; 11707; 12486-12489; 12646; 13432; -13452:1; 15850; 15970 (2); 16393; 16526 (2); 16527 (2); 16607 (2); 16916 -ГАЕПКӘ (1) ■ Гаепкә кермәсә, хисапка кермәс ○ 12490 -ГАЕП-КЫЕК (1) ■ Мәкальдә гаеп-кыек юк, гаеп булса - үзеңдә ○ 16393 -ГАЕПЛӘГӘН (1) ■ Үз котырыгына ияргән шайтанны гаепләгән ○ 16797 -ГАЕПЛӘМӘ (1) ■ Йөзең кыек булса, көзгене гаепләмә ○ 10668 -ГАЕПЛӘР (3) ■ Юньсез итекче безне гаепләр ○ 9070 ● 11451; 15261 -ГАЕПЛЕ (12) ■ Алмалары булмаса, алмагач гаепле түгел ○ 1795 ● 2301; 2339; 2514; 2946; -3914 (2); 4200; 5644; 12491; 12527; 13600 -ГАЕПЛИ (1) ■ Ике ахмак бер акыллыны җүләрлектә гаепли ○ 11562 -ГАЕПНЕ (4) ■ Байлык белән акыл теләсә ни гаепне каплый, ярлылык белән наданлык аны ачып -ташлый ○ 7242 ● 10686; 12602 (2) -ГАЕПСЕЗ (5) ■ Гаепсез аш эзләмә - ач калырсың, гаепсез дус эзләмә - ялгыз калырсың -○ 5312 (2) ● 10070; 12492; 12675 -ГАЕТ (4 | 1) ■ Яман кеше гает көнне дә яман ○ 12217 ● 16913; 16916; 16918, :1 -ГАЕТКӘ (1) ■ Балыкка барсаң - гает кала, гаеткә барсаң - балык кала ○ 16913 -ГАЕТТӘ (2) ■ Ярлы булсаң, туеңны гаеттә яса ○ 7450 ● 9642 -ГАҖӘП (2) ■ Бер ярлы кеше әйткән: "Бу ни гаҗәп, бай кесәсенә акча җырлап керә, минем кесәгә -елап керә дә, шундук дулап чыга", - дигән, ди ○ 7319 ● 9640 -ГАҖӘПКӘ (1) ■ Кичәге гаҗәпкә бүген берәү дә гаҗәпләнми ○ 860 -ГАҖӘПЛӘНГӘН (1) ■ Ике карга бер-берсенең каралыгына гаҗәпләнгән ○ 3941 -ГАҖӘПЛӘНМИ (1) ■ Кичәге гаҗәпкә бүген берәү дә гаҗәпләнми ○ 860 -ГАҖИЗ (1) ■ Арыслан сунар тапмактан гаҗиз калмас, карчыга чыпчык авызыннан җим алмас -○ 2047 -ГАЗАБЫН (1) ■ Мулла аз бирсәң - "газабын әлим"; күп бирсәң - "Гафур-рәхим" ○ 17012 -ГАЗАБЫННАН (1) ■ Ахирәтнең газабыннан дөньяның намусы көчле ○ 16894 -ГАЗАП (1) ■ Сөю - бәхет, дошманлык - газап ○ 12762 -ГАЗИЗ (4) ■ Ватан барыннан да газиз ○ 4898 ● 5131; 7512; 14272 -ГАЗИЗРӘК (1) ■ Анаң кем генә булмасын, ул башкалардан газизрәк ○ 14232 -ГАЗРАИЛ (2) ■ Мал малга җиткәнче газраил җанга җитәр ○ 7384 ● 16739 -ГАИЛӘНЕҢ (1) ■ Тату гаиләнең бишеге буш булмый ○ 13202 -ГАЙБӘТ (9) ■ Балалы өйдә гайбәт булмас ○ 13972 ● 15734; 15821-15825; 16152; 16272 -ГАЙБӘТЕ (1) ■ Гайбәте түгел, гадәте ○ 16273 -ГАЙБӘТЕҢНЕ (1) ■ Начар кеше түреңдә ята, түреңнән төшә - гайбәтеңне сата ○ 12156 -ГАЙБӘТНЕ (1) ■ Гайбәтне әйт колакка, ишетелер еракка ○ 15826 -ГАЙБӘТНЕҢ (2) ■ Бер гайбәтнең гомере - икенчесе чыкканчы ○ 15793 ● 15827 -ГАЙБӘТТӘН (1) ■ Намуслы кеше гайбәттән курыкмый ○ 15945 -ГАЙБӘТЧЕГӘ (1) ■ Гайбәтчегә бер таяк, әләкчегә биш таяк ○ 15828 -ГАЙБӘТЧЕНЕҢ (2) ■ Гайбәтченең теле мең колач ○ 15829 ● 16142 -ГАЙРӘТ (2) ■ Гайрәт иткән - таулар тишкән ○ 11114 ● 11192 -ГАЙРӘТЕ (3) ■ Кызыл күрсә, күркәнең гайрәте килер ○ 4260 ● 13713; 14113 -ГАЙРӘТЕҢ (1) ■ Чибәрлеккә бик чибәр, күрсәң гайрәтең чигәр ○ 10737 -ГАЙРӘТЛЕ (6) ■ Ана корт гайрәтле булса, умарта куәтле булыр ○ 4712 ● 13887; 14350; 14394; -14572; 14889 -ГАЙШӘ (1) ■ Гайшә ризыгы - атына, Фатыйма ризыгы - атына ○ 9201 -ГАКАИД (1) ■ Укысаң Гакаид, калырсың акаеп ○ 16939 -ГАКЫЛ (2) ■ Калага барган кешедән өч көнгәчә гакыл сорама ○ 5174 ● 7666 -ГАКЫЛДАН (1) ■ Карыйлыктан яман нәрсә юк - алтмышка килсә гакылдан талдырган; ярлылыктан яман нәрсә юк - эчке серен дошманга алдырган ○ 15071 -ГАКЫЛЛЫ ( | 1) ■ Юләр юкә суяр, гакыллы тәкә суяр ○ 11442:1 -ГАКЫЛЫ (1) ■ Буйдакның гакылы ике күз ○ 13141 -ГАЛӘМӘТЕ (3) ■ Тәкәбберлек - юләрлек галәмәте ○ 12046 ● 15738 (2) -ГАЛӘМГӘ (2) ■ Ай шәүләсе - галәмгә, шәм шәүләсе - төбенә ○ 12 ● 16014 -ГАЛИ (2) ■ Гали үз эшендә, Вәли үз эшендә ○ 6293 ● 12083 -ГАЛИГӘ (1) ■ Сау булып тор әлегә, сәлам диген Галигә, бара калсаң Шәлегә ○ 5278 -ГАЛИМ (25) ■ Патша залим булса - йорт тузар, патша галим булса - йорт узар ○ 5863 ● 7718; -11115; 16464; 16473; 16521; 16535; 16541-16545; 16546 (2); 16547-16550; 16570; 16633; -16639; 16650 (2); 16685; 16698 -ГАЛИМГӘ (1) ■ Бер яхшыга бер яман, бер галимгә бер надан ○ 12110 -ГАЛИМНӘР (1) ■ Картлар сүзен янчыкка җый, галимнәр сүзен кәгазьгә теркә ○ 16591 -ГАЛИМНӘРГӘ (1) ■ Галимнәргә иярсәң, атлас бишмәт киярсең; наданнарга иярсәң, көрән -чикмән киярсең ○ 16553 -ГАЛИМНЕҢ (4) ■ Юләрнең мең гаебе дә кичелә, галимнең бер гаебе дә кичелми ○ 11735 -● 16551; 16552; 16592 -ГАМӘЛ (2) ■ Үтә гомер, гамәл юк, тартып алыр әмәл юк ○ 14758 ● 16561 -ГАМӘЛЕ (2) ■ Һәркем үзенең гамәле өчен җәзасын табар ○ 12641 ● 16545 -ГАМӘЛЕНӘ (1) ■ Гарипнең гамәленә каршы ○ 14985 -ГАМӘЛЕННӘН (1) ■ Мөселманның нияте кылган гамәленнән и��ге, имеш ○ 16828 -ГАМӘЛСЕЗ (1) ■ Гамәлсез гыйлем - яңгырсыз болыт ○ 16554 -ГАМЕ (1) ■ Малы азның гаме аз ○ 7403 -ГАМЕН (2) ■ Кышның гамен җәй уйла ○ 877 ● 12109 -ГАМЬ (3) ■ Бөтен дөньяны су алса, үрдәккә ни гамь бар ○ 4405 ● 10303; 14908 -ГАРИП (6) ■ Гарип кошның баласы күп булыр ○ 3831 ● 3832; 5146; 15168; 15306; 15368 -ГАРИПКӘ (2) ■ Мал гарипкә тансык ○ 7381 ● 7667 -ГАРИПНЕҢ (1) ■ Гарипнең гамәленә каршы ○ 14985 -ГАРИПСЕЗ (1) ■ Семья гарипсез булмый ○ 13201 -ГАРИПТӘН (1) ■ Тәне гариптән көлгәннең җаны гарип ○ 15306 -ГАРМУН (2) ■ Начар гармун көй бозар, начар хатын өй бозар ○ 13669 ● 16399 -ГАРМУНГА (1) ■ Гармунга җырлыйм дип, Акбай да шыңшыган ○ 3477 -ГАРМУНЧЫ (3) ■ Атасы гармунчы булса, баласы биюче булмый хәле юк ○ 14363 ● 16357; 16358 -ГАРМУНЧЫНЫ (1) ■ Гармунчы гармунчыны күрсә, кулы тетри ○ 16357 -ГАРЫЗЫМ (1) ■ Бүз алашам арыса, Бүре ханга җиталмам, энем-углым күп туды, күп туса да кол -туды, ханга гарызым әйталмам ○ 5785 -ГАРЬЛӘНЕП (1) ■ Белмәгәнен сорап өйрәнгән - галим, гарьләнеп сорамаган - үзенә залим ○ 16521 -ГАРЬЛӘНЕР ( | 1) ■ Бай белән кода булсаң - гарьләнер, ярлы белән кода булсаң - зарланыр -○ 7155:2 -ГАРЬЛЕ (2) ■ Ярлы булсаң да гарьле бул ○ 7449 ● 7535 -ГАРЬЛЕК (2) ■ Арысланга тимер зынҗыр гарьлек түгел ○ 2053 ● 16687 -ГАРЬЛЕЛӘР (1) ■ Гарьлеләр торып торганчы гарьсезләр ашап туяр ○ 11116 -ГАРЬСЕЗ (1) ■ Аталы ятим - гарьсез ятим, аналы ятим - иркә ятим ○ 14419 -ГАРЬСЕЗЛӘР (1) ■ Гарьлеләр торып торганчы гарьсезләр ашап туяр ○ 11116 -ГАРЬЧЕЛ (1) ■ Ятим бала гарьчел була ○ 14193 -ГАСКӘР (2) ■ Патшалык - гаскәр белән, гаскәр - мал белән, мал - рәгыять белән, рәгыять - гаделлек белән ○ 5874 (2) -ГАСКӘРДӘ ( | 2) ■ Батыр - гаскәрдә, акыл иясе җыенда таныла ○ 5550:5 ● 5550:6 -ГАУГА (2) ■ Йорттотмас ауга чыкса - артыннан гауга чыгар ○ 6487 ● 7908 -ГАУГАГА (1) ■ Гаугага катышма, белмәгән эшкә атылма ○ 6345 -ГАУГАЛАМА (1) ■ Ашаганда гаугалама ○ 9602 -ГАУГАЛЫ (2) ■ Балалы тавык - гаугалы халык ○ 4269 ● 4877 -ГАУГАСЫЗ (1) ■ Аз гына ашым, гаугасыз башым ○ 9419 -ГАФИЛ (1) ■ Вакыт акчадыр: гафил булма, качадыр ○ 796 -ГАФЛӘТ (1) ■ Тырышмау - гафләт ○ 6521 -ГАФУ (2) ■ Гафу үтенүгә караганда гаебең булмау яхшы ○ 12493 ● 15830 -ГАФУР-РӘХИМ (1) ■ Мулла аз бирсәң - "газабын әлим"; күп бирсәң - "Гафур-рәхим" ○ 17012 -ГАШЫЙГЫНА (1) ■ Ашны ачыкканга бир, кызны гашыйгына бир ○ 13131 -ГАШЫЙК (5) ■ Колак күздән элегрәк гашыйк булыр ○ 10409 ● 11634; 12676; 12677; 12798 -ГАШЫЙКЛАР (2) ■ Дуслар - узганны, гашыйклар алдагы көнне сөйлиләр ○ 5382 ● 12774 -ГАШЫЙКЛЫК (1) ■ Гашыйклык бер уттыр, кабынса сүндерү юктыр ○ 12678 -ГАШЫЙКНЫҢ (1) ■ Гашыйкның маңгай күзе сукыр, күңел күзе ачык ○ 12679 -ГӘПКӘ (2) ■ Яхшы килер һәр гәпкә, яман килмәс бер гәпкә ○ 12326 (2) -ГӘРӘБӘ (2) ■ Гәрәбәнең агы да гәрәбә, сарысы да гәрәбә ○ 279 (2) -ГӘРӘБӘДӘН (2) ■ Ватык гәрәбәдән туфрак яхшы ○ 278 ● 8767 -ГӘРӘБӘНЕҢ (1) ■ Гәрәбәнең агы да гәрәбә, сарысы да гәрәбә ○ 279 -ГӘРӘЙ (1) ■ Җиде Гәрәй җиде төштә, җидесе дә җиңел эштә ○ 8079 -ГӘРӘНКӘ (1) ■ Кавын утырттым, гәрәнкә үсте ○ 1631 -ГӘҮДӘГӘ (1) ■ Җан гәүдәгә йөк түгел ○ 11345 -ГӘҮДӘДӘ (2) ■ Олылык гәүдәдә түгел, акылда ○ 11256 ● 11619 -ГӘҮДӘДӘН (1) ■ Гәүдәдән баш китмәс, авыздан аш китмәс ○ 10757 -ГӘҮДӘСЕ (1) ■ Гәүдәсе бар, башы юк ○ 10827 -ГӘҮҺӘР (4) ■ Гәүһәр кечкенә булса да, бәясе зур ○ 280 ● 281; 6422; 13562 -ГӘҮҺӘРЛЕ (1) ■ Һөнәрле булу гәүһәрле булудан мең артык ○ 6418 -ГӘҮҺӘРНЕ (1) ■ Гәүһәрне мыскаллап үлчиләр ○ 282 -ГЕЛ (13) ■ Ай гел болыт артында гына тормый ○ 5 ● 1537; 7479; 8199; 9202; 9941; 11085; -13346 (2); 14427; 14723; 14860; 17074 -ГЕНӘ (94) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 15; 348; 804; 1130; 1467; 1545; 1651; 1890; -2310; 2403; 3014; 3150 (2); 3171; 3583; 3872; 3967; 4055; 4142; 4261; 4568; 4699; 4821; 4975; -5405; 5619; 5891 (2); 6074; 6165; 6291; 6299; 6625; 6988; 7019; 7021; 7465; 7488; 7524; 7771; -7890; 7891; 8021; 8769; 8923; 8975; 8985; 9002; 9202; 9371; 9670; 9821; 9838; 9844; 9985; -10513; 11026; 11034; 11050; 11131; 11255; 11646; 11726; 11994; 12069; 12133; 12437; 12546; -12799; 13076; 13240; 13690; 14232; 14277; 14723; 14939; 14943; 15210; 15236; 15542; 15673; -15753; 15954; 15996; 16186; 16330; 16412; 16567; 16650; 16852; 16858; 17021; 17076 -ГЕНӘМ (1) ■ Кабык алачыгым, туз чиләгем, үз өй генәм булса иде ○ 8269 -ГЕНЕРАЛ (1) ■ Һәр солдат генерал булырга тырыша ○ 5688 -ГЕР (1) ■ Бизмән белән гер бергә, хатын белән ир бергә ○ 13803 -ГЕРОЙ (2) ■ Фил колагында черки дә герой ○ 4810 ● 14119 -ГИДАЙ (4) ■ Чит илдә бай булганчы, үз илеңдә гидай бул ○ 5085 ● 7333-7335 -ГИДАЙЛЫК (1) ■ Бакча - байлык бер айлык, тагы да килер гидайлык ○ 1590 -ГИДАЙМЫН (1) ■ Базарга барганда мин баймын, акчам санасам - гидаймын ○ 8030 -ГИЗӘ (1) ■ Теле белән дөнья гизә ○ 15681 -ГИЗӘР (2) ■ Елан бавыры белән ил гизәр, койрыгы белән кое казыр ○ 4587 ● 15928 -ГИЗӘРСЕҢ (1) ■ Ялган белән дөнья гизәрсең, кире кайта алмассың ○ 16145 -ГИЗДЕРГӘН (1) ■ Илдән биздергән дә мал, җиһан гиздергән дә мал ○ 7350 -ГЛАЗА (1) ■ Ураза - три глаза ○ 16941 -ГОМЕР (49) ■ Заман үтми, гомер үтә ○ 812 ● 1678; 1888; 5345; 5493; 6318; 6432; 6434; 7442 (2); -7734; 9854; 10381; 11117; 11214; 11701; 12814; 12979; 13137; 13156; 13528 (2); 14016; 14704; -14707-14714; 14716; 14746; 14754-14758; 15104; 15214; 15380; 15427; 15676; 16216; 16552; -16565; 16661; 16764 -ГОМЕРГӘ (6) ■ Аю белән бүре гомергә дус булмас ○ 2073 ● 2076; 4922; 6496; 11168; 13952 -ГОМЕРДӘ (1) ■ Гомердә бер тилелек терсәгеңне тешләтер ○ 11551 -ГОМЕРДӘН (2) ■ Төбенә кадәр чөмергән мәхрүм калган гомердән ○ 9850 ● 14743 -ГОМЕРЕ (17) ■ Умырзаяның гомере бер көн ○ 1318 ● 1698; 3303; 4068; 4127; 4565; 4693; 5798; -7191; 7208; 13884 (2); 14447; 14715; 15793; 16158; 16419 -ГОМЕРЕМ (1) ■ "Гомерем үтте, ирем бер үпте, аны да каенанам күреп мине сүкте", - дип -әйткән бер хатын ○ 14596 -ГОМЕРЕНӘ (2) ■ Үз-үзен аяган - үз гомеренә яраган ○ 12054 ● 16551 -ГОМЕРЕННӘН (1) ■ Шигырь гомере шагыйрь гомереннән озын ○ 16419 -ГОМЕРЕҢ (6) ■ Үткән эшкә үкенмә, гомерең зая үтәр ○ 6272 ● 6526; 9363; 13242; 14763; 15603 -ГОМЕРЕҢӘ (1) ■ Тугыз көнлек гомереңә ун көнлек азык җый ○ 9358 -ГОМЕРЛЕК (4 | 1) ■ Матурлык - бер көнлек, дуслык - гомерлек ○ 5470 ● 7242:1; 12833; 15195; -ГОМЕРНЕ (6) ■ Ялкаулык - гомерне кыскарта торган агу ○ 6598 ● 9809; 12539; 14942; 15004; -ГОМЕРНЕҢ (2) ■ Күркәм холык - гомернең чәчәге ○ 11202 ● 16574 -ГОМЕРСЕЗГӘ (1) ■ Гомерсезгә гомер ялгап булмый ○ 14716 -ГОРЕФ-ГАДӘТЕ (1) ■ Һәр заманның үз гореф-гадәте ○ 1025 -ГОРЯЧИЙ (1) ■ Горячий, үзе кара, үзе чи ○ 9457 -ГӨБЕРЛЕ (1) ■ Колан коега төшкәндә, гөберле бака айгырлык кылыр ○ 2231 -ГӨБЕСЕНӘ (1) ■ Көймәсенә күрә ишкәге, гөбесенә күрә пешкәге ○ 7055 -ГӨЛ (39) ■ Ал да - бизәк, гөл дә - бизәк ○ 560 ● 624; 634; 656; 1213; 1266-1271; 1272 (2); 1273; -1291; 1308; 1313; 1324; 1342; 1350; 1357; 1483; 1531; 3899; 4092; 7811; 9156; 10659; 10733; -11034; 11146; 11550; 12115 (2); 12692; 12955; 13009 (2); 14723 -ГӨЛГӘ (3) ■ Гөл булса, гөлгә куан, гөле булмаса, бөресенә куан ○ 1267 ● 1268; 13099 -ГӨЛДӘЙ (2) ■ Һәммәсе дә бердәй, бакчадагы гөлдәй ○ 1369 ● 3213 -ГӨЛДӘН (2) ■ Гөлдән - тигәнәк, тигәнәктән гөл чыкмас ○ 1273 ● 1357 -ГӨЛДЕР (1) ■ Күгәрчен күгәрченне "гөлдер бу-у" дип мактаган ○ 4052 -ГӨЛЕ (2) ■ Алы булды, гөле кирәк ○ 647 ● 1267 -ГӨЛЕМ (1) ■ Туган телем - иркә гөлем, киңдер сиңа күңел түрем ○ 15630 -ГӨЛЕН (3) ■ Гөлен яраткач, тикәнен дә ярат ○ 1274 ● 1323; 1793 -ГӨЛЕНӘ (1) ■ Гөленә карама, төбенә кара ○ 1275 -ГӨЛЛӘР (2) ■ Кызлар, чәчен тарап битен юса, гөлләр күк була, хатыннар - кызлар күк була -○ 10282 ● 13866 -ГӨЛНЕҢ (2) ■ Гөлнең үскән җирендә бәһасе булмас ○ 1276 ● 1351 -ГӨЛСТАН (3) ■ Үз илең - гөлстан, кеше иле - гүрстан ○ 5116 ● 11154; 13970 -ГӨЛЧӘЧӘГЕ (1) ■ Кунак - хуҗаның гөлчәчәге ○ 10123 -ГӨМАН (1) ■ Гөнаһлы эшне гуаһ табар, гөнаһсыз эшне гөман табар ○ 12497 -ГӨМБӘ (5) ■ Кардан гөмбә эзләмә ○ 1104 ● 1277; 1343; 1355; 1801 -ГӨНАҺ (5) ■ Балта ни гөнаһ эшләсә, сабы да шуны эшли ○ 1892 ● 5834; 12494; 12495; 12616 -ГӨНАҺЛЫ (2) ■ Гөнаһлы кеше күп дога кыла ○ 12496 ● 12497 -ГӨНАҺНЫҢ (2) ■ Аракы - гөнаһның анасы ○ 9806 ● 12498 -ГӨНАҺСЫЗ (3) ■ Агач - ботаксыз, кеше гөнаһсыз булмый ○ 12410 ● 12497; 12617 -ГӨНАҺТАН (1) ■ Бер гөнаһтан йөз туа ○ 12463 -ГӨНАҺЫ (1) ■ Телнең буе кече, гөнаһы олы ○ 15615 -ГӨНАҺЫН (1) ■ Гөнаһын танган - янган ○ 12499 -ГӨНАҺЫНА (1) ■ Кешенең гөнаһына кереп булмый ○ 12522 -ГӨНАҺЫҢ (1) ■ Үз гөнаһың үзеңә, ике инәгең үзеңә ○ 12661 -ГӨНАҺЫСЫНА (1) ■ Хатын-кызга бәйләнсәң, "гөнаһысына" торырлык булсын ○ 13723 -ГӨРЛӘВЕК (1) ■ Ташу барганда гөрләвек белән дә уйнама ○ 462 -ГӨРЛӘШЕП (1) ■ Пар күгәрченнәрдәй гөрләшеп торалар ○ 4056 -ГРАММ (1) ■ Эшләмәсәң план белән, ашарсың грамм белән ○ 6220 -ГРӘЗГӘ (1) ■ Арышны көлгә чәчсәң гөл булыр, солыны грәзгә чәчсәң князь булыр ○ 1531 -ГРИФТАР (1) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер кем, -грифтар улмаян белмәс ○ 12798 -ГРИШ-ГРИШ (1) ■ Гриш-гриш, барыбыз да бер иш ○ 5516 -ГУАҺ (2) ■ Гөнаһлы эшне гуаһ табар, гөнаһсыз эшне гөман табар ○ 12497 ● 15847 -ГУБЕРНАТОР (2) ■ Кызлы көтеп ятыр, уллы - губернатор ○ 14129 ● 14296 -ГУБЕРНАТОРЫННАН (1) ■ Патшадан курыкма, губернаторыннан курык ○ 5872 -ГУҖ (1) ■ Гуҗ тамак гаеттә үләр ○ 9642 -ГУРИНЧАСЫ (1) ■ Гуринчасы биеккә карама, үрәсе сыек ○ 8364 -ГҮЗӘЛ (6) ■ Бер гүзәл эш мең гүзәл сүздән яхшырак ○ 6041 (2) ● 8786; 10659; 10660; 12721 -ГҮЛӘВЕННӘН (1) ■ Көчле умарта - гүләвеннән билгеле ○ 4740 -ГҮР (13) ■ Хур күргән агачың гүр өстеңә күләгә булыр ○ 1704 ● 5022; 6832; 8277; 8835; 9699; -13453; 13469; 13498; 13597; 14062; 15413; 15439 -ГҮРГӘ (9) ■ Акчасыз базарга барганчы, кәфенсез гүргә кер ○ 7844 ● 13164; 13328; 13597; 14925; -15125; 15376; 16493; 16667 -ГҮРДӘ (5) ■ Гүрдә ятканчы түрдә ят ○ 8246 ● 11004; 15377; 15438; 15447 -ГҮРДӘН (1) ■ Ирдән иргә йөргәнче гүрдән гүргә йөрсәңче ○ 13164 -ГҮРЕ (1) ■ Изге хатын - оҗмах хуры, яман хатын - дөнья гүре ○ 13640 -ГҮРЕНӘ (1) ■ Кеше гүренә кеше керми ○ 15378 -ГҮРЕНДӘ (3) ■ Байның түрендә, ярлының гүрендә ○ 7305 ● 12288; 12295 -ГҮРСЕЗ (1) ■ Байга бармак янама - эшсез калырсың; муллага бармак янама - гүрсез калырсың -○ 16967 -ГҮРСТАН (2) ■ Үз илең - гөлстан, кеше иле - гүрстан ○ 5116 ● 13970 -ГЫЙБАДӘТ (3) ■ Ахмакка гыйбадәт кылырга кушсаң, маңгаен тишеп бетерер ○ 11513 ● 16536; -ГЫЙБРӘТ (9) ■ Югарыга карап үрнәк ал, түбәнгә карап гыйбрәт ал ○ 711 ● 1006; 4796; 4904; -6514; 11432; 11520; 12348; 16272 -ГЫЙБРӘТЛЕ (2) ■ Ата гайрәтле булса, бала гыйбрәтле була ○ 14350 ● 14394 -ГЫЙЛЕМ (27) ■ Акча, мал - бер көнлек, гыйлем, һөнәр - гомерлек ○ 16461 ● 16536; 16540; -16554-16568; 16577; 16582; 16598; 16615; 16626; 16627; 16660; 16675; 16681 -ГЫЙЛЕМГӘ (1) ■ Гыйлемгә тотынган югалмас ○ 16569 -ГЫЙЛЕМДӘ (1) ■ Тирәнлек - диңгездә, зирәклек - гыйлемдә ○ 16656 -ГЫЙЛЕМЕ (2) ■ Кешенең акылы - эшеннән, гыйлеме сүзеннән беленер ○ 11598 ● 14330 -ГЫЙЛЕМЕН (1) ■ Гыйлемен файдаланмаган галим җимешсез агач шикелле ○ 16570 -ГЫЙЛЕМЛЕ (1) ■ Гыйлемсез бер яши, гыйлемле мең яши ○ 16575 -ГЫЙЛЕМЛЕК (3) ■ Гыйлемлек - нур, наданлык - хур ○ 16571 ● 16572; 16628 -ГЫЙЛЕМЛЕКНЕҢ (1) ■ Гыйлемлекнең тамыры ачы булса да, җимеше татлы ○ 16573 -ГЫЙЛЕМНӘН (1) ■ Гыйлемнән яхшы дус юк, чирдән яман дошман юк ○ 15212 -ГЫЙЛЕМНЕҢ (2) ■ Болыт астындагы кояшның җылысы юк, халыкка төшмәгән гыйлемнең -файдасы юк ○ 16538 ● 16574 -ГЫЙЛЕМСЕЗ (2) ■ Гыйлемсез бер яши, гыйлемле мең яши ○ 16575 ● 16675 -ГЫЙЛЕМ-ҺӨНӘРГӘ (1) ■ Бай булмасаң бай булма, гыйлем-һөнәргә сай булма ○ 16471 -ГЫЙЛЬЛӘТЕ (1) ■ Кыйммәт булса хикмәте бар, арзан булса гыйльләте бар ○ 7932 -ГЫЙРАКТАН (1) ■ Гыйрактан тирьяк килгәнче, елан чаккан ир үләр ○ 15213 -ГЫЙШКЫ (1) ■ Гыйшкы юк - ишәк, дәрте юк - күсәк ○ 12680 -ГЫЙШЫГЫН (1) ■ Гыйшыгын гыйшык, йөрергә ката кыйшык ○ 12809 -ГЫЙШЫК (16) ■ Күке гыйшык тота, баласын карга карый ○ 4060 ● 12664; 12681-12687; 12689; -12704; 12706; 12707; 12772; 12809; 12811 -ГЫЙШЫККА (1) ■ Гыйшыкка ишек бикле булса, тәрәзәдән керер ○ 12688 -ГЫЙШЫКНЫ (1) ■ Гыйшыкны гыйшык китәрер ○ 12689 -ГЫЙШЫКНЫҢ (1) ■ Гыйшыкның карты-яше булмый ○ 12690 -ГЫЙШЫКСЫЗ (1) ■ Дәртсез - дивана, гыйшыксыз - багана ○ 12697 -ГЫЙШЫКТАН (3) ■ Ашыйсы килү - гыйшыктан яман ○ 9625 ● 12691; 12712 -ГЫНА (52 | 2) ■ Ай гел болыт артында гына тормый ○ 5 ● 95; 98; 168; 274; 1508; 2265; 2412; 2441:1; -2676; 2929; 3116; 3149; 3699; 3932; 3949; 4002; 4107; 4115; 4300; 4318; 4350; 5290; 5325; 5985; -6246; 6315; 7232; 7527; 7575; 7651; 7880; 8321; 9059; 9064; 9270; 9419; 9974; 10494; 10634; 10641; -11803; 12089; 12091; 12166:2; 12401; 12906; 13720; 13958; 14398; 14661; 15360; 16648; 17046 -ГЫНАМ (1) ■ Керпе баласын "йомры гынам, йомшак кынам" дип сөя, имеш ○ 2222 -ДА (1230 | 29) ■ Ай якты да, җылытмый ○ 13 ● 15; 30; 35; 36; 42; 63; 68; 73 (2); 75; 78; 93; 94; -118; 121; 123; 124; 129; 140; 154; 159; 179; 187; 207; 208; 211; 219; 223; 244; 254; 255; 257; -268 (2); 270; 279 (2); 280; 286; 297; 306; 311; 318; 345; 347; 358; 361; 373; 376; 378; 385; 386; -400 (2); 404; 420; 424; 427; 458; 461; 465; 489; 490; 496; 511; 538; 541; 550; 551; 560; 562; 578; -583; 624; 627; 634; 649; 690 (2); 693; 739 (2); 749; 750; 752; 852; 869; 896; 933; 952; 993; 994; -999; 1076 (3); 1095; 1096; 1105; 1112 (2); 1115 (2); 1132; 1142; 1146; 1151; 1156; 1160; 1171; -1213; 1226; 1238; 1241; 1268; 1280; 1327; 1337; 1339; 1347; 1353; 1380; 1383; 1426; 1551; 1557; -1562; 1590; 1596; 1604; 1610; 1613; 1615; 1621; 1651; 1727; 1743; 1754; 1761; 1785; 1803; 1815; -1889-1892; 1902; 1916; 1921; 1929; 1933 (2), :1, :2; 1944; 1965; 1981; 1983; 1993; 2009; 2037; -2039; 2061; 2062; 2066; 2072; 2077 (2); 2084; 2089; 2097; 2103; 2123; 2129; 2133; 2134; 2143; -2144; 2148; 2156; 2167; 2187 (2); 2188; 2192; 2205; 2213; 2223:1; 2245; 2251; 2252; 2258; 2268; -2270; 2298; 2313; 2324; 2357; 2359 (2); 2376; 2381; 2425; 2434; 2441, :1; 2453; 2478; 2495; 2508; -2509; 2548 (2); 2559 (2); 2580; 2582 (2); 2598; 2602; 2603; 2671; 2704; 2712; 2716; 2723; 2745; -2748; 2763; 2771; 2773; 2797; 2802; 2820; 2829; 2847; 2848; 2880; 2897; 2904; 2907; 2946; 2949; -2954; 2956; 2969; 2974; 2975; 3042; 3043; 3050; 3076 (2); 3080 (2); 3081; 3085; 3093; 3112; 3152; -3156 (2); 3168; 3171; 3178; 3290; 3313; 3323; 3335 (2); 3363; 3367; 3368; 3374; 3401; 3403; -3408; 3414; 3425; 3440; 3446; 3477; 3514 (2); 3566; 3578; 3586; 3619; 3625 (2); 3660; 3663 (2); -3683; 3721; 3730 (2); 3772; 3814 (2); 3839; 3845; 3848; 3852; 3856; 3875; 3886; 3910 (2); 3928; -3950; 3952; 3955 (2); 3959; 3973-3975; 3990; 3992; 4000; 4001; 4007; 4032; 4036; 4041; 4045; -4049; 4080, :1; 4093, :1; 4097; 4098; 4106; 4120; 4124; 4132; 4133; 4152; 4153; 4180; 4183; 4184; -4192; 4197 (2); 4207; 4214; 4223; 4227:1, :1; 4237; 4244; 4247; 4249; 4250; 4287; 4291; 4298, -:1; 4307; 4370; 4374; 4377 (2); 4396 (2); 4410; 4415; 4421; 4423; 4462; 4515; 4524; 4527; 4552; -4559-4561; 4577; 4593 (2); 4600; 4616; 4619; 4624; 4630; 4634 (2); 4636; 4651; 4652; 4657; 4668; -4673; 4676; 4681; 4682; 4686; 4692; 4710; 4713; 4715; 4732; 4733; 4739; 4745 (2); 4775; 4785; -4787, :1; 4797; 4808; 4830; 4832; 4864; 4898; 5035; 5037; 5042; 5046 (2); 5072; 5082; 5087; 5100; -5106; 5113; 5117; 5119; 5124; 5165; 5206; 5214; 5246; 5249; 5264; 5272; 5273; 5284; 5313; 5321; -5328; 5334; 5338; 5340; 5341; 5343; 5344; 5381; 5386; 5403; 5407; 5454; 5468 (2); 5473; 5479; -5482; 5489; 5516; 5519; 5577 (2); 5580 (2); 5588; 5602; 5605; 5659; 5703; 5722; 5725; 5730; 5731; -5746; 5754; 5755; 5773; 5785; 5837; 5851; 5852; 5858; 5877 (2); 5892; 5897; 5904; 5913; 5918; -5936; 5946; 5985; 5989; 6032; 6058; 6099; 6127; 6253; 6260; 6266; 6304 (2); 6364; 6395 (2); 6404; -6411; 6459; 6501; 6504; 6557; 6563; 6568; 6576; 6585; 6606; 6611; 6626 (2); 6658 (2); 6663; 6680; -6694; 6695; 6708; 6718; 6721; 6725; 6737-6739; 6766; 6781 (2); 6791; 6804; 6814 (2); 6817 (2); -6865; 6879; 6894; 6951; 6977; 6982; 6987; 7016; 7018; 7042; 7045; 7079; 7085; 7102; 7126-7128; -7146; 7220; 7223; 7226; 7262; 7265; 7298; 7302; 7312; 7315; 7338; 7394; 7396; 7410; 7448 (2); -7449; 7463, :1; 7468; 7469; 7477 (2); 7481; 7482 (2); 7485; 7489; 7511; 7529; 7530; 7576; 7598; -7608; 7631; 7633 (2); 7635; 7655; 7661 (2); 7664; 7696; 7709, :1; 7734; 7737; 7746; 7776; 7780; -7785; 7795; 7813:1; 7828; 7832; 7855; 7892; 7902; 7920; 7928; 7936; 7941; 7954; 7957, :1, :2; -8005; 8033; 8048; 8084; 8118, :1, :2; 8199; 8212; 8253; 8278; 8285; 8324, :2; 8342; 8363; 8371; -8372; 8392; 8453; 8454; 8459; 8467; 8471; 8479; 8482; 8494; 8533; 8552; 8595; 8618; 8626; 8631; -8643; 8650; 8656; 8657; 8684; 8713; 8732; 8761; 8797; 8811; 8814; 8816; 8832; 8860 (2); 8867; -8921; 8923; 8958; 8995; 9031; 9039; 9072; 9083; 9104 (2); 9160; 9189; 9190; 9202; 9215; 9261 (2); -9271; 9284; 9297; 9299; 9311; 9330; 9340; 9353; 9361; 9365; 9379; 9380; 9387; 9391; 9403; 9413; -9425; 9426 (2); 9443; 9446; 9476; 9526; 9530; 9562; 9586; 9621; 9629; 9664; 9673; 9675; 9681; -9697; 9715; 9717; 9735; 9738-9740; 9744; 9746; 9793; 9799; 9803; 9805; 9845; 9871; 9890; -9899; 9906 (2); 9914; 9916; 9949; 9952 (2); 9954; 9965; 9981; 9982; 9988; 9992; 10006; 10018; -10029; 10033 (2); 10052; 10053; 10069; 10084; 10122; 10139; 10150; 10195; 10209 (2); 10248; -10271; 10280; 10322; 10326; 10356; 10359; 10396; 10405; 10410; 10423; 10451; 10509; 10533; -10540; 10563; 10567; 10611; 10645; 10666; 10679, :1, :2; 10682 (2); 10700; 10701; 10718; 10733; -10739; 10747; 10762; 10892; 10900 (2); 10901 (2); 10905; 10941; 10958; 10965; 10988; 11015; -11024; 11044; 11060; 11084 (2); 11093; 11094; 11101; 11102; 11117; 11122; 11130; 11178 (2); -11185; 11206; 11252; 11273; 11297; 11317; 11337; 11340; 11358; 11398; 11401; 11465 (2); 11509; -11516; 11519; 11528; 11553; 11566; 11616; 11631, :1, :2 (2); 11657 (2); 11704; 11726; 11763; -11770; 11857; 11903; 11910; 11918; 11942; 11956 (2); 12001; 12010; 12012; 12013; 12034; 12057; -12073-12075; 12090 (2); 12098; 12139; 12165; 12171; 12177; 12220; 12244 (2); 12260; 12262 (2); -12266; 12284 (2); 12289; 12331; 12357; 12362; 12371; 12374; 12407; 12437; 12441 (2); 12443; -12471; 12486 (2); 12498; 12508; 12521; 12531; 12538; 12551; 12559; 12569 (2); 12575; 12579; -12583; 12603; 12647; 12653; 12665 (2); 12668; 12673; 12677; 12691; 12725; 12727; 12731; 12747; -12752; 12760 (2); 12778; 12794; 12799; 12808 (2); 12851 (2); 12853; 12863 (2); 12886; 12893 (2); -12895; 12913; 12919; 12931; 12934 (2); 12944; 12948; 12954 (2); 12971; 12982; 13003; 13012; -13035 (2); 13050 (2); 13057 (2), :1 (2), :2 (2); 13071 (2); 13097; 13124; 13147; 13189; 13210; -13228; 13231; 13299 (2); 13304; 13305; 13318; 13375 (2); 13422 (2); 13438; 13439; 13454; 13520; -13521 (2); 13544; 13554 (2); 13580 (2); 13589; 13591; 13612; 13617; 13623; 13630; 13638; 13649; -13652; 13657; 13679, :1; 13685; 13696; 13712; 13739; 13791 (2); 13822; 13823; 13838; 13841; -13844; 13869; 13882; 13895 (2); 13915; 13940; 13956; 13958; 13996; 14005; 14013; 14017 (2); -14069; 14100; 14104 (2); 14107; 14145 (2); 14146 (2); 14162; 14172; 14173 (3); 14180 (2); 14183; -14185 (2); 14194; 14198; 14201; 14221; 14228; 14250; 14252; 14261; 14264; 14320; 14325 (2); -14336; 14346; 14355; 14357; 14361; 14364; 14417; 14435; 14443; 14493; 14500; 14520; 14561 (2); -14575 (2); 14581; 14585 (2); 14596; 14609; 14637 (2); 14639 (2); 14647; 14653; 14662; 14689; -14718; 14723; 14724; 14726; 14728; 14731, :1; 14735; 14796; 14798; 14827; 14839; 14840; 14854; -14895; 14912; 14920; 14953; 14955 (2); 14956; 14994 (2); 15042 (2); 15063; 15086; 15110; 15114; -15145; 15162; 15172; 15178; 15197-15199; 15223; 15245; 15271; 15296; 15341; 15371 (2); 15374; -15399; 15425; 15429; 15446 (2); 15454; 15469; 15476; 15496; 15520; 15523 (2); 15538; 15539 (2); -15541; 15542; 15550; 15560 (2); 15563; 15571-15573; 15585; 15677 (2); 15684; 15698; 15726; -15749; 15784; 15825; 15833; 15835; 15842; 15855; 15878; 15894; 15897; 15929; 15938 (2); 15952; -15953; 15960; 15975; 15977; 16021; 16054; 16057; 16080 (2); 16186; 16199; 16210; 16236 (2); -16248; 16257; 16331; 16333; 16337; 16349; 16350; 16354; 16387; 16399; 16417 (2); 16431; 16451; -16469; 16475; 16484; 16562; 16573; 16650; 16686; 16688; 16697; 16698 (2); 16735; 16759; 16766; -16769; 16818; 16829; 16839; 16845; 16852; 16854 (2); 16862; 16864 (2); 16869; 16880 (2); 1689616898; 16905; 16916; 16918; 16922; 16931; 16948; 16958 (2); 16975; 16982; 16990; 17006 (2); -17026; 17061; 17079; 17083 -ДАВЫЛ (11) ■ Давыл алды тын була ○ 1085 ● 1108; 1187; 4126; 4897; 7054; 10742; 13284; 13761; -15813; 16915 -давыл → җил-давыл -ДАВЫЛГА (1) ■ Җилнеке - давылга ○ 1202 -ДАВЫЛДА (1) ■ Игенче явымда тынар, балыкчы давылда тынар ○ 1409 -ДАВЫЛДАН (2) ■ Күмәк агач давылдан курыкмас ○ 1697 ● 1699 -ДАВЫЛЛЫ (2) ■ Давыллы болытның явымы аз ○ 1086 ● 1087 -ДАВЫЛНЫ (1) ■ Давылны явым басар ○ 1088 -ДАВЫЛСЫЗ (1) ■ Давылсыз көнне дау барын онытма, ваемсыз көндә яу барын онытма ○ 5564 -ДАВЫЛЫНА (1) ■ Явым теләсәң, давылына да чыда ○ 1151 -ДАГА (2 | 1) ■ Атка дага какканда бака ботын кыстыра ○ 2478:3 ● 2502; 2889 -ДАГАЛАГАНДА (1 | 2) ■ Ат аягын дагалаганда бака ботын кыстырган ○ 2478:1 ● 2478:2; 4553 -ДАГАЛАСАҢ (1) ■ Чучканы алтын белән дагаласаң да, ат булмас ○ 2904 -ДАГАЛАТКАНДА (1) ■ Ат аягын дагалатканда бака да ботын сузган ○ 2478 -ДАГАЛАУ (1) ■ Тумаган тайны дагалау ○ 2873 -ДАГАЛЫ (2) ■ Дагалы ат таймас ○ 2640 ● 2653 -ДАГАСЫЗ (1) ■ Ат дагасыз булмас ○ 2492 -ДАГАСЫНЫҢ (1) ■ Дагасының көмешенә мактанма, атыңның йөрешенә мактан ○ 7015 -ДАЕТ (1) ■ Алла бирсә - бог дает, бирмәгәнгә чүп тә юк ○ 16836 -ДАЛА (3) ■ Йөгерек атка дала кадерле ○ 2792 ● 5405; 14450 -ДАЛАГА (4) ■ Шәһәргә килсә - дустын танымый, далага чыкса - атын танымый ○ 5280 ● 11512; -12255; 13913 -ДАЛАДА (4) ■ Кулга өйрәнгән кош далада адашыр ○ 3860 ● 8454; 14270; 14504 -ДАЛАНЫҢ (2) ■ Даланың бие булганчы, баяуның колы бул ○ 5169 ● 5170 -ДАН (13 | 2) ■ Арыслан айга менмәсә дә, сикерүе дан ○ 2031 ● 2789; 4104; 5550:2, :2; 5657; 5920; -6674; 11068; 11070; 11118; 11282; 12834; 13765; 15496 -ДАНА (3) ■ Күп картның эчендә бер бала булса, дана булыр; күп баланың эчендә бер карт булса, -бала булыр ○ 15080 ● 15528; 16240 -ДАНГА (1) ■ Улы данга чыкса, анасы яшәрер ○ 14298 -ДАНЛЫ (3) ■ Күл - балыгы белән данлы, ил - халыгы белән данлы ○ 5023 (2) ● 14844 -ДАНЛЫГЫ (1) ■ Маллыгыннан данлыгы ○ 2389 -ДАНЛЫКЛЫ (1) ■ Алдынгы эшче - данлыклы кеше ○ 6017 -ДАННЫ (2) ■ Данны басудан эзлә ○ 1393 ● 6055 -ДАННЫҢ (1) ■ Данның төбе - хөрмәт, хөрмәтнең төбе - хезмәт ○ 6056 -ДАНСЫЗ (1) ■ Яхшы ат йөгәнсез йөрмәс, яхшы кыз дансыз йөрмәс ○ 13049 -ДАНЫ (17) ■ Атның даны егет кулында ○ 2572 ● 2573; 6515; 7279; 7632; 11069; 11085; 11671; -12829; 12830 (2); 12858; 14349 (2); 14377 (2); 16425 -ДАНЫН (2) ■ Яхшы ат ирнең данын тарата ○ 2715 ● 4501 -ДАНЫҢ (2) ■ Зур эштә, җаның чыкса да, даның калыр ○ 6058 ● 12314 -ДАНЫҢНЫ (1) ■ Даныңны җуйганчы башыңны җуй ○ 11119 -ДАР (1) ■ Шайтанның дуслыгы дар агачына хәтле ○ 16784 -ДАРУ (15) ■ Мәкнең бер сабагы дару, бер сабагы агу ○ 1558 ● 1766; 3729; 4624; 4704; 6612; -9150; 9189; 11957; 12701; 14603; 15185; 15216; 15636; 16105 -ДАРУГА (1) ■ Имгә эстәсәң, даруга юк ○ 15220 -ДАРУНЫҢ (1) ■ Авыруның иясе була, даруның киясе була, ди ○ 15183 -ДАРУСЫЗ (1) ■ Агусыз дару юк, дарусыз шифа юк ○ 15185 -ДАРУЫ (3) ■ Дуракка доктор даруы дәрман бирмәс ○ 11557 ● 15401; 15936 -ДАРЫ (3) ■ Дары белән ут бер җирдә булмый ○ 5565 ● 8498; 16726 -ДАРЫМ-ШАРЫМ (1) ■ Дарым-шарым, тәңкә ярым ○ 8037 -ДАУ (19) ■ Монда бүреләр өчен дау бара, анда төлке иркенләп кетәк аудара ○ 2291 ● 5546; 5564; -5572; 5664; 5756 (2); 5765; 5928; 5982; 6125; 6966; 7752; 8604; 12185; 12836; 14469; 15164; 15596 -ДАУГА (7) ■ Яуга барсаң - барың бар, дауга барсаң - берең бар ○ 5670 ● 5671; 5969; 6962; 6976; -12922; 13996 -ДАУДА (3 | 2) ■ Батыр яуда беленер, телчән дауда беленер ○ 5550 ● 5550:1, :2; 5551; 12901 -ДАУДАН (1) ■ Егылган көрәштән туймас, яман даудан туймас ○ 12112 -ДАУЛАРЫ (1) ■ Бай ике булса, даулары дүрт була ○ 7170 -ДАУЛАШМА (4) ■ Бай белән даулашма, бүре белән талашма ○ 7152 ● 7153; 7391; 10784 -ДАУЛЫ (1 | 1) ■ Үләнле җирдә мал симерә, даулы җирдә түрә симерә ○ 5980 ● 17077:1 -ДАУНЫ (1) ■ Явын аямаган яуны җиңәр, малын аямаган дауны җиңәр ○ 5654 -ДӘ (893 | 19) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 ● 33; 49; 52; 115; 119; 128; 139; -173 (2); 209; 250; 258; 263; 291; 298; 311; 353; 373; 405; 417; 433; 462; 463; 465; 481; 495 (2); -560; 595; 597; 600 (2); 627; 681; 696; 749; 750; 766; 788; 817; 860; 872; 879; 890; 896; 936 (2); -937 (2); 938 (2); 939 (2); 947 (2); 955 (3); 959; 986; 1052; 1091; 1107; 1207; 1217 (2); 1226; 1238; -1274; 1303; 1343; 1369; 1391; 1413; 1414 (2); 1424:3; 1428; 1471; 1545; 1553; 1574; 1626; 1646; -1652; 1654; 1661:1; 1700; 1702; 1759; 1888; 1901; 1921; 1926; 1986; 2003; 2031; 2057 (2); 2124; -2135; 2142-2144; 2157; 2160; 2223:1; 2236; 2240; 2252; 2254; 2256; 2260; 2264 (2); 2271; 2284; -2288; 2295; 2303; 2343; 2403; 2461; 2508; 2577; 2580; 2587; 2593; 2665; 2748; 2749; 2754; 2788; -2791; 2821; 2887; 2892; 2933; 2939; 2941; 2953; 2966; 2973 (2); 3009; 3027; 3028; 3058; 3061; -3065; 3107; 3110; 3112; 3134; 3232; 3264 (2); 3292; 3293; 3320-3322; 3332; 3371; 3378; 3379; -3381; 3383; 3406; 3417; 3442; 3456 (2); 3495; 3587; 3611; 3625; 3630; 3633; 3671; 3723, :2; 3781; -3789; 3796 (2); 3813; 3848; 3878; 3914 (2); 3933; 3982; 3992; 3994; 4001; 4010; 4069; 4092; -4116; 4120; 4146; 4177; 4233; 4234:1; 4245; 4363; 4383; 4384; 4386; 4387; 4433; 4460; 4525; -4533; 4544; 4562; 4568; 4569; 4603; 4610; 4613; 4645; 4656; 4721; 4773; 4776; 4782; 4791; 4801; -4805; 4810; 4826; 4833; 4835; 4852; 4911; 4925; 4949; 4958; 4984; 4988; 4997; 5007; 5037; 5050; -5057; 5070; 5071; 5113; 5120; 5163; 5168; 5198; 5204; 5205; 5220; 5245; 5271; 5298; 5317 (2); -5385 (2); 5387; 5410; 5423; 5482; 5526; 5576; 5673; 5676; 5703; 5711; 5745; 5786 (2); 5797; -5893; 5898; 5902; 5904; 5913; 5984; 5990; 5996 (2); 5997; 6032; 6046 (2); 6051 (2); 6065; 6094; -6111; 6151; 6166; 6173; 6225; 6248; 6273; 6282; 6291; 6302 (3); 6310; 6324 (3); 6327; 6346; -6404; 6430; 6431; 6442; 6461; 6488; 6493; 6522; 6579; 6588; 6592; 6603; 6605; 6615; 6619; 6620; -6638; 6639 (4); 6663; 6694; 6698; 6700; 6711 (4); 6713 (4); 6727; 6750; 6784; 6843; 6860; 6877; -6927; 6955; 6976; 6988; 7016:1, :2, :3; 7017; 7056; 7076; 7078; 7148; 7156; 7159; 7169; 7177; -7197; 7200; 7208; 7230; 7233 (2); 7235 (4); 7242:2; 7278; 7281 (2); 7299; 7319; 7327 (2); 7332; -7338; 7350 (2); 7409; 7480; 7504; 7509 (2); 7510 (2); 7576; 7609 (2); 7663; 7697; 7704; 7710; -7747; 7749; 7755-7757; 7760; 7772; 7774; 7790; 7824; 7828; 7835; 7855; 7903; 7936; 7942; 7954; -8021; 8077; 8079; 8080; 8085; 8118:1; 8126:1; 8131; 8170; 8187 (2); 8204, :1; 8212; 8218; 8279; -8320; 8321; 8324, :1; 8357 (2); 8360; 8366; 8443; 8445; 8454; 8475; 8490; 8534; 8622; 8637; -8645; 8656; 8692; 8697; 8709 (2); 8742; 8785; 8786; 8792; 8796; 8817; 8831; 8856; 8885; 8895; -8898; 8913; 8930; 8952 (2); 8968; 8982; 8997; 9024; 9061; 9064; 9096; 9163; 9168; 9173; 9256; -9260; 9312; 9319 (2); 9381; 9473 (2); 9483; 9502; 9530; 9601; 9639 (2); 9668; 9688; 9707; 9713; -9717; 9722; 9770 (2); 9799; 9821; 9827 (2); 9834; 9852 (2); 9871; 9882; 9894; 9934; 9956; 9957; -9978:1; 9986 (2); 9993; 9998; 10053; 10054; 10100; 10150; 10216; 10218 (2); 10277; 10301 (2); -10328; 10343; 10369; 10406; 10410; 10413; 10432:1; 10453; 10454; 10500; 10502; 10512; 10536; -10628; 10660; 10691; 10702; 10703; 10706 (2); 10707; 10715; 10768; 10844; 10876; 10886; -10915; 10917; 10937; 10958:2, :3; 11021; 11079; 11087; 11095; 11118; 11146; 11170; 11182; -11186; 11190; 11196; 11208; 11221; 11222; 11285; 11291 (2); 11300; 11333; 11336; 11353; 11363; -11413; 11441; 11514; 11526; 11528-11530; 11552; 11586 (2); 11615; 11629; 11631, :1; 11639; -11656; 11671; 11686; 11687; 11705; 11706; 11714; 11726; 11727; 11735 (2); 11748; 11752; 11764; -11769; 11772; 11860; 11902; 11919; 11933; 11936; 11938; 11947; 11963; 11966; 12040; 12069; -12079; 12087-12089; 12126; 12165; 12217; 12220; 12240 (2); 12245; 12248 (2); 12264; 12329; -12335; 12391; 12395 (2); 12397; 12421 (2); 12427; 12435; 12439; 12446; 12449; 12453; 12462; -12468; 12487 (2); 12491; 12498; 12503; 12504; 12511; 12529; 12580; 12613; 12628; 12631; -12635; 12639; 12677; 12723; 12728 (2); 12730; 12753; 12755; 12766; 12768; 12796 (2); 12806; -12812; 12856; 12869; 12993; 13004; 13016; 13060 (2); 13076 (2); 13110; 13179; 13195; 13214; -13228; 13265; 13277 (2); 13364; 13372 (2); 13439; 13464; 13470; 13517 (2); 13519; 13545; -13560 (2); 13592; 13617; 13638; 13652; 13665; 13724; 13756; 13778 (2); 13818; 13822; 13849; -13860; 13869; 13871 (2); 13904 (2); 13905; 13914; 13930; 13941; 13943; 13960; 13985; 13986; -13995; 14009; 14018; 14100; 14186; 14187 (2); 14188 (2); 14195; 14239; 14307 (2); 14344; 14346; -14365; 14384; 14405; 14433; 14454 (2); 14529; 14582; 14622; 14641; 14642 (2); 14643; 14648; -14662 (2); 14664; 14675; 14725-14727; 14823 (2); 14827; 14830 (2); 14850; 14858; 14933; 14944; -14946; 14949; 14959; 14990; 14992; 15025; 15026; 15056; 15166; 15180; 15190; 15191; 15235; -15236; 15246; 15275; 15285; 15293; 15300; 15304; 15324; 15409; 15454; 15456 (2); 15479 (2); -15513 (2); 15549 (2); 15552; 15572; 15594; 15653 (2); 15673; 15747; 15769; 15776; 15784; 15801; -15822; 15832; 15841; 15851; 15861; 15899; 15946; 15964; 16006; 16021; 16031; 16082; 16117; -16122; 16126; 16141; 16143 (2); 16163; 16169; 16172; 16173, :1; 16186; 16197; 16211; 16216; -16253; 16287; 16320; 16350; 16354; 16365; 16366; 16395; 16401; 16412; 16429; 16443; 16475; -16484; 16543 (2); 16548 (2); 16561; 16562; 16603; 16616; 16654; 16655; 16690; 16700; 16758; -16763; 16875; 16892 (2); 16901 (2); 16903; 16907; 16919; 16925 (2); 16933; 16993 (2); 16999; -17001; 17023; 17025 (2); 17034 (2); 17041; 17076; 17081 (2); 17083; 17085 (2); 17088 -ДӘВА (13) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле авырудан -дәва ○ 1302 ● 2690; 2912; 6621 (2); 11056 (2); 12696 (2); 14947; 15250; 15394; 16187 -ДӘВАЛАУ (1) ■ Холыкны дәвалау җәрәхәтне дәвалаудан авыррак ○ 11304 -ДӘВАЛАУДАН (1) ■ Холыкны дәвалау җәрәхәтне дәвалаудан авыррак ○ 11304 -ДӘВАСЫ (4) ■ Эч пошуның дәвасы - эш ○ 6158 ● 12451; 12469; 15278 -ДӘВАСЫЗ (5) ■ Батыр ярасыз булмас, ярасы дәвасыз булмас ○ 5549 ● 12687; 15028; 15216; 16643 -ДӘВӘНЕ (1) ■ Наданга максатыңны аңлату дәвәне чокыр атлатудан кыендыр ○ 16640 -ДӘВЕР (2) ■ Картлык дәвер кышка охшар, яшьлек дәвер язга охшар ○ 15059 (2) -ДӘГЪВӘКӘР (1) ■ Түрә дәгъвәкәр булса, йөгенеп булмас, түбә тайгак булса, чыгып булмас ○ 5909 -ДӘЛИЛ (1) ■ Шайтанга кирәк булса, коръәннән дәлил китерә ○ 16774 -ДӘЛИЛЕ (1) ■ Дәлиле азның сүзе озын ○ 15837 -ДӘМЕН (1) ■ Аргамакның баласы аз утлар да күп юшар, атасы тарлауның дәмен татканга; азамат ирнең баласы аз сөйләр дә күп тыңлар, атасы йортка киңәш иткәнгә ○ 14346 -ДӘРӘҖӘ (1) ■ Мәхәббәт дәрәҗә белән дә, тәрәзә белән дә исәпләшми ○ 12728 -ДӘРӘҖӘГӘ (2) ■ Мактанчык кеше дәрәҗәгә менсә, баштан борыны уза, ди ○ 12024 ● 16639 -ДӘРӘҖӘНЕҢ (1) ■ Белем - бәхет ачкычы, дәрәҗәнең баскычы ○ 16496 -ДӘРӘҖӘСЕ (2) ■ Эш көне күпнең дәрәҗәсе биек, эш көне юкның һич ние юк ○ 6171 ● 8363 -ДӘРӘҖӘСЕН (1) ■ Үз дәрәҗәсен үзе белгән хур булмый ○ 11339 -ДӘРӘҖӘСЕНӘ (1) ■ Тәрәзәсенә карама, дәрәҗәсенә кара ○ 11294 -ДӘРВИШ (2 | 1) ■ Дәрвиш - ашавыннан, бай - яшәвеннән билгеле ○ 16977 ● 16979, :1 -ДӘРВИШКӘ (1) ■ Зәгыйфь бәндә, шул өч��үнең кулына төшмә: муллага, казыйга, дәрвишкә ○ 16978 -ДӘРМАН (6) ■ Аш дигәндә - җан-фәрман, эш дигәндә - юк дәрман ○ 6287 ● 7309; 11365; 11366; -11557; 16871 -ДӘРМАНЫ (1) ■ Ярлының дәрманы юк, байның вөҗданы юк ○ 7495 -ДӘРМАНЫН (1) ■ Дәртен белгән дәрманын белер ○ 11120 -ДӘРМАНЫНЧА (1) ■ Хәлле - хәленчә, юк - дәрманынча ○ 7600 -ДӘРТ (10) ■ Март чыкмый дәрт чыкмас ○ 921 ● 9224; 11075; 11365; 12671; 12693; 12804; 12811; -12892; 15028 -ДӘРТЕ (8) ■ Аты бар - чанасы юк, дәрте бар - чарасы юк ○ 2752 ● 7622 (2); 11355 (2); 12680; -12694; 12696 -дәртем → исем-дәртем -ДӘРТЕН (1) ■ Дәртен белгән дәрманын белер ○ 11120 -ДӘРТЕНӘ (1) ■ Янган үз дәртенә янар ○ 12775 -ДӘРТЕҢ (1) ■ Әүкәтең барда йөреп кал, дәртең барда күреп кал ○ 11335 -ДӘРТЕҢНӘН (1) ■ Мине күр дә дәртеңнән үл ○ 12806 -ДӘРТКӘ (1) ■ Дәрткә дәрман алу ○ 11366 -ДӘРТЛЕ (1) ■ Дәртле - ялкын, дәртсез - салкын ○ 12695 -ДӘРТЛЕГӘ (1) ■ Дәртлегә дәрте төшкәннән дәва, дәртсезгә ни дәва ○ 12696 -ДӘРТСЕЗ (4) ■ Дәртсез баш карга куркылыгына ярый ○ 11121 ● 12695; 12697; 12698 -ДӘРТСЕЗГӘ (2) ■ Авыруга дәва бар, дәртсезгә дәва юк ○ 11056 ● 12696 -ДӘРЬЯ (11) ■ Дәрья төбендәге энҗедән тау башындагы таш артык ○ 283 ● 7168; 10414; 11196; -11209; 11411; 11614; 14269; 14730; 15537; 16613 -ДӘРЬЯГА (3) ■ Дәрьяга яңгыр яуганнан ни файда ○ 1089 ● 1169; 12358 -ДӘРЬЯДАГЫ (2) ■ Дәрьядагы балык сатылмас ○ 359 ● 4487 -ДӘРЬЯНЫ (1) ■ Төкереп дәрьяны таштыра алмассың ○ 10586 -ДӘРЬЯНЫҢ (1) ■ Һәр эшнең чамасы бар, һәр дәрьяның көймәсе бар ○ 6406 -ДӘРЬЯҢ (1) ■ Анаң үлсә, дәрьяң кибәр; атаң үлсә тавың авар ○ 14391 -ДӘҮЛӘТ (17) ■ Иртәгә аш калса - дәүләт, эш калса - михнәт ○ 836 ● 5244; 5419; 6514; 73367338; 7508; 7534; 7597; 11319; 12351; 13520 (2); 13521 (2); 14494 -ДӘҮЛӘТ-БАЙЛЫК (1) ■ Дәүләт-байлык дус-иш аркасында, яхшы исем хатын аркасында ○ 13636 -ДӘҮЛӘТЕ (5) ■ Кешенең иң зур дәүләте - чын дусы ○ 5458 ● 13773 (2); 14451 (2) -ДӘҮЛӘТКӘ (1) ■ Дәүләткә кызыкма, ярлылыкка боекма ○ 7339 -ДӘШ (1) ■ Ары дәш дисәң, бире ○ 16266 -ДӘШМӘҮ (4) ■ Ачуның дәвасы - дәшмәү ○ 12451 ● 15838-15840 -ДӘШМИ (4) ■ Аңгыра сөйләгәндә хәким дәшми торыр ○ 11527 ● 15841; 15842; 15963 -ДЕГЕТ (7 | 3) ■ Дегет чиләге агармас ○ 1911 ● 6994; 7016, :1, :2, :3; 7017; 7099; 9834; 12839 -ДЕГЕТКӘ (1) ■ Дегеткә тамагы туймаса арба да шыңшый ○ 7018 -ДЕГЕТЛӘР (1) ■ Итеге юк егетләр чабатасын дегетләр ○ 12891 -ДЕГЕТТӘН (1) ■ Арбаның шыгырдавы дегеттән, хатынның лыгырдавы ирдән ○ 13793 -ДЕНСЕЗ (1) ■ Идел төпсез, ирләр "денсез" ○ 13458 -ДЕРЕЛДИ (1) ■ Ярык чүлмәк дерелди ○ 9999 -ДЕРЕНДӘ (1) ■ Дерен-дерен, дерендә, ике көннең берендә ○ 1037 -ДЕРЕН-ДЕРЕН (3) ■ Дерен-дерен, дерендә, ике көннең берендә ○ 1037 ● 7179; 10069 -ДЕРТ (1) ■ Утлы кисәү эләккән эт яшен яшьнәгән саен дерт итәр, ди ○ 3535 -ДИ (235 | 5) ■ Һәркем үз менгән тавын, биек булсын, ди ○ 222 ● 610; 778; 866; 920; 955; 959; 961; -968; 978; 1321; 1564; 1574; 1596; 1645; 1733; 1922; 2051; 2084; 2184; 2191; 2223:2, :2; 2249; -2251; 2257; 2261; 2263; 2293; 2295; 2304; 2306; 2309; 2324; 2655; 2771; 2776; 2875; 2881; 2929; -2979; 3022; 3023; 3033; 3048; 3060; 3144; 3147; 3184; 3188; 3334; 3362; 3535; 3543; 3612; 3642; -3644, :1, :2; 3669; 3677; 3718; 3910; 3933; 3946; 3952; 3959; 3986; 3992; 4045; 4049; 4073; 4089; -4101; 4106 (2); 4122; 4146; 4152; 4178; 4181 (2); 4217; 4219; 4322; 4406; 4409; 4415; 4416; -4427; 4429; 4460; 4561; 4565; 4588; 4663; 4686; 4754; 4775; 4814; 4831; 5164; 5324; 5545 (2); -5567; 5577; 5751; 5842; 5918; 6467; 6558; 7016:1; 7189; 7228; 7276; 7319; 7368; 7455; 7497; -7643 (2); 7685; 7815; 7956; 8195; 8239; 8258; 8294; 8711; 9062; 9368; 9486; 9640; 9652; 9726; -9843; 9844; 9853; 9957; 9958; 10001; 10069; 10564 (2); 10715; 11462; 11479; 12015; 12024; -12149; 12193; 12403 (2); 12406 (2); 12416; 12610; 12669; 12691; 12693; 12698; 12732; 12815; -12936; 13011; 13020; 13076 (3); 13110; 13156; 13172; 13289; 13377; 13389; 13395; 13406; -13494; 13532; 13599; 13625; 13662; 13663; 13667; 13696; 13725; 13761; 13780; 13796; 13823; -13841; 13855; 13908; 14044; 14054; 14116 (2); 14294; 14327; 14439; 14444; 14447; 14599; -14609; 14639; 14647; 14789; 15003; 15005; 15102 (2); 15120; 15183; 15256; 15316; 15422; -15484 (2); 15794; 15832; 15835 (2); 15920; 15956; 16197; 16436; 16715; 16719; 16767; 16852; -16864; 16874; 16898; 16905; 16932; 16960; 17019; 17039; 17076 -ДИВАНА (4) ■ Дивана бер дә юкка куана ○ 11552 ● 12028; 12682; 12697 -ДИВАНАГА (2) ■ Башың диванага калса, баганага сәлам бирерсең ○ 10268 ● 11553 -ДИВАНАДАН (1) ■ Диванадан ай башын сорама ○ 11554 -ДИГӘН (95 | 8) ■ Эчмәм дигән коедан өч әйләнеп су эчәрсең ○ 483 ● 565; 1001; 1599; 1600; -1605 (2); 1621; 1644; 1810; 2158; 2198; 2252; 2268; 2293; 2304; 2309; 2446; 2638; 2848; 2939; -3001; 3044; 3144; 3225; 3289; 3375; 3644:2; 4093:1; 4308; 4559-4561; 4684; 4755; 4775; 5498; -5754; 5893; 5965; 6013; 6032; 6318 (2); 6439; 6596 (2); 6724; 6742 (2); 7034; 7319; 7547 (2); -7632; 8102; 8310; 9385; 9543; 9611, :1, :2, :3; 9643; 9662; 9712; 9898; 9958; 11638; 12030; -12037 (2); 12059; 12397; 12794; 13065; 13073; 13342, :1; 13437; 13446 (2); 13537; 13762 (2); -13780; 14588; 14649; 14793 (2); 14795; 14960; 14980; 15537; 15626 (2); 15809; 15960; 16138; -16516; 16816; 16837:1 (2) -ДИГӘНГӘ (5) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән -көмеш агын", - дигән ○ 565 ● 8106; 8320; 15430 (2) -ДИГӘНДӘ (19) ■ Карга "кар-кар" дигәндә, тартар да "тар-тар" ди ○ 3959 ● 6286 (2); 6287 (2); -6319 (2); 6327; 8177; 9131; 11040; 11397; 12094; 13289; 13290; 14545; 16319; 16449; 17076 -ДИГӘНЕ (3) ■ Карганың "карык" дигәне үзенә ямь ○ 3997 ● 4466; 13326 -ДИГӘНЕБЕЗНЕҢ (1) ■ Хаҗи дигәнебезнең куеныннан хачы чыкты ○ 16944 -ДИГӘНЕН (1) ■ Чокырны икене казы, үзеңә дигәнен - тирәнрәк ○ 202 -ДИГӘНЕНӘ (2) ■ Байның "юкмын" дигәненә, ярлының "тукмын" дигәненә ышанма ○ 7311 (2) -ДИГӘНЕҢ (1) ■ Җен дигәнең саңгырау сазлыкта оялый ул ○ 16798 -ДИГӘННӘН (1) ■ Ут дигәннән авыз көймәс ○ 8502 -ДИГӘННӘР (5) ■ Кургашны көмеш дигәннәр, эрегән дә төшкән ○ 291 ● 2309; 2979; 5754; 15477 -ДИГӘННЕ (10) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр -○ 861 (2) ● 7668; 8217 (2); 10701; 12152; 15289; 17021 (2) -ДИГӘННЕҢ (10) ■ Эт дигәннең бите юк ○ 3584 ● 8086; 8099 (2); 8103; 8178; 9623; 12031; -13474; 13538 -ДИГӘНЧӘ (1) ■ Алама ат менгәнче, йөгер үзең дигәнчә ○ 2455 -ДИГӘНЧЕ (4) ■ Балта сабын тотам дигәнче, балтасын суга төшергән ○ 1979 ● 7584; 10129; -ДИГӘЧ (18 | 1) ■ Торма: "Мин бал белән тәмле", - дигәч, бал аңа: "Мин синнән башка да -тәмле!" - дигән ○ 1621 ● 2271; 2929; 3001; 3065; 3520; 6596 (2); 9227; 10082; 10213 (2); 10594; -11875; 12512:1; 13272 (2); 13315; 16840 -ДИГЕН (10) ■ Яңгыры булсын димә, шифасы булсын диген ○ 1172 ● 1403 (2); 5278; 8119 (2); -9403; 10129; 16671; 16702 -ДИДЕРМӘС (2) ■ Байлык ни дидермәс, ачлык ни җидермәс ○ 7250 ● 9568 -ДИ-ДИ (2) ■ "Өй-өй" ди-ди өянәкле булырсың ○ 8330 ● 13923 -ДИЕП (9) ■ Алай диеп бодай булмый, арпа чәчеп бодай булмый ○ 1514 ● 1848; 5547 (2); 7255; -8491; 10071 (2); 11880 -ДИЕР (1) ■ Арпа әйтер: "Кырык биш көндә тишелеп чыгармын", - диер ○ 1519 -ДИЕРЛӘР (2) ■ Куй кытлыгы вакытында кәҗәгә Габдрахман патша диерләр ○ 3015 ● 13685 -ДИЛӘР (13 | 1) ■ Җимеш юк җирдә чөгендерне дә әфлисун диләр ○ 1626 ● 3711; 4158:1; -7202 (2); 7774; 9268 (2); 9947; 11252; 12185; 14015; 15982 (2) -ДИЛБЕГӘ (4) ■ Яхшы атка дилбегә кагу да җитә ○ 2723 ● 15477; 15688; 16296 -ДИЛБЕГӘНЕ (1) ■ Дилбегәне үз кулыңа алу ○ 11013 -ДИЛБЕГӘҢНЕ (1) ■ Дилбегәңне тыя төш ○ 7104 -ДИЛБЕГӘСЕ (1) ■ Вакытның дилбегәсе юк ○ 800 -ДИЛБЕГӘСЕЗ (1) ■ Юрга атны дилбегәсез йөртмиләр ○ 2809 -ДИЛБЕГӘСЕН (1) ■ Атыңны аллага тапшырсаң да, дилбегәсен үзең тот ○ 16862 -ДИМ (4) ■ "Җил тегермәне икәнен беләм, суы кайдан керә?" - дим ○ 1512 ● 2535; 13222; 14471 -ДИМӘ (32) ■ Яңгыры булсын димә, шифасы булсын диген ○ 1172 ● 2208 (2); 2519 (2); 4631; -4865 (2); 5311 (2); 5413; 5512 (2); 5666 (2); 7545 (2); 7952; 8131 (2); 8311; 10313; 11343; -11352 (2); 13194; 13979; 14184 (2); 15308 (2); 16671 -ДИМӘГЕЗ (4) ■ Тай ябага димәгез, язга чыкса - ат була, кабык морҗа димәгез, төтен чыгарса -була ○ 2859 (2) ● 8487 (2) -ДИМӘДЕЛӘР (1) ■ Шуны тот дисәләр, йот димәделәр ич ○ 9790 -ДИМӘК (4) ■ Солтан көнне төн дисә, кояшны ай димәк кирәк ○ 5883 ● 9151; 10074 (2) -ДИМӘС (3 | 1) ■ Төшкә ни кермәс, дошман ни димәс ○ 5486 ● 9173; 10121, :1 -ДИМӘҮ (2) ■ Ак димәү, кара димәү ○ 643 (2) -ДИМИ (1) ■ Аю кыш буе йоклый, "йокым туйды" дими ○ 2079 -ДИМИЛӘР (1) ■ Күк күкрәмичә "алла" димиләр ○ 1118 -ДИМИМЕ (1) ■ Бакылдамый торса, бакылдыкның эче поша; кеше бакылдык димиме дип, үзенең коты оча ○ 15782 -ДИМЛӘВЕ (1) ■ Кыз димләве бер алтын ○ 13187 -ДИМЧЕ (5) ■ Димче диңгез кичерер, багучы өйдән яздырыр ○ 13151 ● 13152; 13153; 13191; -ДИМЧЕНЕҢ (2) ■ Димченең дөрес сүзе булмас ○ 13154 ● 13155 -ДИН (4 | 2) ■ Байлык - дингә терәк, дин - байлыкка терәк ○ 16815 ● 16816, :1 (2); 16817; 16818 -ДИНГӘ (2) ■ Байлык - дингә терәк, дин - байлыкка терәк ○ 16815 ● 16824 -ДИНГЕ ( | 1) ■ Дин, дин дип күп әйтсә, динге соравы түгелме? ○ 16816:1 -"ДИНГЕ"ДӘН (1) ■ Дин дигән сүз "динге"дән алынган ○ 16816 -ДИНДӘ (1) ■ Көннән якты нәрсә юк, көндез бар да төнлә юк; меллалыктан яхшы нәрсә юк, -телдә бар да диндә юк ○ 17006 -"ДИ"НЕ (1) ■ "Дыр" белән "ди"не иккәннәр дә, чыкмаган, ди ○ 15832 -ДИНЕ (2) ■ Дине - Мөхәммәт дине, көне - эт көне ○ 16819 (2) -ДИНЕМ (1) ■ Динем өчен түгел, көнем өчен ○ 16832 -ДИНЧЕЛӘР (1) ■ Динчеләр, җинаять кылмыйча, гыйбадәт кылмыйлар ○ 16820 -ДИҢГЕЗ (34) ■ Бер тамчыдан диңгез артмас, бер тамчыдан кимемәс ○ 350 ● 351; 360-365; -393; 463; 498; 505; 1139; 4116; 4486; 4523; 4937; 4983; 7020; 7158; 9832; 10411; 11153; 11178; -11192; 11203; 11411; 11658; 11860; 13151; 13152; 14227; 14765; 16081 -ДИҢГЕЗГӘ (13) ■ Ашыккан су диңгезгә җитмәс ○ 344 ● 349; 366; 367; 376; 1132; 1145; 7211; -9988; 12121; 12371; 12701; 13174 -ДИҢГЕЗДӘ (4) ■ Диңгездә булмаган - куркыныч күрмәгән ○ 368 ● 369; 9808; 16656 -ДИҢГЕЗДӘН (3) ■ Диңгездән бер тамчы ○ 506 ● 507; 14409 -ДИҢГЕЗНЕ (6) ■ Диңгезне аршин белән үлчәмиләр ○ 370 ● 371; 372; 4071; 4666; 11827 -ДИҢГЕЗНЕҢ (4) ■ Диңгезнең дә чиге бар, елганың да яры бар ○ 373 ● 374; 431; 16047 -ДИП (296 | 13) ■ Ярканат яратмый дип, кояш чыкмый тормый ○ 72 ● 174; 460; 625; 645; 863; 866; -884 (2); 920; 959; 961; 968; 978; 1008; 1012; 1400; 1574; 1596; 1733; 2032; 2048; 2056; 2159; -2165; 2222; 2223:3; 2249; 2251; 2257; 2261; 2263; 2295; 2338; 2445; 2503; 2524 (2); 2530; 2604; -2771; 2848; 2859:1; 2867; 2896; 2909; 2929; 2939; 2979; 2982; 3022; 3028; 3030; 3033; 3048; -3060; 3075; 3095 (2); 3172 (2); 3184; 3333; 3343; 3356; 3362; 3477; 3635; 3643; 3644, :1; 3649; -3670; 3904; 3933; 3946; 3952; 3956; 3973; 3977; 3985 (2), :2; 3986; 3992; 4000; 4037; 4044; 4052; -4073; 4079; 4089; 4106; 4127; 4141, :1, :2, :3; 4146; 4179; 4216 (2); 4244; 4371; 4375; 4376; 4406; -4409; 4415; 4416; 4425; 4429; 4452 (2); 4460; 4565; 4663; 4674; 4686; 4754; 4777; 4782; 4821; -4868 (2); 5068; 5164; 5330 (2); 5402; 5407; 5552; 5580; 5662 (2); 5672; 5714; 5778 (2); 5793 (2); -5829; 6021 (2); 6079; 6191; 6332; 6558; 6781; 6821; 6862; 7034; 7069; 7162 (2); 7217; 7228; 7454; -7493; 7530; 7603 (2); 7604 (2); 7705; 7729 (2); 7735; 7776; 7857 (2); 7895; 7900; 7988; 8087; 8258; -8395; 8417; 8576; 8588; 8607; 8844; 8879; 9048; 9057; 9161, :1, :2, :3, :4; 9368 (2); 9394 (2); 9454; -9526; 9536 (2); 9640; 9745; 9805; 10111 (2); 10391 (2); 10394; 10525; 10608; 10618; 10678; 10838; -11232; 11440; 11479; 11506; 12007; 12019; 12034; 12078; 12173 (2); 12193; 12318; 12396 (2); -12404; 12585; 12604; 12915; 13076; 13077 (2); 13084 (2); 13110; 13172; 13252; 13331; 13341; -13389; 13406; 13428 (4); 13454; 13475; 13563 (2); 13608 (2); 13625; 13696; 13761; 13766; 13796; -13855; 13884 (2); 13892; 13908; 13974; 14054; 14199; 14220; 14294; 14484; 14596; 14639; 14647; -14764; 14796; 14964, :1; 14992; 15113; 15256; 15312 (2); 15316; 15440; 15484 (2); 15504; 15659; -15782; 15838; 16190 (2); 16243; 16269 (2); 16319; 16376; 16517 (2); 16672 (2); 16709 (2); 16767; -16816:1; 16903; 16932; 17005 (2); 17039; 17054; 17076 -ДИР (1) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр; мал тапмаган мал тапса, кешене күзгә -алмам, дир ○ 7372 -ДИРБИЯСЫ (1) ■ Дирбиясы төзек, кайдан тотсаң аннан өзек ○ 7105 -ДИСӘ (10) ■ Кеше "ак" дисә, ул "кара" дияр ○ 650 ● 947 (2); 1222; 4146; 5760; 5883; 8513; -13625; 15093 -ДИСӘЛӘР (5) ■ Шуны тот дисәләр, йот димәделәр ич ○ 9790 ● 12238 (2); 13668; 16702 -ДИСӘҢ (49) ■ Басыйм дисәң, җир күп ○ 112 ● 2109 (2); 2396; 3111; 3253; 3339; 3686; 3791 (2); -3792 (2); 3948 (2); 4219 (2); 5219; 5321; 5364; 5411; 5838 (2); 5843; 6289 (2); 7513; 7605 (2); -7967; 9152; 10712 (2); 10903; 11233; 11285; 11389 (2); 11683; 11775 (2); 11831 (2); 12268; -14756; 15057; 16266; 16286; 16960; 17033 -ДИСӘҢЧЕ (1) ■ Чаман егет дигәнче, яман егет дисәңче ○ 12910 -ДИСБЕ (1) ■ Хаҗ бүләге - сакалсызга тарак, намазсызга - дисбе, исереккә - зәмзәм ○ 16943 -ДИСЕҢ (3) ■ Күперне чыкканчы шайтанга да әти дисең ○ 6804 ● 16295 (2) -ДИЮ (3) ■ Юләрдән дию пәрие дә качкан ○ 11727 ● 13694; 16760 -ДИЮГӘ (1) ■ Диюгә тәмуг юлын күрсәтмәсәң, оҗмах юлын белмәс ○ 16727 -ДИЮЛӘР (1) ■ Сөләйман үлде, диюләр котылды ○ 16752 -ДИЯ (3) ■ Мөгезсез кәҗә үзен: "Мин - куй!" - дия икән ○ 3059 ● 8052; 13418 -ДИЯР (25 | 5) ■ Кеше "ак" дисә, ул "кара" дияр ○ 650 ● 2223 (2), :1 (2); 3353; 3422; 3985:1, :1; -4221; 4378; 6462 (2); 6478; 6506 (2); 7193 (2); 7220; 9148; 10121, :1; 11163; 11722 (2); 12254; -14199; 14440; 15027 (2) -ДИЯРГӘ (2) ■ "Мә" дигәндә алмасаң, соңыннан "бир" дияргә туры килә ○ 8177 ● 12658 -ДИЯРЛӘР (3) ■ Ярлы ат менсә: "Кем аты?", тун кисә: "Кем киеме?" - диярләр ○ 7441 ● 11716; -ДИЯРСЕҢ (3) ■ Заманасына күрә дуңгызны җизни диярсең ○ 816 ● 2900; 3012 -ДОГА (9) ■ Ат дога белән йөрми, дуга белән йөри ○ 2493 ● 2912; 12496; 16742; 16915; 16924; -16936; 16949; 17038 -ДОГАГА (1) ■ Кабул булмас догага амин тотма ○ 16921 -ДОГАҢ (1) ■ Кесәң сай булса, догаң да ашмый ○ 16922 -ДОГАСЫ (3) ■ Эт догасы кабул булса, күктән сөяк явар иде ○ 3585 ● 14231; 14395 -ДОКТОР (1) ■ Дуракка доктор даруы дәрман бирмәс ○ 11557 -ДОРБА (3) ■ Ат дорба төбен искәми туймас ○ 2494 ● 7006 (2) -ДОРФА (2) ■ Дорфа сүздән дорфа эш яхшы ○ 15831 (2) -ДОХОД (1) ■ Халык надан булса, муллага доход ○ 17067 -ДОШМАН (72 | 2) ■ Дошман тегермәненә су кою ○ 1492 ● 3478; 3566; 5284; 5287; 5289; 5291; -5302; 5311; 5313-5325; 5329; 5344; 5349; 5350; 5352; 5355-5357; 5363; 5366; 5368; 5375; 5376; -5383; 5384; 5420; 5421; 5425; 5431; 5434; 5451; 5456; 5460; 5468; 5471; 5475; 5477; 5486; 5494; -5510; 5514; 5515; 5517; 5518; 5520; 5545; 5550:3, :4; 5570; 5586; 5596; 8135; 9342; 9830; 11956; -12433; 12630; 14526; 15212; 16568; 16635; 16742 -ДОШМАНГА (9) ■ Дошманга ашыңны бирсәң, башыңа менәр ○ 5326 ● 5327; 5377; 5408; 5430; -5476; 13758; 14245; 15071 -дошманга → дус-дошманга -ДОШМАНЛЫГЫ (1) ■ Эт белән бүренең дошманлыгы: берсе алыр өчен, икенчесе бирмәс өчен -○ 3567 -ДОШМАНЛЫК (2) ■ Зәңгелә тән җимерә, дошманлык өй җимерә ○ 5422 ● 12762 -ДОШМАНЛЫКНЫҢ (2) ■ Ызгыш - дошманлыкның башы ○ 5490 ● 12524 -Д��ШМАННАН (8) ■ Акыллы дошманнан курыкма, ахмак дустан курык ○ 5288 ● 5292; 5309; -5328; 5464; 5498; 6922; 14245 -ДОШМАННЫ (8) ■ Дошманны дус итә белү - һөнәр, дусын дошман ясаган - үләр ○ 5329 -● 5330-5333; 5397; 5466; 11956 -ДОШМАННЫҢ (8) ■ Дошманның азы да күп ○ 5334 ● 5335-5339; 5385; 5423 -ДОШМАНСЫЗ (1) ■ Әдәм бер дуссыз, бер дошмансыз булмас ○ 5506 -ДОШМАНЫ (3) ■ Тырышлыкның иң зур дошманы - ялкаулык ○ 6520 ● 11853; 15622 -ДОШМАНЫМ (2) ■ Һәр көлгәнне дусым димә, һәр ачуланганны дошманым димә ○ 5512 -● 15592 -ДОШМАНЫН (3) ■ Елан, дошманын җиңә алмаса, үзен чагар ○ 4594 ● 4732; 14324 -ДОШМАНЫҢ (8) ■ Еланның башын дошманың өзсен ○ 4640 ● 5294; 5296; 5340-5343; 5473 -ДОШМАНЫҢА (7 | 1) ■ Еланны үтерергә дошманыңа куш ○ 4632 ● 5344; 5345; 5414, :1; 5415; -5465; 8933 -ДОШМАНЫҢНЫ (1) ■ Дошманыңны сөендермә, дусыңны көендермә ○ 5346 -ДОШМАНЫҢНЫҢ (1) ■ Дошманыңның җеназасын күреп сөенмә ○ 5347 -ДӨГЕ (1) ■ Бәлеш! - эче дөге, тышы арыш ○ 9456 -ДӨГЕСЕ-МАЕ (1) ■ Коры сүздән пылау булмас, дөгесе-мае булмаса ○ 15908 -ДӨМБЕРГӘ ( | 1) ■ Туй узгач дөмбергә ○ 13322:1 -ДӨНЬЯ (79 | 2) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй -○ 32 ● 4125; 4931; 5420; 6385 (2); 7340-7342; 7376; 7787; 8316; 8492; 9833; 11122; 11881; -12436; 12500; 12596; 12699; 12700; 13562 (2); 13640; 13764; 13774; 14022; 14717-14726; -14727, :1, :2; 14728; 14729 (2); 14730-14734; 14742; 14744; 14745; 14747 (2); 14753; 1476014762; 14764; 14765; 14767-14771; 14774; 14775; 14779; 15048 (2); 15258; 15375; 15455; -15681; 15821; 15843; 16145; 16502; 16576; 16577; 16728; 16907 -ДӨНЬЯГА (6) ■ Ике ерткыч бер яланга сыяр, ике патша дөньяга сыймас ○ 5801 ● 7394; 9200; -11014; 15541; 16903 -ДӨНЬЯДА (23) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күзен йомып ашар, имеш -○ 3358 ● 5487; 6057; 6465; 7340; 7343; 9203; 9826; 11828; 12701; 13637; 14005; 14013; 14443; -14735-14737; 15063; 15217; 15479; 15844; 16578; 16750 -ДӨНЬЯДАН (3) ■ Башны мендәр астына тыгып кына дөньядан качып булмый ○ 14705 ● 14772; -ДӨНЬЯЛАР (2) ■ Бу дөньялар үтәр-китәр, татулыкка ни җитәр ○ 5561 ● 14938 -ДӨНЬЯНЫ (9 | 1) ■ Бөтен дөньяны су алса, үрдәккә ни гамь бар ○ 4405 ● 4405:1; 8716; 14738; -14739; 15029; 15076; 15542; 15845; 16418 -ДӨНЬЯНЫҢ (13) ■ Атың - яхшы булса - бу дөньяның пырагы ○ 2617 ● 5779; 7785; 9029; -13638; 13750; 14706; 14737; 14740; 14741; 14766; 15538; 16894 -ДӨНЬЯСЫ (1) ■ Карганың бар дөньясы агач башында, балалары тирәдә ○ 3995 -ДӨНЬЯСЫН (1) ■ Тора белсәң - тормыш, тора белмәсәң - дөньясын җен ормыш ○ 14748 -ДӨҢГЕЛДЕК (2) ■ Алтыда бер дөңгелдек, алтмышта бер дөңгелдек ○ 15007 (2) -ДӨРЕС (23 | 1) ■ Таш яңлыш тияр, чүлмәк дөрес ватылыр ○ 175 ● 3387; 3392; 5359; 7312; 12425; -13154; 15266; 15767; 15846-15852; 15897; 15953; 15954; 16155; 16173:1; 16253; 16290 (2) -ДӨРЕСЕН (1) ■ Дөресен әйткән котылыр, ялган әйткән тотылыр ○ 15853 -ДӨРЕСЕҢӘ (1) ■ Бер ялган сөйләсәң тугыз дөресеңә дә ышанмаслар ○ 15801 -ДӨРЕСЛӘҮ (1) ■ Ялган сүзне дөресләү таш ватудан авыррак ○ 16157 -ДӨРЕСЛЕК (4) ■ Алмаз алмаз белән киселә, ялган дөреслек белән чишелә ○ 15756 ● 15803; -15854; 16153 -ДӨРЕСНЕ (1) ■ Дөресне ялган бервакытта да җиңмәс ○ 15855 -ДӨРЕСНЕҢ (1) ■ Дөреснең аргы ягында булу ○ 16274 -ДӨЯ (25) ■ Ат - айлык юлын, дөя - еллык юлын уйлый ○ 2466 ● 2496; 2585; 2913-2920; 2926; -2943; 2944; 3035; 3193; 4213; 4214; 5166; 8140; 8714; 8986; 12605; 14281; 15102 -ДӨЯГӘ (2) ■ Бөедән куркып дөягә менү ○ 4842 ● 7828 -ДӨЯДӘ (1) ■ Бер дөядә ике өркәч, бере шилсә беренең көче юк ○ 2911 -ДӨЯДӘЙ (2) ■ Дөядәй алтының булганчы төймәдәй акылың булсын ○ 11560 ● 12523 -ДӨЯДӘН (2) ■ Аттан егылганга - ырым, дөядән егылганга - кабер ○ 2586 ● 3331 -ДӨЯ-ДӨЯ (2) ■ Ерак җиргә кода булсаң, дөя-дөя аш килер, якын җиргә кода булсаң, дөя-дөя сүз -килер ○ 14597 (2) -ДӨЯНЕ (4) ■ Дөяне кесәгә яшереп куеп булмый ○ 2921 ● 4804; 10453; 11514 -ДӨЯНЕҢ (4) ■ Атның даны зур, дөянең табаны зур ○ 2573 ● 2922; 2927; 3112 -ДӨЯСЕ (1) ■ Дөясе булганның капка башы биек булыр ○ 2923 -ДРАНЧАГА (1) ■ Үрдәк ашаганда: "Бөлдерим, бөлдерим, өй түбәсен төшерим, дранчага калдырыйм", - дип ашар, имеш, ди ○ 4416 -ДУАМАЛ (1) ■ Дурак дуамал күтәрер ○ 11555 -ДУАМАЛЧЫГА (1) ■ Тел юмалаучыга да корал, дуамалчыга да корал ○ 15560 -ДУГА (10) ■ Берәү печәнне чалгы белән чаба, берәү дуга белән чаба ○ 1261 ● 1913; 1924; 2493; -2502 (2); 7068; 8702; 10141; 17038 -ДУГАҢА (1) ■ Ояңа карап канат как, дугаңа карап кыңгырау так ○ 7067 -ДУГАСЫ (2) ■ Ханның да бер дугасы җитмәгән ○ 5936 ● 12628 -ДУЕНЫ (2) ■ Уен кебек җиңел эштән соң дуены була ○ 6682 ● 6717 -ДУЛАП (10) ■ Койрык дулап баш булмас ○ 2369 ● 2855; 2914; 3186; 4174; 4807; 4811; 4812; -7073; 7319 -ДУЛАСА (4) ■ Сыер дуласа аттан яман ○ 3187 ● 3257; 3304; 6987 -ДУЛКЫН (2) ■ Дулкын җил астына ята ○ 375 ● 7066 -ДУЛКЫННАН (1) ■ Биек көймә дулкыннан курыкмас ○ 7010 -ДУЛКЫНЫ (1) ■ Ил сүзе - диңгез дулкыны ○ 4937 -ДУЛЫЙ (1) ■ Ярлы кесәсенә кергән акча шешәгә кергән чебен кебек дулый, ди ○ 7455 -ДУМБРА (1) ■ Туйдан соң - думбра ○ 13322 -ДУМБРАЧЫ (1) ■ Яучы телен саклый, думбрачы кылын саклый ○ 13223 -ДУМБРАЧЫГА (1) ■ Кызны үз иркенә куйсаң, думбрачыга барыр, ди ○ 13020 -ДУМБЫРА (3) ■ Думбыра туй төшкән өйгә килешер ○ 16359 ● 16451; 16456 -ДУМБЫРАЧЫ (1) ■ Яучы телен саклый, думбырачы кылын саклый ○ 16424 -ДУҢГЫЗ (28) ■ Эт елының игенен дуңгыз елны урырсың ○ 972 ● 2140; 2874; 2876-2887; 2901; -2906; 2908; 2958; 3258; 3586; 3917; 4612; 4918; 4983; 5437; 9206; 15215 -ДУҢГЫЗГА (6) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 -● 2888-2890; 2905; 3021 -ДУҢГЫЗДАН (2) ■ Дуңгыздан бер кыл ○ 2891 ● 2892 -ДУҢГЫЗНЫ (9) ■ Заманасына күрә дуңгызны җизни диярсең ○ 816 ● 2880; 2893-2896; 2900; -2902; 2909 -ДУҢГЫЗНЫҢ (4) ■ Дуңгызның ите харам булса да, акчасы хәләл ○ 2897 ● 2898; 2899; 3727 -ДУҢГЫЗЫ (1) ■ Аның дуңгызы да боламык ашый ○ 2907 -ДУРАК (2) ■ Дурак дуамал күтәрер ○ 11555 ● 11771 -ДУРАККА (3) ■ Дуракка акыл кирәкми ○ 11556 ● 11557; 11558 -ДУРАКТАГЫ (1) ■ Дурактагы мал - иләктәге су ○ 11559 -ДУРБАЛА (1) ■ Алыстан арбаланганчы, якыннан дурбала ○ 675 -ДУС (106) ■ Агачның тамырына балта чабып, яфрагы белән дус булма ○ 1669 ● 2073; 3024; -3434; 3568; 3571; 4029; 4590; 5225; 5286; 5292; 5295; 5297; 5298; 5306; 5309; 5312; 5315; -5329; 5348-5354; 5355 (3); 5356-5358; 5359 (2); 5360 (2); 5361-5363; 5365-5370; 5371 (2); -5372-5376; 5411; 5419; 5424; 5431; 5432; 5434; 5435; 5451; 5454; 5460; 5464; 5467-5469; 5471; -5474; 5481; 5485; 5487; 5488; 5489 (2); 5496; 5497; 5499; 5501; 5511; 5515; 5518; 5519; 5675; -7219; 7661; 9342; 9352; 9601; 10380; 11832; 11956; 12129; 12433; 12630; 13046; 13262; 13918; -14324; 14668; 14780; 15212; 16078; 16568; 16724; 17014; 17018 -ДУС-ДОШМАНГА (1) ■ Һөнәрле ир хур булмас, дус-дошманга зар булмас ○ 6419 -ДУС-ИШ (1) ■ Дәүләт-байлык дус-иш аркасында, яхшы исем хатын аркасында ○ 13636 -ДУС-ИШЛӘРЕҢ (1) ■ Атаң-анаң - чын дустың, дус-ишләрең - юлдашың ○ 14430 -ДУС-ИШЛЕ (1) ■ Дус-ишле булыйм дисәң, кинә тотма ○ 5364 -ДУСКА (3) ■ Буласы дуска ышанып иске дустан аерылма ○ 5310 ● 5377; 7486 -ДУСЛАНМА (1) ■ Ут белән шаярма, су белән дусланма, җилгә ышанма ○ 8501 -ДУСЛАР (12) ■ Дуслар акчаң барда күп була ○ 5378 ● 5379-5384; 5436; 5505; 5509; 9402; 14677 -ДУСЛАРНЫҢ (2) ■ Дусларның йөзе дә аз, дошманның берсе дә күп ○ 5385 ● 5386 -ДУСЛАРЫ (2) ■ Дошманың бер булса, унга сана: аның да дуслары бар ○ 5340 ● 11303 -ДУСЛАРЫН (2) ■ Дусларын онытканның үзен дә онытырлар ○ 5387 ● 5388 -ДУСЛАРЫҢ (1) ■ Хатының матур булса, дусларың сукыр булсын ○ 13749 -ДУСЛАШМА (1) ■ Бай белән дуслашма, көчле белән судлашма ○ 7154 -ДУСЛАШСАҢ (1) ■ Эт белән дуслашсаң, таягыңны ташлама ○ 3569 -ДУСЛЫГЫ (3) ■ Эт белән мәче дуслыгы кебек ○ 3787 ● 5398; 16784 -ДУСЛЫГЫНА (2) ■ Дусының хатасын яшергән - дуслыгына тап төшергән ○ 5409 ● 7712 -ДУСЛЫГЫҢНЫ (1) ■ Дус булсаң, дуслыгыңны күрсәт: бүрәнәнең авыр башын күтәр ○ 5358 -ДУСЛЫК (16) ■ Ара өзек булса, дуслык төзек була ○ 5293 ● 5361 (2); 5389-5393; 5461; 5463; -5470; 5484; 7973; 8135; 8194; 14670 -ДУСЛЫКНЫ (2) ■ Дуслар арасындагы шелтәләшү дуслыкны яңарта ○ 5379 ● 5394 -ДУСНЫ (5) ■ Ашны күрсәң кадер тот, дусны күрсәң гадел тот ○ 5299 ● 5395-5397; 5485 -ДУСНЫҢ (7) ■ Дусның дуслыгы өч көннән түгел, өч елдан соң беленер ○ 5398 ● 5399; 5400; -5433 (2); 5504; 5507 -ДУССЫЗ (6) ■ Балык сусыз торалмый, кеше дуссыз торалмый ○ 5300 ● 5401; 5467; 5481; 5493; -ДУСТАН (13) ■ Акыллы дошман надан дустан яхшырак ○ 5287 ● 5288; 5289; 5310; 5316; 5373; -5424; 5425; 5431; 5462; 5500; 5520; 9830 -ДУСТЫ (3) ■ Фәкыйрьнең дусты кояш ○ 7424 ● 12383; 12559 -ДУСТЫМ (1) ■ Дустым күп дип йөрерсең, эшең төшкәч белерсең ○ 5402 -ДУСТЫН (2) ■ Шәһәргә килсә - дустын танымый, далага чыкса - атын танымый ○ 5280 ● 11451 -ДУСТЫҢ (9) ■ Артыңдагы дошманың - алдыңдагы дустың ○ 5294 ● 5296; 5403; 5404; 5426; -5427 (2); 5452; 14430 -ДУСТЫҢА (4) ■ Аерылмас дустыңа онытылмас сүз әйтмә ○ 5285 ● 5321; 5502; 5503 -ДУСТЫҢНАН (2) ■ Белексез дустыңнан белекле дошман артык ○ 5302 ● 14094 -ДУСТЫҢНЫҢ (1) ■ Якын күргән дустыңның атын алма, таен ал ○ 5495 -ДУСЫ (12) ■ Этнең дусы бетми, ди ○ 3718 ● 5405 (2); 5406; 5407; 5455; 5458; 5472; 5494; 9836; -12544; 15588 -ДУСЫМ (2) ■ Дусым дип сереңне әйтмә, дусыңның да дусы бар ○ 5407 ● 5512 -ДУСЫН (3) ■ Акылсыз кеше бәлагә калса гына дусын хәтерли ○ 5290 ● 5329; 5408 -ДУСЫНА (1) ■ Дусның суы - дусына бал ○ 5399 -ДУСЫНЫҢ (2) ■ Дус - дусының көзгесе ○ 5362 ● 5409 -ДУСЫҢ (6) ■ Берәү җан дусың, берәү мал дусың ○ 5308 (2) ● 5410-5412; 5498 -ДУСЫҢА (5 | 1) ■ Дошманыңа әйтергә ярамаганны дусыңа да әйтмә: аның иртәгә дошман булуы бар ○ 5344 ● 5413; 5414, :1; 5415; 5491 -ДУСЫҢНАН (2) ■ Дусыңнан аерыласың килсә, бурычка бир ○ 5416 ● 5473 -ДУСЫҢНЫ (3) ■ Дошманыңны сөендермә, дусыңны көендермә ○ 5346 ● 5417; 5508 -ДУСЫҢНЫҢ (2) ■ Дусым дип сереңне әйтмә, дусыңның да дусы бар ○ 5407 ● 5418 -ДҮКӘЛЕГӘ (1) ■ Дүкәлегә хатын алып гомер буе торган, ди, берәү ○ 13156 -ДҮНДЕРЕР (1) ■ Яхшы юлдаш юлга күндерер, яман юлдаш юлдан дүндерер ○ 6974 -ДҮҢ (1) ■ Тәкә булыр кузының маңгай алды дүң булыр ○ 3140 -ДҮРТ (26) ■ Дүрт ягың - кыйбла ○ 732 ● 2357; 2495; 2571; 2614; 2641; 3368; 3387; 4272; 5337; -6822; 7019; 7170; 7920; 7942; 8411; 8644; 10004; 10377; 10472; 10473; 11020; 12449; 13454; -16236; 16287 -ДҮРТӘҮ (2) ■ Би икәү булса, дау дүртәү ○ 5765 ● 16149 -ДҮРТЕ��ЧЕ (1) ■ Кунакныкы - ике кич, өченче кич - сәдака, дүртенче кич - оятсызлык ○ 10136 -ДҮРТЕСЕ (1) ■ Бер эт белеп өргән, дүртесе белми өргән ○ 3467 -ДҮРТКӘ (1) ■ Кунакның иң кадерлесе бер кич - ике кич, өчкә китсә - хуҗага көч, дүрткә китсә - дуга белән ыңгырчак, суган белән сарымсак ○ 10141 -ДҮШӘМБЕГӘ (1) ■ Күзләре берсе чәршәмбегә, берсе дүшәмбегә караган ○ 10519 -ДЫМ (1) ■ Тал ком ярата, усак дым ярата ○ 1749 -ДЫМЫ (1) ■ Яңгырсыз болытның җиле бар, дымы юк; уңмаган егетнең теле бар, юне юк -○ 12917 -ДЫҢГЫРЫ (1) ■ Буш арбаның дыңгыры күп ○ 7011 -ДЫР (2) ■ "Дыр" белән "ди"не иккәннәр дә, чыкмаган, ди ○ 15832 ● 16345 -"ДЫР"ГА (2) ■ "Дыр"га чыпчык та кунмый, дырылтый да очып төшә ○ 15833 ● 15834 -"ДЫР"НЫ (2) ■ "Дыр"ны чәчкәнгә илле ел, ди, һаман да тишелмәгән, ди ○ 15835 ● 15836 -ДЫРЫЛТЫЙ (1) ■ "Дыр"га чыпчык та кунмый, дырылтый да очып төшә ○ 15833 -ЕГА (10) ■ Агачны ега белмәгән үз өстенә аударыр ○ 1882 ● 1891; 5842; 10785 (2); 11443; 11644; -12222; 14911; 15162 -ЕГАЛАР (1) ■ Көч белән көрәшәләр, сол белән егалар ○ 6666 -ЕГАР (3) ■ Яз башының җиле ярдай атаңны егар ○ 974 ● 16531 (2) -ЕГӘРЛЕ (1) ■ Егет чак - егәрле чак, арыслан тотып җигәрлек чак ○ 12864 -ЕГЕРМЕ (2) ■ Атның бер аягы ак булса - бер йөз сум, ике аягы ак булса - ике йөз сум, өч аягы -ак булса - өч йөз сум, дүрт аягы ак булса - егерме биш сум ○ 2571 ● 13690 -ЕГЕРМЕДӘ (1) ■ Егермедә тай менмәгән кырыкта ат менмәс ○ 15030 -ЕГЕТ (130 | 1) ■ Атның даны егет кулында ○ 2572 ● 4906; 4909; 4993; 5535; 5536; 5546 (2); -5571; 5829; 6326; 6346; 6962; 7923; 8708:1; 10093; 12053; 12817; 12819; 12820 (2); 1282212830; 12832; 12834; 12835; 12836 (2); 12838-12842; 12843 (2); 12844 (2); 12845; 12846 (2); -12847-12865; 12866 (2); 12867-12870; 12884; 12890; 12893; 12894 (2); 12895; 12898; 12901 (2); -12902-12904; 12907 (2); 12908; 12909; 12910 (2); 12911-12913; 12914 (2); 12915; 12922; 12924; -12926-12933; 13077; 13079-13084; 13089 (2); 13090; 13094; 13095 (2); 13105; 13106; 13108; -13109; 13111; 13158; 13400; 13499; 13553; 14884; 15031; 15070 -егет → ир-егет -ЕГЕТЕ (4) ■ Башка авылның егете - үз авылыңның эте ○ 12837 ● 12886; 12896; 12919 -ЕГЕТЕНӘ (3) ■ Читнең егетенә булганчы, авылның этенә булсын ○ 5241 ● 12923; 13104 -ЕГЕТКӘ (12 | 1) ■ Эткә типсәң, егеткә тия ○ 3693 ● 6720:2; 6956; 12815; 12818; 12821; 12885; -12906; 12920; 12925; 13078; 13100; 13189 -ЕГЕТЛӘР (6) ■ Икмәк илә су - егетләр ашы ○ 12887 ● 12891; 13076 (2); 13229; 15052 -ЕГЕТЛӘРНЕКЕН (1) ■ Картлар сүзен капчыкка сал, яшь егетләрнекен янчыкка сал ○ 16372 -ЕГЕТЛӘРНЕҢ (1) ■ Егетләрнең асылы - арысланнар нәселе ○ 12874 -ЕГЕТЛЕ (2) ■ Егетле өйнең утыны булмый, кызлы өйнең суы булмый ○ 13085 ● 13191 -ЕГЕТЛЕГЕ (2) ■ Егетнең егетлеге ат җигүеннән билгеле ○ 12876 ● 12877 -ЕГЕТЛЕГЕН (1) ■ Егет егетлеген итмәсә, аты корысын ○ 12849 -ЕГЕТЛЕГЕҢНЕ (1) ■ Егет булсаң, егетлегеңне эштә күрсәт ○ 12847 -ЕГЕТЛЕК (6) ■ Байлык - бер айлык, егетлек - гомерлек ○ 12833 ● 12871; 12872; 13973; 15032; -ЕГЕТЛЕККӘ (1) ■ Егетлеккә этлек итмиләр ○ 12873 -ЕГЕТМЕН (1) ■ Сиксәндәге егетмен дисә, сызгырып күрсәтсен ○ 15093 -ЕГЕТНЕ (4) ■ Мин-минләнгән егетне яу килгәндә күрербез ○ 12900 ● 12916; 13086; 13135 -ЕГЕТНЕҢ (27 | 1) ■ Ажгырган айгырның өерен күр, мин-минләнгән егетнең өен күр ○ 11983 -● 12816; 12830; 12831; 12850; 12857:1; 12875-12883; 12888; 12899 (2); 12917; 12918; 12921; -13103; 13459; 13460; 13537; 13555; 13997; 14683 -егетнең → ир-егетнең -ЕГЕТТӘ (1) ■ Йокычан егеттә дәрт булмас ○ 12892 -��геттә → ир-егеттә -ЕГЕТТӘН (4) ■ Ай егеткә абынма, аек егеттән аерылма ○ 12818 ● 12889; 12897; 12905 -ЕГЪЛАМА (1) ■ Ач булдым дип егълама, күп ачның бер туклыгы булыр; тук булдым дип куанма, күп тукның бер ачлыгы булыр ○ 9536 -ЕГЫЛ (1) ■ Асылсаң асыл асыл агачка, егылсаң егыл мамык түшәккә ○ 1674 -ЕГЫЛА (3) ■ Егыла башласаң, җиргә ябыш ○ 1394 ● 1659; 6258 -ЕГЫЛА-ЕГЫЛА (1) ■ Бала егыла-егыла егылмаска белер ○ 13931 -ЕГЫЛАСЫМНЫ (1) ■ Кайда егыласымны белсәм, алдан салам түшәп куяр идем ○ 6780 -ЕГЫЛГАН (11) ■ Югарыдан егылган сау калмый ○ 713 ● 1912; 2691; 3159; 6751; 6872; 11808; -12112; 13485; 14093; 15952 -ЕГЫЛГАНГА (4) ■ Аттан егылганга дөя кирәк ○ 2585 ● 2586 (2); 6752 -ЕГЫЛГАНДА (1) ■ Туган, йыгырганда кирәк булмаса, егылганда кирәк булыр ○ 14510 -ЕГЫЛГАННЫ (2) ■ Егылганны елан чагар ○ 4584 ● 6753 -ЕГЫЛГАНЫ (2) ■ Сарыкның егылганы да күренми, дөянең сөренгәне дә күренә ○ 3112 ● 7280 -ЕГЫЛГАЧ (1) ■ Аттан егылгач: "Мин үзем дә төшә идем!" ○ 2587 -ЕГЫЛМАС (1) ■ Бер чабуда агач егылмас ○ 1906 -ЕГЫЛМАСКА (1) ■ Бала егыла-егыла егылмаска белер ○ 13931 -ЕГЫЛМЫЙ (1) ■ Ялганга егылмый, чынга кагылмый ○ 16316 -ЕГЫЛСА (9) ■ Колан кодыкка егылса, кыр бакасы колагына чыга, имеш ○ 2230 ● 2496 (2); 2782; -2843; 3587; 11857; 12853; 15261 -ЕГЫЛСАҢ (4) ■ Асылсаң асыл асыл агачка, егылсаң егыл мамык түшәккә ○ 1674 ● 2924; 6634; -ЕГЫЛУ (1) ■ Ишәктән егылу аттан егылудан яманрак ○ 2989 -ЕГЫЛУДАН (2) ■ Биек күтәрелгән егылудан курка ○ 680 ● 2989 -ЕГЫЛУНЫ (1) ■ Атка менмәгән егылуны каян белсен ○ 2551 -ЕГЫЛЫП (9) ■ Айга сикермә, егылып төшәрсең ○ 20 ● 679; 6754; 6883; 8399; 8475; 10559; -11712; 16148 -ЕГЫЛЫР (2) ■ Аргамак егылса алдына егылыр ○ 2782 ● 6644 -ЕГЫЛЫРГА (2) ■ Саламга абынып егылырга тору ○ 6897 ● 10857 -ЕГЫЛЫРСЫҢ (2) ■ Артыңда ни барын белмәсәң - тотылырсың, алдыңда ни барын күрмәсәң егылырсың ○ 678 ● 6964 -ЕККАН (3) ■ Мәйданда еккан батырдан яуда еккан батыр олы ○ 5601 (2) ● 11288 -ЕКМАГАН (1) ■ Ишәккә мөгез чыкса, екмаган затын калдырмас иде ○ 2977 -ЕКМЫЙ (1) ■ Үзеңнеке этеп екмый ○ 14530 -ЕКМЫЙЧА (1) ■ Агачны екмыйча ботап булмый ○ 1883 -ЕКСА (1) ■ Бүре екса - эт тә туя, кош та туя, ә козгынныкы агач башында ○ 2145 -ЕЛ (55 | 4) ■ Кырык ел яңгыр яуса да, мәрмәр ташка су үтмәс ○ 140 ● 696; 736; 751; 790; 823 (2); -987; 1001; 1046; 1056; 1122; 1386; 1557; 1615; 1663; 1687; 1768; 1915; 2306; 2444; 3908 (2); -3982; 4372; 4942; 5127; 6309; 6663; 7166 (2), :1 (2); 7167; 7390; 8306; 9080; 9145 (2); 9178; -9746; 9975; 10549; 11616; 12368; 12476; 13721; 13743; 14447; 14599; 15021; 15095; 15835; -16536 (2); 16581 (2); 16729:1 (2) -ЕЛА (2) ■ Чыдасаң чыда, чыдамасаң ела ○ 11980 ● 16875 -ЕЛАВЫК (1) ■ Елавык булса да, балаң булсын; бакравык булса да, кәҗәң булсын ○ 14017 -ЕЛАВЫҢ (1) ■ Уеныңны кайда уйнасаң, елавың шунда булсын ○ 6693 -ЕЛАГАН (10) ■ Арбасы ватылгач елаган, аты үлгәч көлгән ○ 6998 ● 14032; 14035; 14145 (2); -14149 (2); 14290 (2); 14913 -ЕЛАГАНГА (1) ■ Ашаганга аш бирә, елаганга яшь бирә ○ 9600 -ЕЛАГАНДА (1) ■ Ярлы башын тырнап елаганда, бай корсагын сыйпап җырлар ○ 7445 -ЕЛАГАННАН (1) ■ Елаганнан сорама, елмайганнан сора ○ 14861 -ЕЛАГАННЫ (1) ■ Сук - елаганны, орыш - тыңлаганны ○ 5626 -ЕЛАГАННЫҢ (1) ■ Елаганның бер кайгысы, көлгәннең - биш ○ 14862 -ЕЛАГАЧ (2) ■ Чын күңелдән елагач сукыр күздән яшь чыгар ○ 11309 ��� 14959 -ЕЛАК (3) ■ Хатыннарның кайгысы - елак бала, чи утын ○ 13738 ● 14046; 14291 -ЕЛАККА (1) ■ Елакка елан сөлтәре ○ 14986 -ЕЛАМА (1) ■ Тапканыңа куанма, җуйганыңа елама ○ 7417 -ЕЛАМАГАН (2) ■ Еламаган бала көлә дә белмәс ○ 14018 ● 14019 -ЕЛАМАС (3) ■ Эт үлгәнгә бүре еламас ○ 3679 ● 6872; 14093 -ЕЛАМАСА (1) ■ Бала еламаса, ана сөт бирмәс ○ 14283 -ЕЛАМЫЙ (2) ■ Теш чыккач бала еламый ○ 14049 ● 15001 -ЕЛАН (97 | 1) ■ Кара җир астында кара елан да туйган ○ 124 ● 1260; 2280; 2995; 3194; 4549; -4552; 4562; 4567; 4573; 4580; 4583-4588; 4589 (2); 4590-4599; 4600 (2); 4601-4606; 4607 (2); -4608-4618; 4634 (2); 4636; 4637; 4648; 4662; 4665; 4667; 4668; 4673; 4675; 4685; 4687-4689; -4692; 4694; 4695; 4699; 4701-4703; 4708; 4709; 4711; 4729; 5421; 5792; 5815; 10862; 11349; -12155; 12281; 12842; 13921; 14180; 14366; 14986; 15180; 15213; 15480; 15510; 15856; 16178; -16257; 16300; 16729, :1 -ЕЛАНГА (8) ■ Бата торган - еланга да тотына ○ 345 ● 4585; 4619-4623; 4698 -ЕЛАНДАЙ (1) ■ Җордай юртак, еландай елдам булу ○ 2346 -ЕЛАННАН (7) ■ Елан еланнан башка ни тудырсын ○ 4595 ● 4624; 4625; 4704; 11863; 15775; -ЕЛАННЫ (17) ■ Җир астыннан йөргән еланны да сизәләр ○ 211 ● 4549; 4596; 4626-4632; 4659; -4660; 4662; 4710; 5072; 14082; 15520 -ЕЛАННЫҢ (38) ■ Карлыгачның койрыгы җәпле, еланның - теле ○ 4021 ● 4597; 4633-4657; -4661; 4672; 4693; 4696; 4707; 5915; 7344; 11829; 12113; 15857; 17043 -ЕЛАНЫ (1) ■ Мечкәйнең эчендә еланы бар ○ 16741 -ЕЛАП (10) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 5032; 6840; 6892; 7319; 8195; -13932; 14020; 14989; 16360 -ЕЛАП-СЫКТАП (1) ■ Яшь чактагы нужалар уйнап-көлеп узалар, карт чактагы нужалар елапсыктап узалар ○ 15112 -ЕЛАР (10) ■ Чәчкән - җыяр, чәчмәгән - елар ○ 1461 ● 5127 (2); 6669; 13599; 13655; 13961 (2); -14787; 14921 -ЕЛАРСЫҢ (2) ■ Яман белән көлсәң, азагында еларсың ○ 12210 ● 14859 -ЕЛАСА (1) ■ Дошман алдында, эчең еласа да, тышың көлсен ○ 5313 -ЕЛАСАҢ (3) ■ Иген чәчкәндә еласаң, сукканда шатланырсың ○ 1398 ● 15329; 15858 -ЕЛАТА (4) ■ Кунак "китәм-китәм" дип сыйлата, хаста "үләм-үләм" дип елата ○ 10111 ● 14721; -15312; 15539 -ЕЛАТМА (1) ■ Ятимне елатма ○ 14203 -ЕЛАТЫР (2) ■ Авыру елатыр, гыйшык сайратыр ○ 12664 ● 14159 -ЕЛАУ (1) ■ Елау - көчсезлек билгесе ○ 14863 -ЕЛАУСЫЗ (1) ■ Үлем - елаусыз, туй үпкәсез булмас ○ 15416 -ЕЛАШМА (1) ■ Тереклектә сыйлашмасаң, үлгәннән соң елашма ○ 15386 -ЕЛАШЫП (1) ■ Орышмый аерылган елашып күрешер ○ 5041 -ЕЛАШЫРГА (1) ■ Елашырга үз яхшы, сыйлашырга ят яхшы ○ 14671 -ЕЛГА (21 | 1) ■ Елга күпме боргаланса да диңгезгә төшәр ○ 376 ● 395; 419 (2); 468; 473; 486; 766; -2084; 2236; 2271; 2967; 5567; 5586; 6043; 9820; 11214; 12107; 13496; 13648; 16918, :1 -ЕЛГАГА (2 | 1) ■ Коры елгага су керсә, үкерә дә бакыра ○ 405 ● 515; 1868:2 -ЕЛГАДА (1) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 -ЕЛГАДАН (1) ■ Күп елгадан Идел дә болгана ○ 417 -ЕЛГАЛАР (1) ■ Кечкенә чишмәләрдән зур елгалар була ○ 396 -ЕЛГАНЫ (2) ■ Диңгез вак елганы да кире какмый ○ 361 ● 7045 -ЕЛГАНЫҢ (3) ■ Диңгезнең дә чиге бар, елганың да яры бар ○ 373 ● 378; 508 -ЕЛГЫР (2) ■ Песи уңган булса, тычкан да елгыр булыр ○ 3374 ● 11830 -ЕЛДА (4 | 1) ■ Бер елда ике яз булмый ○ 767 ● 999; 11066; 12015; 14727:2 -ЕЛДАМ (2) ■ Җордай юртак, еландай елдам булу ○ 2346 ● 13837 -ЕЛДАМЛАНА (1) ■ Кайтыр юлга чыккач ат та елдамлана ○ 2652 -ЕЛДАН (8) ■ Арыш саламы алты елдан алтын булыр ○ 1526 ● 1922; 2935; 5398; 5489; 5799; -12481; 12531 -ЕЛКЫ (5) ■ Елкы елың алдында ○ 1038 ● 2642; 2643; 2844; 6646 -ЕЛЛАГАН (1) ■ Еллаган, айлаган да табанын майлаган ○ 11015 -ЕЛЛЫГЫ (1) ■ Сагызакның җиде еллыгы, чакса, кеше үтерә ○ 4806 -ЕЛЛЫГЫН (1) ■ Еллыгын уйламаган ирдән биз, айлыгын уйламаган хатыннан биз ○ 13805 -ЕЛЛЫК (4) ■ Ат - айлык юлын, дөя - еллык юлын уйлый ○ 2466 ● 13315; 13414 (2) -ЕЛМАГАЙ (1) ■ Ялагай дус елмагай ○ 5496 -ЕЛМАЕП (3) ■ Чырай сытып аш биргәнче елмаеп агу бир ○ 10189 ● 12869; 13494 -ЕЛМАЙГАННАН (1) ■ Елаганнан сорама, елмайганнан сора ○ 14861 -ЕЛМАЮ (1) ■ Йөз матурлыгы - елмаю белән ○ 10663 -ЕЛНЫ (11) ■ Бер елны бүдәнә симерсә, икенче елны тартар симерә ○ 768 (2) ● 972; 1801 (2); -2246; 4104; 8933 (3); 13229 -ЕЛНЫҢ (3) ■ Ак алабута - ачлык елның бодае ○ 1249 ● 1254; 7963 -ЕЛСЫЗ (1) ■ Айсыз атың мактама, елсыз хатының мактама ○ 13594 -ЕЛТЫРАГЫНА (1) ■ Еланның елтырагына ышанма ○ 4643 -ЕЛТЫРАТЫР (1) ■ Зыянчы песи күзен елтыратыр ○ 3338 -ЕЛЫ (2) ■ Безнең авылның көне бик озын, кечкенә авылның елы хәтле бар ○ 5263 ● 7646 -ЕЛЫЙ (9) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 ● 1639; 4199; 5696; 13256; -13897; 14800 (2); 14996 -ЕЛЫЙМ (1) ■ Үзем алам, үзем елыйм ○ 8226 -ЕЛЫЙСЫ (1) ■ Елыйсы килгән бала атасының сакалы белән уйнар ○ 14372 -ЕЛЫМНЫҢ (1) ■ Елымның төбе суда ○ 4488 -ЕЛЫНА (5) ■ Елына күрә җылы шулпа ○ 1039 ● 1278; 3188; 9204; 16916 -ЕЛЫНДА (1) ■ Ат аенда сыналыр, ир елында сыналыр ○ 13444 -ЕЛЫНЫҢ (1) ■ Эт елының игенен дуңгыз елны урырсың ○ 972 -ЕЛЫҢ (1) ■ Елкы елың алдында ○ 1038 -ЕЛЫП (1) ■ Елан елып керер, чагып чыгар ○ 4598 -ЕРА (4) ■ Карт бүре көрт ера ○ 2193 ● 4130; 4797; 9935 -ЕРАГРАК (1) ■ Югары менгән саен, алга ераграк карарга кирәк ○ 702 -ЕРАГЫ (1) ■ Усалның ерагы яхшы ○ 12179 -ЕРАК (59 | 2) ■ Күккә баксам - күк ерак, җиргә баксам - җир каты ○ 100 ● 117; 141; 487; 603; -608; 683; 1310; 1652; 1659; 1698; 1787; 2666; 3860:1, :2; 3861; 3933; 4332; 5171; 5793; 5795; -5849; 5862; 6755-6759; 6952; 6967; 6993; 7345; 8529; 9063; 9116; 9924; 10079; 10204; 10211; -10423 (2); 10430 (2); 10431; 10908; 11135; 11236; 11485; 11590; 11787; 11832 (2); 12203; 12267; -12375; 12589; 13407; 14597; 14712; 14902; 16518 -ЕРАККА (5) ■ Еракка куйсаң, якыннан алырсың ○ 684 ● 1783; 4917; 13018; 15826 -ЕРАКЛЫГЫ (1) ■ Мәхәббәтне ара ераклыгы сыный ○ 12736 -ЕРАКТА (5 | 1) ■ Еракта - чап, якында - чак ○ 685:1 ● 733; 10605; 10793; 14898; 16144 -ЕРАКТАГЫ (6 | 4) ■ Ерактагы кояш җылы була, якынга килгәч чак була ○ 27 ● 27:1, :2, :3; 379; -685, :2; 5566; 14672; 16579 -ЕРАКТАГЫСЫН (1) ■ Якындагы хәтәр ерактагысын ышыклый ○ 14965 -ЕРАКТАН (16 | 1) ■ Ерактан арба белән китергәнче, якыннан капчык белән китер ○ 686 ● 687689; 714; 734; 1285; 1661:1; 2038; 2448; 2714; 3775; 4473; 12505; 16343; 16361; 16452 -ЕРАКТЫР (1) ■ Ерактыр да - якындыр, якындыр да - ялкындыр ○ 690 -ЕРГАН (1) ■ Телен тилчә ерган ○ 15701 -ЕРГАНАКЛАР (1) ■ Ерганаклар Идел ясар, аларны Идел ашар ○ 380 -ЕРТА (4 | 1) ■ Ямый белмәсә дә, ерта белә ○ 8885 ● 9935, :1; 11275; 14687 -ЕРТКАН (1) ■ Ачкан ябар, ерткан ямар ○ 8850 -ЕРТКАННЫ (1) ■ Җир ертканны ярата ○ 1478 -ЕРТКЫЧ (4) ■ Ерткыч тырнагыннан билгеле ○ 2015 ● 2023; 3417; 5801 -ЕРТКЫЧЫНА (1) ■ Ерткычына күрә капканы ○ 2016 -ЕРТЛАЧ (1) ■ Юаш әдәм оялчан булыр, ертлач әдәм соранчак булыр ○ 12190 -ЕРТМА (1) ■ Йөзәүнең йөзен ертма ○ 5004 -ЕРТМЫЙ (1) ■ Майлы кашык авыз ертмый ○ 9942 -ЕРТТЫ ( | 1) ■ Эт этлеген итте, тун чабуын ертты ○ 3654:2 -ЕРТЫГЫ (5) ■ Йомырканың җөе юк, җырның ертыгы юк ○ 16367 ● 16438-16441 -ЕРТЫГЫННАН (1) ■ Теләнче оятын кесәсенә салган, ул да ертыгыннан төшеп калган ○ 5892 -ЕРТЫК (15) ■ Суык төлке тунлы кешегә сәлам бирә, ертык тунлы кешенең куенына керә, имеш -○ 1126 ● 7169; 8705; 8853-8859; 8895; 8896; 12298; 12382; 15859 -ЕРТЫККА (2) ■ Тишеккә - тыгын, ертыкка - ямау ○ 8871 ● 8880 -ЕРТЫКЛЫГЫННАН (1) ■ Акчаң булмаса, кесәң ертыклыгыннан ни зыян ○ 7725 -ЕРТЫКНЫ (2) ■ Ертыкны япсаң да күренә, ямасаң да беленә ○ 8860 ● 8861 -ЕРТЫЛА (3) ■ Куян туны эт өрсә дә ертыла, имеш ○ 2260 ● 8865; 8898 -ЕРТЫЛГАН (2) ■ Каз кебек кычкырамын дип, карганың арты ертылган, ди ○ 3946 ● 4135 -ЕРТЫЛГАЧ (1) ■ Туган кадере - аерылгач, тун кадере - ертылгач ○ 14509 -ЕРТЫЛМАС (2) ■ Эт сөяк йотар, арты ертылмас ○ 3631 ● 3634 -ЕРТЫЛМЫЙ (2) ■ Эт авызына кергән белен ертылмый чыкмас ○ 3542 ● 9639 -ЕРТЫЛСА (1) ■ Җырның ертыгы юк, ертылса ямавы юк ○ 16438 -ЕРТЫЛСЫН (1) ■ "Ир" дип әйтмә, ирене-борыны ертылсын ○ 13475 -ЕРТЫЛЫР (3) ■ Киң киңәшеп ертылыр, тар тартышып ертылыр ○ 590 (2) ● 8913 -ЕРТЫП (1) ■ Эт этлеген итәр - итәкне ертып китәр ○ 3654 -ЕРТЫР (2) ■ Тай бияне тыңламаса, бүре ертыр ○ 2854 ● 3678 -ЕРТЫШЫ (1) ■ Агай-эненең тартышы - туй бүләге ертышы ○ 14551 -ЕРЫК (2) ■ Шапырыкның арты ерык ○ 12047 ● 14913 -ЕФӘГЕННӘН (1) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен -күргәннәр ○ 4216 -ЕФӘК (9) ■ Тышы ефәк, эче кибәк ○ 657 ● 4124; 7817; 8677; 8684; 12337; 12989; 13318; 15120 -ЕФӘККӘ (1) ■ Шалканны ефәккә төргәннән бәясе артмас, энҗене ыштырга төргәннән бәясе -кимемәс ○ 1624 -ЕФӘКНЕ (1) ■ Ефәкне утка якын куярга ярамый ○ 8678 -ЕФӘКТӘЙ (1) ■ Ирнең күңеле ефәктәй, бер төйнәлсә чишелмәс ○ 13546 -ЕШ (4) ■ Йоны бик еш коелса да, бүренең холкы үзгәрми ○ 2192 ● 5225; 13002; 16369 -ЕШЫП (1) ■ Яманның утырган җирен ешып ал ○ 12296 -ЖАР (1) ■ Җил дә тими, жар да тими ○ 1238 -ЖӘЛ (6) ■ Җилдән килгән жәл түгел ○ 1197 ● 1933 (2); 4246; 10318 (2) -ЖӘЛКЕ (1) ■ Болак күперен чыкканчы - теләнчегә бер тәңкә, чыккач - бер тиен дә жәлке ○ 6750 -ЖӘЛЛӘМӘ (2) ■ Чикләвек ашыйсың килсә, тешеңне жәлләмә ○ 1763 ● 9195 -ЖӘЛЛӘМИ (1) ■ Үлем койтысын ирәми, яхшысын жәлләми ○ 15420 -ЖӘЛЛИЛӘР (1) ■ Бәхетлене сөйлиләр, бәхетсезне жәллиләр ○ 14848 -ҖАВАБЫ (4) ■ Тупка каршы тупның җавабы бар ○ 5634 ● 5991; 16030; 16935 -ҖАВАБЫН (1) ■ Тылмач үз җавабын үзе табар ○ 15634 -ҖАВАБЫНА (1) ■ Сүзенә күрә җавабы, җавабына күрә савабы ○ 16030 -ҖАВАП (16) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына -төз булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 ● 10310; 10759; 11539; 11686; 12660; 13241; -15562; 15815; 15848; 15964; 15965; 16156; 16261; 16641; 16934 -ҖАЕ (8) ■ Эшне эшләргә кем белми, тик җае туры килми ○ 6392 ● 6404; 11348; 11982; 13389; -14742; 15774; 16306 -ҖАЕК (3) ■ Җаек баштан җил иссә, яз булса да кыш булыр ○ 490 ● 3940 (2) -ҖАЕН (4) ■ Игеннең җаен иккән белер, арбаның җаен җиккән белер ○ 1405 (2) ● 2391 (2) -ҖАЕНА (3) ■ Җаена сыпырсаң - юрга булыр, кирегә сыпырсаң - чыгымчы булыр ○ 2813 -● 3940; 13959 -ҖАЕНДА (1) ■ Күңел урынында булса, җан җаенда ○ 11216 -ҖАЕҢНЫ (1) ■ Кашың кара, күзең кара, үз җаеңны үзең кара ○ 10478 -Җ��Й (9) ■ Үгез җиксәң ашыкма, җай йөргәнгә пошыкма ○ 3312 ● 4920; 5413; 6090; 6408; 6436; -9187; 9300; 13987 -җай → ип-җай -ҖАЙГА (2) ■ Бурый-бурый кар яуса, буран атны үтерер; аз кешене күп кеше ничек тә җайга -китерер ○ 4894 ● 6359 -ҖАЙЛАМЫЙЧА (1) ■ Майламыйча - арба, җайламыйча чана йөрми ○ 7063 -ҖАЙЛАП (1) ■ Атны сыйлап, хатынны җайлап өйрәтәләр ○ 13607 -ҖАЙЛЫ (2) ■ Бака лайлы җир эзли, ялкау җайлы җир эзли ○ 6448 ● 16256 -ҖАЙНЫ (2) ■ Кышкы көннәр җәйне әйтер, җәйге көннәр җайны әйтер ○ 875 ● 4533 -ҖАЙСЫЗЛАНСА (1) ■ Җае килсә - күгәрчен, җайсызланса - ябалак ○ 11982 -ҖАН (74 | 1) ■ Яңа чакта җан күк ○ 626 ● 661; 986; 1019; 1176; 1298; 1899:1; 2365; 2373; 2649; -2699; 4901; 5308; 5360; 5968; 5982; 6440; 7287; 7379; 7511; 7512; 7726; 7831; 8093; 8345; 9787; -10238; 10317; 10506; 10800; 10816; 11062; 11123; 11141; 11201; 11216; 11342-11345; 11358; -11364; 11378; 11395; 11914; 12369; 12407; 12620; 12639; 12772; 12776; 12793; 13186 (2); -13468; 13687; 13815; 13991 (2); 14094; 14531; 14532; 14650; 15178; 15201; 15406; 15849; -16063; 16090; 16192; 16194; 16195; 16256; 16659; 16660 -ҖАНАГА (1) ■ Биага - бөтен ир, җанага - ярты ир ○ 14593 -ҖАНАГАЙ (2) ■ Җан сөйгәнем җанагай, ярты җаным аныкы ○ 14650 ● 14651 -ҖАНГА (10) ■ Мал малга җиткәнче газраил җанга җитәр ○ 7384 ● 10959; 12280; 12411; 13647; -16178; 16193 (2); 16254; 16739 -ҖАНДАЙ (1) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, әйтер -сүзгә мат иттең ○ 7486 -ҖАНЛАНЫР (1) ■ Аңа әйткәнче бер ташка әйтсәң, таш җанланыр иде ○ 224 -ҖАНЛЫ (1) ■ Җанлы мал - ярты мал ○ 2424 -ҖАННАН (7) ■ Шаулап яуган яңгыр яннан үтәр, сибәләп яуган яңгыр - җаннан ○ 1148 ● 7326; -7512; 11247; 12738; 12793; 15177 -ҖАННЫ (7) ■ Җылы сөяк сындырмый, салкын җанны тындырмый ○ 1205 ● 4764; 4858; 7183; -15424; 15960; 17068 -ҖАННЫҢ (4) ■ Байлык кадерен бөлгәндә, җанның кадерен үлгәндә белерсең ○ 7247 ● 10664; -12334; 14034 -ҖАНСЫЗ (5) ■ Малсыз кеше - җансыз кеше ○ 2392 ● 7401; 7892; 11346; 11350 -ҖАН-ФӘРМАН (1) ■ Аш дигәндә - җан-фәрман, эш дигәндә - юк дәрман ○ 6287 -ҖАНЫ (39 | 1) ■ Аю артына чуан чыккан, ялый-ялый җаны чыккан ○ 2070 ● 2293; 2674; 3043; -5658 (2); 5858; 6323; 6515; 6523; 7050 (2); 7185; 7291; 7404 (2); 7405; 7703; 8451; 9376; 10637; -10673, :1; 10809; 11347-11349; 11358; 12281; 12303; 12323; 12640; 12716; 12782; 12802; 13883; -14002; 15275; 15306; 15655 -ҖАНЫЙ (1) ■ Җаның бирми җаный юк ○ 12795 -ҖАНЫМ (10) ■ Ярмам арыш, җаным тыныч ○ 1587 ● 5710; 10363; 11033; 11358; 11396; 12406; -12794; 13784; 14650 -ҖАНЫМНЫ (1) ■ Тамагымны сыйламыйм, җанымны кыйнамыйм ○ 9778 -ҖАНЫН (6) ■ Җанын аяган яу җиңә алмас ○ 5686 ● 7388 (2); 11350 (2); 15364 -ҖАНЫННАН (1) ■ Аз биргән җаныннан бирер, күп биргән малыннан бирер ○ 8083 -ҖАНЫҢ (16) ■ Күршең яхшы булса, җаның тыныч ○ 5223 ● 6058; 8280; 11072; 11316; 11317; -11351-11353; 12314; 12795; 13119; 13203; 13624; 15308; 15727 -ҖАНЫҢА (2) ■ Өйләнү - җаныңа җавап, башыңа - савап ○ 13241 ● 17007 -ҖАНЫҢНЫ (3) ■ Яуга, җаныңны бирсәң дә, сереңне бирмә ○ 5673 ● 11346; 12978 -ҖАНЫҢНЫҢ (1) ■ Эшнең очы - җаныңның тынычы ○ 6250 -ҖӘЕЛ (1) ■ Җәй көне җәел ○ 1014 -ҖӘЕЛӘ (3) ■ Авыздан чыккан сүз - һавага җәелә, түз ○ 15724 ● 16014; 16120 -ҖӘЕЛМӘСӘ (1) ■ Табын җәелмәсә бер гаеп, җәелсә - ун гаеп ○ 10170 -ҖӘЕЛСӘ (2) ■ Табын җәелмәсә бер гаеп, җәелсә - ун гаеп ○ 10170 ● 10963 -ҖӘЕМ (1) ■ Бер җәем токмач белән туй үтми ○ 9179 -ҖӘЕН (8) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 ● 4498; 4503; 4528; 4532; -4533; 7440; 9414 -ҖӘЕННӘН (1) ■ Көз килеше җәеннән билгеле ○ 883 -ҖӘЕННЕ (1) ■ Йөр инде: тотарсың коры җирдән җәенне ○ 4539 -ҖӘЕҢ (1) ■ Кыйбладан җил торса - карың китәр, төньяктан җил иссә - җәең китәр ○ 1113 -ҖӘЕП (2) ■ Йошак җәеп катыга яткыра ○ 8437 ● 11134 -ҖӘЗА (3) ■ Би ватса - каза, асрау ватса - җәза ○ 5764 ● 6200; 12464 -ҖӘЗАҢНЫ (3) ■ Ат кадерен белмәсәң, җәяүлек бирсен җәзаңны; аш кадерен белмәсәң, ачлык -бирсен җәзаңны ○ 2499 (2) ● 9134 -ҖӘЗАСЫ (3) ■ Патша җәзасы кичекмәс, алланыкы кичегер ○ 5871 ● 12485; 13575 -ҖӘЗАСЫН (3) ■ Яманга юлдаш булсаң, җәзасын үзең күрерсең ○ 6970 ● 10233; 12641 -ҖӘЙ (27) ■ Яшел төс - яз күрке, сары төс - көз күрке, ал да гөл - җәй күрке, ак төс - кыш күрке -○ 624 ● 823; 843; 867; 868; 870; 877; 924; 950 (2); 1008-1016; 1021; 1067-1069; 6995; 7531; -11322; 15079 -ҖӘЙГӘ (6 | 1) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди -○ 866 ● 1019; 1020; 3644, :2; 3915; 8996 -ҖӘЙГӘН (2) ■ Йомшак җәйгән какка ауната белер ○ 8409 ● 8687 -ҖӘЙГӘНДӘ (1) ■ Киленне - килгәндә, келәмне җәйгәндә макта ○ 13373 -ҖӘЙГЕ (5) ■ Кышкы көннәр җәйне әйтер, җәйге көннәр җайны әйтер ○ 875 ● 1017; 1018; 1206; -ҖӘЙДӘ (1) ■ Былтыр җәйдә без булмаган, кызлар өч тәңкә булган ○ 13067 -ҖӘЙДӘН (1) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 -ҖӘЙЛӘДЕМ (1) ■ Җәй җәйләдем, кыш кышладым, мич башыннан төшмәдем ○ 1069 -ҖӘЙЛӘМӘС (1) ■ Бүре утлагында ишәк җәйләмәс ○ 2166 -ҖӘЙЛӘР (1) ■ Ничә җәйләр, ничә кышлар ○ 1053 -ҖӘЙЛӘҮГӘ (2) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 ● 14339 -ҖӘЙЛӘҮДӘ (1) ■ Бозлавыкта бозау ташлар, җәйләүдә җилен башлар ○ 3246 -ҖӘЙМӘ (4) ■ Алдыңнан артың яхшы - юлларыңа ак җәймә ○ 722 ● 8452; 9506; 11134 -ҖӘЙМӘГӘ (1) ■ Коры җәймәгә дога булмас ○ 16924 -ҖӘЙМӘЛЕ (1) ■ Ак җәймәле көн туу ○ 1029 -ҖӘЙМӘҢНЕ (1) ■ Җәяүлек юлга чыксаң, аш җәймәңне калдырма ○ 6878 -ҖӘЙНЕ (3) ■ Кышкы көннәр җәйне әйтер, җәйге көннәр җайны әйтер ○ 875 ● 1020; 11322 -ҖӘЙНЕКЕН (1) ■ Кышлык киемне тектергәнче боз китә, җәйнекен тектергәнче боз тота ○ 8803 -ҖӘЙНЕҢ (4) ■ Җәйнең күрке яр булыр, ярның күрке тал булыр ○ 492 ● 930; 4061; 13401 -ҖӘЙСӘҢ (1) ■ Ишәккә түшәк җәйсәң, тәгәрәп төшәр ○ 2980 -ҖӘЛ (3) ■ Яңгыр яуса бала җәл, таш яуса баш җәл ○ 14084 (2) ● 14343 -ҖӘМАЛ (1) ■ Мәхәббәт җәмал теләмәс ○ 12734 -ҖӘМӘК (1) ■ Әмәк белән Җәмәк, көрәк белән сәнәк ○ 5524 -ҖӘМИЛӘ (1) ■ Җиттек, Җәмилә, Казанга ○ 5283 -ҖӘНҖАЛ (1) ■ Ишектән көндәш керсә, тишектән җәнҗал керә ○ 13651 -ҖӘНЛЕККӘ (1) ■ Һәр җәнлеккә тозак бар ○ 2027 -ҖӘННӘТ (8) ■ Кыш - кыямәт, яз - җәннәт ○ 864 ● 5058; 5244; 9833; 12639; 16630; 16906; 16909 -ҖӘННӘТТӘ (2) ■ Яман белән җәннәттә булганчы, яхшы белән җәһәннәмдә бул ○ 12212 ● 16897 -ҖӘННӘТТӘЙ (1) ■ Якты дөнья җәннәттәй - яхшы булса хатының; тормыш тәмуг утыдай яман булса хатының ○ 13764 -ҖӘПЛӘКӘСЕ (1) ■ Сәнәге кыйбат түгел, җәпләкәсе кыйбат ○ 1305 -ҖӘПЛЕ (2) ■ Карлыгачның койрыгы җәпле, еланның - теле ○ 4021 ● 8639 -ҖӘРӘХӘТ (2) ■ Җәрәхәт урыны җөйсез булмый ○ 15343 ● 16193 -ҖӘРӘХӘТЕ (4) ■ Ачу китсә дә, ясаган җәрәхәте калыр ○ 12439 ● 15516 (2); 15564 -ҖӘРӘХӘТЕН (1) ■ Бер яхшы сүз мең күңелнең җәрәхәтен төзәтә ○ 15804 -ҖӘРӘХӘТЕННӘН (1) ■ Тел җәрәхәте сөңге җәрәхәтеннән яман ○ 15564 -ҖӘРӘХӘТКӘ (1) ■ Җәрәхәткә тоз сибү ○ 15367 -ҖӘРӘХӘТЛӘМИ (1) ■ Уң кул сул кулны җәрәхәтләми ○ 10967 -ҖӘРӘХӘТНЕ (1) ■ Холыкны дәвалау җәрәхәтне дәвалаудан авыррак ○ 11304 -ҖӘҮЗА (2) ■ Кавәс тумый кыш булмый, җәүза тумый җәй булмый ○ 843 ● 1021 -ҖӘҮҺӘР (5) ■ Бикле сандыкта җәүһәр ятыр ○ 275 ● 327; 6936; 9884; 15283 -ҖӘҮҺӘРГӘ (1) ■ Заманны бернинди җәүһәргә дә алмашып булмый ○ 817 -ҖӘҮҺӘРНЕ (3) ■ Җәүһәрне искегә төрмиләр ○ 328 ● 1022; 7767 -ҖӘҮҺӘРНЕҢ (1) ■ Җәүһәрнең кыйммәте зур, үгетнең кыйммәте юк ○ 329 -ҖӘҮҺӘРЧЕ (1) ■ Җәүһәр кадерен җәүһәрче белер ○ 327 -ҖӘФА (5) ■ Яхшыдан вафа, яманнан җәфа ○ 12345 ● 13515; 13926 (2); 14495 -ҖӘФАМНЫ (2) ■ Үтмәс пычак, яман ат икеләтте җәфамны; яман хатын, яшь бала җиделәтте -җәфамны ○ 13779 (2) -ҖӘФАНЫ (1) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер кем, -грифтар улмаян белмәс ○ 12798 -ҖӘФАСЫ (1) ■ Дөньяның җәфасы җөп, вафасы так ○ 14741 -ҖӘҺӘННӘМ (1) ■ Бар да оҗмахка керсә, җәһәннәм буш калыр иде ○ 16896 -ҖӘҺӘННӘМДӘ (1) ■ Яман белән җәннәттә булганчы, яхшы белән җәһәннәмдә бул ○ 12212 -ҖӘҺӘТРӘК (1) ■ Кулың менә терәк, эшең әнә терәк, тотын җәһәтрәк ○ 11037 -ҖӘЯ (6) ■ Төз агачтан ук чыгар, кәкредән - җәя ○ 1947 ● 5538; 5635; 5713; 9506; 12270 -ҖӘЯДӘН (1) ■ Кәкре җәядән туры ук ○ 5595 -ҖӘЯҢНЕ (1) ■ Җәяңне бик киермә - сындырырсың ○ 5687 -ҖӘЯР (1) ■ Яраусыз кешегә сүз әйтсәң, ярыла-ярыла йортка җәяр ○ 12305 -ҖӘЯРГӘ (1) ■ Җәймә түгел җәяргә, ука түгел чукларга ○ 8452 -ҖӘЯСЕ (1) ■ Ялгызның җәясе дә югалыр, күмәкнең угы да югалмас ○ 5113 -ҖӘЯСЕН (3) ■ Угын аткач, җәясен яшермә ○ 5641 ● 5690; 7616 -ҖӘЯҮ (6) ■ Яман атка менгәнче, җәяү йөре талганчы ○ 2705 ● 2734; 9538; 12044; 15319; 16856 -ҖӘЯҮГӘ (3) ■ Карт атын мактаган кеше кара җәяүгә калган ○ 2656 ● 2750; 6891 -ҖӘЯҮЛЕ (3) ■ Җәяүле атлыга юл бирер ○ 6875 ● 6978; 10058 -ҖӘЯҮЛЕГӘ (2) ■ Җәяүлегә янчык авыр ○ 6876 ● 6905 -ҖӘЯҮЛЕК (3) ■ Ат кадерен белмәсәң, җәяүлек бирсен җәзаңны; аш кадерен белмәсәң, ачлык -бирсен җәзаңны ○ 2499 ● 6877; 6878 -ҖӘЯҮЛЕКТӘН (1) ■ Ат аягын кызганган җәяүлектән котылмас ○ 2479 -ҖӘЯҮЛЕЛӘР (1) ■ Атлылар аттан төшеп, җәяүлеләр ятып карарлык түгел ○ 2747 -ҖӘЯҮЛЕНЕҢ (2) ■ Ялгызның сүзе үтми, җәяүленең туфрагы тузмый ○ 5111 ● 6736 -ҖӘЯҮНЕҢ (3) ■ Җәяүнең сукмагы тар, алай да турылыгы бар ○ 6879 ● 6880; 6881 -ҖЕБЕ (4) ■ Дуслык җебе - ачык йөз ○ 5393 ● 8188; 8722; 13104 -ҖЕБЕГӘН (2) ■ Алдан җилкенгән - соңыннан җебегән ○ 11793 ● 12843 -ҖЕБЕГӘНГӘ (1) ■ Җитезгә йөз өлеш, җебегәнгә бер өлеш ○ 6618 -ҖЕБЕДӘЙ (1) ■ Килгән җире киләп җебедәй, килмәгән җире киле сабыдай ○ 8690 -ҖЕБЕМИ (1) ■ Суга төшкән җебеми чыкмас ○ 445 -ҖЕБЕН (4) ■ Тана күзен сөзсә, үгез җебен өзә ○ 3278 ● 8194; 8756; 9822 -ҖЕБЕНӘ (1) ■ Энәсеннән җебенә кадәр ○ 8753 -ҖЕБЕНГӘН (1) ■ Алдан җилкенгән - соңыннан җебенгән ○ 757 -ҖЕБЕНЛЕК (1) ■ Җебенлек белән саранлык - яман холык ирләргә ○ 13582 -ҖЕБЕННЕ (1) ■ Музыка җебенне баһадирландырыр, саранны юмартландырыр ○ 16386 -җебеңне → энә-җебеңне -ҖЕБЕП (2) ■ Егет булса, җебеп тормас; җебеп торса, егет булмас ○ 12844 (2) -ҖЕГӘРЛӘ (1) ■ Җеп җегәрлә, киндер сук, шуннан башка нәрсә юк ○ 8725 -ҖЕГЕРЛӘР (1) ■ Ата күргән ук юнар, ана күргән җеп җегерләр ○ 14411 -ҖЕККӘ (1) ■ Юлга чыкканда җеккә йөрмә ○ 6934 -ҖЕЛЕГЕН (1) ■ Канын эчеп, җелеген суырган ○ 10834 -ҖЕЛЕК (4) ■ Хайван башта җелек тутыра, аннан ит җыя, аннан соң гына май җыя башлый -○ 2412 ● 12848; 12865; 14446 -ҖЕЛЕККӘ (1) ■ Җил җелеккә үтәр ○ 1190 -ҖЕЛЕКЛЕ (1) ■ Белекле - борыны җелекле ○ 16699 -ҖЕЛЕКСЕЗ (1) ■ Ылак - җелексез, олан - белексез ○ 14070 -ҖЕМ (1) ■ Алтын җем итә, табынганны җен итә ○ 7761 -ҖЕМЕЛДӘГӘН (1) ■ Йолдыз җемелдәгән саен күз йоммыйлар ○ 28 -ҖЕН (8) ■ Алтын җем итә, табынганны җен итә ○ 7761 ● 12411; 14748; 16746; 16747; 16782; -16798; 16799 -ҖЕНАЗА (1) ■ Кеше туй сөйләгәндә ул җеназа сөйләгән ○ 16280 -ҖЕНАЗАНЫ (1) ■ Җеназаны зираттан кире алып кайтмыйлар ○ 15434 -ҖЕНАЗАСЫН (1) ■ Дошманыңның җеназасын күреп сөенмә ○ 5347 -ҖЕНГӘ (2) ■ Төшкә ышанган - тиле, җенгә ышанган - җүләр ○ 16754 ● 16799 -ҖЕНЕ (1) ■ Һәр пәринең җене бар ○ 16802 -ҖЕНЕСЕН (1) ■ Дуңгыз котырса, үз җенесен ашый, ди ○ 2881 -ҖЕНЛЕГӘ (1) ■ Җенлегә якын торма ○ 11750 -ҖЕННӘН (3) ■ Түшәктән тәгәрәмәскә түмгәк, җеннән курыкмаска иптәш ○ 8441 ● 16808; 16813 -ҖЕННӘР (2) ■ Тыныч күлдә җеннәр күп үрчи ○ 475 ● 16801 -ҖЕННЕ (1) ■ Җенне күреп шаккатмасаң, шундук күздән юк булыр ○ 16800 -ҖЕП (24) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 ● 4616; 4956; 5129; 7338; -7514; 8586; 8672; 8694; 8697; 8711; 8712; 8723-8725; 8730; 8744; 9515; 13500; 14183; 14411; -14827; 15947; 16040 -ҖЕПКӘ (3) ■ Арканны җепкә ялгамыйлар ○ 7001 ● 13910 (2) -ҖЕПНЕ (3) ■ Тычкан песи бәйләп куйган җепне кимерер ○ 3413 ● 7091; 8726 -ҖЕПТӘ (3) ■ Ике тирәк бер төптә, ике төймә бер җептә ○ 1770 ● 8734; 8897 -ҖЕПТӘН (1) ■ Еланнан курыккан ала җептән атламас ○ 4625 -ҖЕТЕ (3) ■ Җете кызыл тиз уңа ○ 632 ● 9351; 11967 -ҖЕТЕРЕР (2) ■ Юньле юнең җетерер, иске исең китәрер ○ 8003 ● 16928 -ҖИБӘР (3) ■ Бетне таякка җибәр - аякка менәр ○ 4767 ● 15052; 16447 -ҖИБӘРӘ (2) ■ Шайтан үзе керә алмаган җиргә аракысын җибәрә, ди ○ 9853 ● 17046 -ҖИБӘРЕП (1) ■ Астан ут җибәреп яту ○ 8555 -ҖИБӘРЕРМЕН (2) ■ Кызыл үгез җибәрермен ○ 3325 ● 9092 -ҖИБӘРМӘ (4) ■ Һавадагы торнаны тотам дип, кулыңдагы чыпчыкны җибәрмә ○ 4141 ● 8710; -16973 (2) -ҖИБӘРМӘС (3) ■ Куркак эт тотканын җибәрмәс ○ 3510 ● 14200; 14902 -ҖИБӘРМИ (3) ■ Күңел ни теләми, язык җибәрми ○ 12541 ● 12639; 14223 -ҖИБӘРМИЛӘР (1) ■ Яхшы кызны авылдан җибәрмиләр ○ 13053 -ҖИБӘРСӘ (1) ■ Йорт эте куянны куып җибәрсә, тоттыга сана ○ 3485 -ҖИБӘРСӘҢ (4 | 1) ■ Этне илчегә җибәрсәң, илгә бәла китерер ○ 3700 ● 4110; 7016:3; 13978; -ҖИБӘРҮ (2) ■ Кызыл әтәч җибәрү ○ 4389 ● 10510 -ҖИГӘ (2) ■ Аты бар җигә белер, җиккәч китә белер ○ 2588 ● 2769 -ҖИГӘЛӘР (3) ■ Карт бияне төпкә җигәләр, яшь бияне кырга җигәләр ○ 2827 (2) ● 4214 -ҖИГӘН (3) ■ Тилемзәк җигән аекмас ○ 1314 ● 4532; 11940 -ҖИГӘР (3) ■ Җигә белгән айгыр җигәр ○ 2769 ● 10783 (2) -ҖИГӘРГӘ (1) ■ Байлыкка чама юк, җигәргә чана юк ○ 7525 -ҖИГӘРЕҢӘ (1) ■ Күршең бай булса да, җигәреңә тай булсын ○ 5214 -ҖИГӘРЛЕК (1) ■ Егет чак - егәрле чак, арыслан тотып җигәрлек чак ○ 12864 -ҖИГЕЛӘ (1) ■ Күндәм ат күп җигелә ○ 2669 -ҖИГЕЛЕР (1) ■ Аргамакка авыр булса, арбага җигелер ○ 2785 -ҖИГЕЛҮ (1) ■ Тормыш арбасына җигелү ○ 14773 -ҖИГҮГӘ (1) ■ Тал дуга талдырып җигүгә яхшы ○ 7068 -ҖИГҮЕННӘН (1) ■ Егетнең егетлеге ат җигүеннән билгеле ○ 12876 -ҖИГҮЛЕ (1) ■ Тилегә акыл бирсәң, атың җигүле булсын ○ 11653 -ҖИДӘҮ (2) ■ Берәү - сука белән, җидәү - кашык белән ○ 1387 ● 9908 -ҖИДЕ (73 | 1) ■ Җидегән йолдыз җиде әйләнә, Тимерказык урынында ○ 76 ● 249; 250; 865; -1031; 1065; 1122; 1348; 1557; 1565; 1765; 1915; 1922; 2286; 2973; 3376; 4364; 4806; 5127; 6736; -6917; 7730; 8015; 8079 (2); 8100; 8590; 8727; 8947; 8982; 9062; 9208; 10072; 10113; 10224; -10874; 11700; 11751; 12227; 12377; 12462; 12693; 12732; 13059; 13091; 13159; 13400; 13441; -13623 (2); 13646; 13725; 13780; 14054; 14095; 14109; 14204, :1; 14231; 14533 (2); 14537; 14641; -14652; 14702; 15094; 15436; 15563; 16294; 16692 (2); 16791; 16814; 16909 -ҖИДЕГӘ (1) ■ Җиңел-җиңел җидегә төйим дә, тугызарлап тырмалыйм ○ 8080 -ҖИДЕГӘН (2) ■ Җидегән йолдыз җиде әйләнә, Тимерказык урынында ○ 76 ● 77 -ҖИДЕЛӘТТЕ (1) ■ Үтмәс пычак, яман ат икеләтте җәфамны; яман хатын, яшь бала җиделәтте -җәфамны ○ 13779 -ҖИДЕНЕ (1) ■ Эте җидене балаласа да, савып эчәр сөт бирмәс ○ 3683 -ҖИДЕНЧЕ (1) ■ Җиденче кат күктә хис итү ○ 106 -ҖИДЕРЕП (1) ■ Татлы җидереп, ачы костыру ○ 9783 -ҖИДЕРМӘС (2) ■ Байлык ни дидермәс, ачлык ни җидермәс ○ 7250 ● 9568 -ҖИДЕСЕ (1) ■ Җиде Гәрәй җиде төштә, җидесе дә җиңел эштә ○ 8079 -ҖИДЕСЕН (1) ■ Ишәк җиде төрле йөзә белсә дә, су янына килгәч, җидесен дә онытыр ○ 2973 -ҖИДЕСЕНДӘ (1) ■ Җидесендә ни булса, җитмешендә шул булыр ○ 15142 -ҖИДЕШӘР (1) ■ Мулла белән ишанның корсаклары җидешәр тиредән тегелгән була, ди ○ 17019 -ҖИЗ (11) ■ Эшләгән җиз ялтырар, эшләмәгән - черер ○ 324 ● 2452; 6617; 7731; 7756; 7770; 8757; -11053; 12821; 13158; 14657 -ҖИЗНӘ (1) ■ Ата - җизнә, ана - казна ○ 14415 -ҖИЗНӘМ (2) ■ Агам кемне алса, җиңгәм шул; апам кемгә барса, җизнәм шул ○ 14555 ● 14654 -ҖИЗНӘСЕ (2) ■ Этнең җизнәсе күп булыр ○ 3738 ● 14653 -ҖИЗНЕ (2) ■ Җизне ялтырату белән алтын булмас ○ 326 ● 7749 -ҖИЗНЕҢ (1) ■ Тилеләргә кыңгырау таксалар, җизнең бәясе алтынга чыгар иде ○ 11666 -ҖИЗНИ (6) ■ Заманасына күрә дуңгызны җизни диярсең ○ 816 ● 2896; 2909; 3012; 4646; 14254 -ҖИК (4) ■ Атның кечкенәсен макта, зурысын җик ○ 2574 ● 2657; 2725; 13314 -ҖИКӘН (3) ■ Җирле - җирендә, җикән - күлендә ○ 218 ● 4175; 4981 -ҖИКЕРМӘ (1) ■ Җилгә каршы төкермә - кире битеңә кайтачак; җилгә каршы җикермә - сүзең -җилгә китәчәк ○ 1193 -ҖИККӘН (6) ■ Игеннең җаен иккән белер, арбаның җаен җиккән белер ○ 1405 ● 2733; 5124; -6470; 11144; 12924 -ҖИККӘНДӘ (1) ■ Ага акканда, җиңгә җиккәндә яхшы ○ 14541 -ҖИККӘННӘН (1) ■ Яман атны җиккәннән яхшы ат белән үлгәнең артык ○ 2708 -ҖИККӘНЧЕ (1) ■ Атасы ат җиккәнче улы атланып чапкан ○ 14359 -ҖИККӘЧ (1) ■ Аты бар җигә белер, җиккәч китә белер ○ 2588 -ҖИКМӘ (1) ■ Ат янына сыер җикмә ○ 2532 -ҖИКМӘСӘҢ (2) ■ Җикмәсәң дә ат яхшы, сөймәсәң дә яр яхшы ○ 12796 ● 13060 -ҖИКСӘҢ (2) ■ Сыер җиксәң, ат йөрешен көтмә ○ 3199 ● 3312 -ҖИКСЕНСӘҢ (1) ■ Кара ипине җиксенсәң, кара көнгә калырсың ○ 9263 -ҖИКСЕТӘ (1) ■ Эш бәрәңге ашау түгел, кайчак бәрәңге дә җиксетә ○ 6166 -ҖИЛ (87 | 2) ■ Ай күргән, кояш алган, җил очырып киткән ○ 86 ● 151; 375; 490; 641; 708; 1084; -1113 (2); 1154; 1157; 1177-1191; 1201; 1207; 1226; 1237-1243; 1429; 1494; 1512; 1713; 2233; -2536; 3079; 3142; 3667; 3777; 3967; 5442; 5854; 5949; 5952; 5976; 7007; 7021; 7092; 8057; -8290; 8509; 8570; 8637; 8638 (2); 8653; 8854; 8924; 8971; 10340; 10725; 11471; 12797; 12851; -13109; 13284; 13564; 13623; 13725; 13761; 14190; 14574; 14845; 14878; 15120; 15718; 15733, -:1; 15845, :1; 15859; 16068 -ҖИЛӘГЕ (4) ■ Кыш уртасында - кура җиләге ○ 1043 ● 1807; 14195; 16426 -ҖИЛӘК (6) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр аппагым ○ 1073 ● 1772; 1825; 1826; 5128; 8474 -ҖИЛӘККӘ (2) ■ Чикләвек җыйганда җиләккә бармыйлар ○ 1764 ● 1826 -ҖИЛӘКНЕ (1) ■ Җиләкне вакытында җыялар ○ 1827 -ҖИЛӘН (2) ■ Кыш көне җиде җилән кигәнче бер тун ки ○ 865 ● 8947 -ҖИЛӘНЕ (1) ■ Егет җилле, җиләне кыскарак ○ 12932 -ҖИЛӘННӘН (1) ■ Җәйгә чыкса - чикмәннән, кышка керсә - җиләннән ○ 8996 -ҖИЛӘР (1) ■ Җиткән егеткә ни кирәк - менеп җиләр ат кирәк ○ 12925 -ҖИЛӘТӘ (1) ■ Гел бер ипи генә ашасаң, ул да җиләтә ○ 9202 -ҖИЛГӘ (19) ■ Болыт җилгә каршы йөрми ○ 1079 ● 1192; 1193 (3); 1194-1196; 1198; 1245; 1485; -3275; 4263; 7093; 8501; 8637; 12792; 15040; 15052 -ҖИЛГӘНДӘ (2) ■ Юрганың кадере җилгәндә беленер ○ 2810 ● 12196 -ҖИЛГӘРЕРСЕҢ (1) ■ Ничек чәчсәң шулай җилгәрерсең ○ 1430 -ҖИЛ-ДАВЫЛ (1) ■ Бер караганда ал да гөл, бер караганда җил-давыл ○ 1213 -ҖИЛДӘ (1) ■ Ялгыз агач җилдә тиз сына ○ 1711 -ҖИЛДӘЙ (1) ■ Җиккән атың җилдәй булсын ○ 2733 -ҖИЛДӘН (7) ■ Җилдән килгән жәл түгел ○ 1197 ● 1198; 1721; 3442; 5900; 13780; 16365 -ҖИЛДЕРМИ (1) ■ Җилдерми йөгерек басылмый ○ 2814 -ҖИЛЕ (4) ■ Яз башының җиле ярдай атаңны егар ○ 974 ● 1199; 12917; 13880 -ҖИЛЕГЕРСЕҢ (1) ■ Күккә карап йөрсәң абынырсың, җиргә карап йөрсәң җилегерсең ○ 57 -ҖИЛЕК (2) ■ Эттән калган сөяктән җилек көтмә ○ 3741 ● 11602 -ҖИЛЕККӘ (1) ■ Ит - иткә, мае - җилеккә ○ 9229 -ҖИЛЕКТЕРМИ (1) ■ Җир алмасы җилектерми ○ 1627 -ҖИЛЕМ (1) ■ Кайчы белән җилем - белеме сайга гыйлем ○ 16582 -ҖИЛЕН (2) ■ Бозлавыкта бозау ташлар, җәйләүдә җилен башлар ○ 3246 ● 14655 -ҖИЛЕНЕНДӘ (3) ■ Сыер җиленендә сөт ачымый ○ 3200 ● 3216; 3217 -ҖИЛЕНЕННӘН (1) ■ Сыерның сөте җиленендә, җилененнән алда телендә ○ 3217 -ҖИЛЕНЛӘГӘНДӘ (1) ■ Тана сыер җиленләгәндә белми, бозаулаганда белә ○ 3279 -ҖИЛЕНЛӘП (2) ■ Җилгә җиленләп, бозга бозаулап ○ 1245 ● 3275 -ҖИЛЕП (1) ■ Егетлек җилеп үтә, картлык чабып җитә ○ 15033 -ҖИЛКӘ (7) ■ Йорт җилкә өстендә ○ 8264 ● 10856; 10875; 10876; 14434; 15474; 16559 -җилкә → арка-җилкә -ҖИЛКӘГӘ (1) ■ Көянтә суга бара, җилкәгә суга бара ○ 9938 -ҖИЛКӘМ (1) ■ Кияү-кияү дия җилкәм җиргә тия ○ 13418 -ҖИЛКӘН (2) ■ Буяулы ишкәктән чыпта җилкән артык ○ 7012 ● 12851 -ҖИЛКӘНГӘ (2) ■ Җилкәнгә карап җил исми ○ 7092 ● 12851 -ҖИЛКӘНЕ (1) ■ Җилкәне юк тал каек җилгә каршы баралмас ○ 7093 -ҖИЛКӘННЕ (1) ■ Зур җилкәнне каты җил генә өреп тутыра ала ○ 7021 -ҖИЛКӘҢӘ (1) ■ Эшең калса иртәгә, чуан чыгыр җилкәңә ○ 6194 -җилкәңне → арка-җилкәңне -ҖИЛКӘСЕ (4) ■ Яз җиткәнне җилкәсе җылынгач белгән ○ 1061 ● 7308; 10835; 10877 -ҖИЛКӘСЕН (2) ■ Бүре, ач булса да, җилкәсен көдрәйтер ○ 2129 ● 13875 -ҖИЛКӘСЕНӘ (1) ■ Уракчының җилкәсенә карама, көлтәсенә кара ○ 1457 -ҖИЛКӘСЕНДӘ (2) ■ Бүрәнәнең юан башы кем җилкәсендә булса, шуңа авыр ○ 1910 ● 12445 -ҖИЛКӘСЕННӘН (1) ■ Эт этне, җиңсә, җилкәсеннән талар ○ 3657 -ҖИЛКЕНӘ (1) ■ Шомырт чәчәк аткан вакытта кызлар җилкенә, балан чәчәк аткан вакытта -балык сикерә ○ 1819 -ҖИЛКЕНГӘН (2) ■ Алдан җилкенгән - соңыннан җебенгән ○ 757 ● 11793 -ҖИЛКЕНЕП (1) ■ Ашаганда колагың селкенеп торсын, эшләгәндә йөрәгең җилкенеп торсын ○ 6026 -ҖИЛКЕНСӘ (1) ■ Тиле җилкенсә тирәк селке��ә ○ 11651 -ҖИЛКЕНСЕН ( | 1) ■ Эшләгәндә йөрәгең җилкенсен, ашаганда колагың селкенсен ○ 6026:1 -ҖИЛ-КӨН (1) ■ Аса-көсә айбатакка җил-көн үтмәсен ○ 1208 -ҖИЛЛӘМИ (1) ■ Җил җилләми, томан ачылмый ○ 1191 -ҖИЛЛӘР (1) ■ Нинди җилләр ташлады? ○ 1223 -ҖИЛЛӘТӘ (1) ■ Җәйге эшләпә җилләтә, кышкы эшләпә тирләтә ○ 1018 -ҖИЛЛЕ (7) ■ Җилле яңгыр тиз туктый, җирән ат тиз арый ○ 1200 ● 4952; 6300; 10841; 12890; -12931; 12932 -ҖИЛЛЕЛЕК (1) ■ Егетлек - җиллелек, яшьлек - тилелек ○ 12871 -ҖИЛЛЕРӘК (1) ■ Карын тирәсендә май җиллерәк була ○ 9266 -ҖИЛНЕ (3) ■ Яландагы җилне кем тоткан ○ 1153 ● 1201; 1713 -ҖИЛНЕКЕ (1) ■ Җилнеке - давылга ○ 1202 -ҖИЛНЕҢ (1) ■ Җилнең эше суырмак, утның эше куырмак ○ 1203 -ҖИЛСЕЗ (4) ■ Сусыз юа, җилсез киптерә ○ 532 ● 1204; 1391; 1759 -ҖИЛ-ЯҢГЫР (1) ■ Җил-яңгыр тидермәү ○ 1244 -ҖИМ (17 | 3) ■ Арыслан сунар тапмактан гаҗиз калмас, карчыга чыпчык авызыннан җим алмас -○ 2047 ● 2366; 2535 (2); 2647; 3829; 3879; 3942; 4190; 4229, :1; 4234, :1 (2); 4452; 4715; 12870; -14471; 17008 (2) -ҖИМӘДЕМ (1) ■ Төядәй кыз биреп, төймәдәй ит җимәдем ○ 13254 -ҖИМӘС (7) ■ Эттән калганны арыслан җимәс ○ 2064 ● 3824; 5835 (2); 9185; 9750; 9794 -ҖИМӘСӘҢ (1) ■ Бирмәсә дә бай яхшы, җимәсәң дә май яхшы ○ 7327 -ҖИМӘСЛӘР (1) ■ Зәхмәтсез бал җимәсләр ○ 4730 -ҖИМГӘ (1) ■ Карга җимгә төшмәс борын ○ 4014 -ҖИМЕ (2) ■ Күкнең кошын җирнең җиме һәлак итә ○ 61 ● 215 -ҖИМЕН (3) ■ Тозакчы күренмәс, җимен күрсәтер ○ 2020 ● 2703; 3872 -ҖИМЕРӘ (7) ■ Тауны тәкә сөзеп җимерә алмый ○ 169 ● 4174; 4807; 5422 (2); 10290; 13844 -ҖИМЕРГӘН (2) ■ Бер кортлы кәҗә бөтен читәнне җимергән ○ 3005 ● 13844 -ҖИМЕРГӘННЕҢ (1) ■ Өй җимергәннең өе булмас ○ 8331 -ҖИМЕРЕК (1) ■ Балта остасының үз йорт тирәсе һаман җимерек ○ 1895 -ҖИМЕРЕЛЕР (1) ■ Бер тай әйткән: "Тагын да ныграк чабар идем, җир җимерелер дип куркам!" - дигән ○ 2848 -ҖИМЕРЕЛСӘ (2) ■ Яр җимерелсә, җәен үлә ○ 4528 ● 7440 -ҖИМЕРЕП ( | 1) ■ Насыйп аш теш җимереп керә ○ 9186:1 -ҖИМЕРЕРГӘ (1) ■ Аракының биргән көче авыз җимерергә ярый ○ 9818 -ҖИМЕРСЕН (1) ■ Кәҗәсе тал кимерсен, егете идән җимерсен ○ 12896 -ҖИМЕРТСЕН (1) ■ Бай булсын, абзары тулы тай булсын, ул тайларны симертсен, абзарларын -җимертсен ○ 7519 -ҖИМЕРҮ (1) ■ Арт белән киртә җимерү ○ 8641 -ҖИМЕТЕНӘ (1) ■ Җиметенә карама, егетенә кара ○ 12923 -ҖИМЕШ (17 | 1) ■ Җимеш юк җирдә чөгендерне дә әфлисун диләр ○ 1626 ● 1782; 1784; 1800; -1804; 1806; 1810; 1814; 1816; 1818; 1820; 1822; 1828; 1847; 1850; 6049; 7491; 14288:1 -ҖИМЕШЕ (21) ■ Җиренә күрә җимеше ○ 217 ● 1628 (2); 1780; 1781; 1817; 1837; 5389; 6008; -6148; 7825 (2); 11802; 11919; 12441 (2); 13929; 13934; 14087; 15866; 16573 -ҖИМЕШЕН (2) ■ Җимешен аша, бакчасын сорама ○ 1829 ● 1830 -ҖИМЕШЕННӘН (2) ■ Агач беленә җимешеннән, әдәм - кылынмышыннан ○ 6007 ● 11058 -ҖИМЕШЕНЧӘ (1) ■ Ире - җиренчә, җире - җимешенчә ○ 13526 -ҖИМЕШЛӘР (1) ■ Томан төшә - җимешләр пешә ○ 1141 -ҖИМЕШЛЕ (4) ■ Җимешле агач зур булмый ○ 1831 ● 1832; 1835; 13951 -ҖИМЕШНЕ (1) ■ Җимешне вакытында аша, эшне вакытында эшлә ○ 6276 -ҖИМЕШНЕҢ (3) ■ Җимешнең асылын эт ашый ○ 1833 ● 1838; 1839 -ҖИМЕШСЕЗ (4) ■ Җимешсез агач - утын, яңгырсыз болыт - төтен ○ 1834 ● 1835; 1836; 16570 -ҖИМЕШТӘН (2) ■ Тирәк, башын югары күтәргән өчен, җимештән коры калган ○ 1753 ● 1849 -ҖИМИ (2) ■ Берен җими ярлы үләр, меңен җими бай үләр ○ 7320 ● 7320 -ҖИМНЕ (1) ■ Ач балык җимне кармагы белән йотар ○ 4441 -ҖИНАЯТЬ (2) ■ Нәфес - җинаять җитәкчесе ○ 11883 ● 16820 -ҖИНАЯТЬЧЕНЕҢ (1) ■ Җинаятьченең җаны уч төбендә ○ 12640 -ҖИҢ (9) ■ Байның кулы сынса - җиң эчендә ○ 7285 ● 8900; 8901; 8946; 8965; 8992; 8994; 10251; -ҖИҢӘ (15) ■ Эт күп булса, бүрене җиңә ○ 3615 ● 4594; 5686; 6519; 7795; 11354; 11838; 14231; -14290; 14889; 15339 (2); 15946; 16610 (2) -ҖИҢӘР (12) ■ Арка ишле эт бүрене җиңәр ○ 3452 ● 3511; 4100 (2); 4794; 4822; 4836; 5654 (2); -6394; 12442; 16533 -ҖИҢГӘ (7) ■ Итәктән тартсаң - җиңгә, җиңнән тартсаң итәккә җитми ○ 8967 ● 13157 (2); -13413; 13424; 14541; 14658 -ҖИҢГӘДӘ (1) ■ Каз ачуы каргада, кыз ачуы җиңгәдә ○ 13088 -ҖИҢГӘМ (1) ■ Агам кемне алса, җиңгәм шул; апам кемгә барса, җизнәм шул ○ 14555 -ҖИҢГӘН (9) ■ Бүре булышкач, черки дә атны җиңгән ○ 4773 ● 5556; 6006; 10448; 11180; 11350; -12461 (2); 16674 -ҖИҢГӘНЕН (1) ■ Галим белгәнен әйтер, ахмак җиңгәнен әйтер ○ 16542 -ҖИҢГӘСЕ (1) ■ Кызы бар өйнең җиңгәсе сөйкемле ○ 13101 -ҖИҢГӘСЕЗНЕҢ (1) ■ Ардаксызның аркасы туза, җиңгәсезнең җиңе туза ○ 14586 -ҖИҢГӘСЕН (1) ■ Ахмак килен җиңгәсен асрау дип белер ○ 13341 -ҖИҢГИ (7) ■ Кирәк булса - кәҗәне җиңги, тәкәне җизни диярсең ○ 3012 ● 13110; 14560; -14636 (2); 14656; 14657 -ҖИҢДЕМ (2) ■ Юләр "җиңдем" дияр, акыллы "юл бирдем" дияр ○ 11722 ● 12173 -ҖИҢДЕРМӘС (1) ■ Батыр ир яуда җиңелмәс, матур хатын ирдән җиңдермәс ○ 13798 -ҖИҢЕ (12) ■ Бишмәтенең җиңе юк, ыштанының төбе юк ○ 8954 ● 8961; 8976; 8982; 8993; 8994; -9045; 10849; 11642; 11673; 12770; 14586 -җиңе → итәге-җиңе, итәк-җиңе -ҖИҢЕЛ (35) ■ Ташны ташлыйсы җиңел, күтәрәсе авыр ○ 182 ● 233; 402; 539; 1682; 1921; 2464; -3473; 5395; 5826; 5931; 6190 (2); 6277; 6682; 6996; 7046; 7917; 7975; 8079; 9343; 9528; 9737; -10428; 10741; 11914; 11992; 12712 (2); 13286; 14628; 14776; 15110; 15169; 16407 -ҖИҢЕЛӘЯ (1) ■ Авыр таш, кузгатсаң, җиңеләя ○ 109 -ҖИҢЕЛГӘН (1) ■ Песине җиңеп, тычканнан җиңелгән ○ 3428 -ҖИҢЕЛДЕР (1) ■ Галим булмак җиңелдер, әдәм булмак читендер ○ 11115 -ҖИҢЕЛЕН (1) ■ Элек җиңелен эшләсәң, соңыннан авыры кала ○ 6157 -ҖИҢЕЛЕР (2) ■ Сөзешкәндә мөгезсез тәкә җиңелер ○ 3135 ● 6394 -ҖИҢЕЛ-ҖИҢЕЛ (1) ■ Җиңел-җиңел җидегә төйим дә, тугызарлап тырмалыйм ○ 8080 -ҖИҢЕЛЛЕК (2) ■ Күршеңә бәла килү сиңа җиңеллек түгел ○ 5228 ● 14777 -ҖИҢЕЛМӘС (1) ■ Батыр ир яуда җиңелмәс, матур хатын ирдән җиңдермәс ○ 13798 -ҖИҢЕЛНЕ (4) ■ Җиңелне эзләгән авырга каба ○ 640 ● 641; 6619; 14972 -ҖИҢЕЛРӘК (2) ■ Кәкре агачны төзәйтүдән төзен кәкрәйтү җиңелрәк ○ 1927 ● 5715 -ҖИҢЕМ (2) ■ Җиңем яман булса да, якам яхшы ○ 8995 ● 14585 -ҖИҢЕН (2) ■ Үз илендә йөри җиңен салып, чит илдә - мескен, гарип ○ 5146 ● 14654 -ҖИҢЕННӘН (2) ■ Егет булган кеше җиңеннән елан чыгарыр ○ 12842 ● 13851 -ҖИҢЕҢ (2) ■ Бай булсаң, барың белән битеңне сөрт, ярлы булсаң җиңең белән тиреңне сөрт -○ 7163 ● 10979 -җиңең → итәк-җиңең -ҖИҢЕП (4) ■ Песине җиңеп, тычканнан җиңелгән ○ 3428 ● 5324; 11605; 12177 -ҖИҢМӘГӘННЕ (1) ■ Беләк җиңмәгәнне белек җиңәр ○ 16533 -ҖИҢМӘС (4) ■ Кичүсез елга юк, батыр җиңмәс дошман юк ○ 5586 ● 12442; 15855; 16294 -ҖИҢМИ (1) ■ Җиңми беләк, җиңә теләк ○ 11354 -ҖИҢМИЛӘР (1) ■ Бәлане кайгырып җиңмиләр ○ 14819 -ҖИҢНӘН (2) ■ Итәктән тартсаң - җиңгә, җиңнән тартсаң итәккә җитми ○ 8967 ● 11010 -җиңне → итәк-җиңне -ҖИҢСӘ (1) ■ Эт этне, җиңсә, җилкәсеннән талар ○ 3657 -ҖИҢҮ (1) ■ Дошманны көч белән җиңүгә караганда акыл белән җиңү файдалырак ○ 5331 -ҖИҢҮГӘ (2) ■ Дошманны көч белән җиңүгә караганда акыл белән җиңү файдалырак ○ 5331 -● 5575 -ҖИР (112 | 3) ■ Күк ялынып та бирми, җир соратып та тормый ○ 53 ● 55; 63; 79; 100; 107; 112; -124; 149; 210; 211; 212, :1, :2, :3; 213; 226 (2); 243; 249-252; 253 (2); 288; 459; 604; 1348; -1374 (2); 1375; 1404; 1425; 1438; 1451; 1455; 1478-1481; 1627; 2283; 2462; 2482; 2511; 2552; -2613; 2788; 2848; 3848; 3933; 4046 (2); 4531; 4617; 4701; 4710; 4888; 4893; 4932 (2); 4935; -4967; 5042; 5048; 5061; 5062; 5072; 5125; 5126 (2); 5981; 5982; 6034; 6448 (2); 6617; 6866; -6874; 6887; 6901; 6983; 7502; 7730; 7814; 8439; 8447; 8507; 8757; 9028; 10367; 10721; 10736; -11090; 11236; 12269; 12313; 12884; 12886; 13467; 13525; 13583; 13871; 14335; 14470; 14622; -15160; 15224; 15405; 15428; 15563; 15671; 16979; 17078 -җир → йорт-җир -ҖИРӘН (3) ■ Җилле яңгыр тиз туктый, җирән ат тиз арый ○ 1200 ● 6430; 12347 -ҖИРӘНӘ (1) ■ Кичә йомыркадан чыкты, бүген кабыгыннан җирәнә ○ 4352 -ҖИРӘНГӘН (6) ■ Чиләктән җирәнгән бия ач калыр ○ 2835 ● 3295; 4122; 12269; 13572 (2) -ҖИРӘНЕР (2) ■ Үгез судан җирәнер, су үгездән җирәнер ○ 3305 (2) -ҖИРӘНСӘ (2) ■ Колан кактан җирәнсә, как таба алмый чүлдә үләр ○ 2229 ● 14566 -ҖИРӘНЧӘК (1) ■ Җирәнчәк аш җимәс ○ 9750 -ҖИРГӘ (100 | 1) ■ Күк үзенең яхшылыгын җиргә төшерә ○ 54 ● 55; 57; 100; 101; 127; 128; -227; 251; 436; 457 (2); 1102; 1150; 1165; 1228; 1284; 1394; 1463; 1472; 1482; 1483; 1566; 1579; -1661:2; 1728; 1936; 1989; 2476; 2502; 2552; 2703; 2940; 3035; 3369; 3785; 3849; 4084; 4779; -4816; 5024; 5047 (2); 5060; 5063; 5587; 5642; 5643; 5919; 6877; 6885; 7447; 7604; 8284; 8463; -8608; 8625; 8632; 8639; 8870; 9853; 10025; 10178; 10237; 10325; 10357; 10595; 10648; 10765; -10787; 10847; 10978; 10985; 10994; 11012; 11070; 11208; 11268; 11280; 11989; 13075; 13190 (2); -13418; 13888; 14079; 14083; 14575; 14597 (2); 14795; 14818; 14920; 15050; 15625; 15922; -15967 (2); 16100; 16468; 17059 -ҖИРДӘ (141 | 8) ■ Түбәң күктә булса да, аягың җирдә булыр ○ 68 ● 129; 135; 168:2; 184; 185; -193; 255; 271; 272 (3); 281; 450; 458; 478; 484 (2); 521; 592 (2); 615 (2); 653; 654; 694 (2); -741; 1250; 1279 (2); 1326; 1462:1, :2; 1626; 1648; 1651; 1733; 1800; 1898; 1949; 1969; 2204; -2473; 2502; 3023; 3282; 3298; 3352; 3577; 3640; 3817; 3844; 4314; 4413; 4460; 4508; 4589 (2); -4676; 4711; 4817; 4884; 4899; 5073; 5087; 5165; 5301 (2); 5478 (2); 5480 (2); 5565; 5609; 5614; -5649 (2); 5980 (2); 6120; 6249; 6397; 7006; 7048; 7266; 7597 (2); 7742; 7743; 7805; 7807; -7922; 7942; 7964; 8319; 8352; 8813; 8922; 9130 (2); 9655; 9973; 10090; 10168; 10766; 11004; -11063; 11175; 11458; 11561; 11656; 11849; 12099; 12239 (2); 12271 (2); 12365; 12389 (2), :1 (2); -12761 (2); 12872; 13267; 13491; 13557; 14508; 14795; 14927; 15447; 15544 (2); 15963; 16049; -16231; 16607; 16959 (2); 16998 (2); 17058; 17077 (2), :1 (3) -ҖИРДӘГЕ (1) ■ Канаты бәйсез азат кош җирдәге тозакка үзе төшәр ○ 3837 -ҖИРДӘГЕН (1) ■ Җирдәген - бармак белән, судагын - кармак белән ○ 1484 -ҖИРДӘЙ (1) ■ Туган җирдәй җир булмас, туган илдәй ил булмас ○ 5061 -ҖИРДӘН (48 | 1) ■ Җирдән бизеп күккә чыгып булмый ○ 80 ● 102; 299; 1102; 1400; 1406; 1485; -1513; 1649; 1945; 1952; 1957 (2); 2767; 2878; 4539; 4687; 4867; 5029; 5062; 5707; 5717; 6582; -7345; 7709:1; 8444; 8528; 8538; 8556; 8723; 9384; 10178; 10223; 10428; 10472; 10749; 12663; -13344 (3); 13563; 13797; 14837; 16109; 16464; 16465; 16512; 16877; 16885 -ҖИРЕ (21) ■ Җире байның иле бай ○ 214 ● 215; 216; 459; 1373; 1486; 2298; 4972; 5058; 5126; -6997; 8031 (2); 8690 (2); 8961; 8991; 13526; 14590; 15193; 15227 -ҖИРЕМ (4) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына төз -булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 ● 4089; 4106; 13574 -ҖИРЕМӘ (1) ■ Хода күген белсен, минем җиремә тимәсен ○ 16873 -ҖИРЕН (8) ■ Куян бала тапкан, куяр җирен тапмаган ○ 2248 ● 2253; 2388; 5038; 8484; 8506; -12296; 15345 -җирен → илен-җирен, йорт-җирен -ҖИРЕНӘ (14) ■ Таш төшкән җиренә авар ○ 171 ● 217; 491; 1837; 2381; 3152; 3418; 3850; 4132; -4814; 6039; 6607; 6997; 11967 -ҖИРЕНДӘ (14) ■ Таш төшкән җирендә ��үкләнсен ○ 172 ● 218; 1276; 2164; 3089; 3214; 4168; -5012 (2); 6528; 7753; 7884; 13183; 16549 -ҖИРЕННӘН (4) ■ Арышның баш чыгарган җиреннән урак йөри ○ 1532 ● 5127; 13485; -ҖИРЕНЧӘ (1) ■ Ире - җиренчә, җире - җимешенчә ○ 13526 -ҖИРЕҢ (4) ■ Үз җирең бер карыш булса да яхшы ○ 208 ● 1487; 1488; 5124 -ҖИРЕҢӘ (2) ■ Баскан җиреңә үлән бетте ○ 1354 ● 1452 -ҖИРЕҢДӘ (3) ■ Үз җиреңдә теләсә ни эшләсәң дә ирекле ○ 209 ● 5120; 5128 -ҖИРЕҢНӘН (1) ■ Зыян күргән җиреңнән файда көтмә ○ 7899 -җиреңне → йортыңны-җиреңне -ҖИРЕҢНЕҢ (1) ■ Игенче булсаң, җиреңнең башында бул; хатын булсаң, өеңнең башында бул -○ 13639 -ҖИРЛӘР (1) ■ Аңарчы тигез җирләр түмгәккә әйләнер әле ○ 225 -ҖИРЛӘРДӘ (1) ■ "Каен агачы бар җирдә авыру бар микән?" - дип әйтәләр, ди, каен агачы юк -җирләрдә ○ 1733 -ҖИРЛӘРЕ (1) ■ Өртенә белми өртенгән - ят җирләре күренгән ○ 8834 -ҖИРЛЕ (4) ■ Җирле - җирендә, җикән - күлендә ○ 218 ● 2119; 2274 (2) -ҖИРЛЕК (1) ■ Ир-егеттә ирлек бар, батырлыкка җирлек бар ○ 13484 -ҖИРНЕ (19 | 2) ■ Күккә карап, җирне уйла ○ 58 ● 245; 261; 1102; 1345; 1427; 1445; 1455; 1489; -1490; 2939; 8436; 10107; 10899; 10983; 11078:2, :2; 13446; 15232; 15354; 15699 -ҖИРНЕҢ (13) ■ Күкнең кошын җирнең җиме һәлак итә ○ 61 ● 81; 125; 143; 144; 219; 221; 2207; -2318; 3319; 5983; 8759; 12955 -ҖИРСИ (1) ■ Чит җирдә мал да җирси ○ 5087 -ҖИСӘҢ (1) ■ Берәүнең түшен җисәң, үзеңнең очаңны сайла ○ 9635 -ҖИСЕМЕ (1) ■ Җисеме булса, исеме булыр ○ 633 -ҖИСЕМЕНӘ (1) ■ Нәрсәнең исеме җисеменә муафыйк булсын ○ 605 -ҖИСЕМСЕЗ (1) ■ Исемсез, җисемсез нәрсә булмас ○ 571 -ҖИТ (2) ■ Әйт тә сүзеңә җит, меңгәш тә өеңә җит ○ 16207 (2) -ҖИТАЛМАМ (1) ■ Бүз алашам арыса, Бүре ханга җиталмам, энем-углым күп туды, күп туса да -кол туды, ханга гарызым әйталмам ○ 5785 -ҖИТӘ (30) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 ● 36; 420; -696; 775; 2655; 2723; 3437; 3945; 4795; 4864 (2); 5809; 5817 (2); 6874; 6877; 7617; 7818; 11231; -11566; 12020; 12368; 13653; 13930; 15033; 15428; 15999; 16350; 16918 -ҖИТӘК (2) ■ Җитәк белән Тотак ○ 5525 ● 8964 -ҖИТӘККӘ (1) ■ Баланың берсе итәктән җитәккә күчкәнче, икенчесе итәккә менеп утыра ○ 13988 -ҖИТӘКЛӘП (1) ■ Куй күрмәгән куй күрсә, җитәкләп йөреп утлатыр ○ 3096 -ҖИТӘКЛИ (1) ■ Бер төлке җиде бүрене җитәкли ○ 2286 -ҖИТӘКТӘ (1) ■ Бала җитмештә дә җитәктә ○ 13960 -ҖИТӘКЧЕДӘН (1) ■ Начар җитәкчедән яхшыга рәхмәт, яманга нәләт юк ○ 5860 -ҖИТӘКЧЕҢ (1) ■ Алдыңда җитәкчең булсын, артыңда терәкчең булсын ○ 670 -ҖИТӘКЧЕСЕ (1) ■ Нәфес - җинаять җитәкчесе ○ 11883 -ҖИТӘР (26 | 2) ■ Аз булса җитәр, күп булса бетәр ○ 542 ● 1093; 2546; 3284; 4092; 4129; 5361; -5561; 5734; 5793 (2); 6563; 6766; 7384; 9186:2, :2; 11070; 11786; 11812; 11816; 11967; 12961 (2); -15458; 15922; 16186; 16468; 16739 -ҖИТӘРГӘ (1) ■ Юлга чыксаң алдагы кешене җитәргә тырыш, арттагын көтмә ○ 6847 -ҖИТӘРДӘ (1) ■ Иргә дәүләт җитәрдә карга салса да каз алыр, ирдән дәүләт китәрдә лачын -салса да аз алыр ○ 13521 -ҖИТӘРЛЕК (3) ■ Көчең җитәрлек эшне барын да кылма ○ 6099 ● 9194; 10356 -ҖИТӘРСЕЗ (1) ■ Аерылсагыз айга җитәрсез, бүленсәгез көндә бетәрсез ○ 5132 -ҖИТӘРСЕҢ (5) ■ Яхшы белән юлдаш булсаң җитәрсең син моратка, яман белән юлдаш булсаң -калырсың син оятка ○ 6973 ● 8596; 11817; 12211; 12312 -ҖИТӘСЕМӘ (1) ■ Тегеләй иттем, болай иттем - җитәсемә барып җиттем ○ 6899 -ҖИТӘЧӘК (1) ■ Көтәчәк - җитәчәк, узган кайтмый ○ 911 -ҖИТЕЗ (8) ■ Җитез кеше җир астыннан җиз энә табып алыр ○ 6617 ● 11968; 13400; 13623; -13780; 14095; 14136; 14387 -ҖИТЕЗГӘ (2) ■ Җитезгә йөз өлеш, җебегәнгә бер өлеш ○ 6618 ● 11969 -ҖИТЕЗЛЕК (1) ■ Гаделлек белән сәүдә ит, җитезлек белән файда ит ○ 7896 -ҖИТЕН (5) ■ Җитен талкымыйча йомшармас ○ 1573 ● 1574; 1575; 8728; 13109 -ҖИТЕП (1) ■ Канатлы очып җитмәс җир, кайгаклы җитеп басмас җир ○ 226 -ҖИТЕШКӘН (2) ■ Җитешкән җиде җилән кияр ○ 8947 ● 11999 -ҖИТИМ (1) ■ Теләгеңә барып җитим дисәң, аңа бара торган күперне дә үзең сал ○ 11285 -ҖИТКӘН (26) ■ Кулың җиткән ботакның алмасын өз ○ 1809 ● 3424; 3850; 4006; 6333 (2); 6486; -6873; 10347; 10348; 10977; 11144; 11336; 11785; 11808; 11888; 11899; 12924; 12925; 1306113063; 13333; 15000; 15005; 15694 -ҖИТКӘНГӘ (1) ■ Көче җиткәнгә көчек тә ябыша ○ 3808 -ҖИТКӘНДӘ (1 | 1) ■ Кыдырым хатын өенә җиткәндә алгысыр ○ 13653:1 ● 15101 -ҖИТКӘНЕН (3) ■ Төянең койрыгы җиргә җиткәнен кем күргән? ○ 2940 ● 3146; 3613 -ҖИТКӘННЕ (3) ■ Яз җиткәнне җилкәсе җылынгач белгән ○ 1061 ● 4440; 15639 -ҖИТКӘНЧЕ (8) ■ Абага чәчәге ут булыр, атып җиткәнче юк булыр ○ 1247 ● 3506; 6063; 6299; -7041; 7384; 11989; 16739 -ҖИТКӘЧ (7) ■ Вакыт җиткәч агач та чери ○ 1681 ● 4306; 6476; 8480; 13059; 13140; 15141 -ҖИТКЕЗМӘ (1) ■ Ишектә утырып түргә телең җиткезмә ○ 15486 -ҖИТКЕЗМӘС (1) ■ Үткән эшкә үкенмә, үкенсәң дә җиткезмәс ○ 6273 -ҖИТКЕР (2) ■ Ат алганчы сарай җиткер ○ 2467 ● 16042 -ҖИТКЕРӘ (2) ■ Башлый белсәң бетерә бел, эшеңне җиренә җиткерә бел ○ 6039 ● 13826 -ҖИТКЕРГӘНЧЕ (1) ■ Юк әзерләп җиткергәнче бай ашап туя ○ 7435 -ҖИТКЕРЕР (5) ■ Тай атка җиткерер, ат моратка җиткерер ○ 2853 (2) ● 6334 (2); 16130 -ҖИТКЕРМӘ (1) ■ "Әлиф"тән үткәрмә, "ба"га җиткермә ○ 16711 -ҖИТКЕРҮ (1) ■ Йорт җиткерү йон теттерү түгел ○ 8265 -ҖИТМӘВЕ (1) ■ Күз күрә торып кул җитмәве яман ○ 10424 -ҖИТМӘГӘН (14) ■ Атына көче җитмәгән тәртәсен кыйнар ○ 2607 ● 3540; 4393; 5936; 6873; -9085; 9148; 10295; 10777; 10977; 14247; 15085; 15193; 15922 -ҖИТМӘГӘНГӘ (1) ■ Көчең җитмәгәнгә көчәнмә ○ 10780 -ҖИТМӘГӘНЕНӘ (1) ■ Хәзрәтеңә хәзер акча, җитмәгәненә бакыр акча ○ 7839 -ҖИТМӘГӘННЕҢ (1) ■ Авызына көче җитмәгәннең теле башына җитәр ○ 15458 -ҖИТМӘГӘЧ (2) ■ Төлке дә йөземгә буе җитмәгәч: "Пешмәгән әле", - дип әйтте, ди ○ 2295 -● 3353 -ҖИТМӘДЕ (1) ■ Олы телдән үтмәде, кече телгә җитмәде ○ 15666 -ҖИТМӘС (38) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 226; 344; 385; -538; 2546; 3035; 3596; 5643; 5890; 6484; 6593; 8320; 8697; 8806; 8853; 9637; 9664; 9738; 9998; -10369; 10467; 10978; 11070; 11752; 11812; 12959; 13649; 14406 (2); 14575 (2); 14792; 15433; -15903 (2); 15973; 16468 -ҖИТМӘСӘ (3 | 1) ■ Боерган ашка теш җитәр, яз җитмәсә кыш җитәр ○ 9186:2 ● 10776; 12540; -ҖИТМӘСЕНӘ (1) ■ Җитмәсенә җиң булдым, булмасына буй булдым ○ 8992 -ҖИТМӘСНЕҢ (2) ■ Җитмәснең үзенә дә җитмәс ○ 11752 ● 14654 -ҖИТМӘСТӘЙГӘ (1) ■ Буең җитмәстәйгә сузылма ○ 10752 -ҖИТМЕШ (12) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле авырудан дәва ○ 1302 ● 1565; 4599; 4665; 4935; 6346; 9150; 11728; 12856; 13342; 14116; 15140 -ҖИТМЕШЕНДӘ (1) ■ Җидесендә ни булса, җитмешендә шул булыр ○ 15142 -ҖИТМЕШКӘ (1) ■ Җитмешкә җиткәч китмеш ○ 15141 -ҖИТМЕШТӘ (1) ■ Бала җитмештә дә җитәктә ○ 13960 -ҖИТМИ (22 | 2) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 ● 505; 859 (2); 924 (2); 925; 2247; -3071; 3466; 4515; 5809; 6202; 6234; 8805; 8967; 9811; 10502; 10958:2, :3; 11003; 11967; 12264; -ҖИТМИЧӘ (1) ■ Сөтле сыер базарга барып җитмичә кала ○ 3228 -ҖИТСӘ (24) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 870 (2); 986; -1062 (2); 2017; 2517; 3055; 3592; 6461; 6642; 7148 (2); 8697; 9998; 11322; 14165 (2); 14875; -15025; 15026; 15102; 15103 -ҖИТСӘМ (2) ■ Бай, ханга җитсәм, дияр; ярлы, байга җитсәм, дияр ○ 7193 (2) -ҖИТТЕ (4) ■ Покрау үтте - кыш җитте ○ 932 ● 6893; 8643; 14631 -ҖИТТЕК (1) ■ Җиттек, Җәмилә, Казанга ○ 5283 -ҖИТТЕМ (2) ■ Тегеләй иттем, болай иттем - җитәсемә барып җиттем ○ 6899 ● 15037 -ҖИТҮ (3) ■ Кәҗә асрап ни файда, дуңгызга җитү кайда ○ 3021 ● 10597; 11380 -ҖИҺАЗ (1) ■ Кыз - бишектә, җиһаз - сандыкта ○ 12984 -ҖИҺАЗЫН (1) ■ Өенә күрә җиһазын кыл, заманына күрә рәвешен кыл ○ 1000 -ҖИҺАН (1) ■ Илдән биздергән дә мал, җиһан гиздергән дә мал ○ 7350 -ҖИҺАНДА (1) ■ Ач җиһанда нан юк санар ○ 9556 -ҖИЯН (1) ■ Җиян кардәш булмас, җилен аш булмас ○ 14655 -ҖИЯННЕКЕ (1) ■ Җиңги хатын җияннеке ○ 14656 -ҖИЯР (6) ■ Яман сыер ябуын җияр ○ 3237 ● 9946 (2); 11870; 13142 (2) -ҖИЯРСЕҢ (1) ■ Саяк йөрсәң, таяк җиярсең ○ 5044 -ҖОМГА (2 | 1) ■ Атнада җиде җомга ○ 1031 ● 16918, :1 -ҖОН (1) ■ Көтәсенә җон тетәм ○ 8739 -ҖОНЫ (1) ■ Аю дисәң өне юк, бүре дисәң җоны юк ○ 2109 -ҖОРДАЙ (1) ■ Җордай юртак, еландай елдам булу ○ 2346 -ҖОРЛАНМА (1) ■ Улың белән җорланма, җорлансаң улың сине елатыр ○ 14159 -ҖОРЛАНСАҢ (1) ■ Улың белән җорланма, җорлансаң улың сине елатыр ○ 14159 -ҖОТ (2) ■ Җот йортсыз калыр ○ 9751 ● 9752 -ҖОФАРНЫ (1) ■ Җофарны яшерсәң дә исеннән беленер ○ 2343 -ҖӨЕ (3) ■ Җөе күпнең көе күп ○ 8881 ● 16367; 16441 -ҖӨЕН (1) ■ Җөйче җөен җөйләгәндә көйче көен көйләр ○ 8729 -ҖӨЕНӘ (1) ■ Җөенә чөй кагу ○ 2007 -ҖӨЙ (4) ■ Йомыркадан җөй эзләмә ○ 4277 ● 4351; 8721; 14646 -ҖӨЙЛӘГӘНДӘ (1) ■ Җөйче җөен җөйләгәндә көйче көен көйләр ○ 8729 -ҖӨЙЛӘП (1) ■ Авызыңны җөйләп куй ○ 10544 -ҖӨЙЛӘСӘҢ (1) ■ Ертык күлмәкне никадәр җөйләсәң дә эзе кала ○ 8895 -ҖӨЙСЕЗ (3) ■ Җөйсез йомырка була, сөяксез бәрәңге була ○ 4346 ● 8882; 15343 -ҖӨЙЧЕ (1) ■ Җөйче җөен җөйләгәндә көйче көен көйләр ○ 8729 -ҖӨЙЧЕДӘН (1) ■ Җөйчедән җеп сорама, тимерчедән тимер сорама ○ 8730 -ҖӨП (1) ■ Дөньяның җәфасы җөп, вафасы так ○ 14741 -ҖӨЯЛЕ (1) ■ Җөяле сүз җөясен табар, җөясез сүз иясен табар ○ 16258 -ҖӨЯСЕЗ (1) ■ Җөяле сүз җөясен табар, җөясез сүз иясен табар ○ 16258 -ҖӨЯСЕН (1) ■ Җөяле сүз җөясен табар, җөясез сүз иясен табар ○ 16258 -ҖУЕЛГАН (1) ■ Утка барган уелган, суга барган җуелган ○ 8511 -ҖУЕЛМАС (1) ■ Хисаплы мал җуелмас ○ 7427 -ҖУЕЛМЫЙ (1) ■ Хатка язган җуелмый ○ 16678 -ҖУЕЛЫР (1) ■ Ишленең мең хатасы җуелыр, ялгызның бер хатасы мең булыр ○ 5000 -ҖУЙ (1) ■ Даныңны җуйганчы башыңны җуй ○ 11119 -ҖУЙГАНЧЫ (1) ■ Даныңны җуйганчы башыңны җуй ○ 11119 -ҖУЙГАНЫҢА (1) ■ Тапканыңа куанма, җуйганыңа елама ○ 7417 -ҖУЙМА (1) ■ Алам дип, абруеңны җуйма ○ 8087 -ҖУЙМАС (1) ■ Алтын пычракка төшсә дә бәһасен җуймас ○ 7747 -ҖУЮ (1) ■ Астан уеп, өстән җую ○ 726 -ҖУЯ (1) ■ Тиен тәңкәне җыя, тәңкә тиенне җуя ○ 7803 -ҖУЯР (1) ■ Яхшы җыяр, яман җуяр ○ 12336 -ҖУЯРСЫҢ (1) ■ Акыллы белән эш йөртсәң - акыл җыярсың, юләр белән эш йөртсәң - үз -акылыңны җуярсың ○ 11429 -ҖҮЛӘР (7) ■ Акча белән җүләр д�� байый ○ 7663 ● 11252; 11565; 11833; 14484; 15841; 16754 -ҖҮЛӘРГӘ (3) ■ Ант - акыллыга каты, җүләргә уен ○ 12420 ● 14717; 16443 -ҖҮЛӘРДӘ (1) ■ Егет күңеле җүләрдә, кыз күңеле көләрдә ○ 13081 -ҖҮЛӘРЛЕК (2) ■ Ачуның башы җүләрлек, ахыры үкенеп үләрлек ○ 12450 ● 12785 -ҖҮЛӘРЛЕКТӘ (1) ■ Ике ахмак бер акыллыны җүләрлектә гаепли ○ 11562 -ҖҮЛӘРНЕ (1) ■ Алтыны барда җүләрне дә акыллы диләр ○ 7774 -ҖҮН (1) ■ Җан биргәнгә җүн биргән ○ 11344 -ҖҮПЛӘР (1) ■ Тиле үз сүзен үзе җүпләр ○ 11647 -ҖЫБЫТКЫ (4) ■ Җыбыткының эше дә җыбыткы ○ 6620 ● 9453; 11965; 13753 -ҖЫБЫТКЫНЫҢ (1) ■ Җыбыткының эше дә җыбыткы ○ 6620 -ҖЫЕГЫЗ (1) ■ Кортлар, тизрәк бал җыегыз, чебен агагызның ашыйсы килгән! ○ 4784 -ҖЫЕЛА (8) ■ Күл тамчыдан җыела ○ 410 ● 567; 1297; 2477; 3401; 4814; 7380; 9215 -ҖЫЕЛГАН (1) ■ Хәрәмнән җыелган әрәмгә китә ○ 12601 -ҖЫЕЛМАС (1) ■ Кардәш-ырулы хатынның түшәге җыелмас ○ 14491 -ҖЫЕЛМЫЙ (3) ■ Печән чабып җыелмый, тарап җыела ○ 1297 ● 1595; 14640 -ҖЫЕЛСА (3) ■ Җыен йолдыз җыелса да яктылыгы айдай юк ○ 78 ● 136 (2) -ҖЫЕЛУ (1) ■ Баш очына болыт җыелу ○ 10329 -ҖЫЕЛЫП (3) ■ Бүре җыелып мең булмас ○ 2170 ● 5846 (2) -ҖЫЕЛЫР (2) ■ Су чокыр җиргә җыелыр ○ 436 ● 3418 -ҖЫЕН (8) ■ Җыен йолдыз җыелса да яктылыгы айдай юк ○ 78 ● 2221; 4395; 4836; 5016; 6536; -11848; 13304 -ҖЫЕНДА (4 | 1) ■ Батыр - гаскәрдә, акыл иясе җыенда таныла ○ 5550:5 ● 6689; 6706; 12243; -ҖЫЕП (5) ■ Алып алты булмас, җыеп җиде булмас ○ 8100 ● 8795; 9026; 10537; 15730 -ҖЫЕРЫЛМАС (1) ■ Башлык булсаң башлы бул, җыерылмас кашлы бул ○ 5748 -ҖЫЕШТЫРЫП (1) ■ Итәк-җиңне җыештырып йөрү ○ 8966 -ҖЫЙ (9) ■ Хут мартка: "Селәгәең җый, әй селәгәй", - дип әйтә, ди ○ 961 ● 1339; 1543 (2); 3924; -9358; 16462; 16591; 16592 -ҖЫЙГАН (4) ■ Чәчәк җыйган чәнечкедән курыкмый ○ 1328 ● 11578; 12359 (2) -ҖЫЙГАНДА (2) ■ Чикләвек җыйганда җиләккә бармыйлар ○ 1764 ● 11772 -ҖЫЙМАК (1) ■ Дөньяда мал җыймак - олы ташны биек тауга мендермәк ○ 7343 -ҖЫЙМАС (11) ■ Аргамак атның билгесе - казылык җыймас, ял җыяр ○ 2781 ● 3532; 3771; -4713 (2); 4805; 7421; 10617; 12823; 13650; 16323 -ҖЫЙМАСАҢ (1) ■ Итәгеңне җыймасаң, аягыңа уралыр ○ 8899 -ҖЫЙМАСЛАР (1) ■ Зәхмәтсез мал җыймаслар ○ 7347 -ҖЫЙМЫЙ (2) ■ Корт үзенә бал җыймый ○ 4736 ● 4757 -ҖЫЙМЫЙМ (1) ■ Мәкаль җыймыйм - акыл җыям ○ 16392 -ҖЫЙНА (1) ■ Һәлак булыйм дисәң, я мал җыйна, я надан кал ○ 7513 -ҖЫЙНАК (2) ■ Кунак булсаң, тыйнак бул, егет булсаң, җыйнак бул ○ 10093 ● 13095 -ҖЫЙНАКСЫЗ (1) ■ Тыйнаксызның эше дә җыйнаксыз ○ 12040 -ҖЫЙНАЛА (1) ■ Җиләк бердән җыйнала ○ 1825 -ҖЫЙСА (1) ■ Анасыз корт бал җыймас, бал җыйса да, мул җыймас ○ 4713 -ҖЫЙСАҢ (8) ■ Чүп җыйсаң - чүмәлә, чүмәлә җыйсаң - богыл ○ 1331 (2) ● 3924; 7091; 7253; -7394; 8726; 14183 -ҖЫЛАВЫ (1) ■ Көзге көннең көлүе, көлүе дә җылавы ○ 890 -ҖЫЛАП (1) ■ Ялган көлеп килер, җылап китәр ○ 16150 -ҖЫЛЫ (15 | 2) ■ Ерактагы кояш җылы була, якынга килгәч чак була ○ 27 ● 27:1, :2; 69; 950; -1039; 1205; 2363; 3606; 8877; 9204; 9510; 9744; 10063; 11830; 14775; 15960 -ҖЫЛЫГА (2) ■ Елан җылыга ияләшә ○ 4618 ● 8937 -ҖЫЛЫДА (1) ■ Башны - салкында, корсакны - ачлыкта, аякны җылыда сакла ○ 10257 -ҖЫЛЫ-ҖЫЛЫ (1) ■ Җылы-җылы сөйләсәң, елан да өненнән чыга ○ 16257 -ҖЫЛЫЙ (2) ■ Көзге көн ул бала кебек: әле көлә, әле җылый ○ 889 ● 11892 -ҖЫЛЫЛЫК (2) ■ Бүрек күрек өчен генә түгел, җылылык өчен ○ 9002 ● 14238 -ҖЫЛЫЛЫККА (1) ■ Тун матурлыкка түгел, җылылыкка ○ 8929 -ҖЫЛЫНГАНЧЫ (1) ■ Олы казанның төбе җылынганчы, кече казанда пешереп ашыйлар ○ 9945 -ҖЫЛЫНГАЧ (1) ■ Яз җиткәнне җилкәсе җылынгач белгән ○ 1061 -ҖЫЛЫНМАС (1) ■ Ялгыз утын янмас, ялгыз куен җылынмас ○ 13218 -ҖЫЛЫНУЫНА (1) ■ Кышкы көннең җылынуына ышанма ○ 874 -ҖЫЛЫНЫ (1) ■ Суыкка туңмаган җылыны кимәс ○ 1127 -ҖЫЛЫНЫП (1) ■ Тун кадерен белмәгән утка җылынып утырыр ○ 8925 -ҖЫЛЫНЫРСЫҢ (2) ■ Кыш туңсаң, җәй җылынырсың ○ 868 ● 8549 -ҖЫЛЫРАК (1) ■ Ана куены туннан җылырак ○ 14224 -ҖЫЛЫСЫ (7) ■ Өйнең җылысы нигезендә ○ 8343 ● 8577; 8864; 10253; 14230 (2); 16538 -ҖЫЛЫСЫН (1) ■ Тун җылысын иясе белер ○ 8931 -ҖЫЛЫТА (2) ■ Тун югында чикмән дә җылыта ○ 8930 ● 15960 -ҖЫЛЫТМАСА (1) ■ "Рәхмәт" дигән җылы сүз тәнне җылытмаса да, җанны җылыта ○ 15960 -ҖЫЛЫТМЫЙ (3) ■ Ай якты да, җылытмый ○ 13 ● 5195; 7232 -ҖЫР (23) ■ Инештә су бетмәсә, бездә җыр бетмәс ○ 513 ● 13340; 14629; 16340; 16345; 16348; -16361; 16363; 16402; 16411; 16417 (2); 16421; 16428; 16429 (3); 16430-16433; 16449; 16949 -ҖЫРГА (1) ■ Эчкә сыймаган җырга чыга ○ 16422 -ҖЫРЛА (1) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырла, кем чанасына утырсаң, аның -чаңын как ○ 7036 -ҖЫРЛАГАН (1) ■ Ерактан җырлаган җыр матур ишетелә ○ 16361 -ҖЫРЛАГАННЫҢ (1) ■ Җырлаганның биергә исәбе бар ○ 16434 -ҖЫРЛАМА (2) ■ Сукыр алдында биемә, саңгырау алдында җырлама ○ 15260 ● 16435 -ҖЫРЛАМЫЙЛАР (1) ■ Иң яхшы көйне дә рәттән өч кат җырламыйлар ○ 16366 -ҖЫРЛАМЫЙЧА (1) ■ Тамчы төшми чәчәк ачылмый, җырламыйча йөрәк басылмый ○ 16410 -ҖЫРЛАП (3) ■ Кем дә кем иген игә - ул җырлап яши, кем дә кем сату итә - ул чирләп яши -○ 1414 ● 7319; 16360 -ҖЫРЛАР (3) ■ Әгәр тавышы булса, балык та җырлар иде ○ 4529 ● 7445; 13340 -ҖЫРЛАРГА (1) ■ Аңа җырларга кушалар, ул: "Аягым авырта" ○ 16448 -ҖЫРЛАРЛАР (1) ■ Җырлама кеше җыруын, үз җыруың җырларлар ○ 16435 -ҖЫРЛАРСЫҢ (1) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырларсың, һич булмаса аның -көенә сызгырырсың ○ 7037 -ҖЫРЛАСАҢ (1) ■ Кемнең җырын җырласаң, шуның көен көйләрсең ○ 16375 -ҖЫРЛАШЫП (1) ■ Ярлының кесәсенә акча ыңгырашып керә, җырлашып чыга, ди ○ 7497 -ҖЫРЛЫЙ (8) ■ Мәче: "Мич башында калаем, сәндерәдә сараем", - дип җырлый, имеш ○ 3356 -● 3878; 12691; 13256; 16436; 16437; 16452; 16457 -ҖЫРЛЫЙЛАР (1) ■ Яхшы атны сыйпыйлар да сыйлыйлар, яхшы кызны җырлыйлар да сөйлиләр ○ 13050 -ҖЫРЛЫЙМ (2) ■ Гармунга җырлыйм дип, Акбай да шыңшыган ○ 3477 ● 16376 -ҖЫРНЫ (1) ■ Җырны берәү шатлыктан, берәү кайгыдан җырлый ○ 16437 -ҖЫРНЫҢ (6) ■ Йомырканың җөе юк, җырның ертыгы юк ○ 16367 ● 16425; 16438-16441 -ҖЫРУ (1) ■ Авызыңны борсаң җыру була, аягыңны атсаң бию була ○ 16339 -ҖЫРУЫН (1) ■ Җырлама кеше җыруын, үз җыруың җырларлар ○ 16435 -ҖЫРУЫҢ (1) ■ Җырлама кеше җыруын, үз җыруың җырларлар ○ 16435 -ҖЫРЫ (3) ■ Ватаны юк - җыры юк сандугач ○ 4903 ● 16442; 16445 -ҖЫРЫН (4) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырла, кем чанасына утырсаң, аның -чаңын как ○ 7036 ● 7037; 16375; 16376 -ҖЫРЫҢНЫ (1) ■ Кеше җырын җырлыйм дип, үз җырыңны онытма ○ 16376 -ҖЫЮДА (1) ■ Байлык хәзинә җыюда түгел, булганны белеп тотуда ○ 7251 -ҖЫЯ (14) ■ Караңгылык барын да бергә җыя ○ 852 ● 872; 1260 (2); 2412 (2); 7322; 7783; 7803; -10549; 10623; 11422 (2); 11927 -ҖЫЯЛАР (3) ■ Чәчәкне вакытында җыялар ○ 1329 ● 1827; 6824 -ҖЫЯМ (1) ■ Мәкаль җыймыйм - акыл җыям ○ 16392 -ҖЫЯР (11) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр аппагым ○ 1073 ● 1461; 2781; 3366; 11635; 11939; 12232; 12336; 12823 (2); 13827 -ҖЫЯРГА (5) ■ Кеше чикләвек җыярга барганда ул җиләк җыярга бара ○ 1772 (2) ● 1807; 3645; -ҖЫЯРСЫҢ (4) ■ Яңгырда чапсаң, корыда печән җыярсың ○ 1168 ● 1340; 1458; 11429 -ҖЫЯСЫ (2) ■ Эш бетте, көлтә җыясы гына калды ○ 1508 ● 6315 -ЗАИГЪ (1) ■ Үтерекче кешенең чын сүзе заигъ булыр ○ 16255 -ЗАКОН (6) ■ Башбаштакка закон юк ○ 5747 ● 5794; 5888; 5905; 10923; 11607 -ЗАКОНЫ (3) ■ Комы юк су булмас, биге юк ил булмас, якасы юк тун булмас, законы юк йорт -булмас ○ 5847 ● 5964; 5991 -ЗАЛИМ (8) ■ Гадел башлык - халык өчен, залим башлык - тамак өчен ○ 5789 ● 5795; 5853; -5863; 6914; 7718; 12114; 16521 -ЗАЛИМНӘРНЕҢ (1) ■ Яманнарның кулыннан, залимнәрнең теленнән сакласын ○ 12273 -ЗАЛИМНЫҢ (1) ■ Залимның - золымыннан, патшаның хөкеменнән саклан ○ 5796 -ЗАМАН (11) ■ Заман бер төсле генә тормый ○ 804 ● 805-812; 818; 16396 -ЗАМАНА (3) ■ Авыл башы - манара, акыл башы - замана ○ 746 ● 813; 814 -ЗАМАНАГА (1) ■ Заманага оемый хәлең юк ○ 815 -ЗАМАНАСЫНА (4) ■ Заманасына күрә дуңгызны җизни диярсең ○ 816 ● 2900; 8247; 13947 -ЗАМАНГА (3) ■ Заман сиңа буен куймас, син заманга буең куй ○ 807 ● 808; 9012 -ЗАМАНДА (1) ■ Элекке заманда бер хатын: "Яшь чакта җил идем, давыл идем, бер көнгә биш -көлтә ура торган идем", - дип мактанган, ди ○ 13761 -ЗАМАННЫ (2) ■ Заманны бернинди җәүһәргә дә алмашып булмый ○ 817 ● 818 -ЗАМАННЫҢ (3) ■ Заманның ялына ябыш ○ 819 ● 1025; 16444 -ЗАМАНЫ (2) ■ Сакла саламны - килер заманы ○ 1439 ● 9894 -ЗАМАНЫНА (3) ■ Заманына күрә заңы ○ 820 ● 946; 1000 -ЗАМАНЫНДАГЫЛАРНЫ (1) ■ Мамай заманындагыларны белә ○ 1051 -ЗАМАНЫННАН (1 | 1) ■ Нух пәйгамбәр заманыннан ○ 1054 ● 6001:1 -ЗАМАНЫҢ (2) ■ Заманың ничек булса, бүркеңне шулай ки ○ 821 ● 822 -ЗАҢЫ (2) ■ Заманына күрә заңы ○ 820 ● 5790 -ЗАПАС (5) ■ Кышка каршы тиен дә запас җыя ○ 872 ● 7346; 7594; 8888 (2) -ЗАР (4) ■ Һөнәрле ир хур булмас, дус-дошманга зар булмас ○ 6419 ● 7925; 10180; 12709 -ЗАРАР (8) ■ Зарар күрмичә файда күреп булмый ○ 7897 ● 7898; 7928; 7990; 7991; 11751; 12432; -ЗАРАРСЫЗ (1) ■ Арзан зарарсыз булмас, кыйммәт файдасыз булмас ○ 7858 -ЗАРАРЫ (4) ■ Белмичә кылган эшнең файдасыннан зарары күбрәк булыр ○ 6341 ● 7970; 12108; -ЗАРИФ (1) ■ Карга үзенең баласына: "Зариф зирәктән туган", - дип әйтә, ди ○ 3986 -ЗАРЛАНА (1) ■ Карак - каргана, мулла - зарлана ○ 16992 -ЗАРЛАНЫР ( | 1) ■ Бай белән кода булсаң - гарьләнер, ярлы белән кода булсаң - зарланыр ○ 7155:2 -ЗАРЛЫ (2) ■ Ялгыз кеше барлы булса да зарлы ○ 5100 ● 7459 -зарлы → моңлы-зарлы -ЗАРЫН (3) ■ Бар барын әйтер, юк зарын әйтер ○ 7541 ● 14280; 14303 -ЗАРЫҢ (1) ■ Патша - ерак, алла - биек, кемгә зарың сөйләрсең ○ 5862 -ЗАТ (4) ■ Зат затына тарта ○ 568 ● 9243; 14481; 14485 -ЗАТЛЫ (4) ■ Кәҗә үзе затсыз булса да, күне затлы ○ 3042 ● 7953; 7993; 16064 -ЗАТЛЫДАН (1) ■ Татлыдан татлы - яхшы сүз, затлыдан затлы - якты йөз ○ 16064 -ЗАТНЫ (1) ■ Тауны-ташны җил бозар, әдәм затны сүз бозар ○ 16068 -ЗАТСЫЗ (2) ■ Кәҗә үзе затсыз булса да, күне затлы ○ 3042 ● 7132 -ЗАТЫ (5) ■ Аты бер булса да, заты башка ○ 562 ● 631; 648; 11064; 16506 -ЗАТЫН (1) ■ Ишәккә мөгез чыкса, екмаган затын калдырмас иде ○ 2977 -ЗАТЫНА (4) ■ Зат затына тарта ○ 568 ● 9243; 14481; 14485 -ЗАЯ (4) ■ Үткән эшкә үкенмә, гомерең зая үтәр ○ 6272 ● 11455; 12352; 16172 -ЗӘБИДӘ (1) ■ Ашка дисәң - Зәбидә, эшкә дисәң - юк өйдә ○ 6289 -ЗӘВАЛ ( | 1) ■ Илчегә зәвал юк ○ 4991:1 -ЗӘВАЛЫ (1) ■ Һәр кәмальнең бер зәвалы бар ○ 636 -ЗӘВЫК (2) ■ Кара җиргә кар яуса, карны күрү бер зәвык; кара җирдән кар китсә, җирне күрү -бер зәвык ○ 1102 (2) -ЗӘГЪФРАН (1) ■ Ишәк зәгъфран кадерен белмәс ○ 2957 -ЗӘГЫЙФЬ (2) ■ Дошман зәгыйфь күренсә дә хур тотма, көчле күренсә дә курыкма ○ 5317 ● 16978 -ЗӘМЗӘМ (1) ■ Хаҗ бүләге - сакалсызга тарак, намазсызга - дисбе, исереккә - зәмзәм ○ 16943 -ЗӘҢГӘР (2 | 1) ■ Зәңгәр бака үз сазын танымас ○ 4658 ● 8956, :1 -ЗӘҢГӘРЕСЕ (1) ■ Аша кызыл тиз аный, зәңгәресе яхшырак ○ 563 -ЗӘҢГЕЛӘ (2) ■ Зәңгелә кач, идел кич, иске авызга яңа аш ○ 1845 ● 5422 -ЗӘҢКИ (1) ■ Зәңки кешегә гөл бирсәң, гөл корыр ○ 12115 -ЗӘХМӘТСЕЗ (2) ■ Зәхмәтсез бал җимәсләр ○ 4730 ● 7347 -ЗӘҺӘР (8) ■ Еланның тышы йомшак булса да, эче зәһәр ○ 4652 ● 12116; 13562; 15464; 15481; -15572; 16080 (2) -ЗӘҺӘРЕ (2) ■ Еланны сөт белән туендырсаң да, зәһәре кимемәс ○ 4630 ● 16092 -ЗӘҺӘРЕННӘН (1) ■ Еланга төкерсәң, зәһәреннән үләр ○ 4621 -ЗӘҺӘРСЕЗ (1) ■ Тикәнсез гөл булмас, зәһәрсез бал булмас ○ 1313 -ЗИМАГУР (1) ■ Зимагур белән тавык икесе дә, кайда ни тибенеп тапса, шуны ашар ○ 5797 -ЗИМАГУРНЫҢ (2) ■ Зимагурның гомере кәркешен урап үтәр ○ 5798 ● 5799 -ЗИНДАНЫ (1) ■ Имам йорты - хатыннар зинданы ○ 16981 -ЗИННӘТ (2) ■ Иргә корал, хатынга зиннәт йөк түгел ○ 13847 ● 15839 -ЗИННӘТЕ (7) ■ Мал белән бала - дөнья зиннәте ○ 7376 ● 8759; 11201 (2); 12976; 15616; 16598 -ЗИННӘТЛӘҮ (1) ■ Киемне зиннәтләүгә караганда акылны зиннәтләү файдалы ○ 11600 -ЗИННӘТЛӘҮГӘ (1) ■ Киемне зиннәтләүгә караганда акылны зиннәтләү файдалы ○ 11600 -ЗИР (1) ■ Гөл кадерен былбыл белер, зир кадерен зирәкләр белер ○ 11550 -ЗИРАТ (1) ■ Сиңа да бер зират капкасы, миңа да ○ 15446 -ЗИРАТТАН (1) ■ Җеназаны зираттан кире алып кайтмыйлар ○ 15434 -ЗИРӘК (6) ■ Әтәч синнән зирәк булмасын, син әтәчтән зирәк бул ○ 4379 (2) ● 11561 (2); 12884; -ЗИРӘКЛӘР (1) ■ Гөл кадерен былбыл белер, зир кадерен зирәкләр белер ○ 11550 -ЗИРӘКЛЕК (1) ■ Тирәнлек - диңгездә, зирәклек - гыйлемдә ○ 16656 -ЗИРӘКТӘН (1) ■ Карга үзенең баласына: "Зариф зирәктән туган", - дип әйтә, ди ○ 3986 -ЗИРЕК (4) ■ Зирек хәлен зирек белер ○ 1724 (2) ● 13157 (2) -ЗИРЕКТӘН (2) ■ Зиректән дуга бөгелмәс ○ 1913 ● 7074 -ЗИҺЕН (3) ■ Эшне акыл белән башла, зиһен белән тәмам ит ○ 6235 ● 6427; 16388 -ЗИҺЕНЕ (1) ■ Аңарда каз зиһене бар ○ 4256 -ЗИЯРӘТ (2) ■ Һәм зиярәт, һәм тиҗарәт ○ 8081 ● 14429 -ЗОЛОТНИГЫ (1) ■ Көзен купынасы бер тиен, язын золотнигы золотой ○ 894 -ЗОЛОТОЙ (1) ■ Көзен купынасы бер тиен, язын золотнигы золотой ○ 894 -ЗОЛЫМ (1) ■ Бүрегә мәрхәмәт итсәң, сарыкка золым итәрсең ○ 2174 -ЗОЛЫМЛЫК (1) ■ Әгәр кылыч булмаса, золымлык бигрәк күп булыр иде ○ 5681 -ЗОЛЫМНЫҢ (1) ■ Золымның кылычы озын ○ 5800 -ЗОЛЫМЫ (1) ■ Күселәр гаделлегенә калганчы песинең золымы яхшырак ○ 3404 -ЗОЛЫМЫННАН (1) ■ Залимның - золымыннан, патшаның хөкеменнән саклан ○ 5796 -ЗУР (102) ■ Кояш бик зур да, аны капларга кечкенә болыт та җитә ○ 36 ● 154; 266; 268; 280; 319; -329; 396; 561; 569; 585 (2); 1158; 1426; 1604; 1691; 1757; 1831; 1891; 1916; 2397; 2573 (2); -2949; 3119; 3332; 3417; 3488; 3827; 4491; 4494; 4745; 4798; 5002; 5456; 5458; 5695; 5725; -5979; 6058; 6074; 6200; 6368; 6520; 7020; 7021; 7523; 7733; 7736; 7737; 7865; 8591 (2); 8632; -8773; 8861; 8886; 9198; 9276; 9529; 10089; 10188 (2); 10532 (2); 10744; 10777; 10881; 11255; -11421 (3); 11490; 11495; 11503; 11545; 11680; 11693; 11822; 11853; 11986; 12006; 12070; 12554; -12625; 13068; 13263; 14196; 14217; 14566; 14578; 15217; 15248; 15462; 15860; 15870; 16429; -16510; 16540; 16578; 17024; 17055 -ЗУРАЕП (1) ■ Ямьсезгә матур дисәң - зураеп китәр, матурга ямьсез дисәң - черәеп китәр ○ 10712 -ЗУРАЕР (1) ■ Күп сөйләмә, авызың зураер ○ 16282 -ЗУРАЙГАЧ (1 | 1) ■ Чыбык вакытында бөкмәсәң, зурайгач бөгә алмассың ○ 1956 ● 1956:1 -ЗУРАЙСА (1) ■ Ертык зурайса, ямаулык җитмәс ○ 8853 -ЗУРАЙТЫРГА (1) ■ Үз хатасын оныткан кеше башкалар хатасын зурайтырга маташыр ○ 12626 -ЗУРАТ (2) ■ Бурлакка башын кояштан яшерергә зурат бар ○ 5780 ● 11771 -ЗУРАТЛАРЫ (1) ■ Ураклары урылган, зуратлары куелган ○ 1504 -ЗУРЛАГАН (1) ■ Үз анасын зурлаган кеше анасын хурламас ○ 14244 -ЗУРЛАР (2) ■ Үзеңне зур тотма, кешене хур тотма - үзеңнән зурлар чыкса, ике күзең шунда -чыгар ○ 12070 ● 15860 -ЗУРЛЫГЫ (1) ■ Өем дигән - өй зурлыгы таш күтәрә ○ 8310 -ЗУРЛЫЙЛАР (1) ■ Яхшы атны урлыйлар, яхшы кызны зурлыйлар ○ 13051 -ЗУРЛЫЙМ (1) ■ Акчаны зурлыйм дип үзеңне хурлама ○ 7705 -ЗУРЛЫК (3) ■ Тырышлык - зурлык, ялкаулык - хурлык ○ 6518 ● 7246; 16025 -ЗУРНЫҢ (1) ■ Бәләкәйнең зуры булганчы, зурның бәләкәе булу яхшы ○ 566 -ЗУРЫ (1) ■ Бәләкәйнең зуры булганчы, зурның бәләкәе булу яхшы ○ 566 -ЗУРЫНА (1) ■ Аз ялкаулык күпкә китәр, аз кимчелек зурына илтәр ○ 6444 -ЗУРЫСЫН (1) ■ Атның кечкенәсен макта, зурысын җик ○ 2574 -ЗУРЫСЫНА (1) ■ Бәләкәй мәшәкатьтән качкан - зурысына капкан ○ 14821 -ЗЫНҖЫР (1) ■ Арысланга тимер зынҗыр гарьлек түгел ○ 2053 -ЗЫЯН (9 | 2) ■ Биш тиенлек куян, ун тиенлек зыян ○ 2239 ● 2239:1, :2; 3050; 3294; 7725; 7842; -7899; 7921; 10254; 16779 -ЗЫЯНДАШКА (1) ■ Бизгәктән котылган - зыяндашка тотылган ○ 15207 -ЗЫЯНЧЫ (1) ■ Зыянчы песи күзен елтыратыр ○ 3338 -ЗЫЯНЫ (2) ■ Бар нәрсәнең зыяны булмый ○ 7549 ● 8066 -И (7) ■ Атаң колы булса да, гадел бигә башың и ○ 5731 ● 6727; 11768; 16881-16883; 16917 -ИБЕН (1) ■ Ибен тапкан егеткә тәңкә мая ○ 12885 -ИБЕНӘ (1) ■ Идел каргасы Идел ибенә, Җаек каргасы Җаек җаена очар ○ 3940 -ИБЛИС (2) ■ Кайда ил - шунда иблис ○ 5006 ● 16731 -ИБЛИСНЕ (1) ■ Иблисне иманга өндәү ○ 16804 -ИБЛИСТӘН (1) ■ Акылсыздан акыл сорау - иблистән иман сорау ○ 11482 -ИБНЕ (1) ■ Ибне әдәм кисә торыр - урман халкы үсә торыр ○ 1914 -ИГӘ (5) ■ Игә белгән иген ашар ○ 1410 ● 1414; 6466; 12118; 16491 -ИГӘН (3) ■ Балтага имән дә башын игән ○ 1901 ● 11935; 13823 -ИГӘРТЧЕЛЕК (1) ■ Игәчем өенә барганчы игәртчелек он иләрмен ○ 14565 -ИГӘЧЕМ (1) ■ Игәчем өенә барганчы игәртчелек он иләрмен ○ 14565 -ИГЕ (8) ■ Атадан бала туса - иге, атаның юлын куса - иге; үзенә охшап тумаса, атасының юлын -кумаса, туганнан да тумаганы - иге ○ 14355 (3) ● 14357 (5) -ИГЕЗ (4) ■ Сарык игез бәрән тапса, үлән башы аеры үсә, имеш ○ 3108 ● 5363; 13477; 13481 -ИГЕЗӘК (1) ■ Ир белән хатын - игезәк җан ○ 13815 -ИГЕЗНЕ (1) ■ Уңган хатын ул табар, изге хатын игезне табар ○ 13701 -ИГЕЗНЕҢ (1) ■ Икенең бере - игезнең сыңары ○ 7907 -ИГЕЛЕК (10) ■ Синнән игелек күргәнче, еланның тәпиен күрерсең ○ 4707 ● 4974; 10101; 10656; -12394 (2); 14235; 14474; 15074; 15087 -ИГЕЛЕКЛЕ (2) ■ Игелекле эшнең иртә-киче юк ○ 6059 ● 12117 -ИГЕЛЕКСЕЗ (4) ■ Илен белмәгән - игелексез, халкын белмәгән - холыксыз ○ 4973 ● 6466; -6467; 12118 -ИГЕН (21 | 1) ■ Кар күп булса, иген уңар ○ 1094 ● 1395-1400; 1410; 1411; 1414; 1444; 1460; -1462:2; 1470; 2177; 3421; 4825; 4905; 13563; 14864 (2); 16580 -ИГЕНГӘ (1) ■ Тирес түксәң җиреңә, ындырың тулыр игенгә ○ 1452 -ИГЕНЕ (2) ■ Начар чәчүченең игене дә начар була ○ 1428 ● 1471 -ИГЕНЕМ (1) ■ Игенем күп булды дип куанма, базарың булсын ○ 7900 -ИГЕНЕН (1) ■ Эт елының игенен дуңгыз елны урырсың ○ 972 -ИГЕНЕҢНЕ (1) ■ Игенеңне яшел урма, урагыңның теше сынар ○ 1401 -ИГЕНЛЕ (1) ■ Игенле байның исе бар, игенсез байның нисе бар ○ 1402 -ИГЕННЕ (3) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 ● 1404; -ИГЕННЕҢ (1) ■ Игеннең җаен иккән белер, арбаның җаен җиккән белер ○ 1405 -ИГЕНСЕЗ (1) ■ Игенле байның исе бар, игенсез байның нисе бар ○ 1402 -ИГЕНЧЕ (7) ■ Игенче орлык чәчә - җирдән ризык юлын ача ○ 1406 ● 1407-1409; 1509; 6857; -ИГЕНЧЕДӘН (1) ■ Иренчәк игенчедән илгәзәк мәзәкче узган ○ 1412 -ИГИЛӘР (1) ■ Ташны таш белән ваталар, тимерне тимер белән игиләр ○ 180 -ИГЪТИБАРСЫЗ (1) ■ Телгә ихтыярсыз - илдә игътибарсыз ○ 15567 -ИДӘН (6) ■ Иске себерке идән себерергә ярый ○ 8407 ● 8412; 8448; 12896; 16350 (2) -ИДӘНДӘ (1) ■ Син дигәндә аяк идәндә ○ 11040 -ИДӘНДӘГЕ (1) ■ Идәндәге чүп түргә чыгар ○ 8405 -ИДӘНЕ (2) ■ Идәне җир булса да егете ир булсын ○ 12886 ● 13525 -ИДЕ (44 | 2) ■ Ай - кояш булса, кеше өстенә чыгып карамас иде ○ 85 ● 93; 224; 348; 1886; -1933:1; 2885; 2977; 3347; 3362 (2); 3585; 3927:1; 4529; 5681; 5891; 6579; 7983 (2); 8269; 9382; -9698; 10618; 11012; 11043; 11666; 11716; 11981; 13076; 13094 (2); 13940; 14102; 14223; 14744; -14774 (2); 15440; 15659; 15705; 15706; 15709; 15781; 15884; 16097; 16896 -ИДЕК (1) ■ Тәян фарсит итәр идек, туры килми чамага ○ 6676 -ИДЕЛ (29 | 2) ■ Ерганаклар Идел ясар, аларны Идел ашар ○ 380 ● 380-388; 417; 509; 510; 511 (2); -514; 951; 1845; 1933:2, :2; 3940 (2); 4236; 4478; 4906; 4962; 11578; 12119; 13458; 13858; 14743 -ИДЕЛГӘ (4) ■ Чишмәне Иделгә түккән ○ 536 ● 2554; 11993; 13522 -ИДЕМ (33 | 1) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди -○ 866 ● 920; 959; 1505; 1574; 1848; 2158; 2159; 2446; 2587; 2771 (2); 2848; 3048; 3644, :1; 6291; -6780; 9454; 9476; 9508; 12087; 13389; 13623 (2); 13761 (3); 15431; 15440; 16312 (2); 16320; 16321 -ИДЕҢ (3 | 1) ■ Теш корты булсаң, сулыш алырга да ирек бирмәс идең ○ 10645 ● 10958:2; 15364; -ИДЕҢМЕ (1) ■ Төлкегә: "Кыздырган тавык ашар идеңме?" - дигәннәр. "Кешенең көләсен -китермәгез әле", - дигән, ди ○ 2309 -ИДЕРӘ (1) ■ Корал сәлам бирдерә, башың җиргә идерә ○ 5587 -ИДЕРГӘН (1) ■ Авыру - патшаны да баш идергән ○ 15172 -ИЕЛӘ (1) ■ Тук башак аска иелә, буш башак өскә үрелә ○ 1454 -ИЕЛГӘН (5) ■ Иелгән агачка үрмәләү җиңел ○ 1682 ● 1683; 1955; 5568; 10279 -ИЕЛГӘНЕ (2) ■ Имән агачының иелгәне - сынганы ○ 1726 ● 13459 -ИЕЛЕР (1) ■ Агач, җимеше күп булган саен, ныграк иелер ○ 1781 -ИЕЛМӘГӘНГӘ (1) ■ Иелмәгәнгә бөгелмә ○ 11988 -ИЕЛСӘ (3) ■ Халык иелсә дә сынмый ○ 5070 ● 12580; 16122 -ИЕЛҮЕ (1) ■ Имән агачының иелүе - сыну шикелле, ир егетнең ике сөйләве - үлү шикелле ○ 13460 -ИЕРЛЕ (1) ■ Иерле җирдә ир үлмәс, андызлы җирдә ат үлмәс ○ 1279 -ИҖТИҺАД (1) ■ Иҗтиһад иткән - морадына җиткән ○ 6486 -ИЗ (2) ■ Көчсез калып изелгәнче, көчәнеп из дошманны ○ 5466 ● 9171 -ИЗӘЛӘР (1) ■ Хатыннар камырны изәләр кичтән, уңмаса, күрәләр мичтән ○ 13734 -ИЗӘР (1) ■ Күп сөйләгән изәр, күп кыдырган гизәр ○ 15928 -ИЗГЕ (14) ■ Изге урын буш булмас ○ 691 ● 3270; 11145; 11295; 11324; 12119; 12167; 12407; -12893; 13640; 13700; 13701; 13768; 16828 -ИЗГЕГӘ (1) ■ Каләм өйрән, каләм изгегә тартыр, каләм белгән кешенең бәхете артыр ○ 16589 -ИЗГЕЛӘР (2) ■ Явызлар куркытып буйсындырыр, изгеләр оялтып буйсындырыр ○ 12201 ● 16730 -ИЗГЕЛЕГЕҢ (1) ■ Изгелегең тигән кешенең явызлыгыннан саклан ○ 12120 -ИЗГЕЛЕК (12) ■ Туфракны җир иткән - изгелек күргән, җирне туфрак иткән - ачтан үлгән -○ 1455 ● 12121; 12122; 12123 (2); 12124; 12125; 12132; 12162; 12258; 14238; 16777 -ИЗГЕЛЕККӘ (1) ■ Үзе тавышчан да, изгелеккә авышчан ○ 16333 -ИЗГЕСЕ (1) ■ Баланың изгесе - җан сөенече, явызы - җан көенече ○ 13991 -ИЗЕЛГӘНЧЕ (1) ■ Көчсез калып изелгәнче, көчәнеп из дошманны ○ 5466 -ИЗЕЛМИ (1) ■ Тел бәрәңге түгел, изелми, теләсә ни сөйли ○ 15536 -ИЗРӘГӘН (1) ■ Изрәгән арыш боламыгы ○ 9458 -ИКӘН (34) ■ Чулманда икән чурагай ○ 537 ● 967; 978; 1255 (2); 1779; 2268; 2397; 2979; 3048; -3059; 3095 (2); 3933; 4216; 4219; 4604; 4782; 4968; 5893; 9089; 9196; 9514 (2); 9805; 10342; -10343; 12805; 13333; 14818; 14978 (2); 15443; 15838 -ИКӘНЕН (10) ■ "Җил тегермәне икәнен беләм, суы кайдан керә?" - дим ○ 1512 ● 2945; 3380; -4833; 5418; 5457; 6917; 7500; 10332; 15546 -ИКӘНЕҢНЕ (2) ■ Юләр икәнеңне яшерә белү дә акыл ○ 11714 ● 13178 -ИКӘНЛЕГЕҢНЕ (1) ■ Әйт дусыңны - әйтермен кем икәнлегеңне ○ 5508 -ИКӘННЕ (2) ■ Ике сигез уналты икәнне кем дә белә ○ 7903 ● 15197 -ИКӘНСЕҢ (1) ■ Үзең гөмбә икәнсең, туз чиләккә кер дә ят ○ 1343 -ИКӘҮ (6) ■ Икәү булсаң, береңә киңәш; берәү булсаң, бүркеңә киңәш ○ 4912 ● 5765; 6437; 7008; -16149; 16670 -ИКЕ (353 | 6) ■ Бер күктә ике ай булмас ○ 26 ● 306; 389; 512; 549; 570; 729; 735; 737; 765; -767; 829; 1037; 1539; 1602; 1630; 1676; 1706; 1719; 1770 (2); 1804; 1940; 1946; 1985; 2099; -2191; 2234; 2238; 2240-2242; 2279; 2316; 2430; 2525; 2571 (2); 2633; 2644; 2645; 2730; -2755; 2765; 2812; 2818; 2911; 2915 (2); 2999; 3007; 3090; 3091; 3131; 3132; 3164; 3262; 3274; -3386; 3398; 3466; 3479; 3480; 3804; 3890; 3941; 3942; 4025; 4064; 4142; 4190; 4349; 4367; -4489; 4558; 4563; 4731; 4747; 4907-4911; 4975; 4984; 5227; 5307; 5423; 5424; 5521; 5558; -5569; 5749; 5750; 5752; 5801 (2); 5802; 5806 (2); 5844; 5932; 6060; 6353; 6445; 6467; 6469; -6470; 6471, :1, :2; 6472; 6644; 6679; 6692; 6710; 6760; 6954; 7022-7024; 7170; 7218; 7230; -7317; 7318; 7348; 7397; 7703; 7706; 7759; 7778; 7788; 7826; 7829; 7832; 7881; 7901-7905; -7942 (2); 7954; 8038 (2); 8039-8041; 8072; 8089 (2); 8106; 8160; 8248; 8406; 8454; 8459; -8460 (2); 8557; 8558; 8598; 8599; 8734 (2); 8892; 8897; 8957; 8975; 9001; 9024; 9040-9042; -9163; 9205; 9356; 9371; 9421; 9427; 9513; 9627; 9769; 9825; 10026; 10136; 10137; 10141; -10201; 10259; 10276; 10277; 10346; 10383-10385; 10405; 10460; 10472-10476; 10531 (2); -10554; 10828; 10911; 10919-10921; 10930; 10932; 10971; 11010; 11016-11021; 11043; 11104; -11123 (2); 11478; 11534; 11535; 11538; 11541; 11562; 11563; 11564 (2); 11565 (2); 11566; 11678; -11713; 11828; 11863; 12070; 12126; 12127 (2); 12128 (2); 12129 (2); 12245; 12262; 12464; -12466; 12661; 12670 (2); 12671; 12702; 12727; 12765 (2); 12843; 12854; 12878; 12909; 12950; -13066; 13103; 13130; 13141; 13159; 13160; 13161 (2); 13257; 13343; 13344 (2); 13346; 13347; -13348 (2); 13460; 13641, :1; 13642; 13682; 13806 (2); 13843; 13926; 13948; 13961; 14005; -14021; 14022; 14048 (2); 14108; 14384; 14482-14484; 14535; 14598; 14599; 14660; 14673; -14674; 14724; 14762; 14767-14772; 14797; 14865; 14866; 15034; 15104; 15218; 15253; 15254; -15277; 15417; 15473; 15797; 15861-15863; 15880; 16268; 16287; 16362; 16399; 16483; 16515; -16536; 16585; 16673; 16701; 16821; 16868; 16907; 16914; 16916; 16918, :1; 16923; 16949; -16979 (2), :1 (2); 16980 -ИКЕБЕЗ (1) ■ Син дә эштә, мин дә эштә, икебез дә фәрештә ○ 6302 -ИКЕГӘ (2) ■ Берне сугып икегә тию ○ 5692 ● 12703 -ИКЕДӘН (1) ■ Икегә ышанган - ирсез, икедән калган - берсез ○ 12703 -ИКЕДЕР (1) ■ Мөселманлык икедер: комган белән пәкедер ○ 16825 -ИКЕЙӨЗЛЕ (1) ■ Икейөзле дустан дошман яхшы ○ 5425 -ИКЕЛӘТӘ (3) ■ Эшкә киткән көч икеләтә кайтыр ○ 6196 ● 6449; 14954 -ИКЕЛӘТТЕ (1) ■ Үтмәс пычак, яман ат икеләтте җәфамны; яман хатын, яшь бала җиделәтте -җәфамны ○ 13779 -ИКЕЛЕ (1) ■ Ни акыллы, ни тиле, ни булса да икеле ○ 11770 -ИКЕЛЕНЕҢ (1) ■ Икеленең шикелле, өчленеке тамаша ○ 14023 -ИКЕНДЕ (1) ■ Иренчәк икенде җиткәч эшкә тотына ○ 6476 -ИКЕНДЕДӘ (1) ■ Икендедә ил ташлама ○ 6761 -ИКЕНЕ (3) ■ Чокырны икене казы, үзеңә дигәнен - тирәнрәк ○ 202 ● 7173; 7906 -ИКЕНЕҢ (2) ■ Агачның башын киссәң, төбе калыр; икенең берсе үлсә, берсе калыр; ялгызның -үзе үлсә, кеме калыр? Менгән аты, кигән туны ятка калыр ○ 4859 ● 7907 -ИКЕНЧЕ (24 | 3) ■ Бер елны бүдәнә симерсә, икенче елны тартар симерә ○ 768 ● 2293; 6371; -8149; 8933; 9036:2; 9152; 9447; 9449; 10091; 10379; 10471; 10548; 10551:2; 10879; 11005; -11504; 11861; 13621; 13627; 13992; 14567; 15206; 16173:1; 16534; 16601; 16803 -ИКЕНЧЕГӘ (2) ■ Бер өйнең лампасы икенчегә яктыртмый ○ 8404 ● 14801 -ИКЕНЧЕЛӘР (1) ■ Берәү мөгез тота, икенчеләр сыер сава ○ 3160 -ИКЕНЧЕНЕ (1) ■ Кулы берне эшли, теле икенчене сөйли ○ 6296 -ИКЕНЧЕНЕҢ (2) ■ Берәүнең бөлүе - икенченең көлүе ○ 7325 ● 15475 -ИКЕНЧЕСЕ (15) ■ Кәҗәнең бер исеме кәҗә, икенчесе - каза ○ 3051 ● 3082; 3468; 3567; 7367; -8216; 9823; 10378; 12590; 13512; 13625; 13630; 13740; 13988; 15793 -ИКЕНЧЕСЕНӘ (1) ■ Бер чебеш алган карчыга икенчесенә янә кайтыр ○ 4024 -ИКЕНЧЕСЕНДӘ (1) ■ Бер аягында ката, икенчесендә чабата ○ 9075 -ИКЕНЧЕСЕННӘН (1) ■ Тыңлаусызга сүз әйтсәң, бер колагыннан керде, икенчесеннән чыкты -○ 16101 -ИКЕҢӘ (1) ■ Юлдашыңның югын табыш, табылса икеңә дә яхшы ○ 6955 -ИКЕСЕ (17) ■ Ак белән кара - икесе ике юлдан бара ○ 549 ● 595; 1986; 4562; 5266; 5797; 6111; -8645; 9674; 10005; 11629; 11955; 13816; 16399; 16632; 16763; 17001 -ИКЕСЕНӘ (1) ■ Ике баҗа, икесенә бер кәҗә ○ 14660 -ИКЕСЕННӘН (3) ■ Бер иске дус яңаның икесеннән артык ○ 5306 ● 8856; 16907 -ИККӘН (3) ■ Игеннең җаен иккән белер, арбаның җаен җиккән белер ○ 1405 ● 1518; 14852 -ИККӘНГӘ (1) ■ Иген - иген иккәнгә, рәхәт - михнәт чиккәнгә ○ 14864 -ИККӘННӘР (1) ■ "Дыр" белән "ди"не иккәннәр дә, чыкмаган, ди ○ 15832 -ИКМӘ (1) ■ Тургайдан курыксаң, тары икмә ○ 1568 -ИКМӘГӘН (3) ■ Язын иген икмәгән әтәмбигә моң булыр ○ 1470 ● 3421; 4932 -ИКМӘГЕ (13) ■ Алабута - ачлык елның икмәге ○ 1254 ● 1480; 4971 (2); 6468; 7480; 8421; 9112; -9206; 9207; 9275; 9707; 13486 -ИКМӘГЕН (2) ■ Берәү судагы балыкка карап ярты икмәген ашаган ○ 4483 ● 12149 -ИКМӘГЕНӘ (1) ■ Эштән качкан - кеше икмәгенә авыз ачкан ○ 6256 -ИКМӘГЕҢ (5) ■ Җирең нинди булса, икмәгең шундый була ○ 1487 ● 9208; 9282; 9405; 11317 -ИКМӘГЕҢНЕ (1) ■ Үз икмәгеңне үзеңнән урлап ашарга калма ○ 9747 -ИКМӘК (44 | 2) ■ Ашлаган җир икмәк ашата ○ 1375 ● 1598; 3401; 3696; 5040; 5135; 6112; 6453; -6846; 7530; 9111 (2); 9128; 9174; 9176; 9209 (2); 9210; 9212-9215; 9228; 9292; 9459; 9491; -9580; 9582; 9640; 10898; 12887; 12965; 13010; 13165; 13471; 13524; 13643; 13698:1; 13892 (2); -14214:1; 15950; 16219; 16303; 16341; 16659 -икмәк → тоз-икмәк -ИКМӘККӘ (2) ■ Иренгәннең ирене икмәккә тимәс ○ 6473 ● 9262 -ИКМӘКЛЕ (1) ■ Хикмәтле сүз икмәкле ○ 16125 -ИКМӘКЛЕК (1) ■ Байның бура төбендә дә бер икмәклек он була ○ 7278 -ИКМӘКНЕ (2) ■ Икмәкне катыкка манган ач булмый ○ 9216 ● 9380 -ИКМӘКСЕЗ (6) ■ Су янына икмәксез утырганы юк ○ 522 ● 7719; 9102; 9217; 13507; 13873 -ИКМӘКСЕЗНЕҢ (1) ■ Икмәксезнең иманы юк ○ 16822 -ИКМӘКТӘ (2) ■ Ачның күзе икмәктә, тукның күзе хикмәттә ○ 9577 ● 9579 -ИКМӘК-ТОЗ (2) ■ Икмәк-тоз - карулы ○ 9211 ● 11948 -ИКМӘС (4) ■ Чикерткәдән курыккан иген икмәс ○ 1460 ● 2177; 4138; 4825 -ИКМИ (1) ■ Икми иген шытмас, өйрәнми белем йокмас ○ 16580 -ИКСӘҢ (2) ■ Иксәң иген, ашарсың тиген ○ 1411 ● 8129 -ИЛ (153 | 6) ■ Кара алтын - җир мае, аның белән ил байый ○ 288 ● 457; 1376; 1481; 2901; -3481; 4167; 4587; 4715 (2); 4860; 4861 (2); 4867; 4871; 4888; 4891; 4895; 4905; 4906; 4911; -4913-4920; 4921 (2); 4922-4924; 4925 (2); 4926-4931; 4932 (2); 4933-4958; 4967; 4992 (2), -:1 (2), :2 (2), :3 (2); 4994; 5006; 5015; 5022; 5023; 5042; 5045-5047; 5049; 5051; 5055; 5061; -5063; 5064; 5066; 5082; 5093-5095; 5123 (2); 5125; 5126; 5133; 5136; 5137; 5149; 5426; 5570; -5662; 5803; 5804; 5847; 5859; 5886; 5938; 5964; 5981; 5982; 6162; 6175; 6367; 6450; 6507; 6761; -6801 (2); 8249; 8903; 9394; 11085; 11090; 11127; 11431 (2); 11563; 11567; 12126; 12166; 12207; -12483; 12501; 12835; 13121; 13227; 14335; 14470; 15035 (2); 15098; 15656; 15864; 16067; -16094; 16363; 16666 (2); 16731; 17020 -ИЛАУ (1) ■ Иртән көлгән бала кичен илау сала ○ 14026 -ИЛӘ (9) ■ Аю илә сыер туган түгел ○ 2078 ● 6388; 7626 (2); 10393; 11027 (2); 12887; 13604 -ИЛӘГЕ (2) ■ Иләкченең иләге юк, чиләкченең - чиләге ○ 9900 ● 13107 -ИЛӘГЕНӘ (1) ■ Иләгенә күрә кысасы ○ 9896 -ИЛӘГЕННӘН (2) ■ Син иләсәң он иләгеннән, сине иләрләр кыл иләгеннән ○ 9955 (2) -ИЛӘК (16) ■ Ил авызын иләк белән япмассың ○ 4913 ● 7678; 9897; 9898; 9956 (2); 10000; 10027; -10562; 10563; 11654; 11875; 13398; 14724; 15045; 16263 -ИЛӘККӘ ( | 1) ■ Иләктәген чиләккә, чиләкнекен иләккә ○ 10028:1 -ИЛӘКНЕҢ (2) ■ Илдә йөргән иләкнең төбе тиз төшәр ○ 9895 ● 9899 -ИЛӘКТӘ (3 | 1) ■ Иләктә су тормас, чәчмәгән ашлык үсмәс ○ 1462:3 ● 9901; 11572; 15865 -ИЛӘКТӘГЕ (1) ■ Дурактагы мал - иләктәге су ○ 11559 -ИЛӘКТӘГЕН (1 | 3) ■ Иләктәген чиләккә, чиләктәген чүлмәккә ○ 10028 ● 10028:1, :2, :3 -ИЛӘКТӘН (5) ■ Кешене син койсаң чиләктән, кеше сине иләр иләктән ○ 9928 ● 10040; 13153; -13158 (2) -ИЛӘКЧЕНЕҢ (1) ■ Иләкченең иләге юк, чиләкченең - чиләге ○ 9900 -ИЛӘК-ЧҮМЕЧ (1) ■ Он-тоз өйдә, иләк-чүмеч чөйдә ○ 9484 -ИЛӘМӘН (3) ■ Ил иле белән булганда, иләмән үзе белән була ○ 4927 ● 4954; 5137 -ИЛӘМИ (1) ■ Иләми күн булмас, тиресез тун булмас ○ 2358 -ИЛӘНМӘГӘН (2) ■ Бөтенегез бердәй - иләнмәгән күндәй ○ 2429 ● 5996 -ИЛӘП (1) ■ Бодай иләп арпа төшмәс ○ 1541 -ИЛӘР (2) ■ Кешене син койсаң чиләктән, кеше сине иләр иләктән ○ 9928 ● 13158 -ИЛӘРЛӘР (1) ■ Син иләсәң он иләгеннән, сине иләрләр кыл иләгеннән ○ 9955 -ИЛӘРМЕН (1) ■ Игәчем өенә барганчы игәртчелек он иләрмен ○ 14565 -ИЛӘСӘ (1) ■ Егет ягы җиз иләктән иләсә, кыз ягы кыл иләктән иләр ○ 13158 -ИЛӘСӘҢ (3) ■ Каз тиресен иләсәң дә, каеш булмас ○ 4245 ● 9955; 11943 -ИЛӘТЕ (1) ■ Ил - иләте белән, бай - келәте белән ○ 4928 -ИЛГӘ (31) ■ Идел суы, бал булса да, илгә җитмәс ○ 385 ● 1675; 3700; 4904; 4929; 4959-4964; -4994; 4996; 5051; 5052; 5138; 5805; 8249; 8365; 8397; 11231; 11567; 12385; 13842; 13882; -14077; 14079; 14709; 15568; 15864; 15876 -ИЛГӘЗӘК (4) ■ Иренчәк игенчедән илгәзәк мәзәкче узган ○ 1412 ● 5138; 6481; 8365 -ИЛДӘ (28) ■ Эт юк илдә песиләр өрә ○ 3661 ● 4873; 4876; 4877 (2); 4965-4968; 5085; 5086; 5108; -5117; 5139; 5146; 5427; 6713 (2); 7349; 8448; 9895; 11063; 11367; 11568; 11569; 13644; 13799; -ИЛДӘЙ (1) ■ Туган җирдәй җир булмас, туган илдәй ил булмас ○ 5061 -ИЛДӘН (11) ■ Бәхетең, ирдән булмаса, илдән булсын ○ 4896 ● 4961; 4997; 5054; 5135; 5140; -5143; 5900; 7350; 14183; 16464 -ИЛДӘН-КӨННӘН (1) ■ Илдән-көннән иртәрәк ○ 5141 -ИЛДӘТНӘ (2) ■ Илдән кайтмас илдәтнә ○ 5140 ● 13644 -ИЛЕ (17) ■ Җире байның иле бай ○ 214 ● 216; 3726; 4734; 4738; 4748; 4927; 4969-4972; 4981; -4993; 5048; 5116; 5131; 15482 -ИЛЕКМӘС (2) ■ Кеше баласы кештәккә тыксаң да илекмәс, бүре баласы бүреккә салсаң да -илекмәс ○ 14185 (2) -ИЛЕМ (5) ■ Сандугачлар да, - тигәнәк башы, ди, йортлары - "үз илем, үз җирем" дип сайрыйлар, ди ○ 4106 ● 4216; 5114; 5115; 5547 -ИЛЕН (11 | 1) ■ Атасын югалткан - бөлгән, илен югалткан - үлгән ○ 4869 ● 4973-4975; 4976 (2); -5038; 5091; 5121 (2); 5805; 6720:2 -ИЛЕНӘ (2) ■ Иленә кайтканның ояты юк ○ 4978 ● 5806 -ИЛЕНДӘ (7) ■ Чыпчык - илендә, җикән - күлендә ○ 4175 ● 4995; 5009; 5118; 5146; 11744; 16650 -ИЛЕН-ҖИРЕН (1) ■ Илен-җирен сөйгән чыпчык үз җирендә үлмәс ○ 4168 -ИЛЕННӘН (3) ■ Иленнән аерылганның канаты каерылган ○ 4977 ● 5127; 6347 -ИЛЕҢ (3) ■ Туган илең - туган анаң, чит ил - үги ана ○ 5055 ● 5116; 5122 -ИЛЕҢӘ (3) ■ Илдә яшисең икән - илеңә хезмәт ит ○ 4968 ● 4999; 5053 -ИЛЕҢДӘ (6) ■ Илеңдә булса, иренеңә тия ○ 4979 ● 5085; 5086; 5089; 5117; 5118 -ИЛЕҢНӘН (1) ■ Чакмы-чокмы, үз илеңнән чыкма ○ 5084 -ИЛЕҢНЕ (2) ■ Илеңне яу басса, йортыңны кар басар ○ 4980 ● 11663 -ИЛЕҢНЕҢ (1) ■ Чит илнең карчыгасын үз илеңнең каргасы талый ○ 4033 -ИЛЕҢЧӘ (1) ■ Илгә илеңчә кер, суга билеңчә кер ○ 4959 -ИЛЕРТКӘН (1) ■ Илерткән дә аракы, тилерткән дә аракы ○ 9827 -ИЛИ (1) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 -ИЛЛА (1) ■ Көчкә илла алла белән, кырык-илле мулла белән ○ 16884 -ИЛЛӘР (1) ■ Телләр белгән - илләр белгән ○ 15611 -ИЛЛЕ (26) ■ Идел суы илле батман ○ 510 ● 1467; 1663; 4515; 4909; 4914; 4935; 4936; 4942; 49514953; 4966; 4981; 4984; 4986; 5142; 5426; 5427; 7941; 10550 (2); 11570; 11571; 11696; 15835 -илле → кырык-илле -ИЛЛЕГӘ (2) ■ Иллегә берсе тулмаган ○ 8042 ● 8052 -ИЛЛЕДӘГЕ (1) ■ Илледәге ил агасы - алтмыштагы ил атасы ○ 15035 -ИЛЛЕДӘГЕНЕҢ (1) ■ Илледәгенең акылы үзендә, тезгене телендә ○ 15036 -ИЛЛЕЛЕК (1) ■ Кем бирсә иллелек - аның сүзе иң элек ○ 8165 -ИЛЛЕНЕ (2) ■ Илгә чыккан иллене кунган ○ 4963 ● 4964 -ИЛНЕ (5) ■ Бер каенның күләгәсе бөтен илне капламас ○ 1722 ● 4982; 5003; 11107; 11541 -ИЛНЕКЕ (2) ■ Илнеке - диңгез, аны ашаган - дуңгыз ○ 4983 ● 13406 -ИЛНЕКЕННӘН (1) ■ Илнекеннән ике илле дә калма ○ 4984 -ИЛНЕҢ (23) ■ Чит илнең карчыгасын үз илеңнең каргасы талый ○ 4033 ● 4888; 4985-4989; -4990 (2); 5056-5058; 5114; 5142; 5144 (2); 11086; 12109 (2); 12334; 12955; 15656; 16738 -ИЛСЕЗ (1) ■ Илдә булса - үлмәссең, илсез көн күрмәссең ○ 4965 -ИЛТ (1) ■ Ишәк йөккә килмәсә, йөкне ишәккә илт ○ 2961 -ИЛТӘ (3) ■ Ашлыкны арба өйгә кертә, чана базарга илтә ○ 1379 ● 8519; 15559 -ИЛТӘР (1) ■ Аз ялкаулык күпкә китәр, аз кимчелек зурына илтәр ○ 6444 -ИЛТЕР (2) ■ Сабырлык куанычка илтер, ашыгу көенечкә илтер ○ 11896 (2) -ИЛТЕРМЕН (1) ■ Бәрәңге әйткән: "Илтүен илтермен, кайтуыңны үзең кайгырт", - дигән ○ 1599 -ИЛТИФАТ (1) ■ Хан хакына этенә илтифат ○ 5930 -ИЛТМИЛӘР (2) ■ Урманга ботак илтмиләр ○ 1864 ● 9237 -ИЛТҮЕН (1) ■ Бәрәңге әйткән: "Илтүен илтермен, кайтуыңны үзең кайгырт", - дигән ○ 1599 -ИЛЧЕГӘ (3 | 2) ■ Этне илчегә җибәрсәң, илгә бәла китерер ○ 3700 ● 4991, :1, :2; 15629 -ИЛЧЕДӘН (1) ■ Ияләштерү илчедән, ялыктыру ялчыдан ○ 5001 -ИЛЧЕМЕН (1) ■ Ир малына илчемен, ул малына ялчымын ○ 13585 -ИЛЧЕСЕ (1) ■ Малчының инчесе булыр, патшаның илчесе булыр ○ 5855 -ИМ (6) ■ Тәкә ите им булыр, кәҗә ите җил булыр ○ 3142 ● 4599; 9168; 12306; 12343; 14234 -ИМАМ (1) ■ Имам йорты - хатыннар зинданы ○ 16981 -ИМАМДА (1) ■ Алтын - имамда, хатын - ишанда ○ 16961 -ИМАМНЫҢ (1) ■ Имамның да имансызы була ○ 16982 -ИМАН (10) ■ Эткә иман юк, койрыгы кәкре ○ 3688 ● 5901; 7487; 11269; 11482; 12477; 16778; -16779; 16833; 16930 -ИМАНА (1) ■ Сарыктан - йон, кешедән - имана ○ 5882 -ИМАНГА (1) ■ Иблисне иманга өндәү ○ 16804 -ИМАНЛЫ (1) ■ Үзем күптән иманлы, күршеләрем өчен кайгырам ○ 16834 -ИМАНСЫЗЫ (1) ■ Имамның да имансызы була ○ 16982 -ИМАНЫ (3) ■ Сәүдәгәрнең иманы акча ○ 7971 ● 16821; 16822 -ИМАНЫН (1) ■ Түрә вөҗданын сатар, мулла иманын сатар ○ 17063 -ИМӘ (6) ■ Имә белгән кузы ике ананы имәр, имә белмәгән кузы үз анасын имә алмас ○ 3091 (3) -● 3262; 6852 (2) -ИМӘН (20) ■ Имән агач - каты агач, каен агач - чырагач ○ 1725 ● 1726-1730; 1735; 1745; 1748; -1777; 1901; 1915; 5450; 8734; 13459; 13460; 13823; 13862; 13863; 14473 -ИМӘНДӘ (2) ■ Имәндә алма үсмәс ○ 1731 ● 1742 -ИМӘНДӘЙ (1) ■ Эшләгән кеше имәндәй, ялкау кеше яфрактай ○ 6546 -ИМӘННӘН (1) ■ Имәннән чикләвек, мулладан кешелек көтмә ○ 16983 -ИМӘННЕҢ (3) ■ Агачның биегенә, имәннең ныгына асылын ○ 1667 ● 1737; 1739 -ИМӘР (3) ■ Авызы йомшак колын биш бияне имәр ○ 2837 ● 3082; 3091 -ИМГӘ (4) ■ Кара елан каны җитмеш төрле имгә ярый ○ 4665 ● 12168; 15219; 15220 -ИМГӘК (12) ■ Эш эшләнгәч - ирмәк, бетми калса - имгәк ○ 6179 ● 6704; 7136; 8674; 11581; -13248; 14867; 14960; 15887; 15989; 16005; 16753 -ИМГӘККӘ (1) ■ Ил телен алмаган имгәккә калыр ○ 4939 -ИМГӘКЛЕ (2) ■ Уен төбе - имгәкле ○ 6684 ● 13477 -ИМГӘКЛЕК (1) ■ Имгә калган - имгәклек ○ 15219 -ИМГӘКНЕҢ (1) ■ Имгәкнең имен эзләми булмый ○ 15221 -ИМГӘКСЕЗ (1) ■ Имгән бозау имгәксез булыр ○ 3260 -ИМГӘН (3 | 1) ■ Имгән бозау имгәксез булыр ○ 3260 ● 3261; 3262; 11324:1 -ИМГӘНСӘҢ (1) ■ Бер имгәнсәң, бер кинәнерсең ○ 6042 -ИМЕЗӘ (2) ■ Сыер үги бозау имезә ○ 3197 ● 15994 -ИМЕЗЕР (1) ■ Сүз бозау имезер, сыртка таяк тигезер ○ 15993 -ИМЕН (2) ■ Алла сакласын, бака чакмасын: бака чакса, имен тапмассың ○ 4550 ● 15221 -ИМЕП (1) ■ Сөтен имеп туйган, күкрәген тешләгән ○ 14306 -ИМЕШ (76 | 3) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 352; 389; 922; -959; 1122; 1126; 1278; 1810; 2038; 2149; 2161; 2222; 2230; 2260; 2384; 2939; 3036; 3040; 3049; -3108; 3333; 3353; 3356; 3358; 3416; 3501; 3716; 3901; 3977; 3985:2; 4054; 4181; 4217; 4281; -4378; 4416; 4425; 4427; 4777; 4782; 4786; 4809; 4821; 5778; 7069; 7348; 7454; 8728; 8913; 10389; -10792; 12367 (2); 12449; 12510; 12574; 13516; 13623; 14032; 14211; 14282; 14610; 15094; 15326; -15334; 16137; 16180; 16408; 16484 (2); 16726; 16729, :1; 16828; 16838; 17021; 17047, :1 -ИМЕШЕН (2) ■ Үз имешен сөйләгән ахмак - бер ахмак, башкалар имешен сөйләгән - йөз ахмак -○ 16245 (2) -"ИМЕШ"НЕҢ (1) ■ "Имеш"нең җимеше юк ○ 15866 -ИМИЛӘР (1) ■ Эт алдында баш имиләр ○ 3549 -ИМИН (1) ■ Теле татлының башы хәтәрдән имин ○ 15587 -ИММӘС (1) ■ Сөлек сау канны иммәс ○ 4677 -ИМЧӘГЕН (1) ■ Бер бәрән - сарыкның имчәген, икенчесе койрыгын имәр ○ 3082 -ИМЧӘК (2) ■ Мөңрәмәгән бозауга имчәк бирмиләр ○ 3265 ● 14019 -ИМЧЕ (1) ■ Авырсаң, имче күбәер ○ 15158 -ИНАНА (2) ■ Ялганга ялкау инана, я булмаса аңкау инана ○ 16160 (2) -ИНАНМА (1) ■ Байга инанма, суга таянма ○ 7206 -ИНАНЫЧ (1) ■ Ялганчының киртәсенә дә инаныч юк ○ 16169 -ИНӘ (3) ■ Инә күзеннән дөя күрү ○ 2943 ● 14234; 14235 -ИНӘГЕ (1) ■ Инәге булса, чиләге булыр ○ 3165 -ИНӘГЕҢ (1) ■ Үз гөнаһың үзеңә, ике инәгең үзеңә ○ 12661 -ИНӘДӘН (1) ■ Инәдән дөя ясау ○ 2944 -ИНӘЙНЕҢ (1) ■ Үги инәйнең үтен ал ○ 14262 -ИНӘЛЕ (2) ■ Кинәле кеше - инәле кеше ○ 12525 ● 14418 -ИНӘНЕҢ (1) ■ Йөрмәгән-тормаган кеше - инәнең карыныннан тумаган кеше ○ 6779 -ИНӘСЕЗ (1) ■ Инәсез торып була, энәсез торып булмый ○ 8679 -ИНДЕ (22) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 ● 1635; 2432; 3171; 4539; -5704; 6622; 6623; 7099; 8362; 8985; 9774; 10029; 10214; 10636; 10650; 11756; 11981; 13072 (2); -14340; 15708 -ИНДЕРЕР (1) ■ Юньле бала ат мендерер, юньсез бала аттан индерер ○ 14072 -ИНЕШ (1) ■ Шешә суы түгел инеш суы да җитмәс ○ 538 -ИНЕШТӘ (1) ■ Инештә су бетмәсә, бездә җыр бетмәс ○ 513 -ИНКУБАТОР (2) ■ Инкубатор чебеше ата-анасын танымас ○ 4273 ● 4274 -ИННЕК-КЕРШӘННӘН (1) ■ Ир хатынын сөймәсә, иннек-кершәннән ни файда ○ 13840 -ИНСАФ (1) ■ Мөселманлык - туклыкта, инсаф китәр юклыкта ○ 16827 -ИНСАФЛЫ (1) ■ Уйнашчы хатын - күзеннән, инсафлы хатын сүзеннән билгеле ○ 13689 -ИНСАФЛЫНЫҢ (1) ■ Инсафлының теле саф ○ 15483 -ИНСАФЫ (2) ■ Нәрсә арзанланган саен алучының инсафы китә, нәрсә кыйммәтләнгән саен -сатучының инсафы китә ○ 7943 (2) -ИНТЕККӘН (2) ■ Аракы эчкән азыкка интеккән, тәмәке тарткан кәгазьгә интеккән ○ 9810 (2) -ИНТЕКМӘС (1) ■ Эш эшләгән интекмәс, эшләмәгән көн итмәс ○ 6180 -ИНЧЕК (1) ■ Ирләр менгән инчек бүз ир менәргә туп булсын; ирдән ирнең нисе ким, әйткән -сүзе берек булсын ○ 13533 -ИНЧЕСЕ (1) ■ Малчының инчесе булыр, патшаның илчесе булыр ○ 5855 -"ИНШАЛЛА"НЫҢ (1) ■ "Ләхәүлә"нең биле сынган, "иншалла"ның таягы сынган ○ 16926 -ИҢ (42 | 1) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 ● 2313; -4158:1; 4491; 4628; 4629; 4900; 5002; 5458; 5573; 6200; 6368; 6465; 6520; 6595; 8165; 8244; -9248; 10141; 11087; 11838; 11853; 12003; 12067; 12218; 13171 (2); 13737; 14261; 14371; 14609; -15217 (2); 15462; 15479 (2); 15487; 15870; 16365; 16366; 16578; 16681; 17022 -ИҢӘ (2) ■ Арыш унике көн баш чыгара, унике көн серкәдә утыра, унике көн эч иңә ○ 1527 ● 2816 -ИҢӘР (3) ■ Көчле күккә менгәндә көчсез җиргә иңәр ○ 10787 ● 14719; 16493 -ИҢЕ (6) ■ Иңе барның буе бар, буе барның сыны бар ○ 581 ● 582 (2); 8048; 10940; 15580 -ИҢЕМДӘ (1) ■ Бал белән май ашадым - авызымда юк, ал белән гөл кидем - иңемдә юк ○ 9156 -ИҢЕН (1) ■ Җитмәснең иңен тотканчы җизнәм җиңен тотсамчы ○ 14654 -ИҢЕННӘН (1) ■ Ире яманның иңеннән билгеле, хатыны яманның җиңеннән билгеле ○ 13851 -ИҢЕҢ (1) ■ Кулың белән тукыганны иңең белән күтәрерсең ○ 8696 -ИҢЕП (1) ■ Аттан иңеп, җәяүгә калу ○ 2750 -ИҢКӘЙ (1) ■ Иңкәйгәнгә иңкәй башың җиргә тигәнче, чалкайганга чалкай башың күккә җиткәнче ○ 11989 -ИҢКӘЙГӘНГӘ (1) ■ Иңкәйгәнгә иңкәй башың җиргә тигәнче, чалкайганга чалкай башың -күккә җиткәнче ○ 11989 -ИҢМИ (3) ■ Төшкә ни иңми, күңелгә ни килми ○ 6677 ● 9319 (2) -ИҢСӘНЕ (1) ■ Белгән һөнәр иңсәне басмый ○ 6339 -ИҢСӘСЕ (1) ■ Маңгае киңнән түңелмә, иңсәсе киңгә үрелмә ○ 10289 -ИП (2) ■ Ип белән сөйләгәннең ирене авыртмый ○ 15867 ● 16040 -ИП-ҖАЙ (1) ■ Ип-җай булса, ит-май була ○ 9218 -ИПИ (20) ■ Арыш чәчсәң, ипи ашарсың ○ 1529 ● 6065; 9202; 9219; 9220; 9256; 9261; 9410 (2); -9460; 9563; 9667; 9770; 10017; 10119; 10225; 12957; 13454; 15900; 16409 -ИПИГӘ (1) ■ Ач эт ипигә дә килә, бәрәңгегә дә килә ○ 3456 -ИПИДӘ (1) ■ Минем күңелем Микидә, Мики күңеле ипидә ○ 9479 -ИПИДӘН (2) ■ Ач әйткән: "Тулы капчык ипидән буш корсак авыррак" ○ 9555 ● 11325 -ИПИЕ (1) ■ Ир булсын, ипие булсын ○ 13473 -ИПИЕНЕҢ (1) ■ Арыш ипиенең көче күп ○ 9113 -ИПИЕННӘН (1) ■ Эшләп ашасаң, арыш ипиеннән дә күмәч тәме килә ○ 6225 -ИПИЕҢ (2) ■ Сука тотып кулың кабармыйча, мичкә ягып ипиең кабармас ○ 1441 ● 13645 -ИПИНЕ (2) ■ Кара ипине җиксенсәң, кара көнгә калырсың ○ 9263 ● 13556 -ИПИСЕЗ (1) ■ Иписез, тозсыз аш - ярты аш ○ 9221 -ИПИ-ТОЗ (2) ■ Ипи-тоз, якты йөз ○ 9461 ● 10118 -ИПКӘ (1) ■ Ипкә тартсаң, кушка килми ○ 11971 -ИПЛӘГӘН (1) ■ Ипләгән дә сипләгән ○ 8366 -ИПЛӘП (1) ■ Искене ипләп ки ○ 8866 -ИПЛЕ (7) ■ Ипле кеше иленнән китми ○ 6347 ● 6381; 11564; 11831; 12964; 14111; 15868 -ИПЛЕГӘ (2) ■ Эш иплегә ипле, ипсезгә юлы бикле ○ 6381 ● 11831 -ИПЛЕЛЕГЕН (1) ■ Иплегә "ипле" дисәң - иплелеген арттырыр, тилегә "тиле" дисәң - тилелеген арттырыр ○ 11831 -ИПСЕЗ (1) ■ Ипсез кыз үзенә ир тапмас ○ 12958 -ИПСЕЗГӘ (1) ■ Эш иплегә ипле, ипсезгә юлы бикле ○ 6381 -ИПТӘШ (7 | 1) ■ Иптәш иптәш өчен утка керер ○ 5428 (2) ● 6916; 6923:2; 8441; 9984; 12838; 16808 -ИПТӘШЕ (1) ■ Бәхете барның иптәше үзенә тиң була ○ 12672 -ИПТӘШЕМ (1) ■ Аракы бер стакан эчкәч әйтә икән: "Иптәшем калды, аны да алып кер!" - дип -○ 9805 -ИПТӘШЕҢ (3) ■ Иптәшең үзеңнән яхшы булсын ○ 5429 ● 13206; 14686 -ИПТӘШЕҢНЕ (1) ■ Юлга чыксаң янып чык, иптәшеңне танып чык ○ 6938 -ИПТӘШКӘ (1) ■ Иптәшкә ярамаган ирдән эт яхшы ○ 13461 -ИПТӘШЛӘРЕНӘ (1) ■ Кешенең кемлеген беләсең килсә, иптәшләренә кара ○ 5459 -ИПТӘШЛЕ (1) ■ Эт иярткән - иптәшле ○ 3590 -ИР (256 | 6) ■ Суы булган җир кадерле, җире булган ир кадерле ○ 459 ● 1279; 2578; 2613; 2646; -4906; 4920; 4921 (2); 4925 (2); 4929; 4938; 4940 (2); 4941; 4947 (2); 4961; 4992 (2), :1 (2), :2 (2), -:3 (2); 4993-4995; 5038; 5048; 5353; 5530; 5571; 5777; 5806; 5938; 6419; 6567; 6734; 6855; 6910; -6920; 7025; 7137; 7693; 7814; 9270; 11124; 11431 (2); 11790; 11806; 12367; 12461 (2); 12886; -12958; 13092 (2); 13162; 13436; 13441; 13443-13453; 13456; 13457; 13459; 13460; 13462-13466; -13467 (2); 13468-13475; 13477; 13485-13487; 13488 (2); 13489-13516; 13517 (2); 13518; 13519; -13525; 13533; 13544; 13552-13555; 13558; 13559; 13560 (2); 13561; 13564-13570; 13572; 1357613579; 13581; 13583-13586; 13602; 13790; 13791; 13798; 13799; 13802-13804; 13807; 13808; -13810-13821; 13822 (2); 13823-13830; 13831 (2); 13832-13837; 13840-13846; 13871; 13881; -13884-13890; 13891 (2); 13893; 13894; 13895 (2); 13896; 13897; 13899; 13900; 13906-13909; -13919; 14024; 14112-14119; 14121; 14122; 14381; 14444; 14528; 14593 (2); 14600; 14601 (2); -14643; 14644; 14651 (3); 14683; 14884; 15097; 15098; 15213; 16962 -ИР-АТ (1) ■ Ир-ат булса, йорт-җирен макта; хатын-кыз булса, аш-суын макта ○ 13809 -ИРӘМИ (1) ■ Үлем койтысын ирәми, яхшысын жәлләми ○ 15420 -ИРӘН (1) ■ Туры әйткән ил алдында ирән булган ○ 16094 -ИРГӘ (26) ■ Ил - иргә, ир - илгә таяна ○ 4929 ● 4994; 4996; 12959; 13068; 13163-13166; 13174; -13209; 13248; 13454; 13508; 13520-13522; 13842; 13847-13849; 13854; 13882; 13888; 13894; 14125 -ИРДӘ (5) ■ Урланган мал бурда тормас, урланган кыз ирдә тормас ○ 13208 ● 13523; 13541; -13557; 13835 -ИРДӘН (18) ■ Бәхетең, ирдән булмаса, илдән булсын ○ 4896 ● 4997; 11087; 13164-13166; 13461; -13520; 13521; 13524; 13533; 13563; 13793; 13797; 13798; 13805; 13853; 13896 -ИРДӘҮКӘ (1) ■ Ирдәүкә булса ха��ының - яу, катынша булса ирең - яу ○ 13850 -ИРЕ (10) ■ Ире ир булсын, идәне җир булсын ○ 13525 ● 13526; 13543; 13792; 13796; 13801; -13851; 13880; 13912 (2) -ИР-ЕГЕТ (3) ■ Ир-егет ата-анасын ташламас ○ 13476 ● 13477; 13478 -ИР-ЕГЕТНЕҢ (5) ■ Ир-егетнең аты - чапкын, пычагы - үткен, хатыны уңган булыр ○ 13479 -● 13480-13483 -ИР-ЕГЕТТӘ (1) ■ Ир-егеттә ирлек бар, батырлыкка җирлек бар ○ 13484 -ИРЕК (8 | 1) ■ Эт печән ашамас, сарыкка ирек бирмәс ○ 3624 ● 3624:1; 3782; 4032; 8348; 10645; -11125; 13535; 14337 -ИРЕККӘ (1) ■ Атаң булса да кол, син иреккә омтыл ○ 5730 -ИРЕКЛЕ (8) ■ Үз җиреңдә теләсә ни эшләсәң дә ирекле ○ 209 ● 2647; 3676; 3885; 4576; 5120; -8461; 13486 -ИРЕКМӘС (1) ■ Ике яхшы ирекмәс, ике яман берекмәс ○ 12128 -ИРЕКСЕЗДӘН (1) ■ Ирексездән - табиб ○ 15352 -ИРЕКСЕЗЛӘП (1) ■ Ирексезләп ачкан күзнең нуры юк ○ 10386 -ИРЕКТӘ (4) ■ Кошларга иректә очу алтын читлектә торудан артыграк ○ 3853 ● 3876; 4102; 4215 -ИРЕМ (6) ■ Ирем - алгандагыдай, көнем бәйрәмдәгедәй ○ 13527 ● 13574; 13800 (2); 13913; 14596 -ИРЕН (7) ■ Кабык ирен, без танау ○ 10640 ● 13544; 13852; 13853; 13901; 13903; 14602 -ИРЕНӘ (4) ■ Ялкау уйларга да иренә ○ 6576 ● 13892; 13904; 14613 -ИРЕНГӘН (6 | 1) ■ Иренгән ике атлар ○ 6469 ● 6470; 6471, :1; 6472; 6547; 6548 -ИРЕНГӘННЕҢ (3) ■ Иренгәннең ирене икмәккә тимәс ○ 6473 ● 6474; 6515 -ИРЕНЕ (6) ■ Иренгәннең ирене икмәккә тимәс ○ 6473 ● 6483; 12801; 12802; 13685; 15867 -ИРЕНЕ-БОРЫНЫ (1) ■ "Ир" дип әйтмә, ирене-борыны ертылсын ○ 13475 -ИРЕНЕН (1 | 1) ■ Эшләмәгән иренен тешләгән ○ 6217 ● 6471:1 -ИРЕНЕННӘН (1) ■ Ирененнән сөте кипмәгән ○ 10639 -ИРЕНЕҢ (1) ■ Иркә хатын иренең сакалына тотыныр ○ 13857 -ИРЕНЕҢӘ (1) ■ Илеңдә булса, иренеңә тия ○ 4979 -ИРЕНЕР (1) ■ Иренчәкне эшкә күндерсәң, туктарга иренер ○ 6482 -ИРЕНЛЕ (1) ■ Ат иренле булыр, ир борынлы булыр ○ 13447 -ИРЕНМӘ (2) ■ Авызыңа кергәнне чәйнәргә иренмә ○ 9520 ● 10202 -ИРЕНМӘГӘН (1) ■ Иренмәгән - иртәгесе эшен бүген бетергән ○ 6475 -ИРЕНМИ (1) ■ Эт түнгәккә чылатырга иренми ○ 3647 -ИРЕННӘН (1) ■ Чиста хатын иреннән күренә ○ 13898 -ИРЕНЧӘК (15 | 1) ■ Иренчәк игенчедән илгәзәк мәзәкче узган ○ 1412 ● 6442; 6471:2; 64766481; 6562; 11832; 12894; 12914; 13854; 15166; 16164 -ИРЕНЧӘКНЕ (1) ■ Иренчәкне эшкә күндерсәң, туктарга иренер ○ 6482 -ИРЕНЧӘКНЕҢ (2) ■ Иренчәкнең ирене коры ○ 6483 ● 6484 -ИРЕҢ (9 | 1) ■ Аең-көнең уртак булса да, ирең уртак булмасын ○ 13438 ● 13571; 13573; 13580; -13850; 13855; 13856; 14136, :1; 15320 -ИРЕҢӘ (1) ■ Каткан ипине иреңә күрсәтмә ○ 13556 -ИРЕШЕР (2) ■ Омтылган ирешер, омтылмаган черәшер ○ 11258 ● 13569 -ИРКӘ (12) ■ Иренчәк иркә булыр ○ 6477 ● 7290 (2); 11833; 13264; 13528; 13857; 14024; 14025; -14027; 14419; 15630 -ИРКӘГӘ (1) ■ Иркәгә ай эссе, көн суык ○ 11834 -ИРКӘГЕ (1) ■ Арысланның иркәге дә арыслан, тешесе дә арыслан ○ 2057 -ИРКӘЛӘГӘННЕ (1) ■ Карт мәче иркәләгәнне яратмый ○ 3342 -ИРКӘЛӘСӘҢ (2) ■ Этне иркәләсәң, авыз ялар ○ 3701 ● 11667 -ИРКӘЛӘҮ (1) ■ Баланы иркәләү аны типкәләүдән яман ○ 13977 -ИРКӘЛӘҮЧЕ (1) ■ Ир булыр, иркәләүче булмас ○ 13472 -ИРКӘЛЕ (1) ■ Аталы бала - аркалы, инәле бала - иркәле ○ 14418 -ИРКӘЛЕК (2) ■ Иркәлек бозар, катылык төзәр ○ 11835 ● 11836 -ИРКӘНЕҢ (1) ■ Иркәнең күзе кипмәс, юрганың тире кипмәс ○ 11837 -ИРКӘСЕ (1) ■ Кыз иркәсе тиле булыр ○ 12987 -ИРКЕ (8) ■ Тимерче тимерне бөксә дә ирке, сукса да ирке ○ 311 (2) ● 4697; 5760; 9006; 13870; -16786; 16857 -ИРКЕН (4) ■ Иле иркеннең көне иркен ○ 4969 ● 5018; 11230; 12829 -ИРКЕНӘ (1) ■ Кызны үз иркенә куйсаң, думбрачыга барыр, ди ○ 13020 -ИРКЕНДӘ (1) ■ Йөгәнсез ат үз иркендә ○ 2648 -ИРКЕНЛӘП (3) ■ Монда бүреләр өчен дау бара, анда төлке иркенләп кетәк аудара ○ 2291 -● 6764; 14115 -ИРКЕНЛЕК (1) ■ Ир табыла, иркенлек табылмый ○ 13504 -ИРКЕННЕҢ (1) ■ Иле иркеннең көне иркен ○ 4969 -ИРКЕҢ (1) ■ Үз түреңдә үз иркең ○ 8346 -ИРЛӘР (17) ■ Эт ирләр янында, мәче хатыннар янында ○ 3588 ● 13458; 13531-13534; 1386113869; 13910; 13934 -ИРЛӘРГӘ (4) ■ Ирләргә ирек бирсәң, атланып чабарлар ○ 13535 ● 13562 (2); 13582 -ИРЛӘРДӘ (1) ■ Дәрт, ирләрдә бер өлеш булса, хатыннарда җиде өлеш була, ди ○ 12693 -ИРЛӘРНЕ (1) ■ Һаваны - йолдыз, ирләрне - сакал, хатын-кызны чәч нурлый ○ 10320 -ИРЛӘРНЕҢ (2) ■ Ирләрнең нужа камытын салдырырга ярамый ○ 13536 ● 13870 -ИРЛЕ (6) ■ Ирле гомер - иркә гомер ○ 13528 ● 13529; 13858-13860; 13911 -ИРЛЕК (3) ■ Һөнәр алды - ирлек, бәхет алды - берлек ○ 6409 ● 13484; 13530 -ИРЛЕКСЕЗ (1) ■ Ир үзеннән күрер, ирлексез юлдашыннан күрер ○ 13518 -ИРМӘК (5) ■ Күмәк эш - ирмәк эш ○ 6103 ● 6179; 6645; 6704; 16005 -ИРМЕН (2) ■ Ирмен дигән егетнең эчендә иярле ат ятыр ○ 13537 ● 13538 -ИРНЕ (16 | 1) ■ Алаша да әйтә ди: "Алтмыш ирне тартыр идем, алты хатынны тартмас идем", дип ○ 2771 ● 5022; 5094; 5793; 6757; 6915; 10283; 12681; 13086; 13437; 13539; 13540; 13558:1; -13871; 13902; 14879 (2) -ИРНЕКЕ (1) ■ Ирнеке ирдә югалмый ○ 13541 -ИРНЕҢ (33) ■ Яхшы ат ирнең данын тарата ○ 2715 ● 4990 (2); 5526; 6260; 7614; 8759; 11055; -12684 (2); 13145; 13439; 13440; 13442; 13455; 13533; 13542-13549; 13741; 13872-13875; -13883; 14344; 14346; 14382 -ИРСӘК (1) ■ Ирсәк иргә китмәс, ашыккан өенә җитмәс ○ 12959 -ИРСӘКНЕҢ (1) ■ Ирсәкнең җиде чикмәне булыр, алтысы кешедә булыр ○ 13646 -ИРСЕЗ (11) ■ Икегә ышанган - ирсез, икедән калган - берсез ○ 12703 ● 12945; 13041; 13550; -13551; 13688; 13758; 13858; 13876-13878 -ИРТӘ (33 | 1) ■ Иртә барсаң ит пешәр, соңга калсаң бит пешәр ○ 824 ● 825-835; 3943; 3944; -4057:3; 4058; 4169; 4368; 5190; 5960; 6604; 6759; 10071; 12888; 13167 (2); 13168 (2); 13169; -14899; 15484; 16919; 16920; 16971 -ИРТӘГӘ (30) ■ Бүгенге хисап иртәгә ярамый ○ 792 ● 836; 1034; 1036; 1392; 1925; 3068; 3252; -3289; 5344; 5784; 6061; 6194; 6292; 6478; 7245; 8693; 9232; 9502; 9643; 11987; 12475; 14480; -14859; 14868; 14869; 15438; 15440; 16888; 16899 -ИРТӘГӘГӘ (2) ■ Иртәгәгә ышанып, бүгенге көнеңне кулдан ычкындырма ○ 840 ● 2243 -ИРТӘГӘГЕ (4) ■ Иртәгәге койрыктан бүгенге үпкә артык ○ 837 ● 838; 839; 6062 -ИРТӘГӘНЕ (1) ■ Иртәгәне алдан киртәлә ○ 841 -ИРТӘГӘСЕН (1) ■ Иртәгәсен исәпләмәгән - тәүбәсез үлгән ○ 842 -ИРТӘГЕ (2) ■ Иртәге өчен ишәк кайгырыр ○ 2950 ● 3580 -ИРТӘГЕНЕКЕННӘН (1) ■ Бер бүгенгенеке ике иртәгенекеннән яхшы ○ 765 -ИРТӘГЕСЕ (2) ■ Бүгеннең иртәгесе бар ○ 793 ● 6475 -ИРТӘГЕСЕН (1) ■ Бүген монда, иртәгә анда, иртәгесен күрербез таңда ○ 1036 -ИРТӘДӘН (1) ■ Яхшы көн иртәдән үк күренә ○ 997 -ИРТӘ-КИЧЕ (1) ■ Игелекле эшнең иртә-киче юк ○ 6059 -ИРТӘ-КИЧЕН (1) ■ Март әйтә, имеш: "Көндез-көндез көләрмен, иртә-кичен бөгәрмен" ○ 922 -ИРТӘН (4) ■ Тукран кич тәүбә итәр, иртән онытыр ○ 4148 ● 6063; 14026; 14870 -ИРТӘНГӘ (1) ■ Бүгенге эшен иртәнгә калдырган кешенең эше һич бетмәс ○ 6052 -ИРТӘНГЕ (5) ■ Иртәнге чыпчык тешен казыр, соңгы чыпчык күзен казыр ○ 4170 ● 4998; 7908; -9644; 11573 -ИРТӘНГЕСЕ (2) ■ Кичке эш кичегер, иртәнгесе ашыгыр ○ 6085 ● 9659 -ИРТӘНЧӘК (1) ■ Ир белән хатын иртәнчәк кыешалар, кичтән сөешәләр ○ 13817 -ИРТӘҢГЕ (1) ■ Иртәңге яңгыр төшкә хәтле ○ 1090 -ИРТӘРӘК (1) ■ Илдән-көннән иртәрәк ○ 5141 -ИРТӘСЕ-КИЧЕ (1) ■ Игелекле эшнең иртәсе-киче юк ○ 12117 -ИРТӘСЕННӘН (1) ■ Көннең киче иртәсеннән билгеле ○ 910 -ИР-ХАТЫН (1) ■ Ир-хатын талашыр, талашыр да ярашыр ○ 13838 -ИР-ХАТЫННЫҢ (1) ■ Ир-хатынның арасына сүз салма, башыңа авыру алма ○ 13839 -ИС (5) ■ Сарымсак ашамаганның авызыннан ис килмәс ○ 1612 ● 5572; 8538; 16599 (2) -ИСӘ (5) ■ Җил кайсы яктан исә, ул да шул яктан кисә ○ 1241 ● 1888; 9782; 13179; 16327 -ИСӘБЕ (2) ■ Кисәге булса, исәбе булыр ○ 588 ● 16434 -ИСӘБЕНӘ (2) ■ Ул комның исәбенә чыга ○ 247 ● 7910 -ИСӘБЕН-ХИСАБЫН (1) ■ Кәбабен-шәрабен - өф-өф, исәбен-хисабын - ах-вах ○ 7918 -ИСӘН (8) ■ Иске кибәнем исән булсын ○ 1493 ● 3124; 4409; 6762; 8367; 15223; 15436; 15441 -ИСӘН-ӘМАН (1) ■ Туганың яман булса да, исән-әман булсын ○ 14520 -ИСӘНДӘ (1) ■ Баш исәндә мал татлы, баш авырса җан татлы ○ 15201 -ИСӘНЛӘШКӘНЕ (1) ■ Этнең ырылдашканы - исәнләшкәне ○ 3731 -ИСӘНЛЕГЕН (1) ■ Бурыччы бурычлының исәнлеген тели ○ 8148 -ИСӘНМЕ (2) ■ Куян тиреләре базарда: "Исәнме, менә тагын күрештек", - дип әйтерләр, ди -○ 2257 ● 9763 -ИСӘП (13) ■ Өйдәге исәп кырга ярамый ○ 1475 ● 6870; 7688; 7909; 7935; 8038; 8043-8045; -11577; 14872; 14942; 15222 -ИСӘПКӘ (3) ■ Өсәккә кермәсә, исәпкә кермәс ○ 1476 ● 7912; 8046 -ИСӘПЛӘ (1) ■ Уйна да көл, исәплә дә бел ○ 6694 -ИСӘПЛӘМӘГӘН (2) ■ Иртәгәсен исәпләмәгән - тәүбәсез үлгән ○ 842 ● 3833 -ИСӘПЛӘМИ (1 | 1) ■ Исәпләми сөйләсәң, авырмый үләрсең ○ 15777:1 ● 16109 -ИСӘПЛӘСӘҢ (1) ■ Яшьлек - юләрлек, исәпләсәң, үләрлек ○ 15123 -ИСӘПЛӘШКӘН (1) ■ Исәпләшкән дуслар орышышмас ○ 5436 -ИСӘПЛӘШМИ (1) ■ Мәхәббәт дәрәҗә белән дә, тәрәзә белән дә исәпләшми ○ 12728 -ИСӘПЛЕ (3) ■ Исәпле дус аерылмас ○ 5435 ● 7428; 13650 -ИСӘПЛЕНЕҢ (1) ■ Исәпленең малы төгәл ○ 7913 -ИСӘПНЕ (2) ■ Өеңдәге исәпне базардагы хак бозар ○ 8008 ● 14872 -ИСӘПСЕЗ (2) ■ Михнәтсез тапкан мал исәпсез китәр ○ 7412 ● 7964 -ИСӘП-ХИСАПСЫЗ (1) ■ Исәп-хисапсыз колхоз - йозаксыз амбар ○ 7911 -ИСӘР (12) ■ Ил эчендә исәр үлмәс ○ 4946 ● 11569; 11576-11580; 11607; 11698; 11749; 14027; 15223 -ИСӘРГӘ (2) ■ Исәргә иш юк, ялкауга эш юк ○ 6485 ● 11581 -ИСӘРЛӘР (1) ■ Чибәрләр дә күп, исәрләр дә күп ○ 10706 -ИСӘРНЕ (1) ■ Юләр белән исәрне чәчеп үстермиләр ○ 11709 -ИСӘРНЕҢ (1) ■ Исәрнең акча түләгәч исенә төшәр ○ 11582 -ИСЕ (16) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы йогар ○ 285 -● 576; 784; 1289; 1351; 1402; 3400; 5130; 7763; 8458; 9388; 9544; 9650; 9679; 9838 (2) -ИСЕМ (9) ■ Байгыш та үз баласына лачын дип исем кушкан ○ 3904 ● 6067; 8611 (2); 11063; -11126; 11318; 13636; 14059 -ИСЕМДӘ (1) ■ Иртәгә үләсем исемдә иде, мондый хәлне күрермен дип уйламаган идем ○ 15440 -ИСЕМ-ДӘРТЕМ (1) ■ Исем-дәртем - Искәндәр ○ 12803 -ИСЕМЕ (8) ■ Нәрсәнең исеме җисеменә муафыйк булсын ○ 605 ● 633; 3051; 3493; 6294; -12889 (2); 16167 -ИСЕМЕМ (3) ■ Эт, өрмәсә, исемем югалыр дип курка ○ 3670 ● 11367; 14987 -ИСЕМЕҢНЕ (1) ■ Исемеңне ташка язма, ил йөрәгенә яз ○ 11127 -ИСЕМНЕ (1) ■ Исем кешене бизәми, кеше исемне бизи ○ 11126 -ИСЕМСЕЗ (1) ■ Исемсез, җисемсез нәрсә булмас ○ 571 -ИСЕН (4) ■ Сарымсак��ы серкәгә салып тотсаң да, сигез ел исен саклый ○ 1615 ● 4043; 4196; -ИСЕНӘ (4) ■ Исенә төшкәч, Идел кичәр ○ 514 ● 6844; 11582; 13102 -ИСЕНДӘ (1) ■ Куян тауга үпкәләгән, тауның исендә дә юк ○ 2256 -ИСЕННӘН (4) ■ Җофарны яшерсәң дә исеннән беленер ○ 2343 ● 9544; 12380; 16726 -ИСЕҢ (6) ■ Искегә тисәң, исең китәр ○ 575 ● 3391; 4999; 8003; 8958; 9227 -ИСЕҢДӘ (1) ■ Яхшылыкны онытма, яманлыкны исеңдә тотма ○ 12372 -ИСЕП (1) ■ Мал - исеп китә торган җил, түрәлек - күчә торган күләгә ○ 5854 -ИСЕРГӘН (3) ■ Бурычка эчкән - ике исергән ○ 9825 ● 9855; 9864 -ИСЕРГӘННЕ (1) ■ Исергәнне төртәсе юк - үзе авар ○ 9828 -ИСЕРЕК (6) ■ Исерек акчасын эчми, акылын эчә ○ 9829 ● 9830; 9831; 9843; 9866; 11575 -ИСЕРЕККӘ (5) ■ Исереккә диңгез тубыктан ○ 9832 ● 9833; 9834; 9842; 16943 -ИСЕРЕКЛӘР (1) ■ Исерекләр арасында аек - үлекләр арасында терек кебектер ○ 9835 -ИСЕРЕКНЕҢ (3) ■ Аекның күңелендә, исерекнең телендә ○ 9798 ● 9836; 9837 -ИСЕРЕКТӘ (1) ■ Исеректә акыл исе булмас, аракы исе генә булыр ○ 9838 -ИСЕРЕРСЕҢ (1) ■ Искегә тисәң исерерсең ○ 574 -ИСЕРТӘ (1) ■ Сүз шәраб кебек: исертә дә, айныта да ○ 16021 -ИСЕРТКЕЧ (1) ■ Исерткеч яман түгел, исерү яман ○ 9839 -ИСЕРҮ (1) ■ Исерткеч яман түгел, исерү яман ○ 9839 -ИСКӘ (4) ■ Искә алмаган түмгәк чана аудара ○ 120 ● 777; 14474; 15407 -ИСКӘМИ (1) ■ Ат дорба төбен искәми туймас ○ 2494 -ИСКӘН (1) ■ Җил искән якка аву ○ 1239 -ИСКӘНДӘР (1) ■ Исем-дәртем - Искәндәр ○ 12803 -ИСКӘРМӘГӘН (1) ■ Ис китмәгән яу яман, искәрмәгән дау яман ○ 5572 -ИСКӘРМӘС (1) ■ Искәрмәс эт каты тешли ○ 3482 -ИСКЕ (68 | 2) ■ Иске тимерне сакласаң, алтын булыр ○ 284 ● 443; 476; 572; 573; 1493; 1845; -1850; 1971; 5249; 5306; 5310; 5424; 5430-5433; 5434 (2); 5510; 5867; 5994; 7076; 7351-7353; -7833; 7834; 7962; 8003; 8250; 8273; 8367; 8407; 8408, :1, :2; 8646 (2); 8680; 8862-8865; 8867; -8878; 8898; 8958-8960; 9019; 9020; 9043; 9073; 9078; 9222; 9299; 9902; 9903; 10604; 11579; -12649; 12804; 13431; 13647; 14206; 14725; 14871; 16275; 16453 -ИСКЕГӘ (6) ■ Җәүһәрне искегә төрмиләр ○ 328 ● 574-577; 12130 -ИСКЕДЕР (1) ■ Яңадыр да буяудыр, искедер дә сипледер ○ 627 -ИСКЕНЕ (5) ■ Яңа булды дип, искене ташлама ○ 625 ● 628; 8866; 8867; 8879 -ИСКЕҢ (3) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман күргән -кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 ● 8852; 8868 -ИСКЕРГӘН (1) ■ Скрипка искергән саен яхшырыр ○ 16400 -ИСКЕСЕ (4) ■ Искесе юкның яңасы да булмас ○ 578 ● 5507; 8851; 14383 -ИСКЕСЕЗ (2) ■ Искесез яңа булмас, ямансыз яхшы булмас ○ 579 ● 12131 -ИСКЕСЕН (2) ■ Яңа дуслар тап, искесен ташлама ○ 5505 ● 8305 -ИСЛӘНӘ (1) ■ Торган су исләнә ○ 472 -ИСЛӘНГӘН (1) ■ Исләнгән итне чебен табар ○ 9223 -ИСЛЕ (5) ■ Имән күмере исле булыр ○ 1729 ● 4775; 11574; 11606; 15862 -ИСЛЕМАЙ (1) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы -йогар ○ 285 -ИСМИ (2) ■ Җил исми яфрак селкенми ○ 1179 ● 7092 -ИСНӘГӘН (1) ■ Эт иснәгән судан арыслан эчмәс ○ 2063 -ИСНӘМИ (1) ■ Эт этне туктатып иснәми китмәс ○ 3656 -ИСНӘР (1) ■ Ялкау төшкә кадәр йоклар, кичкә хәтле иснәр ○ 6575 -ИСНӘРГӘ (1) ■ Ишәккә иснәргә мәтрүшкә биргәннәр - капкан да чәйнәгән ○ 2975 -ИСНӘШЕП (1) ■ Әдәм сөйләшеп, хайван иснәшеп таныша ○ 16204 -ИСНӘШЕР (1) ■ Эт талашыр-талашыр, иснәшер дә ярашыр ○ 3633 -ИСРАФЧАН (1) ■ Исрафчан бай ярлы булыр ○ 7354 -ИСРАФЧЫ (2) ■ Исрафчы хатын елга утыз пот май чыгарып түгәр ○ 13648 ● 13649 -ИСРАФЧЫНЫКЫ (1) ■ Саранның чыгымы исрафчыныкы белән бер ○ 11924 -ИССӘ (7) ■ Җаек баштан җил иссә, яз булса да кыш булыр ○ 490 ● 1113; 1180; 1182; 1184; 1240; -ИСТӘ (1) ■ Туклыкта ачлыкны истә тот ○ 9719 -ИСТӘН (1) ■ Куян төстән чыга, әйткән сүз истән чыга ○ 15912 -ИТ (102 | 4) ■ Тулган ай - тураган ит ○ 67 ● 600 (2); 695 (2), :1 (2), :2 (2); 824; 903; 2154; 2412; -3308; 3328; 3640; 3642; 3955; 4027; 4444; 4536; 4968; 5011; 6235; 6698; 7098; 7583; 7855; -7896 (2); 7914; 9046; 9169; 9175; 9224-9247; 9265; 9285; 9286; 9337; 9425; 9606; 10105 (2); -10404; 10564; 10677; 10919; 10922; 11489; 11543 (2); 11547; 11592; 11824; 12121; 12123; -12132; 12278 (2); 12353; 12354; 12361; 12378 (2); 12460 (2); 12546; 12659; 12890; 13214; 13254; -13650; 14320; 14405; 14429 (2); 14485; 14486; 14515; 16595 (2); 16690; 16855 -ИТӘ (49 | 2) ■ Күкнең кошын җирнең җиме һәлак итә ○ 61 ● 964; 1414; 1899, :2; 1925; 3145; -3524; 3654:3; 3706; 3931; 4186; 4722; 4788; 5314; 5329; 6232; 7607; 7674; 7761 (2); 7916; -8787 (2); 9391; 9991; 10343; 11532; 11705; 12020; 12124; 12495; 12681 (2); 12682; 13203; -13543; 13968 (2); 15168 (2); 15302; 15322; 15368 (2); 16497; 16663; 16883; 16953; 16997; 17009 -ИТӘГЕ (6) ■ Итәге бар, җиңе юк, сөяп куяр җире юк ○ 8961 ● 8976; 8982; 8993; 8994; 11642 -ИТӘГЕ-ҖИҢЕ (2) ■ Итәге-җиңе тулган ○ 8962 ● 12180 -ИТӘГЕН (3 | 1) ■ Тик торганчы тун итәген уа тор ○ 6134 ● 6471:2; 6554; 12214 -ИТӘГЕНӘ (3) ■ Ярлы кешенең итәгенә салсаң бодае чәчелә ○ 7467 ● 8464; 14856 -ИТӘГЕҢНЕ (3) ■ Искең барда итәгеңне яп ○ 8868 ● 8899; 12223 -ИТӘК (14) ■ Айны итәк белән каплап булмый ○ 21 ● 4490; 4926; 8047; 8519; 8559; 8900; 8901; -8963-8965; 8994; 13827; 13934 -ИТӘК-ҖИҢЕ (2) ■ Ага булыр егетнең итәк-җиңе мул булыр ○ 12816 ● 12918 -ИТӘК-ҖИҢЕҢ (1) ■ Балыкның байлыгы - итәк-җиңең кипкәнче ○ 4467 -ИТӘК-ҖИҢНЕ (1) ■ Итәк-җиңне җыештырып йөрү ○ 8966 -ИТӘККӘ (4) ■ Яман эт итәккә ябыша ○ 3752 ● 8967; 12233; 13988 -ИТӘКНЕ (2) ■ Эт этлеген итәр - итәкне ертып китәр ○ 3654 ● 14025 -ИТӘКТӘ ( | 1) ■ Итәктә чакта сөендерә, итәктән төшкәч көендерә ○ 13945:1 -ИТӘКТӘН (4 | 1) ■ Дошман якадан тотса, эт итәктән тота ○ 3478 ● 5668; 8967; 13945:1; 13988 -ИТӘЛӘР (1) ■ Угрыны урлаган өчен түгел, тотылган өчен хөкем итәләр ○ 12567 -ИТӘЛСӘ (1) ■ Башчы башлык итәлсә, ун көнлек эш бер көндә эшләнер ○ 6040 -ИТӘМ (1) ■ Ахмак кеше ярдәм итәм дип ярдан этәр ○ 11506 -ИТӘР (45 | 5) ■ Күктән ни яуса да, җир кабул итәр ○ 63 ● 323; 2038; 2893; 3364; 3535; 3570; 3654, -:1; 3924; 4148; 4149; 4854, :1 (2); 5039; 5361; 5483; 5966; 6529; 6583; 6676; 7214; 7335; 7770; -8829; 9636; 9815; 10392; 10884; 11328; 11668; 13224; 13506; 13698 (2), :1 (2); 13902; 13903; -14131 (2); 14213 (2); 14602; 15176; 15527 (2); 16788; 17073 -ИТӘРГӘ (9) ■ Ялкауга ял итәргә дә авыр ○ 6592 ● 7389; 8024 (2); 12262 (2); 12264; 12357; 13206 -ИТӘРМЕН (1) ■ Олтырагың булып хезмәт итәрмен ○ 9084 -ИТӘРСЕҢ (5) ■ Бүрегә мәрхәмәт итсәң, сарыкка золым итәрсең ○ 2174 ● 2273; 12191; 15488 (2) -ИТӘСЕ (1) ■ Тирес кондызының да чәчәккә менеп балдан авыз итәсе килә ○ 4808 -ИТӘСЕҢ (1) ■ Бер югыңны бар итим дигәнче, бер барыңны юк итәсең ○ 7584 -ИТЕ (25) ■ Дуңгызның ите харам булса да, акчасы хәләл ○ 2897 ● 2987; 3053; 3142 (2); 3886; -4011; 4777; 6065; 7276; 7375; 8892; 9507 (2); 10829; 10855; 11277; 11349; 11940; 13919 (2); -14033 (2); 14414; 15180 -ИТЕГЕ (9) ■ Ят авылның яңа итеге үз авылыңның иске чабатасына да тормый ○ 5249 ● 6554; -9028; 9044; 9045; 9049; 12214; 12891; 13465 -ИТЕГЕН (5) ■ Юньсез итеген майлар, итеге итәген майлар ○ 6554 ● 9051; 9052; 11682; 12214 -ИТЕГЕҢ (2) ■ Аягыңдагы итегең тар булса, дөньяның киңлегендә ни файда ○ 9029 ● 13750 -ИТЕГЕҢНЕ (2) ■ ��у күрмичә, итегеңне салма ○ 428 ● 9055 -ИТЕК (14) ■ Идел күрми итек чишмиләр ○ 384 ● 388; 2882; 6855; 7530; 7915; 8762; 9030; 90469048; 9063; 9247; 13069 -ИТЕКТӘ (1) ■ Кулак белән мулла икесе дә бер итектә ○ 17001 -ИТЕКЧЕ (1) ■ Юньсез итекче безне гаепләр ○ 9070 -ИТЕКЧЕНЕҢ (1) ■ Итекченең итеге сүтек, тимерченең балтасы китек ○ 9049 -ИТЕЛГӘН (1) ■ Вәгъдә ителгән хәлвәдән кулга кергән серкә яхшы ○ 12478 -ИТЕЛЕРСЕҢ (1) ■ Кешене хөкем итсәң, үзең хөкем ителерсең ○ 5824 -ИТЕЛМИ (1) ■ Бер кул белән чәбекәй ителми ○ 10913 -ИТЕМНЕ (1) ■ Аяк итемне ашап кына йөрдем ○ 10993 -ИТЕН (6) ■ Эт итен эт ашамый ○ 3589 ● 4777; 9145 (2); 9777; 10491 -ИТЕНӘ (2) ■ Йөрәк итенә ябышып үсү ○ 11368 ● 12084 -ИТЕНЕШМЕ (1) ■ Итенешме итенә, төкермиләр битенә ○ 12084 -ИТЕНМЕШЕҢ (1) ■ Итенмешең илдән аерым ○ 5143 -ИТЕП (26) ■ Бәрәңгене буяу белән алма итеп булмый ○ 1601 ● 1696; 1987; 2091; 2981; 4766; -4840; 5493; 7003; 8084; 8294; 8425; 8893; 8953; 9122; 9789 (2); 10315; 10487; 13171 (2); -13855 (2); 15148; 15888; 16144 -ИТИМ (4) ■ Алла һәлак итим дигән кырмыскасына канат үстерер ○ 4755 ● 7584; 9501 (2) -ИТКӘ (5) ■ Сөт бирмәгән сыерны иткә суялар ○ 3227 ● 3353; 6372; 9229; 9230 -ИТКӘН (28 | 1) ■ Туфракны җир иткән - изгелек күргән, җирне туфрак иткән - ачтан үлгән -○ 1455 (2) ● 4229:1; 6096; 6486; 7566 (2); 7929; 8957 (2); 11114; 11144; 11253; 11323; 11433; -11808; 11888; 11964; 12122; 12261; 12560; 12943; 13282; 13871 (2); 14454 (2); 14972; 16144 -ИТКӘНГӘ (2) ■ Кәсеп иткәнгә насыйп иткән ○ 6096 ● 14346 -ИТКӘНДӘ (2) ■ Нәрсәнең нәрсәлеге эш иткәндә беленер ○ 607 ● 4186 -ИТКӘНЕ (1) ■ Кәҗә тәкәсен беркем дә көтү башы иткәне юк - үзе алдан ○ 3134 -ИТКӘНЕМ (1) ■ Иткәнем - коллык, күргәнем - хурлык ○ 5992 -ИТКӘННӘР (1) ■ Карганы патша иткәннәр дә, "кар-р" дип кычкыра белмәгән барлык -кошларның да күзен чукыган, ди ○ 3992 -ИТКӘННЕҢ (2) ■ Гаеп иткәннең өенә барыш ○ 12488 ● 12577 -ИТКӘЧ (1) ■ Бохар ханына: "Халык бик ачка үлә", - дип хәбәр иткәч, "Нигә пылау ашамыйлар?" - дип сораган, имеш ○ 5778 -ИТ-МАЙ (1) ■ Ип-җай булса, ит-май була ○ 9218 -ИТМӘ (24) ■ Тузандайны тубалдай итмә ○ 186 ● 5354; 5469; 7793; 8166; 8789; 9384; 9606; 11485 (2); -11547; 12124; 12357; 12381 (2); 12621; 12781; 13122 (2); 13379; 14428 (2); 16052; 16855 -ИТМӘГӘН (4) ■ Азга канәгать итмәгән күбен күрмәс ○ 11779 ● 13939; 15085; 16035 -ИТМӘС (14 | 1) ■ Үшән атка камчы кяр итмәс ○ 2732 ● 4034; 6180; 7574; 7929; 8786; 9815; -10299; 10311; 11131; 11574; 12352; 13432; 13452:1; 14700 -ИТМӘСӘ (4) ■ Эт, тешләргә итмәсә, тешен күрсәтми ○ 3638 ● 3653; 12849; 14700 -ИТМӘСЕН (1) ■ Алла бер кулны икенче кулга мохтаҗ итмәсен ○ 10879 -ИТМИ (5) ■ Сау үгезгә черек салам зыян итми ○ 3294 ● 3652; 5752; 6398; 15303 -ИТМИЛӘР (3) ■ Балыкка әппәр итмиләр ○ 4464 ● 11707; 12873 -ИТМИСЕҢ (1) ■ Гөнаһ кылмый тәүбә итмисең ○ 12494 -ИТНЕ (5) ■ Ат суйган көнне ашка итне күп салалар ○ 2510 ● 3375; 9223; 9231 (2) -ИТНЕҢ (5) ■ Итче итнең муенын үзе ашый ○ 2360 ● 9106; 9109; 9248; 9249 -ИТСӘ (4) ■ Хуҗасы кемне кабул итсә, эт шуңа койрык болгар ○ 3538 ● 8056; 10884; 12916 -ИТСӘҢ (17) ■ Челләдә черем итсәң, кыш рәхәт йокларсың ○ 971 ● 2174; 3707; 4622; 5824; 5842; -6145; 6763; 7619; 7915; 11877; 11889; 12098; 12123; 12142; 12355; 12356 -ИТСЕН (3) ■ Бай-бай итсен, байлар итсен, көтү көтсен, йон тетсен ○ 7517 (2) ● 8789 -ИТТӘН (6) ■ Арык иттән симез котлет пешереп булмый ○ 9110 ● 9250; 9304; 10962; 15869; 16009 -ИТТЕ (1 | 1) ■ Эт этлеген итте, тун чабуын ертты ○ 3654:2 ● 8056 -ИТТ��М (3) ■ Тегеләй иттем, болай иттем - җитәсемә барып җиттем ○ 6899 (2) ● 7857 -ИТТЕҢ (2) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, әйтер -сүзгә мат иттең ○ 7486 (2) -ИТҮ (14) ■ Җиденче кат күктә хис итү ○ 106 ● 236; 245; 1399; 6434; 7648 (2); 8751; 9343; 11397; -11407; 14709 (2); 14710 -ИТҮДӘ (3) ■ Күп бәрәкәт - күп хәрәкәт итүдә ○ 6795 ● 8000 (2) -ИТЧЕ (4) ■ Итче ак сарыкны да суя, кара сарыкны да суя ○ 2359 ● 2360; 2409; 3483 -ИТЧЕГӘ (1) ■ Ит сөяген итчегә кире илтмиләр ○ 9237 -ИТЧЕДӘ (1) ■ Кәҗәдә җан кайгысы, итчедә май кайгысы ○ 2373 -ИХ (1) ■ Их, татар мунчасы, пары кызу булсачы ○ 8647 -ИХАТАСЫЗ (1) ■ Йорт ихатасыз булмый ○ 8605 -ИХТЫЯРСЫЗ (1) ■ Телгә ихтыярсыз - илдә игътибарсыз ○ 15567 -ИХТЫЯРЫ (1) ■ Агач үз ихтыяры белән урманын ташламый ○ 1658 -ИЧ (1) ■ Шуны тот дисәләр, йот димәделәр ич ○ 9790 -ИШ (19) ■ Аю баласын алга алсаң да иш булмас ○ 2072 ● 2133; 5009; 5291; 5411; 5437-5445; -5516; 6485; 7114; 13159; 14487 -иш → дус-иш -ИШАН (4) ■ Бәладән ишан да кача ○ 16975 ● 16984; 16985; 17075 -ИШАНГА (1) ■ Ишанга кул биргән, шайтанга юл биргән ○ 16986 -ИШАНДА (1) ■ Алтын - имамда, хатын - ишанда ○ 16961 -ИШАННЫ (1) ■ Салават, тәкбир әйтеп ишанны да алдап була ○ 16931 -ИШАННЫҢ (1) ■ Мулла белән ишанның корсаклары җидешәр тиредән тегелгән була, ди ○ 17019 -ИШАРӘ (1) ■ Акыллыга - ишарә, сукырга - таяк ○ 11456 -ИШАРӘТ (1) ■ Акыллыга ишарәт, акылсызга бишәр әйт ○ 11457 -ИШАРӘТКӘ (1) ■ Һәр ишарәткә чапкан эт тиз арыр ○ 3768 -ИШӘ (4) ■ Берсе уңга ишә, берсе сулга ишә ○ 731 (2) ● 7026; 7027 -ИШӘГЕ (2) ■ Иш - ише белән, Хуҗа - ишәге белән ○ 5440 ● 10126 -ИШӘГЕНӘ (1) ■ Ишәгенә күрә тышавы ○ 2951 -ИШӘЙ (1) ■ Ишәй белән кушай ○ 5522 -ИШӘК (52) ■ Иртәгәге өчен ишәк кайгырган ○ 839 ● 2166; 2486; 2946; 2948-2950; 2952; -2953 (2); 2954-2968; 2969 (2); 2970-2974; 2979; 2990; 2991; 2994-2999; 3002; 3706; 5443; -7996; 11583; 12680; 13552; 13566; 13829; 14846; 16732 -ИШӘККӘ (13) ■ Кассапчыга мал кайгы, карт ишәккә җан кайгы ○ 2365 ● 2961; 2974-2980; -2992; 5807; 9288; 12838 -ИШӘКЛЕГЕ (1) ■ Ишәк янына атны бәйләсәң, ишәклеге йогар ○ 2972 -ИШӘКЛЕГЕНӘ (1) ■ Ишәк ишәклегенә барыр ○ 2959 -ИШӘКНЕ (5) ■ Ишәк ишәкне бурычка кашыр ○ 2960 ● 2981-2983; 16863 -ИШӘКНЕҢ (9) ■ Алла, ишәкнең кем икәнен белгәнгә, мөгез бирмәгән ○ 2945 ● 2947; 29842988; 2993; 11399 -ИШӘКТӘН (2) ■ Ишәктән егылу аттан егылудан яманрак ○ 2989 ● 15781 -ИШӘР (1) ■ Иш ишәр, тап табар ○ 14487 -ИШӘРГӘ (1) ■ Ярдан торып ишәргә өйрәтмә ○ 7088 -ИШЕ (15) ■ Ише килмәсә, төсе килми ○ 580 ● 2958; 5437-5440; 5446-5449; 11583; 11734; 13192; -14081; 16732 -ИШЕГЕ (5) ■ Нәрсәнең ишеге ябык, эче караңгы ○ 606 ● 8251; 8358; 13989; 15418 -ИШЕГЕМ (1) ■ Өем читтә, ишегем чыпта ○ 8389 -ИШЕГЕН (5) ■ Кол ишеген теләр, олан бишеген теләр ○ 5830 ● 9862; 11907; 14037; 16909 -ИШЕГЕНЕҢ (1) ■ Ишегенең кайсы якка ачылганын белмәү ○ 8368 -ИШЕГЕННӘН (5) ■ Ярлылык тырыш кешенең, тәрәзәсеннән караса да, ишегеннән керә алмас -○ 6611 ● 7281; 8357; 8570; 12380 -ИШЕГЕҢНЕ (3) ■ Кайтып керер ишегеңне каты япма ○ 8272 ● 10095; 16843 -ИШЕГЕ-ТҮРЕ (1) ■ Кечкенә өйнең ишеге-түре юк ○ 8276 -ИШЕДӘН (1) ■ Көлмә кешедән, көлсәң көл үзең ишедән ○ 14918 -ИШЕК (32) ■ Ишек алдыннан аккан суның кадере юк ○ 390 ● 1365; 3166; 7282; 7789; 8229; -8252-8258; 8270; 8271; 8355; 8359; 8360; 8369; 8604; 10522; 11250; 12289; 12688; 13115 (2); -13170; 13408; 13411; 14600; 14644; 15485 -ИШЕККӘ (7) ■ Арбалы кеше ишеккә сыймас ○ 6992 ● 8230; 8231; 8370; 12187; 14358; 15903 -ИШЕКЛӘР (1) ■ Ачык йөз - ишекләр ачкычы, биек таулар баскычы ○ 10654 -ИШЕКЛӘРНЕҢ (1) ■ Стеналарның - колаклары, ишекләрнең күзләре бар ○ 8283 -ИШЕКНЕ (2) ■ - Ялкау, ач ишекне! - Кисәүне алып бир! ○ 6564 ● 8232 -ИШЕКНЕҢ (1) ■ Һәр ишекнең үз ачкычы ○ 8353 -ИШЕКСЕЗ (1) ■ Учетсыз оешма - ишексез өй ○ 7989 -ИШЕКТӘ (3) ■ Бер ишектә ике теләнче булмас ○ 5750 ● 10529; 15486 -ИШЕКТӘГЕ (2) ■ Ишектәге песигә "перес!" дисәң, түрдәге песигә тияр ○ 3339 ● 14358 -ИШЕКТӘН (16) ■ Март ишектән бактырыр, сәнәк-көрәк яктырыр ○ 918 ● 5808; 8140; 8259; -8260; 9270; 11128; 11334; 11861 (2); 13651; 14825; 14833; 15167; 16552; 16648 -ИШЕЛЕР (1) ■ Өен яхшы өймәгәннең өе башына ишелер ○ 8312 -ИШЕЛҮ (1) ■ Җирдә елан кебек ишелү ○ 4711 -ИШЕН (3) ■ Иш - ишен табар, су - тишеген табар ○ 5441 ● 5442; 5450 -ИШЕНӘ (1) ■ Иш - ишенә тартыр, ишәк - абзарына тартыр ○ 5443 -ИШЕП (1) ■ Бер кылдан аркан ишеп булмый ○ 2353 -ИШЕТ (6) ■ Кеше киңәшен ишет, үз акылың белән эш ит ○ 5011 ● 5267; 10404; 10455; 11592; -ИШЕТӘ (4) ■ Безнең тавык күкәй салганны бөтен мәхәллә ишетә, күршенең байталы колынласа -да, һич тавыш чыкмый ○ 5264 ● 6797; 7668; 15252 -ИШЕТӘСЕН (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, күрәсен -күрми яшим ○ 10486 -ИШЕТӘСЕҢ (2) ■ Яхшыны ишетәсең килсә, яман сөйләмә ○ 16200 ● 16249 -ИШЕТЕЛӘ (2) ■ Күңелсез хәбәр тау артыннан ишетелә ○ 15940 ● 16361 -ИШЕТЕЛЕР (5) ■ Урманда ни аваз кычкырсаң, шул ишетелер ○ 1872 ● 2887; 11183; 15826; 16144 -ИШЕТЕЛЕРЛЕК (1) ■ Чебен очканы ишетелерлек ○ 4853 -ИШЕТЕЛМӘС (1) ■ Би әйткәнне кол әйтер, кол авызыннан ишетелмәс ○ 5766 -ИШЕТЕП (1) ■ Ерактан - ишетеп беленә, якыннан - күренә ○ 687 -ИШЕТЕР (15) ■ Җирнең колагы бар: ялгыз калганда да сөйләмә, ишетер ○ 219 ● 5175; 8217; -10405; 10456; 10465; 10539; 12167 (2); 13832; 14909; 15258; 15272; 16072; 17021 -ИШЕТЕРСЕҢ (2) ■ Аз сөйләсәң, күп ишетерсең ○ 15739 ● 15770 -ИШЕТКӘН (5) ■ Ишеткән белән күргән бер түгел ○ 10387 ● 10388-10390; 10448 -ИШЕТКӘНГӘ (1) ■ Чукрак ишетмәс, ишеткәнгә салыныр ○ 15327 -ИШЕТКӘНЕҢӘ (1) ■ Һәр ишеткәнеңә ышанма, һәр ышанганыңны сөйләмә ○ 16259 -ИШЕТКӘННӘН ( | 1) ■ Ун кат ишеткәннән бер кат күргән яхшы ○ 10382:1 -ИШЕТКӘННӘРНЕ (1) ■ Ишеткәннәрне ияк кагу белән уздыру ○ 10352 -ИШЕТКӘНЧЕ (1) ■ Бай рәхмәтен ишеткәнче ярлының җаны чыгар ○ 7185 -ИШЕТМӘ (1) ■ Ике кеше сүз әйтсә, берәвен дә ишетмә ○ 15861 -ИШЕТМӘГӘН (2) ■ Колак ишетмәгән, күз күрмәгән ○ 10492 ● 15193 -ИШЕТМӘДЕМ (1) ■ Син әйтмәдең, мин ишетмәдем ○ 16291 -ИШЕТМӘС (5) ■ Каладагы ишетмәс, саладагы ишетер ○ 5175 ● 8217; 10458; 14909; 15327 -ИШЕТМӘСӘҢ (2) ■ Ишетмәсәң ишет: Кышкар артында Кишет ○ 5267 ● 15920 -ИШЕТМӘССЕҢ (1) ■ "Мин яман" дигәнне һичберәүдән ишетмәссең ○ 12152 -ИШЕТМИ (4) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, күрәсен -күрми яшим ○ 10486 ● 15443; 15784; 17021 -ИШЕТСӘҢ (1) ■ Тутый кош кебек, ни ишетсәң шуны сөйләмә ○ 16099 -ИШЕТТЕМ (1) ■ "Ишеттем" дип әйтмә, "аңладым" дип әйт ○ 10391 -ИШЕТТЕР (1) ■ Суксаң - авырттыр, әйтсәң - ишеттер ○ 15966 -ИШЕТҮ (2) ■ Сөйгәнеңнән битәр ишетү дә татлы ○ 12753 ● 15997 -ИШЕТҮГӘ (1) ■ Күз күрүгә туймас, колак ишетүгә туймас ○ 10422 -ИШЕТҮДӘН (1) ■ Бер тапкыр күрү йөз тапкыр ишетүдән артык ○ 10382 -ИШКӘГЕ (1) ■ Көймәсенә күрә ишкәге, гөбесенә күрә пешкәге ○ 7055 -ИШКӘК (1) ■ Ишә белгән агымга каршы ишкәк салыр ○ 7026 -ИШКӘКНЕ (1) ■ Олы дулкын күргәч тә ишкәкне кулыңнан ташлама ○ 7066 -ИШКӘКТӘН (1) ■ Буяулы ишкәктән чыпта җилкән артык ○ 7012 -ИШКӘН (1) ■ Сөйләсеннәр - сүтелмәбез: ишкән дилбегә түгел ○ 16296 -ИШКӘННЕ (1) ■ Көймә ишкәнне ярдан карап тору җиңел ○ 7046 -ишләрең → дус-ишләрең -ИШЛЕ (6) ■ Арка ишле эт бүрене җиңәр ○ 3452 ● 5449; 5450; 7355; 8732; 14816 -ишле → дус-ишле -ИШЛЕНЕҢ (1) ■ Ишленең мең хатасы җуелыр, ялгызның бер хатасы мең булыр ○ 5000 -ИШМӘ (1) ■ Тирескә ишмә, уңайга иш, бәреп бәбәген тиш ○ 7114 -ИШМӘТ (1) ■ Иш янына ишмәт, тун янына бишмәт ○ 5444 -ИШМИЛӘР (1) ■ Комнан аркан ишмиләр ○ 138 -ИШСӘҢ (2) ■ Аркан ишсәң, бау булыр, арбаң-чанаң сау булыр ○ 7000 ● 11791 -ИШТЕҢ (1) ■ Иштең ишәк чумарын ○ 2997 -ИШҮ (1) ■ Комнан аркан ишү ○ 229 -ИЯ (13) ■ Хаким халыкка ия, халык җиргә ия ○ 5919 (2) ● 7415; 8214; 11495 (2); 12056 (2); -12068 (2); 13052; 15720 (2) -ИЯГЕНӘ (2) ■ Анасыз калган бала үз иягенә генә таяна ○ 14277 ● 15014 -ИЯГЕННӘН (1) ■ Асыл кош иягеннән асылына ○ 3823 -ИЯК (4) ■ Ишеткәннәрне ияк кагу белән уздыру ○ 10352 ● 10353; 16364; 16397 -ИЯЛӘНДЕ (1) ■ Килә дә ява, килә дә ява, ияләнде бер болыт ○ 1217 -ИЯЛӘНДЕРЕП (1) ■ Бүрене кулга ияләндереп булмый ○ 2181 -ИЯЛӘНЕР (2) ■ Бүтәгәгә бүз тургай ияләнер ○ 1265 ● 15323 -ИЯЛӘШӘ (2) ■ Кеше түгел аю да кулга ияләшә ○ 2103 ● 4618 -ИЯЛӘШЕР (1) ■ Талашлы табынга шайтан ияләшер ○ 9339 -ИЯЛӘШКӘН (1) ■ Көтүгә ияләшкән бүре бөтен көтүне буар ○ 2197 -ИЯЛӘШТЕРӘ (1) ■ Бал - чебенне, яхшы сүз әдәмне ияләштерә ○ 15783 -ИЯЛӘШТЕРҮ (1) ■ Ияләштерү илчедән, ялыктыру ялчыдан ○ 5001 -ИЯР (14) ■ Заман сиңа иярмәсә, син заманга ияр ○ 808 ● 1377; 2513; 2664; 2974; 3201; 3251; -6982; 7002; 7004; 7028; 8896; 12338; 15989 -ИЯРӘ (12) ■ Карлыгач сандугачка иярә алмас ○ 4020 ● 7138 (2); 8698; 10683 (2); 10956; 13946; -14820; 15010 (2); 15547 -ИЯРГӘ (1) ■ Бер ияргә икәү атланып булмый ○ 7008 -ИЯРГӘН (12) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 (2) -● 12246; 12247 (2); 12339 (2); 12340 (2); 12412 (2); 16797 -ИЯРДӘН (1) ■ Ат иярдән, кол боярдан качар ○ 5727 -ИЯРЕ (2) ■ Ат үлсә, ияре калыр ○ 2545 ● 11069 -ИЯРЕН (2) ■ Ишәкнең иярен алыштырып кына холкын алыштырып булмый ○ 2986 ● 12826 -ИЯРЕП (4) ■ Җитен: "Тырмага ияреп тишелеп чыгар идем дә, кешедән оялам", - дип әйтә, ди -○ 1574 ● 2825; 12048; 14836 -ИЯРЕР (15) ■ Җилгә тузан иярер ○ 1195 ● 2465; 2538 (2); 2679; 2845; 2860 (2); 3725; 4039; -10680 (2); 13316; 15503 (2) -ИЯРЛӘГӘН (1) ■ Иске дус - иярләгән ат ○ 5432 -ИЯРЛЕ (3) ■ Ат тапканчы ияр тап - иярле атка атланыр ○ 7002 ● 12387; 13537 -ИЯРЛЕ-ЙӨГӘНЛЕ (2 | 1) ■ Егет кешенең эчендә иярле-йөгәнле ат ятыр ○ 12857 ● 12857:1; 13482 -ИЯРМӘ (1) ■ Сүз биргәнгә иярмә, бүз биргәнгә ияр: сүз имгәк булыр, бүз күлмәк булыр ○ 15989 -ИЯРМӘСӘ (1) ■ Заман сиңа иярмәсә, син заманга ияр ○ 808 -ИЯРМИ (1) ■ Тигәнәк арасына кермәгәнгә тигәнәк иярми ○ 1306 -ИЯРСӘҢ (4) ■ Яхшыга иярсәң - бизәккә, яманга иярсәң - тизәккә ○ 12341 (2) ● 16553 (2) -ИЯРСЕЗ (1) ■ Таныксыз сүз - иярсез ат кебек ○ 16059 -ИЯРТӘ (4) ■ Күрекле - берне, холыклы меңне ияртә ○ 11200 ● 11702; 16719 (2) -ИЯРТКӘН (1) ■ Эт иярткән - иптәшле ○ 3590 -ИЯРТМӘ (3) ■ Этне ияртмә, ияртсәң сукма ○ 3702 ● 8431; 11463 -ИЯРТМӘС (1) ■ Бер сәфәр ир картайтмас, яман юлдашын ияртмәс ○ 6910 -ИЯРТСӘҢ (2) ■ Этне ияртмә, ияртсәң сукма ○ 3702 ● 3703 -ИЯСЕ (22 | 2) ■ Мал иясе - таз торна ○ 2382 ● 2789; 2824; 2832; 2852; 3048; 3258; 3682; 3722; -5550:5, :6; 6146 (2); 6411; 7382; 7432; 8931; 9132; 14278; 14683; 15183; 15998; 16047; 16725 -ИЯСЕЗ (3) ■ Иясез мал - йөгәнсез ат ○ 7356 ● 8261; 12926 -ИЯСЕН (17 | 2) ■ Туар иясен таба ○ 2408 ● 2497; 2965; 3484; 3502; 3591; 3607; 3628, :2, :3; 4156; -7377; 8322; 11532; 12612; 13901; 15654; 16162; 16258 -ИЯСЕНӘ (15) ■ Бакча иясенә түтәл юк, өй иясенә бүкән юк ○ 1591 (2) ● 2383; 2384; 2498; 2684; -2826; 6299; 7413; 8902; 10144; 12939; 15553; 16568 (2) -ИЯСЕНЕҢ (2) ■ Кунак өй иясенең ишәге ○ 10126 ● 15508 -ИЯСЕННӘН (3) ■ Эт үлсә, иясеннән сөйрәтәләр ○ 3680 ● 10231; 15999 -ЙӘ (3) ■ Тешләгән эткә йә таяк, йә сөяк кирәк ○ 3528 (2) ● 16319 -ЙӘТ (1) ■ Акрын барсаң - күп барырсың, йәт барсаң - аз барырсың ○ 11788 -ЙЕГ (1) ■ Һавадагы торнадан кулыңдагы чыпчык йег ○ 4140 -ЙЕТЕРМӘС (1) ■ Ашыгып эшен бетермәс, акыллы ир атын йетермәс ○ 11806 -ЙОГА (1) ■ Акка кара тиз йога ○ 555 -ЙОГАР (11) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы йогар -○ 285 (2) ● 2972; 5462 (2); 6951; 8469; 9912; 12134 (2); 12250 -ЙОГЫШЛЫ (3) ■ Яман гадәт йогышлы була ○ 11315 ● 15224; 15238 -ЙОДРЫГЫН (2) ■ Кеше йодрыгын күрмәгән үз йодрыгын батмандай санар ○ 10926 (2) -ЙОДРЫГЫНДА (1) ■ Законы йодрыгында, җавабы кулында ○ 5991 -ЙОДРЫГЫҢ (1) ■ Безгә йодрык белән суксаң, үз йодрыгың авыртыр ○ 5691 -ЙОДРЫК (12) ■ Аем туры бакканда йолдызларга йодрык ○ 2 ● 5691; 5709; 5935; 8972; 9076; -10923; 10963; 11022; 11181; 14241; 16012 -ЙОДРЫКНЫ (1) ■ Йодрыкны кесәдә йөртү ○ 11023 -ЙОДЫРЫК (1) ■ Егылганга - йодырык ○ 6752 -ЙОЗАГЫ (6) ■ Ашлыкның йозагы - салам, акчаның йозагы - саран ○ 1381 (2) ● 8228; 11792 (2); -ЙОЗАК (5) ■ Алтын ачкыч ачалмаган йозак юк ○ 7732 ● 12687; 13824; 16498; 16576 -ЙОЗАККА (2) ■ Ачык йозакка ачкыч орма ○ 8233 ● 8241 -ЙОЗАКЛЫ (2) ■ Ясаклы - йозаклы ○ 5971 ● 15664 -ЙОЗАКСЫЗ (1) ■ Исәп-хисапсыз колхоз - йозаксыз амбар ○ 7911 -ЙОКЛА (3) ■ Көндез таш ват, төнлә тыныч йокла ○ 905 ● 6632; 12241 -ЙОКЛАГАН (13) ■ Ат бер юлга күнеп алса, йоклаган килеш тә йөри ○ 2488 ● 3344; 4659-4661; -6646; 6647; 6659; 6672 (2); 6702; 8450; 15925 -ЙОКЛАГАНГА (1) ■ Йоклаганга өлеш юк ○ 6648 -ЙОКЛАГАНДА (3) ■ Ул йоклаганда хет туй уйна ○ 6715 ● 6850; 12401 -ЙОКЛАМА (2) ■ Көн күрәсең килсә, көндез йоклама ○ 899 ● 1013 -ЙОКЛАМАГАН (2) ■ Йоклаган йокы тапкан, йокламаган елкы тапкан ○ 6646 ● 6647 -ЙОКЛАМАГАННЫҢ (1) ■ Иртә торганның эше үрчи, төн йокламаганның юлы үрчи ○ 830 -ЙОКЛАМАС (1) ■ Елан йоклар, дошман йокламас ○ 5421 -ЙОКЛАМАСА (1) ■ Ашамаса тамак яман, йокламаса кабак яман ○ 9609 -ЙОКЛАМЫЙ (3) ■ Күршеләр төн йокламый чыкканны туйчылар белмәс ○ 5203 ● 6585; 16623 -ЙОКЛАП (2) ■ Йоклап яткан мәче авызына тычкан үзе килеп керми ○ 3340 ● 6707 -ЙОКЛАР (5) ■ Төлке төнлә йөрер, көндез йоклар ○ 2302 ● 5421; 6575; 9587; 10059 -ЙОКЛАРГА (2) ■ Көн - эшләргә, төн - йокларга ○ 6664 ● 16888 -ЙОКЛАРСЫҢ (1) ■ Челләдә черем итсәң, кыш рәхәт йокларсың ○ 971 -ЙОКЛАСА (2) ■ Мәче, үзе йокласа да, күсене күрә ○ 3363 ● 6585 -ЙОКЛАСАҢ (1) ■ Йокының батманын йокласаң, почыгы кал�� ○ 6657 -ЙОКЛАСЫН (2) ■ Бер колагың йокласын, икенчесе тыңласын ○ 10378 ● 12826 -ЙОКЛАТА (1) ■ Татлы сүз тыңлата, мәгънәсез сүз йоклата ○ 16060 -ЙОКЛАТМЫЙ (1) ■ Кайгы күзгә күренми, ләкин тыныч йоклатмый ○ 14882 -ЙОКЛАТУ (1) ■ Аяк үрә йоклату ○ 10996 -ЙОКЛЫЙ (8) ■ Аю кыш буе йоклый, "йокым туйды" дими ○ 2079 ● 2138; 4199; 4267; 6577; -9562; 9587; 13906 -ЙОКЛЫЙСЫ (1) ■ Өй салуның ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; өйләнүнең ние бар, кочаклыйсы -да йоклыйсы ○ 13228 -ЙОКМАС (5) ■ Аккош аягына су йокмас ○ 3897 ● 4242; 9727; 12147; 16580 -ЙОКМЫЙ (2) ■ Кулы кулга йокмый ○ 11028 ● 15697 -ЙОКЫ (19 | 2) ■ Аюның йөрәген май басар, майдан йокы басар ○ 2095 ● 6549; 6636; 6646; -6649-6654; 6655, :1, :2; 6656; 6659; 9546; 9674; 12704; 12705; 15127; 15994 -ЙОКЫГА (2) ■ Акчасыз ялга туймас, акчалы йокыга туймас ○ 7721 ● 8146 -ЙОКЫДАН (2) ■ "Тор-тор!" дан хәбәр килсә, йокыдан әмәл китәр ○ 6674 ● 8146 -ЙОКЫМ (2) ■ Аю кыш буе йоклый, "йокым туйды" дими ○ 2079 ● 4113 -ЙОКЫНЫҢ (2) ■ Йокының батманын йокласаң, почыгы кала ○ 6657 ● 6658 -ЙОКЫҢ (1) ■ Көндез сөйләшсәң - эшең кала, кич сөйләшсәң - йокың кала ○ 15921 -ЙОКЫҢНЫ (2) ■ Начар - йокыңны ачар ○ 601 ● 12154 -ЙОКЫСЫ (5) ■ Давыллы көннең ышыгы бар, явымлы көннең йокысы бар ○ 1087 ● 4113; 7501; -9624; 14286 -ЙОКЫСЫЗ (1) ■ Аракы эчү, карта уйнау, йокысыз төн - өч агу ○ 9812 -ЙОКЫСЫН (1) ■ Таң йокысын йоклаган - бәхетен йоклаган ○ 6672 -ЙОКЫЧАН (4) ■ Йокычан төлке тавык алдамас ○ 2287 ● 6479; 12892; 16164 -ЙОЛ (1) ■ Иртә кычкырган әтәчнең түбә чәчен йол ○ 4368 -ЙОЛАСЫ (2) ■ Әүвәлгесе - ил йоласы, соңгысы - йөз карасы ○ 13227 ● 13487 -ЙОЛДЫЗ (16) ■ Ай яктыртканда, йолдыз күренми ○ 14 ● 24 (2); 28; 31; 33; 34; 76; 78; 92; 953; -2883; 6721; 10283; 10320; 13106 -ЙОЛДЫЗГА (1) ■ Тол хатын - тулган ай, толлыгын сакламаса, йолдызга турала ○ 13678 -ЙОЛДЫЗЛАР (2) ■ Ай симерсә йолдызлар арык ○ 9 ● 11 -ЙОЛДЫЗЛАРГА (1) ■ Аем туры бакканда йолдызларга йодрык ○ 2 -ЙОЛДЫЗЛАРДАН (1) ■ Кояш йолдызлардан нур алмый ○ 37 -ЙОЛДЫЗНЫ (1) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 -ЙОЛДЫЗНЫҢ (1) ■ Җидегән йолдызның койрыгы таңга сызылыр ○ 77 -ЙОЛДЫЗЫ (2) ■ Таң йолдызы сүнә, дан йолдызы сүнми ○ 11282 (2) -ЙОЛДЫЗЫНА (1) ■ Нигезен кыек салсаң, түбәсен Тимерказык йолдызына хәтле меңгерсәң дә -кыек булыр ○ 8279 -ЙОЛКА (4) ■ Дуңгыздан кыл йолка белү дә һөнәр ○ 2892 ● 7171; 11394; 17030 -ЙОЛКЫМЫЙЛАР (1) ■ Тотылмаган киекнең йонын йолкымыйлар ○ 2021 -ЙОЛКЫП (1) ■ Тавык түгел, йолкып ашамаслар ○ 4359 -ЙОЛЫКСАҢ (1) ■ Дошманнан төк йолыксаң да файда ○ 5328 -ЙОМ (5) ■ Бөтен авыл сукыр булса, син дә бер күзеңне йом ○ 5168 ● 5221; 5403; 10439; 16459 -ЙОМАКЛАП (1) ■ Йомры телен йомаклап, ясмак телен тасмалап сөйләү ○ 15665 -ЙОМАРЛАГАН (1) ■ Байның кызы бай кебек, өйрәнмәгән тай кебек, ярлы кызы, җан кисәгем, -йомарлаган май кебек ○ 7287 -ЙОМАРЛАМА (1) ■ Юмарт булсаң, учыңа йомарлама ○ 11950 -ЙОМГАКНЫҢ (3) ■ Йомгакның очы була ○ 8681 ● 8735; 8736 -ЙОМГАН (1) ■ Авызын акайтып, күзен йомган ○ 10606 -ЙОМГАНЧЫ (1) ■ Күз ачып йомганчы ○ 10499 -ЙОМДЫРА (1) ■ Күрәсе - күз йомдыра ○ 14923 -ЙОММА (1) ■ Күзеңне йомма, авызыңны йом ○ 10439 -ЙОММЫЙЛАР (1) ■ Йолдыз җемелдәгән саен күз йоммыйлар ○ 28 -ЙОМРАН (2) ■ Йомран койрыксыз булмый ○ 2325 ● 2344 -ЙОМРЫ (5) ■ Керпе баласын "йомры гынам, йомшак кынам" дип сөя, имеш ○ 2222 ● 8043; -15488; 15665; 16236 -ЙОМШАГЫМ (3 | 4) ■ Керпе баласын "йомшагым" дияр, аю баласын "аппагым" дияр ○ 2223 -● 2223:1, :2, :3; 2252; 3985, :1 -ЙОМШАГЫН (2) ■ Агач йомшагын корт басар, әдәм йомшагын сүз басар ○ 12096 (2) -ЙОМШАК (24) ■ Йомшак агачны корт басар ○ 1684 ● 1688; 2222; 2837; 4652; 5386; 5916; 6195; -6568; 7677; 8298; 8399; 8409; 8677; 9717; 15582; 15825; 15871 (2); 15872; 15886; 15964; 16087; -ЙОМШАККА (1) ■ Җитезгә йөз өлеш, йомшакка бер өлеш ○ 11969 -ЙОМШАКЛЫГЫ (1) ■ Курку - йөрәкнең йомшаклыгы ○ 11176 -ЙОМШАРМАС (1) ■ Җитен талкымыйча йомшармас ○ 1573 -ЙОМШАРТА (1) ■ Ут кына тимерне йомшарта ○ 8503 -ЙОМШАРТАЛАР (1) ■ Сугып тимерне генә йомшарталар ○ 5619 -ЙОМШЫЙ (1) ■ Берәүнең бәхетенә таш йомшый, берәүнең бәхетенә май ката ○ 14804 -ЙОМЫК (2) ■ Йомык авыз белән чебен тотып булмый ○ 10565 ● 10620 -ЙОМЫЛСА (1) ■ Уч җәелсә - юмартлык, уч йомылса - йодрык ○ 10963 -ЙОМЫЛЫР (1) ■ Ике күз бер вакытта йомылыр ○ 10385 -ЙОМЫП (2) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күзен йомып ашар, имеш -○ 3358 ● 6954 -ЙОМЫРКА (21 | 2) ■ Бу чакта йомырка тавыктан күп белә ○ 780 ● 838; 4007; 4231; 4252; 4265; -4268; 4275; 4276; 4279; 4285, :1, :2; 4305; 4318; 4334; 4338; 4339; 4346; 4356; 4365; 12593; 16236 -ЙОМЫРКАДАН (8) ■ Йомыркадан җөй эзләмә ○ 4277 ● 4296; 4336; 4350-4352; 4388; 14646 -ЙОМЫРКАНЫ (1) ■ Күп кытаклаган тавык йомырканы аз сала ○ 4290 -ЙОМЫРКАНЫҢ (1) ■ Йомырканың җөе юк, җырның ертыгы юк ○ 16367 -ЙОМЫРКАСЫ (4) ■ Кеше тавыгы каз кебек, йомыркасы баш кебек ○ 4280 ● 4306; 5137; 5192 -ЙОМЫРКАСЫН (1) ■ Үрдәк йомыркасын тавык басар, бәбкәсе суга качар ○ 4422 -ЙОМЫЧКА (2) ■ Балта чапкан чакта йомычка чәчрәми булмас ○ 1897 ● 16236 -ЙОМЫЧКАНЫ (1) ■ Йомычканы йомыш итеп йөри ○ 1987 -ЙОМЫЧКАСЫ (2) ■ Балта остасының йомычкасы күп булыр, тимерченең акчасы күп булыр -○ 1893 ● 5161 -ЙОМЫЧКАСЫЗ (1) ■ Урман кискән җирдә йомычкасыз булмас ○ 1949 -ЙОМЫШ (3) ■ Йомычканы йомыш итеп йөри ○ 1987 ● 3689; 4930 -ЙОМЫШКА (1) ■ Баланы йомышка җибәрсәң, артыннан үзең бар ○ 13978 -ЙОМЫШЛЫГА (1) ■ Ясаклыга ятыш юк, йомышлыга йөреш юк ○ 5972 -ЙОМЫШЫ (5) ■ Ил йомышы - олы йомыш ○ 4930 ● 5303; 5922; 6844; 9007 -ЙОМЫШЫҢ (1) ■ Тырышка эшең төшсә - "хуп" дияр, булдыксызга йомышың төшсә - "юк" -дияр ○ 6506 -ЙОН (24) ■ Көн узсын, йон тузсын ○ 1044 ● 1058; 2361; 2404; 3009; 3419; 4025; 4064; 4188; 4204; -4572; 5882; 7086; 7517; 8172; 8262; 8265; 8698; 8721; 9425; 11370; 11927; 14137; 16283 -ЙОНГА (2) ■ Әй дөнья, буялган йонга, буялса иде мамыкка, рәхәт булыр иде халыкка ○ 14774 -● 16040 -ЙОНЛЫ (1) ■ Сакаллы сабый, йонлы кукы ○ 10360 -ЙОНЛЫДАН (1) ■ Айгыр куйсаң өнледән куй, кучкар куйсаң йонлыдан куй ○ 2758 -ЙОННЫ (3) ■ Йонны ятышына таба сыпырган яхшы ○ 2362 ● 2431; 16040 -ЙОНСЫЗ (3) ■ Йонсыз җылы табылмас ○ 2363 ● 8438; 13576 -ЙОНЫ (7) ■ Бүре тиресе янында сарык тиресенең йоны коелыр, имеш ○ 2161 ● 2192; 3592; -3791; 3927; 4206; 11389 -ЙОНЫН (4) ■ Тотылмаган киекнең йонын йолкымыйлар ○ 2021 ● 2146; 3719; 10818 -ЙОНЫҢ (1) ■ Бала, бала ди-ди, бала йоның коела ○ 13923 -ЙОРТ (43 | 1) ■ Сусыз җиргә йорт корма, утсыз җиргә ил корма ○ 457 ● 1895; 3198; 3455; 3485; -3531; 4406; 4790; 5020; 5150; 5808; 5847; 5863 (2); 6916; 7352; 7828; 8261-8265; 8487; 8605; -10134 (2); 11163; 12008; 13013 (2); 13429; 13631; 13642; 13652 (2); 13743; 13877; 13900; 14137, -:1; 14138; 14236; 14329 (2) -ЙОРТ-ҖИР (1) ■ Уңмаган ат тәртә сындыра, уңмаган хатын йорт-җир туздыра ○ 13704 -ЙОРТ-ҖИРЕН (1) ■ Ир-ат булса, йорт-җирен макта; хатын-кыз булса, аш-суын макта ○ 13809 -ЙОРТКА (21) ■ Бер тарыдан ботка булмас, ботка булса йортка булмас ○ 1538 ● 3236; 4019; 4091; -5954; 8243; 8274; 8281 (2); 8599; 10101; 12227; 12305; 13172; 13173; 13632; 13682; 14014; -14346; 15150; 16973 -ЙОРТЛАРЫ (1) ■ Сандугачлар да, - тигәнәк башы, ди, йортлары - "үз илем, үз җирем" дип -сайрыйлар, ди ○ 4106 -ЙОРТЛЫ (1) ■ Йортлы еланны йортсыз елан куалаган ○ 4662 -ЙОРТНЫ (1) ■ Бик йортны тота ○ 8240 -ЙОРТНЫҢ (10) ■ Иске йортның кадерен яңасында беләсең ○ 8250 ● 8266; 8267; 12983; -13082 (2); 13148; 14408 (2); 16692 -ЙОРТСЫЗ (3) ■ Йортлы еланны йортсыз елан куалаган ○ 4662 ● 4790; 9751 -ЙОРТСЫЗ-СЕМЬЯСЫЗ (1) ■ Бөркет булмый таусыз-кыясыз, әдәм булмый йортсыз-семьясыз -○ 13149 -ЙОРТТА (9 | 1) ■ Терлек-туарның йортта кунганы яхшы ○ 2402 ● 3834; 3860:1; 6764; 7964; 8268; -8286; 10147; 13718; 13928 -ЙОРТТАГЫ (1) ■ Ерак кияүнең башына чатыр корыр, йорттагы кияүнең башына таяк орыр ○ 13407 -ЙОРТТАН (2) ■ Йорттан аерылган илне яу чабар ○ 5003 ● 13682 -ЙОРТТОТМАС (1) ■ Йорттотмас ауга чыкса - артыннан гауга чыгар ○ 6487 -ЙОРТЫ (14) ■ Халыкның бер йорты бар, ул да булса - туган ил ○ 5082 ● 5923 (4); 7265; 7368; -8371; 8378; 11122; 14325 (2); 15002; 16981 -ЙОРТЫГЫЗДА (1) ■ Йортыгызда очкан кош та күренми ○ 3891 -ЙОРТЫМ (1) ■ Йортым читән булса да, сортым бүтән ○ 8372 -ЙОРТЫН (2) ■ Берәү, патша йортын күреп кайткач, үз өенә ут төрткән, ди ○ 8239 ● 9646 -ЙОРТЫНДА (2) ■ Кеше йортында йөреп солтан булганчы, үз йортыңда йөреп олтан бул ○ 5010 -● 7317 -ЙОРТЫҢ (5) ■ Начар булса да, үз йортың булсын ○ 8278 ● 8288; 8292; 13750; 15388 -ЙОРТЫҢА (2 | 1) ■ Яхшы дустыңа барма, яман йортыңа бар ○ 5502 ● 5940; 14137:2 -ЙОРТЫҢДА (2) ■ Кеше йортында йөреп солтан булганчы, үз йортыңда йөреп олтан бул ○ 5010 -● 16925 -ЙОРТЫҢНЫ (1) ■ Илеңне яу басса, йортыңны кар басар ○ 4980 -ЙОРТЫҢНЫ-ҖИРЕҢНЕ (2) ■ Читкә китсәң, йортыңны-җиреңне торгызып кит ○ 5088 ● 8301 -ЙОТ (5) ■ Берсен кап, берсен йот, өченчесен әзер тот ○ 9631 ● 9790; 13345; 14971; 16211 -ЙОТА (5) ■ Малны тота бел, ашны йота бел ○ 7399 ● 8750; 9417; 9521; 12435 -ЙОТАР (11) ■ Кабып йотар алдыннан төлке дә тавыкны мактый ○ 2288 ● 2296; 3631; 4440; 4441; -4502; 9615; 11286; 12109 (2); 16791 -ЙОТАРЛЫК (3) ■ Бер кашык су белән йотарлык ○ 503 ● 10023; 10041 -ЙОТАРСЫҢ (1) ■ Бал белән балта йотарсың ○ 9154 -ЙОТКАН (5 | 1) ■ Бал тоткан - бармак йоткан ○ 9162:2 ● 9645; 9729; 10566; 12517; 16851 -ЙОТКАНГА (1) ■ Янган белән йотканга берни төтмәс ○ 9736 -ЙОТКАНДА (1) ■ Май ашаганда ят яхшы, кан йотканда - карендәш ○ 14676 -ЙОТКАНДАЙ (1) ■ Уклау йоткандай төз каткан ○ 10047 -ЙОТКАНЫҢ (1) ■ Чәйнәгәнеңнән йотканың артык ○ 9730 -ЙОТКЫЛЫК (2) ■ Ашар - тамак, йотар - йоткылык ○ 9615 ● 9645 -ЙОТЛЫК (1) ■ Бай мактанса - бер йотлык, батыр мактанса - бер уклык ○ 7181 -ЙОТЛЫККАН (1) ■ Йотлыккан йортын мактый ○ 9646 -ЙОТЛЫКМАС (1) ■ Җәен койрыгы җигән йотлыкмас ○ 4532 -ЙОТМА (2) ■ Энәдән куркып лом йотма ○ 8717 ● 15778 -ЙОТМАС (2) ■ Тарлан җирне саз йотмас ○ 1445 ● 4522 -ЙОТМЫЙ (2) ■ Үрдәк, үзенә ышанмаса, әкәлә йотмый ○ 4430 ● 7130 -ЙОТМЫЙЛАР ( | 2) ■ Бал татлы дип бармакны йотмыйлар ○ 9161:1 ● 10551:1 -ЙОТНЫҢ (1) ■ Итнең төбе бот булыр, йотның төбе юк булыр ○ 9249 -ЙОТСА (1) ■ Эт башта сөяк йотса, соңыннан кайгыра ○ 3564 -ЙОТСАҢ (1) ■ Ачу - агу, йотсаң - бал-шикәр ○ 12426 -ЙОТТЫҢ (1) ■ Алдың - оттың, саттың - йоттың ○ 7848 -ЙОТТЫРА (1) ■ Май уклау йоттыра ○ 9302 -ЙОТТЫРМА (1) ■ Ашаганны аркылы йоттырма ○ 9605 -ЙОТТЫРЫР ( | 1) ■ Бал балчык ашатыр, май чабата йоттырыр ○ 9153:3 -ЙОТУ (3) ■ Ике кабып бер йоту ○ 9769 ● 12434; 12686 -ЙОТЫЛА (1) ■ Азлап капкан җиңел йотыла ○ 9528 -ЙОТЫЛМАС ( | 1) ■ Бер төкергән төкерек кире йотылмас ○ 10551:3 -ЙОТЫМ (2) ■ Ачлыкта алтыннан бер йотым ярма артык ○ 9569 ● 9820 -ЙОТЫП (6) ■ Җил йотып торып булмый ○ 1181 ● 9161; 10551; 12434; 16223; 16567 -ЙОШАК (1) ■ Йошак җәеп катыга яткыра ○ 8437 -ЙӨГӘН (5) ■ Арыган атка йөгән дә йөк ○ 2461 ● 2468; 2872; 5807; 16985 -ЙӨГӘНЕ (1) ■ Аты булса, йөгәне табылыр ○ 2591 -ЙӨГӘНЕН (1 | 1) ■ Атыңны урласалар, йөгәнен чыгарып ташла ○ 2621 ● 2621:1 -ЙӨГӘНЕННӘН (1) ■ Атны йөгәненнән башка сатмыйлар ○ 2561 -ЙӨГӘНЕҢ (2) ■ Ат югалтсаң, йөгәнең ташла ○ 2529 ● 7029 -ЙӨГӘНЕҢНЕ (1 | 1) ■ Атыңнан элек йөгәнеңне әзерлә ○ 2618 ● 2621:3 -йөгәнле → иярле-йөгәнле -ЙӨГӘНСЕЗ (7) ■ Йөгәнсез ат үз иркендә ○ 2648 ● 7356; 12820; 12903; 13049; 13876; 15121 -ЙӨГЕ (5) ■ Соңгы дөянең йөге авыр ○ 2927 ● 2941; 6732; 8186; 16559 -ЙӨГЕНЕП (2) ■ Куба тал шарт сынар, сары тал йөгенеп калыр ○ 1744 ● 5909 -ЙӨГЕҢ (1) ■ Йөгең авыр булса, комлы тауга да сәлам бирерсең ○ 121 -ЙӨГЕР (4) ■ Алама ат менгәнче, йөгер үзең дигәнчә ○ 2455 ● 2456; 5580; 6781 -ЙӨГЕРӘ (3) ■ Ир кешегә бер елмаеп карасаң, кар өстеннән яланаяк йөгерә, ди ○ 13494 ● 13653; -ЙӨГЕРГӘН (2) ■ Боерган кушкан, йөгергән куштан ○ 5776 ● 11875 -ЙӨГЕРГӘННЕКЕ (1) ■ Йөгергәннеке түгел, боерганныкы ○ 14873 -ЙӨГЕРГӘНЧЕ (1) ■ Йөгергәнче үрмәләп йөрергә өйрән ○ 6765 -ЙӨГЕРДЕМ (1) ■ "Әлиф"тән "би"гә кадәр, йөгердем өйгә кадәр ○ 16710 -ЙӨГЕРЕГЕ (2) ■ Тел йөгереге - башка, аяк йөгереге - ашка ○ 15540 (2) -ЙӨГЕРЕГЕН (2) ■ Эт йөгереген төлке сөйми ○ 3593 ● 15332 -ЙӨГЕРЕК (13) ■ Ат та йөгерек булсын, җир дә тигез булсын ○ 2788 ● 2792-2794; 2814; 2994; -3784; 5809; 7617; 11067 (2); 11839; 11953 -ЙӨГЕРЕККӘ (1) ■ Камчылатып чапкан атның йөгереккә саны юк ○ 2796 -ЙӨГЕРЕП (3) ■ Утырып акыл җыялар, йөгереп куян куалар ○ 6824 ● 11782; 11783 -ЙӨГЕРЕР (5) ■ Уңмаганның эте кырын карап йөгерер ○ 6540 ● 7271; 10336; 11683; 11730 -ЙӨГЕРМӘК (1) ■ Боермак сездән, йөгермәк бездән ○ 5988 -ЙӨГЕРМИЛӘР (1) ■ Яңгыр үткәч, артыннан ябынча белән йөгермиләр ○ 1166 -ЙӨГЕРСӘ (3) ■ Кем боерса, шул солтан; кем йөгерсә, шул куштан ○ 5821 ● 10889 (2) -ЙӨДӘГӘН (1) ■ Аптыраган, йөдәгән, мичкә артын терәгән ○ 14785 -ЙӨДӘТӘ (1) ■ Барлык өйрәтә, юклык йөдәтә ○ 7570 -ЙӨДӘТЕР (1) ■ Эшли белсәң - эш үзеңне өйрәтер, эшли белмәсәң - йөдәтер ○ 6387 -ЙӨДӘШ (1) ■ Аптыраш белән йөдәш кергәннәр, ди, өйдәш ○ 14789 -ЙӨЗ (75 | 3) ■ Элпә йөз кат ялтыраса да, якут нуры артык булыр ○ 318 ● 391; 439; 638; 955 (2); -1384; 1644; 2120; 2571 (3); 2756 (2); 3945; 3982; 4131; 4909; 4936; 5393; 5451; 5452 (2); -5453 (2); 5489; 6618; 6888; 7030; 7217; 7390; 7493; 7791; 7933; 7983; 8044; 8884; 9461; 9975; -10118; 10382; 10654; 10655; 10661 (2); 10662-10664; 10669; 10686; 10726; 10727; 11248; -11275; 11542; 11584; 11969; 12133; 12463; 12561; 12858; 13227; 13414; 13740; 13968; 14202; -15021; 15095; 15873; 15874; 16064; 16070:1; 16245; 16581 (2); 16729, :1 (2) -ЙӨЗӘ (8) ■ Йөзә белмәгән - суга китәр ○ 392 ● 446; 2973; 4399; 4407; 7300; 15875; 16849 -ЙӨЗӘР (4) ■ Аптыраган үрдәк алдына да, артына да йөзәр ○ 4396 ● 4439 (2); 6425 -ЙӨЗӘРГӘ (4) ■ Суга кергәнче йөзәргә өйрән ○ 442 ● 3316; 4418; 4465 -ЙӨЗӘСЕҢ (1) ■ Суның агымына карап йөзәсең ○ 453 -ЙӨЗӘҮНЕҢ (1) ■ Йөзәүнең йөзен ертма ○ 5004 -ЙӨЗГӘ (6) ■ Йөзгә бер тулмаган ○ 8049 ● 10687; 10729; 12455; 15037; 15806 -ЙӨЗГӘН (2) ■ Вак балыклар арасында йөзгән чабаклар түгел без ○ 4538 ● 12848 -ЙӨЗГӘННЕҢ (1) ■ Сайда йөзгәннең арты күренә ○ 421 -ЙӨЗДӘ (1) ■ Туксанда теш төшәр, йөздә яңадан тешәр ○ 15096 -ЙӨЗДӘН (3) ■ Йөздән юрга чыгар, меңнән толпар чыгар ○ 2795 ● 14883; 15489 -ЙӨЗЕ (21) ■ Айның йөзе тулы булып күп тормас ○ 23 ● 638; 888; 4479; 5385; 7539; 7715; 7995; -8077; 8224; 10665-10667; 10676; 11112; 11157; 11264; 12880; 13889; 15583; 16029 -ЙӨЗЕГЕ (2) ■ Йөзеге барда Сөләйман, йөзеге юкта сөмәйгән ○ 8772 (2) -ЙӨЗЕК (8) ■ Йөзек кашы зур булмый ○ 8773 ● 8774; 8843; 9011; 10609; 13004; 14620; 16523 -ЙӨЗЕКТӘН (1) ■ Йөзгә җиттем - йөзектән үттем ○ 15037 -ЙӨЗЕМ (6) ■ Бәрмәчлектән йөзем булмас ○ 1723 ● 9861; 10728; 11031; 11296; 14195 -ЙӨЗЕМГӘ (1) ■ Төлке дә йөземгә буе җитмәгәч: "Пешмәгән әле", - дип әйтте, ди ○ 2295 -ЙӨЗЕН (2) ■ Йөзәүнең йөзен ертма ○ 5004 ● 9854 -ЙӨЗЕНӘ (2) ■ Бакма кешенең йөзенә, бак син әйткән сүзенә ○ 15780 ● 16979 -ЙӨЗЕНДӘ (1) ■ Батыр йөзендә яра - бизәк өстенә бизәк ○ 5548 -ЙӨЗЕННӘН (1) ■ Булырдайның - сүзеннән, булмастайның - йөзеннән ○ 15811 -ЙӨЗЕҢ (4) ■ Эчәрсең йөзем суын, түгәрсең йөзең суын ○ 9861 ● 10063; 10668; 10950 -ЙӨЗЕҢӘ (2 | 1) ■ Күккә төкерсәң, йөзеңә төшәр ○ 59:1 ● 4654; 12209 -ЙӨЗЕҢНЕ (1) ■ Кунак ишегеңне ачса, син йөзеңне ач ○ 10095 -ЙӨЗЕП (3) ■ Агымга каршы йөзеп булмый ○ 338 ● 13174; 14620 -ЙӨЗЕСЕ (1) ■ Иске дусның бересе - яңа дусның йөзесе ○ 5433 -ЙӨЗЛЕ (5) ■ Ачык йөзле кешедән игелек көт ○ 10656 ● 11863; 12909 (2); 14074 -ЙӨЗЛЕК (1) ■ Йөзлек белән туу ○ 14098 -ЙӨЗМИ (1) ■ Эт койрыгына су тими йөзми ○ 3604 -ЙӨЗНЕ (4) ■ Ачык йөзне ачасы юк ○ 10657 ● 10669; 10670; 14945 -ЙӨЗНЕҢ (1 | 1) ■ Никадәр санасаң да, йөзнең яртысы илле ○ 7941 ● 16070:1 -ЙӨЗСӘҢ (1) ■ Йөзсәң, югарыга йөз ○ 391 -ЙӨЗСЕЗ (1) ■ Үзе йөзсез, сүзе тозсыз ○ 11392 -ЙӨЗТҮБӘН (1) ■ Ачуың килсә, йөзтүбән ятып тор ○ 12456 -ЙӨЗҮ (2) ■ Алтын эчендә йөзү ○ 330 ● 9443 -ЙӨК (21) ■ Йөк өстендә куян тотмыйлар ○ 2244 ● 2461; 2697; 2913; 2918; 2919; 2925; 2939; -2990; 3098; 4219; 6843; 6999; 7004; 8045; 9214; 11345; 11992; 13629; 13796; 13847 -ЙӨККӘ (3) ■ Ишәк йөккә килмәсә, йөкне ишәккә илт ○ 2961 ● 8161; 16973 -ЙӨКЛӘГӘН (1) ■ Аз йөкләгән күп ташыр ○ 544 -ЙӨКЛӘМӘГӘН (1) ■ Йөкләмәгән ишәк урыныннан кузгалмый ○ 2991 -ЙӨКЛӘП (1) ■ Учлап чәчсәң, йөкләп җыярсың ○ 1458 -ЙӨКЛӘР (1) ■ Кул теккәнен буй йөкләр ○ 8695 -ЙӨКЛӘТ (1) ■ Атыңны көченә күрә йөкләт ○ 2620 -ЙӨКНЕ (4) ■ Бер черек алма бөтен йөкне черетә ○ 1805 ● 2449; 2685; 2961 -ЙӨКСЕЗ (1) ■ Гыйшык - төтенсез ут, ачкычсыз йозак, дәвасыз авыру, савытсыз эчемлек, йөксез -авырлык, туктау урыны билгесез сәфәр ○ 12687 -ЙӨКТӘ (1) ■ Йөктә җиңел, бәядә авыр ○ 7917 -ЙӨКТӘН (2) ■ Төя качып йөктән котылмас ○ 2934 ● 7031 -ЙӨНДӘҮГӘ (2) ■ Өндәүгә килмәсә, йөндәүгә килер ○ 2419 ● 3235 -ЙӨР (8) ■ Алдыңны-артыңны белеп йөр ○ 671 ● 4539; 5413; 6728; 6836; 10210; 10749; 13219 -ЙӨРӘГЕ (12) ■ Куян, үз койрыгын күргәч, "кудылар, тоттылар!" дип, йөрәге ярылып үлгән, ди -○ 2263 ● 4186; 9298; 11142; 11388; 12851; 14269; 14287; 14409 (2); 14438; 14521 -ЙӨРӘГЕН (4) ■ Җан тынычы яңгыр, байның йөрәген яндыр ○ 1176 ● 2095; 4600; 13532 -ЙӨРӘГЕНӘ (4) ■ Иренгәннең йөрәгенә мүк үсәр ○ 6474 ● 10685; 11073; 11127 -ЙӨРӘГЕНДӘ (3) ■ Йөрәгендә барның беләгендә бар ○ 11129 ● 11467; 15702 -ЙӨРӘГЕНЕҢ (1) ■ Ата-ана йөрәгенең тирәнлеген балалар белми ○ 14396 -ЙӨРӘГЕҢ (5 | 1) ■ Ашаганда колагың селкенеп торсын, эшләгәндә йөрәгең җилкенеп торсын -○ 6026 ● 6026:1; 8842; 11071; 11101; 11130 -ЙӨРӘГЕҢӘ (2) ■ Иң элек йөрәгеңә ышан, аннан коралыңа ышан ○ 5573 ● 11103 -ЙӨРӘГЕҢНЕ (1) ■ Йөрәгеңне югары тотсаң да, борыныңны түбән тот ○ 10567 -ЙӨРӘК (28) ■ Авыр эшкә беләк бар, кыю эшкә йөрәк бар ○ 6005 ● 6277; 7050; 10513; 10709; -11131-11134; 11145 (2); 11368; 12548; 12581; 12804; 13919; 13934; 13965 (4); 14033; 14113; -14407; 14434; 16234; 16410; 16917 -ЙӨРӘККӘ (21) ■ Казгансаң - мал табыла, йөрәккә кан савыла ○ 7358 ● 9332; 11125; 11136; -11143; 11369-11375; 11997; 12666; 13709; 13936; 15878; 15904; 16011; 16175; 16430 -ЙӨРӘКЛЕ (3) ■ Йөргән йөрәкле булыр ○ 6769 ● 13859; 15109 -ЙӨРӘКНЕ (4) ■ Җиргә карар, йөрәкне ягар ○ 13075 ● 14950; 15481; 16348 -ЙӨРӘКНЕҢ (2) ■ Йөрәкнең серен күзнең нуры фаш итәр ○ 10392 ● 11176 -ЙӨРӘКСЕЗДӘН (1) ■ Йөрәксездән ерак кач ○ 11135 -ЙӨРӘКТӘ (13) ■ Качканның батырлыгы аякта, сугышканның йөрәктә ○ 5582 ● 10793; 11096; -11195; 12727; 13489; 13530; 13545; 13937; 14832; 14874; 14898; 16348 -ЙӨРӘКТӘН (5) ■ Суык колактан алыр, сылу йөрәктән алыр ○ 10694 ● 11083; 11136; 15878 (2) -ЙӨРГӘН (41) ■ Йөргән таш шомарыр, яткан таш мүкләнер ○ 122 ● 211; 683; 1970; 2125; 2851; -3430; 4672; 4710; 4931; 4967 (2); 5091; 5292; 6749; 6755; 6766-6771; 6796; 6797; 6800; 6828; -6868; 9116; 9895; 9909; 10155; 10956; 10973; 11790; 12258; 13578; 14625; 15186; 15926; -16549; 16617 -ЙӨРГӘНГӘ (3) ■ Үгез җиксәң ашыкма, җай йөргәнгә пошыкма ○ 3312 ● 6772; 6773 -ЙӨРГӘНДӘ (1) ■ Мыекка үпкәләп йөргәндә сакал чыкты ○ 10297 -ЙӨРГӘНЕҢ (1) ■ Чирле булып атка утырып йөргәнче, таза булып җәяү йөргәнең артык ○ 15319 -ЙӨРГӘННӘН (2) ■ Күп торганнан сорама, күп йөргәннән сора ○ 6799 ● 16618 -ЙӨРГӘННЕҢ (2) ■ Йөргәннең юлы үтә, утырганның көне үтә ○ 6774 ● 6813 -ЙӨРГӘНЧЕ (2) ■ Ирдән иргә йөргәнче гүрдән гүргә йөрсәңче ○ 13164 ● 15319 -ЙӨРГЕЗӘ (2) ■ Һөнәрле - ком өстеннән көймә йөргезә ○ 6420 ● 11798 -ЙӨРДЕМ (1) ■ Аяк итемне ашап кына йөрдем ○ 10993 -ЙӨРЕ (2) ■ Яман атка менгәнче, җәяү йөре талганчы ○ 2705 ● 13601 -ЙӨРЕМ (1) ■ Йөргәнгә йөрем бирсен, калганга түзем бирсен ○ 6772 -ЙӨРЕМНӘН (2) ■ Яман йөремнән яхшы үлем артык ○ 12215 ● 15391 -ЙӨРЕМСЕЗ (2) ■ Йөремсез ат җан кыйнар ○ 2649 ● 6600 -ЙӨРЕМТӘК (1) ■ Йөремтәк атны кешәнлиләр ○ 2650 -ЙӨРЕМЧӘН (1) ■ Малы беткән кешенең эте өрүчән, аты йөремчән була ○ 7406 -ЙӨРЕП (15) ■ Атыңны йөреп торганда камчыла ○ 2619 ● 3096; 3979; 4780; 5010 (2); 5098 (2); -6733; 6762; 6775; 6952; 8171; 11335; 13105 -ЙӨРЕР (30) ■ Бүре бер эздән йөрер ○ 2139 ● 2302; 2506; 3531; 3577; 3666; 3739; 4344; 4601; -4609; 4718; 4754; 5870; 6831; 6979; 7060; 7898; 11194; 11436; 12048; 12870; 13002; 14620 (2); -15108; 15263; 15366; 15431; 16771; 17071 -ЙӨРЕРГӘ (4) ■ Йөгергәнче үрмәләп йөрергә өйрән ○ 6765 ● 9422; 12809; 13933 -ЙӨРЕРСЕҢ (5) ■ Дустым күп дип йөрерсең, эшең төшкәч белерсең ○ 5402 ● 6079; 6764; 12318; -ЙӨРЕТӘ (1) ■ Теле белән күктәге айны йөретә белгән, кулы белән казандагы майны эретә -белмәгән ○ 15683 -ЙӨРЕШ (1) ■ Ясаклыга ятыш юк, йомышлыга йөреш юк ○ 5972 -ЙӨРЕШЕ (2) ■ Кешенең йөреше нинди - эше дә шундый булыр ○ 6784 ● 12307 -ЙӨРЕШЕМ (1) ■ Юлыма күрә йөрешем, үземә күрә өлешем ○ 6903 -ЙӨРЕШЕН (4) ■ Яхшы ат, картайса да, йөрешен куймас ○ 2716 ● 3199; 3979 (2) -ЙӨРЕШЕНӘ (1) ■ Дагасының көмешенә мактанма, атыңның йөрешенә мактан ○ 7015 -ЙӨРЕШЕҢ (2) ■ Ай-һай синең йөрешең, бардыр синең бер эшең ○ 6283 ● 15876 -ЙӨРЕШКӘНГӘ (1) ■ Танышканга тел бирмәс, йөрешкәнгә юл бирмәс ○ 5523 -ЙӨРИ (49) ■ Яз көне ут: "Кая сикереп төшим икән?" - дип кенә йөри, ди ○ 978 ● 1532; 1987; 2413; -2422; 2488; 2493; 3443; 3807; 4409; 4485; 4675; 5076; 5146; 5423; 6776; 6777; 6887; 7291; 7990; -8238; 8444; 8649; 9059; 9209; 9758; 10158 (2); 10631; 12171; 12291; 12428 (2); 13933; 14377 (2); -14808; 14811; 14813; 14815; 14849; 14957; 15160; 15395; 15626; 15877; 16198; 16425; 16436 -ЙӨРИ-ЙӨРИ (1 | 1) ■ Дегет чиләге арбага тагылып йөри-йөри дә барыбер ватыла ○ 7016:2 ● 7017 -ЙӨРИЛӘР (2) ■ Ялган белән яла бер арбада йөриләр ○ 16147 ● 16801 -ЙӨРИМ (1) ■ Карга, саескан йөрүен йөрим дип, үз йөрүен оныткан, имеш ○ 3977 -ЙӨРИСЕ (1) ■ Һөнәрне күтәреп йөрисе юк ○ 6428 -ЙӨРИСЕҢ (1) ■ Асау ат кебек йөрисең ○ 2738 -ЙӨРМӘ (10) ■ Һавага карап йөрмә - абынырсың ○ 82 ● 1586; 6767; 6773; 6934; 7110; 8255; 9279; -13601; 15148 -ЙӨРМӘГӘН (2) ■ Аучы үзе йөрмәгән урманны ауга бай саный ○ 2012 ● 9538 -ЙӨРМӘГӘНГӘ (1) ■ Йөргәнгә йөрмә эләгә, йөрмәгәнгә юкә эләгә ○ 6773 -ЙӨРМӘГӘН-КҮРМӘГӘН (1) ■ Йөрмәгән-күрмәгән - энә күзен үтмәгән ○ 6778 -ЙӨРМӘГӘН-ТОРМАГАН (1) ■ Йөрмәгән-тормаган кеше - инәнең карыныннан тумаган кеше -○ 6779 -ЙӨРМӘС (9) ■ Мондый көндә яхшы кешенең эте дә йөрмәс ○ 1052 ● 2660; 2712; 2720; 6880; -9576; 10261; 13049 (2) -ЙӨРМӘСӘҢ (1) ■ Тик йөрмәсәң, тук булырсың ○ 6129 -ЙӨРМӘСЕН (1) ■ Безне чаккан елан җир өстендә йөрмәсен ○ 4701 -ЙӨРМИ (20) ■ Болыт җилгә каршы йөрми ○ 1079 ● 2336; 2493; 2579; 4345; 6413; 6866; 7063; -7077; 9209; 10312; 10887; 14379; 14808; 14815; 14816; 14836; 15395; 15998; 16427 -ЙӨРМИЛӘР (1) ■ Белемлекне күтәреп йөрмиләр ○ 16507 -ЙӨРМИЧӘ (1) ■ Җәяү йөрмичә, ат кадерен белмәссең ○ 2734 -ЙӨРСӘ (16) ■ Бозау анасыннан алга узып йөрсә, бүре ашар ○ 3256 ● 3297 (2); 3594; 4603; 6860; -6979; 7291; 8238; 8982; 10981; 12446; 13517; 13869; 16198; 16548 -ЙӨРСӘҢ (14) ■ Күккә карап йөрсәң абынырсың, җиргә карап йөрсәң җилегерсең ○ 57 (2) -● 904 (2); 5044; 5056; 6488; 6836 (2); 11993; 12529; 13006; 13030; 15124 -ЙӨРСӘҢЧЕ (1) ■ Ирдән иргә йөргәнче гүрдән гүргә йөрсәңче ○ 13164 -ЙӨРТ (4) ■ Башыңны бүрекле йөрт, бүрекне күрекле йөрт ○ 9000 (2) ● 11626; 15600 -ЙӨРТӘ (4) ■ Атны камчы йөртми, капчык йөртә ○ 2563 ● 11799; 15707; 16629 -ЙӨРТӘДЕР (1) ■ Куян да баласын "Кушколак пәһлеван" дип йөртәдер, ди ○ 2251 -ЙӨРТӘК (1) ■ Йөртәк бичә өенә җитә йөгерә ○ 13653 -ЙӨРТЕР (3) ■ Чебеннән курыккан чыбылдыгын бергә йөртер ○ 4820 ● 5717; 15078 -ЙӨРТЕРГӘ (1) ■ Уңмаган хатын сүз йөртергә уңган булыр ○ 13705 -ЙӨРТЕРЛЕК (1) ■ Уч төбендә генә йөртерлек ○ 11050 -ЙӨРТКӘН (2) ■ Ишек йөрткән тупсадыр, эшне йөрткән акчадыр ○ 7789 (2) -ЙӨРТКӘННЕҢ (1) ■ Хисабын хак йөрткәннең йөзе ак ○ 7995 -ЙӨРТМӘ (2) ■ Телең белән фикер йөртмә, акылың белән фикер йөрт ○ 11626 ● 15600 -ЙӨРТМӘК (1) ■ Үлән арасыннан ут йөртмәк ○ 1367 -ЙӨРТМИ (1) ■ Атны камчы йөртми, капчык йөртә ○ 2563 -ЙӨРТМИЛӘР (2) ■ Юрга атны дилбегәсез йөртмиләр ○ 2809 ● 10697 -ЙӨРТСӘҢ (2) ■ Акыллы белән эш йөртсәң - акыл җыярсың, юләр белән эш йөртсәң - үз -акылыңны җуярсың ○ 11429 (2) -ЙӨРТҮ (3) ■ Итәк астыннан ут йөртү ○ 8559 ● 8963; 11023 -ЙӨРҮ (20) ■ Кара болыт булып йөрү ○ 1216 ● 1227; 1507; 2439; 3393; 3795; 3797; 3889; 6707; -6837; 6889; 8065; 8737; 8966; 9088; 10043; 10875; 13165; 13166 (2) -ЙӨРҮЕН (4) ■ Карга, саескан йөрүен йөрим дип, үз йөрүен оныткан, имеш ○ 3977 (2) ● 4075 (2) -ЙӨРҮНЕ (1) ■ Ялкау өмәгә йөрүне ярата ○ 6584 -ЙӨРҮЧӘН (1) ■ Кияү бирүчән булса, җиңгә йөрүчән булыр ○ 13413 -ЙӨРҮЧЕ (1) ■ Кызлар артыннан йөрүче коемчыга еш йөрер ○ 13002 -ЙӨТКЕРӘСЕҢ (1) ■ Йөткерәсең барга алдан авызыңны ачып куйма ○ 10568 -ЙӨТКЕРЕКНЕ (1) ■ Ютәл йөткерекне баса ○ 15335 -ЙЫГЫРГАНДА (1) ■ Туган, йыгырганда кирәк булмаса, егылганда кирәк булыр ○ 14510 -КАБА (5) ■ Җиңелне эзләгән авырга каба ○ 640 ● 1946; 4452; 5967; 11133 -КАБАГА (2) ■ Туй килде капкага, кыз утырды кабага ○ 13291 ● 14630 -КАБАГАНГА (1) ■ Тибәгәнгә тибәрмә, кабаганга кабарма ○ 5630 -КАБАГЫН (1) ■ Бир дә тизрәк кабагын тык ○ 8218 -КАБАК (6) ■ Кабак баштан ярылыр ○ 1603 ● 1604; 1605; 1608; 9609; 10110 -КАБАККА (2) ■ Ачы кабакка эт тә тими ○ 1588 ● 14630 -КАБАКНЫ (1) ■ Кавынны бушлай биргәч алмаган, кабакны акча түләп алган ○ 8050 -КАБАЛАНА (1) ■ Син ашыксаң, ул кабалана ○ 11976 -КАБАЛАНГАН (1) ■ Ашыккан ашка пешәр, кабаланган сазга төшәр ○ 11810 -КАБАЛАНУ (1) ■ Кече морҗасына ут капкандай кабалану ○ 8561 -КАБАМ (3) ■ Балык кармакны кабам дип капмый, җим кабам дип каба ○ 4452 (2) ● 14617 -кабам → орчык-кабам -КАБАН (1) ■ Кабан кабанның карынын ярмас ○ 2326 -КАБАННЫҢ (1) ■ Кабан кабанның карынын ярмас ○ 2326 -кабаңны → орчык-кабаңны -КАБАР (10) ■ Усал эт арттан килеп өрми кабар ○ 3533 ● 3607; 3628; 3762; 4156; 4499; 6455; -8791; 12153; 15266 -КАБАРА (5) ■ Эт өрмәсә, авызы кабара, ди ○ 3669 ● 5813; 9379; 11507; 14885 -КАБАРГАН (1) ■ Хан кызының кубыз тотып кулы кабарган ○ 5927 -КАБАРМА (2) ■ Тибәгәнгә тибәрмә, кабаганга кабарма ○ 5630 ● 7162 -КАБАРМАС (1) ■ Сука тотып кулың кабармыйча, мичкә ягып ипиең кабармас ○ 1441 -КАБАРМЫЙ (1) ■ Утсыз юка да кабармый ○ 9365 -КАБАРМЫЙЧА (1) ■ Сука тотып кулың кабармыйча, мичкә ягып ипиең кабармас ○ 1441 -КАБАРМЫН (1) ■ Аямда булса ялармын, апамда булса кабармын ○ 14562 -КАБАРСЫҢ (3) ■ Ни эзләсәң - шуны табарсың, ни тапсаң - шуны кабарсың ○ 6113 ● 10536; -КАБАРТА (1) ■ Эт арыгын белгертми, бүрегә каршы сыртын кабарта ○ 3552 -КАБАРТКАН (1) ■ Хатын-кыз мамык түшәк: кабарткан да ир, калҗайткан да ир ○ 13895 -КАБАРТМА (2) ■ Коймак кунак яклы, кабартма хаҗәен яклы ○ 9283 ● 9313 -КАБАРТУ (1) ■ Арка йонын кабарту ○ 10818 -КАБАРТЫР (1) ■ Бүре арыгын белгертмәс, эткә сыртын кабартыр ○ 2128 -КАБАРУ (1) ■ Ачы катык кебек кабару ○ 9424 -КАБАРЫНСАҢ (1) ■ Кабарынсаң чәпчерсең, камыр булсаң күпчерсең ○ 11990 -КАБАРЫНУ (1) ■ Кабарыну - күркә гадәте ○ 4259 -КАБАРЫР (1) ■ Аждаһаның эчкән саен сусыны кабарыр, ди ○ 16715 -КАБАСЫ (1) ■ Кабасы кайда, орчыгы шунда ○ 8682 -КАБАТ (1) ■ Кабат эшләнгән эш сабак булыр ○ 6064 -КАБАХӘТЛЕК (1) ■ Иң зур кабахәтлек - ялганчылык ○ 15870 -КАБЕР (3 | 1) ■ Яратмаган агачың, үлгәч, кабер баш очыңа үсәр ○ 1704:1 ● 2586; 15210; 15432 -КАБЕРГӘ (5) ■ Күз - хайванны казанга, әдәмне кабергә кертә ○ 10427 ● 12384; 12403; 14490; -КАБЕРДӘ (1) ■ Ялчы кабердә ял итәр ○ 5966 -КАБЕРЕН (1) ■ Теренең өен таны, үленең каберен бел ○ 15387 -КАБЕРЕНДӘ (1) ■ Җитмеш яшеңдә курай уйнарга өйрәнгән курайны каберендә уйнар ○ 15140 -КАБЕРЕҢ (5) ■ Бай кешегә каберең якын булмасын ○ 7174 ● 8292; 12164; 15388; 15437 -КАБУ (1) ■ Авызга су кабу ○ 10598 -КАБУЛ (6) ■ Күктән ни яуса да, җир кабул итәр ○ 63 ● 3538; 3585; 12033; 16035; 16921 -КАБУЛЫМ (1) ■ Кайтсаң - кабулым бар, кайтмасаң - сабырым бар ○ 11972 -КАБЫ (4 | 1) ■ Елан кабы җитмеш төрле авыруга им ○ 4599 ● 10679, :1; 10682 (2) -КАБЫГЫ (6 | 1) ■ Бер уч көнбагыш ашасаң, ике уч кабыгы чыгар ○ 1539 ● 1617; 1632; 1642; -1766; 1967; 10679:2 -КАБЫГЫН (5) ■ Елан, кабыгын салса да, елан йөрәген үзенә калдыра ○ 4600 ● 4703; 17059КАБЫГЫНА (1) ■ Үз кабыгына гына бикләнеп яши ○ 12091 -КАБЫГЫННАН (2) ■ Карама кабыгыннан как ясап булмас ○ 1918 ● 4352 -КАБЫЗСА (1) ■ Түрәгә ут төртсә дә гаеп юк, кара кешегә шәм кабызса да гаеп ○ 5913 -КАБЫЗЫР (1) ■ Койрыгыннан ныграк кыссаң, куян да шырпы кабызыр ○ 2245 -КАБЫК (14 | 1) ■ Тышы мамык, эче кабык ○ 658 ● 1242; 1916, :1; 1937; 1988; 2859; 8269; 8388; -8487; 10640; 10734; 13782; 14325; 15134 -КАБЫКТАЙ (1) ■ Алыптай алты малайны кабыктай бер ана асрый ○ 14266 -КАБЫН (1) ■ Каты серкә кабын бозар ○ 9267 -КАБЫНА (3) ■ Сүнәр алдыннан шәм нык кабына ○ 8420 ● 8546; 12694 -КАБЫНСА (1) ■ Гашыйклык бер уттыр, кабынса сүндерү юктыр ○ 12678 -КАБЫНУ (1) ■ Күкерт кебек кабыну ○ 8564 -КАБЫП (8) ■ Кабып йотар алдыннан төлке дә тавыкны мактый ○ 2288 ● 3180; 6292; 7876; 9769; -12321; 13441 (2) -КАБЫРГА (1) ■ Казанга сыймас кабырга ○ 9462 -КАБЫРГАЛАРЫ (1) ■ Кабыргалары күренеп тора ○ 10830 -КАБЫРГАЛЫ (1) ■ Кәкре кабыргалы ○ 10837 -КАБЫРГАНЫ (1) ■ Болай да ярлы, өстенә кабырганы сындырдым ○ 7529 -КАБЫРГАСЫ (2) ■ Алафасы олы, кабыргасы коры ○ 5689 ● 11360 -КАБЫРГАСЫН (1) ■ Белмәгән эшнең кабыргасын ярып булмый ○ 6343 -КАБЫРЧЫГЫНА (1) ■ Ташбака үз кабырчыгына карап: "Үз өем, үз ташпулатым!" - дигән -○ 4684 -КАБЫШ (2) ■ Ит - табыш, тураганда бер кабыш ○ 9239 ● 9241 -КАВӘС (1) ■ Кавәс тумый кыш булмый, җәүза тумый җәй булмый ○ 843 -КАВЕМЕ (2) ■ Авылы барның кавеме бар ○ 5154 ● 5155 -КАВЕМЕҢ (1) ■ Ат алсаң, авылың белән; хатын алсаң, кавемең белән ○ 13123 -КАВЫЗЫ (1) ■ Авызы - иске тегермән кавызы ○ 10604 -КАВЫН (1) ■ Кавын утырттым, гәрәнкә үсте ○ 1631 -КАВЫННЫ (1) ■ Кавынны бушлай биргәч алмаган, кабакны акча түләп алган ○ 8050 -КАВЫШКАН (1) ■ Ат белән ишәк кавышкан, ике арада качыр туган ○ 2999 -КАГА (4 | 2) ■ Күзмә күпер суга, Микула кадак кага ○ 914 ● 4933; 4992:1, :2; 6516; 13490 -КАГА-КАГА (2) ■ Ат менмәгән ат менсә чаба-чаба үтерер, тун күрмәгән тун күрсә кага-кага -туз дырыр ○ 2507 ● 8928 -КАГАЛАР (1) ■ Казыкны кергән җиргә кагалар ○ 8608 -КАГАР (1) ■ Тырышкан табар, ташка кадак кагар ○ 6510 -КАГАРГА (1) ■ Шымчы шына кагарга оста булыр ○ 5652 -КАГАРЛАР (2) ■ Какма кеше капкасын, кагарлар үз капкаңны ○ 8610 ● 8611 -КАГАСЫ (2) ■ Киндер сугуның ние бар, атасы да кагасы ○ 1551 ● 8324 -КАГУ (6) ■ Сыймаган җиргә чөй кагу ○ 1989 ● 2002; 2007; 2723; 7124; 10352 -КАГУГА (1) ■ Ашны кире кагуга караганда таш белән ору артыграк ○ 9138 -КАГЫЙДӘСЕ (1) ■ Картның, куәте булмаса, кагыйдәсе бар ○ 15065 -КАГЫЛГАН (1) ■ Кагылган ишек ачылмый булмас ○ 8270 -КАГЫЛМЫЙ (2) ■ Тик торган пияшкә берәү дә кагылмый ○ 8490 ● 16316 -КАГЫНА (1) ■ Әлү кагына шикәр төреп ашама ○ 9401 -КАГЫП (4) ■ Ил өстенә энә какмакчы булсаң, үз өстеңә без кагып кара ○ 4957 ● 13175; 16409; -КАДА (4) ■ Пычакны әүвәл үзеңә када, авыртмаса, күршеңә када ○ 5230 (2) ● 9951 (2) -КАДАГЫ (1) ■ Аптекада тозның кадагы кырык тиен ○ 9105 -КАДАК (4) ■ Күзмә күпер суга, Микула кадак кага ○ 914 ● 6510; 8633; 16217 -КАДАККА (1) ■ Бер кадакка күп элеп булмый ○ 8401 -КАДАКЛЫ (1) ■ Ясаклының арты кадаклы ○ 5973 -КАДАЛ (1) ■ Тигәнәк булып аякка кадалганчы, гөл булып якага кадал ○ 1308 -КАДАЛА (1) ■ Дөреслек күзгә кадала ○ 15854 -КАДАЛГАНДАЙ (1) ■ Йөрәккә тигәнәк кадалгандай булу ○ 11374 -КАДАЛГАНЧЫ (1) ■ Тигәнәк булып аякка кадалганчы, гөл булып якага кадал ○ 1308 -КАДАЛМА (2) ■ Чәчкәсенә алданып, чәнечкесенә кадалма ○ 1325 ● 1865 -КАДАЛУ (2) ■ Талпан булып кадалу ○ 4848 ● 10351 -КАДАЛЫП (1) ■ Илгә каза теләгән кадалып үләр ○ 4960 -КАДАУ (1) ■ Аркадан килеп пычак кадау ○ 10822 -КАДӘР (27) ■ Бакырны ни кадәр юсаң да, алтын булмас ○ 270 ● 4394; 6575; 8753; 8782; 9850; -10843; 11646; 11974; 13681; 14012; 14490; 15075 (2); 15076; 15091; 15147; 15717 (2); 16004; -16657; 16710 (2); 16729 (2); 17010 (2) -КАДӘРЕ ( | 1) ■ Таудагы таш чокырга кадәре тәгәри ○ 168:1 -КАДӘРЛЕ ( | 1) ■ Дегет чиләген арбага тагып җибәрсәң, кая кадәрле дә өстерәлә ○ 7016:3 -КАДЕР (8) ■ Ашны күрсәң кадер тот, дусны күрсәң гадел тот ○ 5299 ● 8807; 11137; 14399 (2); -14492; 14605; 17055 -КАДЕРЕ (49) ■ Кояшның кадере баегач сизелә ○ 48 ● 322; 335; 390; 455; 602; 2810; 5419 (2); -7025; 7254; 7328 (2); 7336; 7420; 7506; 7550; 7629; 7670; 7737; 7766; 7772; 7773; 7986; 8480; -8941; 9043; 10096; 10771; 11061 (2); 11137; 11340; 11466; 11473 (3); 12196 (2); 13993; 14065; -14156; 14509 (2); 14550; 15034; 15385 (2); 16038 -КАДЕРЕН (51 | 1) ■ Җәүһәр кадерен җәүһәрче белер ○ 327 ● 2499 (2); 2734; 2957; 2968; 3462; -4105; 4932 (2); 5056; 6249; 7139 (2); 7247 (2); 7357 (2); 7606 (2); 7671; 8250; 8925; 9121; -9133 (2); 9134; 9538 (2); 9552:1; 11340; 11550 (2); 11781 (2); 11948; 12158; 12276; 12375; -13488; 14004; 14222; 14323; 14683; 15032 (2); 15156; 15170; 15181; 15249; 16546 (2) -КАДЕРЕНЕ (5) ■ Кеше үз кадерене белми кадирун кадерене белмәс, былбылдан үзгә кошлар -гөлстан кадерене белмәс ○ 11154 (3) ● 12798; 14511 -КАДЕРЕҢ (8) ■ Атың арыса - абруең китәр, карының ачса - кадерең китәр ○ 2609 ● 5404; 7133; -11138 (2); 15379 (2); 15754 -КАДЕРЕҢНЕ (2) ■ Ашка килсәң элек кил, үз кадереңне белеп кил ○ 10060 ● 13267 -КАДЕРЛӘГӘН (1) ■ Туган телне кадерләгән халык кадерле булыр ○ 15631 -КАДЕРЛӘН (2) ■ Кадерең барда кадерлән, кадерең беткәч үләргә әзерлән ○ 11138 ● 15379 -КАДЕРЛЕ (29) ■ Суы булган җир кадерле, җире булган ир кадерле ○ 459 (2) ● 1324; 2300; 2792; -3169; 4065; 4577; 4995; 5048 (2); 5115; 5301 (2); 7277; 7345; 7753; 9923; 10097; 10153; 10161; -11247; 12960; 14450 (2); 14572; 15631; 15781; 16500 -КАДЕРЛЕРӘК (2) ■ Вакыт акчадан кадерлерәк ○ 795 ● 10319 -КАДЕРЛЕСЕ (1) ■ Кунакның иң кадерлесе бер кич - ике кич, өчкә китсә - хуҗага көч, дүрткә -кит сә - дуга белән ыңгырчак, суган белән сарымсак ○ 10141 -КАДЕРСЕЗ (1) ■ Эттән әрсез, Алабайдан кадерсез ○ 3801 -КАДИРУН (1) ■ Кеше үз кадерене белми кадирун кадерене белмәс, былбылдан үзгә кошлар -гөлстан кадерене белмәс ○ 11154 -КАДЫЙЛАР (1) ■ Бакыр зур булса да, комган төбе ямыйлар, алтын кечкенә булса да, күкрәккә -кадыйлар ○ 268 -КАЕК (4) ■ Акыллы карачы кара җирдән каек йөртер ○ 5717 ● 7033; 7047; 7093 -КАЕКЛЫ (1) ■ Көймәле килсә, каеклы качар ○ 7052 -КАЕКЧЫ (1) ■ Каекчы көймәчегә юл бирер ○ 7032 -КАЕМЫ (1) ■ Каемы килсә, каек арбага менә ○ 7033 -КАЕН (14) ■ Җил өрмәгәнче каен башы кыймылдамый ○ 1188 ● 1725; 1732 (2); 1733 (2); 17341736; 1761; 1768; 2003; 8606; 14614 -КАЕНАНА (12) ■ Ир үз сүзе белән йөрсә, үзе дә ир булыр, каенана - ана, килен дә хатын булыр -○ 13517 ● 14603-14607; 14619-14621; 14639; 14646; 14886 -КАЕНАНАГА (4) ■ Килен булдым - каенанага ярамадым, каенана булдым - киленгә ярамадым -○ 14619 ● 14622; 14642; 14647 -КАЕНАНАДАГЫ (1) ■ Каенанадагы кияүдән карганылган эт артык ○ 14608 -КАЕНАНАМ (1) ■ "Гомерем үтте, ирем бер үпте, аны да каенанам күреп мине сүкте", - дип -әйткән бер хатын ○ 14596 -КАЕНАНАМНЫҢ (1) ■ Кайгы юкта кайгыдыр каенанамның кайгысы ○ 14615 -КАЕНАНАНЫҢ (4) ■ Каенананың иң яхшысыннан да козгын тавышы килә, ди ○ 14609 ● 14610; -14611; 14648 -КАЕНАНАСЫ (3) ■ Каенанасы нинди - килене шундый ○ 14612 ● 14616; 14634 -КАЕНАНАСЫН (1) ■ Ирен сөйгән хатын каенанасын хөрмәт итәр ○ 14602 -КАЕНАНАСЫНА (2) ■ Каенанасына яраган - иренә яраган ○ 14613 ● 14639 -КАЕНАТА (1) ■ Ата йорты салам булса да сарай, каената йорты кабык булса да тәмуг ○ 14325 -КАЕНАТАНЫҢ (1) ■ Әлеге дә баягы, каенатаның таягы ○ 14664 -КАЕНГА (4) ■ Ялгыз каенга кош кунмас ○ 1767 ● 1768; 1773; 12147 -КАЕННЫҢ (2) ■ Бер каенның күләгәсе бөтен илне капламас ○ 1722 ● 1737 -КАЕНСАР (1) ■ Каенсар төбендә кар булмас, кайгылы йөрәктә май булмас ○ 14874 -КАЕНСАРДАН (1) ■ Казанга каенсардан юл туры ○ 6890 -КАЕНСЕҢЕЛ (1) ■ Каенсеңел - каен шырпы ○ 14614 -КАЕНЫ (2) ■ Тимере бар тилмермәс, каены бар кайгырмас ○ 301 ● 1738 -КАЕНЫМ (1) ■ Чыпчык "чыбыгым" ди, карга "каеным" ди, имеш ○ 4181 -КАЕРА (1) ■ Борыны болытны каера ○ 10633 -КАЕРГАН (1) ■ Карга, казга охшыйм дип, ботын каерган ○ 3956 -КАЕРМА (1) ■ Тәртәңне зиректән каерма - тиз сынар ○ 7074 -КАЕРМАС (1) ■ Кош канатын үзе каермас, яхшы ир хатын аермас ○ 13881 -КАЕРЫЛГАН (1) ■ Иленнән аерылганның канаты каерылган ○ 4977 -КАЕРЫЛЫП (2) ■ Каракошка ут тигән, каерылып караса үз йоны ○ 3927 ● 15728 -КАЕРЫМСЫЗ (1) ■ Каерымсыз булса - ханнан биз, үткелсез булса - судан биз, ашусыз булса таудан биз, файдасыз булса - байдан биз ○ 5811 -КАЕРЫП (1) ■ Теш арасыннан каерып та алып булмый ○ 10643 -КАЕШ (10) ■ Тумаган тайга - каеш камыт ○ 2864 ● 4245; 7062; 7084; 7085; 7090; 7106; 8824; -8989; 14331 -КАЕШКА (1) ■ Майлаган каешка эт үч ○ 3518 -КАЕШТАН (1) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне -майдан сора", - дигән ○ 7034 -КАЕШЫ (1) ■ Эт каешы булып беткән ○ 3793 -КАЕШЫН (1) ■ Кешенең юкәсен өзсәң, каешын да өзәрсең ○ 7042 -КАЗ (66 | 4) ■ Бер каз килү белән яз булмас ○ 769 ● 845; 3080; 3946; 3966; 3968; 4012; 4185; -4189; 4218; 4227:1, :1; 4229; 4230 (2); 4231 (2); 4232 (2); 4235-4238; 4239 (2); 4240; 4241, :1; -4242-4248; 4251-4253; 4255-4258; 4280; 4414; 4419; 4420; 4424; 4433; 4435; 4436; 4663; 4777; -5093; 5192; 6065; 8203; 8210; 9507; 9656; 10205; 10231; 10610; 12010; 13061; 13088; 13278; -13520; 13521; 13863; 14731:2 -КАЗА (15) ■ Кәҗә бар җирдә каза була, ди ○ 3023 ● 3051; 4960; 5391; 5764; 7392; 10058 (2); -10102; 10254; 11922; 13729; 14792; 14875; 14909 -КАЗАГА (1) ■ Бер казага ике җәза юк ○ 12464 -КАЗАДАН (2) ■ Ашыкканның башы казадан чыкмас ○ 11814 ● 14869 -КАЗАК (1) ■ Чыда, казак, атаман булырсың ○ 5648 -КАЗАЛЫ (2) ■ Ярлы булыр кешегә казалы мал тап булыр ○ 7452 ● 12502 -КАЗАН (40) ■ Бәкедән күпме бу чыкса да, казан булмас ○ 358 ● 719; 2276; 2427; 3299; 3550; -5260; 8524; 9127; 9559; 9902; 9904-9909; 9918; 9920; 9967; 9973; 9992; 10007; 10022; 10030; -10072; 10097; 10098; 10106; 10242; 10671; 10763; 11140; 13008; 13175; 13699; 13713; 14617; -14732; 16929 -КАЗАНГА (23) ■ Атны алсаң, абзарга каратып ал, казанга каратып алма ○ 2560 ● 2644; 3090; -3131; 3132; 4249; 4493; 5283; 6890; 9462; 9651; 9910-9912; 9958; 9984; 10029; 10427; 11446; -12134; 12403; 13796; 14488 -КАЗАНДА (8) ■ Бар да әзер: камыт Казанда, арба базарда ○ 7631 ● 9881; 9913; 9914; 9943-9945; -КАЗАНДАГЫ (2) ■ Казандагы хәлләрне чүмеч яхшы белә ○ 9915 ● 15683 -КАЗАНЛЫК (1) ■ Байныкы - базарлык, ярлыныкы - казанлык ○ 7260 -КАЗАННЫҢ (7) ■ Казанның капкачы китсә, этнең ояты китә ○ 3486 ● 3487; 9916; 9917; 9925; -9945; 9997 -КАЗАНЧЫ (2) ■ Ала карга - азанчы, кара карга - казанчы ○ 3930 ● 9918 -КАЗАНЫ (6) ■ Бирмәснең ашы пешмәс, казаны уттан төшмәс ○ 8126 ● 8378; 9919; 11254; -11826; 13349 -КАЗАНЫНА (2) ■ Казанына күрә учагы, биленә күрә кушагы ○ 8775 ● 14313 -КАЗАНЫНДА (2) ■ Кеше казанында аш кайната алмассың ○ 9927 ● 10008 -КАЗАНЫННАН (1) ■ Байның бакыр казаныннан үзеңнең чуен казаның яхшырак ○ 7270 -КАЗАНЫҢ (2) ■ Байның бакыр казаныннан үзеңнең чуен казаның яхшырак ○ 7270 ● 14876 -КАЗАНЫҢА (1) ■ Ашка барсаң, казаныңа ашың салып бар ○ 10061 -КАЗАНЫҢНЫ (2) ■ Кунакка барсаң, казаныңны юып кит ○ 10131 ● 13309 -КАЗАСЫ (6) ■ Мал казасы эткә яхшы ○ 2385 ● 3519; 10288 (2); 13575; 14820 -КАЗАСЫНА (1) ■ Кеше казасына көлмә, үзеңнеке түтәлдә ○ 14897 -КАЗГА (6 | 2) ■ Карга, казга охшыйм дип, ботын каерган ○ 3956 ● 4233; 4234, :1; 4249; 10271; -14731, :1 -КАЗГАНГАН (1) ■ Казганган каз ите ашаган, казганмаган кара ипи дә тапмаган ○ 6065 -КАЗГАНМАГАН (1) ■ Казганган каз ите ашаган, казганмаган кара ипи дә тапмаган ○ 6065 -КАЗГАНСАҢ (1) ■ Казгансаң - мал табыла, йөрәккә кан савыла ○ 7358 -КАЗГАНЫР (1) ■ Карга казганыр, тилгән кинәнер ○ 3957 -КАЗДА (1) ■ Кайсы сарыкта, кайсы казда, әле төшмәгән базга ○ 9463 -КАЗДАЙ (1) ■ Күршенең тавыгы - каздай, хатыны - кыздай ○ 5208 -КАЗИЛЕДӘН (1) ■ Казиледән килеп казык каккан Биләрдән килеп биләгән ○ 5172 -КАЗНА (6) ■ Казынган казна табар ○ 6066 ● 6659; 12502; 12995; 13729; 14415 -КАЗНАГА (3) ■ Ирмәк куган - бәлагә, хезмәт куган - казнага ○ 6645 ● 6839; 16001 -КАЗНАДАН (1) ■ Михнәт чигеп тапкан бер тәңкә тиген килгән казнадан яхшырак ○ 14934 -КАЗНАСЫ (2) ■ Бездә Әндри казнасы юк ○ 7528 ● 14225 -КАЗНАСЫН (1) ■ Ишәк, хөкүмәт казнасын ташыса да, барыбер ишәк булып калыр ○ 2969 -КАЗНАСЫНДА (1) ■ Патша казнасында ни юк булса, хәерче капчыгында шул бар ○ 5864 -КАЗНЫ (2 | 1) ■ Таркалган казны тупланган карга җим иткән ○ 4229:1 ● 4250; 16987 -КАЗНЫҢ (2) ■ Ялгыз казның тавышы чыкмый ○ 4254 ● 13048 -КАЗУ (2) ■ Су чыкмаган җирдә кое казу ○ 521 ● 16665 -КАЗУСЫЗ (1) ■ Чакырусыз туйга барганчы казусыз гүргә бар ○ 13328 -КАЗЫ (9 | 1) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың -○ 131 ● 202; 261; 397; 2565; 4458; 9169; 9346; 9657; 12000:5 -КАЗЫГА (1) ■ Казыга туйгач, карта сасы булыр ○ 9251 -КАЗЫГАН (3 | 2) ■ Чүлгә кое казыган - бер саваплы, сазга күп��р салган - ике саваплы, юлга агач -утырткан - өч саваплы ○ 1706 ● 6801; 6803; 12000:1, :2 -КАЗЫГЫ (6) ■ Чыбыгы тисә иелгән казыгы тисә калкыр ○ 1955 ● 7198; 8650; 11086; 16063; 16192 -КАЗЫГЫЗ (1) ■ Сүз булмаганда сүз булсын: "Ата казыгыз күкәй саламы?" ○ 16298 -КАЗЫГЫН (1) ■ Ат әйләнеп казыгын табар, су әйләнеп ярыгын табар ○ 2540 -КАЗЫГЫНА (2) ■ Арканлы ат казыгына уралыр ○ 2459 ● 2542 -КАЗЫГЫҢ (2) ■ Иртә намаз, кич намаз, каккан казыгың калмас ○ 16920 ● 16925 -КАЗЫДЫҢМЫ (1) ■ Суы чыксын, суы тәмле булсын! - "Энә белән казыдыңмы?" - дип сорамаслар ○ 460 -КАЗЫЙ (6) ■ Энә белән кое казый ○ 8743 ● 12012; 16987-16989; 17028 -КАЗЫЙГА (2) ■ Зәгыйфь бәндә, шул өчәүнең кулына төшмә: муллага, казыйга, дәрвишкә -○ 16978 ● 17028 -КАЗЫЙЛАР (1) ■ Кайда су чыкса, коены шунда казыйлар ○ 394 -КАЗЫЙСЫ (1) ■ Төкермә иске коега, яңасын казыйсы булыр ○ 476 -КАЗЫК (19) ■ Каты җиргә казык кермәс ○ 127 ● 5024; 5172; 5933; 6013; 8378; 8607; 8621; 8625; -8630; 8632; 8639; 8644; 8648; 8649; 8658; 10342; 12660; 14826 -КАЗЫККА (4) ■ Ике ат бер казыкка бәйләнмәс ○ 2645 ● 8623; 8626; 8635 -КАЗЫКНЫ (2) ■ Казык какмаган кеше казыкны үзе үсеп чыккан дип уйлый ○ 8607 ● 8608 -КАЗЫКСЫЗ (1) ■ Куш казыксыз читән дә булмый ○ 8622 -КАЗЫЛЫК (3) ■ Аргамак атның билгесе - казылык җыймас, ял җыяр ○ 2781 ● 3343; 12823 -КАЗЫМА (1 | 2) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың -○ 131 ● 12000:2, :4 -КАЗЫМАС (2) ■ Күп аю өн казымас ○ 2105 ● 2342 -КАЗЫМЫЙЛАР (1) ■ Диңгез янында кое казымыйлар ○ 365 -КАЗЫН (1) ■ Кайда базың, шунда казын ○ 8609 -КАЗЫНА (1) ■ Тычкан, казына торгач, мәчене китереп чыгарган ○ 3409 -КАЗЫНГАН (3) ■ Казынган карга кар астыннан калҗа тапкан, казынмаган - кар астында катып -үлгән ○ 3947 ● 6066; 6659 -КАЗЫНМАГАН (1) ■ Казынган карга кар астыннан калҗа тапкан, казынмаган - кар астында -катып үлгән ○ 3947 -казынып → тырнап-казынып -КАЗЫҢ (1) ■ Туйга барсаң туеп бар, актык казың суеп бар ○ 13306 -КАЗЫҢНЫ (1) ■ Кешенең чебешен ашасаң, казыңны бирерсең ○ 4282 -КАЗЫҢНЫҢ (1) ■ Берәүнең үрдәген ашасаң, казыңның аягыннан тотып тор ○ 4404 -КАЗЫП (3) ■ Арык ат, симерсә, җир казып чабар ○ 2462 ● 10899; 15432 -КАЗЫР (4) ■ Иртәнге чыпчык тешен казыр, соңгы чыпчык күзен казыр ○ 4170 (2) ● 4587; 11768 -КАЗЫРГА (2) ■ Ут чыккач кое казырга тотынмыйлар ○ 8510 ● 9689 -КАЗЫСАҢ (4 | 2) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың -○ 131 ● 397; 398; 12000, :3, :5 -КАЙ (6) ■ Җил кай якка иссә, камыш шул якка борылыр ○ 1182 ● 1240; 2929; 3537; 12797; 15227 -КАЙВАКЫТ (1) ■ Кайвакыт юләрнең бер сүзе ярап куя ○ 11585 -КАЙГАКЛЫ (1) ■ Канатлы очып җитмәс җир, кайгаклы җитеп басмас җир ○ 226 -КАЙГЫ (52 | 1) ■ Кассапчыга мал кайгы, карт ишәккә җан кайгы ○ 2365 (2) ● 4405:1; 5008; -7324 (2); 8142; 9181 (2); 10278 (2); 11553; 11894; 12465; 13098 (2); 13553; 13775; 14029 (2); -14370 (2); 14615; 14803 (2); 14833; 14868; 14877-14879; 14880 (2); 14881-14888; 14890; -14903 (2); 14915 (2); 14954 (2); 14960; 14961; 14983; 14988; 16417; 16721 -КАЙГЫГА (1) ■ Кайгы кайгыга охшамый, кайгы урыны бушамый ○ 14880 -КАЙГЫДАН (4) ■ Берәүләр кайгыдан саргая, берәүләр - тәмәкедән ○ 9824 ● 14800; 14888; -КАЙГЫДЫР (2) ■ Кайгы юкта кайгыдыр каенанамның кайгысы ○ 14615 ● 14886 -КАЙГЫЛЫ (2) ■ Ашап эчкәндә дус яхшы, кайгылы ��өндә үз яхшы ○ 14668 ● 14874 -КАЙГЫМ (4) ■ Сыерым юк киртәдә, кайгым юк иртәгә ○ 3252 ● 3329; 12808; 14174 -КАЙГЫНЫ (10) ■ Аз кайгыны аш баса, күп кайгыны дус баса ○ 5286 (2) ● 9862; 14780 (2); -14865; 14889-14891; 16431 -КАЙГЫНЫҢ (2) ■ Эчү бер кайгыны басса, ун кайгының ишеген ача ○ 9862 ● 14948 -КАЙГЫҢ (2) ■ Ялгыз башың - бер кайгың ○ 5097 ● 14898 -КАЙГЫҢНЫ (1) ■ Үз кайгыңны үзең йот ○ 14971 -КАЙГЫР (2) ■ Атың айгыр булса, ят та кайгыр, атың ак та булса, утыр да макта ○ 2763 ● 6015 -КАЙГЫРА (2) ■ Эт башта сөяк йотса, соңыннан кайгыра ○ 3564 ● 11570 -КАЙГЫРАМ (2) ■ Үзем күптән оҗмахлы, күршем өчен кайгырам ○ 5281 ● 16834 -КАЙГЫРГАН (3) ■ Иртәгәге өчен ишәк кайгырган ○ 839 ● 14255; 14616 -КАЙГЫРМА (3) ■ Акча беткәнгә кайгырма, эш беткәнгә кайгыр ○ 6015 ● 6016; 7724 -КАЙГЫРМАС (3) ■ Тимере бар тилмермәс, каены бар кайгырмас ○ 301 ● 1738; 2042 -КАЙГЫРМЫЙ (1) ■ Өй почмагына ут капса да кайгырмый ○ 8392 -КАЙГЫРТ (3) ■ Яз кайгысын кыш кайгырт, кыш кайгысын яз кайгырт ○ 976 (2) ● 1599 -КАЙГЫРТА (2) ■ Чирле - җанны кайгырта, мулла малны кайгырта ○ 17068 (2) -КАЙГЫРТКАН (1) ■ Артын кайгырткан арымас ○ 677 -КАЙГЫРУДА (1) ■ Чарасы юк эш өчен кайгыруда мәгънә юк ○ 6376 -КАЙГЫРЫП (2) ■ Бәлане кайгырып җиңмиләр ○ 14819 ● 14892 -КАЙГЫРЫР (2) ■ Иртәге өчен ишәк кайгырыр ○ 2950 ● 4425 -КАЙГЫСЫ (26) ■ Киләсе көннең билгесе юк, үткән көннең кайгысы юк ○ 857 ● 2373 (2); -5831 (2); 7586; 9776 (2); 13489 (2); 13738; 14255; 14312 (2); 14318 (2); 14615; 14616; 14862; -14886; 14898-14900; 14975 (2); 15226 -КАЙГЫСЫЗ (2) ■ Кайгысыз кара суга симерер ○ 14893 ● 14894 -КАЙГЫСЫН (4) ■ Яз кайгысын кыш кайгырт, кыш кайгысын яз кайгырт ○ 976 (2) ● 5924 (2) -КАЙГЫ-ХӘСРӘТ (1) ■ Яшь чакта кайгы-хәсрәт, булса да, җиңел үтә ○ 15110 -КАЙДА (62 | 3) ■ Диңгез кайда, чырылдак су шунда ага ○ 362 ● 393; 394; 1960; 2228; 3021; 3189; -3726; 3958; 4216; 4257; 4492; 4705; 4774; 4883; 5005; 5006; 5036; 5156; 5303 (2); 5797; 6067; -6295 (2); 6488; 6569; 6596; 6693; 6780; 7215; 7230; 8024; 8067; 8162; 8271; 8609; 8682; 8683; -8708, :1; 9252; 9253; 10098 (2); 10332 (2); 10337; 10415; 10671 (2); 10890; 11078:1, :1; 11139; -11205; 11833; 12095; 12744 (2); 13333; 14190 (2); 16731; 16829 -КАЙДАН (14) ■ Җил кайдан - болыт шуннан ○ 1183 ● 1512; 2924; 4331; 6771; 6979; 6981; 7105; -7333; 9006; 13097; 14553 (2); 16010 -КАЙКАЕП (1) ■ Каенана кайкаеп тормас, килен киерелеп тормас ○ 14607 -КАЙМАК (7) ■ Тәүфыйклы песи дә каймак ашый ○ 3379 ● 3388; 9162; 9254; 9268; 9333; 9334 -КАЙМАКТАН (1) ■ Авыз күнгән ачы катык күнмәгән каймактан яхшырак ○ 9094 -КАЙНА (1) ■ Утыр, кунагым, алты ай; кайна, самоварым, җиде ай ○ 10224 -КАЙНАГАН (5) ■ Аҗаган кайнаган урын ○ 1212 ● 9310; 9943; 9944; 10030 -КАЙНАГАНЧЫ (1) ■ Сөт кайнаганчы түзгән, суынганчы түзмәгән ○ 9493 -КАЙНАМАС (3) ■ Казан капкачын япмыйча кайнамас ○ 9905 ● 9918; 13713 -КАЙНАМАСА (1) ■ Казанчы кайнамаса, казан кайнамас ○ 9918 -КАЙНАМЫЙ (1) ■ Үзең бер кайнап чыкмыйча ашың кайнамый ○ 9409 -КАЙНАП (3) ■ Үзең бер кайнап чыкмыйча ашың кайнамый ○ 9409 ● 9916; 11150 -КАЙНАР (6) ■ Кайнар ат тиз аручан була ○ 2651 ● 9431; 10031; 10113; 10720; 12962 -КАЙНАРГА (1) ■ Салкынга өшетми, кайнарга пешерми ○ 1224 -КАЙНАСА (1) ■ Казанда коры су кайнаса да ямь ○ 9914 -КАЙНАТА (4) ■ Үз өендә селте кайната белмәгән - кеше өендә әлбә пешергән ○ 9407 ● 9927; -13699; 14258 -КАЙНАТМА (1) ■ Авызыңда ботка кайнатма ○ 10541 -КАЙНАТСАҢ (2) ■ Үпкәне күпме кайна��саң да, өресе чыкмас ○ 9413 ● 10029 -КАЙНАШАСЫҢ (1) ■ Кайнаган казан шикелле кайнашасың ○ 10030 -КАЙНИШ (1) ■ Килен кайниш туфрагыннан алына ○ 13355 -КАЙНЫЙ (5) ■ Саескан сагыз чәйни, карганың күзе кайный ○ 4076 ● 10007; 10072; 10097; -КАЙРАГАН (1) ■ Тары чалгы кайраган тавышка үсә, ди ○ 1564 -КАЙРАК (1) ■ Озак ятса, камыр өсте дә кайрак була ○ 9312 -КАЙРАУ (2) ■ Кара тимер кайрау белән корыч булмас ○ 290 ● 293 -КАЙРЫ (1) ■ Бер агачта ике кайры булмас ○ 1676 -КАЙРЫСЫНДА (1) ■ Кайрысында кипкән агач чатнамый ○ 1917 -КАЙСЫ (14) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән көмеш агын", - дигән ○ 565 ● 1184; 1241; 1650; 4249; 5068 (2); 5812 (2); 8368; 8575; 9381; 9463 (2) -КАЙСЫН (2) ■ Ике чабата бер кием, теләсәң кайсын киен ○ 9042 ● 10917 -КАЙТ (8) ■ Исең барда илеңә кайт ○ 4999 ● 5674; 10178; 12635; 13305; 13319; 16201; 16209 -КАЙТА (23) ■ Ташыган диңгез дә кайта ○ 463 ● 637; 2381; 2420; 3152; 3933; 4116; 4132; 4137; -5574; 6892; 7413; 7429; 10428; 10888; 12015 (2); 12044; 12595; 14989; 15381; 15417; 16145 -КАЙТАДАН ( | 1) ■ Бер ташлаган чабатаны кайтадан кимиләр ○ 9036:1 -КАЙТАЕН (2) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, әйтер -сүзгә мат иттең ○ 7486 (2) -КАЙТА-КАЙТА (1) ■ Сөйләгән сүзең татлы булса да, кайта-кайта сөйләмә ○ 15975 -КАЙТАР (1) ■ Чабатаны кайтаруын гына кайтар, тезүен кем дә тезәр ○ 9064 -КАЙТАРА (3) ■ Тау, бик зур булса да, үзенә кычкырганны яратмый: тавышны кире кайтара -○ 154 ● 14228; 14725 -КАЙТАРГАН (4) ■ Күмәкләшкән - яу кайтарган ○ 5026 ● 13279 (2); 16189 -КАЙТАРМЫЙ (1) ■ Аның морҗасы төтен кайтармый ○ 8551 -КАЙТАРУ (2) ■ Йөзе белән кайтару ○ 8224 ● 15314 -КАЙТАРУЛЫ (1) ■ Барымта карулы, кире кайтарулы ○ 5543 -КАЙТАРУЫН (1) ■ Чабатаны кайтаруын гына кайтар, тезүен кем дә тезәр ○ 9064 -КАЙТАРЫП (5) ■ Чабата кайтарып йөрү ○ 9088 ● 15803; 16038; 16223; 16227 -КАЙТАСЫ (1) ■ Әйткән сүзнең кайтасы юк, әйтмәгәннең хатасы юк ○ 16224 -КАЙТАСЫҢ (1) ■ Базарга барасың куанып, кайтасың юанып ○ 7875 -КАЙТАЧАК (1) ■ Җилгә каршы төкермә - кире битеңә кайтачак; җилгә каршы җикермә - сүзең -җилгә китәчәк ○ 1193 -КАЙТКАН (8) ■ Куян табыш артыннан киткән, койрыксыз кайткан ○ 2255 ● 2332; 3242; 7345; -7359; 13252; 13257; 13427 -КАЙТКАНДА (4) ■ Кырга барганда мактанма, кайтканда мактан ○ 1418 ● 6743; 11985; 15785 -КАЙТКАННЫҢ (3) ■ Иленә кайтканның ояты юк ○ 4978 ● 6788; 8314 -КАЙТКАНЧЫ (1) ■ Яудан коры кайтканчы, яралы кайт ○ 5674 -КАЙТКАЧ (3) ■ Берәү, азрак шәһәрдә торып кайткач, печән кибәннәрен: "Бу нинди чәүмәл чекләр?" - дип сораган, ди ○ 5164 ● 8239; 13297 -КАЙТКАЧ-СУККАЧ (1) ■ Кырдагы бодай - алтмыш пот, кайткач-суккач - алты пот ○ 1556 -КАЙТМА (1) ■ Сүзне әйтмә, әйтсәң - кайтма ○ 16041 -КАЙТМАК (2) ■ Килмәк - күңел, кайтмак - рәхәт ○ 10078 ● 16229 -КАЙТМАС (12) ■ Аккан су кире кайтмас ○ 339 ● 2034; 5140; 5383; 5540; 7966; 11967; 12862; -13514; 15370; 15765; 16216 -КАЙТМАСА (3) ■ Ала каргада аласың булсын, кыш кайтмаса, яз кайтыр ○ 3935 ● 12015; 14769 -КАЙТМАСАҢ (1) ■ Кайтсаң - кабулым бар, кайтмасаң - сабырым бар ○ 11972 -КАЙТМАССЫҢ (1) ■ Күзең бакага төшсә, күл буеннан кайтмассың ○ 4670 -КАЙТМАСЫН (1) ■ Әдәм шул: әйткән сүзеннән кайтмасын ○ 16205 -КАЙТМЫЙ (7) ■ Заман кош кебек: очып киткәч кире кайтмый ○ 805 ● 911; 6269; 12550; 15122; -15381; 16218 -КАЙТМЫЙЛАР (1) ■ Җеназаны зираттан кире алып кайтмыйлар ○ 15434 -КАЙТСА (5 | 2) ■ Ташкыны кайтса да, юшкыны калыр ○ 461 ● 1613; 6730, :1, :2; 10208; 13912 -КАЙТСАМ (1) ■ Бу куянны атсам, тиресен тунап сатсам, бер тай алып кайтсам, килер көзгә ат -булыр ○ 2278 -КАЙТСАҢ (2) ■ Кайтсаң - кабулым бар, кайтмасаң - сабырым бар ○ 11972 ● 13763 -КАЙТСЫН (2) ■ Сөягем тиягемә кайтсын ○ 5145 ● 10803 -КАЙТТЫ (1) ■ Өтәргә дип барды, өтелеп кайтты ○ 5714 -КАЙТТЫК (1) ■ Канат алырга бардык, койрыксыз кайттык ○ 3892 -КАЙТТЫМ (1) ■ Әйттем, әйттем исә кайттым, әйтеп кенә бактым ○ 16327 -кайттым → алдым-кайттым -КАЙТУ (6) ■ Әвен сугып кайту ○ 1510 ● 2280; 5180; 7837; 13237; 16237 -КАЙТУДАН (1) ■ Кенәргә кайту Бохарадан кайтудан авыр ○ 5180 -КАЙТУЫ (2) ■ Кимнең ташуы бар, ташуның кайтуы бар ○ 587 ● 1002 -кайтуы → баруы-кайтуы -КАЙТУЫҢНЫ (1) ■ Бәрәңге әйткән: "Илтүен илтермен, кайтуыңны үзең кайгырт", - дигән -○ 1599 -КАЙТЫП (9 | 1) ■ Коега төкермә, кайтып су эчәрсең ○ 403 ● 5574; 6720, :1; 8259; 8272; 13115; -13697; 13795; 15729 -КАЙТЫР (22) ■ Ай бер тулышканнан соң кире кайтыр ○ 4 ● 6; 586; 2652; 2825; 3066; 3935; -4024; 5383; 6196; 8302 (2); 10071; 10133; 12356; 12371; 12481; 13174 (2); 13832; 15370; 15817 -КАЙТЫРСЫҢ (2) ■ Куян эзе белән барсаң, тычкан эзе белән кайтырсың ○ 2262 ● 9318 -КАЙТЫРЫ (1) ■ Аның әйтере бар, кайтыры бар ○ 16265 -КАЙТЫРЫП (1) ■ Акча биреп яшь гомерне кире кайтырып булмый ○ 15004 -КАЙЧАГЫНДА (2) ■ Кайчагында тавык та әтәч булып кычкыра ○ 4278 ● 5575 -КАЙЧАК (3) ■ Эш бәрәңге ашау түгел, кайчак бәрәңге дә җиксетә ○ 6166 ● 11586 (2) -КАЙЧАКТА (2) ■ Тимер балта булдыра алмаганны кайчакта юкә чөй булдыра ○ 1942 ● 2653 -КАЙЧАН (6) ■ Дуңгыз әллә кайчан үлсә дә, "хор-хоры" ишетелер ○ 2887 ● 4788; 5837; 7102; -15709; 16320 -КАЙЧАН-КАЙЧАН (1) ■ Капкан саен бал капмыйлар, кайчан-кайчан кара ипи дә ярый ○ 9256 -КАЙЧЫ (1) ■ Кайчы белән җилем - белеме сайга гыйлем ○ 16582 -КАЙЧЫМ (1) ■ Мыяу-мыяу мәчем бар, колак кисәр кайчым бар ○ 10523 -КАЙЧЫСЫ (1) ■ Әҗәт кайчысы дуслык җебен кисәр ○ 8194 -КАК (10) ■ Пешмәгән җимештән катмаган как ○ 1849 ● 1918; 2229; 5245; 7036; 7067; 10831; -11849; 13557; 14566 -КАККА (2) ■ Йомшак җәйгән какка ауната белер ○ 8409 ● 13356 -КАККАН (8) ■ Тавыкка күз салып, сарыктан колак каккан ○ 4361 ● 4992; 5172; 8644; 8650; 9903; -16217; 16920 -КАККАНДА ( | 1) ■ Атка дага какканда бака ботын кыстыра ○ 2478:3 -КАККАННЫ (2 | 2) ■ Ир бакканны ил баккан, ир какканны ил каккан ○ 4992 ● 4992:1, :2; 13490 -КАКЛЫ (1) ■ Каклы чәкчәк хаклы ○ 13268 -КАКМА (4) ■ Сыймас җиргә чөй какма ○ 1936 ● 5186; 8610; 8611 -КАКМАГАН (1) ■ Казык какмаган кеше казыкны үзе үсеп чыккан дип уйлый ○ 8607 -КАКМАКЧЫ (1) ■ Ил өстенә энә какмакчы булсаң, үз өстеңә без кагып кара ○ 4957 -КАКМАС (1) ■ Саран ишеген кунак какмас ○ 11907 -КАКМАСАҢ (1) ■ Минем капкам кыңгыраулы, какмасаң да шалтырый ○ 8657 -КАКМЫЕК (1) ■ Агай-эне ак мыек, бер-беребезне какмыек ○ 14546 -КАКМЫЙ (4) ■ Диңгез вак елганы да кире какмый ○ 361 ● 3777; 5188; 8653 -КАКМЫЙЛАР (6) ■ Дуңгызга дага какмыйлар ○ 2889 ● 4038; 13266; 15254; 15344; 16374 -КАКСА (3) ■ Тавык канат какса да очалмас ○ 4307 ● 4843; 4933 -КАКСАҢ (2) ■ Каксаң - ачарлар, сорасаң - бирерләр ○ 8163 ● 16451 -К��КСЫК (1) ■ Барда - каксык, юкта - таксык ○ 7558 -КАКТАН (2) ■ Колан кактан җирәнсә, как таба алмый чүлдә үләр ○ 2229 ● 14566 -КАКТЫК (1) ■ Төрттек-тарттык - баш саптык, кактык-суктык - олтан кактык ○ 9087 -КАКТЫК-СУКТЫК (1) ■ Төрттек-тарттык - баш саптык, кактык-суктык - олтан кактык ○ 9087 -КАКТЫМ-СУКТЫМ (1) ■ Кактым-суктым кәҗәне, таптым үземә бәлане ○ 3069 -КАКТЫҢ (1) ■ Өй салуның ние бар: өйдең - өй, кактың - чөй ○ 8326 -КАКШАГАН (3) ■ Эшләгән - ашаган, эшләмәгән - какшаган ○ 6204 ● 7035; 10569 -КАКЫЛДАУДАН (1) ■ Каз какылдаудан туймас, үрдәк бакылдавын куймас ○ 4240 -КАЛ (16 | 2) ■ Яңгыр яуганда чиләгеңне тотып кал ○ 1164 ● 2610 (2); 4626; 5660; 6762 (2); 6941; -7513; 7957, :1, :2; 8229; 10267; 11335 (2); 14400; 16015 -КАЛА (72) ■ Ялгыз таш - кала булмас ○ 203 ● 423; 1107; 1303; 1898; 1954; 1968; 1972; 2148; -2702 (2); 2970; 3137; 3228; 3980; 4153; 4515; 4651; 5173; 5231; 5232; 6013; 6157; 6657; 6741; 6742; -7079; 7669; 7847; 7849; 7915 (2); 8462; 8530; 8534; 8626; 8895; 9046 (2); 9247 (2); 9633; 9899; -9982; 10118; 10577; 11057; 12224; 12346 (2); 12945; 13041; 13083; 13463; 13756; 14028; 14322; -14460 (2); 14574; 14793; 14892; 15114; 15310; 15455; 15921 (2); 16294; 16627 (2); 16913 (2) -КАЛАГА (2) ■ Калага барган кешедән өч көнгәчә гакыл сорама ○ 5174 ● 13913 -КАЛАГЫ (2) ■ Ашына күрә табагы, балына күрә калагы ○ 9146 ● 9879 -КАЛАДА (3) ■ Салада бул салача, калада бул калача ○ 5233 ● 5268; 7669 -КАЛАДАГЫ (1) ■ Каладагы ишетмәс, саладагы ишетер ○ 5175 -КАЛАДЫР (1) ■ Син уйлыйсың алтыга, ул каладыр яртыга ○ 7961 -КАЛАЕМ (1) ■ Мәче: "Мич башында калаем, сәндерәдә сараем", - дип җырлый, имеш ○ 3356 -КАЛАЙ (3) ■ Түбәң калай - яңгыр үтми ○ 8382 ● 12013; 16281 -КАЛАЙНЫ (1) ■ Калайны күпме шомартсаң да, көмеш булмас ○ 286 -КАЛАК (1) ■ Калак тотса, хан кызының кулы кабара ○ 5813 -КАЛАКЛАП (1) ■ Үзләре теләгәнгә алаплап, үзләре теләмәгәнгә калаклап ○ 10014 -КАЛАМ (4) ■ Барам дигән бара алмаган, калам дигән кала алмаган ○ 6742 ● 14793; 16903; 17076 -КАЛАНЫ (1) ■ Каланы макта, салада тор ○ 5176 -КАЛАНЫҢ (4) ■ Даланың бие булганчы, каланың эте бул ○ 5170 ● 5177-5179 -КАЛАСЫН (1) ■ Ват каласын, юл өстенә салмасын ○ 5265 -КАЛАСЫҢ (1) ■ Ашыксаң, соңга каласың ○ 11819 -КАЛАЧ (9) ■ Авыр эш калач ашата ○ 6004 ● 9410 (2); 9427; 9662; 10085; 11511; 15041; 15042 -КАЛАЧА (1) ■ Салада бул салача, калада бул калача ○ 5233 -КАЛАЧТАН (1) ■ Ач чагында биргән көлчә тук чагында биргән калачтан артык ○ 9554 -КАЛАЧЫ (3) ■ Ярлының ярты калачы булса, ятып йокысы килмәс ○ 7501 ● 14217; 15042 -КАЛАЧЫННАН (3) ■ Үз икмәгең кеше калачыннан татлырак ○ 9405 ● 15041 (2) -КАЛӘМ (15) ■ Каз канаты каләм булыр ○ 4241 ● 10521; 16583-16588; 16589 (3); 16611; 16613; -16654; 16655 -каләмең → телең-каләмең -КАЛӘМФЕР (1) ■ Каләмфер дә үтми, ярты ипи дә төтми ○ 9770 -КАЛГАН (98 | 3) ■ Артта калган - чаба-чаба талган ○ 676 ● 737; 755; 825; 856; 941; 1059; 1071; -1419; 1579; 1753; 1996; 2324; 2432 (2); 2656; 2745; 2935; 3026; 3060; 3105; 3243; 3263; 3741; -4079; 4081; 4133; 4155; 4296; 4382; 4546; 4743; 4782; 5032; 5099; 5579; 5814; 5858; 5892; 6001, -:1; 6043; 6049; 6061; 6068; 6069; 6678; 6786; 6823; 7521; 8557; 9089; 9255; 9850; 10005; 10046; -10215; 10634; 10836; 10897; 11141; 11261; 11288; 11350; 11758-11761; 11783; 12064; 12503; -12703; 13011; 13117; 13118; 13160; 13688; 13758; 13858; 14103; 14277; 14518 (2); 14658; -14756; 14772; 14869; 14980; 15219; 15342; 15404; 15405; 15436; 15938; 16137; 16380; 16844; -16847, :1 (2); 16893 -калган → төшкән-калган -КАЛГАНГА (3) ■ Соңга калганга сумала ○ 942 ● 6772; 6787 -КАЛГАНДА (1) ■ Җирнең колагы бар: ялгыз калганда да сөйләмә, ишетер ○ 219 -КАЛГАНДЫР (1) ■ Монысы әле аның баласы, пичтә калгандыр анасы ○ 14304 -КАЛГАННАН (1) ■ Дөнья кама кигәннән дә үтә, карап калганнан да үтә ○ 14726 -КАЛГАННАРГА (1) ■ Вәлиәхеткә - тәхет, калганнарга - бәхет ○ 5788 -КАЛГАННЫ (3) ■ Эттән калганны арыслан җимәс ○ 2064 ● 6782; 16278 -КАЛГАНЧЫ (5) ■ Күселәр гаделлегенә калганчы песинең золымы яхшырак ○ 3404 ● 4429; -5660; 14400; 14453 -КАЛГАНЫ (1) ■ Рәхмәт сезгә, калганы безгә ○ 16289 -КАЛГАНЫМ (2) ■ Ике туып бер калганым түгел ○ 14535 ● 15448 -КАЛГАНЫН (2) ■ Булсын ашап туярлык, калганын алып куярлык ○ 9641 ● 10479 -КАЛГАНЫНА (1) ■ Үткән эшкә салават, калганына бәрәкәт ○ 6271 -КАЛГАНЫҢ (1) ■ Акылсыз калудан ике күзсез калганың артык ○ 11478 -КАЛДЫ (13 | 1) ■ Ай күрде, кояш алды - безгә нәрсәсе калды? ○ 87 ● 1047 (2); 1508; 2915; 6315; -9805; 10349; 10363; 14337 (2); 14661; 16755, :1 -КАЛДЫГЫН (1) ■ Акчаны тоту рәхәт, калдыгын санау кыен ○ 7707 -КАЛДЫК (2) ■ Атайдан яшь калдык, акылдан буш калдык ○ 11766 (2) -КАЛДЫМ (2) ■ Атадан яшь калдым, акылдан буш калдым ○ 14341 (2) -КАЛДЫР (4) ■ Күпме дошман булсаң да, дус булырга да бер юл калдыр ○ 5468 ● 9732; 13313; -КАЛДЫРА (3) ■ Елан, кабыгын салса да, елан йөрәген үзенә калдыра ○ 4600 ● 9322; 10709 -КАЛДЫРГАН (4) ■ Иртәгәгә калдырган өчен куянның койрыгы үсмәгән ○ 2243 ● 6052; 9177; -КАЛДЫРГАНЧЫ (1) ■ Эшне ярты юлда калдырганчы башламаганың яхшы ○ 6244 -КАЛДЫРМА (10) ■ Җәй дип колакчын калдырма ○ 1008 ● 1017; 2074; 2173; 5631; 6053; 6848; -6878; 10964; 14734 -КАЛДЫРМАС (4) ■ Ишәккә мөгез чыкса, екмаган затын калдырмас иде ○ 2977 ● 5762; 10708; -КАЛДЫРМЫЙЛАР (1) ■ Алган сыныкны калдырмыйлар ○ 9531 -КАЛДЫРСАҢ (1) ■ Дуслар хәтерен калдырсаң, дошман хәтерен табарсың ○ 5383 -КАЛДЫРЫЙМ (1) ■ Үрдәк ашаганда: "Бөлдерим, бөлдерим, өй түбәсен төшерим, дранчага -калд ырыйм", - дип ашар, имеш, ди ○ 4416 -КАЛДЫРЫР (4) ■ Яман юлдаш яуга алдырыр, яман би дауга калдырыр ○ 5969 ● 6201; 6255; 6962 -КАЛДЫРЫРЛЫК (1) ■ Төлкене көлкегә калдырырлык ○ 2322 -КАЛҖА (10 | 2) ■ Казынган карга кар астыннан калҗа тапкан, казынмаган - кар астында катып -үлгән ○ 3947 ● 9175; 9260, :1, :2; 9276; 9295 (2); 9366 (2); 9384; 16972 -КАЛҖАЙГАН (1) ■ Картайган да калҗайган ○ 15145 -КАЛҖАЙТКАН (1) ■ Хатын-кыз мамык түшәк: кабарткан да ир, калҗайткан да ир ○ 13895 -КАЛҖАСЫ (1) ■ Һәр кашыкның да калҗасы бер булмый ○ 10018 -КАЛҖАСЫН (1) ■ Ала карга алдан кычкырып харап итә, калҗасын төлке алып китә ○ 3931 -КАЛКА (2) ■ Алтын төпкә бата, тирес өскә калка ○ 7751 ● 16123 -КАЛКАДЫР (1) ■ Авыр басканчы, җиңел калкадыр ○ 539 -КАЛКАН (1) ■ Яхшының күкрәге илгә калкан ○ 12385 -КАЛКАНЫ (2) ■ Акыл белән эш итү - мең бәланең калканы ○ 11407 ● 12364 -КАЛКАНЫҢ (1) ■ Сөңгеле яуга тимер калканың әзер булсын ○ 5628 -КАЛКА-ЧЫГА (1) ■ "Ып" дияргә ярамый, калка-чыга ачуым ○ 12658 -КАЛКУНЫҢ (1) ■ Һәр калкуның бер чокыры бар ○ 220 -КАЛКЫДЫ (1) ■ Ай кебек калкыды, кояш кебек балкыды ○ 84 -КАЛКЫР (5) ■ Таң атса, Чулпан калкыр ○ 65 ● 1955; 6522; 10741; 13485 -КАЛКЫТМА (1) ■ Үлгән еланның башын калкытма ○ 4696 -КАЛЛАП (1) ■ Халыкта барда каллап ачка үлмәс ○ 5083 -КАЛМА (17 | 1) ■ Алда барма, артта калма ○ 665 ● 3288; 4141:2; 4984; 5315; 6021 (2); 6266; -6688; 6782; 6941; 8406; 9747; 10844; 12242; 13245; 13659; 14417 -КАЛМАГАН (2) ■ Ач калмаган аш кадерен белмәс, җәяү йөрмәгән ат кадерен белмәс ○ 9538 -● 15389 -КАЛМАДЫ (1) ■ Боткалык дип тора идем, өйрәлек тә калмады ○ 9454 -КАЛМАК (2) ■ Күңел тапмак бер калҗа, күңел калмак бер калҗа ○ 9295 ● 9366 -КАЛМАМ (3) ■ Эш дигәндә мин бармам, аш дигәндә мин калмам ○ 6319 ● 6328; 9395 -КАЛМАС (37) ■ Алмаз таш туфракта ятса да, күргән кеше алмый калмас ○ 254 ● 1082; 1096; -1453; 2047; 2919; 2954; 3652; 3870; 4003; 4456; 4493; 6092; 6268; 6397; 6504; 6508; 6746; -7352 (2); 9585; 9887; 10090; 10280; 10558; 10573; 10990; 11338; 11755; 12099; 12122; 12355; -12872; 16312; 16919; 16920; 16925 -КАЛМАСА (2) ■ Ябу астында ял калыр, ял калмаса йон калыр ○ 7086 ● 8855 -КАЛМАССЫҢ (1) ■ Ир белән хатын - ут белән төтен, арасына керсәң, калмассың бөтен ○ 13819 -КАЛМАСЫН (5) ■ Этеңне, артыңнан калмасын дисәң, ач тот ○ 3686 ● 4828; 9734; 12813; 14764 -КАЛМАУ (2) ■ Таш өстендә таш калмау ○ 239 ● 8747 -КАЛМЫЙ (21) ■ Югарыдан егылган сау калмый ○ 713 ● 2473; 2970; 3551; 3937; 4732; 6036; -6813; 6841; 7956; 8462; 8530; 9944; 10813; 12710; 13323; 13736; 14152 (2); 15389; 16991 -КАЛПАГЫ (1) ■ Купайның калпагы да калай ○ 12013 -КАЛСА (17) ■ Иртәгә аш калса - дәүләт, эш калса - михнәт ○ 836 (2) ● 2954; 3901; 5290; 6179; -6194; 8875; 9232; 10268; 10347; 13890 (2); 14455 (2); 16627 (2) -КАЛСАК (1) ■ Кеше алдында мин оста, икәү калсак ул оста ○ 6437 -КАЛСАҢ (8) ■ Бер көн артка калсаң, биш көн артка калырсың ○ 774 ● 824; 831; 5278; 6266; -13305; 14320; 14417 -КАЛСЫН (9) ■ Дусың дус булып калсын дисәң, аңа баш булма, иш бул ○ 5411 ● 9502; 9920; -10445 (2); 10907; 14453; 14736; 14858 -КАЛТАК (1) ■ Ир көнләмәгән ишәк, хатын көнләмәгән калтак ○ 13829 -КАЛТАҢНЫ (1) ■ Урманга барсаң - балтаңны, муллага барсаң калтаңны онытма ○ 17065 -КАЛТЫРА (1) ■ Караңгыда ялтыраганчы, яктыда калтыра ○ 851 -КАЛТЫРАВЫК (1) ■ Еланга төк беткән саен, калтыравык булыр ○ 4620 -КАЛТЫРАР (4) ■ Эт йоны җитсә калтырар ○ 3592 ● 8804; 8819; 8820 -КАЛТЫРЫЙ (3) ■ Куйны кырыкканда тәкә калтырый ○ 3100 ● 10854; 15054 -КАЛУ (16) ■ Югары менү - морат, аста калу - оят ○ 705 ● 735; 1040; 1985; 2434; 2442; 2750; -6891; 7797; 8579; 9026; 10051; 10073; 10183; 10831; 15441 -КАЛУДАН (2) ■ Батыр ялгыз калудан курыкмас ○ 11092 ● 11478 -КАЛУШНЫҢ (1) ■ Иске калушның кадере юк ○ 9043 -КАЛУЫ (1) ■ Сүзнең сөйләнгән җирдә калуы яхшы ○ 16049 -КАЛФАК (1) ■ Кантарда калфак кимә, яз көне бүрек кимә ○ 844 -КАЛФАКНЫ (2) ■ Калфакны кантарда киеп булмый ○ 9009 ● 9013 -КАЛЫБЫ (2) ■ Закон кирпеч калыбы: һәркемне үз үлчәвенә суга ○ 5794 ● 15766 -КАЛЫЙК (3) ■ Җир безне басканчы, без җиргә басып калыйк ○ 251 ● 3144; 13402 -КАЛЫКТЫ (1) ■ Чулпан калыкты - ай батты ○ 70 -КАЛЫМ (3) ■ Кызыңа тиң кияү килсә, калым димә, тиген бир ○ 13194 ● 13269; 13273 -КАЛЫН (6) ■ Калын сандал чүкечтән курыкмас ○ 287 ● 1106 (2); 1453; 11672; 14505 -КАЛЫНЛЫГЫ (2) ■ Энә калынлыгы ут, җеп калынлыгы төтен ○ 8586 (2) -КАЛЫНЛЫГЫНА (2) ■ Көзге бозның көзге калынлыгына да ышан, язгы бозның ястык калынлыгына да ышанма ○ 1115 (2) -КАЛЫН-ЮАН (1) ■ Калын-юан булса да, ялгыз агач өй булмас; күпме изге булса да, ялгыз егет -би булмас ○ 12893 -КАЛЫП (4) ■ Сыерга тозлы су күрсәтмә: ач калып, сөт бирмәс ○ 3204 ● 5466; 9092; 15397 -КАЛЫР (98) ■ Кояшка күп караган - күзсез калыр ○ 45 ● 75; 461; 599; 641; 717; 1666; 1744; -2545; 2711; 2801; 2807; 2835; 2969; 3493; 4090; 4424; 4521; 4613; 4688; 4859 (4); 4939; -4985 (2); 5020 (2); 5034; 5467; 5635; 6043; 6058; 6702; 6793; 6949; 7006; 7028; 7086 (2); 7340; -7400; 7592; 8812 (2); 8875; 9269 (2); 9285; 9661; 9751; 10171; 10406; 10677; 10883; 11069 (2); -11262; 11782; 11795; 11996; 12059; 12302; 12390 (2); 12439; 12632; 12675; 12738 (2); 12764; -12829 (2); 13117; 13147; 13369; 13451 (2); 13710; 13952; 14504; 14680; 14948 (2); 15537; 15977; -16148; 16312; 16506 (2); 16549 (2); 16593; 16628; 16850; 16896; 16974 -КАЛЫРСЫҢ (27) ■ Бер көн артка калсаң, биш көн артка калырсың ○ 774 ● 881; 5312 (2); 5481; -5912; 6745; 6960; 6973; 9263; 9589; 11265; 11480; 11789; 11877; 11965; 12211; 12312; 12404; -12720; 14595; 14795; 16514; 16773; 16939; 16967 (2) -КАМА (2) ■ Өйнең яме бала белән, күлнең яме кама белән ○ 14091 ● 14726 -КАМАГАННЫ ( | 1) ■ Ир камаганны ил камый, ир какканны ил кага ○ 4992:2 -КАМАР (1) ■ Камар агасы юк, куркыр хуҗасы юк ○ 14580 -КАМАУГА (1) ■ Табышлы бүре өненә керә, табышсыз бүре камауга эләгә ○ 2201 -КАМАША (1) ■ Килдем тау аша, күп сөйләшмим - тешем камаша ○ 228 -КАМАШКАН (1 | 2) ■ Баласы алма капканга анасының теше камашкан ○ 14288 ● 14288:1, :2 -КАМАШКАНДА (1) ■ Берәүләрнең теше ачыдан камашканда, берәүләрнеке төчедән камашыр -○ 9183 -КАМАШЫР (2) ■ Берәүләрнең теше ачыдан камашканда, берәүләрнеке төчедән камашыр -○ 9183 ● 14364 -КАМИЛЛӘНГӘЧ (1) ■ Кешенең, акылы камилләнгәч, сүзе азая ○ 15902 -КАМИЛЛӘШКӘЧ (1) ■ Ир кешенең асылы камилләшкәч сүзе аз була ○ 13495 -КАМИЛЛЕККӘ (1) ■ Надан дәрәҗәгә омтыла, галим - камиллеккә ○ 16639 -КАМКА (1) ■ Кием кисәң, камка ки: эче тузмый тышы уңмас ○ 8689 -КАМЧАТ (2) ■ Кияү - камчат бүрек ○ 13415 ● 16368 -КАМЧЫ (21 | 2) ■ Акбүз атка җиз камчы ○ 2452 ● 2464; 2553; 2563; 2567:1; 2628 (2); 2693; 2721; -2722 (2); 2732; 2793; 3000; 5986:2; 7360; 8289; 10989; 13225; 15041; 15042; 15582; 16793 -КАМЧЫДЫР (1) ■ Ир коралы камчыдыр, кулда барда кадере юк ○ 7025 -КАМЧЫЛА (1) ■ Атыңны йөреп торганда камчыла ○ 2619 -КАМЧЫЛАСАҢ (1) ■ Яман ат, камчыласаң да, үргә чапмас ○ 2704 -КАМЧЫЛАТЫП (1) ■ Камчылатып чапкан атның йөгереккә саны юк ○ 2796 -КАМЧЫҢ (1) ■ Арысланга атлансаң, камчың кылыч булсын ○ 2052 -КАМЧЫСЫ (3) ■ Яман хатын - шайтан камчысы ○ 13767 ● 14385; 15042 -КАМЧЫСЫНА (1) ■ Карт куенында калач бар - калачыннан кан татыр, яшь куенында камчы -бар - камчысыннан бал татыр; калачыннан бизәрмен, камчысына түзәрмен ○ 15041 -КАМЧЫСЫННАН (1) ■ Карт куенында калач бар - калачыннан кан татыр, яшь куенында камчы бар - камчысыннан бал татыр; калачыннан бизәрмен, камчысына түзәрмен ○ 15041 -КАМЫЙ ( | 1) ■ Ир камаганны ил камый, ир какканны ил кага ○ 4992:2 -КАМЫЛЫННАН (1) ■ Иген камылыннан билгеле ○ 1395 -КАМЫР (16) ■ Тимер белән камыр басып булмый ○ 296 ● 9153; 9254; 9257; 9258; 9312; 9315; -9427; 9464; 9482; 9582; 9772; 11990; 13165; 14639; 14771 -КАМЫРГА (1) ■ Камырга - чүпрә, катыкка - оеткы ○ 9259 -КАМЫРДАН (2) ■ Бер пешкән икмәк бер күәшнә камырдан артык ○ 9176 ● 13816 -КАМЫРНЫ (1) ■ Хатыннар камырны изәләр кичтән, уңмаса, күрәләр мичтән ○ 13734 -КАМЫРЫ (1) ■ Ирләр имән тамыры, кызлар бодай камыры ○ 13862 -КАМЫТ (11) ■ Мөгезең зур булса, агач камыт кидерәләр икән ○ 2397 ● 2471; 2503; 2633; 2777; -2864; 3202; 7631; 10293; 10355; 14331 -КАМЫТКА (2) ■ Ат камытка муенын үзе суза ○ 2500 ● 2562 -КАМЫТНЫ (1) ■ Атны камытка үлчәп алмыйлар, камытны атка үлчәп алалар ○ 2562 -КАМЫТЫ (3) ■ Аты булса, камыты булмый ○ 2592 ● 9878; 15766 -КАМЫТЫН (1) ■ Ирләрнең нужа камы��ын салдырырга ярамый ○ 13536 -КАМЫШ (6 | 1) ■ Җил кай якка иссә, камыш шул якка борылыр ○ 1182 ● 1189; 1280; 1281; 1285; -13558:1; 13654 -КАМЫШНЫ (2) ■ Бетеше яман камышны су эчендә үрт алыр ○ 1262 ● 1282 -КАМЫШТАН (1) ■ Куян үлеме камыштан, ир үлеме намустан ○ 13558 -КАМЫШЫ (2) ■ Камышы күренсә, чишмәсе табылыр ○ 1283 ● 12181 -КАН (34) ■ Бүре туе кан белән ○ 2163 ● 2187 (2); 4776; 4923; 5284; 5657; 5815; 5920; 5925; -6852; 7358; 7653; 8548; 10540; 10743; 10758-10761; 10815; 13510; 13965; 14213; 14360; 14515; -14532; 14676; 14695; 14999; 15041; 15042; 15882; 16195 -КАНАР (3) ■ Үксез бозау ашка тисә, борыны канар ○ 3271 ● 5682; 10844 -КАНАТ (18) ■ Караңгының канат асты киң ○ 854 ● 2327; 3830; 3877; 3890; 3892; 4307; 4755; -5463; 7067; 13880; 13957; 14127; 14392; 14414; 15015; 16563; 16958 -КАНАТЛАНЫП (2) ■ Тулпар, аягы кызса, канатланып очар ○ 2803 ● 12263 -КАНАТЛЫ (6) ■ Ай - мөгезле, алтын - канатлы ○ 7 ● 226; 3148; 3347; 14388; 14401 -КАНАТСЫЗ (5) ■ Атсыз ир - канатсыз кош ○ 2578 ● 3835; 3893; 7402; 16000 -КАНАТЫ (15 | 1) ■ Милчәнең канаты зур да - оча алмый ○ 1426 ● 2589; 2646; 3836; 3837; 3842; -3854; 3922; 4241, :1; 4977; 13180; 13771; 13891 (2); 16597 -КАНАТЫН (3) ■ Карга, ни хәтле канатын кыеп очса да, карчыга булмас ○ 3975 ● 4189; 13881 -КАНАТЫНА (3) ■ Һәр кош канатына күрә оча ○ 3880 ● 3887; 4242 -КАНАТЫННАН (1) ■ Казны канатыннан бәйләсәң, күпме талпынса да очалмас ○ 4250 -КАНАТЫРСЫҢ (1) ■ Борыныңны бик күтәрмә, егылып канатырсың ○ 10559 -КАНӘГАТЬ (5) ■ Барына канәгать кыл, югына сабыр ит ○ 7583 ● 11779; 11780; 11840; 11841 -КАНӘГАТЬЛЕ (2) ■ Канәгатьле кешедә көнчелек булмас ○ 11842 ● 11858 -КАНӘГАТЬЛЕК (1) ■ Байлык - бер айлык, канәгатьлек - зур байлык ○ 11822 -КАНӘГАТЬСЕЗЛЕК (1) ■ Канәгать карын туйдырыр, канәгатьсезлек ялгыз тавыкны суйдырыр -○ 11841 -КАНӘГАТЬСЕЗНЕҢ (3) ■ Канәгатьсезнең авызында аш, күзендә яшь ○ 11843 ● 11844; 11845 -КАНӘФЕР (1) ■ Түтәнәгә алма - шалкан, ком - талкан, чыпчык тизәге - канәфер ○ 9723 -КАНГА (6) ■ Асыл шоңкар, каз алса, канатын канга тигезмәс ○ 4189 ● 5653; 5865; 10759; 10760; -КАНГАНЧЫ (2) ■ Ак кандала кызарганчы эчәр, кызыл кандала канганчы эчәр ○ 4753 ● 13023 -КАНДАЛА (5) ■ Ак кандала кызарганчы эчәр, кызыл кандала канганчы эчәр ○ 4753 (2) ● 4775КАНДАЛАГА (1) ■ Каенана белән кандалага дару юк ○ 14603 -КАНДАЛАДАН (1) ■ Кандаладан бет туа, беттән - эт ○ 4778 -КАНДАЛАНЫ (1) ■ Кырмыска кандаланы кырыр ○ 4789 -КАНДАЛАСЫ (1) ■ Яңа өйнең кандаласы очлы була, ди ○ 4831 -КАНДЫР (1) ■ Ачны туйдыр, сусаганны кандыр ○ 9573 -КАНДЫРА (1) ■ Чык суы матур булса да, сусын кандыра алмассың ○ 1146 -КАНҖЫГАҢНЫ (1) ■ Чөймәгә бирсәң, карчыга бир - канҗыгаңны буш итмәс ○ 4034 -КАНЛЫ (3) ■ Канлы булма, канунлы бул ○ 5810 ● 7304; 14670 -КАНМАС (1) ■ Учлап эчкәннең сусыны канмас ○ 9728 -КАНМЫЙ (1) ■ Ерактагы су белән сусын канмый ○ 379 -КАННЫ (3) ■ Сөлек сау канны иммәс ○ 4677 ● 5812; 10761 -КАНСЫЗ (1) ■ Бәйдәге эт явыз була, хуҗасыннан кансыз була ○ 3472 -КАНСЫЗГА (1) ■ Кансызга кот кунмас, умартасында корт тормас ○ 12135 -КАНТАРДА (2) ■ Кантарда калфак кимә, яз көне бүрек кимә ○ 844 ● 9009 -КАНУН ( | 1) ■ Каз канаты канун язар ○ 4241:1 -КАНУНЛЫ (1) ■ Канлы булма, канунлы бул ○ 5810 -КАНУНЫҢ (1) ■ Кануның кан булмасын, күңелеңдә елан тормасын ○ 5815 -КАНЧЫК (1) ■ Хан йорты канчык йорты, би йорты би��ә йорты ○ 5923 -КАНЫ (5) ■ Кара елан каны җитмеш төрле имгә ярый ○ 4665 ● 6034; 7292; 10766; 10858 -КАНЫЙ (1) ■ Үксезнең авызы балга тисә, борыны каный ○ 14216 -КАНЫККАН (1) ■ Ачу белән каныккан зарар белән утырыр ○ 12432 -КАНЫККАННАН (1) ■ Ашыккан каныкканнан яман ○ 11811 -КАНЫМ (1) ■ Яхшыга "җаным" ди, яманга "каным" ди ○ 12406 -КАНЫН (2) ■ Бетен сыгып, канын эчә ○ 4839 ● 10834 -КАНЫҢ (1) ■ Сыек булса да, үз каның ○ 14500 -КАНЫ-СҮЛЕ (1) ■ Яшь йөрәге үзендә, каны-сүле эчендә ○ 11388 -КАҢГЫДА (1) ■ Кыз бала - каңгыда яткан ук ○ 12973 -КАҢГЫЙДАН (1) ■ Бүз бала каңгыйдан кыз ала ○ 13150 -КАҢГЫЛДАМАСА (1) ■ Ана каз каңгылдамаса, ата каз бармас ○ 4232 -КАҢГЫЛДАП (1) ■ Карга каңгылдап каз булмас ○ 3968 -КАҢГЫЛДАСА (1) ■ Карга карылдаса кышны чакырыр, каз каңгылдаса язны чакырыр ○ 3966 -КАҢГЫРА (1) ■ Аңгыра бер дә юкка каңгыра ○ 11526 -КАҢГЫРЫР (1) ■ Яман хатын үлсә, түшәк яңарыр; яхшы хатын үлсә, баш каңгырыр ○ 13769 -КАП (9) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа кап, -мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 5007; 9098 (2); 9527; -9631; 9683; 9886; 16231 -КАПИТАЛ (1) ■ Дин капитал саклый, мулла-поп шуны яклый ○ 16817 -КАПКА (24) ■ Кичә аунаган кабак бүген капка аша баккан ○ 1608 ● 2923; 3507; 3776; 5067; -5254; 5941; 8612; 8637; 8640 (2); 8651; 8652; 10570; 11854; 13683; 14099; 14617; 14631; 14645; -15052; 15718; 16371; 16592 -КАПКАГА (3) ■ Туй килде капкага, кыз утырды кабага ○ 13291 ● 13333; 17042 -КАПКАДА (1) ■ Җил капкада җил тормый ○ 8638 -КАПКАДАН (1) ■ Ачык капкадан ат та керә ○ 8594 -КАПКАК (1) ■ Бер илле авызга илле капкак ○ 10550 -КАПКАМ (1) ■ Минем капкам кыңгыраулы, какмасаң да шалтырый ○ 8657 -КАПКАН (24 | 3) ■ Ташына ут капкан ○ 242 ● 1848; 2028 (2); 2975; 5499; 5736; 6809; 6815 (2); -8393; 8567; 9158; 9256; 9260, :1, :2; 9528; 9647; 10533:1; 10610; 10611; 14674 (2); 14821; 15771; -КАПКАНГА (1) ■ Баласы алма капканга анасының теше камашкан ○ 14288 -КАПКАНДАЙ (1) ■ Кече морҗасына ут капкандай кабалану ○ 8561 -КАПКАНМЫНИ (1) ■ Әвененә ут капканмыни ○ 8587 -КАПКАННЫ (1) ■ Ашаган үтми, капканны көтми ○ 9762 -КАПКАНЫ (6) ■ Ерткычына күрә капканы ○ 2016 ● 8592; 8629 (2); 15522; 15749 -КАПКАҢ (3) ■ Тәвәче белән күрше булсаң, капкаң биек булсын ○ 2931 ● 5204; 5215 -КАПКАҢНЫ (2) ■ Какма кеше капкасын, кагарлар үз капкаңны ○ 8610 ● 8611 -КАП-КАРА (3) ■ Мәче битен юа - колак арты кап-кара ○ 3351 ● 4279; 9432 -КАПКАСЫ (4 | 1) ■ Каланың капкасы кырык ○ 5177 ● 7171; 8391; 9978:3; 15446 -КАПКАСЫН (4) ■ Күрше капкасын какма, үзеңнекен сындырырлар ○ 5186 ● 8610; 8611; 8617 -КАПКАСЫНА (5) ■ Үз капка алдыңның карын күрше капкасына көрәмә ○ 5254 ● 8618; 9978; -11142; 13014 -КАПКАСЫННАН (2) ■ Капкасыннан эт бакмый, төнлегеннән җил какмый ○ 3777 ● 8653 -КАПКАЧ (3 | 1) ■ Такта чиләкне такта капкач белән каплыйлар ○ 9966 ● 9978:2; 10019; 12701 -КАПКАЧЫ (5 | 2) ■ Казанның капкачы китсә, этнең ояты китә ○ 3486 ● 7998; 8391; 9977; 9978, -:1, :3 -КАПКАЧЫН (2) ■ Ауган чиләк тәгәрәп капкачын тапкан ○ 9870 ● 9905 -КАПКЫНГА (2) ■ Төлкенең тәҗрибәлесе капкынга ике аягы белән эләгер ○ 2316 ● 3857 -КАПЛА (1) ■ Иләк авызга чиләк капла ○ 10562 -КАПЛАГАН (5) ■ Битенә дуңгыз тиресе каплаган ○ 2908 ● 4083; 4123; 7962; 10729 -КАПЛАМАС (1) ■ Бер каенның күләгәсе бөтен илне капламас ○ 1722 -КАПЛАМЫЙ (1) ■ Зур ертыкны бәләкәй ямау капламый ○ 8861 -КАПЛАН (1) ■ Каплан - песинең агасы ○ 2328 -КАПЛАНЫРСЫҢ (2) ■ Кеше сүзе белән коега капланырсың ○ 15890 ● 16353 -КАПЛАП (2) ■ Айны итәк белән каплап булмый ○ 21 ● 10910 -КАПЛАРГА (2) ■ Кояш бик зур да, аны капларга кечкенә болыт та җитә ○ 36 ● 15802 -КАПЛАУЛЫ (2) ■ Каплаулы казан каплаулы калсын ○ 9920 (2) -КАПЛЫЙ (11) ■ Кызарып чыккан кояшны болыт каплый ○ 50 ● 7156; 7242; 7488; 9004; 9016; -9313; 10401; 10686; 12151; 15298 -КАПЛЫЙЛАР (1) ■ Такта чиләкне такта капкач белән каплыйлар ○ 9966 -КАПМА (2) ■ Капма тәмлене, телеңне тешләрсең ○ 9648 ● 9683 -КАПМАС (3) ■ Бер су белән генә торып булса, балык кармакка капмас иде ○ 348 ● 2519; 6860 -КАПМАСЫН (1) ■ Елан булсын да чакмасын, эт булсын да капмасын! ○ 4593 -КАПМЫЙ (4 | 1) ■ Балык кармакны кабам дип капмый, җим кабам дип каба ○ 4452 ● 4497; -7130; 9260:2; 12772 -КАПМЫЙЛАР (1) ■ Капкан саен бал капмыйлар, кайчан-кайчан кара ипи дә ярый ○ 9256 -КАПРОН (1) ■ Картлар күңеле пыяла - җиргә төшсә уала; яшьләр күңеле капрон - чарт та чорт -○ 15050 -КАПСА (5) ■ Әрекмәнем: кызу капса - яулыгым, баш авырса - саулыгым ○ 1341 ● 3772; 5701; -8392; 8552 -КАПСАҢ (2) ■ Азлап капсаң тук булырсың, зур капсаң тыгылырсың ○ 9529 (2) -КАПТЫ (1) ■ Ни тапты - шуны капты ○ 7532 -КАПТЫМ (1) ■ Таптым исә каптым ○ 9782 -КАПТЫРА (1) ■ Ана балага авызыннан өзеп каптыра ○ 14267 -КАПТЫРГАНДА (1) ■ Бал каптырганда бармак тешли ○ 9444 -КАПТЫРМЫЙЛАР (1) ■ Малың булса, утыртырлар уртага, малың булмаса, каптырмыйлар -шурпа да ○ 7410 -КАПЧЫГЫ (3) ■ Патшаның капчыгы тулмас ○ 5878 ● 5897; 11844 -КАПЧЫГЫН (3) ■ Хәерчегә капчыгын яшереп торасы юк ○ 5942 ● 9903; 11759 -КАПЧЫГЫНДА (2) ■ Патша казнасында ни юк булса, хәерче капчыгында шул бар ○ 5864 ● 7733 -КАПЧЫГЫҢ (1) ■ Үз капчыгың артта, кешенеке алда ○ 10009 -КАПЧЫК (19 | 2) ■ Ерактан арба белән китергәнче, якыннан капчык белән китер ○ 686 ● 1384; -1486; 2563; 2567:1; 5895; 5944; 7322; 7559; 7783; 8684; 8878; 9035:1; 9319; 9555; 9888; 10032; -10545; 11413; 12548; 13375 -КАПЧЫККА (2) ■ Буш сүз капчыкка керми ○ 15812 ● 16372 -КАПЧЫКНЫҢ (1) ■ Капчыкның авызына карама, төбенә кара ○ 9921 -КАПЧЫКТА (2) ■ Без капчыкта ятмас ○ 9035 ● 15790 -КАПША (1) ■ Патша килә, патша: кесәңне капша, балаңны базда сакла ○ 5866 -КАПШАР (1) ■ Күзенә ышанмаган кулы белән капшар ○ 10437 -КАР (68) ■ Апрель кергәч эт биеклеге кар ява ○ 759 ● 787; 1042; 1055; 1076; 1082; 1091; 1092 (2); -1093 (2); 1094-1096; 1097 (2); 1098; 1100; 1102 (2); 1103; 1162; 1215; 1218-1220; 1419; 1425; -1712; 3191; 3947 (2); 3948; 3960; 3969; 3978; 4044; 4155; 4863; 4894; 4980; 5816 (2); 5817 (2); -6069; 7361 (2); 7500; 8273; 9261; 10632; 10762; 12147; 12667; 12961 (2); 13046; 13087; 13269; -13494; 13699; 13703; 14221; 14599; 14874; 15053; 16373 -КАРА (183 | 1) ■ Бер тауга кара, бер ташка кара ○ 116 (2) ● 123; 124 (2); 125; 227; 276; 288-290; -549; 555; 556; 559; 583 (2); 584; 639; 643-645; 650; 662; 667; 668 (2); 672; 771; 846; 928; 953; -1040; 1099 (2); 1100; 1101; 1102 (2); 1216; 1275; 1457; 1852; 1866; 2211; 2320; 2348; 2359; -2656; 2850; 3076; 3085; 3092; 3093; 3167; 3168; 3247; 3385; 3439-3441; 3488; 3489; 3555; 3821; -3930; 3949; 3950; 3952; 4007; 4037; 4552; 4664; 4665; 4709; 4774; 4779; 4843; 4957; 5295 (2); -5454; 5459; 5501; 5717; 5818; 5913; 6065; 6070; 6071; 6141; 6727; 6729; 6788 (2); 6891; 6926; -7049; 7496; 7618:1; 7654; 7796; 7885; 7919; 8067; 8685; 9008; 9255; 9256; 9261; 9262; 9263 (2); -9325; 9457; 9652; 9663; 9906; 9921; 10065 (2); 10100; 10209; 10280; 10302; 10477; 10478 (3); -10479 (2); 10482; 10540; 10652; 10653; 10672; 10673; 10674 (2); 10728; 10796; 10862; 10866; -10904; 11054; 11143; 11151; 11294; 11297; 11314; 11387; 11674; 11694; 12504; 12609; 12642; -12879; 12923; 13133 (2); 13325; 13714; 13792; 13866; 14032; 14056; 14180; 14297; 14426 (2); -14489; 14501 (2); 14893; 14905; 14999; 15049; 15818 (2); 16022; 16036; 16355; 16644; 17050 -кара → кап-кара, кеше-кара, ак-кара -КАРАБОДАЙ (1) ■ Башын карабодай белән япкан ○ 1577 -КАРАВАТ (2) ■ Кечкенә карават та дүрт аяклы була ○ 8411 ● 15179 -КАРАВАТТА (1) ■ Баланы караватта аркылы ятканда тыңлата алмасаң, буй яткач тыңлатырмын -димә ○ 13979 -КАРАВЫ (2) ■ Хуҗаның каравы атка дәва ○ 2690 ● 10416 -КАРАВЫЛ (5) ■ Кәбестә бакчасына кәҗәне каравыл куймыйлар ○ 3018 ● 3364; 5712; 10457; -КАРАВЫЛГА (1) ■ Сукырны каравылга куйсаң, өстеңә яу китерер ○ 15270 -КАРАВЫНДА (1) ■ Егет шул егет була - каравында өмет була ○ 12866 -КАРАГА (3) ■ Акны күп таушалдырсаң, карага әйләнер ○ 557 ● 559; 12106 -КАРАГАЙ (1) ■ Карагай башы ку булыр, хан билгесе ту булыр ○ 5819 -КАРАГАЙНЫҢ (1) ■ Карагайның көле күп, имәннең күмере күп ○ 1739 -КАРАГАН (5 | 1) ■ Кояшка күп караган - күзсез калыр ○ 45 ● 688; 6865; 10519; 12512:1; 14488 -КАРАГАНДА (16) ■ Арттан караганда алда, үзе һаман анда ○ 723 ● 1213 (2); 5063; 5331; 8145; -8146; 9138; 9172; 10276; 11600; 11698; 12493; 13983; 15930; 16611 -КАРАГЫЗ (1) ■ Карагыз сүземә, карамагыз үземә ○ 16276 -КАРАДАН (2) ■ Акны карадан аера белү ○ 646 ● 5820 -КАРАДЫ (2) ■ Хатын иргә карады, ир җиргә карады ○ 13888 (2) -КАРАК (27) ■ Карак мәче син таяк алганчы сизенеп качар ○ 3341 ● 3474; 8462; 11471; 12473; -12505; 12506 (2); 12507; 12508 (2); 12509-12511; 12513; 12569 (2); 13655; 14505; 15311; -16990-16996 -КАРА-КАРШЫ (2) ■ Бәйрәм ашы - кара-каршы ○ 6640 ● 10936 -КАРАККА (2) ■ Хан йомышы каракка төшкән ○ 5922 ● 12507 -КАРАКЛЫГЫН (1) ■ Карак караклыгын куйса да, карак аты онытылмас ○ 12508 -КАРАКЛЫК (1) ■ Хезмәтсез яшәү - караклык белән бер ○ 6150 -КАРАКНЫ (2) ■ Каракны яшергән кеше үзе дә карак ○ 12511 ● 16997 -КАРАКНЫҢ (1) ■ Каракның бүреге яна ○ 12512 -КАРАКОШ (2) ■ Каракош басып ашар ○ 3925 ● 3926 -КАРАКОШКА (1) ■ Каракошка ут тигән, каерылып караса үз йоны ○ 3927 -КАРАКОШНЫҢ (1) ■ Каракошның күзләре үткен булса да, тамыры черегән агачка оя ясый ○ 3928 -КАРАКТАН (1) ■ Бай - көндез уттан, төнлә карактан куркыр ○ 7180 -КАРАКУРА (1) ■ Каргалган йортка каракура үсәр ○ 8274 -КАРАЛА (1) ■ Кара тула юган саен карала, ак тула юган саен агара ○ 8685 -КАРАЛМАС (2) ■ Кояш каралмас, алтын тутыкмас ○ 38 ● 2680 -КАРАЛТА (2) ■ Бай үзе эшне ярата, шикәрне вак тарата, шатырдатып капкан чакта ак чыраен -каралта ○ 5736 ● 12220 -КАРАЛТЫ (3) ■ Каралты салудан элек түбәсен хәзерлә ○ 8613 ● 8614; 8776 -КАРАЛЫГЫ (1) ■ Йөз каралыгы китерү ○ 10726 -КАРАЛЫГЫН (1) ■ Күңел каралыгын бернинди сабын да агарта алмый ○ 11206 -КАРАЛЫГЫНА (1) ■ Ике карга бер-берсенең каралыгына гаҗәпләнгән ○ 3941 -КАРАМА (34) ■ Күккә карама, авызыңа чәүкә кунар ○ 56 ● 703; 1275; 1457; 1740; 1760; 1771; -1918; 5449; 6071; 6141; 7049; 7876; 8120; 8364; 8560; 8889; 9008; 9921; 10133; 10302; 10796; -10904; 11143; 11294; 11694; 12308; 12789; 12879; 12923; 13935; 14489; 16369; 17050 -КАРАМАГЫЗ (1) ■ Карагыз сүземә, карамагыз үземә ○ 16276 -КАРАМАНЫ (1) ■ Карышып үскән караманы турайталмассың ○ 1741 -КАРАМАС (7) ■ Ай - кояш булса, кеше өстенә чыгып карамас иде ○ 85 ● 2227; 5669; 5761; 6958; -11312; 12071 -КАРАМАСАҢ (3) ■ Карасаң - карал��ы, карамасаң - таралды ○ 8614 ● 12071; 13619 -КАРАМАСЛАР (1) ■ Тиленең башына чиртеп карамаслар, кылган эшенә карарлар ○ 11670 -КАРАМЫЙ (5) ■ Арыслан бер вакытта да юлбарыс белән күсегә бер төсле карамый ○ 2039 -● 7855; 14829; 14847; 15001 -КАРАМЫЙЛАР (2) ■ Бүләк атның тешенә карамыйлар ○ 2639 ● 8156 -КАРАМЫК (1) ■ Бәхете караның боламыктан теше сынар, баласына карамык чыгар ○ 14838 -КАРАНА (1) ■ Таба ялаган мәче шикелле карана ○ 3394 -КАРАНЫ (1) ■ Ак белән караны аера белмәү ○ 642 -КАРАНЫҢ (2 | 1) ■ Акның аты бар, караның таты бар ○ 558 ● 10673:1; 14838 -КАРАҢГЫ (18) ■ Кич караңгы булган саен, йолдыз яктырак була ○ 31 ● 584; 606; 847; 848; 861; -879; 6573; 6723; 10152; 10675; 11152; 12248 (2); 13437; 13491; 13710; 16485 -КАРАҢГЫДА (12) ■ Караңгыда күз кыскан беленми ○ 849 ● 850; 851; 3290; 6860; 8414; 12504; -12506; 12609; 13428; 14493; 15225 -КАРАҢГЫЛЫК (2) ■ Караңгылык барын да бергә җыя ○ 852 ● 853 -КАРАҢГЫЛЫКТАН (1) ■ Наданлык караңгылыктан түбән ○ 16645 -КАРАҢГЫНЫ (1) ■ Бүре караңгыны ярата ○ 2147 -КАРАҢГЫНЫҢ (2) ■ Караңгының канат асты киң ○ 854 ● 855 -КАРАП (87 | 7) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 ● 57 (2); 58; 82; 160; -161 (2); 162; 414; 453; 695 (2), :1 (2), :2 (2); 709 (2); 710 (2); 711 (2); 1474; 1557; 1660; 1746; -1821; 1826; 2134; 2349 (2); 2667; 3505; 3884; 4216; 4321; 4415; 4483; 4684; 5052; 6072; 6077; -6540; 6915; 6999 (2); 7046; 7067 (2); 7092; 7161; 7709:1; 7957, :1; 8429; 8673; 8686; 8793 (2); -8794; 8936; 8948; 9054; 9242; 9430; 9649; 9922; 10085 (2); 10312; 10506; 10791; 11149:1; 11238; -11599 (2); 13253; 13540; 13586; 13897; 14313 (2); 14317 (2); 14367; 14390 (2); 14568; 14726; -15094; 15423; 16108; 16330 -КАРАР (26) ■ Бүре баласын бүреккә салсаң, урманга карар ○ 2132 ● 2394 (2); 2476 (2); 3849 (2); -4723; 4742 (2); 5356 (2); 5726 (2); 6511; 9651; 10417; 11144; 11312; 11423; 11751; 12209; 13075; -14085; 14142 (2) -КАРАРАГЫ (1) ■ Ак кәҗә синеке, карарагы минеке ○ 3067 -КАРАРГА (2) ■ Югары менгән саен, алга ераграк карарга кирәк ○ 702 ● 13999 -КАРАРЛАР (1) ■ Тиленең башына чиртеп карамаслар, кылган эшенә карарлар ○ 11670 -КАРАРЛЫ (1) ■ Хатын булсаң да, карарлы бул ○ 13712 -КАРАРЛЫК (1) ■ Атлылар аттан төшеп, җәяүлеләр ятып карарлык түгел ○ 2747 -КАРАСА (6) ■ Югары менми менгән - түбән караса түнгән ○ 704 ● 3927; 6611; 12403 (2); 15328 -КАРАСАҢ (17) ■ Тауга карасаң, тау биек ○ 163 ● 336; 663; 667; 3162; 5943; 8614; 9447 (2); -10339; 11182; 13494; 13586; 14982 (2); 16803 (2) -КАРАСЫ (12) ■ Көчекнең аласы да, карасы да бер була ○ 3814 ● 4634; 4635; 9912; 11140 (2); -11278; 12133; 12134; 13227; 13740 (2) -КАРАСЫН (1) ■ Су һәр нәрсәне агарта, йөз карасын агарта алмый ○ 439 -КАРАСЫҢ (1) ■ Таба казанга: "Син карасың", - дигән, ди ○ 9958 -КАРАТЫП (2) ■ Атны алсаң, абзарга каратып ал, казанга каратып алма ○ 2560 (2) -КАРАТЫР (1) ■ Булган оратор мең авызны каратыр, булмаган оратор болгатыр да таратыр -○ 15476 -КАРАУ (3) ■ Җебен тартып карау ○ 8756 ● 10469; 10626 -КАРАУГА (1) ■ Чатнаган чынаяк чиртеп карауга билгеле ○ 9976 -КАРАУДА (1) ■ Бер карауда кесәңә дә керә, эчеңә дә керә ○ 8952 -КАРАУДАН (1) ■ Авыру караудан авырыйсы җиңел ○ 15169 -КАРАУЛЫ (1) ■ Тик торган караулы тирәккә тимиләр ○ 1752 -КАРАУЧЫГА (3) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья -бәләкәй ○ 32 (2) ● 14753 -КАРАЧМАН (1) ■ Карачман кыз - кайнар кыз, сары кыз - салкын кыз ○ 12962 -КАРАЧЫ (1) ■ Акыллы карачы кара җирдән каек йөртер ○ 5717 -КАРАЧЫГА (1) ■ Ханның эше карач��га, байның эше уракчыга төшәр ○ 5937 -КАРБЫЗ (5 | 1) ■ Ике карбыз бер култыкка сыймас ○ 1602 ● 1605; 1632; 1634; 11149, :1 -КАРБЫЗГА (1) ■ Кабак карбызга әйткән: "Мин олы", - дигән. Карбыз әйткән: "Син олы булсаң, -мин баллы", - дигән ○ 1605 -КАРБЫЗДА (2) ■ Буш карбызда орлык күп ○ 1593 ● 1625 -КАРГА (115 | 6) ■ Кар астыннан карга тизәге дә табылмас ○ 1091 ● 1103; 2964; 3929; 3930 (2); -3931-3933; 3936; 3938; 3939; 3941-3943; 3947; 3949; 3951-3960; 3961 (2); 3962; 3963, :1 (2); -3964-3981; 3982 (2); 3983; 3984; 3985, :1, :2; 3986-3988; 3999-4004; 4006-4008; 4010-4014; -4016; 4017; 4039; 4050; 4059; 4060; 4100; 4102; 4104; 4126; 4181; 4220; 4229:1; 4237; 4244; -4316; 4340; 4745; 4953; 5117; 8213; 8649; 8844; 10334; 10542; 10618; 10855; 11121; 12005; -12513; 13521; 14398; 14440; 14856; 15504; 15659; 15705; 15706; 15818 (2); 16544; 16958; -16998; 17066, :1; 17087 -КАРГАГА (9) ■ Йөз каргага бер таш җитә ○ 3945 ● 3948; 4015; 4062; 4182; 4190; 4229; 11587; -КАРГАДА (3) ■ Ала каргада аласың булсын, курыкма ○ 3934 ● 3935; 13088 -КАРГАДАЙ (1) ■ Ала каргадай алдан олы кычкыру ○ 4009 -КАРГАДАН (4 | 1) ■ Балалы каргадан чүп тә калмый ○ 3937 ● 3988; 3989, :1; 4028 -КАРГАЛАР (1) ■ Ирләр - мунчадагы пирләр, хатыннар - кара каргалар, кызлар - кызыл гөлләр -○ 13866 -КАРГАЛГАН (1) ■ Каргалган йортка каракура үсәр ○ 8274 -КАРГАЛЫ (1) ■ Арбалыга Каргалы ерак түгел ○ 6993 -Каргалы → Оренбур-Каргалы -КАРГАЛЫКТАН (1) ■ Асыл буяуга төшкән белән карга каргалыктан чыкмас ○ 3936 -КАРГАМЫНИ (1) ■ Сиңа алла булып, миңа каргамыни ○ 16890 -КАРГАНА (1) ■ Карак - каргана, мулла - зарлана ○ 16992 -КАРГАНЫ (6 | 1) ■ Кара карганы сабынлап юсаң да агармас ○ 3950 ● 3987:1; 3990-3993; 4037 -КАРГАНЫКЫ (3) ■ Карганыкы көн дә каркылдау ○ 3994 ● 4042; 4111 -КАРГАНЫЛГАН (1) ■ Каенанадагы кияүдән карганылган эт артык ○ 14608 -КАРГАНЫҢ (10 | 1) ■ Иртә торган карганың авызы-борыны май була ○ 3944 ● 3946; 3963; 3995; -3996; 3997, :1; 3998; 4005; 4076; 4135 -КАРГАНЫП (2) ■ Карга карганып ышандыра ○ 3962 ● 12513 -КАРГАНЫР (2) ■ Бурычка биргән битәрләр, бурычка алган карганыр ○ 8143 ● 13655 -КАРГАП (1) ■ Карганы каргап биздерә алмассың ○ 3991 -КАРГАСА (4) ■ Карга каргаса - үз башына ○ 3964 ● 5066 (2); 16277 -КАРГАСЫ (4) ■ Идел каргасы Идел ибенә, Җаек каргасы Җаек җаена очар ○ 3940 (2) ● 4031; -КАРГАУ (1) ■ Усал каргау ишетер, изге мактау ишетер ○ 12167 -КАРГЫ (1) ■ Каргы - карчыганың азганы ○ 4026 -КАРГЫШ (9) ■ Эткә каргыш төшми ○ 3690 ● 12754; 15755; 15879; 15880; 15881 (2); 15882; -КАРГЫШТАН (2) ■ Кәҗә асраган каргыштан чыкмас ○ 3020 ● 15884 -КАРГЫШЫ (9) ■ Тычкан каргышы мәчегә төшми ○ 3410 ● 3595; 3596; 3597 (2); 7172; 14223; -14386 (2) -КАРДАН (5) ■ Кара суык кардан яман ○ 1101 ● 1104; 3965; 12143; 15959 -КАРДӘШ (9) ■ Бер күргән - белеш, ике күргән - таныш, өченче күргән - кардәш ○ 5307 ● 14490; -14496 (2); 14638; 14655; 14670; 16818 (2) -КАРДӘШЕ (8) ■ Ашыгу - үкенечнең кыз кардәше ○ 11805 ● 14531 (2); 14600; 14643 (2); 14644 (2) -КАРДӘШЕҢ (1) ■ Җиде авылда җиде кардәшең булсын ○ 14533 -КАРДӘШЕҢДӘЙ (1) ■ Туган күп тә, бертугандай булмый; таныш күп тә, кардәшеңдәй булмый -○ 14678 -КАРДӘШЛӘР (1) ■ Файда белән зарар - кардәшләр ○ 7991 -КАРДӘШЛӘШ (1) ■ Якын белән ярдәмләш, ят белән кардәшләш ○ 14684 -КАРДӘШЛЕК (3) ■ Дуслык - фикердәшлек белән, туганлык - кардәшлек белән ○ 5392 ● 8105; -КАРДӘШЛЕКТӘН (1) ■ Күршелек кардәшлектән якын ○ 5201 -КАРДӘШНЕ (1) ■ Кардәш кардәшне кабергә кадәр ташламый ○ 14490 -КАРДӘШНЕҢ (2) ■ Кардәшнең бае яхшы, хатынның савы яхшы ○ 13658 ● 14493 -КАРДӘШСЕЗГӘ (1) ■ Кардәшсезгә куәт юк, угылсызга дәүләт юк ○ 14494 -КАРДӘШТӘН (2) ■ Ерак кардәштән тату күрше яхшы ○ 5171 ● 15164 -КАРДӘШ-ЫРУЛЫ (1) ■ Кардәш-ырулы хатынның түшәге җыелмас ○ 14491 -КАРЕНДӘШ (9) ■ Җан карендәш булса да, мал карендәш түгел ○ 7511 (2) ● 9560; 14488; 14495; -14504; 14536; 14566; 14676 -КАРЕНДӘШЕ (1) ■ Йокы - үлем карендәше ○ 6656 -КАРЕНДӘШЕҢ (1) ■ Тауда булыр таргыл таш, тарыкса күздән чыгар яшь, тар култыктан ук -тисә, тартып алыр карендәш, карендәшең булмаса, далада калыр ялгыз баш ○ 14504 -КАРЕНДӘШКӘ (1) ■ Карендәш карендәшкә җәфа кылмас ○ 14495 -КАРЕНДӘШЛЕК (1) ■ Ара өзек булса, карендәшлек якын була ○ 14472 -КАРЕНДӘШТӘН (2) ■ Авыру аштан, дау карендәштән ○ 14469 ● 14669 -КАР-КАР (1) ■ Карга "кар-кар" дигәндә, тартар да "тар-тар" ди ○ 3959 -КАРКЫЛДАГАН (1) ■ Козгын каркылдаган саен кауга какмыйлар ○ 4038 -КАРКЫЛДАП (1) ■ Ялгыз карга каркылдап яу китермәс ○ 4004 -КАРКЫЛДАУ (1) ■ Карганыкы көн дә каркылдау ○ 3994 -КАРЛЫГАН (1) ■ Атасы карлыган ашаган булса, балаларының да теше камашыр ○ 14364 -КАРЛЫГАЧ (7) ■ Бер карлыгач белән яз булмый ○ 770 ● 4018-4020; 4023; 5117; 14471 -КАРЛЫГАЧКА (1) ■ Аданаш аданашка дим бирә, карлыгач карлыгачка җим бирә ○ 14471 -КАРЛЫГАЧНЫҢ (1) ■ Карлыгачның койрыгы җәпле, еланның - теле ○ 4021 -КАРЛЫГАЧТАН (1) ■ Карлыгачтан көнне сора, сандугачтан төнне сора ○ 4022 -КАРМАГЫ (2) ■ Ач балык җимне кармагы белән йотар ○ 4441 ● 4442 -КАРМАК (4) ■ Җирдәген - бармак белән, судагын - кармак белән ○ 1484 ● 5832; 11603; 11859 -КАРМАККА (5) ■ Бер су белән генә торып булса, балык кармакка капмас иде ○ 348 ● 4493; -4497; 4499; 4504 -КАРМАКНЫ (1) ■ Балык кармакны кабам дип капмый, җим кабам дип каба ○ 4452 -КАРМАКСЫЗ (1) ■ Балыкка кармаксыз бармыйлар ○ 4463 -КАРМАКТА (1) ■ Балыкчының күзе кармакта ○ 4480 -КАРМАЛА (1) ■ Ятка ялынганчы, ят та яныңны кармала ○ 14692 -КАРМАН (2) ■ Яманга ялынганчы, ят та яныңны карман ○ 12252 ● 12405 -КАРНЫ (1) ■ Кара җиргә кар яуса, карны күрү бер зәвык; кара җирдән кар китсә, җирне күрү -бер зәвык ○ 1102 -КАРНЫҢ (1) ■ Карның базга салганы да бетә ○ 1105 -КАР-Р (1) ■ Карганы патша иткәннәр дә, "кар-р" дип кычкыра белмәгән барлык кошларның да -күзен чукыган, ди ○ 3992 -КАРР-КАРР (1) ■ Баланың ата-анасы, карга булса, "карр-карр" дияр ○ 14440 -КАРСАК (1) ■ Карсак ишәккә һәркем менә ○ 2992 -КАРТ (55 | 1) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 ● 1685; 1686; 1768; -1919; 2193; 2194; 2289; 2365; 2654-2656; 2774-2777; 2827; 3169; 3170; 3290; 3342; 3406; 3490; -3811; 4171, :1; 4369; 9265; 11101; 11588; 11846; 12706-12708; 12784; 12785; 13176; 13554; -13794; 15010; 15022; 15028; 15029; 15031; 15038; 15040-15043; 15045; 15080; 15106; 15107; -15111; 15112; 16748 -КАРТА (4) ■ Атны туйдыр арпа белән, сине туйдырыр казы, карта белән ○ 2565 ● 9251; 9264; 9812 -КАРТАДАН (1) ■ Таңдагы казы белән картадан бүгенге үпкә белән бавыр яхшы ○ 9346 -КАРТАДЫР (2) ■ Ит яманы картадыр, зат затына тартадыр ○ 9243 ● 14485 -КАРТАЕР (2) ■ Ат тоз дип картаер, егет кыз дип картаер ○ 13077 (2) -КАРТАЕРГА (2) ■ Картаерга ашыксаң, карт ит аша ○ 9265 ● 15044 -КАРТАЕРСЫҢ (4) ■ Яхшы белән юлдаш булсаң шатланырсың, ��ман белән юлдаш булсаң картаерсың ○ 6971 ● 8418; 15056; 16622 -КАРТАЙГАН (6 | 1) ■ Кәкре үсеп картайган агачны төз итеп булмый ○ 1696 ● 2962; 3491; 12340; -13190:1; 15145; 15149 -КАРТАЙГАННАН (1) ■ Өйләнми картайганнан акыл сорама ○ 13232 -КАРТАЙГАНЧЫ (3) ■ Кече этнең картайганчы көчек исеме калыр ○ 3493 ● 12709; 13219 -КАРТАЙГАНЫН (2) ■ Күсә картайганын белмәс ○ 10285 ● 13552 -КАРТАЙГАЧ (2) ■ Картайгач бармак бөгелми ○ 15046 ● 16590 -КАРТАЙМАС (3) ■ Гомер картайса да, күңел картаймас ○ 11117 ● 12946; 13036 -КАРТАЙМЫЙ (3) ■ Бер алтын гына картаймый ○ 274 ● 3949; 12988 -КАРТАЙМЫШ (1) ■ Төпчегең - картаймыш көнеңдә ярдәмчең ○ 14066 -КАРТАЙСА (12) ■ Арыслан, картайса, тычкан өнен күзәтер ○ 2040 ● 2148; 2149; 2716; 3598; -3921; 4601; 11117; 12514; 13492 (2); 15136 -КАРТАЙТА (5) ■ Ит күп ашау картайта, катык күп ашау картлыкны туктата ○ 9234 ● 13086; -14879; 14908; 15105 -КАРТАЙТМАС (1) ■ Бер сәфәр ир картайтмас, яман юлдашын ияртмәс ○ 6910 -КАРТАЙТМЫЙ (2) ■ Кешене эш картайтмый, гамь картайта ○ 14908 ● 15105 -КАРТАЙТЫР (3) ■ Яхшы юлдаш ярпайтыр, яман юлдаш картайтыр ○ 6975 ● 13901 (2) -КАРТАЙТЫРГА (1) ■ - Кайгы, кая барасың? - Картайтырга барамын. - Сагыш, кая барасың? -- Саргайтырга барамын ○ 14881 -КАРТАМАН (1) ■ Картаман картайса ялганчы булыр ○ 12514 -КАРТАНЫ (1) ■ Үзең тапкан картаны үпкәгә алыштырма ○ 9411 -КАРТАНЫҢ (1) ■ Карын туйганда картаның исе чыга ○ 9650 -КАРТАҢ (1) ■ Теләп алган картаң ○ 9496 -КАРТАСЫННАН (2) ■ Аша, кода, картасыннан, картасыннан, үзең чыгып тартырсың -тәртәсеннән ○ 14587 (2) -КАРТАЯ (5 | 1) ■ Тимер дә картая ○ 298 ● 3665; 13105; 13190, :2; 15003 -КАРТ-КАРЧЫК (1) ■ Карт-карчык сыйлы була ○ 15039 -КАРТЛАР (21) ■ Бала якланса бер төрле, картлар якланса бик көлке ○ 15017 ● 15032; 1504715055; 15125; 15127; 16341; 16369-16373; 16377; 16591 -КАРТЛАРГА (1) ■ Картларга юл куй, үзең дә картаерсың ○ 15056 -КАРТЛЫГЫ (1) ■ Баласызның җаны тыныч, ә картлыгы - куркыныч ○ 14002 -КАРТЛЫГЫМ (1) ■ Яшьлеген аның яшен атсын, картлыгым минем чәчәк атсын ○ 15152 -КАРТЛЫГЫН (1) ■ Хатын белән хатын талашса, яшьлеге белән картлыгын әйтер; бай белән -ярлы талашса, барлыгы белән юклыгын әйтер ○ 7426 -КАРТЛЫГЫНДА (2) ■ Яшьлегендә яшьнәмәгән картлыгында кала алса да танылмас ○ 15114 -● 15115 -КАРТЛЫГЫҢ (5) ■ Алтмышта картлыгың каршы алыр ○ 15006 ● 15057; 15116-15118 -КАРТЛЫГЫҢДА (1) ■ Яшьлегеңдә мәзәкче булсаң, картлыгыңда такмакчы булырсың ○ 15119 -КАРТЛЫГЫҢНЫ (1) ■ Яшьлегемне кызык уздырам, дип картлыгыңны алдан туздырма ○ 15113 -КАРТЛЫК (9) ■ Егетлек җилеп үтә, картлык чабып җитә ○ 15033 ● 15058-15063; 15133; 16560 -КАРТЛЫКНЫ (1) ■ Ит күп ашау картайта, катык күп ашау картлыкны туктата ○ 9234 -КАРТЛЫКТА (3) ■ Бер картлыкта, бер яшьлектә ○ 15018 ● 15023; 15124 -КАРТНЫ (1) ■ Яшьне яшьлек яхшырта, картны кием яхшырта ○ 15130 -КАРТНЫҢ (6) ■ Бер картның, бер яшьнең сүзен тот ○ 15019 ● 15064-15066; 15080; 16592 -КАРТЫ (2) ■ Карты бар өйнең китабы бар ○ 15067 ● 15068 -КАРТЫМ (1) ■ Картым - убырга тартым ○ 13587 -КАРТЫ-ЯШЕ (1) ■ Гыйшыкның карты-яше булмый ○ 12690 -КАРУ (2) ■ Каруга кару, карт алашага ябу ○ 11846 ● 15957 -КАРУГА (1) ■ Каруга кару, карт алашага ябу ○ 11846 -КАРУЛЫ (2) ■ Барымта карулы, кире кайтарулы ○ 5543 ● 9211 -КАРУЛЫНЫҢ (1) ■ Карулының тозагы корулы ○ 12515 -КАРУН (1) ■ Карун малын күсе ашар ○ 11847 -КАРУЫ (2) ■ Җил каруы - яңгыр ○ 1185 ● 5793 -КАРЧЫГА (15) ■ Арыслан сунар тапмактан гаҗиз калмас, карчыга чыпчык авызыннан җим -алмас ○ 2047 ● 3975; 3989; 4024; 4025; 4027-4030; 4032; 4034; 4067; 4201; 4205; 8093 -КАРЧЫГАДАН (2) ■ Бүре карчыгадан качмас ○ 2150 ● 4035 -КАРЧЫГАНЫ (1) ■ Әтәлгене куй, карчыганы чөй ○ 4222 -КАРЧЫГАНЫҢ (2 | 1) ■ Каргы - карчыганың азганы ○ 4026 ● 4203:2; 13555 -КАРЧЫГАСЫ (2) ■ Күрше авылның карчыгасы - үз авылыңның каргасы ○ 4031 ● 5248 -КАРЧЫГАСЫН (1) ■ Чит илнең карчыгасын үз илеңнең каргасы талый ○ 4033 -КАРЧЫК (6) ■ Хатын - алтын, кыз - көмеш, карчык - бакыр ○ 13708 ● 15015; 15038; 15072; -15079; 15094 -карчык → карт-карчык -КАРЧЫККА (1) ■ Карт күзе карчыкка төшәр ○ 15043 -КАРЧЫКЛАР (1) ■ Карчыклар - өй йозагы ○ 15073 -КАРШЫ (30) ■ Тауга каршы сикерү ○ 235 ● 338; 872; 1079; 1192; 1193 (2); 1194; 1740; 1920; -2536; 2692; 3552; 5052; 5634; 5949; 6285; 7026; 7093; 8793; 9777; 10073; 11599; 11848; 12264; -12636; 12851; 12855; 14985; 15006 -каршы → кара-каршы -КАРШЫДА (1) ■ Каршыда бай булса, языгы ярлыга ○ 7362 -КАРШЫДАГЫ (1) ■ Каршыдагы чөй күзне андый ○ 8410 -КАРШЫЛА (1) ■ Кырмыскадан гыйбрәт ал - яздан кышны каршыла ○ 4796 -КАРШЫНА (1) ■ Язык казык башына, җавап алла каршына ○ 12660 -КАРШЫНДА (1) ■ Үз кадерен белмәгән кешенең башкалар каршында да кадере булмый ○ 11340 -КАРШЫҢА (2) ■ Бүрене телгә алсаң, каршыңа чыгар, ди ○ 2184 ● 9362 -КАРШЫСЫНА (1) ■ Яхшылык ит, каршысына яхшылык көтмә ○ 12353 -КАРШЫСЫНДА (1) ■ Арыслан киек үз каршысында тау барга кайгырмас ○ 2042 -КАРЫ (4) ■ Кара көзнең кары ятмас ○ 846 ● 1106; 1107; 12503 -КАРЫЗ (1) ■ Карыз, карызны бирү - фарыз ○ 8164 -КАРЫЗНЫ (1) ■ Карыз, карызны бирү - фарыз ○ 8164 -КАРЫЙ (19) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 35; 104; 248; -3334; 4060; 4533 (2); 7665; 10524; 11446 (2); 13620 (2); 14361; 14833; 15069; 15070; 16866 -КАРЫЙ-КАРЫЙ (1) ■ Тыңлаусызга сүз әйтсәң, карый-карый артыннан барырсың ○ 11934 -КАРЫЙЛЫК (1) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, -әйтер сүзгә мат иттең ○ 7486 -КАРЫЙЛЫКТАН (1) ■ Карыйлыктан яман нәрсә юк - алтмышка килсә гакылдан талдырган; -ярлылыктан яман нәрсә юк - эчке серен дошманга алдырган ○ 15071 -КАРЫЙМЫН (1) ■ Мин карыймын кояшка, кояш карый Кодашка ○ 104 -КАРЫК (1) ■ Карганың "карык" дигәне үзенә ямь ○ 3997 -КАРЫЛДАП (1) ■ Карга - карылдап, карак карганып котылыр ○ 12513 -КАРЫЛДАСА (2) ■ Карга карылдаса кышны чакырыр, каз каңгылдаса язны чакырыр ○ 3966 -● 3974 -КАРЫЛДАУ (1) ■ Карга карылдау белән генә җил килмәс ○ 3967 -КАРЫЛДАУДАН (1) ■ Карга баласының авызын таш белән томаламасаң, карылдаудан туктамас -○ 3953 -КАРЫМТА (1 | 1) ■ Барымтага - карымта ○ 5543:1 ● 7203 -КАРЫН (10) ■ Үз капка алдыңның карын күрше капкасына көрәмә ○ 5254 ● 6681; 6721; 8844; -9266; 9367; 9649; 9650; 9659; 11841 -КАРЫНГА (5) ■ Ач карынга вәгазь сөйләмә ○ 9539 ● 9540; 9754-9756 -КАРЫНДА (1) ■ Сау карында балта сабы да сеңә ○ 9681 -КАРЫНДАГЫ (1) ■ Карындагы бала - алынмаган кала ○ 14028 -КАРЫННЫҢ (1) ■ Миннәтле аштан карынның ачлыгы яхшы ○ 9308 -КАРЫНЫ (20) ■ Кара җирнең карыны киң ○ 125 ● 954; 1852; 2191; 3113; 3530; 5167; 5939; -7329; 9630; 9651-9654; 9771; 9799; 10632; 11862; 14204; 17045 -КАРЫНЫМ (1) ■ Кулым камыр, карыным ач ○ 9772 -КАРЫНЫН (1) ■ Кабан кабанның карынын ярмас ○ 2326 -КАРЫНЫНА (1) ■ Җир карынына көл салган, көленнән күмәч алган ○ 1479 -КАРЫНЫННАН (1) ■ Йөрмәгән-тормаган кеше - инәнең карыныннан тумаган кеше ○ 6779 -КАРЫНЫҢ (4) ■ Атың арыса - абруең китәр, карының ачса - кадерең китәр ○ 2609 ● 6025; -9655; 10762 -КАРЫНЫҢА (1) ■ Бәрәңге әйткән: "Кырык биш көндә карыныңа керермен", - дигән ○ 1600 -КАРЫҢ (1) ■ Кыйбладан җил торса - карың китәр, төньяктан җил иссә - җәең китәр ○ 1113 -КАРЫШ (4) ■ Үз җирең бер карыш булса да яхшы ○ 208 ● 873; 1523; 8041 -КАРЫШЛАВЫК (1) ■ Карышлавык карышлап йөреп ашар ○ 4780 -КАРЫШЛАП (1) ■ Карышлавык карышлап йөреп ашар ○ 4780 -КАРЫШЛАР (1) ■ Тегүче - карчык буен карап та чамалый, ә кыз буен җиде карышлар, имеш -○ 15094 -КАРЫШМА (1) ■ Халык белән хаклыкка карышма ○ 5069 -КАРЫШМЫЙ (3) ■ Арбавын белсәң, кара елан да карышмый ○ 4552 ● 6233; 10933 -КАРЫШЫП (1) ■ Карышып үскән караманы турайталмассың ○ 1741 -КАС (4) ■ Шырпылы агач кулга кас ○ 1963 ● 5653 (2); 12129 -КАСД (1) ■ Бүре дә юлдашына касд кылмас, яхшы вә яман булса да, ялгыз ташламас ○ 2144 -КАССАП (1) ■ Кассап күп булса, хайван мордар китәр ○ 2364 -КАССАПТАН (1) ■ Сарыкның үлеме кассаптан ○ 3114 -КАССАПЧЫГА (1) ■ Кассапчыга мал кайгы, карт ишәккә җан кайгы ○ 2365 -КАСТЫ (1) ■ Яхшының дусты күп, яманның касты күп ○ 12383 -КАСЫГЫМ (1) ■ Эшкә кушсаң - бүсерем дә касыгым, аш дигәндә - кая минем кашыгым ○ 6327 -КАТ (25 | 4) ■ Җиденче кат күктә хис итү ○ 106 ● 249; 250; 318; 1489 (2); 1617; 1873; 2238; -3376; 4795; 6842; 8727 (2); 8914; 8975; 9036:2; 9712; 10382:1, :1; 10551:2; 10874; 12462; 15563; -15800; 15873 (2); 16366; 16923 -КАТА (4) ■ Бер аягында ката, икенчесендә чабата ○ 9075 ● 12809; 14804; 16195 -КАТА-БАТА (2) ■ Ката-бата, елап кайта ○ 6892 ● 14989 -КАТАР (1) ■ Туксанның бере туса, тулыксаган Идел катар ○ 951 -КАТАРГЫ (1) ■ Көймә килсә - каек качар, катаргы килсә - көймә качар ○ 7047 -КАТАРСЫҢ (1) ■ Ашатсаң ашарсың, ашатмасаң катарсың ○ 9620 -КАТАУ (1) ■ Мал - кырау, баш - катау ○ 7383 -КАТКАКТА (1) ■ Ишәк эзе каткакта калмый, баткакта кала ○ 2970 -КАТКАН (7) ■ Койрыгы бозга каткан ○ 2433 ● 9282; 9509; 10047; 10899; 12922; 13556 -КАТКАНДАЙ (1) ■ Яхшы белән сөйләшсәң, балга шикәр каткандай; яман белән сөйләшсәң, -эткә сөяк аткандай ○ 12310 -КАТКАН-КОТКАН (1) ■ Бар дигән даны бар, каткан-коткан туны бар ○ 7632 -КАТ-КАТ (2) ■ Кат-кат кигән катып үлгән ○ 8777 ● 13785 -КАТЛАВЫ (1) ■ Алган сабагың бер булсын, катлавы мең булсын ○ 16463 -КАТЛАП (1) ■ Катлап кигән чабата нык була ○ 9050 -КАТЛАСАҢ (2) ■ Чабатаны катласаң ныгыр, сүзне катласаң сүтелер ○ 16128 (2) -КАТЛЫ (1) ■ Кырык катлы чикмәнең булганчы кырык төкле туның булсын ○ 8915 -КАТМА (4) ■ Юлдашың яман булса, ерак йөреп төн катма ○ 6952 ● 9317; 12136; 16100 -КАТМАГАН (1) ■ Пешмәгән җимештән катмаган как ○ 1849 -КАТНАШСАҢ (1) ■ Яман кеше белән катнашсаң, яман булырсың ○ 12216 -КАТНАШТЫРСАҢ (1) ■ Алтынга бакыр катнаштырсаң, бозарсың ○ 262 -КАТСА (1) ■ Сыны катса да, серен бирмәс ○ 12653 -КАТСАҢ (1) ■ Әйберне әйбергә катсаң - заты беленер, ташны ташка чаксаң - уты беле��ер ○ 631 -КАТУ (3) ■ Итә белмәсәң сату - чыгар эчеңә кату ○ 7916 ● 8660; 15182 -КАТУЫ (1) ■ Сатуы барның катуы бар ○ 7958 -КАТЫ (62) ■ Күккә баксам - күк ерак, җиргә баксам - җир каты ○ 100 ● 126 (2); 127; 973; 1108; -1133; 1338; 1473; 1687; 1688; 1725; 1727; 1728; 1920; 2698; 3457; 3482; 3492; 3775; 5106; 5386; -6148; 6195; 6725; 7021; 7443; 7523; 7613; 8272; 8672; 9203 (2); 9267; 9717; 9755; 9847; 9891; -10309 (2); 11145; 11246; 11270; 11849; 12420; 12516 (2); 13087; 13217; 13557; 13630; 14184; -14218; 15582; 15695; 15885 (2); 15886; 15964; 16044; 16177; 16843 -КАТЫГА (2) ■ Ялкау йомшак урын булмаса катыга ятарга да риза ○ 6568 ● 8437 -КАТЫГЫ-СӨТЕ (1) ■ Катыгы-сөте миңа, сыегы-саркыты сиңа ○ 9466 -КАТЫК (16) ■ Көзге катык - көмеш кашык, язгы катык - ярты азык ○ 886 (2) ● 990; 3778; 9094; -9234; 9268; 9269; 9278; 9332; 9424; 9468; 10724; 13425 (2); 13671 -КАТЫККА (2) ■ Икмәкне катыкка манган ач булмый ○ 9216 ● 9259 -КАТЫКЛЫ (1) ■ Катыклы аш ир кешегә ишектән чыкканчы гына ○ 9270 -КАТЫКНЫ (1) ■ Көзге катыкны кияүдән кызганмыйлар ○ 13426 -КАТЫ-КОТЫ (4) ■ Икмәк югы ямандыр, каты-коты кимертер ○ 9212 ● 9446; 9465; 13643 -КАТЫКТАН (1) ■ Энәне катыктан тотып булмый ○ 8719 -КАТЫЛЫГЫН (1) ■ Җирнең катылыгын үгез үгездән күрә ○ 3319 -КАТЫЛЫК (1) ■ Иркәлек бозар, катылык төзәр ○ 11835 -КАТЫМША (1) ■ Хатын-кыз эшенә катышма, катымша булырсың ○ 13722 -КАТЫНДА (4) ■ Бүре катында үскән эт куй ашар ○ 3475 ● 7328 (2); 14600 -КАТЫНША (1) ■ Ирдәүкә булса хатының - яу, катынша булса ирең - яу ○ 13850 -КАТЫНШАДАН (1) ■ Катыншадан хатын артык ○ 13879 -КАТЫП (6) ■ Челлә чагында катып үлгән ○ 1060 ● 3947; 4790; 6709; 8777; 11288 -КАТЫРА (1) ■ Катыра торган таракан оятсыз була ○ 4781 -КАТЫРАК (2) ■ Тычканга йон чыккан саен катырак чиный ○ 3419 ● 10397 -КАТЫР-КОТЫР (1) ■ Арпа бирсәң атка бир, катыр-котыр чәйнәсен ○ 1516 -КАТЫРЫРЛЫК (1) ■ Таракан катырырлык суык ○ 4849 -КАТЫСЫЗ (1) ■ Ипи катысыз пешми ○ 9219 -КАТЫША (2) ■ Ашыгыч эшкә шайтан катыша ○ 11807 ● 16762 -КАТЫШМА (3) ■ Ике эт талашканда, өченче эт, син катышма ○ 3480 ● 6345; 13722 -КАТЫШМАСАҢ (1) ■ Муллаларга катышмасаң, дога белмәсәң - шайтан сиңа дошман түгел -○ 16742 -КАТЫШМЫЙЧА (1) ■ Туфракка су катышмыйча, балчык булмас ○ 189 -КАТЫШТЫРСАҢ (1) ■ Алтынга бакыр катыштырсаң бозарсың ○ 7762 -КАТЫШЫР (1) ■ Ашыккан эшкә шайтан катышыр ○ 16720 -КАУГА (1) ■ Козгын каркылдаган саен кауга какмыйлар ○ 4038 -КАУГАСЫ (1) ■ Авылы кайда - каугасы шунда ○ 5156 -КАУДАН (2) ■ Каудан җиргә үрт салма ○ 1284 ● 8463 -КАУЛАНГА (1) ■ Кауланга кошың төшмәсен, наданга эшең төшмәсен: кошың табылмый калыр, -надан якаңнан алыр ○ 16593 -КАУЛАУ (1) ■ Барган атны каулау яхшы ○ 2626 -КАУРЫЕ (1 | 1) ■ Тавис - каурые белән матур ○ 4119 ● 4119:1 -КАУРЫЕН (1) ■ Торна каурыен салган - аяклары да томшыгы калган ○ 4133 -КАУРЫЕНА (1) ■ Тутый кош каурыена төренгән карга ○ 4017 -КАУРЫЙ (1) ■ Каурый тоткан хур булмас ○ 16596 -КАУРЫЙЛАРЫ (1) ■ Тавис каурыйлары таккан карга ○ 4016 -КАУШАМЫЙ (1) ■ Түбәгә чыксаң каушамый чык ○ 8295 -КАУШАР (1) ■ Эшләгән ашар, эшләмәгән каушар ○ 6205 -КАФ (2) ■ Карар иткән - үгез җиккән, Каф тавына җиткән ○ 11144 ● 17040 -КАҺӘР (1) ■ Кайгы - күздән, каһәр - йөздән беленә ○ 14883 -КАҺӘРЕН (1) ■ Каһәрен йоткан - пәһлеван ○ 12517 -КАЧ (16 | 1) ■ Нәрсә аермаган кешедән ерак кач ○ 603 ● 1845; 2621:2; 3698; 5795; 5849; 8128; -9535; 10179; 10435; 10534; 11135; 12176; 12223; 12267; 12344; 14645 -КАЧА (9) ■ Кача белү дә бер һөнәр ○ 5576 ● 5954; 7332; 7868 (2); 11087; 15552; 16726; 16975 -КАЧАГАН (2) ■ Качаган мал кашкырга җим ○ 2366 ● 3010 -КАЧАДЫР (1) ■ Вакыт акчадыр: гафил булма, качадыр ○ 796 -КАЧАР (15) ■ Карак мәче син таяк алганчы сизенеп качар ○ 3341 ● 4422; 4427; 5475; 5727; -7047 (2); 7052; 8419; 9338; 9807; 11303; 14739; 15971; 16744 -КАЧАРГА (2) ■ Бүре баласын тотарга өйрәтсә, сарык баласын качарга өйрәтә ○ 2137 ● 11084 -КАЧАРДА (1) ■ Иргә дәүләт бетәрдә коладын салса каз алыр, ирдән дәүләт качарда лачын салса -да аз алыр ○ 13520 -КАЧАСЫ (1) ■ Күрмәгәннең күрәсе килер, күргәннең качасы килер ○ 10452 -КАЧАСЫМ (1) ■ "Кыз" дигәч кочасым килә, "мал" дигәч качасым килә ○ 13272 -КАЧКАН (24) ■ Тамчыдан качкан явымга юлыгыр ○ 1137 ● 1715; 4136; 4494; 5034; 5577-5579; -5728 (2); 6061; 6256; 11524; 11727; 12399 (2); 12963; 13694; 14356 (2); 14821; 16780; 16856; 16864 -КАЧКАНДА (2) ■ Качканда да, куганда да "тота" дип йөгер ○ 5580 ● 6781 -КАЧКАННЫ (1) ■ Качканны кума ○ 5581 -КАЧКАННЫҢ (1) ■ Качканның батырлыгы аякта, сугышканның йөрәктә ○ 5582 -КАЧКЫН (1) ■ Атың качкын булсын, йөрәгең ялкын булсын ○ 11071 -КАЧМА (3) ■ Тәвәгә менеп чокырга качма ○ 2928 ● 8509; 14818 -КАЧМАК (1) ■ Кол кайгысы бер качмак, би кайгысы бер чапмак ○ 5831 -КАЧМАС (5) ■ Арыслан юлбарыстан качмас ○ 2049 ● 2150; 3373; 4427; 6168 -КАЧСА (2) ■ Төлке никадәр качса да, барыр җире күрекче кибетендә ○ 2298 ● 5661 -КАЧСАМ (1) ■ Урман чытырман, качсам тоттырмам ○ 1876 -КАЧСАҢ (1) ■ Дөньяны кусаң - качар, качсаң - куар ○ 14739 -КАЧУ (3) ■ Төлкенең уены күп булса да, иң яхшысы - качу ○ 2313 ● 3292; 5575 -КАЧУДА (1) ■ Дошман күп булганда качуда файда юк ○ 5320 -КАЧЫНЫР (1) ■ Матур ачылыр, ямьсез качыныр ○ 10684 -КАЧЫП (9) ■ Яңгырдан качып, дәрьяга төшкән ○ 1169 ● 1232; 1413; 2934; 5035; 10836; 13613; -14705; 15417 -КАЧЫП-ПОСЫП (1) ■ Качып-посып каз ашаудан тынычлап ачы суган ашавың яхшырак ○ 9656 -КАЧЫР (2) ■ Ат белән ишәк кавышкан, ике арада качыр туган ○ 2999 ● 5807 -КАЧЫРА (1) ■ Кырау яңгырны качыра ○ 1114 -КАЧЫРГА (1) ■ Качырга: "атаң кем?" дигәч, "ат" дигән ○ 3001 -КАЧЫРДАН (1) ■ Качырдан ат та тумас, ишәк тә тумас ○ 3002 -КАЧЫРНЫ (1) ■ Бер камчы мең качырны өркеткән ○ 3000 -КАЧЫРНЫҢ (1) ■ Качырның фамилиясе юк ○ 3003 -КАШ (13) ■ Адашмыймын дигән кеше каш белән күз арасында адашыр ○ 6724 ● 8812; 10066; -10087; 10393; 10394; 10500; 10503; 10505; 10521; 13126; 14708; 15393 -КАШАВАЙ (1) ■ Туйга барсаң җик кашавай: чана печән ашамай ○ 13314 -КАШАВЫ (1) ■ Атның яме - ашавы белән дә кашавы белән ○ 2577 -КАШКА (6) ■ Яхшы атның башы кашка ○ 2726 ● 3149; 3150; 6668; 7534; 12103 -КАШКЫРГА (1) ■ Качаган мал кашкырга җим ○ 2366 -КАШЛЫ (1) ■ Башлык булсаң башлы бул, җыерылмас кашлы бул ○ 5748 -КАШТА (1) ■ Күздә, кашта, йөрәк башта, эшем синдә генә ○ 10513 -КАШЫ (3) ■ Йөзек кашы зур булмый ○ 8773 ● 10960; 12320 -КАШЫГЫ (4) ■ Ашы бар, кашыгы юк ○ 9143 ● 9567; 10020; 14687 -КАШЫГЫМ (1) ■ Эшкә кушсаң - бүсерем дә касыгым, аш дигәндә - кая минем кашыгым ○ 6327 -КАШЫГЫН (3) ■ Бака кашыгын тут басмас ○ 4564 ● 9565; 15266 -КАШЫГЫНА (1) ■ Кашыгына тигән май сабына да тияр ○ 9271 -КАШЫГЫНДА (1) ■ Сабында да бар, кашыгында да бар ○ 9952 -КАШЫГЫҢА (2) ■ Ашыңа ни салсаң, ��ашыгыңа шул чыгар ○ 9147 ● 9922 -КАШЫГЫҢНЫ (1) ■ Туяр алдыннан туя бел, кашыгыңны куя бел ○ 9721 -КАШЫЙ (3) ■ Эшләгән ашый, эшләмәгән башын кашый ○ 6206 ● 15199; 15354 -КАШЫК (37 | 1) ■ Бер кашык су белән йотарлык ○ 503 ● 886; 967; 1387; 1975; 6596; 7168; -7503 (2); 9162; 9163; 9277; 9558; 9564; 9627; 9868; 9873; 9877; 9885 (2); 9889; 9908; 9911; -9923; 9935 (2), :1; 9942; 10023; 10041; 10042; 10223; 10572; 12224; 12319 (2); 13425 (2) -КАШЫК-АЯК (3) ■ Йортта кашык-аяк шалтырамый булмый ○ 8268 ● 13656; 14722 -КАШЫККА (1) ■ Кашыкка да эләкми, авызга да тими ○ 10033 -КАШЫКНЫ (1) ■ Яхшы аш начар кашыкны да алтын итә ○ 9391 -КАШЫКНЫҢ (2) ■ Аш бетте - кашыкның бәясе төште ○ 9872 ● 10018 -КАШЫКСЫЗ (1) ■ Бармагына ышанган кашыксыз калган ○ 10897 -КАШЫКТАН (1) ■ Кашыктан авызга хәтле ерак юл бар ○ 9924 -КАШЫМА (1) ■ Үз кутырыңны үзең кашыма ○ 15340 -КАШЫМАГА (1) ■ Кашымага тырнак кирәк ○ 10924 -КАШЫМЫЙЛАР (1) ■ Кычытмаган җирне кашымыйлар ○ 15232 -КАШЫНА (1) ■ Егетнең кашына карама, эшенә кара ○ 12879 -КАШЫНСА (1) ■ Ярлы кашынса, мулла сәдака өмет итәр ○ 17073 -КАШЫНЫР (1) ■ Кыш хәстәрен күрмәгән кысылыр да кашыныр ○ 869 -КАШЫҢ (5) ■ Үз өеңдә ашың булсын, кеше өендә кашың булсын ○ 8350 ● 10064; 10395; 10478; -КАШЫҢ-КҮЗЕҢ (1) ■ Кашың-күзең кара, калганын үзең кара ○ 10479 -КАШЫР (4) ■ Ишәк ишәкне бурычка кашыр ○ 2960 ● 6286; 15348 (2) -КАШЫРГА (1) ■ Баш кашырга да вакыт юк ○ 10326 -КАШЫСА (1) ■ Бай ботын кашыса, мулла кулын суза ○ 16965 -КАШЫТЫРЛЫК (1) ■ Хәле җилкә кашытырлык булу ○ 10856 -КАЮЛЫ (2) ■ Каюлы агач озак чыдый ○ 1689 ● 1690 -КАЮЫ (1) ■ Каюлы агачның каюы чыкмый булмый ○ 1690 -КАЯ (32 | 1) ■ Кая барсаң да, бер кояш ○ 30 ● 668; 978; 1791; 2352; 3092; 3395; 3848; 4007; 4257; -4682; 4708; 4737; 5725; 6327; 6893; 7016:3; 7078; 7478; 7920; 8302; 8712; 8980; 10243; 10280; -12289; 13177; 14063; 14775; 14881 (2); 14895; 15551 -КАЯН (10) ■ Алдыңа кара - кая барганыңны белерсең, артыңа кара - каян чыкканыңны белерсең -○ 668 ● 2200; 2551; 2820; 7178; 7438; 7500; 9990; 11094; 12807 -КӘБАБЕН-ШӘРАБЕН (1) ■ Кәбабен-шәрабен - өф-өф, исәбен-хисабын - ах-вах ○ 7918 -КӘБАП (1) ■ Уңган хатын арыш онын кәбап итәр, уңмаган хатын бодай онын харап итәр ○ 13698 -КӘБЕСТӘ (10) ■ Кәбестә аркасында суган да су эчә ○ 1610 ● 1635; 3011; 3018; 3024; 3032; 3034; -3073; 11321; 16370 -КӘВЕШКӘ (1) ■ Ике аяк бер кәвешкә сыймас ○ 9040 -КӘВЕШЛӘРЕ (1) ■ Кәвешләре бер магазинда булган ○ 9081 -КӘГАЗЬ (1) ■ Кәгазь - дәрья, каләм - көймә ○ 16613 -КӘГАЗЬГӘ (4) ■ Аракы эчкән азыкка интеккән, тәмәке тарткан кәгазьгә интеккән ○ 9810 -● 16591; 16614; 16615 -КӘГАЗЬДӘ (1) ■ Белемле үлсә, кәгазьдә хаты калыр; оста үлсә, эшләгән заты калыр ○ 16506 -КӘГЪБӘГӘ (1) ■ Дөя кәгъбәгә бару белән хаҗи булмас ○ 2917 -КӘЕФСЕЗ (1) ■ Яшьлегең үтсә тәртипсез, картлыгың үтәр кәефсез ○ 15118 -КӘҖӘ (69 | 1) ■ Дуңгызны кыйнап кәҗә ясамыйлар ○ 2894 ● 3004-3010; 3013; 3014; 3016; -3017; 3019-3043; 3051; 3058-3060; 3062; 3065-3068; 3070; 3074; 3095; 3115; 3130; 3133; 3134; -3142; 3310; 5219; 6434; 7224; 7934; 11607; 12512:1; 13145; 13330; 13884; 14102; 14618; 14637; -14638; 14660; 16852 -КӘҖӘГӘ (7) ■ Кемгә нәстә, кәҗәгә кәбестә ○ 3011 ● 3015; 3044; 3045; 3061; 3071; 3072 -КӘҖӘДӘ (3) ■ Кәҗәдә җан кайгысы, итчедә май кайгысы ○ 2373 ● 3046; 10301 -КӘҖӘДӘН (1) ■ Сарыктан кәҗә тумый, кәҗәдән сарык тумый ○ 3115 -КӘҖӘЛӘР (1) ■ Тәкәләр сөзешкәндә кәҗәләр ял итә ○ 3145 -КӘҖӘЛӘРЕ (1) ■ Ике дошманның кәҗәләре дә ��ерым йөри ○ 5423 -КӘҖӘНЕ (6) ■ Кирәк булса - кәҗәне җиңги, тәкәне җизни диярсең ○ 3012 ● 3018; 3047; 3069; -3073; 12280 -КӘҖӘНЕҢ (10) ■ Атның киеге - колан, кәҗәнең киеге - коралай ○ 2226 ● 3048-3055; 3063 -КӘҖӘҢ (1) ■ Елавык булса да, балаң булсын; бакравык булса да, кәҗәң булсын ○ 14017 -КӘҖӘҢНЕ (1) ■ Бер калҗа ит өчен кәҗәңне суйма ○ 9175 -КӘҖӘСЕ (3) ■ Кәҗәсе кыйбат түгел, мәҗәсе кыйбат ○ 3056 ● 7498; 12896 -КӘҖӘСЕН (1) ■ Тинтәк ике кәҗәсен берьюлы суяр ○ 11678 -КӘҖӘСЕНӘ (1) ■ Кәҗәсенә күрә сакалы ○ 3057 -КӘҖӘСЕНДӘ (1) ■ Хикмәт мөгезендә түгел, кәҗәсендә ○ 3064 -КӘҖӘСЕННӘН (1) ■ Байдан хакымны алам дип, ярлы актык кәҗәсеннән язган, ди ○ 7228 -КӘЙЛӘ (1) ■ Кәйлә белән түгел, хәйлә белән ○ 12532 -КӘЙЛӘМ (1) ■ Кәйләм үтмәсә, хәйләм үтәр ○ 12651 -КӘКЕРЕ (1) ■ Һәркемнең бармагы үзенә таба кәкере ○ 10980 -КӘКЕРЕГӘ (1) ■ Туп-турыдан туп пошел, кәкерегә не ходи ○ 6900 -КӘКЕРЧЕК (1) ■ Кәкре агачтан кәкерчек, чатлы агачтан чата ○ 1928 -КӘККҮК (2) ■ Карга күке баласын күпме ашатса да, "кәккүк" дип кычкырыр ○ 3973 ● 4333 -КӘККҮКНЕҢ ( | 2) ■ Алдан кычкырган кәккүкнең башы ярыла ○ 4057:1 ● 4057:3 -КӘКРӘЙГӘН (1) ■ Юкка кәпрәйгән - вакытсыз кәкрәйгән ○ 12051 -КӘКРӘЙТӘ (1) ■ Байлык батырайта, ярлылык кәкрәйтә ○ 7241 -КӘКРӘЙТҮ (1) ■ Кәкре агачны төзәйтүдән төзен кәкрәйтү җиңелрәк ○ 1927 -КӘКРЕ (29 | 1) ■ Кәкре белән бөкере - икесе дә бер ○ 595 ● 597; 1696; 1773; 1853; 1927; 1928; -2929; 3688; 3721; 4603; 5595; 5602; 5635; 5893; 6968; 7044; 7272; 8453; 8471; 8623; 8633; -10837; 10954; 10955; 12147; 12533; 12628; 13057:2; 13592 -КӘКРЕГӘ (1) ■ Кәкрегә бөкре килү ○ 15355 -КӘКРЕДӘН (2) ■ Төз агачтан ук чыгар, кәкредән - җәя ○ 1947 ● 6820 -КӘКРЕМЕ (1) ■ Кәкреме, төзме - бер сүз булсын ○ 15917 -КӘКРЕНЕ (2) ■ Кәкрене турайта алмассың ○ 596 ● 651 -КӘКРЕНЕҢ (1) ■ Кәкренең шәүләсе дә кәкре ○ 597 -КӘКРЕСЕН (1) ■ Елан үз кәкресен белмәс, дуңгыз үз бөкресен белмәс ○ 4612 -КӘЛӘШЕН (1) ■ Көйсез кияү кияүләп ятканчы көйле кияү кәләшен алып кайткан ○ 13427 -КӘЛТӘ (2) ■ Елан теле белән кәлтә теле бер ○ 4605 ● 4680 -КӘЛТӘНЕҢ (1) ■ Кәлтәнең койрыгын киссәң, яңадан үсәр ○ 4669 -КӘЛЯМ (1) ■ Әүвәл сәлам, аннан кәлям ○ 16244 -КӘЛЯМНӘН (1) ■ Кәлямнән әүвәл сәлам кирәк ○ 15918 -КӘМАЛЬНЕҢ (1) ■ Һәр кәмальнең бер зәвалы бар ○ 636 -КӘНДИ (1) ■ Аңа ике дөнья - бер кәнди ○ 14762 -КӘНФИТ (3) ■ Бай белән күрше тору сызлаган тешкә кәнфит ашаган кебек ○ 7157 ● 9290; 9291 -КӘПӘРЕНҮ (1) ■ Кәпәренү күркәгә килешә ○ 12017 -КӘПРӘЙГӘН (1) ■ Юкка кәпрәйгән - вакытсыз кәкрәйгән ○ 12051 -КӘПРӘЙГӘННЕҢ (1) ■ Мактанчыкның өенә бар, кәпрәйгәннең туена бар ○ 12029 -КӘРВАН (4) ■ Кәрван кичәр - ут калыр, халык кичәр - йорт калыр ○ 5020 ● 6792; 6793; 6831 -КӘРВАНГА (2) ■ Этнең табаны кычытса, кәрванга иярер ○ 3725 ● 6835 -КӘРВАНЧЫ (1) ■ Дөянең телен кәрванчы белә ○ 2922 -КӘРЗИН (1) ■ Алтмыш талдан бер кәрзин ○ 1885 -КӘРКЕШЕН (2) ■ Зимагурның гомере кәркешен урап үтәр ○ 5798 ● 6573 -КӘРЛӘ (1) ■ Киберлек - кәрлә сыйфаты, кечелек - бәндә сыйфаты ○ 12011 -КӘРНИЗ (1) ■ Болдыр ягына кәрниз ясамыйлар ○ 8242 -КӘРЧЕМӘ (1) ■ Йокы кәрчемә кебек: биш сәгать эчендә ойый, алты сәгатьтә ачый ○ 6650 -КӘРЧЕ-МӘРЧЕ (1) ■ Кәрче-мәрче, орлык пәрәмәче ○ 9472 -КӘСАСЕ (1) ■ Күңел кәсасе бер түгелсә тулмас ○ 11211 -КӘСАФӘТЕ (3) ■ Яманның кәсафәте бер чакырым алдан йөри ○ 12291 ● 12386; 12389 -КӘСӘРТКЕЛЕК (1) ■ Елан өчкә өзелсә дә, кәсәрткелек хәле бар ○ 4610 -КӘСЕП (2) ■ Кәсеп иткәнгә насыйп иткән ○ 6096 ● 12916 -КӘСЕПНЕҢ (1) ■ Хәләл кәсепнең яманы юк ○ 12597 -КӘФЕН (2) ■ Күлмәк кигән бер кайтыр, кәфен кигән кайтмас ○ 5383 ● 15444 -КӘФЕНЕМНЕ (1) ■ Үләсемне белсәм, кәфенемне муеныма урап йөрер идем ○ 15431 -КӘФЕНСЕЗ (2) ■ Акчасыз базарга барганчы, кәфенсез гүргә кер ○ 7844 ● 7938 -КӘШӘМИР (1) ■ Башың буш булгач кәшәмир яулыктан ни файда ○ 10266 -КВАС (1) ■ Коры квас, сай чүмеч ○ 9470 -КЕБЕК (139) ■ Ай кебек калкыды, кояш кебек балкыды ○ 84 (2) ● 89; 308; 512; 519; 524; 656 (2); -805; 889; 1046 (2); 1211; 1635; 1776; 1841; 2277; 2738; 2742 (2); 2776; 3128; 3388-3390; 3393; -3783; 3787; 3800; 3946; 4079; 4225; 4280 (2); 4353-4355; 4433; 4535; 4616; 4711; 4751; 4752; -4844; 5401; 5405; 5499; 5998; 6088 (2); 6137; 6288 (2); 6432; 6570; 6650; 6682; 6697 (2); -6721 (2); 7111; 7157; 7186 (2); 7287 (3); 7455; 7833; 7837; 8261; 8564; 8577; 8661; 8738; 8744; -9424; 9477; 9488; 10498; 10518; 10710 (2); 10859; 11048; 11204; 11213; 11481 (2); 11512; 11742; -11845; 12220; 12263; 12434 (2); 12469; 12708; 12846; 12904; 12981; 13063; 13087; 13236 (2); -13588 (2); 13670; 13719; 13743; 13877; 13951; 14178; 14719; 14750; 14782; 14786; 14831; -15510; 15547 (2); 15640 (2); 15648 (2); 15696; 15753; 15822; 15885; 15919; 16021; 16059; 16061; -16099; 16170; 16397; 16636 -КЕБЕКТЕР (1) ■ Исерекләр арасында аек - үлекләр арасында терек кебектер ○ 9835 -КЕЗ (1) ■ Яман тел без кебек, яхшы тел кез кебек ○ 15648 -КЕЛӘМ (1) ■ Келәм астында барабан какмыйлар ○ 16374 -КЕЛӘМГӘ (1) ■ Келәмгә биргесез алача бар, булышканга биргесез арача бар ○ 5583 -КЕЛӘМНЕ (1) ■ Киленне - килгәндә, келәмне җәйгәндә макта ○ 13373 -КЕЛӘТ (3) ■ Акыл келәт түгел, яңадан салып булмый ○ 11412 ● 12784; 13824 -КЕЛӘТЕ (1) ■ Ил - иләте белән, бай - келәте белән ○ 4928 -КЕЛӘТЕН (1) ■ Теләвен теләткән, келәтен бураткан ○ 16806 -КЕЛӘТЕННӘН (1) ■ Келәтеннән озын бастырыгы ○ 8654 -КЕЛӘТТӘ (1) ■ Келәттә оның булмаса да, хатының уңган булсын ○ 13657 -КЕЛИНДЕР (1) ■ Аның өчен ике калач бер тиен, бер келиндер өч тиен ○ 9427 -КЕМ (97) ■ Яренгә кем бар, кем юк ○ 1064 (2) ● 1153; 1414 (4); 1415; 1782; 1910; 2940; 2945; -3001; 3146; 3259; 3453; 3587; 3673; 3704; 3722; 3998; 4310; 4627; 4646; 4667; 4748; 4791; 5418; -5457; 5508; 5552; 5676; 5821 (2); 5899; 5924; 5997; 6073; 6230; 6392; 6917; 7036 (2); 7037; -7059; 7441 (2); 7526; 7608; 7903; 7999; 8165; 8513; 8520; 8592; 8615; 8857; 8903; 8968; 9064; -9560; 10218; 10707; 11146; 12088; 12137; 12139; 12200; 12518; 12710 (3); 12798; 13178; 13281; -13980; 14232; 14578; 14581; 14598; 14979; 14992; 15226; 15442; 15747; 16228 (2); 16305; -16325 (2); 16702; 16901; 16993 (2); 16999; 17039; 17085 -КЕМӘЕННӘН (1) ■ Кызның кемлеге кемәеннән күренә ○ 13022 -КЕМГӘ (18) ■ Таякның кемгә төшәсен бел ○ 1941 ● 3011; 3599; 5218; 5584 (2); 5862; 8615; 9056; -9590; 11413; 12710; 13094; 14465; 14555; 16141; 16989; 17028 -КЕМДӘ (1) ■ Ачу кемдә дә бар, аны йота белү кирәк ○ 12435 -КЕМДӘДЕР (1) ■ Зәңгәр төймәм кемдәдер, минем күңелем шундадыр ○ 8956 -КЕМЕ (3) ■ Агачның башын киссәң, төбе калыр; икенең берсе үлсә, берсе калыр; ялгызның үзе -үлсә, кеме калыр? Менгән аты, кигән туны ятка калыр ○ 4859 ● 4985; 16859 -КЕМЛЕГЕ (1) ■ Кызның кемлеге кемәеннән күренә ○ 13022 -КЕМЛЕГЕН (4) ■ Кешенең кемлеген беләсең килсә, иптәшләренә кара ○ 5459 ● 6081; 12519; 15543 -КЕМЛЕГЕҢНЕ (1) ■ Үзеңнең кемлегеңне беләсең килсә, күршеңнән сора ○ 5258 -КЕМНӘН (1) ■ Кемнән туган - шуны куган ○ 14445 -КЕМНЕ (7) ■ Хуҗасы кемне кабул итсә, эт шуңа койрык болгар ○ 3538 ● 12721; 13094; 13643; -14160 (2); 14555 -КЕМНЕКЕ (10) ■ Җир кемнеке - икмәге шуныкы ○ 1480 ● 2501 (2); 5886 (2); 7202; 7221; 8297; -8785; 14199 -КЕМНЕҢ (13) ■ Кемнең тарысы - шуның тавыгы ○ 1549 ● 6917; 6918; 7038; 8275; 8464; 8774; -10925; 12519; 15227; 15490; 16375; 16594 -КЕНӘ (17 | 1) ■ Кечкенә булса да, эче төш кенә ○ 649 ● 978; 2601; 3033; 3188; 3723:1; 3807; 4399; -4469; 4546; 10296; 10315; 12034; 13804; 16319; 16327; 16409; 17079 -КЕНӘРГӘ (1) ■ Кенәргә кайту Бохарадан кайтудан авыр ○ 5180 -КЕНӘРИ (1) ■ Кенәри үзе читлектә, күңеле иректә ○ 4215 -КЕНДЕГЕН (2) ■ Кыз бала үз кендеген үзе кисә ○ 12977 ● 14211 -КЕНДЕГЕҢ (1) ■ Син дә коры калма, ату кендегең канар ○ 10844 -КЕНДЕК (1) ■ Тумаган балага кендек әби кирәкми ○ 14060 -КЕР (23) ■ Пычрак суда кер юа ○ 517 ● 553; 772; 1296; 1343; 1865; 4959 (2); 7207; 7844; 8161; -8253; 8760; 8822; 8823; 9805; 10362; 10481; 10961; 13173; 13814; 13910; 14641 -КЕРӘ (57 | 3) ■ Яз җитсә чебенгә дә җан керә ○ 986 ● 1126; 1512; 2201; 2423; 2502; 3357; 3619; -4324 (2), :1; 6611; 6710; 7210; 7242:2; 7281 (2); 7319 (2); 7497; 8140; 8231; 8357 (2); 8592; 8594; -8828; 8952 (2); 9186, :1; 9226 (2); 9801; 9853; 9913; 9953; 10374; 10896; 11025; 11199; 11276; -11334; 11952; 11997; 13375; 13651; 13841; 14470 (2); 14833; 14899; 15005; 15163; 15167; -15173; 15633; 15878; 16104 (2) -КЕРӘЛӘР (2) ■ Бер тиен белән керәләр, ярты тиен белән чыгалар ○ 7830 ● 8230 -КЕРӘЛЕ (1) ■ Аның акылы керәле дә чыгалы ○ 11764 -КЕРӘМ (2) ■ Бәрәңге: "Мин патшалар авызына да керәм!" - дип әйтер, ди ○ 1596 ● 15316 -КЕРӘН (4) ■ Керән тормадан татлы булмас ○ 1606 ● 1607; 1630; 9272 -КЕРӘСЕ (1) ■ Чыгасы мал чыкмыйча, керәсе мал керми ○ 7431 -КЕРӘСЕҢ (1) ■ Күрәсегә үзең барып керәсең ○ 14924 -КЕРӘСЕҢНЕ (1) ■ Ишектән арт белән чыгып киткәндә ал белән кайтып керәсеңне онытма -○ 8259 -КЕРӘ-ЧЫГА (1) ■ Бусагамны төшерде инде керә-чыга ○ 8362 -КЕРГӘН (47) ■ Җир тишегенә кергән ○ 252 ● 528; 1154; 1950; 2447; 2502; 3125; 3542; 3543; -3776; 4299 (2); 4325; 4560; 4592; 5199; 5987 (2); 6746; 6829; 6921; 7455 (2); 7779; 7921; 8102; -8514; 8608; 8624; 9796; 10507; 10894; 10957; 12478; 13172; 13952; 14240; 15194; 15200; -15376 (2); 15439; 15575; 15904; 15923; 15970; 16118 -КЕРГӘНГӘ (1) ■ Туганнан алып кабергә кергәнгә кадәр өйрән ○ 16657 -КЕРГӘНДӘ (1) ■ Еланны өненә кергәндә койрыгыннан тартып алырмын димә ○ 4631 -КЕРГӘННӘР (1) ■ Аптыраш белән йөдәш кергәннәр, ди, өйдәш ○ 14789 -КЕРГӘННЕ (1) ■ Авызыңа кергәнне чәйнәргә иренмә ○ 9520 -КЕРГӘНЧЕ (7) ■ Суга кергәнче йөзәргә өйрән ○ 442 ● 1866; 5213; 7207; 8161; 13173; 13814 -КЕРГӘЧ (8) ■ Апрель кергәч эт биеклеге кар ява ○ 759 ● 2688; 4399; 5954; 8332; 11128; 12384; -КЕРДЕ (6) ■ Кибәнгә тычкан керде ○ 3427 ● 8477 (2); 10471; 16101; 16940 -КЕРЕ (3) ■ Керне юган саен кере чыга ○ 8779 ● 11207 (2) -КЕРЕМ (1) ■ Керем бар җирдә чыгым бар ○ 7922 -КЕРЕН (1) ■ Киемдәге керне юып бетерәсең, күңел керен бетерү читен ○ 11162 -КЕРЕП (19 | 1) ■ Суга кереп коры чыгар ○ 523 ● 725; 1546; 3438; 4216; 5270; 5282; 5904; 6856; -8229; 8260; 9791; 12170; 12522; 14925; 14964, :1; 15552; 15679; 16948 -КЕРЕР (30) ■ Кояш кермәгән өйгә врач керер ○ 39 ● 1496; 2030; 2196; 4598; 4603; 4609; 4738; -4819; 4834; 5024; 5375 (2); 5428; 5476; 5547; 5808; 6386; 8272; 8463; 8632; 9910; 10365; 12335; -12688; 13115; 13140; 14099; 15549; 16279 -КЕРЕРГӘ (2) ■ Юктан бар булган кеше менәргә тау тапмас, бардан юк булган кеше керергә -тишек тапмас ○ 7625 ● 8370 -КЕРЕРЛЕК (3) ■ Тереләй җир астына керерлек булу ○ 243 ● 253; 10516 -КЕРЕРМЕН (1) ■ Бәрәңге әйткән: "Кырык биш көндә карыныңа керермен", - дигән ○ 1600 -КЕРЕРСЕҢ (2) ■ Күршегә, онга кермәсәң дә, көлгә керерсең ○ 5198 ● 5218 -КЕРЕШ (1) ■ Песием, "перес", аягың-кулың дөрес, тычкан тотарга кереш ○ 3392 -КЕРЕШӘ (1) ■ Кунак килгәнне күрсә, мулла намазга керешә ○ 17002 -КЕРЕШЕҢ (1) ■ Өлешең булмаса, керешең булмасын ○ 8201 -КЕРЕШЕР (2) ■ Кулыннан килмәгән күркә асрарга керешер ○ 6489 ● 14621 -КЕРЕШЕРМЕН (1) ■ Арзан керешермен, ашавым белән кыйммәткә төшерермен ○ 9533 -КЕРЕШМӘ (1) ■ Юкәңне хәзерләмичә чабатага керешмә ○ 9069 -КЕРЕШМИЛӘР (1) ■ Сусагач кына кое казырга керешмиләр ○ 9689 -КЕРЛӘНЕР (1) ■ Күлмәк якасы алдан керләнер ○ 8918 -КЕРЛӘНМӘСЛЕК (1) ■ Керләнмәслек ак булмас, сөренмәслек ат булмас ○ 8778 -КЕРМӘ (7) ■ Урманга себерке белән кермә ○ 1867 ● 2856; 7027; 7604; 10922; 15875; 17000 -КЕРМӘГӘН (11) ■ Кояш кермәгән өйгә врач керер ○ 39 ● 5199; 8277; 8358; 9450; 10335; 10420; -10638; 13682; 14226; 15051 -КЕРМӘГӘНГӘ (1) ■ Тигәнәк арасына кермәгәнгә тигәнәк иярми ○ 1306 -КЕРМӘГӘННЕ (1) ■ Ана сөте белән кермәгәнне тормыш кертә ○ 14703 -КЕРМӘМ (1) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем юклыгы, -шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 -КЕРМӘС (21) ■ Каты җиргә казык кермәс ○ 127 ● 1476; 4407; 5486; 6466; 7788; 7912; 8625; -8639; 9220; 9546; 9969; 10325; 10994; 11902; 12490; 14226; 14673; 16075; 16313; 16904 -КЕРМӘСӘ (5) ■ Өсәккә кермәсә, исәпкә кермәс ○ 1476 ● 7912; 11997; 12335; 12490 -КЕРМӘСӘҢ (1) ■ Күршегә, онга кермәсәң дә, көлгә керерсең ○ 5198 -КЕРМӘССЕҢ (1) ■ Белеп өрәсең, эт булсаң, урамнан кермәссең ○ 3773 -КЕРМИ (27) ■ Төлке саклы бакчага керми ○ 2299 ● 3280; 3340; 4493; 5197; 5209; 5323; 7431; -7694; 7893; 7960; 8570; 8616; 8630; 9117; 10419; 10774; 11136; 11362; 11991; 13508; 14770; -14896; 15378; 15812; 15878; 15915 -КЕРМИБЕЗ (1) ■ Әлхәм белән Әбҗәткә без кермибез әҗәткә ○ 16955 -КЕРМИЛӘР (2) ■ Ачык ишекне ватып кермиләр ○ 8232 ● 8461 -КЕРМИЧӘ (3) ■ Пәҗи килегә кермичә, мае чыкмас ○ 1559 ● 2168; 7956 -КЕРНЕ (3) ■ Керне юган саен кере чыга ○ 8779 ● 8809; 11162 -КЕРОСИН (1) ■ Утка керосин сибү ○ 8581 -КЕРПЕ (4 | 4) ■ Керпе баласын "йомры гынам, йомшак кынам" дип сөя, имеш ○ 2222 ● 2223, -:1, :2, :3; 2252; 3985, :1 -КЕРПЕНЕКЕ (1) ■ Керпенеке шырпылы ○ 2224 -КЕРПЕНЕҢ (1) ■ Керпенең аягын күреп булмый ○ 2225 -КЕРСӘ (23 | 1) ■ Җиде кат җир астына керсә дә, эзләп табу ○ 250 ● 405; 3644:1; 7460; 7820; -8337 (2); 8462; 8616; 8996; 9807; 10243; 10335; 10896; 11044; 11861; 13386 (2); 13534; 13651; -14133; 14825; 16896; 17014 -КЕРСӘМ (2) ■ Куян: "Урманга керсәм - бет ашый, кырга чыксам - эт ашый", - дип әйтә, ди -○ 2261 ● 8662 -КЕРСӘҢ (12 | 1) ■ Күккә менсәң - аягыңнан тартыр, җиргә керсәң - колагыңнан тартыр ○ 101 -● 285 (2); 367; 1020; 5377 (2); 6377; 8617; 13697; 13819; 14964:1; 15568 -КЕРТ (1) ■ Килгәнне өеңә керт, алдына тоз-икмәк куй ○ 10076 -КЕРТӘ (4) ■ Ашлыкны арба өйгә кертә, чана базарга илтә ○ 1379 ● 4163; 10427; 14703 -КЕРТӘБЕЗ (1) ■ Ишәккә: "Сине оҗмахка кертәбез", - дигәннәр икән, ишәк: "Анда шайтан -таягы бармы соң?" - дип сораган, ди ○ 2979 -КЕРТӘМ (2) ■ Хайванга караса - казанга кертәм, ди, кешегә караса - кабергә кертәм, ди ○ 12403 (2) -КЕРТЕП (2) ■ Акча белән шайтанны да мәчеткә кертеп була ○ 7664 ● 10923 -КЕРТЕР (3) ■ Бер кәҗә тәкәсе мең сарыкны суйгакка кертер ○ 3130 ● 9703; 12555 -КЕРТЕРСЕҢ (1) ■ Көрсенмә - дошманыңа көч кертерсең ○ 5465 -КЕРТКӘН (2) ■ Базар керткән - баеган ○ 7871 ● 12942 -К��РТМӘКЧЕ (1) ■ Таягы керсә, аягын да кертмәкче була ○ 11044 -КЕРТҮ (2) ■ Тавык кетәгенә кертү ○ 4357 ● 7118 -КЕРҮ (11) ■ Яфрак астына керү ○ 1720 ● 2435; 4845; 5305; 10325; 10723; 10865; 10866; 10994; -11382; 15314 -КЕРҮЕҢ (2) ■ Күршең аркылы оҗмахка кергәнче, туры тәмугка керүең артык ○ 5213 ● 6894 -КЕРҮЕҢНӘН (1) ■ Керүеңнән алда чыгуыңны уйла ○ 6783 -КЕРФЕГЕ (1) ■ Керфеге кер күтәрми ○ 10481 -КЕРФЕК (1) ■ Керфек күзгә терәлеп торса да, күз күрми ○ 10396 -КЕРЧӘН (2) ■ Кеше аты тирчән, кеше киеме керчән ○ 2658 ● 8781 -КЕРШӘН (1) ■ Акыл өләшкәндә кершән буянып калган ○ 11760 -кершәннән → иннек-кершәннән -КЕСӘ (16) ■ Ындыр тулы кибән - кесә тулы акча ○ 1466 ● 5455 (2); 6020; 6822 (2); 7135; 7809; -8028; 8905; 8906; 8969; 11219; 12928; 16307; 16947 -КЕСӘБИКӘ (1) ■ Өстә кесәбикә бөтен җире бизәк, күлмәк тә юк, башкасы нигә кирәк ○ 8991 -КЕСӘГӘ (4) ■ Дөяне кесәгә яшереп куеп булмый ○ 2921 ● 7319; 7363; 8970 -КЕСӘДӘ (5) ■ Кырдагы - кырда, өсәктәге - кесәдә ○ 1423 ● 7672; 7790; 8971; 11023 -КЕСӘДӘГЕ (1) ■ Куендагы - юлдагы, кесәдәге - кулдагы ○ 8911 -КЕСӘДӘН (1) ■ Кесәдән йодрык күрсәтү ○ 8972 -КЕСӘЛЕ (1) ■ Кесәле өйдә, сүге тышта ○ 9467 -КЕСӘМДӘ (1) ■ Чабата кесәмдә берәү калган икән ○ 9089 -КЕСӘНЕ (1) ■ Чәй көлдерер, кесәне бөлдерер ○ 9372 -КЕСӘҢ (4) ■ Акчаң булмаса, кесәң ертыклыгыннан ни зыян ○ 7725 ● 8907; 16922; 17000 -КЕСӘҢӘ (2) ■ Бер карауда кесәңә дә керә, эчеңә дә керә ○ 8952 ● 10270 -КЕСӘҢДӘ (5) ■ Амбарыңда булса, кесәңдә булыр ○ 1371 ● 7364; 7791; 15491; 17018 -КЕСӘҢНЕ (3) ■ Шәһәрне бак, шәһәрне бак, әйләндер дә кесәңне как ○ 5245 ● 5866; 7885 -КЕСӘСЕ (3) ■ Фәкыйрьнең күңеле тулы, кесәсе буш ○ 7425 ● 7444; 9852 -КЕСӘСЕН (1) ■ Акча беткәч, ахмак та кесәсен карый ○ 7665 -КЕСӘСЕНӘ (4) ■ Теләнче оятын кесәсенә салган, ул да ертыгыннан төшеп калган ○ 5892 -● 7319; 7455; 7497 -КЕСӘСЕНДӘ (1) ■ Кунак килсә бетермәс, кесәсендә китермәс ○ 10103 -КЕСӘСЕНДӘГЕ (3) ■ Хәерче кесәсендәге шикәр кебек шомарган ○ 5998 ● 7454; 8785 -КЕСӘСЕНДӘГЕН (1) ■ Үз акчасы булмаган кеше кесәсендәген санар, ди ○ 7815 -КЕТӘГЕН (1) ■ Тавык үз кетәген мактый ○ 4328 -КЕТӘГЕНӘ (1) ■ Тавык кетәгенә кертү ○ 4357 -КЕТӘК (4) ■ Монда бүреләр өчен дау бара, анда төлке иркенләп кетәк аудара ○ 2291 ● 2304; -2315; 7368 -КЕЧЕ (21) ■ Олы ташны кече таш белән оралар ○ 147 ● 585; 2674; 3493; 4502; 6712; 8281; 8561; -9925; 9945; 10763 (2); 13384; 13385; 14029 (2); 15082; 15131; 15148; 15615; 15666 -КЕЧЕГӘ (1) ■ Үзеңнән олыга барма, үзеңнән кечегә калма ○ 13245 -КЕЧЕЛӘРГӘ (1) ■ Олыларга хөрмәт кыл, кечеләргә шәфкать кыл ○ 15088 -КЕЧЕЛЕГЕҢ (1) ■ Олылыгың арткан саен кечелегең артсын ○ 15090 -КЕЧЕЛЕК (1) ■ Киберлек - кәрлә сыйфаты, кечелек - бәндә сыйфаты ○ 12011 -КЕЧЕНЕКЕН (1) ■ Бер олыныкын, бер кеченекен тыңла ○ 15020 -КЕЧЕНЕҢ (1) ■ Бер олының сүзен тот, бер кеченең сүзен тот ○ 15795 -КЕЧЕСЕ (3) ■ Борынгының кешесе - бу көнгенең кечесе ○ 779 ● 11159; 15024 -кечесе → олысы-кечесе -КЕЧЕСЕНДӘ (1) ■ Кечесендә әдәп юк, олысында белек юк ○ 11376 -КЕЧКЕНӘ (40) ■ Кояш бик зур да, аны капларга кечкенә болыт та җитә ○ 36 ● 130; 268; 280; -395; 396; 569; 649; 1130; 1691; 1742; 1891; 2367; 2657; 3332; 3494; 3806; 4098; 4370; 4745; -5263; 5456; 6074; 7733; 7737; 8276; 8411; 8713; 10744; 10764; 10765; 10881; 13361; 13936; -15074; 15217; 15337; 15541; 15542; 15753 -КЕЧКЕНӘДӘН (2) ■ Булырдай кечкенәдән "мин баш" дияр, булмастай үлгәнче "мин яшь" дияр -○ 6462 ● 14078 -КЕЧКЕНӘНЕ (1) ■ Өлкәнне сакла, кечкенәне макта ○ 15137 -КЕЧКЕНӘСЕ (2) ■ Бүренең өлкәне уламыйча кечкенәсе уламый ○ 2190 ● 8159 -КЕЧКЕНӘСЕН (1) ■ Атның кечкенәсен макта, зурысын җик ○ 2574 -КЕШ (1) ■ Кайда эш - анда кеш, кайда аш - анда баш ○ 6295 -КЕШӘН (3) ■ Без дә кеше булырбыз: атка кешән салырбыз ○ 2754 ● 11363; 14186 -КЕШӘНДӘ (1) ■ Кирәкле ат көтүдә, сөекле ат кешәндә ○ 2661 -КЕШӘНЛӘСӘҢ (1) ■ Кеше баласы кешәнләсәң дә тормас, үз балаң типкәләсәң дә китмәс ○ 14187 -КЕШӘНЛЕ (1) ■ Кешәнле ат кирәгеннән ары йөрмәс ○ 2660 -КЕШӘНЛИЛӘР (1) ■ Йөремтәк атны кешәнлиләр ○ 2650 -КЕШЕ (632 | 11) ■ Ай - кояш булса, кеше өстенә чыгып карамас иде ○ 85 ● 93; 254; 446; 534; -650; 904; 1432 (2); 1494; 1495; 1511; 1772; 1776; 1846; 1921; 2103; 2195; 2330; 2392 (2); 2456; -2569; 2635; 2656; 2658 (2); 2659; 2754; 3048; 3211 (2); 3807; 4075; 4162; 4280; 4281; 4364; 4606; -4688; 4806; 4868; 4894; 4907; 4958; 4966; 5008-5012; 5019; 5021; 5100; 5101; 5102 (2); 5116; -5118; 5290; 5300; 5384; 5405 (2); 5457; 5463; 5597; 5656; 5751 (2); 5822; 5823; 5850 (2); 5963; -6008; 6014; 6017; 6075-6078; 6163; 6242; 6254; 6256; 6264; 6318 (2); 6347; 6348; 6371; 6389; -6432; 6433 (2); 6437; 6439; 6453; 6460; 6465; 6468; 6480; 6481 (2); 6488; 6492; 6508; 6509; -6528-6531; 6542; 6546 (2); 6570; 6571 (4); 6615; 6617; 6631; 6660; 6696; 6706; 6724; 6733; -6748; 6779 (2); 6786 (2); 6808; 6851 (2); 6907; 6909; 6913; 6927; 6950; 6992; 7024; 7039; 7040; -7161; 7173; 7275; 7319; 7365 (2); 7366; 7388; 7402; 7433; 7456; 7457; 7458 (2); 7459 (2); 7460; -7461 (2); 7462 (2); 7463 (2); 7464; 7505; 7599 (2); 7625 (2); 7718 (2); 7738; 7771; 7815; 7889; -8166; 8167; 8184; 8209; 8231; 8277; 8311; 8323; 8350; 8403; 8412; 8413; 8548; 8570; 8580; 8607; -8610; 8611; 8616 (2); 8617; 8618; 8755; 8757; 8763; 8780; 8781 (2); 8782; 8783; 8790; 8808 (2); -8917; 8939; 9165 (4); 9173; 9205; 9207; 9273-9280; 9405; 9407; 9408; 9468; 9469; 9490; 9541; -9595; 9640; 9679; 9709; 9710; 9716 (2); 9821 (2); 9831 (2); 9858; 9909; 9926-9928; 10011; 10034; -10099; 10125; 10281; 10304 (2); 10397, :1; 10398-10400; 10483; 10540; 10652 (10); 10672 (2); -10674; 10716; 10744; 10745 (2); 10763-10766; 10770; 10772 (2); 10785; 10795; 10798; 10807; -10815; 10835; 10838; 10926; 11073; 11078:2; 11079; 11111; 11126; 11146 (2); 11147 (4); 11148; -11149, :1; 11150-11156; 11158; 11169; 11170; 11220; 11250; 11264; 11302 (2); 11305; 11307; -11312; 11326; 11331; 11363; 11377; 11379 (2); 11432; 11433; 11434 (2); 11435; 11506; 11525; -11545; 11570 (2); 11571 (2); 11574; 11578; 11589-11595; 11679; 11696 (2); 11729; 11748; 11778; -11798; 11818; 11836; 11838; 11850; 11872 (2); 11875; 11908; 11909; 11928 (2); 11943; 11967; -11984; 11991 (2); 11992-11999; 12024; 12036; 12050; 12060; 12067 (2); 12071; 12072; 12085; -12097; 12114; 12119; 12138; 12143; 12155 (2); 12156; 12168; 12169 (4); 12170; 12186; 12207; -12208; 12216-12222; 12233; 12317; 12318; 12319 (2); 12320 (2); 12321 (2); 12395 (2); 12401; -12410; 12445; 12469; 12482; 12491; 12492; 12496; 12511; 12520; 12521; 12525 (2); 12530 (2); -12534; 12535; 12537 (2); 12552; 12557; 12586 (2); 12588; 12602; 12607; 12625; 12626; 12700; -12711 (2); 12715; 12759; 12789; 12842; 12852 (2); 12853-12855; 12980; 12989; 13014; 13159 (2); -13171; 13181; 13216 (2); 13233 (2); 13244; 13351; 13357 (3), :1 (3), :2 (3); 13358; 13452; 13470; -13471; 13493; 13508; 13529 (2); 13659; 13690; 13715; 13756; 13782; 13783; 13892; 13893 (2); -13902; 13903; 13941; 13951; 13954; 13964; 13966 (2); 13967 (2); 14128 (4); 14147 (2); 14182; -14184-14188; 14208; 14237; 14244; 14371; 14473; 14474; 14576; 14701 (2); 14744 (2); 14766; -14783; 14786; 14896 (2); 14897-14902; 14904; 14914; 14937; 15040; 15075; 15155; 15170; -15222; 15235; 15241; 15288; 15303; 15332; 15348; 15378 (2); 15405 (2); 15419; 15463; 1549215494; 15620 (2); 15761; 15764; 15782; 15791; 15798; 15861; 15862 (2); 15884; 15887-15890; -15891 (2); 15892-15899; 15945; 15952; 15974 (2); 16066; 16070:1; 16133; 16243; 16250; 1627816280; 16315; 16376; 16435; 16436; 16454; 16467; 16475 (2); 16504; 16547 (2); 16548 (2); 16623; -16634; 16635; 16651; 16824; 16959; 16980 (2); 16988 (2); 17029; 17066, :1 -КЕШЕГӘ (118 | 5) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың -○ 131 ● 132; 397; 398; 856; 1126; 1467 (2); 2451:2; 2503; 2622; 2756; 3821; 4608; 5598 (2); 5913; -6075; 6173; 6200; 6344 (2); 6346; 6385 (2); 6661; 6700; 6718; 7174; 7368; 7452; 7465; 7673; -7674; 7698; 8166-8169; 8611; 8686; 8711; 8830; 9270; 9326; 9406; 9542 (2); 9543; 9544; 9629; -9657; 9752; 9794; 10306; 10682 (2); 10808; 10836; 10951; 11346; 11378; 11591; 11596; 11597; -11607; 11748; 11769; 11832; 11851; 11941; 11957; 12000, :1, :2, :3, :5; 12001-12003; 12079; -12115; 12140-12142; 12157; 12305; 12397; 12403; 12446; 12453; 12545; 12546 (2); 12622; -12856; 13193; 13494; 14198; 14781; 14899; 14903; 14990; 15005; 15083; 15246; 15321; 15380; -15477; 15638 (2); 15892; 15900; 16036; 16078; 16120; 16186; 16187; 16249; 16287; 16595; -16682; 16690 -КЕШЕДӘ (13) ■ Бер кешедә бер акыл, халыкта мең акыл ○ 4874 ● 7175; 8078; 8390; 9658; 10377; -10675; 11842; 12147; 13646; 14939; 15576; 16135 -КЕШЕДӘН (49) ■ Нәрсә аермаган кешедән ерак кач ○ 603 ● 1574; 2195; 4173; 5129; 5174; 5715; -5882; 5958 (2); 6349; 6552; 6719; 6912; 7514; 9476; 9485; 9517; 10656; 10786; 11157; 11235; -11948; 11964; 12138; 12159; 12203; 12223-12225; 12234; 12375; 12394; 12447; 12663; 14870; -14901; 14904-14907; 14918; 14991; 15084; 15943; 15983; 16688; 16689; 16712 -КЕШЕ-КАРА (1) ■ Кеше-кара күргәнче, кара көчек өргәнче ○ 10482 -КЕШЕЛӘР (3) ■ Бер табактан ашый торган кешеләр ○ 10024 ● 12669; 16841 -КЕШЕЛӘРНЕ (3) ■ Кешеләрне көймәдә чыгарсаң, ярга җиткәнче чыгар ○ 7041 ● 12069; -КЕШЕЛЕГЕ (2) ■ Кешенең кешелеге сүз белән түгел, эш белән ○ 6082 ● 8833 -КЕШЕЛЕГЕН (2) ■ Эш көнендә кешелеген кигән ял көнендә эш киемен кияр ○ 8821 ● 8833 -КЕШЕЛЕК (3) ■ Ике кеше тартылса, бер кешелек урын булыр ○ 4907 ● 12920; 16983 -КЕШЕЛЕКЛЕ (1) ■ Кеше булу кыен түгел, кешелекле булу кыен ○ 11148 -КЕШЕМ (1) ■ Эшем дә юк, кешем дә юк, авызымда тешем дә юк ○ 6324 -КЕШЕМЕН (1) ■ Кешемен дип йөрерсең, башыңа эш төшсә белерсең ○ 6079 -КЕШЕ-МЕШЕ (1) ■ Кеше-меше, эш белгәне - кеше ○ 6348 -КЕШЕНЕ (61 | 1) ■ Бурый-бурый кар яуса, буран атны үтерер; аз кешене күп кеше ничек тә -җайга китерер ○ 4894 ● 5205; 5558; 5637; 5824; 6009; 6169; 6337; 6372; 6402; 6630; 6749; -6823 (2); 6847; 6860; 6919; 7048; 7244; 7372; 7674; 7675; 7738; 8783; 8786; 9371; 9928; 10089; -10299; 10702; 10880; 11126; 11158; 12004-12007; 12036; 12070; 12153; 12564; 12662; 12682; -13999; 14744 (2); 14745; 14776 (2); 14908; 14919; 15450; 15511; 15643; 15845:1; 15901; 15910; -16006; 16066; 16384; 16663; 16691 -КЕШЕНЕКЕ (7) ■ Икесе кешенеке, өчесе күршенеке ○ 5266 ● 8076; 10009; 11852; 12008; 12077; -КЕШЕНЕКЕН (3) ■ Өйлеге юк кешелеген кияр, кешелеге юк кешенекен кияр ○ 8833 ● 12009; -КЕШЕНЕҢ (142 | 1) ■ Мондый көндә яхшы кешенең эте дә йөрмәс ○ 1052 ● 1126; 1278; 2309; -2549; 2870; 4282; 4786; 4908 (2); 5458; 5459; 5818; 6052; 6054; 6071; 6080-6084; 6091; 6191; -6197; 6351; 6452; 6533; 6555; 6611; 6784; 6887; 7042; 7176; 7177; 7248; 7367; 7406; 7434; 7436; -7466-7468; 7792; 8077; 9281; 9282; 9351; 9412; 9518; 9545; 9705; 9768; 9814 (2); 10148; 10570; -10673 (2); 10676; 10792; 10805; 11147 (2); 11157; 11159-11161; 11254; 11260; 11266; 11300; -11340; 11355; 11356; 11432; 11436; 11437; 11507; 11586; 11598; 11602; 11853; 11870; 11876; -11910; 11951; 11962; 12010; 12025; 12116; 12120; 12149; 12171; 12197; 12226-12229; 12307; -12308; 12322-12325; 12367 (2); 12512:1; 12522; 12523; 12559; 12628; 12745; 12857; 13495; -13577 (2); 14111; 14241; 14618; 14688; 14817; 14860; 15385; 15495; 15496; 15543; 15594; -15737; 15780; 15902; 15929; 16016; 16028; 16253; 16255; 16260; 16432; 16445; 16589; 16597; -16636; 16637; 16733 -КЕШЕҢ (1) ■ Сөймәгән кешең ашамый - чапылдый, атламый - тапылдый ○ 12757 -КЕШЕҢӘ (1) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман күргән -кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 -КЕШЕСЕ (5) ■ Борынгының кешесе - бу көнгенең кечесе ○ 779 ● 5823; 11377; 14729; 15024 -КЕШЕСЕН (2) ■ Туңган елан эреткән кешесен чагар ○ 4685 ● 14245 -КЕШЕСЕНӘ (3) ■ Киемне кешесенә карап кисәләр ○ 8794 ● 11142; 16108 -КЕШЕСЕНЕҢ (1) ■ Юл кешесенең юлда булуы яхшы ○ 6838 -КЕШНӘГӘН (1) ■ Эшләгән - тешләгән, эшләмәгән - кешнәгән ○ 6210 -КЕШНӘМӘ (1) ■ Алыс булса - кешнәмә, якын булса - тешләмә ○ 673 -КЕШНӘП (2) ■ Эшләп түгел, кешнәп ярый ○ 6330 ● 13848 -КЕШНӘШЕП (1 | 1) ■ Ат кешнәшеп белешә, әдәм сөйләшеп таныша ○ 15762 ● 15762:1 -КЕШНӘШЕР (2) ■ Еракта - кешнәшер, якында - тешләшер ○ 733 ● 2448 -КЕШНИ (1) ■ Язгы айгыр яткан җирдән кешни ○ 2767 -КЕШТӘККӘ (1) ■ Кеше баласы кештәккә тыксаң да илекмәс, бүре баласы бүреккә салсаң да -илекмәс ○ 14185 -КЕШТӘКТӘ (2) ■ Үзеңнеке үзәктә, кешенеке кештәктә ○ 12077 ● 14208 -КИ (12) ■ Заманың ничек булса, бүркеңне шулай ки ○ 821 ● 865; 4073; 5996; 6228 (2); 8689; 8830; -8841; 8866; 8933; 9054 -КИБӘ (2) ■ Болагы булмаса, үзән дә кибә ○ 353 ● 15858 -КИБӘГЕ (2) ■ Арыш кибәге алдан оча, бодай кибәге төпкә төшә ○ 1525 (2) -КИБӘГЕҢНЕ (1) ■ Кибәгеңне туздырма, күзгә керер ○ 1496 -КИБӘК (7 | 1) ■ Тышы ефәк, эче кибәк ○ 657 ● 1392; 3274; 6467; 9471; 10508; 13698:1; 15689 -КИБӘККӘ (1 | 1) ■ Карт чыпчыкны кибәккә алдый алмассың ○ 4171 ● 4171:1 -КИБӘКЛЕККӘ (1) ■ Килен алдым - кинәндем, кибәклеккә сөялдем ○ 13352 -КИБӘКСЕЗ (3) ■ Орлык кибәксез булмас ○ 1431 ● 4905; 15934 -КИБӘН (9) ■ Күбәдән чүмәлә, чүмәләдән кибән ○ 1290 ● 1466; 3233; 3402; 4680; 5268; 9645; -10454; 17034 -КИБӘНГӘ (3) ■ Чүмәлә көенә кибәнгә үрелмә ○ 1330 ● 1416; 3427 -КИБӘНЕМ (1) ■ Иске кибәнем исән булсын ○ 1493 -КИБӘНЕН (1) ■ Бодай кибәнен арыш саламы белән ябалар ○ 1542 -КИБӘНЕНӘ (1) ■ Күрше кибәненә сәнәк белән күрсәтмә ○ 5187 -КИБӘННӘН (2) ■ Алаша кибәннән өрекмәс ○ 2770 ● 3411 -КИБӘННӘРЕН (1) ■ Берәү, азрак шәһәрдә торып кайткач, печән кибәннәрен: "Бу нинди чәүмәл чекләр?" - дип сораган, ди ○ 5164 -КИБӘР (1) ■ Анаң үлсә, дәрьяң кибәр; атаң үлсә тавың авар ○ 14391 -КИБӘРСЕҢ (1) ■ Хатының яхшы булса, аргамак менәрсең; хатының яман булса, саргаеп кибәрсең ○ 13751 -КИБЕРЛЕК (1) ■ Киберлек - кәрлә сыйфаты, кечелек - бәндә сыйфаты ○ 12011 -КИБЕТ (3) ■ "Көмеш кармакка" кибет балыгы кабар ○ 4499 ● 7886; 7923 -КИБЕТЕНӘ (1) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы -йогар ○ 285 -КИБЕТЕНДӘ (1) ■ Төлке никадәр качса да, барыр җире күрекче кибетендә ○ 2298 -КИГӘВЕН (1) ■ Күзен алган кигәвен кебек ○ 4844 -КИГӘВЕНЕ (1) ■ Ат кигәвене корт түгел, бал җыймый ○ 4757 -КИГӘН (23) ■ Агачның башын киссәң, төбе калыр; икенең берсе үлсә, берсе калыр; ялгызның -үзе үлсә, кеме калыр? Менгән аты, кигән туны ятка калыр ○ 4859 ● 5357; 5383 (2); 7438; 8764; -8777; 8808 (2); 8821; 8836; 8876; 8894 (2); 8903; 8920; 8926 (2); 8999; 9050; 9051; 13339; 13584 -КИГӘНДӘ (3) ■ Ярлының бәйрәме яңа күлмәк кигәндә ○ 7494 ● 14205; 14928 -КИГӘНЕҢНӘН (1) ■ Башыңа кигән бүркең өстеңә кигәнеңнән яхшы булсын ○ 8999 -КИГӘННӘН (1) ■ Дөнья кама кигәннән дә үтә, карап калганнан да үтә ○ 14726 -КИГӘННӘР (1) ■ Кимәгәнне киярсең, кигәннәр өстеңнән төшмәсен ○ 8799 -КИГӘННЕКЕ (1) ■ Ат кемнеке - менгәннеке, тун кемнеке - кигәннеке ○ 2501 -КИГӘНЧЕ (1) ■ Кыш көне җиде җилән кигәнче бер тун ки ○ 865 -КИГЕЗӘ (1) ■ Сүз бозау имезә, йокы козау кигезә ○ 15994 -КИГЕЗМИЛӘР (1) ■ Бер атка ике камыт кигезмиләр ○ 2633 -КИГИЛӘРЕ (1) ■ Көпчәк суга кем белмәс - кигиләре килешмәс ○ 7059 -КИДЕ (3) ■ Бай киде - котлы булсын! Ярлы киде - каян алдың? ○ 7178 (2) ● 8988 -КИДЕМ (2) ■ Итек кидем дип, чабатаны чыгарып ташлама ○ 9048 ● 9156 -КИДЕРӘЛӘР (1) ■ М��гезең зур булса, агач камыт кидерәләр икән ○ 2397 -КИДЕРГӘЧ (1) ■ Тун кидергәч, түнгәк тә туй кодасы булыр ○ 8927 -КИДЕРЕП (1) ■ Ишәккә йөгән орып качыр булмас, куравычка тун кидереп хатын булмас ○ 5807 -КИДЕРЕР (1) ■ Һөнәр: туйдырыр, ат мендерер, тун кидерер ○ 6414 -КИДЕРМИЛӘР (2) ■ Бүрегә бүрек кидермиләр ○ 2172 ● 3202 -КИДЕРСӘҢ (1) ■ Сарыкка эт тиресе кидерсәң дә, бүредән куркыр ○ 3110 -КИДЕРТМИ (1) ■ Сүз күлмәк кидертми ○ 16002 -КИЕГЕ (3) ■ Атның киеге - колан, кәҗәнең киеге - коралай ○ 2226 (2) ● 11320 -КИЕЗ (9 | 1) ■ Дуңгыз кылыннан киез итек басып булмый ○ 2882 ● 5024; 8632; 8687; 9030 (2); -10397, :1; 10484; 14120 -КИЕЗДЕР (1) ■ Оятсызның бите - киездер ите ○ 11277 -КИЕК (5) ■ Ышанган тауда киек юк ○ 197 ● 2041; 2042; 4400; 13061 -киек → арыслан-киек -КИЕККӘ (1) ■ Киеккә үлем сәгате җитсә, туп-туры аучыга чабар ○ 2017 -КИЕКНЕҢ (2) ■ Тотылмаган киекнең йонын йолкымыйлар ○ 2021 ● 13039 -КИЕКСЕЗ (3) ■ Җир чокырсыз булмас, урман киексез булмас ○ 213 ● 1859; 12501 -КИЕКТӘН (1) ■ Киектән курыксаң, урманга барма ○ 2018 -КИЕКЧЕГӘ (1) ■ Ике карчыга сугышкан, киекчегә йон файда ○ 4025 -КИЕЛМӘГӘН (1) ■ Киелмәгән кием тузмый ○ 8784 -КИЕМ (46 | 1) ■ Көзге юлга кием ал, язгы юлга азык ал ○ 892 ● 1170; 4991:2; 5015; 6320; 7202; -7515; 8432; 8673; 8686; 8688; 8689; 8711; 8759; 8760; 8763; 8776; 8780; 8783-8789; 8807; 8816; -8829; 8862; 8877; 8879; 9041; 9042; 9583; 9765; 11201; 11565; 12098; 12711; 13559; 13773; -15130; 15285; 16377; 16598; 16682; 16899 -КИЕМГӘ (3) ■ Киемгә хезмәт итмә, кием сиңа хезмәт итсен ○ 8789 ● 11599; 15317 -КИЕМДӘ (1) ■ Килбәт - киемдә ○ 8798 -КИЕМДӘГЕ (1) ■ Киемдәге керне юып бетерәсең, күңел керен бетерү читен ○ 11162 -КИЕМЕ (12) ■ Кеше аты тирчән, кеше киеме керчән ○ 2658 ● 7441; 7469; 8434; 8781; 8782; 8790; -8791; 8800; 11341; 11393; 15313 -КИЕМЕН (2) ■ Киемен күр дә хәлен күр ○ 8792 ● 8821 -КИЕМЕҢ (3) ■ Киемең киң булганчы күңелең киң булсын ○ 11164 ● 11379; 16599 -КИЕМЕҢӘ (1) ■ Киемеңә карап каршы алалар, акылыңа карап озаталар ○ 8793 -КИЕМЕҢНЕ (3) ■ Юлга чыксаң, кышкы киемеңне калдырма ○ 6848 ● 11165; 12176 -КИЕМЛЕГӘ (1) ■ Ялангачка яз яхшы, киемлегә көз яхшы ○ 995 -КИЕМЛЕГЕҢ (1) ■ Өскә - киемлегең, тамакка - туемлыгың булсын ○ 8837 -КИЕМЛЕКТӘН (1) ■ Үзе әдәмлектән чыкканның киеме киемлектән чыгар ○ 11341 -КИЕМНЕ (14) ■ Бай капкасы тимерле, өзә, йолка киемне ○ 7171 ● 8783; 8794; 8795; 8803; 8826; -8830; 8838; 8854; 8863 (2); 8873; 11600; 14919 -КИЕМНЕҢ (2) ■ Ертык киемнең ямарлыгы калмаса, үзе ямауга китәр ○ 8855 ● 8864 -КИЕМСЕЗ (1) ■ Эчтән азыксыз, тыштан киемсез ○ 8847 -КИЕН (1) ■ Ике чабата бер кием, теләсәң кайсын киен ○ 9042 -КИЕНӘ (1) ■ Көтүче хатыны кич киенә, ди ○ 13667 -КИЕНГӘН (2) ■ Алдан аягын киенгән алга чыгар ○ 6726 ● 10878 -КИЕНГӘНГӘ (1) ■ Шәһәр кызы киенгәнгә авыл кызы сөенгән ○ 5242 -КИЕНДЕРӘ (3) ■ Киндер ыстаны киендерә, чүпләме күзне сөендерә ○ 1550 ● 8691; 8716 -КИЕНДЕРСӘҢ (2) ■ Киендерсәң, бүкән төбе дә чибәрләнә ○ 8796 ● 8797 -КИЕНДЕРҮ (1) ■ Кыл чабата киендерү ○ 9079 -КИЕНЕР (2) ■ Тавис киенер дә ясаныр, аккош коеныр да сыйпаныр ○ 4120 ● 13912 -КИЕНСӘ (3) ■ Бай, ертык киенсә дә, - бай ○ 7169 ● 13099 (2) -КИЕП (5) ■ Калфакны кантарда киеп булмый ○ 9009 ● 9052; 10043; 13311; 13924 -КИЕРГЕ (1) ■ Кирәкмәгән киерге иртәгә кирәгер ○ 8693 -КИЕРДЕМ (1) ■ Бастым - киез булды, киердем - киез итек ○ 9030 -КИЕРЕЛЕП (1) ■ Каенана кайкаеп тормас, килен киерелеп тормас ○ 14607 -КИЕРЕП (1) ■ Үз өең үзеңә ирек, утыр түшеңне киереп ○ 8348 -КИЕРМӘ (1) ■ Җәяңне бик киермә - сындырырсың ○ 5687 -КИЕРТМӘ (1) ■ Кипкән кисмәккә кыршау киертмә ○ 9931 -КИЕРТМИЛӘР (3) ■ Айга күлмәк киертмиләр ○ 19 ● 10911; 11240 -КИЕРТҮ (2) ■ Чабак колакчын киертү ○ 9027 ● 10487 -КИЗӘК (1) ■ Турбы тулганда кизәк табылды ○ 9968 -КИЗӘНГӘЧ (1) ■ Кизәнгәч - сук ○ 5585 -КИЗӘНСӘҢ (1) ■ Бер бал кортына кизәнсәң, унысы сиңа ташланыр ○ 4725 -КИКЕРГӘН (1) ■ Бер керән ашап, ике атна кикергән ○ 1630 -КИКРЕГЕ (1) ■ Әтәчнең күрке - кикреге дә койрыгы ○ 4384 -КИКРИКҮК (2) ■ Тавык "кикрикүк" дигән белән әтәч булмас ○ 4308 ● 4393 -КИЛ (5) ■ Ялкауга: "Әйдә эшкә барыйк", - дигәч, "Хәлем юк", - дигән. "Кил ашарга", - дигәч, -"Кайда минем тәти кашык?" - дигән ○ 6596 ● 8293; 10060 (2); 10074 -КИЛӘ (79) ■ Каз килсә - яз килә ○ 845 ● 848; 1217 (2); 1474; 2521; 3456 (2); 3520; 3600; 4117; -4243; 4383; 4808; 5662; 5866; 5910; 5925 (3); 6225; 6604; 6785; 7269; 7338; 7678; 7790; 7818; -7930; 8116; 8177; 8195; 8937; 9394; 9674; 10080; 10116; 10155; 10169; 10196; 10630; 11118; -11223; 11224; 11268; 11716; 11947; 12322 (2); 12851 (2); 12963; 13191 (2); 13193; 13272 (2); -13361 (3); 13362 (3); 13405 (2); 14083; 14261; 14606; 14609; 14750; 14814; 14823; 14827; 15191; -15309; 15422; 16555; 16845; 17011 -килә → чаба-килә -КИЛӘ-КИЛӘ (5) ■ Ерактагы чап була, килә-килә чак була ○ 685 ● 2417; 3118; 3240; 5159 -КИЛӘП (2) ■ Килгән җире киләп җебедәй, килмәгән җире киле сабыдай ○ 8690 ● 8737 -КИЛӘСЕ (4) ■ Киләсе көннең билгесе юк, үткән көннең кайгысы юк ○ 857 ● 7369; 10255; 14909 -КИЛӘЧӘГЕНӘ (1) ■ Байлыгына багып чыкма, киләчәгенә багып чык ○ 13132 -КИЛӘЧӘК (1) ■ Киләчәк тавыктан килгән күкәй яхшы ○ 4283 -КИЛӘЧӘККӘ (1) ■ Үткәннәрдән гыйбрәт ал, киләчәккә үрнәк бул ○ 1006 -КИЛБӘТ (1) ■ Килбәт - киемдә ○ 8798 -КИЛБӘТЕ (1) ■ Килбәте нинди - күләгәсе шундый ○ 10767 -КИЛБӘТЕН (1) ■ Килбәтен күргәч, өрәк өркер ○ 10730 -КИЛБӘТЛЕ (2) ■ Килбәтле кыз килен булгач күренер ○ 13350 ● 13359 -КИЛБӘТСЕЗ (2) ■ Буе-сыны килбәтсез, сөйләр сүзе хикмәтсез ○ 10826 ● 13360 -КИЛГӘН (74 | 1) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 748; -749 (2); 756 (2); 825; 896 (2); 1197; 1198; 3037; 3173; 3313; 3907:1; 4155; 4283; 4344; 4784; -4922 (2); 5043; 5096; 5365; 5464 (2); 5574; 6401; 6895; 7132; 7330; 7331; 7508; 7800; 7841 (2); -8629 (2); 8690; 9712; 10057 (2); 10071 (2); 10075; 10081; 10150 (2); 10161; 10185-10187; 10212; -10820; 11014; 11223; 12436; 12645; 12875; 13097; 13695; 14372; 14782; 14934; 15150; 15573; -15731 (2); 16381; 16505; 16623; 16736 (2); 16916; 16945 -КИЛГӘНГӘ (4) ■ Ай да килгәнгә аяк, көн дә килгәнгә таяк ○ 750 (2) ● 10054 (2) -КИЛГӘНДӘ (17) ■ Дус дус өчен мал бирер, яу килгәндә җан бирер ○ 5360 ● 5552; 5667; 6446; -6997; 7338; 8318; 9735; 10145; 10210; 12437; 12900; 13373; 14783; 14807; 14827; 16015 -КИЛГӘННӘР (1) ■ Былазау белән этләч - пар килгәннәр инде ○ 6622 -КИЛГӘННЕ (6) ■ Тилегә буш килгәнне исерек түләп алган, ди ○ 9843 ● 10076; 15609; 15725 (2); -КИЛГӘННЕҢ (5) ■ Төстән килгәннең төсе башка ○ 5065 ● 9624 (2); 10188 (2) -КИЛГӘНСЕҢ (1) ■ Әйрән сорап килгәнсең - чиләгеңне яшермә ○ 8191 -КИЛГӘНЧЕ (5) ■ Ишек алдыннан дау килгәнче өй артыннан яу килсен ○ 8604 ● 10077; 10673; -13402; 15213 -КИЛГӘЧ (7 | 1) ■ Ерактагы кояш җылы була, якынга килгәч чак була ○ 27 ● 685:2; 2498; 2973; -7978; 10077; 13404; 13416 -КИЛДЕ (13) ■ Ялкауга ял килде ○ 6629 ● 8055 (2); 12230 (2); 13291; 13417 (2); 14627 (2); 14630; -14796; 17005 -КИЛДЕМ (6) ■ Килдем тау аша, күп сөйләшмим - тешем камаша ○ 228 ● 1578; 8131; 8221; -13428 (2) -КИЛЕ (6) ■ Килгән җире киләп җебедәй, килмәгән җире киле сабыдай ○ 8690 ● 9930; 11639; -13800 (2); 15717 -КИЛЕГӘ (5) ■ Килегә салып су төймиләр ○ 399 ● 1559; 9929; 9971; 11668 -КИЛЕН (63 | 3) ■ Көзге көн - кияү акылы, язгы көн - яшь килен йөзе ○ 888 ● 13096; 13112; -13122; 13264 (2); 13341; 13342, :1; 13344 (3); 13345 (2); 13346; 13350; 13351 (2); 13352-13356; -13357, :1, :2; 13358-13360; 13361 (2); 13362 (2); 13363-13371; 13381; 13384; 13386; 13387; -13389; 13390; 13392; 13394-13398; 13400; 13401; 13421; 13517; 13942; 14428; 14598; 14605; -14607; 14619; 14642; 14647 -КИЛЕНГӘ (6) ■ Китек салма - киленгә ○ 13378 ● 13379; 13383; 13384; 14619; 14620 -КИЛЕНДӘ (1) ■ Килендә дә бар, кимпердә дә бар ○ 13372 -КИЛЕНДӘШ (1) ■ Китап - якын сердәш, ялкаулык - яман килендәш ○ 16604 -КИЛЕНДӘШНЕҢ (1) ■ Ике көндәшнең башы бер мендәргә сыя, ике килендәшнең башы бер -мендәргә сыймый ○ 13348 -КИЛЕНЕ (5) ■ Байның килене булганчы, ярлы кызы булсамчы ○ 7283 ● 13349; 13377; 14612; -КИЛЕНЕМ (8) ■ Кызым, сиңа әйтәм, киленем, син тыңла ○ 13113 ● 13385 (2); 13399; 13425; -14138; 14634; 14639 -КИЛЕНЕН (1) ■ Киленен яратмаган каенана аш утыртканда намазга керешер ○ 14621 -КИЛЕНЕҢ (2) ■ Заманы үтсә, таш киленең дә төбе төшә ○ 9894 ● 14160 -КИЛЕНЕҢНЕҢ (1) ■ Кияүнең начарлыгын кызыңнан күр, киленеңнең начарлыгын үзеңнән -күр ○ 13423 -КИЛЕН-КИРТӘ (2) ■ Ашап калыйк үлгәнче, килен-киртә килгәнче ○ 13402 ● 13403 -КИЛЕННӘР (3) ■ Көз көне - яшь кияүләр акылы, яз көне - яшь киленнәр акылы ○ 885 ● 13375; -КИЛЕННӘРНЕҢ (1) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен сындырам" ○ 969 -КИЛЕННЕ (2) ■ Киленне - килгәндә, келәмне җәйгәндә макта ○ 13373 ● 13404 -КИЛЕННЕКЕ (2) ■ Килен таянып төшкән мал киленнеке була ○ 13366 ● 13382 -КИЛЕННЕҢ (6) ■ Балыкның - ике күзе, киленнең бер күзе сукыр ○ 13343 ● 13347; 13374; -13380; 13393; 14570 -КИЛЕНЧӘК (1) ■ Хатын бала тапмыйча, киленчәк аты китмәс ○ 13391 -КИЛЕП (21 | 1) ■ Бер кара тургай килеп, яз башын китерми ○ 771 ● 1700; 3340; 3533; 3838; -4018 (2); 4266; 5172 (2); 6255; 6720:1; 10822; 11003; 11163; 11601; 13795; 14631; 15460; 15943; -15999; 16856 -КИЛЕР (41) ■ Язган булса язга килер, язмаган булса көзгә килер ○ 1063 (2) ● 1184; 1439; 1590; -2278; 2419; 2898; 3313; 4069; 4260; 4469; 4517; 5743 (2); 5838 (2); 6002; 6201 (2); 6730; 9374; -10100; 10452 (2); 10966; 12043; 12326; 13281; 14357; 14451; 14554 (2); 14597 (2); 14906; -14916 (2); 16150; 16637; 16779 -КИЛЕРМЕН (1) ■ Рәхмәт сыйга-хөрмәткә, кич килермен калган үрдәккә ○ 10215 -КИЛЕСЕ (2) ■ Өй артында килесе, килесе янында тилесе ○ 11777 (2) -КИЛЕСЕНӘ (1) ■ Исәбенә күрә хисабы, килесенә күрә кисабы ○ 7910 -КИЛЕШ (2) ■ Ат бер юлга күнеп алса, йоклаган килеш тә йөри ○ 2488 ● 10406 -КИЛЕШӘ (15 | 2) ■ Көтүче белән бүре бервакытта да килешә алмый ○ 2376 ● 4261; 5591; 9010; -9057; 10679, :1, :2; 10682 (2); 12017; 12906; 13001; 15182 (2); 16056; 16790 -КИЛЕШЕ (3) ■ Атна кичнең килеше чәршәмбедән билгеле ○ 761 ● 883; 909 -КИЛЕШЕН (1) ■ Ләкләкнең килешен сорама, китешен сора ○ 4070 -КИЛЕШЕР (4) ■ Баткак бакага килешер ○ 113 ● 1609; 9548; 16359 -КИЛЕШЕРГӘ (1) ■ Талашсаң килешергә юл калдыр ○ 16058 -КИЛЕШКӘН (2) ■ Сабанда килешкән ындырда сугышмас ○ 1434 ● 8152 -КИЛЕШКӘНДӘ (1) ■ Үткәндә аша, килешкәндә ки ○ 8841 -КИЛЕШМӘГӘН (1) ■ Килешмәгән каенанага борының белән җир сөрсәң дә ярамассың ○ 14622 -КИЛЕШМӘГӘННЕҢ (1) ■ Төсе килешмәгәннең эше килешми ○ 10699 -КИЛЕШМӘС (5) ■ Сыерга ияр килешмәс ○ 3201 ● 3605; 7059; 9691; 16352 -КИЛЕШМИ (5 | 1) ■ Биисе килмәгән аюга көй килешми ○ 2101 ● 3205; 8919; 9015; 10699; -16352:1 -КИЛЕШТЕРҮЧЕ (1) ■ Илне килештерүче - тунга төймә тегүче ○ 4982 -КИЛМӘ (1) ■ Әдәпсез хуҗага кунак булып килмә ○ 10198 -КИЛМӘГӘН (12) ■ Килмәгән болыт, яумаган яңгырга чиләк тотмыйлар ○ 1109 ● 1110; 2101; -2625; 5694; 6356; 6489; 8690; 10101; 15988; 16249; 16945 -КИЛМӘГӘНГӘ (2) ■ Кулыңнан килмәгәнгә телең белән сүз бирмә ○ 15911 ● 16352 -КИЛМӘГӘНДӘ (2) ■ Күрәсең килмәгәндә кибән дә күренми ○ 10454 ● 16052 -КИЛМӘГӘННӘН (1) ■ Бер кеше килмәгәннән базар тукталмый ○ 7889 -КИЛМӘГӘННЕҢ (1) ■ Эшлисе килмәгәннең эче авыртыр ○ 6203 -КИЛМӘК (3) ■ Килмәк - күңел, кайтмак - рәхәт ○ 10078 ● 14907; 15384 -КИЛМӘКЧЕ (1) ■ Чүпрәкчедән күрмәкче чүлмәкче дә килмәкче ○ 9993 -КИЛМӘС (17) ■ Сарымсак ашамаганның авызыннан ис килмәс ○ 1612 ● 2636; 3967; 3970; 6033; -6466; 7369; 7501; 11720; 12031; 12118 (2); 12326; 14635; 15988; 16491; 16637 -КИЛМӘСӘ (13) ■ Ише килмәсә, төсе килми ○ 580 ● 2419; 2961; 5447; 6604; 7930; 9289; 9930; -10254; 11947; 12145; 12357; 14906 -КИЛМӘСӘҢ (1) ■ Син килмәсәң, эчем күгәрә ○ 10845 -КИЛМӘСЕН (1) ■ Кунак килсен, каза килмәсен ○ 10102 -КИЛМӘҮ (1) ■ Чама чамага туры килмәү ○ 8069 -КИЛМЕШӘК (2) ■ Килмешәк эткә хәерче дә хуҗа ○ 3495 ● 11163 -КИЛМИ (30) ■ Идел суы да барып алмыйча килми ○ 386 ● 580; 582 (2); 859; 3561; 4177; 4211; -5447; 6392; 6676; 6677; 7102; 10254; 10794 (2); 10915; 11385; 11971; 12505; 13066; 14809; -14816; 14836; 14887; 15104; 15417; 15419; 15421; 16555 -КИЛСӘ (113 | 2) ■ Иңе килсә - буе килми, буе килсә - иңе килми ○ 582 (2) ● 845; 899; 1103; 1763; -1828; 2259; 2485; 2764; 2874 (2); 3423; 3432; 3433; 3600; 3610; 3969; 4243; 4446; 4458; 4904; -5161; 5173; 5204; 5258; 5280; 5416; 5418; 5459; 5526; 5637; 5756 (2); 6084; 6303 (2); 6326; -6490; 6674; 7033; 7047 (2); 7052; 7056; 7683; 8301; 8419; 9264; 9374; 9826; 9930; 10065 (2); -10079; 10084; 10103-10110; 10195; 10953; 11982; 12144; 12361; 12438; 12455-12458; 12673; -12841; 12952; 13178; 13194; 13205; 13388; 13599; 13627; 13641 (2), :1 (2); 13754; 13777; 13976; -14344; 14483; 14526; 14617 (2); 14643 (2); 14645 (2); 14697 (2); 14792; 14814; 14823; 15031 (2); -15070 (2); 15071; 15678 (2); 15862; 16022; 16200; 17011 -КИЛСӘМ (1) ■ Килсәм кунак, китсәм ерак ○ 10211 -КИЛСӘҢ (5 | 1) ■ Ерактагы кояш җылы була, якын килсәң пешерә ○ 27:2 ● 2457 (2); 10060; -12134 (2) -КИЛСЕН (6 | 1) ■ Тавыкның астына күкәй куймасаң, чебеш кайдан килсен ○ 4331 ● 6730:1; -8604; 10102; 10255; 15153; 15573 -КИЛҮ (8) ■ Бер каз килү белән яз булмас ○ 769 ● 4143; 5228; 9625; 10038; 10350; 15355; 16704 -КИЛҮЕ (1) ■ Кунакның килүе үзеннән, китүе хуҗадан ○ 10142 -КИМ (10 | 2) ■ Ким артыр, тулы кайтыр ○ 586 ● 589; 1937; 9400; 13357, :1, :2; 13375; 13533; -14276; 14904; 16251 -КИМӘ (8) ■ Кантарда калфак кимә, яз көне бүрек кимә ○ 844 (2) ● 8780; 8873; 9057; 12711; -13375 (2) -КИМӘГӘН (1) ■ Тун кимәгән тун кисә, кага-кага туздырыр ○ 8928 -КИМӘГӘННЕ (1) ■ Кимәгәнне киярсең, кигәннәр өстеңнән төшмәсен ○ 8799 -КИМӘС (1) ■ Суыкка туңмаган җылыны кимәс ○ 1127 -КИМЕ (1) ■ Яман-яхшы булса да, беткән эшнең моңы юк, бетергән ирнең киме юк ○ 6260 -КИМЕК ( | 1) ■ Кирәкмәс балта кимек чабарга ярый ○ 1974:1 -КИМЕКЛЕ (1) ■ Ир икмәге - ирекле, ашый белсәң - кимекле ○ 13486 -КИМЕКНЕҢ (1) ■ Кимекнең матурлыгы - җилек, кешенең матурлыгы - акыл ○ 11602 -КИМЕМӘС (4) ■ Бер тамчыдан диңгез артмас, бер тамчыдан кимемәс ○ 350 ● 1624; 3609; 4630 -КИМЕМИ (1) ■ Өмет үлмәсә, ризык кимеми ○ 9404 -КИМЕНДӘ (1) ■ Ай кимендә артыр, тулысында кайтыр ○ 6 -КИМЕР (1) ■ Аш - капкан саен кимер, сүз - әйткән саен артыр ○ 15771 -КИМЕРӘ (3) ■ Арыслан үлгәннән соң, азу тешен тычканнар кимерә, ди ○ 2051 ● 3019; 11273 -КИМЕРЕП (1) ■ Комсыз тау кимереп диңгез суын эчсә дә туймас ○ 11860 -КИМЕРЕР (2) ■ Тычкан песи бәйләп куйган җепне кимерер ○ 3413 ● 3415 -КИМЕРСӘҢ (1) ■ Шикәрне кайсы ягыннан кимерсәң дә тәмле ○ 9381 -КИМЕРСЕН (1) ■ Кәҗәсе тал кимерсен, егете идән җимерсен ○ 12896 -КИМЕРТӘ (1) ■ Икмәк югы ямандыр, каты-коты кимертә; хатын югы ямандыр, әллә кемне -сөйдертә ○ 13643 -КИМЕРТЕР (1) ■ Икмәк югы ямандыр, каты-коты кимертер ○ 9212 -КИМИ (5) ■ Сыерның тубыгына су тисә, сөте кими ○ 3218 ● 6837; 8137; 9152 (2) -КИМИЛӘР (1 | 2) ■ Бер ташлаган чабатаны яңадан кимиләр ○ 9036 ● 9036:1, :2 -КИМЛЕК (2) ■ Барлыкта тарлык юк, киңлектә кимлек юк ○ 7572 ● 12032 -КИМНЕҢ (1) ■ Кимнең ташуы бар, ташуның кайтуы бар ○ 587 -КИМПЕРДӘ (1) ■ Килендә дә бар, кимпердә дә бар ○ 13372 -КИМСЕНМӘ (1) ■ Тимтенсәң дә кимсенмә ○ 14949 -КИМҮДӘН (1) ■ Яшь ай кимүдән курыкмас ○ 74 -КИМЧЕЛЕГЕ (1) ■ Сөйгәнеңнең артыклыгы була, кимчелеге булмый ○ 12751 -КИМЧЕЛЕГЕН (2) ■ Хатыныңның кимчелеген анаң яхшы белер ○ 13755 ● 13825 -КИМЧЕЛЕК (1) ■ Аз ялкаулык күпкә китәр, аз кимчелек зурына илтәр ○ 6444 -КИМЧЕЛЕКСЕЗ (1) ■ Гүзәл дә кимчелексез булмый ○ 10660 -КИНӘ (5) ■ Дөя кинә саклар ○ 2916 ● 5364; 12272; 12524; 12608 -КИНӘЛЕ (1) ■ Кинәле кеше - инәле кеше ○ 12525 -КИНӘНГӘН (4) ■ Тавис кошы койрыгына баккан - кинәнгән, аягына бакса - җирәнгән, ди -○ 4122 ● 4220; 9240; 13169 -КИНӘНДЕМ (2) ■ "Кинәндем дә куандым, тиле улыма кыз алдым". - "Бирдем исә котылдым -синекеннән биш битәр" ○ 13179 ● 13352 -КИНӘНДЕРГӘН (1) ■ Белмәгән эше юк, кинәндергән төше юк ○ 6435 -КИНӘНЕП (1) ■ "Атаң кинәнеп йөк артыннан бара", - дип әйтте, ди, бер хатын, ире төнлә -печән белән Казанга киткәч, үзе тышка чыгып туңып кергәч ○ 13796 -КИНӘНЕР (2) ■ Карга казганыр, тилгән кинәнер ○ 3957 ● 5376 -КИНӘНЕРСЕҢ (1) ■ Бер имгәнсәң, бер кинәнерсең ○ 6042 -КИНӘНЕЧ (1) ■ Иген төбе - кинәнеч ○ 1397 -КИНӘСЕ (3) ■ Энәсе белән кинәсе тел очында ○ 8752 ● 12384 (2) -КИНӘТ (3) ■ Агачны кинәт бөксәң шарт сынар ○ 1884 ● 7368; 13987 -КИНӘЧЕЛ (1) ■ Яман кеше - кинәчел ○ 12219 -КИНДЕР (18) ■ Бер кояшта киндер киптергәннәр ○ 91 ● 1550-1553; 8324; 8691; 8692; 8725; -8728; 8732; 8733; 8797; 8828; 8904; 8908; 12074; 14315 -КИНДЕРАШ (3) ■ Киндердән киндер дә була, киндераш та була ○ 1553 ● 8692; 12786 -КИНДЕРӘ (1) ■ Иске чабатага яңа киндерә үргән ○ 9078 -КИНДЕРӘДӘН (1) ■ Елан чаккан кеше киндерәдән куркыр ○ 4606 -КИНДЕРӘСЕ (1) ■ Чабатасына күрә киндерәсе ○ 9065 -КИНДЕРӘСЕН (1) ■ Ялкау киндерәсен ураганчы, тырыш эшен бетерер ○ 6572 -КИНДЕРДӘН (4) ■ Киндердән киндер дә була, киндераш та була ○ 1553 ● 1554; 8692; 16026 -КИНДЕРЕ (1) ■ Акка тук, печмәгә киндере юк ○ 9420 -КИНДЕРНЕ (1) ■ Киндерне башлау белән бетерү кебек ○ 8738 -КИҢ (54) ■ Кара җирнең карыны киң ○ 125 ● 589-591; 592 (2); 615; 694; 854; 878; 1852; 1937; -4926; 5015; 5081; 5405; 5480; 5879; 6943; 7020; 7057 (2); 7110; 7264; 7334; 7422; 7601; 8227; -8238; 8292; 8688; 8909; 9708; 11098; 11122; 11164 (2); 11208; 11209; 11230-11232; 11237; -11301; 11958; 12918; 13016; 13376; 13559; 14747; 15388; 15903 (2); 16377 -КИҢӘШ (18) ■ Ике киңәш бер булса, илле егет йө�� була ○ 4909 ● 4912 (2); 4998; 5013; 5671 (2); -8910; 9561; 11459; 11512; 11543 (2); 11547 (2); 14346; 16595; 16690 -КИҢӘШЕ (1) ■ Хатын киңәше ханга ярый ○ 13716 -КИҢӘШЕН (1) ■ Кеше киңәшен ишет, үз акылың белән эш ит ○ 5011 -КИҢӘШЕҢНЕ (1) ■ Сереңне бер генә кешегә сөйлә, киңәшеңне мең кешегә ит ○ 12546 -КИҢӘШЕП (2) ■ Киң киңәшеп ертылыр, тар тартышып ертылыр ○ 590 ● 15419 -КИҢӘШКӘ (2) ■ Халык күплеге эшкә ярар, киңәшкә ярамас ○ 5074 ● 14339 -КИҢӘШКӘН (1) ■ Киңәшкән үкенмәс ○ 5014 -КИҢӘШЛЕ (5) ■ Киңәшле ил азмас, киң кием тузмас ○ 5015 ● 5016; 12960; 13270; 13559 -КИҢӘШМӘ (1) ■ Ерактан киңәшмә, якыннан сөйләшмә ○ 689 -КИҢӘШСЕЗ (1) ■ Киңәшсез эш тарыкмый ○ 6087 -КИҢӘШТӘ (1) ■ Симез - табакта, дус киңәштә беленә ○ 5474 -КИҢӘШТӘН (1) ■ Акылдан зур байлык, наданлыктан зур ярлылык, киңәштән зур таяныч юк -○ 11421 -КИҢӘШҮ (1) ■ Бүрек белән киңәшү ○ 9023 -КИҢГӘ (2) ■ Маңгае киңнән түңелмә, иңсәсе киңгә үрелмә ○ 10289 ● 14747 -КИҢДЕР (1) ■ Туган телем - иркә гөлем, киңдер сиңа күңел түрем ○ 15630 -КИҢЛЕГЕ (1) ■ Өең тар булса, дөнья киңлеге беленмәс ○ 8316 -КИҢЛЕГЕНДӘ (1) ■ Аягыңдагы итегең тар булса, дөньяның киңлегендә ни файда ○ 9029 -КИҢЛЕГЕННӘН (1) ■ Хатының яман булса, йортың тынычлыгыннан ни файда; итегең тар -булса, дөньяның киңлегеннән ни файда ○ 13750 -КИҢЛЕКТӘ (2) ■ Киңлектә тарлык юк ○ 593 ● 7572 -КИҢНӘН (1) ■ Маңгае киңнән түңелмә, иңсәсе киңгә үрелмә ○ 10289 -КИҢНЕҢ (1) ■ Холкы киңнең тереклеге киң ○ 11301 -КИҢЧЕЛЕК (2) ■ Тарчылык булмыйча, киңчелек булмый ○ 616 ● 7371 -КИПКӘН (6) ■ Кипкән җимеш күк куырылган ○ 1847 ● 1917; 4541; 5101; 9931; 13964 -КИПКӘНЧЕ (2) ■ Балыкның байлыгы - итәк-җиңең кипкәнче ○ 4467 ● 12384 -КИПМӘГӘН (2) ■ Борын асты кипмәгән ○ 10622 ● 10639 -КИПМӘС (4) ■ Уңганнан тир кипмәс, ялкаудан чир китмәс ○ 6534 ● 6561; 11837 (2) -КИПМИ (3) ■ Бер тамчы су, диңгезгә төшсә, кипми ○ 349 ● 6524; 14920 -КИПТЕРӘ (3) ■ Сусыз юа, җилсез киптерә ○ 532 ● 7476; 9085 -КИПТЕРГӘН (2) ■ Күп типтергән - үзен киптергән ○ 9840 ● 10859 -КИПТЕРГӘННӘР (1) ■ Бер кояшта киндер киптергәннәр ○ 91 -КИПТЕРДЕК (1) ■ Чыландык та киптердек, яңгыр безне нишләтсен ○ 1230 -КИПТЕРЕП (1) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 -КИПТЕРМӘ (1) ■ Идел кичмичә аягыңны киптермә ○ 383 -КИПТЕРҮ (1) ■ Бер кояшта киндер киптерү ○ 8733 -КИРӘГӘГӘ (1) ■ Кәҗә тиресен кирәгәгә тарт, күнчегә сат ○ 3039 -КИРӘГЕН (3) ■ Базарга һәркем барыр, үзенең кирәген алыр ○ 7879 ● 12471; 16565 -КИРӘГЕНӘ (2) ■ Акча бездә күп түгел, кирәгенә юк түгел, килә тора, китә тора, кирәгенә җитә -тора ○ 7818 (2) -КИРӘГЕННӘН (1) ■ Кешәнле ат кирәгеннән ары йөрмәс ○ 2660 -КИРӘГЕҢӘ (1) ■ Кирәкмәсне алсаң, кирәгеңә зар булырсың ○ 7925 -КИРӘГЕҢНЕ (2) ■ Кирәгеңне тырнап-казынып табарга тавыктан өйрән ○ 4284 ● 7924 -КИРӘГЕР (1) ■ Кирәкмәгән киерге иртәгә кирәгер ○ 8693 -КИРӘК (130 | 4) ■ Кирәк таш кулга эләкми ○ 133 ● 134; 165 (2); 403:1; 638; 647; 702; 1353; 1392; -1592 (2); 1663; 1922; 1974:2; 2019 (2); 2469; 2585; 2938; 3012; 3111; 3528; 3790; 4462; 4835; -4914; 5189; 5487; 5639; 5737 (2); 5883; 6395 (2); 6403; 6408 (2); 6431; 6493 (2); 6496; 6497; -7214; 7504; 7510 (2); 7618, :1, :2; 7710; 7935; 8044 (3); 8045 (3); 8273 (2); 8281 (2); 8521; 8620; -8633; 8991; 8994; 9187 (2); 9288 (2); 9442 (2); 9542 (2); 9695; 9956 (2); 10286; 10563; 10641; -10691 (2); 10776; 10924; 11281 (2); 11464; 11493 (2); 11503; 11561; 11596; 11615 (2); 12034; -12271; 12368; 12435; 12723 (2); 12925 (2); 13124 (2); 13204; 13214 (2); 14172; 14510 (2); 14737; -14799 (2); 14843; 14910; 14911; 14943; 15013 (2); 15079 (2); 15360; 15609; 15618; 15629; 15802; -15803; 15851; 15918; 16443; 16770; 16774; 17035 -КИРӘКЛЕ (4) ■ Кирәкле кишер яфрагы ○ 1633 ● 2661; 8303; 11082 -КИРӘКМӘГӘН (4) ■ Кирәкмәгән балтасап җиде елдан соң кирәк була, ди ○ 1922 ● 1923; 7895; -КИРӘКМӘГӘННЕ (1) ■ Кирәкмәгәнне алсаң, кирәгеңне сатарсың ○ 7924 -КИРӘКМӘС (2 | 2) ■ Кирәкмәс балта кимек чабарга ярый ○ 1974:1 ● 1974:2; 2534; 15884 -КИРӘКМӘСНЕ (1) ■ Кирәкмәсне алсаң, кирәгеңә зар булырсың ○ 7925 -КИРӘКМИ (36) ■ Кояш чыккач ай кирәкми ○ 41 ● 2175; 2793; 2808; 4063; 4925; 7393; 7453; -7824; 8241; 8486; 9360; 9392; 11556; 11577; 11652; 12178; 12202; 13225 (2); 13590; 13747 (2); -13752; 14060; 14805; 14824 (2); 15044; 15297; 15847; 16089; 16116; 16776; 16912; 17036 -КИРӘКНЕҢ (1) ■ Кирәкнең кыйммәте юк ○ 7926 -КИРӘМӘТКӘ (1) ■ Тәңрегә әйткән, кирәмәткә биргән ○ 16891 -КИРЕ (39 | 2) ■ Ай бер тулышканнан соң кире кайтыр ○ 4 ● 154; 339; 361; 805; 1193; 2038; 2420; -3474; 3933; 4027; 4408; 4592; 5540; 5543; 6068; 6269; 7429; 8023; 8332; 9138; 9237; 9389; -10551, :1, :3; 11854; 11855; 12015; 14972; 15004; 15376; 15434; 15729; 15765; 15817; 15885; -16145; 16216; 16218; 16219 -КИРЕГӘ (5) ■ Җаена сыпырсаң - юрга булыр, кирегә сыпырсаң - чыгымчы булыр ○ 2813 -● 3361; 6163; 13377; 16749 -КИРЕЛӘНСӘ (2) ■ Яз киреләнсә кыштан яман ○ 977 ● 3029 -КИРЕЛЕК (1) ■ Һәр кешенең сүзенә ышану - ахмаклык, һичкемгә ышанмау - кирелек ○ 16260 -КИРЕНЕ (1) ■ Уңны белми, кирене куймый ○ 740 -КИРЕНЕҢ (1) ■ Күңелләре киренең туннары тире ○ 11879 -КИРЕРӘК (1) ■ Карт юләр яшь юләрдән кирерәк була ○ 11588 -КИРПЕЧ (2) ■ Ялгыз агач урман булмас, ялгыз кирпеч курган булмас ○ 1709 ● 5794 -КИРТӘ (8) ■ Озын булса - киртә булыр, кыска булса - тәртә булыр ○ 611 ● 2558; 4174; 8593; -8641; 11855; 13377; 16642 -киртә → килен-киртә -КИРТӘДӘ (2) ■ Сыерым юк киртәдә, кайгым юк иртәгә ○ 3252 ● 8908 -КИРТӘДӘН (1) ■ Иртәгә калган эш - киртәдән качкан мал ○ 6061 -КИРТӘЛӘ (1) ■ Иртәгәне алдан киртәлә ○ 841 -КИРТӘЛӘГӘН (1) ■ Аты юк абзар киртәләгән ○ 2595 -КИРТӘЛЕ (1) ■ Киртәле кибәнгә мал тими ○ 1416 -КИРТӘЛЕК (1) ■ Иркәлек - кеше булуга киртәлек ○ 11836 -КИРТӘНЕ (1) ■ Куш казык киртәне тота ○ 8621 -КИРТӘСЕ (1) ■ Китәсе малның киртәсе юк ○ 7370 -КИРТӘСЕНӘ (1) ■ Ялганчының киртәсенә дә инаныч юк ○ 16169 -КИРТЕП ( | 1) ■ Колакка киртеп кую ○ 10487:2 -КИРТҮ ( | 1) ■ Колакка киртү ○ 10487:1 -КИС (9 | 3) ■ Агач киссәң озын кис, чаба-килә кыскарыр ○ 1879 ● 1879:1, :1; 2806; 5414, :1; 8015; -8673; 8688; 8727; 9667; 10085 -КИСАБЫ (1) ■ Исәбенә күрә хисабы, килесенә күрә кисабы ○ 7910 -КИСАП (5) ■ Кыл да сыймый, кисап та тукрамый ○ 2441 ● 8038; 9971; 13362; 15717 -КИСӘ (16) ■ Җил кайсы яктан исә, ул да шул яктан кисә ○ 1241 ● 1900 (2); 1914; 2157; 2953; -6452; 7441; 8928; 9406; 11797; 12977; 13109 (2); 14211; 14410 -КИСӘВЕ (1) ■ Уты сүнсә дә кисәве кала ○ 8534 -КИСӘВЕҢ (1) ■ Агай-энең сау булса - әдәм тимәс, кисәвең озын булса - кулың көймәс ○ 14552 -КИСӘГЕ (1) ■ Кисәге булса, исәбе булыр ○ 588 -КИСӘГЕМ (1) ■ Байның кызы бай кебек, өйрәнмәгән тай кебек, ярлы кызы, җан кисәгем, йомарлаган май кебек ○ 7287 -КИСӘК (4) ■ Күпкә кисәк атма ○ 5031 ● 7909; 8828; 9580 -КИСӘ-КИСӘ (1) ■ Кием киссәң, киң кис - кисә-кисә тараер ○ 8688 -КИСӘККӘ (1) ■ Тары ярмасы сөттә җитмеш җиде кисәккә ярыла ○ 1565 -КИСӘЛӘР (6) ■ Алмазны алмаз белән кисәләр ○ 256 ● 5888; 8794; 9347; 10868; 15612 -КИСӘҢ (5) ■ Кышның күзе караңгы: ни кисәң дә ярый ○ 879 ● 7915; 8669; 8689; 8831 -КИСӘР (12) ■ Атның башын нукта кисәр ○ 2570 ● 2727; 5590; 5685; 8194; 10016; 10523; 11579; -11580; 15654 (2); 16087 -КИСӘРГӘ (2 | 1) ■ Агачны үстерергә илле ел, кисәргә биш минут кирәк ○ 1663 ● 10017; 10397:1 -КИСӘРЛӘР (2) ■ Үзең ипи киссәң ипи кисәрләр, калач киссәң калач кисәрләр ○ 9410 (2) -КИСӘРЛЕК (1) ■ Юләрнең теле үз бугазын кисәрлек озын булыр ○ 11736 -КИСӘРМЕН (2) ■ Үңәчеңнән күмәч кисәрмен ○ 10873 ● 12643 -КИСӘҮ (7) ■ Утлы кисәү эләккән эт яшен яшьнәгән саен дерт итәр, ди ○ 3535 ● 8459; 8460; -8465; 8466; 9961; 13735 -КИСӘҮЛЕ (1) ■ Ай да килгән аяулы, көн дә килгән кисәүле ○ 749 -КИСӘҮНЕ (1) ■ - Ялкау, ач ишекне! - Кисәүне алып бир! ○ 6564 -КИСЕК (1) ■ Колагың кисек булса, чәчең белән каплый бел ○ 10401 -КИСЕЛӘ (3) ■ Чикмән буйга карап киселә ○ 8936 ● 15756; 15794 -КИСЕЛГӘН (2) ■ Ил белән киселгән бармактан кан чыкмый ○ 4923 ● 12965 -КИСЕЛЕР (1) ■ Алмаз алмаз белән киселер, угыры угыры белән тотылыр ○ 12419 -КИСЕП (12 | 1) ■ Астыннан кисеп, өстеннән ямый ○ 728 ● 1692; 3496; 3723:1; 8883; 8900; 8965; -10300; 10397 (2); 10489; 11024; 12223 -КИСКАС (1) ■ Кечкенә көчек һаман кискас ○ 3806 -КИСКӘ (2 | 1) ■ Балта чапканчы кискә ял итә ○ 1899 ● 1899:1; 9865 -КИСКӘККӘ (1) ■ Аскакка куеп асармын, кискәккә куеп кисәрмен ○ 12643 -КИСКӘН (19) ■ Урманда агач күп булыр, башын кискән бер булыр ○ 1869 ● 1949; 1986; 4353; -4702; 5282; 5856; 6354; 8369; 8755; 8909; 8910; 9174; 10341; 10490; 14786; 16213; 16219; 16767 -КИСКӘНГӘ (1) ■ Яман эт койрыгын кискәнгә ялыныр ○ 3753 -КИСКӘНДӘ (3) ■ Балта гомер буе баш исә дә, кискәндә аяуны белми ○ 1888 ● 9220; 10398 -КИСКӘННӘР (1) ■ Бер урманда утын кискәннәр ○ 1982 -КИСКӘННЕ (3) ■ Койрыгын кем кискәнне елан онытмас ○ 4667 ● 8707; 14366 -КИСКӘНЧЕ (1) ■ Кызыл ит кыя кискәнче ○ 9286 -КИСМӘ (2) ■ Алмасын ашарсың - агачын кисмә ○ 1799 ● 5068 -КИСМӘГӘН (2) ■ Урманы үсмәгән, агачы кисмәгән ○ 1878 ● 8755 -КИСМӘГЕНӘ (1) ■ Кисмәгенә күрә кыршавы ○ 9932 -КИСМӘК (2) ■ Баш кисмәк бар, тел кисмәк юк ○ 15471 (2) -КИСМӘККӘ (2) ■ Кипкән кисмәккә кыршау киертмә ○ 9931 ● 10044 -КИСМӘКНЕҢ (1) ■ Кисмәкнең ярыгын томалый алмассың ○ 9933 -КИСМӘС (5 | 1) ■ Балта агачны кисмәс иде, агач сабы булмаса ○ 1886 ● 3927:1; 5568; 7741; -9948; 10279 -КИСМӘСЕН (1) ■ Телеңне теш артында тот, колагыңны кисмәсен ○ 15606 -КИСМИ (2) ■ Балта да чапкан төштән генә кисми ○ 1890 ● 8677 -КИСМИЛӘР (7) ■ Караңгыда тырнак кисмиләр ○ 850 ● 1683; 1887; 1952; 8686; 10898; 14061 -КИССӘ (3) ■ Этнең койрыгын кем киссә, иясе шул була ○ 3722 ● 4646; 5745 -КИССӘҢ (11 | 1) ■ Агачның башын киссәң төбе калыр ○ 1666 ● 1879; 3723, :2; 4639; 4669; 4859; -8688; 8700; 9410 (2); 11529 -КИСТЕМ (1) ■ Кистем кискә, аракысы бер мичкә ○ 9865 -КИСТЕРӘ (1) ■ Акча таш кистерә ○ 7691 -КИСТЕРМӘ (4) ■ Ачтан камыр бастырма, туктан икмәк кистермә ○ 9582 ● 9583; 9720; 10403 -КИСҮ (1) ■ Туйда түр башында утыру утын кисү түгел ○ 13321 -КИСҮДӘН (1) ■ Тинтәкне укытуы таш кисүдән авыррак ○ 11689 -КИСҮЧЕ (1) ■ Үзе утырган ботагын кисүче ○ 2005 -КИСҮЧЕГӘ (1) ■ Агач хәтта үзен кисүчегә дә күләгә бирә ○ 1654 -КИТ (8) ■ Качып китсәң дә, чәчеп кит ○ 1413 ● 5088; 8301; 10074; 10131; 10738; 12270; 13410 -КИТАБЫ (1) ■ Карты бар өйнең китабы бар ○ 15067 -КИТАП (10) ��� Борынгыларның кара сүзе китап белән янәшә ○ 16355 ● 16469; 16600-16604; -16608; 16658; 16693 -КИТАПКА (1) ■ Картлар сүзе китапка кермәгән, китаптан чыкмаган ○ 15051 -КИТАПНЫҢ (3) ■ Борынгылар әйткән сүз китапның эчендә дә түгел, тышында да түгел -○ 16354 ● 16562; 16605 -КИТАПСЫЗ (1) ■ Китапсыз өй - тәрәзәсез бүлмә ○ 16606 -КИТАПТАН (2) ■ Картлар сүзе китапка кермәгән, китаптан чыкмаган ○ 15051 ● 16465 -КИТӘ (45 | 1) ■ Яраксыз табылган таш өй почмагына китә ○ 205 ● 423; 598; 966; 2249; 2588; -3486; 3654:3; 3931; 4244; 4491; 4866; 5772; 5854; 6748; 6785; 7331; 7394; 7677; 7678; 7818; -7943 (2); 8010; 8195; 8803; 9227 (2); 10037; 10080; 10169; 10908; 11118; 11140; 11278; 11861; -12044; 12148; 12384 (2); 12601; 14349 (2); 15055; 16038; 17076 -КИТӘМ (4) ■ Ярлы кесәсендәге бер тиен "байга китәм!" дип, баш күтәргән, имеш ○ 7454 -● 10082; 15312; 15449 -КИТӘМ-КИТӘМ (1) ■ Кунак "китәм-китәм" дип сыйлата, хаста "үләм-үләм" дип елата ○ 10111 -КИТӘН (2) ■ Иске китән бүз булмас, иске дошман дус булмас ○ 5434 ● 8908 -КИТӘР (74) ■ Йөзә белмәгән - суга китәр ○ 392 ● 473; 575; 748; 1103; 1113 (2); 1932; 2038; -2355; 2364; 2609 (2); 2662; 3654; 3841; 3969; 4069; 4149; 4517; 4922; 5509; 5539; 6163; 6444; -6491; 6539; 6674; 6816; 6882; 7024; 7335; 7412; 7508; 7683; 8812 (2); 8855; 9402; 10100; 10197; -10618; 10687; 10712 (2); 11113; 11207; 11686; 11804; 11869; 12025; 12438; 12967; 13054 (2); -13140; 13619 (2); 14451; 14752; 15103; 15125; 15516; 15659; 15706; 15754 (2); 15808 (2); 16150; -16381; 16599; 16788; 16827 -китәр → үтәр-китәр -КИТӘРГӘ (1) ■ Чакырмый килгән кунакка рөхсәтсез китәргә ярый ○ 10185 -КИТӘРДӘ (1) ■ Иргә дәүләт җитәрдә карга салса да каз алыр, ирдән дәүләт китәрдә лачын салса -да аз алыр ○ 13521 -КИТӘРЕР (2) ■ Юньле юнең җетерер, иске исең китәрер ○ 8003 ● 12689 -КИТӘРЛЕК (1) ■ Өрсәң очып китәрлек ○ 10870 -КИТӘРМӘ (1) ■ Киемең белән ис китәрмә, белемең белән ис китәр ○ 16599 -КИТӘРНЕҢ (1) ■ Кирегә китәрнең килене киртә сүтәр, ди ○ 13377 -КИТӘРСЕҢ (4) ■ Тик утырып, китәрсең котырып ○ 6135 ● 9129; 11787; 11817 -КИТӘРТЕР (1) ■ Ачу акыл китәртер, көн дә күсәк күтәртер ○ 12427 -КИТӘСЕ (5) ■ Китәсе мал китмичә, киләсе мал килмәс ○ 7369 ● 7370; 13069; 13379; 13380 -КИТӘСЕҢ (2) ■ Читкә китәсең килсә, йортыңны-җиреңне торгызып кит ○ 8301 ● 11178 -КИТӘЧӘК (1) ■ Җилгә каршы төкермә - кире битеңә кайтачак; җилгә каршы җикермә - сүзең -җилгә китәчәк ○ 1193 -КИТЕГЕ (1) ■ Җырның ертыгы юк, көйнең китеге юк ○ 16439 -КИТЕК (7) ■ Балтачының балтасы китек, пыялачының тәрәзәсе ватык ○ 1905 ● 1923; 5092; -9049; 9934; 12319; 13378 -КИТЕЛӘ (4) ■ Ай - тулгач кителә ○ 10 ● 1973; 10015; 14749 -КИТЕП (4) ■ Үзе китеп үзе кайткан сыер - солтан ○ 3242 ● 3757; 10832; 15875 -КИТЕР (4) ■ Ерактан арба белән китергәнче, якыннан капчык белән китер ○ 686 ● 6325; 13754; -КИТЕРӘ (14) ■ Өрә белмәгән эт авылга бүре китерә ○ 3764 ● 6262; 7342; 7487; 10154; 11594 (2); -12465; 13826; 15496 (2); 15628; 16017; 16774 -КИТЕРӘЧӘК (1) ■ Иртәгә кайгы китерәчәк шатлыкның мәгънәсе юк ○ 14868 -КИТЕРГӘН (1) ■ Карга теләген теләшкән тартай үзенә давыл китергән ○ 4126 -КИТЕРГӘНЧЕ (1) ■ Ерактан арба белән китергәнче, якыннан капчык белән китер ○ 686 -КИТЕРЕП (4) ■ Тора-тора да, тагын бер китереп ора ○ 1142 ● 1943; 3409; 12222 -КИТЕРЕР (18) ■ Миләш дигән җимеш авыздан - су, күздән яшь китерер, имеш ○ 1810 ● 3689; -3700; 3765; 4894; 5456; 6517; 7498; 12430 (2); 13700 (2); 14790; 15270; 15758; 15987; -16153 (2) -КИТЕРМӘГЕЗ (1) ■ Төлкегә: "Кыздырган тавык ашар идеңме?" - дигәннәр. "Кешенең көләсен -китермәгез әле", - дигән, ди ○ 2309 -КИТЕРМӘС (2) ■ Ялгыз карга каркылдап яу китермәс ○ 4004 ● 10103 -КИТЕРМИ (1) ■ Бер кара тургай килеп, яз башын китерми ○ 771 -КИТЕРМИЛӘР (1) ■ Чәй эчеп беткәч, шикәр китермиләр ○ 9375 -КИТЕРСӘҢ (2) ■ Аз китерсәң сүгәрләр, күп китерсәң түгәрләр ○ 545 (2) -КИТЕРҮ (2) ■ Йөз каралыгы китерү ○ 10726 ● 14248 -КИТЕРҮНЕ (1) ■ Җир тиресләүне, мулла китерүне ярата ○ 17078 -КИТЕШЕН (1) ■ Ләкләкнең килешен сорама, китешен сора ○ 4070 -КИТКӘЛИ (1) ■ Килгәндә киткәли йөр ○ 10210 -КИТКӘН (37 | 2) ■ Ай күргән, кояш алган, җил очырып киткән ○ 86 ● 700 (2); 1002; 1198; 1875; -2255; 2293; 2332; 4244; 4408; 6115; 6196; 6786; 7763 (2); 8836; 8958; 9598; 9759; 10081; 10227; -11336; 11481; 11855; 12964-12966; 13252; 13327; 13660; 14142:2, :2; 14382; 14972; 15370 (2); -15381; 15817 -КИТКӘНГӘ (1) ■ Киткәнгә юл яхшы, калганга өй яхшы ○ 6787 -КИТКӘНДӘ (7) ■ Кар яуганда салкын булмый, кар киткәндә суыта ○ 1097 ● 2773; 7338; 8259; -10145; 14827; 14857 -КИТКӘНЕН (1) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда -дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен -күргәннәр ○ 4216 -КИТКӘННЕҢ (2) ■ Бәхете кире киткәннең эте карак киткәч өрер ○ 3474 ● 6788 -КИТКӘНЧЕ (1) ■ Миннән киткәнче, иясенә җиткәнче генә эшләү ○ 6299 -КИТКӘЧ (11) ■ Заман кош кебек: очып киткәч кире кайтмый ○ 805 ● 3474; 3513; 5663; 7739; -8010; 9675; 10429; 13416; 13796; 14294 -КИТМӘ (6) ■ Килеп кунмыйча, очып китмә ○ 3838 ● 3893; 4997; 6820; 13563 (2) -КИТМӘГӘН (1) ■ Ис китмәгән яу яман, искәрмәгән дау яман ○ 5572 -КИТМӘНДӘЙ (1) ■ Бала сүзе батмандай, килен сүзе китмәндәй ○ 13942 -КИТМӘНЛӘГӘН (1) ■ Киткән кайта, китмәнләгән кайтмый ○ 15381 -КИТМӘС (24) ■ Күктәге айның нуры китмәс ○ 62 ● 3548; 3656; 4402; 4843 (2); 6534; 6561; 7070; -7766; 8823; 10006; 10757 (2); 11113; 12133; 12352; 12959; 13391; 14187; 14188; 15364; 15516; -КИТМӘСЕН (3) ■ Мәче төчкергән саен исең китмәсен ○ 3391 ● 8844; 15526 -КИТМЕШ (1) ■ Җитмешкә җиткәч китмеш ○ 15141 -КИТМИ (16) ■ Коралай килми - кыш җитми, коралай китми - яз җитми ○ 859 ● 1310; 6347; -6524; 9292; 9957; 10449; 11140; 11278; 11385; 12148; 12380 (2); 12503; 12663 (2) -КИТМИЧӘ (1) ■ Китәсе мал китмичә, киләсе мал килмәс ○ 7369 -КИТСӘ (17) ■ Күпкә китсә, чүпкә китә ○ 598 ● 1102; 2933; 3486; 4116; 7078; 9957; 10079; -10141 (2); 10244; 10261; 12439; 12503; 14605 (2); 14839 -КИТСӘМ (1) ■ Килсәм кунак, китсәм ерак ○ 10211 -КИТСӘҢ (3) ■ Качып китсәң дә, чәчеп кит ○ 1413 ● 4997; 5088 -КИТСЕН ( | 1) ■ Углың - Румга, кызың Кырымга китсен ○ 14142:1 -КИТТЕ (13 | 1) ■ Вакытың үтте - бәхетең китте ○ 803 ● 1361; 2601; 6901 (3); 8056; 8071; 13076; -13913; 14125 (2); 16755, :1 -КИТТЕК (3) ■ Киттек әйдә Чиләбегә, ничу монда чиләнергә ○ 5269 ● 16297 (2) -КИТТЕМ (3) ■ Ала карга көз көне бер авыл җир очып бара икән дә, "ерак киттем бугай" дип, -кире әйләнеп кайта, ди ○ 3933 ● 4782; 13913 -КИТТЕМЕ (1) ■ Акчаң киттеме дип сорамыйлар, эшең беттеме дип сорыйлар ○ 7729 -КИТТЕҢ (1) ■ Аяк арбадан яхшы - киттең дә бардың ○ 10886 -КИТҮ (1) ■ Куян булып китү, елан булып кайту ○ 2280 -КИТҮЕ (2) ■ Кунакның килүе үзеннән, китүе хуҗадан ○ 10142 ● 15325 -КИЧ (31) ■ Кич караңгы булган саен, йолдыз яктырак була ○ 31 ● 832 (2); 834; 858; 1023; 1845; -4148; 4934; 6604; 8479; 8514; 9513 (2); 10071; 10136 (3); 10141 (2); 10215; 11166; 13667; -14605 (2); 14870; 14899; 15921; 16767; 16919; 16920 -КИЧӘ (4) ■ ��ичә аунаган кабак бүген капка аша баккан ○ 1608 ● 4352; 14015; 15443 -КИЧӘГЕ (3) ■ Кичәге гаҗәпкә бүген берәү дә гаҗәпләнми ○ 860 ● 4772; 5460 -КИЧӘНЕҢ (1) ■ Һәр кичәнең көндезе бар ○ 1026 -КИЧӘР (13) ■ Исенә төшкәч, Идел кичәр ○ 514 ● 2672; 4962; 5020 (2); 6509; 6793; 6803; 11299; -13436 (2); 13465; 13703 -КИЧӘРГӘ (1) ■ Суы юк эчәргә, күпере юк кичәргә ○ 533 -КИЧӘСЕ (2) ■ Айның ундүртенче кичәсе кебек ○ 89 ● 10048 -КИЧӘСЕҢ (1) ■ Курку төбе диңгез - батасың да китәсең, тәвәккәл төбе көймә - утырасың да -кичәсең ○ 11178 -КИЧЕ (3) ■ Көннең киче иртәсеннән билгеле ○ 910 ● 1028; 10115 -киче → иртәсе-киче, иртә-киче -КИЧЕГЕР (2) ■ Патша җәзасы кичекмәс, алланыкы кичегер ○ 5871 ● 6085 -КИЧЕКМӘС (1) ■ Патша җәзасы кичекмәс, алланыкы кичегер ○ 5871 -КИЧЕКСӘ (1) ■ Бурыч кичексә, аягына баса ○ 8138 -КИЧЕКСӘҢ (1) ■ Бер көнгә кичексәң, бер ай куып җитә алмассың ○ 775 -КИЧЕЛӘ (2) ■ Юләрнең мең гаебе дә кичелә, галимнең бер гаебе дә кичелми ○ 11735 ● 12778 -КИЧЕЛЕР (1) ■ Ялгыш әйтсәң кичелер, ялган әйтсәң кичелмәс ○ 16174 -КИЧЕЛМӘС (2) ■ Диңгезнең суы ни эчелмәс, ни кичелмәс ○ 374 ● 16174 -КИЧЕЛМИ (1) ■ Юләрнең мең гаебе дә кичелә, галимнең бер гаебе дә кичелми ○ 11735 -КИЧЕН (5) ■ Көндез чыра яндырган кичен караңгыда утырыр ○ 8414 ● 11508; 13775 (2); -кичен → иртә-кичен -КИЧЕНӘ (1) ■ Кунак килгән киченә борай салган миченә ○ 10212 -КИЧЕНЕР (1) ■ Әрлән урлап киченер, тотсаң биткә сикерер ○ 2340 -КИЧЕП (1) ■ Көймә белән елганы кичеп булса да, туктатып булмый ○ 7045 -КИЧЕРӘ (2) ■ Кыюлык тау ашыра, гайрәт диңгез кичерә ○ 11192 ● 16081 -КИЧЕРГӘН (1) ■ Күпер салган - ил кичергән, кое казыган - ил эчергән ○ 6801 -КИЧЕРЕЛСӘ (1) ■ Үпкә кичерелсә дә, күңелдәге эзе бетмәс ○ 12631 -КИЧЕРЕР (5) ■ Кичке карын кичерер, иртәнгесе кичермәс ○ 9659 ● 13151; 13152; 14358 (2) -КИЧЕРМӘС (1) ■ Кичке карын кичерер, иртәнгесе кичермәс ○ 9659 -КИЧКӘ (8) ■ Бер кичкә кер мичкә ○ 772 ● 4998; 6575; 6759; 8782; 11573; 12526; 15903 -КИЧКӘН (4) ■ Ил кичкән күпердән кич, ул эчкән чишмәдән эч ○ 4934 ● 6354; 12119; 13858 -КИЧКӘНДӘ (2) ■ Күпләр көлеп күл кичкәндә ялгыз елап ярда калган ○ 5032 ● 5547 -КИЧКӘЧ (2) ■ Кичүне кичкәч макта ○ 6789 ● 11578 -КИЧКЕ (6) ■ Көндезге эш кичке эштән көләр ○ 907 ● 6085; 6086; 7908; 9644; 9659 -КИЧЛЕК (2) ■ Төшлек гомерең булса, кичлек тырыш ○ 6526 ● 9363 -КИЧМӘСЛЕК (1) ■ Ир кичмәслек елга юк ○ 13496 -КИЧМИ (1) ■ Идел кичми ил булмас, куркак егет ир булмас ○ 4906 -КИЧМИЛӘР (1) ■ Чулманны чуманга утырып кичмиләр ○ 480 -КИЧМИЧӘ (1) ■ Идел кичмичә аягыңны киптермә ○ 383 -КИЧНЕҢ (3) ■ Атна кичнең килеше чәршәмбедән билгеле ○ 761 ● 948; 1028 -КИЧТӘ (1) ■ Караңгы кичтә күләгә булмый ○ 847 -КИЧТӘГЕСЕ (1) ■ Иртәнге киңәш кичкә ярамый, кичтәгесе һич тә ярамый ○ 4998 -КИЧТӘН (4) ■ Иртә кичтән хәерлерәк ○ 826 ● 10115; 13734; 13817 -КИЧТЕРӘ (1) ■ Матурлык дәрья кичтерми, акыллылык - кичтерә ○ 11614 -КИЧТЕРМИ (1) ■ Матурлык дәрья кичтерми, акыллылык - кичтерә ○ 11614 -КИЧҮ (4) ■ Кечкенә елга ташыса кичү бирмәс ○ 395 ● 486; 6898; 14710 -КИЧҮГӘ (1) ■ Көймәнеке - кичүгә ○ 7053 -КИЧҮЕ (1) ■ Тау нихәтле биек булса да, кичүе булыр ○ 159 -КИЧҮНЕ (1) ■ Кичүне кичкәч макта ○ 6789 -КИЧҮСЕЗ (1) ■ Кичүсез елга юк, батыр җиңмәс дошман юк ○ 5586 -КИШЕР (2) ■ Кишер - эчеңә килешер ○ 1609 ● 1633 -КИШЕТ (1) ■ Ишетмәсәң ишет: Кышкар артында Кишет ○ 5267 -КИШТӘ (1) ■ Киштә артында җеп чермәс ○ 8694 -КИШТӘДӘ (2) ■ Китән күлмәк киштәдә, киндер күлмәк киртәдә ○ 8908 ● 13435 -КИШТӘДӘГЕ (1) ■ Киштәдәге казылык өзелеп төшә дип, песи ачка үлгән ○ 3343 -КИЮ (6) ■ Шалкан кабыгы кию ○ 1642 ● 6231; 8795; 8987; 9013; 10355 -КИЮДӘН (1) ■ Киемне кию белән, киюдән бигрәк җыеп кую белән ○ 8795 -КИЯ (2) ■ Балдакны атсыз бармак кия ○ 8766 ● 13662 -КИЯВЕ (1) ■ Өенә күрә иләге, кызына күрә кияве ○ 13107 -КИЯВЕМ (2) ■ Көзге катык, көмеш кашык киявем белән кызыма; язгы катык, ярык кашык киленем белән улыма ○ 13425 ● 14617 -КИЯВЕҢ (4) ■ Киявең куса, ишек бавын тот, улың куса, бишек бавын тот ○ 13408 ● 13409; -13410; 14160 -КИЯВЕҢНЕҢ (1) ■ Киявеңнең түреннән улыңның ишек төбе артык ○ 13411 -КИЯ-КИЯ (1) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман күргән -кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 -КИЯЛЕГЕ (1) ■ Кызны еракка юллатма - киялеге тияр ○ 13018 -КИЯР (11) ■ Ат аяган ат менәр, тун аяган тун кияр ○ 2475 ● 7334; 8801 (2); 8821; 8833 (2); 8947; -9618; 10881 (2) -КИЯРЕН (1) ■ Яз киярен кыш кигән - ярлы каян баесын ○ 7438 -КИЯРЕНӘ (1) ■ Ашарына юк тәмле ашар, кияренә юк яхшы кияр ○ 9618 -КИЯРСЕҢ (8) ■ Киндер чәчсәң, күлмәк киярсең ○ 1552 ● 8799; 8831; 8872; 9063; 9537; 16553 (2) -КИЯСЕ (2) ■ Үзең киясе киемне үзең сайла ○ 8838 ● 15183 -КИЯҮ (38) ■ Көзге көн - кияү акылы, язгы көн - яшь килен йөзе ○ 888 ● 5206; 7127; 8797; 13091; -13122; 13194; 13252; 13371; 13397; 13405; 13406; 13412-13415; 13416 (2); 13417; 13419-13421; -13427 (2); 13428; 13429; 13431 (2); 13432-13435; 14132; 14314; 14318; 14319; 14428; 14642 -КИЯҮГӘ (11) ■ Сарымсакны кияүгә биргәннәр, өч көн сасымаган ○ 1614 ● 12944; 13069; 13070; -13138; 13242; 13247; 13251; 13422; 13424; 13430 -КИЯҮДӘН (4) ■ Җиткән кыз кияүдән курыкмас ○ 13062 ● 13172; 13426; 14608 -КИЯҮ-КИЯҮ (1) ■ Кияү-кияү дия җилкәм җиргә тия ○ 13418 -КИЯҮЛӘП (1) ■ Көйсез кияү кияүләп ятканчы көйле кияү кәләшен алып кайткан ○ 13427 -КИЯҮЛӘР (1) ■ Көз көне - яшь кияүләр акылы, яз көне - яшь киленнәр акылы ○ 885 -КИЯҮНЕҢ (3) ■ Ерак кияүнең башына чатыр корыр, йорттагы кияүнең башына таяк орыр -○ 13407 (2) ● 13423 -КЛАДИ (1) ■ Яхшы-яман - клади карман ○ 12405 -КНЯЗЬ (1) ■ Арышны көлгә чәчсәң гөл булыр, солыны грәзгә чәчсәң князь булыр ○ 1531 -КОБА (1) ■ Кодагыйга коба җыр ○ 14629 -КОДА (17 | 4) ■ Эт белән кода булсаң, сөяк белән кунак итәр ○ 3570 ● 3570:1; 7155 (2), :1, :2 (2); -7458; 9258; 9763; 11502; 13414; 14587; 14597 (2); 14617; 14623; 14624; 14635; 14659; 14663 -КОДАГЫЕҢ (1) ■ Кодаң кордашыңдай булсын, кодагыең ахирәтеңдәй булсын ○ 14633 -КОДАГЫЙ (6) ■ Эт белән эт булганчы, мәче белән кодагый бул ○ 3573 ● 7651; 14623; 14627; -14628; 14649 -кодагый → кода-кодагый -КОДАГЫЙГА (1) ■ Кодагыйга коба җыр ○ 14629 -КОДАГЫЙНЫҢ (1) ■ Ике кодагыйның арасына алтмыш ел элек кар тавы үсеп куя, ди ○ 14599 -КОДА-КОДАГЫЙ (4) ■ Кода-кодагый аш ашар, арада йөргән ни ашар ○ 14625 ● 14626 (2); 14661 -КОДАЛАР (2) ■ Кодалар килде кабакка, кыз терәлде кабага ○ 14630 ● 14631 -КОДАЛАШКАЧ (1) ■ Кода булганчы бик сынаш, кодалашкач бик сыйлаш ○ 14624 -КОДАНЫКЫ (1) ■ Кодача - коданыкы, тәкъдир - ходаныкы ○ 14632 -КОДАҢ (1) ■ Кодаң кордашыңдай булсын, кодагыең ахирәтеңдәй булсын ○ 14633 -КОДАСЫ (5) ■ Эт кодасы бер ындыр ○ 3601 ● 3717; 8927; 9857; 13301 -КОДАЧА (3) ■ Ашамыйм дигән кодача ашаган алтмыш юача ○ 14588 ● 14632; 14665 -КОДАШКА (1) ■ Мин карыймын кояшка, кояш карый Кодашка ○ 104 -КОДЫККА (1) ■ Колан кодыкка егылса, кыр бакасы колагына чыга, имеш ○ 2230 -КОЕ (20) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй ○ 32 -● 365; 397; 398; 400; 521; 1706; 2422; 2828; 4344; 4587; 4666; 6801; 6803; 8510; 8743; 9664; -9689; 14894; 16665 -КОЕГА (17 | 2) ■ Коега су салмыйлар ○ 401 ● 402; 403, :1, :2; 476; 479; 489; 507; 535; 1868; 2231; -3729; 5832; 11603; 11859; 12462; 15890; 16212 -КОЕДА (3) ■ Коеда да су бетә ○ 404 ● 4495; 7823 -КОЕДАН (1) ■ Эчмәм дигән коедан өч әйләнеп су эчәрсең ○ 483 -КОЕЛА (2) ■ Матур чәчәк тиз коела ○ 1292 ● 13923 -КОЕЛГАЧ (1) ■ Чәчәге коелгач, җимеше булыр ○ 1817 -КОЕЛМЫЙ (2) ■ Аш түгел - суынмый, ашлык түгел - коелмый ○ 9434 ● 16572 -КОЕЛСА (1) ■ Йоны бик еш коелса да, бүренең холкы үзгәрми ○ 2192 -КОЕЛЫП (1) ■ Алма ничек пешкән - эргәсенә шулай коелып төшкән ○ 1789 -КОЕЛЫР (2) ■ Бүре тиресе янында сарык тиресенең йоны коелыр, имеш ○ 2161 ● 11088 -КОЕМЧЫ (1) ■ Туй башы сугымчы, аннан коемчы, аннан уенчы ○ 13287 -КОЕМЧЫГА (1) ■ Кызлар артыннан йөрүче коемчыга еш йөрер ○ 13002 -КОЕМЧЫДАН (1) ■ Алтынны саррафтан сора, җәүһәрне - коемчыдан ○ 7767 -КОЕНЫ (1) ■ Кайда су чыкса, коены шунда казыйлар ○ 394 -КОЕНЫҢ (1) ■ Коеның суы салкын, саранның күзе салкын ○ 11856 -КОЕНЫР (1) ■ Тавис киенер дә ясаныр, аккош коеныр да сыйпаныр ○ 4120 -КОЕҢА ( | 1) ■ Су эчкән коеңа төкермә ○ 403:3 -КОЕҢНАН (1) ■ Эчмәм дигән коеңнан өч әйләнеп эчәрсең, кочмам дигән бикәңне үбә-үбә -кочарсың ○ 13762 -КОЕП (1) ■ Коеп куйган кургашын ○ 331 -КОЕСЫННАН (1) ■ Күршең бай булса, коесыннан су алма ○ 5216 -КОЗАУ (2) ■ Үзен-үзе белмәгән - артына козау элмәгән ○ 12062 ● 15994 -КОЗГЫН (12) ■ Аучы козгын ауламас, үрдәк аулар ○ 2010 ● 3988; 4036-4040; 4043; 4238; 7534; -14261; 14609 -КОЗГЫНГА (3) ■ Ике карга талашса, бер козгынга җим төшәр ○ 3942 ● 4041; 17008 -КОЗГЫННАН (1) ■ Каргадан карга туа, козгыннан козгын туа ○ 3988 -КОЗГЫННЫКЫ (3) ■ Бүре екса - эт тә туя, кош та туя, ә козгынныкы агач башында ○ 2145 -● 2186; 4042 -КОЙ (1) ■ Үги ана - бавырсак, кой төбенә сарымсак ○ 14256 -КОЙГАН (2) ■ Үз утына кан койган, кеше утына май коймас ○ 8548 ● 10815 -КОЙГАННАР (1) ■ Тату туганнар таштан койма койганнар ○ 14503 -КОЙКАҢНЫ ( | 1) ■ Ачта ашаган койкаңны тук булгач та онытма ○ 9553:2 -КОЙМА (8) ■ Багана ауса, койма да ава ○ 8595 ● 8600; 11854; 14503; 14574; 14760; 15485; 15626 -КОЙМАК (17 | 1) ■ Этнең тешен майлы коймак сындыра ○ 3728 ● 6641; 6691; 9253; 9283; 9305; -9307; 9611; 9667; 9676; 9726; 10157; 10225; 13342:1; 13383; 14314; 14742; 15638 -КОЙМАККА (1) ■ Этнең акылсызы коймакка нәфесен сузар ○ 3713 -КОЙМАНЫ (1) ■ Маңгаең белән таш койманы җимерә алмассың ○ 10290 -КОЙМАНЫҢ (1) ■ Койманың колагы бар ○ 8619 -КОЙМАС (2) ■ Үз утына кан койган, кеше утына май коймас ○ 8548 ● 10815 -КОЙМАССЫҢ (1) ■ Кайгырып кала коймассың ○ 14892 -КОЙМАСЫ (1) ■ Байларның коймасы биек була ○ 7236 -КОЙРЫГЫ (53) ■ Җидегән йолдызның койрыгы таңга сызылыр ○ 77 ● 90; 2243; 2270; 2311; 2321; -2327; 2433; 2940; 2952; 3035; 3119; 3158; 3389; 3435; 3494; 3522; 3602; 3603; 3688; 3720; 3721; -3759; 3767; 3792; 3842; 3887; 4021; 4085; 4123; 4257; 4353; 4384; 4398; 4453; 4498; 4532; 4542; -4587; 4638; 4639; 4642; 4644; 4645; 4656; 5485; 9717; 11184; 11866; 12331; 16043; 17004; 17046 -КОЙРЫГЫМ (1) ■ Сиртмә койрык: "Минем койрыгым сиксән пот", - ди, имеш ○ 4217 -КОЙРЫГЫН (46 | 2) ■ Ике куянның койрыгын тоталмассың ○ 2242 ● 2253; 2263; 2284; 2434; -2776; 3009; 3027; 3030 (2); 3043; 3082; 3424; 3426; 3461; 3468; 3469; 3496; 3497; 3504; 3506; -3512; 3534; 3537; 3603; 3610; 3673; 3722; 3723, :1, :2; 3745; 3753; 3775; 3779; 3815; 4503; 4641; -4646; 4667; 4669; 5068; 7023; 7024; 10770; 13492; 14366; 16768 -КОЙРЫГЫНА (15) ■ Төлке койрыгына ышаныр ○ 2297 ● 2702; 3031; 3403; 3416; 3422; 3536; -3604; 4121; 4122; 4597; 4647; 4661; 4668; 5907 -КОЙРЫГЫНДАГЫ (1) ■ Су башындагы - саф су эчәр, койрыгындагы - куерык су эчәр ○ 425 -КОЙРЫГЫННАН (5) ■ Койрыгыннан ныграк кыссаң, куян да шырпы кабызыр ○ 2245 ● 2317; -3036; 4631; 7188 -КОЙРЫГЫҢ (1) ■ Ор, ор да койрыгың бор ○ 5605 -КОЙРЫГЫ-ЯЛЫ (1) ■ Балык башы - байлар ашы, койрыгы-ялы - ялчы ашы ○ 4448 -КОЙРЫК (27) ■ Кызыл кар яуса, куянга койрык үссә ○ 1219 ● 2264; 2275; 2308; 2329; 2352; -2368; 2369; 2435; 3081; 3098; 3498; 3538; 3551; 3641; 3733; 3782; 3784; 3790; 3890; 4217; 5775; -5977; 6321; 7156; 11937; 12446 -КОЙРЫККА (5) ■ Орды бүрене койрыкка ○ 2217 ● 2436; 3449; 3651; 3754 -КОЙРЫКЛЫ (3) ■ Койрыклы йолдыз көн дә тумый ○ 33 ● 2430; 3779 -КОЙРЫКНЫ (3) ■ Койрыкны бот арасына кыстыру ○ 2437 ● 2438; 2439 -КОЙРЫКСЫЗ (7) ■ Урманда урынсыз, кырда койрыксыз ○ 1877 ● 2255; 2325; 3892; 4602; 5792; -КОЙРЫКТАН (2) ■ Иртәгәге койрыктан бүгенге үпкә артык ○ 837 ● 4447 -КОЙРЫКЧЫ (1) ■ Ике койрыкчы бер көймәне батырыр ○ 7022 -КОЙСА (1) ■ Бүре, ябагасын койса да, холкын үзгәртми ○ 2167 -КОЙСАҢ (1) ■ Кешене син койсаң чиләктән, кеше сине иләр иләктән ○ 9928 -КОЙТЫ (4 | 1) ■ Үзең койты булгач, көзгене хурлама ○ 8839 ● 10717; 13190:2; 13611 (2) -КОЙТЫСЫН (1) ■ Үлем койтысын ирәми, яхшысын жәлләми ○ 15420 -КОЛ (50) ■ Эт булып кол булганчы, бүре бул да азат бул ○ 2205 ● 5483; 5727-5730; 5734; 5744; -5752; 5753 (2); 5754; 5760; 5766 (2); 5777; 5785; 5817; 5825-5836; 5838 (2); 5839 (2); 5846; 5977; -5984; 6088; 6920; 12894; 13424; 13455; 14037; 14131; 14210; 14354; 14356; 14427; 16270; 16761 -КОЛА (2) ■ Аттан ала да туар, кола да туар ○ 2582 ● 2761 -кола → ала-кола -КОЛАГЫ (16 | 1) ■ Җирнең колагы бар: ялгыз калганда да сөйләмә, ишетер ○ 219 ● 955; 1041; -2151; 2963; 4986; 7623; 8619; 10143; 10397, :1; 10605; 11467; 13591; 13757; 15184; 15272 -КОЛАГЫМ (3) ■ Тыныч башым, тыныч колагым ○ 5706 ● 9757; 10484 -КОЛАГЫМА (1) ■ Колагыма эш ясама ○ 10485 -КОЛАГЫМНАН (2) ■ Кеше сүзе бер колагымнан керер, бер колагымнан чыгар ○ 16279 (2) -КОЛАГЫМНЫ (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, -күрәсен күрми яшим ○ 10486 -КОЛАГЫН (7) ■ Колагын яткырган аттан саклан ○ 2663 ● 2687; 5651; 10398; 11529; 13589; -КОЛАГЫНА (7) ■ Колан кодыкка егылса, кыр бакасы колагына чыга, имеш ○ 2230 ● 2843; 3250; -3506; 10487; 10488; 11902 -КОЛАГЫНДА (1) ■ Фил колагында черки дә герой ○ 4810 -КОЛАГЫННАН (4) ■ Арысланны - тырнагыннан, куянны колагыннан таныйлар ○ 2055 ● 2445; -3060; 16101 -КОЛАГЫҢ (12 | 1) ■ Туздырма тузны - колагың чукракланыр ○ 1316 ● 6026, :1; 10378; 10397; -10401; 10407; 10465; 10539; 13217; 14604; 14909; 15920 -КОЛАГЫҢА (2) ■ Колагыңа ышанма, күзеңә ышан ○ 10402 ● 10528 -КОЛАГЫҢНАН (1) ■ Күккә менсәң - аягыңнан тартыр, җиргә керсәң - колагыңнан тартыр -○ 101 -КОЛАГЫҢНЫ (4) ■ Колагыңны кызганып, башыңны кистермә ○ 10403 ● 10472; 10489; 15606 -КОЛАДЫН (1) ■ Иргә дәүләт бетәрдә коладын салса каз алыр, ирдән дәүләт качарда лачын -салса да аз алыр ○ 13520 -КОЛАК (26) ■ Урман - колак, кыр - күз ○ 1860 ● 3351; 4361; 5148; 8761; 9006; 10260; 10383; -10404; 10405; 10406 (2); 10408; 10409; 10422; 10456; 10458; 10491-10494; 10522; 10523; -10531; 14207; 15968 -КОЛАКАЙНЫҢ (1) ■ Аяксызның җитмәгән җире юк, колакайның ишетмәгән сүзе юк ○ 15193 -КОЛАК-БОРЫН (1) ■ Колак-борын кискән күк ○ 10490 -КОЛАККА (5 | 2) ■ Көн суыгы - колакка көч, юл бозыгы - аякка көч ○ 1117 ● 10487:1, :2; 10496; -10597; 15826; 15878 -КОЛАКЛАР (1) ■ Колаклар үрә тору ○ 10495 -КОЛАКЛАРЫ (2) ■ Стеналарның - колаклары, ишекләрнең күзләре бар ○ 8283 ● 10324 -КОЛАКЛАРЫҢ (1) ■ Башың түгәрәк икән дә, колакларың мишәйт итә ○ 10343 -КОЛАКЛЫ (2) ■ Ялган озын аяклы, гайбәт озын колаклы ○ 16152 ● 16181 -КОЛАКНЫ (2) ■ Алтын сырга колакны уяр, алтын итек аякны уяр ○ 8762 ● 10459 -колакны → күз-колакны -КОЛАКНЫҢ (1) ■ Ишеткән колакның языгы юк ○ 10390 -КОЛАКСЫЗ (1) ■ Урам күзсез булмас, урман колаксыз булмас ○ 5237 -КОЛАКТА (1) ■ Авызы - колакта, колагы - еракта ○ 10605 -КОЛАКТАН (11) ■ Алдан чыккан колактан соң чыккан мөгез узар ○ 2347 ● 2370; 2915; -10471 (2); 10694; 14039; 15165; 15885; 15904; 16013 -КОЛАКЧЫН (2) ■ Җәй дип колакчын калдырма ○ 1008 ● 9027 -КОЛАН (12) ■ Җирле боланны тирле колан куалаган ○ 2119 ● 2226-2233; 4648; 14362; 14566 -КОЛАННЫҢ (2) ■ Тауда туган коланның ике күзе ташта булыр ○ 2234 ● 4648 -коласы → ала-коласы -КОЛАЧ (10) ■ Төн карыны бер колач ○ 954 ● 5539; 5828; 10921; 10927 (2); 11274; 15428; 15524; -КОЛГА (5) ■ Бер колга: "Азат булдың", - дигәннәр. "Алай булгач, акча табам да кол сатып -алам!" - дигән ○ 5754 ● 5837; 5838; 8620; 13758 -КОЛДАН (3) ■ Колдан туган кол булмас, яман туган кол булыр ○ 5839 ● 5840; 5974 -КОЛЛАУЧЫГА (1) ■ Коллаучыга кыз ошатып булмас ○ 5841 -КОЛЛЫК (1) ■ Иткәнем - коллык, күргәнем - хурлык ○ 5992 -КОЛЛЫККА (3) ■ Бүре ачка түзәр, коллыкка түзмәс ○ 2130 ● 5787 (2) -КОЛМАК (1) ■ Ир - имән, хатын - колмак, аны сарган да башыннан игән, ди ○ 13823 -КОЛНЫ (2) ■ Колны баш итсәң, тавышы белән таш манара ега, ди ○ 5842 ● 5843 -КОЛНЫКЫ (1) ■ Би сөйләсә - бинеке, кол сөйләсә - колныкы ○ 16270 -КОЛНЫҢ (2) ■ Колның - бер күзе, ялчының ике күзе сукыр ○ 5844 ● 5845 -КОЛХОЗ (1) ■ Исәп-хисапсыз колхоз - йозаксыз амбар ○ 7911 -КОЛХОЗЫҢ (2) ■ Колхозың алда булса, авызың балда булыр ○ 6089 ● 6090 -КОЛЫ (8) ■ Даланың бие булганчы, баяуның колы бул ○ 5169 ● 5731; 5757 (2); 5939; 7284; 8110; -КОЛЫМ (1) ■ Сатсам - пулым, асрасам - колым ○ 5995 -КОЛЫН (11) ■ Ат эзен колын таптар ○ 2526 ● 2820; 2822; 2823; 2831; 2837; 2838; 2841-2843; -КОЛЫНА (2 | 1) ■ Кол дип егет асылын хур тотма, колына тормас байлар бар ○ 5829 ● 16837, :1 -КОЛЫНЛАГАН (1) ■ Табышсыз егеттән колынлаган бия артык ○ 12905 -КОЛЫНЛАСА (1) ■ Безнең тавык күкәй салганны бөтен мәхәллә ишетә, күршенең байталы -колынласа да, һич тавыш чыкмый ○ 5264 -КОЛЫНЛЫ (1) ■ Колынлы биядән кое суы артмас ○ 2828 -КОЛЫНЛЫЙ (1) ■ Бәхетең булса, алашаң колынлый ○ 14841 -КОЛЫННАН (5 | 1) ■ Мал - колыннан, акча - тиеннән ○ 2386 ● 2642; 2844; 5822; 7794; 16837:1 -КОЛЫННЫҢ (4) ■ Анасы типкән колынның тәне авыртмас ○ 2839 ● 2840; 2845; 14048 -КОЛЫНЧАККА (1) ■ Кыз - курчакка, малай - колынчакка ○ 14123 -КОЛЫНЫН (1) ■ Бия колынын типсә дә биртә типмәс ○ 2821 -КОЛЫНЫНА (1) ■ Колан башына эш төшсә, колынына карамас ○ 2227 -КОЛЫНЫҢ (1) ■ Айгырың ала булса, колының кола булыр ○ 2761 -КОМ (17) ■ Ком бар җирдә тал бар ○ 135 ● 136; 387; 423; 724; 1749; 1844; 2233; 5403; 5846; -6284; 6420; 7740; 9723; 10496; 11623; 13543 -КОМАГАЙ (4) ■ Ачлыкта комагай алдан үләр ○ 9570 ● 9660-9662 -КОМАГАЙГА (2) ■ Комагайга кара боламык та аш ○ 9663 ● 9664 -КОМАГАЙЛЫГЫМ (1) ■ Тәмлегә талымым юк, тәмсезгә комагайлыгым юк ○ 9788 -КОМАГАЙНЫҢ (1) ■ Комагайның борыны кырык көн алдан кычытыр ○ 9665 -КОМАЧ (3) ■ Иске бүздән комач чыкмый ○ 8680 ● 8848; 12974 -КОМГА (7) ■ Комга су төтми ○ 137 ● 798; 4213; 4540; 7107; 12253; 13000 -КОМГАН (3) ■ Бакыр зур булса да, комган төбе ямыйлар, алтын кечкенә булса да, күкрәккә -кадыйлар ○ 268 ● 16825; 16833 -КОМГАНГА (1) ■ Комсыз комганга тыгылыр ○ 9666 -КОМКОРСАК (1) ■ Комкорсак комлы суда булыр ○ 4496 -КОМЛЫ (4) ■ Йөгең авыр булса, комлы тауга да сәлам бирерсең ○ 121 ● 378 (2); 4496 -КОМНАН (2) ■ Комнан аркан ишмиләр ○ 138 ● 229 -КОМНЫ (2) ■ Комны күпме әвәләсәң дә берекмәс ○ 139 ● 798 -КОМНЫҢ (1) ■ Ул комның исәбенә чыга ○ 247 -КОМСЫЗ (6) ■ Комсыз ту бия ашаса да туймас ○ 2829 ● 9666; 11857-11860 -КОМСЫЗГА (1) ■ Комсызга коймак артыннан ипи кис ○ 9667 -КОМСЫЗЛЫГЫН (1) ■ Диңгезне күмеп була, әдәмнең комсызлыгын күмеп булмый ○ 11827 -КОМСЫЗЛЫК (3) ■ Комсызлык бер ишектән керсә, бәхет икенче ишектән чыгып китә ○ 11861 -● 16607 (2) -КОМСЫЗНЫҢ (1) ■ Комсызның карыны туяр, күзе туймас ○ 11862 -КОМЫ (2) ■ Комы юк су булмас, биге юк ил булмас, якасы юк тун булмас, законы юк йорт -булмас ○ 5847 ● 14948 -КОМЫРЫГЫМ (1) ■ Бака да: "Комырыгым, томырыгым - оҗмах", - дигән, ди ○ 4561 -КОНДЫЗ (4) ■ Колан - кырда, кондыз - суда ○ 2232 ● 2893; 2900; 13106 -КОНДЫЗГА (1) ■ Кондызга койрык ялганып тора ○ 2329 -КОНДЫЗЫНЫҢ (1) ■ Тирес кондызының да чәчәккә менеп балдан авыз итәсе килә ○ 4808 -КОНФЕТ (1) ■ И ходаем, тәүфикъ бир, чәй эчәргә конфет бир ○ 16881 -КОНЫ (1) ■ Әдәм дисәң - коны юк, хайван дисәң - йоны юк ○ 11389 -КОҢГЫЗ (1) ■ Күчле корт бал ашый, күчмә коңгыз үләксә ашый ○ 4741 -КОПШАНГЫ (1) ■ Копшангы: "Хуш, сау булыгыз, мин Һиндстанга киттем", - дип очкан икән -дә, тик юлда ат тизәге күргәч, шунда кунып калган, имеш ○ 4782 -КОР (1) ■ Кызамыкка кызыл кор ○ 15230 -КОРАБКА (1) ■ Зур корабка - киң диңгез ○ 7020 -КОРАЛ (8) ■ Корал сәлам бирдерә, башың җиргә идерә ○ 5587 ● 6350; 6355; 6393; 6396; 13847; -15560 (2) -КОРАЛАЙ (3) ■ Коралай килми - кыш җитми, коралай китми - яз җитми ○ 859 (2) ● 2226 -КОРАЛДА (1) ■ Коралда кырык кешенең көче бар ○ 6351 -КОРАЛЛЫ (1) ■ Бер кораллы мең коралсызны җиңгән ○ 5556 -КОРАЛЛЫНЫҢ (1) ■ Коралсызның кулы ике, кораллының унике ○ 6353 -КОРАЛНЫ (1) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 -КОРАЛСЫЗ (1) ■ Коралсыз кул - сапсыз сәнәк ○ 6352 -КОРАЛСЫЗНЫ (1) ■ Бер кораллы мең коралсызны җиңгән ○ 5556 -КОРАЛСЫЗНЫҢ (1) ■ Коралсызның кулы ике, кораллының унике ○ 6353 -КОРАЛЫ (4) ■ Начар останың коралы үтми ○ 6361 ● 7025; 10713; 10929 -КОРАЛЫН (1) ■ Коралын тапкан - таш кискән, әмәлен тапкан - су кичкән ○ 6354 -КОРАЛЫННАН (1) ■ Оста коралыннан билгеле ○ 6363 -КОРАЛЫҢА (1) ■ Иң ��лек йөрәгеңә ышан, аннан коралыңа ышан ○ 5573 -КОРАМА (1) ■ Кырык корама, йөз ялгау ○ 8884 -КОРБАН (3) ■ Баш өчен сакал корбан ○ 10252 ● 12369; 14446 -КОРБАНДА (1) ■ Эт буранда котыра, мулла корбанда тутыра ○ 17069 -КОРБАННЫ (1) ■ Корбанны ике кат чалмыйлар ○ 16923 -КОРБАНСЫЗ (1) ■ Сугыш корбансыз булмый ○ 5621 -КОРГАК (1) ■ Сабанчы яңгыр тели, юлаучы - коргак ○ 1437 -КОРГАКСЫК (1) ■ Җире - коргаксык, кулы - коры капчык ○ 1486 -КОРГАН (2) ■ Корган капкан, үзе капкан ○ 2028 ● 8323 -КОРГАННАР (1) ■ Тәмугны да яхшы нияттән корганнар, ди ○ 16905 -КОРДАШ (1) ■ Кордаш тапкан кол азмас, юлдаш тапкан ир азмас ○ 6920 -КОРДАШЫННАН (2) ■ Юрга менгән юлдашыннан аерылыр, күп яшәгән кордашыннан аерылыр ○ 15100 ● 15932 -КОРДАШЫҢДАЙ (1) ■ Кодаң кордашыңдай булсын, кодагыең ахирәтеңдәй булсын ○ 14633 -КОРМА (7) ■ Сусыз җиргә йорт корма, утсыз җиргә ил корма ○ 457 (2) ● 1155; 5047 (2); 7887; -КОРМАГАН (2) ■ Үзең кормаган мылтыкны атма ○ 5684 ● 8397 -КОРМАС (5) ■ Тозагын кормас борын көртлеген ашый башлама ○ 4047 ● 4166; 4910; 13197 (2) -КОРМЫЙЛАР (1) ■ Килмәгән болыттан куркып чатыр кормыйлар ○ 1110 -КОРСАГЫ (7 | 2) ■ Кышның корсагы киң ○ 878 ● 10825; 11027; 13375 (2); 13376; 14204:1; 17047, :1 -КОРСАГЫМ (1) ■ Колагым киез, корсагым тигез ○ 10484 -КОРСАГЫН (1) ■ Ярлы башын тырнап елаганда, бай корсагын сыйпап җырлар ○ 7445 -КОРСАГЫНА (2) ■ Эт корсагына сары май килешмәс ○ 3605 ● 3606 -КОРСАГЫҢ (1) ■ Корсагың белән тыңлама, колагың белән тыңла ○ 10407 -КОРСАК (11) ■ Икмәк корсак артыннан йөрми, корсак икмәк артыннан йөри ○ 9209 (2) ● 9555; -9572; 9707; 9737; 9739-9743 -КОРСАККА (1) ■ Ятыр корсакка җылы су да аш ○ 9744 -КОРСАКЛАРЫ (1) ■ Мулла белән ишанның корсаклары җидешәр тиредән тегелгән була, ди -○ 17019 -КОРСАКНЫ (1) ■ Башны - салкында, корсакны - ачлыкта, аякны җылыда сакла ○ 10257 -КОРСАКТА (2) ■ Корсакта бүреләр улау ○ 2216 ● 9294 -КОРСЫН (4) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 (2) -● 7589; 15192 -КОРТ (46) ■ Тын сазда корт күп була ○ 191 ● 267; 470; 471 (2); 481; 1260; 1665; 1684; 1688; 1692; -1705; 1797; 4194; 4712-4715; 4721; 4723 (2); 4726-4728; 4731-4736; 4741; 4744; 4748; 4750; -4751; 4757; 4783; 6631; 7433; 8440; 11371; 12096; 12135; 12527; 14236; 14627 -КОРТКА (1) ■ Тәмен сизгән бу кортка, тагын килгән бу йортка ○ 15150 -КОРТЛАГАН (1) ■ Үзе ятып йоклаган, сәке башы кортлаган ○ 8450 -КОРТЛАР (2 | 1) ■ Елына бер балтырган ашамаган кешенең эче кортлар, имеш ○ 1278 ● 4449:1; -КОРТЛЫ (4) ■ Кызыл алманың эче кортлы булучан ○ 1808 ● 3005; 3013; 15674 -КОРТЛЫЙ (2) ■ Акмаган күл кортлый ○ 342 ● 9246 -КОРТНЫҢ (4) ■ Кортның анасы кая кунса, күче шунда сарыр ○ 4737 ● 4738; 4739; 14178 -КОРТЫ (14) ■ Агачның корты эченнән булыр ○ 1668 ● 1838; 4716-4718; 4719 (2); 4729; 4743; -4746; 4749; 4830; 8266; 10645 -КОРТЫНА (1) ■ Бер бал кортына кизәнсәң, унысы сиңа ташланыр ○ 4725 -КОРТЫНЫҢ (1) ■ Бал кортының балы бар, балга хәтле назы бар ○ 4720 -КОРУ (2) ■ Яумаган яңгырга балаган кору ○ 1233 ● 4846 -КОРУЛЫ (1) ■ Карулының тозагы корулы ○ 12515 -КОРЧАҢГЫ (8) ■ Бер корчаңгы ат ун атны бозар ○ 2634 ● 2664; 2665; 2830; 3006; 3014; 3677; -КОРЧАҢГЫНЫ (1) ■ Корчаңгыны кырчын күралмый ○ 15228 -КОРЧАҢГЫНЫҢ (1) ■ Кем кайгысы нәрсәдә, корчаңгының - мунчада ○ 15226 -КОРЪӘНЕ�� (1) ■ Хәлвә күрсә, мулла коръәнен оныта ○ 9398 -КОРЪӘННӘН (1) ■ Шайтанга кирәк булса, коръәннән дәлил китерә ○ 16774 -КОРЪӘННЕ (1) ■ Мулла, хәлвә күрсә, коръәнне онытыр ○ 17027 -КОРЫ (66 | 2) ■ Коры җиргә никадәр су сипсәң дә, юеш булмас ○ 128 ● 129; 405; 494; 515; 523; -599; 1486; 1555; 1693; 1753; 2246; 2564; 2915; 2935; 3060; 3203; 3446; 4141:2; 4460; 4497; -4539; 5461 (2); 5674; 5689; 6294; 6483; 6721; 6867; 7048; 8467; 8468; 8546; 8655; 8663; 8800; -9470; 9471; 9914; 9935, :1; 9936; 10083; 10768; 10769; 10844; 11329; 11360; 11877; 12143; -12632; 12712 (2); 13659; 13742; 14446; 15376; 15537; 15905; 15906; 15907 (2); 15908; 15909; -16455; 16773; 16924 -КОРЫГА (1) ■ Куркак эт корыга өрә ○ 3508 -КОРЫГАН (3) ■ Корыган камыш ерактан тавыш бирер ○ 1285 ● 1743; 1924 -КОРЫГАЧ (2) ■ Суның кадере чишмә корыгач беленә ○ 455 ● 15385 -КОРЫГЫ (1) ■ Патшаның култыгы киң, корыгы озын ○ 5879 -КОРЫДА (2) ■ Яңгырда чапсаң, корыда печән җыярсың ○ 1168 ● 1340 -КОРЫДАН (2) ■ Барма турыдан, бар корыдан ○ 6744 ● 14849 -КОРЫЙ (4) ■ Ике чишмәне бергә кушсаң, берсе корый, имеш ○ 389 ● 1280; 1745; 2564 -КОРЫКЧЫ (1) ■ Тар җирдә тамаша булма, киң җирдә корыкчы булма ○ 694 -КОРЫЛМАГАН (2) ■ Мәскәү бер көндә корылмаган ○ 5229 ● 5567 -КОРЫМ (2) ■ Корымнан корым йогар, начар дустан сөрем йогар ○ 5462 ● 8469 -КОРЫМАС (1) ■ Аягың калмас, кулың корымас ○ 10990 -КОРЫМНАН (3) ■ Корымнан корым йогар, начар дустан сөрем йогар ○ 5462 ● 8469; 9907 -КОРЫМЫ (2) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы йогар -○ 285 ● 5246 -КОРЫМЫЙ (2) ■ Хаклык агачы ташка утыртсаң да корымый ○ 12579 ● 15518 -КОРЫНЫ (1) ■ Диңгезне макта, корыны тапта ○ 371 -КОРЫП (1) ■ Балтасыз, тактасыз кура корып булмый ○ 1903 -КОРЫР (8) ■ Үлән - башыннан корыр ○ 1344 ● 1686; 3883; 12115; 12577; 13235; 13407; 14523 -КОРЫРГА (2) ■ Үзенә өй кормаган, илгә шәһәр корырга тотынган ○ 8397 ● 8620 -КОРЫРЫН (1) ■ Хатын кеше ул табар - торырын белсен; ир кеше мал табар - корырын белсен -○ 13893 -КОРЫСА (1) ■ Агач корыса, утын булыр ○ 1880 -КОРЫСЫН (1) ■ Егет егетлеген итмәсә, аты корысын ○ 12849 -КОРЫТА (1) ■ Хутта ут итә, хәмәлдә әмәлеңне корыта ○ 964 -КОРЫТКАН (1) ■ Корыткан да күз, терелткән дә күз ○ 10410 -КОРЫТЫР (3) ■ Яфрак корты, ясмыктай булса да, бакчаңны корытыр ○ 4830 ● 15685; 16946 -КОРЫЧ (1) ■ Кара тимер кайрау белән корыч булмас ○ 290 -корыч → балта-корыч -КОРЫЧТАН ( | 1) ■ Тел корычтан үткен ○ 15545:1 -КОРЫЧЫ (1) ■ Ит - әдәм корычы, читән төбендә бер очы ○ 9244 -КОСАР (1) ■ Төя хуҗасына үчексә, өстенә косар ○ 2937 -КОСТЫРА (1) ■ Төлке йотар, арыслан костыра белмәс ○ 2296 -КОСТЫРУ (1) ■ Татлы җидереп, ачы костыру ○ 9783 -КОСТЫРЫР (1) ■ Ир хурламак постырыр, аш хурламак костырыр ○ 13509 -КОТ (11) ■ Мичкә ут керде - өйгә кот керде ○ 8477 ● 9752; 10098; 10135; 11380; 12135; 13345; -14001; 14079 (2); 15038 -КОТАЙМАС (3) ■ Тимерче пычакка котаймас ○ 310 ● 4198; 12565 -коткан → каткан-коткан -КОТКАР (2) ■ Коткар судан этне, үзеңне тешләсен ○ 3499 ● 5417 -КОТКАРА (3) ■ Хыял коткармый, эш коткара ○ 6152 ● 11106; 15796 -КОТКАРМАС (1) ■ Еланның агына тисәң, карасы коткармас ○ 4635 -КОТКАРМЫЙ (2) ■ Хыял коткармый, эш коткара ○ 6152 ● 11179 -КОТКАРСАҢ (2) ■ Еланны коткарсаң, иң элек сине чагар ○ 4628 ● 4629 -КОТКАРЫР (1) ■ Тугрылык бәладән коткарыр, хыянәт бәлагә кертер ��� 12555 -КОТЛЕТ (1) ■ Арык иттән симез котлет пешереп булмый ○ 9110 -КОТЛЫ (3) ■ Бай киде - котлы булсын! Ярлы киде - каян алдың? ○ 7178 ● 7333; 10084 -КОТЛЫК (1) ■ Кыз үссә - кытлык, ул үссә - котлык ○ 14126 -КОТСЫЗ (1) ■ Кошсыз куак - котсыз куак ○ 3858 -КОТЫ (4) ■ Өй артында корты барның өй эчендә коты бар ○ 4749 ● 12014; 12023; 15782 -коты → каты-коты -КОТЫЛ (1) ■ Яманнан тыныйм дисәң, сораганын биреп котыл ○ 12268 -КОТЫЛА (1) ■ Күптән куян да качып котыла алмас ○ 5035 -КОТЫЛАМ (1) ■ Төтеннән котылам дип утка төшү ○ 8576 -КОТЫЛГАН (5 | 1) ■ Эттән котылган куян кебек ○ 3800 ● 9397, :1; 11604; 15207; 16516 -КОТЫЛДЫ (1) ■ Сөләйман үлде, диюләр котылды ○ 16752 -КОТЫЛДЫМ (1) ■ "Кинәндем дә куандым, тиле улыма кыз алдым". - "Бирдем исә котылдым -синекеннән биш битәр" ○ 13179 -КОТЫЛМАС (8) ■ Тирәк, ни юан булса да, пычкыдан котылмас ○ 1754 ● 1944; 2122; 2479; -2934; 3337; 3954; 10244 -КОТЫЛМЫЙЛАР (1) ■ Бүредән бүрек ташлап котылмыйлар ○ 2176 -КОТЫЛУ (1) ■ Уттан котылу, суга төшү ○ 8583 -КОТЫЛЫП (3) ■ Бурычтан котылып булса да, әҗәлдән котылып булмый ○ 15374 (2) ● 15399 -КОТЫЛЫР (5) ■ Олы юлдан барган кеше таюдан котылыр ○ 6808 ● 12513; 15853; 15913; 16095 -КОТЫЛЫРСЫҢ (4) ■ Атың яман булса, сатып котылырсың; ага-энең яман булса, качып котылырсың; хатының яман булса, ничек котылырсың ○ 13613 (3) ● 16155 -котыр → катыр-котыр -КОТЫРА (4) ■ Эт үз башына котыра ○ 3672 ● 3681; 14294; 17069 -КОТЫРАМ (1) ■ Бер бала әйткән, ди: "Кунак барында мин котырам, кунак киткәч әни котыра", -- дип ○ 14294 -КОТЫРГАН (16) ■ Котырган бүре утка керер ○ 2196 ● 3291; 3292; 3500-3506; 3711; 3772; 6132; -11603; 11629; 15842 -КОТЫРГАННАН (1) ■ Котырганнан - ята биреп котылган ○ 11604 -КОТЫРСА (7) ■ Дуңгыз котырса, үз җенесен ашый, ди ○ 2881 ● 3607; 3608; 4156 (2); 5832; -КОТЫРТА (1) ■ Биргән арта, бирмәгән тарта, соңыннан котырта ○ 8112 -КОТЫРТКАН (2) ■ Тай биреп котырткан, ат биреп туктата алмаган ○ 2871 ● 11501 -КОТЫРТУ (1) ■ Бәйләнгән этне котырту җиңел ○ 3473 -КОТЫРЫГЫНА (1) ■ Үз котырыгына ияргән шайтанны гаепләгән ○ 16797 -КОТЫРЫП (2) ■ Эт котырып өрү белән айның яктылыгы кимемәс ○ 3609 ● 6135 -КОТЫРЫР (2) ■ Эт буранлы көндә котырыр ○ 3579 ● 11660 -КОЧ (3) ■ Табагына карап ашын эч, анасына карап кызын коч ○ 14317 ● 14426 (2) -КОЧА (1) ■ Үзе ача, үзе коча, ай-һай безнең кодача ○ 14665 -КОЧАГЫН (1) ■ Хатын ал да утын ал, бер кочагын артык ал ○ 13210 -КОЧАГЫҢА (1) ■ Хатын алдың, кочагыңа утын алдың ○ 13212 -КОЧАК (1) ■ Тимерчедә пычак - унике кочак ○ 314 -КОЧАККА (1) ■ Тимерче - пычакка, хатыннар кочакка туймас ○ 13676 -КОЧАКЛАП (2) ■ Дөньяны берьюлы кочаклап булмый ○ 14738 ● 14891 -КОЧАКЛАТА (1) ■ Мәхәббәт тәпәнне дә кочаклата ○ 12730 -КОЧАКЛЫЙСЫ (1) ■ Өй салуның ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; өйләнүнең ние бар, кочаклыйсы да йоклыйсы ○ 13228 -КОЧАРГА (1) ■ Кош түгелсең очарга, яшь түгелсең кочарга ○ 15146 -КОЧАРСЫҢ (1) ■ Эчмәм дигән коеңнан өч әйләнеп эчәрсең, кочмам дигән бикәңне үбә-үбә -кочарсың ○ 13762 -КОЧАСЫМ (1) ■ "Кыз" дигәч кочасым килә, "мал" дигәч качасым килә ○ 13272 -кочкан → үпкән-кочкан -КОЧМАГАН (1) ■ Кыз кочмаган ирнең җаны тыныч, кузгалак ашамаган кузый тыныч ○ 13883 -КОЧМАМ (1) ■ Э��мәм дигән коеңнан өч әйләнеп эчәрсең, кочмам дигән бикәңне үбә-үбә кочарсың ○ 13762 -КОЧМЫЙЛАР (1) ■ Күрекле дип күбәләкне кочмыйлар ○ 10678 -КОЧЫП (1) ■ Карт буйдак мендәр кочып яши ○ 13176 -КОШ (101 | 4) ■ Заман кош кебек: очып киткәч кире кайтмый ○ 805 ● 1163; 1263; 1767; 2127; -2145; 2233; 2476; 2578; 3695; 3743; 3820; 3821 (2); 3822; 3823; 3825; 3826; 3828; 3833; 3834; -3836; 3837; 3839; 3840, :1; 3841-3851; 3855; 3860, :1, :2; 3861; 3863; 3864; 3866-3871; 3873 (2); -3874; 3876; 3878-3885; 3889; 3891; 3896; 3907:1; 3979; 3984; 4017; 4050; 4069; 4098; 4165; -4178; 4194; 4198; 4218; 4219; 4309; 4948; 5463; 10602; 10603; 10614; 11035; 11481; 12968; -13171; 13180; 13497; 13513; 13661 (2); 13771; 13880; 13881; 14030; 14297 (2); 15122; 15146; -15682; 15723; 16099; 16563 -КОШКА (3) ■ Эткә эт ямьле, кошка кош ямьле ○ 3695 ● 3895; 4065 -КОШЛАР (5) ■ Питраудан соң кошлар сайравы бетә, җәйнең яртысы үтә ○ 930 ● 3852; 4455; -11154; 13181 -КОШЛАРГА (1) ■ Кошларга иректә очу алтын читлектә торудан артыграк ○ 3853 -КОШЛАРНЫ (1) ■ Кошларны җыйсаң бөркет җый, кышкы туның төлке итәр ○ 3924 -КОШЛАРНЫҢ (1) ■ Карганы патша иткәннәр дә, "кар-р" дип кычкыра белмәгән барлык -кошларн ың да күзен чукыган, ди ○ 3992 -КОШЛЫ (1) ■ Акчаны чөйгән саен кошлы ягы төшмәс ○ 7708 -КОШНЫ (6) ■ Үзенә качкан кошны куак та бирмәс ○ 1715 ● 3854; 3855; 3862; 10624; 15910 -КОШНЫҢ (12) ■ Асыл кошның баласы алдына куймый аш җимәс ○ 3824 ● 3827; 3831; 3832; -3856; 3857; 3865; 3886-3888; 4192; 6091 -КОШСЫЗ (2) ■ Кошсыз куак - котсыз куак ○ 3858 ● 10249 -КОШТА (1) ■ Атта үт юк, кошта сөт юк ○ 2581 -КОШТАН (2) ■ Эттән эт туа, коштан кош туа ○ 3743 ● 3829 -КОШЫ (8) ■ Кошның кошы бала өчен капкынга эләгә ○ 3857 ● 4073; 4122; 4213; 4219; 7676; -14828; 15463 -КОШЫН (2) ■ Күкнең кошын җирнең җиме һәлак итә ○ 61 ● 4214 -КОШЫНА (1) ■ Кошына күрә тозагы ○ 3859 -КОШЫҢ (2) ■ Кауланга кошың төшмәсен, наданга эшең төшмәсен: кошың табылмый калыр, -надан якаңнан алыр ○ 16593 (2) -КОЮ (3) ■ Дошман тегермәненә су кою ○ 1492 ● 8385; 9498 -КОЯ (4) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 ● 5812; 11051; 13756 -КОЯЛМАССЫҢ (1) ■ Тимер сынса эретеп коярсың, дуслык сынса коялмассың ○ 5484 -КОЯР (1) ■ Атасы баз әйткәнгә, угылы кан кояр ○ 14360 -КОЯРМЫН (1) ■ Сиздем эшеңне, коярмын тешеңне ○ 6301 -КОЯРСЫҢ (1) ■ Тимер сынса эретеп коярсың, дуслык сынса коялмассың ○ 5484 -КОЯШ (48 | 4) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 25; 27, :1, :2, :3; 30; 34-43; 69; 72; 73 (2); -83-87; 94-96; 104; 105; 870; 897; 992; 1136; 1396; 2338; 2339; 4200; 5963; 6587; 7424; 7516, :1; -11109; 12244; 13289; 14230; 14238; 14242; 16608; 16888 -КОЯШКА (5) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 45; 71; 104; 4521 -КОЯШЛАП (2) ■ Кояшлап яуган яңгырдан түңел ○ 1111 ● 12897 -КОЯШЛЫ (1) ■ Кыз чак - кояшлы көн ○ 12997 -КОЯШНЫ (5) ■ Кояшны балчык белән сылый алмассың ○ 46 ● 47; 50; 93; 5883 -КОЯШНЫКЫНА (1) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 -КОЯШНЫҢ (4) ■ Кояшның кадере баегач сизелә ○ 48 ● 49; 90; 16538 -КОЯШТА (3) ■ Бер кояшта киндер киптергәннәр ○ 91 ● 8481; 8733 -КОЯШТАН (5) ■ Ай нурны кояштан ала ○ 8 ● 3926; 4515; 5780; 16564 -КОЯШЫ (2) ■ Кыш кояшы айда бер күренер ○ 51 ● 7232 -КОЯШЫНДА (1) ■ Кояшында мин кызынмадым ○ 97 -КӨБӘЛӘМӘК (1) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк ○ 1298 -КӨДРӘЙТЕР (1) ■ Бүре, ач булса да, җилкәсен көдрәйтер ○ 2129 -КӨЕ (16 | 1) ■ Ур��кны күп урадыр идем, кырыгызның көе юк ○ 1505 ● 8247; 8308 (2); 8434; -8881; 13006; 13787; 14132 (4); 14706; 16352:1; 16399; 16442; 16444 -КӨЕГЕ (4) ■ Кисәү белән төрткәннең көеге бетми ○ 8466 ● 10497; 11320; 13937 -КӨЕКЛЕ (1) ■ Сөекле бала көекле була, ди ○ 14044 -КӨЕЛТЕ (1) ■ Һәрбер көелте үз сазлыгын мактый ○ 4224 -КӨЕН (5) ■ Кырык мирнең көен көйләгәнче бер сабанның артын чөйләрсең ○ 5017 ● 5412; 8729; -14598; 16375 -КӨЕНӘ (2) ■ Чүмәлә көенә кибәнгә үрелмә ○ 1330 ● 7037 -КӨЕНДӘ (2) ■ Кемнең көймәсендә - шуның көендә ○ 7038 ● 8275 -КӨЕНДЕРӘ (1 | 1) ■ Язгы көн көендерә, көзге көн сөендерә ○ 988 ● 13945:1 -КӨЕНДЕРМӘ (1) ■ Дошманыңны сөендермә, дусыңны көендермә ○ 5346 -КӨЕНЕР (2) ■ Ташкан түгелер, шашкан көенер ○ 11929 ● 13912 -КӨЕНЕЧ (2) ■ Көндәшле өйдә көн дә көенеч ○ 13665 ● 14919 -КӨЕНЕЧЕ (1) ■ Баланың изгесе - җан сөенече, явызы - җан көенече ○ 13991 -КӨЕНЕЧКӘ (2) ■ Ашыгу көенечкә китәр ○ 11804 ● 11896 -КӨЕНМӘ (3) ■ Юк дип көенмә, бар дип сөенмә: бардан юк булыр, юктан бар булыр ○ 7603 -● 16190; 17005 -КӨЕНМИ (1) ■ Барга сөенми, юкка көенми ○ 7637 -КӨЕНСЕН (1) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман күргән кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 -КӨЕҢ (1) ■ Өең нинди, көең шундый ○ 8315 -КӨЕШ (1) ■ Көеш эчендә сөеш ○ 12714 -КӨЗ (19) ■ Яшел төс - яз күрке, сары төс - көз күрке, ал да гөл - җәй күрке, ак төс - кыш күрке -○ 624 ● 823; 882-885; 912; 980; 981; 983; 985; 995; 1424; 1425; 3933; 4341; 4342; 13216; 13968 -КӨЗГӘ (3) ■ Көзгә - хәл үзгә ○ 893 ● 1063; 2278 -КӨЗГЕ (20 | 2) ■ Көзге катык - көмеш кашык, язгы катык - ярты азык ○ 886 ● 887-892; 988; 989; -1115 (2); 1116; 1424:1; 4802; 7957:1; 8817; 8840; 11961; 12107; 13425; 13426; 13726 -КӨЗГЕГӘ (2) ■ Авызың кыек булса, көзгегә үпкәләмә ○ 10538 ● 10658 -КӨЗГЕДӘН (1) ■ Кешедән көлгәнче, үзеңне көзгедән кара ○ 14905 -КӨЗГЕНЕ (5) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 ● 8839; 10667; -10668; 10717 -КӨЗГЕСЕ (10) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү көзгесе ○ 719 ● 5362; 10425; 10664; -10713; 12479; 12850; 16003; 16550; 16602 -КӨЗДӘН (1) ■ Быел итек бастырдым, ул да булды тездән үк, без бай дип үк мактанмыймын, -икмәк бетте көздән үк ○ 7530 -КӨЗЕН (1) ■ Көзен купынасы бер тиен, язын золотнигы золотой ○ 894 -КӨЗНЕҢ (2) ■ Кара көзнең кары ятмас ○ 846 ● 992 -КӨЗСЕЗ (1) ■ Әйтер идем бер сүз, онытмассың көзсез ○ 16321 -КӨЙ (9) ■ Биисе килмәгән аюга көй килешми ○ 2101 ● 5240; 5274; 8526; 13669; 16340; 16352; -16379; 16382 -КӨЙГӘН (4) ■ Былтыр көйгән, быел исе чыккан ○ 8458 ● 8538; 9292; 13383 -КӨЙГӘНЧЕ (1) ■ Утның тышында көйгәнче эчендә көй ○ 8526 -КӨЙДЕРӘ (6) ■ Барлык сөйдерә, юклык көйдерә ○ 7564 ● 8506; 10429; 12220; 13945; 16302 -КӨЙДЕРЕП (2) ■ Дус көйдереп әйтер, дошман көлдереп әйтер ○ 5366 ● 13783 -КӨЙДЕРМӘСӘ (1) ■ Гайбәт күмер кебек: көйдермәсә дә буйый ○ 15822 -КӨЙДЕРСӘ (1) ■ Көйдерсә дә, көн яхшы ○ 52 -КӨЙЛӘГӘНЧЕ (1) ■ Кырык мирнең көен көйләгәнче бер сабанның артын чөйләрсең ○ 5017 -КӨЙЛӘНҮ (1) ■ Өйләнү - көйләнү ○ 13239 -КӨЙЛӘП (1) ■ Баланы кыйнап юатма, көйләп юат ○ 13982 -КӨЙЛӘР (3) ■ Җөйче җөен җөйләгәндә көйче көен көйләр ○ 8729 ● 15577; 16453 -КӨЙЛӘРСЕҢ (1) ■ Кемнең җырын җырласаң, шуның көен көйләрсең ○ 16375 -КӨЙЛЕ (2) ■ Тиле өйләгә кадәр генә көйле ○ 11646 ● 13427 -КӨЙЛЕДЕР (1) ■ Эшен белгән кешегә көйледер лә бу дөнья, эшен белмәгән кешегә кыендыр -ла бу дөнья ○ 6385 -КӨЙЛИ (2) ■ Ике биемгә бер килен, көйли алсын кем көен ○ 14598 ● 14967 -КӨЙМӘ (18) ■ Суда көймә эзе беленми ○ 448 ● 6420; 7009; 7010; 7023; 7024; 7044-7046; -7047 (2); 7048; 7049; 7089; 7102; 11178; 15256; 16613 -КӨЙМӘГӘ (4) ■ Ишә белмәсәң, көймәгә кермә ○ 7027 ● 7050; 7122; 11305 -КӨЙМӘГӘНЕ (1) ■ Көйгән коймак - киленгә, көймәгәне - биемгә ○ 13383 -КӨЙМӘДӘ (3) ■ Бер көн арба көймәдә, бер көн көймә арбада ○ 7009 ● 7041; 7051 -КӨЙМӘЛЕ (1) ■ Көймәле килсә, каеклы качар ○ 7052 -КӨЙМӘНЕ (3) ■ Тымызык елга көймәне алып китәр ○ 473 ● 7007; 7022 -КӨЙМӘНЕКЕ (1) ■ Көймәнеке - кичүгә ○ 7053 -КӨЙМӘНЕҢ (1) ■ Көймәнең ныклыгы давыл чыккач беленә ○ 7054 -КӨЙМӘҢ (1) ■ Көймәң киң булганчы, күңелең киң булсын ○ 7057 -КӨЙМӘС (3) ■ Балыкның сырты көнгә көймәс ○ 4470 ● 8502; 14552 -КӨЙМӘСЕ (3) ■ Һәр эшнең чамасы бар, һәр дәрьяның көймәсе бар ○ 6406 ● 7107; 14849 -КӨЙМӘСЕНӘ (1) ■ Көймәсенә күрә ишкәге, гөбесенә күрә пешкәге ○ 7055 -КӨЙМӘСЕНДӘ (1) ■ Кемнең көймәсендә - шуның көендә ○ 7038 -КӨЙМӘЧЕ (2) ■ Көймәдә көймәче белән орышышма ○ 7051 ● 7056 -КӨЙМӘЧЕГӘ (1) ■ Каекчы көймәчегә юл бирер ○ 7032 -КӨЙНЕ (2) ■ Иң яхшы көйне дә рәттән өч кат җырламыйлар ○ 16366 ● 16383 -КӨЙНЕҢ (1) ■ Җырның ертыгы юк, көйнең китеге юк ○ 16439 -КӨЙРӘТӘ (1) ■ Тормыш өйрәтә, өйрәнмәсәң көйрәтә ○ 14751 -КӨЙСЕЗ (4) ■ Өйләнмәгән өйсез булыр, тормышы көйсез булыр ○ 13234 ● 13409; 13427; 13433 -КӨЙЧЕ (1) ■ Җөйче җөен җөйләгәндә көйче көен көйләр ○ 8729 -КӨЛ (17) ■ Тышы гөл кебек, эче көл кебек ○ 656 ● 896; 1048; 1357; 1479; 1483; 4311; 6608; 6694; -6698; 8472; 8554; 9991; 10150; 10581; 13009; 14918 -КӨЛӘ (12) ■ Көзге көн ул бала кебек: әле көлә, әле җылый ○ 889 ● 2048; 2194; 3036; 5702; 8256; -8258; 11706; 14018; 14916; 14996; 15001 -КӨЛӘЛӘР (2) ■ Ат егылса көлмиләр, дөя егылса көләләр ○ 2496 ● 13003 -КӨЛӘР (17) ■ Көндезге эш кичке эштән көләр ○ 907 ● 5781; 6751; 8339; 8856 (2); 8858; 10286; -11104; 11747; 12880; 14787; 14901; 14968; 15002; 15691; 16520 -КӨЛӘРГӘ (1) ■ Бөтенләй көлеп бетермә, бәйрәмдә көләргә дә калсын ○ 14858 -КӨЛӘРДӘ (1) ■ Егет күңеле җүләрдә, кыз күңеле көләрдә ○ 13081 -КӨЛӘРЛӘР (1) ■ Иртән көлсәң кешедән, кич көләрләр үзеңнән ○ 14870 -КӨЛӘРМЕН (1) ■ Март әйтә, имеш: "Көндез-көндез көләрмен, иртә-кичен бөгәрмен" ○ 922 -КӨЛӘРСЕҢ (2) ■ Барганда мактанмасаң, кайтканда көләрсең ○ 11985 ● 14859 -КӨЛӘСЕН (1) ■ Төлкегә: "Кыздырган тавык ашар идеңме?" - дигәннәр. "Кешенең көләсен -китер мәгез әле", - дигән, ди ○ 2309 -КӨЛӘСЕҢ (2) ■ Көләсең дә көләсең, үзеңне кем дип беләсең ○ 14992 (2) -КӨЛӘЧ (2) ■ Мактанчык егетнең атын күр, көләч егетнең артын күр ○ 12899 ● 14031 -КӨЛГӘ (10 | 4) ■ Көз чәчсәң көлгә чәч, яз чәчсәң сазга чәч ○ 1424 ● 1424:1, :2, :3; 1530, :1; 1531; -3350; 5198; 5199; 8544; 9474; 12536; 13195 -КӨЛГӘН (14) ■ Баткан тайганнан көлгән ○ 114 ● 3028; 5781; 5849; 6222; 6998; 7196; 7526; 9530; -11290; 14026; 14860; 14913; 14921 -КӨЛГӘНДӘ (1) ■ Дус көлгәндә беленми, бөлгәндә беленә ○ 5367 -КӨЛГӘНЕ (2) ■ Дошманның көлгәне - сереңне белгәне ○ 5335 ● 7353 -КӨЛГӘНЕНӘ (1) ■ Дошманның көлгәненә ышанма ○ 5336 -КӨЛГӘННЕ (1) ■ Һәр көлгәнне дусым димә, һәр ачуланганны дошманым димә ○ 5512 -КӨЛГӘННЕҢ (2) ■ Елаганның бер кайгысы, көлгәннең - биш ○ 14862 ● 15306 -КӨЛГӘНЧЕ (2) ■ Дошман көлгәнче син бөл ○ 5319 ● 14905 -КӨЛДӘ (1) ■ Көнен күрсен, көлдә аунасын ○ 1049 -КӨЛДӘЙ (1) ■ Сыерлының төсе гөлдәй, сыерсызның төсе көлдәй ○ 3213 -КӨЛДӘН (4) ■ Көлдән гөл булган, гөлдән көл булган ○ 1357 ● 1582; 8562; 14914 -КӨЛДЕ (1) ■ Егет бөлде, кыз көлде ○ 13111 -КӨЛДЕРӘ (1) ■ Сүзе белән көлдерә, күзе белән көйдерә ○ 16302 -КӨЛДЕРГӘН (1) ■ Көлдергән дә ир, бөлдергән дә ир ○ 13560 -КӨЛДЕРЕП (1) ■ Дус көйдереп әйтер, дошман көлдереп әйтер ○ 5366 -КӨЛДЕРЕР (1) ■ Чәй көлдерер, кесәне бөлдерер ○ 9372 -КӨЛДЕРЕРСЕҢ (1) ■ Ашыксаң, кеше көлдерерсең ○ 11818 -КӨЛДЕРСӘ (1) ■ Дөнья, бер көлдерсә, биш елата ○ 14721 -КӨЛЕ (1) ■ Карагайның көле күп, имәннең күмере күп ○ 1739 -КӨЛЕК (1) ■ Белсәң - белек, белмәсәң чыгар көлек ○ 16528 -КӨЛЕНӘ (2) ■ Карама көленә утырту ○ 1771 ● 8560 -КӨЛЕННӘН (1) ■ Җир карынына көл салган, көленнән күмәч алган ○ 1479 -КӨЛЕҢНЕ (1) ■ Көлеңне күккә очырырмын ○ 8563 -КӨЛЕП (11) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 5032; 5464; 5943; 7521; 8195; -12897; 13105; 14858; 16150; 16151 -көлеп → уйнап-көлеп -КӨЛЕР (1) ■ Акыллыга акыл бирсәң, укып белер; акылсызга акыл бирсәң, кычкырып көлер -○ 11453 -КӨЛЕШКӘН (1) ■ Үбешкән дә көлешкән, соңыннан башына уй төшкән ○ 12812 -КӨЛКЕ (18) ■ Тычканга үлем, мәчегә көлке ○ 3420 ● 6086; 6106; 6454; 6647; 11241; 11594; -14914; 14915 (2); 14916; 14917; 14922; 14929; 15017; 15332; 15919; 16109 -көлке → уен-көлке -КӨЛКЕГӘ (2) ■ Төлкене көлкегә калдырырлык ○ 2322 ● 12064 -КӨЛКЕНЕЧ (2) ■ Тол әмәлнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6139 ● 6673 -КӨЛКЕСЕ (9) ■ Тавына күрә төлкесе, заманына күрә көлкесе ○ 946 ● 2149; 2285; 2319; 3920; -5838; 11379; 14901; 16996 -КӨЛМӘ (7) ■ Көлмә күршеңнән - үтәр башыңнан ○ 5184 ● 6608; 13244; 14897; 14906; 14918; -КӨЛМӘК (1) ■ Кешедән көлмәк - үзеңә килмәк ○ 14907 -КӨЛМӘС (3) ■ Сукыр аксактан көлмәс, аксак сукырдан көлмәс ○ 15259 (2) ● 16781 -КӨЛМӘСЕН (2) ■ Улы бар улдан көлмәсен, кызы бар кыздан көлмәсен ○ 14153 (2) -КӨЛМИЛӘР (1) ■ Ат егылса көлмиләр, дөя егылса көләләр ○ 2496 -КӨЛНЕ (2) ■ Көлне үз күмәчең өстенә тартма ○ 8473 ● 8515 -КӨЛСӘҢ (3) ■ Яман белән көлсәң, азагында еларсың ○ 12210 ● 14870; 14918 -КӨЛСЕН (1) ■ Дошман алдында, эчең еласа да, тышың көлсен ○ 5313 -КӨЛТӘ (7) ■ Яз яме чәчкә белән, көз яме көлтә белән ○ 983 ● 1502; 1508; 6315; 13761; 14647; -КӨЛТӘНЕ (1) ■ Буш көлтәне сукмыйлар ○ 1390 -КӨЛТӘСЕ (1) ■ Кызы - бистә бикәсе, анасы - киндер көлтәсе ○ 14315 -КӨЛТӘСЕНӘ (1) ■ Уракчының җилкәсенә карама, көлтәсенә кара ○ 1457 -КӨЛҮЕ (3) ■ Көзге көннең көлүе, көлүе дә җылавы ○ 890 (2) ● 7325 -КӨЛҮЧЕ (1) ■ Күп көлүче үзе көлке ○ 14922 -КӨЛЧӘ (1) ■ Ач чагында биргән көлчә тук чагында биргән калачтан артык ○ 9554 -КӨМЕШ (25) ■ Туфракка ябышсаң, туфрагың алтын булсын; ташка ябышсаң, ташың көмеш -булсын ○ 190 ● 269; 272; 286; 291; 418; 565; 886; 4499; 5852; 5962; 6018; 6031; 6070; 8199; -9011; 10091; 10389; 11039; 12319; 13425; 13708; 14589; 16033; 16226 -көмеш → алтын-көмеш -КӨМЕШЕ (1) ■ Һәркемнең тормыштан өлеше бар, аласы көмеше бар ○ 14759 -КӨМЕШЕНӘ (2) ■ Дагасының көмешенә мактанма, атыңның йөрешенә мактан ○ 7015 ● 8209 -КӨМЕШЕҢ (3) ■ Алтының булса, көмешең табылыр ○ 7775 ● 8162; 8202 -көмешнең → алтын-көмешнең -КӨМЕШТӘН ( | 1) ■ Тол хатынның бусагасы көмештән булса да, аңар хәер тиешле ○ 13679:1 -КӨН (244) ■ Койрыклы йолдыз көн дә тумый ○ 33 ● 43 (2); 52; 237; 696; 749-751; 762; 774 (2); -789; 790; 834; 848; 856; 873; 887 (2); 888 (2); 889; 895 (2); 896; 897 (2); 898 (2); 899-903; -934; 947 (2); 967; 987; 988 (2); 997; 1001; 1029; 1030; 1044; 1057; 1117; 1152; 1221; 1286; -1318; 1385; 1386; 1527 (3); 1614; 1824; 1843 (2); 2237; 2292 (2); 2323; 2485; 2655; 2797; 2888; -2910 (2); 3313; 3347; 3465; 3994; 4155; 4288; 4333; 4372; 4965; 4975; 4976; 5021; 5365 (2); -5755; 5758; 5850; 5851; 5870; 5940; 5975; 5984; 5999; 6097; 6173; 6180; 6202 (2); 6212; 6379; -6424; 6442; 6491; 6493; 6496 (2); 6553 (2); 6588; 6603; 6633; 6639 (4); 6663; 6664; 6700; 6711 -(4); 6713 (4); 6901; 7009 (2); 7014; 7208; 7235 (4); 7372 (2); 7390; 7409; 7504; 7654; 8535; 8831; -9082; 9225; 9293; 9385; 9473 (2); 9530; 9630 (2); 9665; 9668; 9799; 9956; 9985 (2); 9991; 10053; -10054; 10068 (2); 10096; 10128; 10150; 10204; 10216; 10691; 10872; 11163; 11173; 11291; 11332; -11336; 11489; 11615; 11687; 11701; 11834; 11869; 12097; 12148; 12248; 12306; 12342; 12418; -12427; 12534; 12723; 12800 (2); 12997; 13214; 13255; 13277 (2); 13453; 13465 (2); 13561; 13645; -13665; 13666; 13904 (2); 14000; 14143; 14157; 14320; 14379; 14583; 14643; 14697 (2); 14746; -15092; 15138; 15166; 15246; 15372; 15405; 15430; 15456; 15508; 15794 (2); 15920; 16061; -16340; 16505; 16669; 16925 (2); 16942 (2); 16971; 16998 (2); 17005; 17009; 17020 -көн → җил-көн -КӨНБАГЫШ (1) ■ Бер уч көнбагыш ашасаң, ике уч кабыгы чыгар ○ 1539 -КӨНБАТЫШКА (1) ■ Баланың хәле көнчыгыштан көнбатышка таралыр - ата белән анага -беленмәс ○ 14442 -КӨНГӘ (14) ■ Бер көнгә кичексәң, бер ай куып җитә алмассың ○ 775 ● 897; 998 (2); 1033; 1040; -1050; 4470; 6714; 8889; 9263; 13294; 13761; 13780 -көнгә → айга-көнгә -КӨНГӘЧӘ (2) ■ Калага барган кешедән өч көнгәчә гакыл сорама ○ 5174 ● 16414 -КӨНГЕНЕҢ (2) ■ Борынгының кешесе - бу көнгенең кечесе ○ 779 ● 15024 -КӨНДӘ (24) ■ Көне беткән көндә үлә ○ 908 ● 1052; 1209; 1339; 1515 (2); 1519; 1600; 1759; 3579; -5132; 5229; 5454; 5501; 5564; 5636; 6040; 12015 (2); 13428; 13623; 14668; 14670 (2) -КӨНДӘЙ (1) ■ Яхшы кеше ай белән көндәй: яхшылыгы һәркемгә бердәй ○ 12317 -КӨНДӘШ (9) ■ Өйдәш белән торганчы көндәш белән тор ○ 8336 ● 8338; 13146; 13196; 13595; -13651; 13664; 13801; 14121 -КӨНДӘШЕ (1) ■ Явызның юлдашы күп, яхшының көндәше күп ○ 12206 -КӨНДӘШЛЕ (2) ■ Усак яфрагы көндәшле хатыннар шикелле: җилсез көндә дә кыймылдап тора -○ 1759 ● 13665 -КӨНДӘШЛЕГӘ (1) ■ Көнлекчегә көн озын, көндәшлегә төн озын ○ 13666 -КӨНДӘШНЕҢ (1) ■ Ике көндәшнең башы бер мендәргә сыя, ике килендәшнең башы бер -мендәргә сыймый ○ 13348 -КӨНДЕЗ (27) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр ○ 898 ● 899; 904-906; 913; 1045; -2302; 2339; 3448; 3755; 4821; 7180; 7372; 8414; 9866; 11166; 11508; 12898; 12933; 13775 (2); -15234; 15921; 16384; 16408; 17006 -көндез → көпә-көндез -КӨНДЕЗГЕ (1) ■ Көндезге эш кичке эштән көләр ○ 907 -КӨНДЕЗГЕНЕҢ (1) ■ Караңгының күзе юк, көндезгенең сүзе юк ○ 855 -КӨНДЕЗЕ (1) ■ Һәр кичәнең көндезе бар ○ 1026 -КӨНДЕЗ-КӨНДЕЗ (1) ■ Март әйтә, имеш: "Көндез-көндез көләрмен, иртә-кичен бөгәрмен" -○ 922 -КӨНЕ (59) ■ Айның утыз көне бар, утыз төне бар ○ 754 ● 844; 865; 866; 885 (2); 908; 919; 952; -963 (2); 978; 996; 1009; 1010 (2); 1011 (2); 1012; 1013 (2); 1014; 1024; 1042; 1046; 1220; 3033; -3933; 4657; 4888 (2); 4969; 5263; 5953; 6105 (2); 6170; 6171 (2); 6221 (2); 6531; 6545; 6774; -7288; 7470; 8932; 10144; 12271; 12297; 15079 (2); 15382; 15433; 15591; 16551; 16819 (2); 16869 -КӨНЕМ (5) ■ Февральдә суык: "Сыерның мөгезен сындырыр идем дә, көнем кыска", - дип -әйтә, ди, имеш ○ 959 ● 1047; 1048; 13527; 16832 -КӨНЕН (3) ■ Көнен күрсен, көлдә аунасын ○ 1049 ● 5742; 7294 -КӨНЕНДӘ (5 | 1) ■ Көлгә чәч - көнендә чәч ○ 1424:2 ● 3315; 4285; 8821 (2); 9334 -КӨНЕНЕҢ (1) ■ Яз көненең суыгы яман була ○ 979 -КӨНЕННӘН (1) ■ Хәерченең көне ялчы көненнән яхшыр��к була ○ 5953 -КӨНЕҢ (10) ■ Көнең бер көн булса да, юрга менеп үт ○ 2797 ● 3221; 3222 (2); 11238; 11851; -13195; 13610; 15307; 16675 -көнең → аең-көнең -КӨНЕҢДӘ (2) ■ Төпчегең - картаймыш көнеңдә ярдәмчең ○ 14066 ● 15133 -КӨНЕҢНЕ (1) ■ Иртәгәгә ышанып, бүгенге көнеңне кулдан ычкындырма ○ 840 -КӨНЛӘМӘГӘН (2) ■ Ир көнләмәгән ишәк, хатын көнләмәгән калтак ○ 13829 (2) -КӨНЛӘСӘ (2) ■ Ир көнләсә өй төзәр, хатын көнләсә өй бозар ○ 13830 (2) -КӨНЛЕ (1) ■ Атлы - көнле ○ 2557 -КӨНЛЕК (13) ■ Матурлык - бер көнлек, дуслык - гомерлек ○ 5470 ● 6040; 6747 (2); 6794; 6917; -9294; 9358 (2); 13242; 13623; 13892; 16461 -КӨНЛЕКЛЕ (1) ■ Көнлекле кеше үлмәс, көнсез кеше көн күрмәс ○ 5850 -КӨНЛЕКЧЕ (1) ■ Балыкчы күлен мактый, көнлекче көнен мактый ○ 5742 -КӨНЛЕКЧЕГӘ (2) ■ Көнлекчегә көн узсын да, чабатасы тузсын ○ 5851 ● 13666 -КӨНЛИ (1) ■ Тамак тамакны көнли ○ 9701 -КӨННӘН (8) ■ Көзге көннән язгы төн яхшы ○ 891 ● 4202; 5398; 10204; 13436; 14746 (2); 17006 -көннән → илдән-көннән -КӨННӘР (2) ■ Кышкы көннәр җәйне әйтер, җәйге көннәр җайны әйтер ○ 875 (2) -КӨННӘРДӘ (4) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр -аппагым ○ 1073 (2) ● 6447 (2) -КӨННӘРЕҢ (1) ■ Күңелең саф булса, көннәрең шат булыр ○ 11234 -КӨННӘРНЕҢ (1) ■ Яманнар яхшыны эттәй талар һәр җирдә, көннәрнең көне булганда шул -яманга бу яхшы кирәк булыр тар җирдә ○ 12271 -КӨННЕ (19) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 ● 858; 1210 (2); 1211; 2510; -2876; 4022; 5382; 5564; 5883; 6641; 9255; 9460; 10091 (3); 12217; 16974 -КӨННЕКЕН (1) ■ Көннекен көнгә аудару ○ 1050 -КӨННЕҢ (17) ■ Баткан көннең аткан таңы бар ○ 763 ● 776; 857 (2); 874; 890; 909; 910; 957; -1002 (2); 1037; 1074; 1087 (2); 13616; 13728 -КӨНСЕЗ (2) ■ Көнлекле кеше үлмәс, көнсез кеше көн күрмәс ○ 5850 ● 13878 -КӨН-ТӨН (1) ■ Ике яхшы өйләнешсә - уңыш, ике яман өйләнешсә - көн-төн сугыш ○ 13161 -КӨНЧЕ (5) ■ Язгы ябалак, көнче күбәләк ○ 4210 ● 12534-12536; 12715 -КӨНЧЕГӘ ( | 1) ■ Илчегә үлем юк, көнчегә кием юк ○ 4991:2 -КӨНЧЕЛ (1) ■ Көнчел кеше - "мин"чел кеше ○ 12537 -КӨНЧЕЛЕГЕҢ (1) ■ Кешенең яхшы эшенә көнчелегең килсә, аңардан уздырып эшлә ○ 6084 -КӨНЧЕЛЕК (5) ■ Көчсезлек көнчелек тудыра ○ 10789 ● 11842; 12539; 12716; 12733 -КӨНЧЕЛЕКСЕЗ (2) ■ Гөл - чәнечкесез, мәхәббәт көнчелексез булмас ○ 12692 ● 12941 -КӨНЧЕЛЕКТӘН (1) ■ Тимер - күгәрүдән, кеше көнчелектән чери ○ 12552 -КӨНЧЕЛЛЕК (1) ■ Көнчеллек арысланнан да яманрак ○ 12538 -КӨНЧЫГЫШТАН (1) ■ Баланың хәле көнчыгыштан көнбатышка таралыр - ата белән анага -беленмәс ○ 14442 -КӨҢ (3) ■ Көң кулында көмеш бар, ул да булса бикәгә ○ 5852 ● 13424; 14131 -КӨПӘ-КӨНДЕЗ (1) ■ Көпә-көндез фонарь яндырмыйлар ○ 8415 -КӨПЧӘГЕ (1) ■ Арба көпчәге дә бер эздән генә бармый ○ 6988 -КӨПЧӘК (5) ■ Алама көпчәк күп шыгырдый ○ 6980 ● 6981; 7059; 7065; 7069 -КӨПЧӘККӘ (2) ■ Арбага утыр, көпчәккә уралма ○ 6991 ● 7035 -КӨПЧӘКЛӘРЕН (1) ■ Утырган арбаңнан бигрәк көпчәкләрен сакла ○ 7075 -КӨПЧӘКНЕ (1) ■ Күчәрдәге көпчәкне тәртәгә такмыйлар ○ 7058 -КӨР (4) ■ Арык атка камчы авыр, көр атка таш та җиңел ○ 2464 ● 2667; 8849; 10772 -КӨРӘГЕ (2) ■ Булган кешенең көрәге утын кисә ○ 6452 ● 10151 -КӨРӘК (10) ■ Раштуада бер көрәк кар бирмәс ○ 1055 ● 1362; 1896; 5524; 6500; 7186; 8022; 8273; -15546; 15689 -көрәк → сәнәк-көрәк -КӨ��ӘККӘ (1) ■ Ирек бирсәң йөрәккә - утырырсың көрәккә ○ 11125 -КӨРӘКНЕ (1) ■ Сәнәк белән көрәкне аера алмау ○ 1360 -КӨРӘМӘ (1) ■ Үз капка алдыңның карын күрше капкасына көрәмә ○ 5254 -КӨРӘН (2) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле авырудан -дәва ○ 1302 ● 16553 -КӨРӘП (1) ■ Тимерне тимер көрәп чыгара ○ 304 -КӨРӘШӘ (1) ■ Көрәшә белмәсәң көрмәкләшмә ○ 6665 -КӨРӘШӘЛӘР (1) ■ Көч белән көрәшәләр, сол белән егалар ○ 6666 -КӨРӘШЕП (1) ■ Бикләр белән алышып булмас, тирәк белән көрәшеп булмас ○ 5768 -КӨРӘШКӘННЕҢ (1) ■ Ике көрәшкәннең берсе егылыр ○ 6644 -КӨРӘШМӘ (2) ■ Бай белән даулашма, көчле белән көрәшмә ○ 7153 ● 10784 -КӨРӘШМИ (1) ■ Батыр, бирешсә дә, көрәшми мәйданны бирмәс ○ 6638 -КӨРӘШТӘН (1) ■ Егылган көрәштән туймас, яман даудан туймас ○ 12112 -КӨРИ (1) ■ Кеше кулы белән ут көри ○ 12085 -КӨРЛЕГЕ (1) ■ Мал көрлеге көтүчедән ○ 2387 -КӨРЛЕГЕННӘН (1) ■ Көр ат көрлегеннән чапса, арык ат аңа карап чаба ○ 2667 -КӨРЛЕК (1) ■ Берлек юк җирдә көрлек юк ○ 4884 -КӨРЛЕККӘ (1) ■ Көрлеккә түзмәсәң, хурлыкка түзәрсең ○ 10773 -КӨРМӘКЛӘШМӘ (1) ■ Көрәшә белмәсәң көрмәкләшмә ○ 6665 -КӨРМӘКЛЕГӘ (2) ■ Күреклегә күз иярер, көрмәклегә сүз иярер ○ 10680 ● 15503 -КӨРПӘ (2) ■ Күркәмгә күз иярә, көрпә тунга чүп иярә ○ 10683 ● 15503 -көрпә → арпа-көрпә -КӨРСЕНМӘ (2) ■ Көрсенмә - дошманыңа көч кертерсең ○ 5465 ● 6051 -КӨРТ (1) ■ Карт бүре көрт ера ○ 2193 -КӨРТКӘ (1) ■ Көртлек әйткән ди: "Көрткә чумсам да, кышны чыгармын" ○ 4045 -КӨРТЛӘГӘН (1) ■ Балалы хатын белән көртләгән тавык усал булыр ○ 14284 -КӨРТЛЕГЕН (1) ■ Тозагын кормас борын көртлеген ашый башлама ○ 4047 -КӨРТЛЕК (4) ■ Карга кардан курыкмас, көртлек көрттән курыкмас ○ 3965 ● 4044; 4045; 4048 -КӨРТТӘН (1) ■ Карга кардан курыкмас, көртлек көрттән курыкмас ○ 3965 -көсә → аса-көсә -КӨСӘНГӘН (1) ■ Эшләргә иренгән - ашарга көсәнгән ○ 6547 -КӨТ (7) ■ Өстә булганны аста көт ○ 716 ● 3744; 9543; 10132; 10656; 12132; 16865 -КӨТӘ (16) ■ Ярканат төнне көтә, сандугач таңны көтә ○ 2337 (2) ● 3444; 4474 (2); 8157; 8160 (2); -9517; 10072; 12476; 13562 (2); 15055; 16831 (2) -КӨТӘ-КӨТӘ (1) ■ Үлем көтә-көтә, үлем хәтле оят килә, ди, биткә ○ 15422 -КӨТӘЛӘР (1) ■ Кызлар көтәләр санатны, булмаса сөяләр солдатны ○ 13007 -КӨТӘМЕН (1) ■ Мин көтәмен алтыны, алла бирә яртыны ○ 16886 -КӨТӘР (6) ■ Бүре: "Сарыкларны буш көтәр идем", - дип сораган ○ 2159 ● 2378; 2949; 4419; -8210; 10113 -КӨТӘРГӘ (1) ■ Сәүдәгәр булам дисәң, көтәргә алып бурычка сат ○ 7967 -КӨТӘСЕНӘ (2) ■ Көтәсенә йон тетмиләр ○ 8172 ● 8739 -КӨТӘСЕҢ (1) ■ Бер сыерны да бер көтәсең, мең сыерны да ○ 3156 -КӨТӘЧӘК (1) ■ Көтәчәк - җитәчәк, узган кайтмый ○ 911 -КӨТЕЛМӘГӘН (1) ■ Көтелмәгән кунак - караңгы төн ○ 10152 -КӨТЕЛМӘС (1) ■ Чәчәк күрсәтмәгән агачтан җимеш көтелмәс ○ 1818 -КӨТЕП (8) ■ Кырык ел көтү көтеп, чыбыркы шартлата белмәгән ○ 2444 ● 3288; 6782; 6823; -8111; 10153; 11964; 14129 -КӨТКӘН (8) ■ Күктән көткән, җирдән тапкан ○ 102 ● 599; 1001; 9775; 10154; 14036; 16850; -КӨТКӘНЕН (1) ■ Баҗа баҗаның көтү көткәнен теләр ○ 14591 -КӨТКӘНЕНӘ (1) ■ Брат братның көтү көткәненә рад ○ 14563 -КӨТКӘНЕҢ (1) ■ Исерек кеше белән мәҗлестә утырганчы айнык кеше белән чучка көткәнең -артык ○ 9831 -КӨТМӘ (17) ■ Үткән болыттан яңгыр көтмә ○ 1175 ● 1708; 2398; 3199; 3203; 3741; 4974; 6847; -7899; 11887; 12162; 12353; 12394; 12447; 16777; 16865; 16983 -КӨТМӘГӘН (1) ■ Тычканнан курыккан иген икмәгән, бүредән курыккан көтү көтмәгән ○ 3421 -КӨТМӘС (2) ■ Бүредән курыккан көтү көтмәс, тычканнан курыккан иген икмәс ○ 2177 ● 11686 -КӨТМИ (1) ■ Ашаган үтми, капканны көтми ○ 9762 -КӨТМИЛӘР (4) ■ Кулга чалгы тотып аяз көн көтмиләр ○ 1286 ● 1561; 5333; 8254 -КӨТСӘҢ (3) ■ Яңгыр көтсәң, кар явар ○ 1162 ● 15236; 16779 -КӨТСЕН (1) ■ Бай-бай итсен, байлар итсен, көтү көтсен, йон тетсен ○ 7517 -КӨТТЕРЕР (1) ■ Акылсыз баш иясеннән каз көттерер ○ 10231 -КӨТҮ (14) ■ Бүредән курыккан көтү көтмәс, тычканнан курыккан иген икмәс ○ 2177 ● 2356; -2374; 2377; 2432; 2444; 2962; 3103; 3134; 3421; 5022; 7517; 14563; 14591 -КӨТҮГӘ (2) ■ Көтүгә ияләшкән бүре бөтен көтүне буар ○ 2197 ● 3311 -КӨТҮДӘ (3) ■ Көтүдә куйчы күп булса, куй әрәм үләр ○ 2375 ● 2661; 11081 -КӨТҮДӘН (6) ■ Көтүдән аерылган куйны бүре ашый ○ 3104 ● 3105; 3117; 3229; 3263; 12509 -КӨТҮЕ (4) ■ Утлавыгы бернең көтүе бер ○ 2411 ● 3971; 4485; 8699 -КӨТҮЕН (1) ■ Атның атагы зур булса да, көтүен ишәк көтәр ○ 2949 -КӨТҮЕНДӘ (1) ■ Һәр кош үз көтүендә яхшы ○ 3882 -КӨТҮНЕ (4) ■ Көтүгә ияләшкән бүре бөтен көтүне буар ○ 2197 ● 2378; 3087; 3153 -КӨТҮЧЕ (9) ■ Бүре көтүче булмас ○ 2152 ● 2376-2378; 2395; 3109 (2); 3514; 13667 -КӨТҮЧЕДӘН (1) ■ Мал көрлеге көтүчедән ○ 2387 -КӨТҮЧЕНЕҢ (2) ■ Кәҗә, тынычлыктан туйса, көтүченең чыбыркысын чәйни, имеш ○ 3040 -● 3055 -КӨТҮЧЕҢ (1) ■ Үзең сарык булгач, көтүчең Сарбай булганга үпкәләмә ○ 3121 -КӨТҮЧЕСЕН (1) ■ Сыер көтүчесен белер, хуҗасын белмәс ○ 3190 -КӨФЕРЛЕК (1) ■ Шөкерлек килмәсә дә, көферлек килә ○ 11947 -КӨЧ (38) ■ Көч түкми нефть чыкмый ○ 292 ● 831; 1117 (2); 4876; 4883; 4885; 5005; 5036; 5331; -5465; 5476 (2); 6196; 6243; 6666; 7072; 7682; 8009; 8011; 8012; 9220; 10141; 10144; 10190; -10259; 10576; 10774 (2); 10776; 10838; 11195; 11608; 11800; 12540; 14455 (2); 16495 -КӨЧӘНӘ (1) ■ Көчсез көчәнә, көчле күтәрә ○ 10788 -КӨЧӘНЕП (2) ■ Җәйгә чыкса, бытбылдык күкәй сала, тартайның көчәнеп арты тала ○ 3915 -● 5466 -КӨЧӘНМӘ (1) ■ Көчең җитмәгәнгә көчәнмә ○ 10780 -КӨЧЕ (37 | 1) ■ Сай суны болгатырга вак балыкларның да көче җитә ○ 420 ● 1939, :1; 2043; -2050; 2148; 2607; 2729; 2911; 2987; 3613; 3808; 4440; 4795; 5024; 5110; 5448; 6054 (2); 6153; -6183; 6188; 6259; 6351; 7310; 7512; 7787; 9113; 9818; 10535; 10775; 10777; 11292; 12094; -13545; 13717; 15458; 16587 -КӨЧЕГЕ (3) ■ Эте тик тора, көчеге өрә ○ 3819 ● 5823; 11159 -КӨЧЕК (18 | 1) ■ Кече этнең картайганчы көчек исеме калыр ○ 3493 ● 3646; 3804-3812; 38163818; 10482; 10724; 12437; 13357:1; 14133 -көчек → мәче-көчек -КӨЧЕКЛӘРЕ (1) ■ Ашыккан этнең көчекләре сукыр туган ○ 3463 -КӨЧЕКНЕ (1) ■ Көчекне дә башыннан сыйпыйлар ○ 3813 -КӨЧЕКНЕҢ (1) ■ Көчекнең аласы да, карасы да бер була ○ 3814 -КӨЧЕКТӘН (1) ■ Мөгезсез бозау бүредән дә курыкмый, мөгез чыккач көчектән дә курка ○ 3264 -КӨЧЕМ (1) ■ Авызымда тешем бар, күкрәгемдә көчем бар ○ 10817 -КӨЧЕН (2) ■ Очлап чыккан - эшен бетергән, очламаган - көчен бетергән ○ 6116 ● 8524 -КӨЧЕНӘ (4) ■ Атыңны көченә күрә йөкләт ○ 2620 ● 11525; 15106; 16611 -КӨЧЕНДӘ (1) ■ Ил язмышы ир өстендә, ир язмышы күкрәк көчендә ○ 4947 -КӨЧЕҢ (11) ■ Дошманың тычкан булса да, көчең арысландай булсын ○ 5343 ● 6098; 6099; 7724; -10547; 10579; 10581; 10732; 10778-10780 -КӨЧЕҢӘ (1) ■ Көчеңә бийәнмә, байлыгыңа куанма ○ 7373 -КӨЧЕҢНЕ (1) ■ Көчеңне сынамыйча сәнәк күтәрмә ○ 10781 -КӨЧКӘ (5) ■ Өчкә киткәч, көчкә китә ○ 8010 ● 10782; 11420 (2); 16884 -КӨЧЛӘМӘК (1) ■ Кыстамак бар, көчләмәк юк ○ 10149 -КӨЧЛӘП (5) ■ Көчләп ачкан чәчәкнең исе булмас ○ 1289 ● 3515; 6100; 6227; 12717 -КӨЧЛЕ (29) ■ Эт - оясында көчле ○ 3623 ● 4740; 5317; 5463; 5812; 7153; 7154; 7175; 7522; 9994; -10783-10788; 10790; 11074 (2); 11083; 13180; 13564 (2); 13707; 15844; 16610 (2); 16769; 16894 -КӨЧЛЕНЕКЕ (1) ■ Замана - көчленеке ○ 814 -КӨЧСЕЗ (8) ■ Көчсез аю тавышы белән куркытыр ○ 2104 ● 3865; 5466; 6500; 10783; 10787; -10788; 16900 -КӨЧСЕЗГӘ (1) ■ Акча - көчсезгә көч, телсезгә - тылмач ○ 7682 -КӨЧСЕЗЛЕК (2) ■ Көчсезлек көнчелек тудыра ○ 10789 ● 14863 -КӨЧСЕЗНЕҢ (1) ■ Көчсезнең ачуы көчле ○ 10790 -КӨШ (3) ■ Авызыңда "көш!" дип әйтергә телең булмаса, карга күтәреп китәр иде ○ 10618 -● 15504; 15659 -КӨШЕЛ (1) ■ Аңгыра тавык көшел өстендә ач йоклый ○ 4267 -КӨЮ (1) ■ Сөю бар җирдә көю бар, курку бар җирдә кырку бар ○ 12761 -КӨЯ (6) ■ Тимергә көя төшми ○ 302 ● 8520; 14281 (3); 14919 -КӨЯЗ (3) ■ Коры көяз - киеме аз ○ 8800 ● 8804; 10772 -КӨЯЗНЕҢ (2) ■ Көязнең артына кулы җитми ○ 8805 ● 8806 -КӨЯНТӘ (2) ■ Байлыгыбыз бик көчле: бер көянтә, бер шөшле ○ 7522 ● 9938 -КӨЯНТӘСЕН (1) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен сындырам" ○ 969 -КӨЯР (4) ■ Халык яндырган чыракны сүндерергә өргәннең сакалы көяр ○ 5077 ● 8513; 9245; -КӨЯРСЕҢ (2) ■ Куян белән уйнама - чарчарсың, ут белән уйнама - көярсең ○ 2250 ● 8500 -КРАЙДА (1) ■ Үзем райда, әпәем крайда ○ 9516 -КУ (4) ■ Ку үләнгә үрт салу ○ 1356 ● 2567; 5744; 5819 -КУА (4) ■ Җилне төтен кумый, җил төтенне куа ○ 1201 ● 2265; 14916; 15048 -КУАГЫҢ (1) ■ Өй артында куагың булса, сандугач кунагың булыр ○ 4112 -КУАК (5) ■ Үзенә качкан кошны куак та бирмәс ○ 1715 ● 2269; 3858 (2); 5311 -КУАККА (1) ■ Кош та сайламыйча куакка кунмый ○ 3847 -КУАКТАН (1) ■ Курыккан кош куактан өркер ○ 3864 -КУАЛА (1 | 1) ■ Атны сугу белән түгел, солы белән куала ○ 2567:2 ● 6727 -КУАЛАГАН (2) ■ Җирле боланны тирле колан куалаган ○ 2119 ● 4662 -КУАЛАР (2) ■ Сөт бирмәгән сыерны иткә суялар, эш белмәгән кешене эштән куалар ○ 6372 ● 6824 -КУАН (3) ■ Югарыга карап куан, түбәнгә карап юан ○ 709 ● 1267 (2) -КУАНА (2) ■ Ярлы кеше ямана да куана, бай кеше байлыгына таяна ○ 7463 ● 11552 -КУАНГАН (3) ■ Иртә торган эшеннән куанган ○ 827 ● 5802; 7477 -КУАНДЫМ (1) ■ "Кинәндем дә куандым, тиле улыма кыз алдым". - "Бирдем исә котылдым -синекеннән биш битәр" ○ 13179 -КУАНМА (4) ■ Көчеңә бийәнмә, байлыгыңа куанма ○ 7373 ● 7417; 7900; 9536 -КУАНМЫЙ (1) ■ Ягымлы сүзгә берәү дә ачуланмый, ачулы сүзгә берәү дә куанмый ○ 16143 -КУАНУДАН (1) ■ Кеше белән күргән кайгы ялгыз башыңа куанудан хәерле ○ 5008 -КУАНЫП (1) ■ Базарга барасың куанып, кайтасың юанып ○ 7875 -КУАНЫР (2 | 1) ■ Ярлы яманыр, яманыр да куаныр ○ 7463:1 ● 12330 (2) -КУАНЫЧ (3) ■ Яратып эшләгән эш куаныч китерә ○ 6262 ● 14888; 16433 -КУАНЫЧКА (1) ■ Сабырлык куанычка илтер, ашыгу көенечкә илтер ○ 11896 -КУАНЫЧТАН (1) ■ Кайгыдан соң куаныч яхшы, куанычтан соң кайгы яман ○ 14888 -КУАНЫЧЫ (1) ■ Төннең тынычлыгы - көннең куанычы ○ 957 -КУАНЫЧЫҢ (1) ■ Аз малың, күп куанычың булсын ○ 7131 -КУАР (2) �� Мәчедән мәче туар, ул да булса сычкан куар ○ 3367 ● 14739 -КУАРМЫ (1) ■ Үтеп киткән яңгырны ямылчы алып куармы; асыл ирнең баласы асылсыз булып -туармы ○ 14382 -КУАРСЫҢ (2) ■ Ни өйрәнсәң, шуны куарсың ○ 6360 ● 16649 -КУӘТ (5) ■ Ала ат барда куәт бар ○ 2454 ● 6335; 13835; 14494; 16153 -КУӘТЕ (5) ■ Абруй - ирнең куәте ○ 11055 ● 12264; 13927; 14113; 15065 -КУӘТЛЕ (6) ■ Тәкә бүредән куәтле түгел, тәкә менгән тау куәтле ○ 3141 (2) ● 4712; 7524; 9709; -КУӘТНЕҢ (3) ■ Куәтнең кадере баһадирлык белән ○ 10771 ● 11061; 11473 -КУБА (2) ■ Куба тал шарт сынар, сары тал йөгенеп калыр ○ 1744 ● 11633 -КУБАР (5) ■ Бер сарык курыкса, мең сарык кубар ○ 3086 ● 4897; 4950; 10742; 11680 -КУБАРУ (1) ■ Сафура бураннары кубару ○ 1225 -КУБАСЫ (1) ■ Иртәгә кыямәт кубасы булгач, кием ни эшкә ○ 16899 -КУБЫЗ (6) ■ Аның әтәче дә кубыз уйный ○ 4386 ● 5927; 7177; 14132; 16378; 16734 -КУБЫЗДАГЫ (1) ■ Кубыздагы кыл моңлы, үксез үскән кыз моңлы ○ 14189 -КУБЫЗЫНА (2) ■ Заман кубызына биетә ○ 806 ● 16454 -КУГАН (18) ■ Болан куган аучы тауны күрми ○ 2013 ● 2214; 3643; 4197 (2); 5043; 5577; 6645 (2); -6839 (2); 10178; 11876; 14445; 14519; 16001 (2); 16864 -КУГАНДА (2) ■ Качканда да, куганда да "тота" дип йөгер ○ 5580 ● 6781 -КУДЫЛАР (1) ■ Куян, үз койрыгын күргәч, "кудылар, тоттылар!" дип, йөрәге ярылып үлгән, -ди ○ 2263 -КУЕ (9) ■ Куе суның акканы яхшы ○ 406 ● 3088; 4870; 6024; 8494 (2); 9137; 11544; 11951 -КУЕЛГАН (1) ■ Ураклары урылган, зуратлары куелган ○ 1504 -КУЕЛМЫЙ (1) ■ Яхшылык күзгә күренми, яманлык күмеп куелмый ○ 12360 -КУЕЛСА (1) ■ Эш башына юньсез кеше куелса, эш кирегә китәр ○ 6163 -КУЕМ (1) ■ Суймыйм дигән уем юк, суяр идем - куем юк ○ 2446 -КУЕН (1) ■ Ялгыз утын янмас, ялгыз куен җылынмас ○ 13218 -КУЕНДА (1) ■ Патша эше баш өстендә, үзеңнеке куенда ○ 5869 -КУЕНДАГЫ (1) ■ Куендагы - юлдагы, кесәдәге - кулдагы ○ 8911 -КУЕННАН (1) ■ Куеннан түгелсә - кунычка ○ 8912 -КУЕНЫ (1) ■ Ана куены туннан җылырак ○ 14224 -КУЕНЫМДА (1) ■ Орыр сүзем күңелемдә, орыр ташым куенымда ○ 16288 -КУЕНЫН (2) ■ Киткәннең балтырын кара, кайтканның куенын кара ○ 6788 ● 12417 -КУЕНЫНА (1) ■ Суык төлке тунлы кешегә сәлам бирә, ертык тунлы кешенең куенына керә, -имеш ○ 1126 -КУЕНЫНДА (7) ■ Куенында таш саклау ○ 230 ● 7261; 9567; 15041 (2); 15042 (2) -КУЕНЫННАН (4) ■ Ялкауның кулы куеныннан чыкмас ○ 6602 ● 9563; 14247; 16944 -КУЕНЫҢА (1) ■ Туйга барсаң туеп бар, куеныңа күмәч куеп бар ○ 13310 -КУЕП (7) ■ Дөяне кесәгә яшереп куеп булмый ○ 2921 ● 10821; 12643 (2); 13307; 13310; 13312 -КУЕРТА (1) ■ Ару суны куерта ○ 497 -КУЕРТУ (1) ■ Сүз боткасы куерту ○ 16299 -КУЕРЫК (2) ■ Су башындагы - саф су эчәр, койрыгындагы - куерык су эчәр ○ 425 ● 3244 -КУЕСЫ (1) ■ Берәүнең куесы, берәүнең сыегы ○ 9184 -КУЗАГЫ (1) ■ Ачкыч - йозагы белән, борчак - кузагы белән ○ 8228 -КУЗАГЫН (1) ■ Борчак үз кузагын оныта ○ 1547 -КУЗГАЛА (1) ■ Авыр кузгалса, авыл кузгала ○ 5158 -КУЗГАЛАК (2) ■ Ярлылыкта яр табылса, кузгалак та аш була ○ 12779 ● 13883 -КУЗГАЛГАНЧЫ (1) ■ Былазау кузгалганчы эшлекле эшләп ара ○ 6464 -КУЗГАЛМЫЙ (1) ■ Йөкләмәгән ишәк урыныннан кузгалмый ○ 2991 -КУЗГАЛСА (1) ■ Авыр кузгалса, авыл кузгала ○ 5158 -КУЗГАТА (1) ■ Бер йөрәктә туган җыр мең йөрәкне кузгата ○ 16348 -КУЗГАТМА (1) ■ Әрләннең әрен кузгатма ○ 2341 -КУЗГАТСАҢ (1) ■ Авыр таш, кузгатсаң, җиңеләя ○ 109 -КУЗЫ (2) ■ Имә белгән кузы ике ананы имәр, имә белмәгән кузы үз анасын имә алмас ○ 3091 (2) -КУЗЫДАН (1) ■ Куй кузыдан үсә ○ 3094 -КУЗЫЙ (1) ■ Кыз кочмаган ирнең җаны тыныч, кузгалак ашамаган кузый тыныч ○ 13883 -КУЗЫНЫҢ (1) ■ Тәкә булыр кузының маңгай алды дүң булыр ○ 3140 -КУЗЫСЫ (1) ■ Күршенең кузысы кучкар хәтле ○ 5207 -КУЙ (44) ■ Заман сиңа буен куймас, син заманга буең куй ○ 807 ● 1010; 2135; 2143; 2375; -2758 (2); 3015; 3016; 3059; 3075; 3081; 3083 (2); 3084 (2); 3094; 3095; 3096 (2); 3097; 31163118; 3475; 3723; 4222; 5204; 5330; 6711; 8189; 8830; 10076; 10137 (2); 10544; 10770; 12895; -13381; 15056; 15449; 15750 (2); 16371 -КУЙГА (3) ■ Куйга койрык йөк түгел ○ 3098 ● 5845; 7195 -КУЙГАН (11) ■ Коеп куйган кургашын ○ 331 ● 3092; 3413; 8170; 8980; 9421 (2); 9486; 9532; -9766; 13301 -КУЙГАННАР ( | 1) ■ Былбылны да алтын читлеккә куйганнар - "Ах, Ватаным!" - дигән ○ 4093:1 -КУЙГАННЫ (1) ■ Сукыр куйганны күзле табалмас ○ 15262 -КУЙГАНЫН (1) ■ Кунак теләгәнен түгел, куйганын ашар ○ 10120 -КУЙГАЧ (1) ■ Ачу йоту - тау кебек, йотып куйгач бал кебек ○ 12434 -КУЙДА (1) ■ Күп куйда аксак та була, туксак та була ○ 3106 -КУЙДАН (3) ■ Бер куйдан ак та туа, кара да ○ 3085 ● 3092; 11387 -КУЙДЫ (1) ■ "Яман үлде" дисәләр - ышан, "яманлыгын куйды" дисәләр - ышанма ○ 12238 -КУЙДЫК (1) ■ Туйдык, яманлыкны куйдык ○ 9786 -КУЙДЫМ (4) ■ Алдым көрәк, куйдым терәп; алдым сәнәк, куйдым сөяп ○ 8022 (2) ● 10207; -КУЙЛЫК (1) ■ Бүре картайса да, бер куйлык көче кала ○ 2148 -КУЙМА (5) ■ Атым яхшы дип, чыбыркыңны куйма ○ 2604 ● 2867; 4615; 8463; 10568 -КУЙМАС (11 | 1) ■ Заман сиңа буен куймас, син заманга буең куй ○ 807 ● 1173; 2134; 2716; -3624:2; 4147; 4240; 9565; 12104 (2); 15508; 17061 -КУЙМАСАҢ (1) ■ Тавыкның астына күкәй куймасаң, чебеш кайдан килсен ○ 4331 -КУЙМЫЙ (4) ■ Уңны белми, кирене куймый ○ 740 ● 947 (2); 3824 -КУЙМЫЙЛАР (5) ■ Кәбестә бакчасына кәҗәне каравыл куймыйлар ○ 3018 ● 9250 (2); 10082; -КУЙНЫ (4 | 1) ■ Куйны бүрегә ышанмыйлар ○ 3099 ● 3100; 3104; 7618:1; 7927 -КУЙНЫҢ (4) ■ Ике куйның башы бер казанга сыймас ○ 3090 ● 3101; 3119; 7156 -КУЙСА (2) ■ Ярлы ярма тапкан, кая куйса шунда аккан ○ 7478 ● 12508 -КУЙСАҢ (11) ■ Еракка куйсаң, якыннан алырсың ○ 684 ● 697; 701 (2); 743 (2); 2758 (2); 11663; -13020; 15270 -КУЙЧЫ (1) ■ Көтүдә куйчы күп булса, куй әрәм үләр ○ 2375 -КУК (2) ■ Әни дә кук, мин дә кук ○ 14307 (2) -КУКЫ (1) ■ Сакаллы сабый, йонлы кукы ○ 10360 -КУЛ (76) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 ● 407; 1925; 2076; 2403; 3498; 5535; -5588; 5590; 5645 (3); 5649; 5650; 6006; 6092 (2); 6350; 6352; 6421; 7230; 8051; 8115 (2); 8695; -8709 (2); 8710; 8905; 9011; 10016; 10067; 10251; 10417; 10418; 10424; 10467; 10502; 10755; -10888; 10913; 10920; 10928-10931; 10932 (2); 10933; 10934; 10966 (2); 10967; 10972; 10978; -10986; 11010; 11025; 11210; 11605; 11697; 12262 (2); 12663; 13286; 13827; 14106; 14875; -15497; 15574; 15644; 15750; 16482; 16609; 16826; 16986 -КУЛАВЫЗ (2) ■ Явыздан явыз кем явыз - ят явына кулавыз ○ 12200 ● 16734 -КУЛАВЫЗСЫЗ (1) ■ Кулавызсыз юлга кергән юлдан язар ○ 6921 -КУЛАК (1) ■ Кулак белән мулла икесе дә бер итектә ○ 17001 -КУЛАЛМАШКА (1) ■ Кулалмашка кул талмас, эшләгәннән кул калмас ○ 6092 -КУЛАСА (1 | 2) ■ Дөнья - куласа, әйләнә дә бер баса ○ 14727 ● 14727:1, :2 -КУЛАСАСЫ (1) ■ Дөнья куласасы акча көче белән әйләнә ○ 7787 -КУЛГА (23) ■ Кирәк таш кулга эләкми ○ 133 ● 1286; 1963; 2103; 2181; 3860; 5653; 6101; 6386; -6413; 10259; 10511; 10879; 10930; 10935; 11019; 11020; 11028; 11481; 11952; 11997; 12478; 13513 -кулга → кулдан-кулга -КУЛДА (18) ■ Кулда асралган кош ерак очмас ○ 3861 ● 5635; 6355; 6357; 6364; 6365; 6396; -6422 (2); 6498; 7025; 7773; 8192; 11849; 12645; 15054; 15566; 15571 -КУЛДАГЫ (3) ■ Торлактагы мал - кулдагы мал, аулактагы мал - юлдагы мал ○ 2405 ● 6412; -КУЛДАГЫН (1) ■ Тапмаган малга ышанып, кулдагын бетерү ахмаклык ○ 7418 -КУЛДАН (11 | 1) ■ Иртәгәгә ышанып, бүгенге көнеңне кулдан ычкындырма ○ 840 ● 1361; -3860:2; 4172; 4527; 7112; 7676; 10935; 10971; 15120; 15573; 15574 -КУЛДАН-КУЛГА (2) ■ Акча кошы кулдан төшми, кулдан-кулга оча ○ 7676 ● 7801 -КУЛДАШЫ (1) ■ Юлдашы күпнең кулдашы күп ○ 6946 -КУЛКУБЫЗ (1) ■ Кулкубыз тартсаң - көй чыга, бүрәнә тартсаң - өй чыга ○ 16379 -КУЛНЫ (15) ■ Буш кулны эт тә яламый ○ 3471 ● 4622; 6011 (2); 7741; 10879; 10918; 10931; -10932; 10936; 10937; 10967; 14945; 16826; 16831 -КУЛНЫҢ (1) ■ Биргән кулның аласы килә ○ 8116 -КУЛСЫЗ (2) ■ Һөнәрсез кеше - кулсыз кеше ○ 6433 ● 13758 -КУЛТЫГЫ (1) ■ Патшаның култыгы киң, корыгы озын ○ 5879 -КУЛТЫГЫҢА (1) ■ Кояшны култыгыңа яшерә алмассың ○ 47 -КУЛТЫК (2) ■ Башы өзелсә, култык астына кыстырып йөгерер ○ 10336 ● 12014 -КУЛТЫККА (1) ■ Ике карбыз бер култыкка сыймас ○ 1602 -КУЛТЫКТАН (1) ■ Тауда булыр таргыл таш, тарыкса күздән чыгар яшь, тар култыктан ук тисә, -тартып алыр карендәш, карендәшең булмаса, далада калыр ялгыз баш ○ 14504 -КУЛЫ (65) ■ Җире - коргаксык, кулы - коры капчык ○ 1486 ● 2393; 4479; 5793; 5813; 5927; -6296; 6297; 6336; 6353; 6426; 6484; 6535 (2); 6602; 7230; 7285; 7286; 7701; 7722; 8216; 8515; -8520; 8805; 8806; 10213; 10437; 10880; 10938-10942; 10943 (2); 10944; 10981; 10982; 11008; -11026-11030; 11274; 11474; 11504 (2); 11692; 12039; 12085; 12155; 14154; 14234; 15433; 15475; -15584; 15585; 15645; 15683; 15684; 15690; 16357; 16610; 17048 -кулы → бите-кулы -КУЛЫМ (7) ■ Кулым камыр, карыным ач ○ 9772 ● 10986; 10987; 11031-11033; 12810 -КУЛЫМНЫ (2) ■ Һавадагы торнага кулымны тотып тормага ○ 4144 ● 11038 -КУЛЫН (15) ■ Бозауны кем сыйпаса, шуның кулын ялар ○ 3259 ● 6366; 7214; 7614; 9421; 10067; -10137; 10900 (2); 11949; 13948 (2); 15498 (2); 16965 -КУЛЫНА (12) ■ Күзәттә күзең эленсә, дошман кулына үзең эләгәсең ○ 5596 ● 5926; 6529; 7460; -10570; 12290; 14133; 14857; 15273; 16523; 16978; 17014 -КУЛЫНДА (24) ■ Тимерче кулында тимер балавыз кебек эрер ○ 308 ● 2572; 5852; 5991; 6858; -8774; 9448 (2); 10535; 10925; 10945; 11009 (2); 11161; 11617; 11886; 11910; 12830 (2); 13403; -13532; 14447; 14689; 15594 -КУЛЫНДАГЫ (3) ■ Акылсыз кулындагы мал тишек кесә шикелле ○ 7135 ● 9276; 9974 -КУЛЫНДАГЫГА (1) ■ Кеше кулындагыга ымсынган - үз кулындагысы ычкынган ○ 11850 -КУЛЫНДАГЫН (1) ■ Акыллы кеше - кулындагын саклар ○ 11435 -КУЛЫНДАГЫСЫ (1) ■ Кеше кулындагыга ымсынган - үз кулындагысы ычкынган ○ 11850 -КУЛЫННАН (19 | 1) ■ Кыш көне кулыннан кар ала алмассың ○ 1042 ● 4724 (2); 5753; 6002; -6047; 6489; 10703; 10946; 11034-11036; 11088; 12031; 12149; 12273; 12875; 13497; 13994; -16837:1 -КУЛЫҢ (34 | 3) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 1441; 1809; -5541; 6126; 6362; 8171; 8465; 8696; 10537; 10912; 10921; 10947-10951; 10968 (2), :1 (2); 10969; -10970; 10979; 10989; 10990; 11037; 12409, :1; 12452; 14552; 15233; 15599; 15601; 15639; -16541; 16936 -кулың → аягың-кулың -КУЛЫҢА (14) ■ Урман - ярты тун, кулыңа тукмак тотсаң - толып ○ 1862 ● 5749; 7113; 7218; -7591; 7793; 8038; 10110; 10207; 10489; 10952; 10970; 11013; 11021 -КУЛЫҢДА (3 | 1) ■ Юк бул, ярлы бул, кулыңда акчаң булсын ○ 7813 ● 7813:1; 11630; 14332 -КУЛЫҢДАГЫ (4 | 3) ■ Кулыңдагы кошны очырып, һавадагы торнаны эзләмә ○ 3862 ● 4140; -4141, :1, :2, :3; 15229 -КУЛЫҢДАГЫН (1) ■ Кулыңдагын нык тот, күршең белән тату тор ○ 5181 -КУЛЫҢНАН (10) ■ Кулыңнан килмәгән эшкә тотынма ○ 6356 ● 6401; 6490; 7066; 10953; 12144; -12145; 12357; 15911; 16773 -КУЛЫҢНЫ (5) ■ Күзең авыртса - кулыңны тый, эчең авыртса - тамагыңны ○ 10438 ● 10974; -12452; 15499; 15507 -КУМА (5) ■ Атны чыбыркы белән кума, солы белән ку ○ 2567 ● 4686; 5581; 6538; 6825 -КУМАС (2) ■ Булмасны эт тә кумас ○ 3470 ● 6458 -КУМАСА (1) ■ Атадан бала туса - иге, атаның юлын куса - иге; үзенә охшап тумаса, атасының -юлын кумаса, туганнан да тумаганы - иге ○ 14355 -КУМЫЙ (1) ■ Җилне төтен кумый, җил төтенне куа ○ 1201 -КУМЫЙЛАР (1) ■ Ике куянны берьюлы кумыйлар ○ 2241 -КУНА (4) ■ Тавык очса - тамга куна, лачын очса - тауга куна ○ 4315 (2) ● 10135; 10939 -КУНАГЫ (5) ■ Бай кунагы дерен-дерен, ярлы кунагы берәм-берәм ○ 7179 (2) ● 10069; 10176; -КУНАГЫМ (2) ■ Тамагым - кунагым ○ 9694 ● 10224 -КУНАГЫНА (3) ■ Этенә әйтсәң, кунагына тия ○ 3685 ● 10085; 10086 -КУНАГЫҢ (1) ■ Өй артында куагың булса, сандугач кунагың булыр ○ 4112 -КУНАГЫҢНЫ (1) ■ Кунагыңны аш белән сыйлама, каш белән сыйла ○ 10087 -КУНАК (122 | 1) ■ Җәй кунак - Симән көне озата ○ 1009 ● 1420; 3570; 3765; 4777; 6137; 7245; -8254; 9253; 9283; 10052; 10053 (2); 10055 (2); 10056; 10058 (2); 10059; 10062; 10065; 10067; -10070; 10072; 10077; 10079; 10083; 10084; 10088-10105; 10106 (2); 10107-10120; 10121, :1; -10122-10126; 10127 (2); 10128 (2); 10132; 10139; 10147; 10152-10158; 10161; 10166; 10168; -10169; 10171; 10174; 10175; 10182; 10186; 10187 (4); 10193; 10195-10198; 10200 (2); 10203; -10204; 10211; 10212; 10218 (2); 10225; 10227; 10228; 11907; 13292; 13443; 13470; 14294 (2); -14320; 14735; 15312; 16499; 17002 -КУНАККА (14) ■ Бүрегә кунакка барсаң, этеңне калдырма ○ 2173 ● 3610; 7190; 10129-10133; -10172; 10185; 10192; 10199; 10209; 10213 -КУНАК-КУНАК (1) ■ Дус булырга теләсәң, кунак-кунак уйнарбыз; эт булырга теләсәң, тотарбыз да тукмарбыз ○ 5519 -КУНАКЛАРДАН (1) ■ Сарымай - күп кешегә тарымай, ак май - кунаклардан артмай ○ 9326 -КУНАКЛАУ (1) ■ Кунаклау өчен элек колга корырга кирәк ○ 8620 -КУНАКЛЫ (2) ■ Кунаклы йорт - хөрмәтле йорт ○ 10134 ● 10135 -КУНАКНЫ (4) ■ Иртә килгән кунакны кайтыр диеп беләсең, кич килгән кунакны кунар диеп -беләсең ○ 10071 (2) ● 10173; 10214 -КУНАКНЫКЫ (1) ■ Кунакныкы - ике кич, өченче кич - сәдака, дүртенче кич - оятсызлык -○ 10136 -КУНАКНЫҢ (13) ■ Каршы алу, озатып калу - кунакның бер хөрмәте ○ 10073 ● 10075; 1013710145; 10151; 10184 -КУНАКТА (1) ■ Кунакта яхшы, өйдә яхшырак ○ 10146 -КУНАКЧЫЛ (2) ■ Кунакчыл йортта кунак бар ○ 10147 ● 10148 -КУНАР (17) ■ Күккә карама, авызыңа чәүкә кунар ○ 56 ● 706; 1263; 3820; 3825; 3842; 3850; -3868; 3873 (2); 3976; 4019; 4774; 4818; 10071; 14116 (2) -КУНАРГА (3) ■ Кош баласы, күп очса да, кунарга оя тапмас ○ 3839 ● 3866; 3874 -КУНАРЫН (1) ■ Бала кош очарын белер, кунарын белмәс ○ 3826 -КУНАЧАСЫ (1) ■ Куначасы да юк, аңа чебен дә кунмый ○ 8656 -КУНГАН (7) ■ Азга бөркет кунган, күпкә дуңгыз туйган ○ 3917 ● 4963; 5211; 7557 (2); 8514; -КУНГАНДА (2) ■ Саескан җиргә бер кунганда кырык сикерер ○ 4084 ● 14828 -КУНГАНЫ (1) ■ Терлек-туарның йортта кунганы яхшы ○ 2402 -КУНДЫР (1) ■ Кырмысканы аягыңа кундыр - ул синең башыңа менәр ○ 4799 -КУНДЫРГАН (1) ■ Адашмасны томан адаштырган, кунмасны караңгы кундырган ○ 6723 -КУНДЫРМА (1) ■ Сакалыма кер кундырма ○ 10362 -КУНДЫРМАС (1) ■ Уңган эт койрыгына чебен кундырмас ○ 3536 -КУНДЫРМЫЙ (1) ■ Чебен тазны тындырмый, таз чебенне кундырмый ○ 15315 -КУНДЫРЫР (1) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр -○ 861 -КУНМАГАН (2) ■ Кош кунмаган агач юк ○ 3843 ● 10564 -КУНМАС (7) ■ Яңгыр явып яр тулмас, асыл кош талга кунмас ○ 1163 ● 1767; 3999; 4091; 9752; -12100; 12135 -КУНМАСНЫ (1) ■ Адашмасны томан адаштырган, кунмасны караңгы кундырган ○ 6723 -КУНМЫЙ (3) ■ Кош та сайламыйча куакка кунмый ○ 3847 ● 8656; 15833 -КУНМЫЙМ (1) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр -○ 861 -КУНМЫЙЧА (1) ■ Килеп кунмыйча, очып китмә ○ 3838 -КУНСА (4 | 1) ■ Агач башына әүвәл нинди кош кунса, кырына шул кунар ○ 3820 ● 3907, :1; -3971; 4737 -КУНЫ (1) ■ Егет куны - йөз ат хакы, даны - мең ат хакы ○ 12858 -КУНЫП (1) ■ Копшангы: "Хуш, сау булыгыз, мин Һиндстанга киттем", - дип очкан икән дә, тик -юлда ат тизәге күргәч, шунда кунып калган, имеш ○ 4782 -КУНЫЧКА (2) ■ Куеннан түгелсә - кунычка ○ 8912 ● 11017 -КУНЫЧЫ (3) ■ Итек кисәң - кунычы кала, сату итсәң - бурычы кала ○ 7915 ● 9046; 9247 -КУНЫШСАҢ (1) ■ Карга белән кунышсаң, борының тизәктән котылмас ○ 3954 -КУҢЕЛ ( | 1) ■ Күз куркак, куңел батыр ○ 10418:1 -КУПАЙ (3) ■ Үз урманында чупай да купай ○ 4223 ● 8913; 12012 -КУПАЙГАННЫҢ (1) ■ Купайганның коты култык астында ○ 12014 -КУПАЙНЫҢ (1) ■ Купайның калпагы да калай ○ 12013 -КУПМАС (1) ■ Майсыз таба купмас ○ 9306 -КУПМЫЙ (1) ■ Майсыз табадан коймак купмый ○ 9307 -КУПСА (6) ■ Халык купса, син дә тор ○ 5071 ● 10742; 11633; 11680; 15808 (2) -КУПСЫН (1) ■ Мин үлгәч, теләсә кыямәт купсын ○ 16908 -КУПТАРГАНЧЫ (1) ■ Телең белән дау куптарганчы, эшең белән тау актар ○ 6125 -КУПТАРМА (2) ■ Чаңсыз чакта чаң куптарма ○ 200 ● 15596 -КУПТАРЫП (1) ■ Эчтә булган авыруны куптарып алып булмый ○ 15333 -КУПЫНАСЫ (1) ■ Көзен купынасы бер тиен, язын золотнигы золотой ○ 894 -КУПЫҢ (1) ■ Купың яман булса да, эчендә ашы булсын ○ 9284 -КУРА (9) ■ Кыш уртасында - кура җиләге ○ 1043 ● 1204; 1807; 1903; 1921; 8361; 8591; 15810; -КУРАВЫЧКА (1) ■ Ишәккә йөгән орып качыр булмас, куравычка тун кидереп хатын булмас -○ 5807 -КУРАДА (1) ■ Үгез үлгән курада кутырлы кәҗә баш була ○ 3310 -КУРАДАН (1) ■ Куйны курадан, ашлыкны бурадан сат ○ 7927 -КУРАЕН (2) ■ Кураен югалткан - сыбызгыга калган ○ 16380 ● 16447 -КУРАЗ (1) ■ Курыкканга кураз күренә, барып карасаң, чеби дә юк ○ 11182 -КУРАЗГА (1) ■ Куразга "кычкыр" дип әмер бирмиләр ○ 4371 -КУРАЗНЫ (1) ■ Бер куразны җиде кеше суймый ○ 4364 -КУРАЙ (2) ■ Җитмеш яшеңдә курай уйнарга өйрәнгән курайны каберендә уйнар ○ 15140 -● 16423 -КУРАЙДАН (1) ■ Курайдан килгән сорнайга китәр ○ 16381 -КУРАЙНЫ (1) ■ Җитмеш яшеңдә курай уйнарга өйрәнгән курайны каберендә уйнар ○ 15140 -КУРГАН (1) ■ Ялгыз агач урман булмас, ялгыз кирпеч курган булмас ○ 1709 -КУРГАШНЫ (2) ■ Кургашны көмеш дигәннәр, эрегән дә төшкән ○ 291 ● 12146 -КУРГАШЫН (1) ■ Коеп куйган кургашын ○ 331 -КУРКА (25) ■ Биек күтәрелгән егылудан курка ○ 680 ● 1761; 2833; 3264; 3332; 3670; 4343; 6383; -8750; 8973; 10238; 11089; 11095; 11170; 11394; 11439 (2); 12491; 12527; 12895; 12966; 13045; -14146 (2); 17030 -КУРКАК (30 | 1) ■ Куркак эт капка астыннан өрер ○ 3507 ● 3508-3511; 3863; 4906; 5544; 5545; -5547; 6922; 7928; 10092; 10418, :1; 11074; 11080; 11085; 11089; 11091; 11167-11173; 11210; -11259; 12895; 13887 -КУРКАККА (1) ■ Куркакка һәркем хуҗа ○ 11174 -КУРКАКЛАНГАН (1) ■ Куркакланган карга күләгәгә кунмас ○ 3999 -КУРКАКНЫ (1 | 1) ■ Куркакны күп кусаң, батыр булыр ○ 2273:1 ● 3562 -КУРКАМ (2) ■ Бер тай әйткән: "Тагын да ныграк чабар идем, җир җимерелер дип куркам!" дигән ○ 2848 ● 9777 -КУРКАСЫҢ (2) ■ Эч шурпасын, ник куркасың ○ 9505 ● 15016 -КУРКУ (8) ■ Килмәгән яудан курку ○ 5694 ● 11175-11179; 12713; 12761 -КУРКУЧАН (1) ■ Хыянәтле кеше куркучан була ○ 12588 -КУРКУЧЫ (1) ■ "Мин куяннан да куркучы бар икән!" - дигән куян ○ 2268 -КУРКУЫ (1) ■ Суга батканның яңгырдан куркуы юк ○ 441 -КУРКУЫН (1) ■ Куркуын җиңгән батыр булыр ○ 11180 -КУРКУЫННАН (2) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче -күргәндә "әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 ● 3611 -КУРКЫЛЫГЫНА (1) ■ Дәртсез баш карга куркылыгына ярый ○ 11121 -КУРКЫНЫЧ (12) ■ Диңгездә булмаган - куркыныч күрмәгән ○ 368 ● 1075; 2265; 2691; 4761; -5945; 7056; 7527; 7797; 11081; 11139; 14002 -КУРКЫНЫЧРАК (2) ■ Вөҗдан хасталыгы тән хасталыгыннан куркынычрак ○ 11110 ● 15647 -КУРКЫНЫЧЫ (1) ■ Үлгән сарыкка бүре куркынычы юк ○ 3123 -КУРКЫП (10) ■ Килмәгән болыттан куркып чатыр кормыйлар ○ 1110 ● 1995; 3442; 4842; 7929; -8717; 11362; 13139; 14936; 16813 -КУРКЫР (12) ■ Куян - күләткәсеннән дә куркыр ○ 2254 ● 3110; 3582; 4194 (2); 4606; 7180; 7200; -7226; 12060; 13381; 14580 -КУРКЫТА (1) ■ Күп куркыта, тирән батыра ○ 5028 -КУРКЫТМА (3) ■ Үлгән боланның башы белән тере боланны куркытма ○ 2118 ● 2209; 2210 -КУРКЫТМАГА (1) ■ Куркытмага хуҗам юк, биетмәгә бикәм юк ○ 5993 -КУРКЫТУЧЫ (1) ■ Курыкканны куркытучы күп ○ 11188 -КУРКЫТЫП (1) ■ Явызлар куркытып буйсындырыр, изгеләр оялтып буйсындырыр ○ 12201 -КУРКЫТЫР (2) ■ Көчсез аю тавышы белән куркытыр ○ 2104 ● 8809 -КУРКЫТЫРГА (1) ■ Ат куркытырга тибә, тай үтерергә тибә ○ 2504 -КУРМЫ (1) ■ Майдан соң курмы уртак ○ 915 -КУРЧАК (1) ■ Баласыз көн - курчак уены, бала тугач була кыены ○ 14000 -КУРЧАККА (1) ■ Кыз - курчакка, малай - колынчакка ○ 14123 -КУРЫК (10) ■ Шаулаган судан курыкма, шым судан курык ○ 482 ● 1074; 3525; 5288; 5872; -11863; 12528; 13616; 14844; 15751 -КУРЫККАН (29) ■ Чикерткәдән курыккан иген икмәс ○ 1460 ● 2085; 2086; 2177 (2); 2178; -2237; 3101; 3421 (2); 3465; 3512; 3864; 4138; 4410; 4625; 4820; 4825; 5675; 8531; 10786; 11084; -11166; 11181; 11279; 11391; 14549; 14817; 16214 -КУРЫККАНГА (6) ■ Курыкканга кураз күренә, барып карасаң, чеби дә юк ○ 11182 ● 11183-11187 -КУРЫККАННЫ (3) ■ Курыкканны куркытучы күп ○ 11188 ● 11189; 11190 -КУРЫККАНЫМ (1) ■ Синнән курыкканым - кара куйдан өреккәнем ○ 11387 -КУРЫККАНЫҢНЫ (1) ■ Эт, курыкканыңны белсә, ныграк өрер, ди ○ 3612 -КУРЫКМА (15) ■ Шаулаган судан курыкма, шым судан курык ○ 482 ● 2093; 3934; 4446; 5288; -5317; 5872; 11191; 11232; 11245; 11863; 12528; 14842; 14869; 15751 -КУРЫКМАГАН (1) ■ Мактанчык - бүредән курыкмаган, тычканнан коты очкан ○ 12023 -КУРЫКМАС (26) ■ Яшь ай кимүдән курыкмас ○ 74 ● 287; 1167; 1697; 1699; 2936; 3407; 3458; -3582; 3919; 3965 (2); 4028; 4118; 4459; 4557; 5876; 7010; 7226; 9907; 11092; 11641; 12557; -13062; 13381; 16214 -КУРЫКМАСАҢ (1) ■ Син курыкмасаң, дошман качар ○ 5475 -КУРЫКМАСКА (2) ■ Түшәктән тәгәрәмәскә түмгәк, җеннән курыкмаска иптәш ○ 8441 ● 16808 -КУРЫКМАСЛЫК (1) ■ Ат курыкмаслык булса ярый ○ 2743 -КУРЫКМЫЙ (10) ■ Чәчәк җыйган чәнечкедән курыкмый ○ 1328 ● 2356; 3264; 3411; 3529; -3805; 7810; 11250; 15945; 16903 -КУРЫКМЫЙЛАР (1) ■ Сугышканда чыпчыклар кешедән курыкмыйлар ○ 4173 -КУРЫКСА (1) ■ Бер сарык курыкса, мең сарык кубар ○ 3086 -КУРЫКСАҢ (10) ■ Тегермән ташыннан курыксаң, онсыз утыр ○ 1447 ● 1568; 2018; 2087 (2); -2206; 11191; 11199; 15016; 15426 -КУРЫКСЫН (1) ■ Сарыклар курыксын дисәң, бүре булырга кирәк ○ 3111 -КУРЫКТЫ (1) ■ Яманга яхшылык кылсаң, "миннән курыкты" дияр ○ 12254 -КУРЫНА (1) ■ Камыр курына күрә ○ 9257 -КУСА (4) ■ Киявең куса, ишек бавын тот, улың куса, бишек бавын тот ○ 13408 (2) ● 14355; 14357 -КУСАҢ (7 | 1) ■ Ике куян кусаң, берсен дә тотмассың ○ 2240 ● 2273:1; 2440; 2564; 4818; 11189; -11334; 14739 -КУТАНДА (1) ■ Кутанда куй кырылса, кутыр кәҗә баш булыр ○ 3016 -КУТЫР (6) ■ Сукыр атка кутыр ат иярер ○ 2679 ● 3016; 3674; 4774; 10127; 15353 -КУТЫРГА (1) ■ Чебен кутырга ябыша ○ 4813 -КУТЫРЛАР (1) ■ Утка төкермә, авызың кутырлар ○ 8517 -КУТЫРЛЫ (2) ■ Үгез үлгән курада кутырлы кәҗә баш була ○ 3310 ● 13293 -КУТЫРЫН (2) ■ Бар да үз кутырын кашый ○ 15199 ● 15348 -КУТЫРЫҢНЫ (1) ■ Үз кутырыңны үзең кашыма ○ 15340 -КУУ (1) ■ Ат белән чыпчык куу ○ 2741 -КУЧАТ (1) ■ Акыллыга ак кучат, тилегә тирмән орчыгы ○ 11452 -КУЧКАР (4) ■ Айгыр куйсаң өнледән куй, кучкар куйсаң йонлыдан куй ○ 2758 ● 3148; 5207; -КУШ (16) ■ Еланны үтерергә дошманыңа куш ○ 4632 ● 5445; 5487; 5589; 6560; 8621; 8622; -11183; 11184; 11491 (2); 11866; 12150; 12194; 12433; 13818 -КУША (3) ■ Авылга әйтсәң - аша, күршегә әйтсәң - куша ○ 5151 ● 15732; 16694 -КУШАГЫ (1) ■ Казанына күрә учагы, биленә күрә кушагы ○ 8775 -КУШАЙ (1) ■ Ишәй белән кушай ○ 5522 -КУШАЛАР (1) ■ Аңа җырларга кушалар, ул: "Аягым авырта" ○ 16448 -КУШАР (7) ■ Арасы башканы яу кушар, өере башканы бау кушар ○ 5534 (2) ● 6494; 7239; -15406; 15954; 17057 -КУШБАШ (1) ■ Кушбаш балыкның башы булганчы, җәен койрыгы булганың артыграк ○ 4498 -КУШКА (1) ■ Ипкә тартсаң, кушка килми ○ 11971 -КУШКАН (2) ■ Байгыш та үз баласына лачын дип исем кушкан ○ 3904 ● 5776 -КУШКАННАР (1) ■ Юкны юкка кушканнар, тагын юк чыккан ○ 7620 -КУШКАЧ (1) ■ Акылга акылны кушкач чын акыл туа ○ 11419 -КУШКОЛАК (1) ■ Куян да баласын "Кушколак пәһлеван" дип йөртәдер, ди ○ 2251 -КУШЛАУЧЫ (1) ■ Башлаучы булса, кушлаучы булыр ○ 6038 -КУШМА (1) ■ Баласы юк кешене бала карарга кушма ○ 13999 -КУШМЫЙЛАР (1) ■ Тумаган балага исем кушмыйлар ○ 14059 -КУШСА (1) ■ Петербург ни кушса, мулла шуны кушар ○ 17057 -КУШСАҢ (12) ■ Ике чишмәне бергә кушсаң, берсе корый, имеш ○ 389 ● 3249; 3689; 5696; 6176; -6326; 6327; 6590; 9335; 11513; 11515; 13068 -КУШТАН (10) ■ Куштан эт бүре киткәч өрә ○ 3513 ● 5324; 5776; 5821; 11864; 12969; 13882; -14424 (2); 17003 -КУШТАНГА (1) ■ Куштанга таракан боты ○ 11865 -КУШТАННЫҢ (1) ■ Куштанның койрыгы куш ○ 11866 -КУШТАНСЫЗ (1) ■ Түрә куштансыз булмас ○ 5908 -КУШТАНЫ (2) ■ Хатын куштаны иргә яраган, ир куштаны миргә яраган ○ 13894 (2) -КУШУ (1) ■ Бергә бишне кушу ○ 8034 -КУШУЫ (1) ■ Чуртан кушуы буенча ○ 4547 -КУШЫ (2) ■ Кошлар да кушы белән ○ 3852 ● 5446 -КУШЫЛА (3) ■ Су суга кушыла, май майга кушыла ○ 430 (2) ● 967 -КУШЫЛГАН (2) ■ Аерылган ил азар, кушылган ил узар ○ 4861 ● 6940 -КУШЫЛМАС (2) ■ Тау тауга кушылмас, ил илгә кушылыр ○ 5051 ● 6835 -КУШЫЛСА (3) ■ Ярл��лыкка дару юк, ялкаулык белән кушылса ○ 6612 ● 11564 (2) -КУШЫЛСАҢ (1) ■ Илгә кушылсаң - ир буласың, илдән аерылсаң - хур буласың ○ 4961 -КУШЫЛУ (1) ■ Кушылу уңай, аерылу читен ○ 13182 -КУШЫЛЫР (2) ■ Тау тауга кушылмас, ил илгә кушылыр ○ 5051 ● 6956 -КУШЫН (1) ■ Ишле ишен табар, имән - кушын табар ○ 5450 -КУШЫП (1) ■ Итек аша аяк кушып булмый ○ 9047 -КУЫГЫ (2) ■ Сабын куыгы тиз шартлый ○ 8810 ● 8845 -КУЫК (1) ■ Коры куык, ярык барабан ○ 16455 -КУЫП (8) ■ Кара җиргә куып чыгару ○ 227 ● 775; 2110; 2247; 2266; 2289; 3485; 14878 -КУЫРГАН (1) ■ Тешсез кунакка куырган борчак ○ 10172 -КУЫРДЫК (1) ■ Куянны тотканчы куырдык ○ 2282 -КУЫРМА (1) ■ Юашны күп куырма, усал итәрсең ○ 12191 -КУЫРМАК (1) ■ Җилнең эше суырмак, утның эше куырмак ○ 1203 -КУЫРУ (1) ■ Майсыз табада куыру ○ 10036 -КУЫРЫЛГАН (1) ■ Кипкән җимеш күк куырылган ○ 1847 -КУЫРЫП (1) ■ Ана хакын уч төбендә тәбә куырып ашатсаң да кайтара алмассың ○ 14228 -КУЫШ (4) ■ Куыш карбыз тибү ○ 1634 ● 5848; 8463; 9994 -КУЫШЫ (1) ■ Ишле - ише белән, карама - куышы белән ○ 5449 -КУЫШЫННАН (1) ■ Бала карама куышыннан төшми ○ 13935 -КУЫШЫҢ (1) ■ Үз куышың - җан тынычың ○ 8345 -КУЫШЫҢА (1) ■ Ышанма дусыңа, ут ягар куышыңа ○ 5491 -КУЮ (4 | 1) ■ Җил ягына кабык сөяп кую ○ 1242 ● 3073; 4435; 8795; 10487:2 -КУЮЫ (1) ■ Йөз чыпчык чырылдавыннан бер торнаның торылдап куюы артык ○ 4131 -КУЯ (6) ■ Карт алаша әйләнеп үз койрыгын күргәч, тай кебек бер тып басып куя, ди ○ 2776 -● 5812; 9721; 11585; 12607; 14599 -КУЯЛАР (1) ■ Җимешле агачка терәк куялар ○ 1832 -КУЯН (70 | 2) ■ Ай ярыкта куян арык ○ 16 ● 766; 2024; 2061; 2066; 2110; 2235-2237; 2239, :1, -:2; 2240; 2244-2248; 2249 (2); 2250-2263; 2268; 2269 (2); 2270-2272; 2276; 2277; 2280; 2281; -2283; 2334; 3383; 3496; 3660; 3740; 3800; 3894; 4203; 5035; 5493; 6824; 7226; 7299; 7930; 8500; -9507; 10679; 11185; 11785; 12815; 13172 (2); 13558; 14340; 15077; 15672; 15912 -КУЯНГА (7) ■ Кояш куянга атланган чак ○ 96 ● 1219; 2264; 2265; 2275; 3698; 11816 -КУЯННАН (1) ■ "Мин куяннан да куркучы бар икән!" - дигән куян ○ 2268 -КУЯННЫ (13 | 1) ■ Арысланны - тырнагыннан, куянны колагыннан таныйлар ○ 2055 ● 2238; -2241; 2258; 2266; 2273; 2274; 2278; 2279; 2282; 3485; 3643; 4683; 13558:1 -КУЯННЫҢ (4) ■ Ике куянның койрыгын тоталмассың ○ 2242 ● 2243; 2267; 17004 -КУЯНСЫЗ (1) ■ Урман бүресез, тау куянсыз булмас ○ 1858 -КУЯНЫННАН (1) ■ Туры юлны кыр куяныннан сорамыйлар ○ 6819 -КУЯР (8 | 1) ■ Куян бала тапкан, куяр җирен тапмаган ○ 2248 ● 2253; 2895; 6780; 8961; 15014; -15432; 16837, :1 -КУЯРБЫЗ (1) ■ Тумаганга ту бишек, туса кая куярбыз ○ 14063 -КУЯРГА (2) ■ Ефәкне утка якын куярга ярамый ○ 8678 ● 12089 -КУЯРЛАР (1) ■ Борыныңны күккә чөймә, чиләк элеп куярлар ○ 10561 -КУЯРЛЫК (1) ■ Булсын ашап туярлык, калганын алып куярлык ○ 9641 -КҮӘСКӘ (1) ■ Ашка түгел, күәскә ○ 9437 -КҮӘШНӘ (1) ■ Бер пешкән икмәк бер күәшнә камырдан артык ○ 9176 -КҮБӘДӘН (1) ■ Күбәдән чүмәлә, чүмәләдән кибән ○ 1290 -КҮБӘЕР (2) ■ Туй беткәч сүз күбәер ○ 13288 ● 15158 -КҮБӘЙМИБЕЗ (1) ■ Үлеп азаймасак, туып күбәймибез ○ 15452 -КҮБӘЙТМӘ (1) ■ Бурыч алып дуслык югалтма, бурыч биреп дошман күбәйтмә ○ 8135 -КҮБӘЛӘК (3) ■ Язгы ябалак, көнче күбәләк ○ 4210 ● 4803; 4834 -КҮБӘЛӘКНЕ (2) ■ Шәм, үзе янмаса, күбәләкне яндырмый ○ 8427 ● 10678 -КҮБӘЯ (3) ■ Урманга кергән саен утын күбәя ○ 1950 ● 5620; 5661 -КҮБЕ (3) ■ Юлдашның күбе яхшы, ��үбеннән бере яхшы ○ 6945 ● 11873; 12498 -КҮБЕК (2) ■ Сакаллы юләрнең сакалы чүбек, мие - күбек ○ 10305 ● 13063 -КҮБЕККӘ (1) ■ Батмастан күбеккә тотыну ○ 501 -КҮБЕН (3) ■ Азын капмый ярлы үләр, күбен йотмый бай үләр ○ 7130 ● 11779; 16285 -КҮБЕНӘ (1) ■ Күбенә түзгәнне әзенә түзәрсең ○ 11973 -КҮБЕННӘН (2) ■ Юлдашның күбе яхшы, күбеннән бере яхшы ○ 6945 ● 7862 -КҮБРӘГЕ (1) ■ Бәланең күбрәге явыз хатыннан ○ 13634 -КҮБРӘК (13) ■ Ерактан караган күбрәк күрә ○ 688 ● 2331; 2685; 3231; 3346; 6341; 7065; 9172; -9808; 10416; 11952; 14035; 16801 -КҮГӘЛ (1) ■ Күгәл күленә күрә чумар ○ 4411 -КҮГӘРӘ (3) ■ Эт этлеген итмәсә, эче күгәрә ○ 3653 ● 6868; 10845 -КҮГӘРЕР (1) ■ Явым белән җир күгәрер, акча белән ир үңгәрер ○ 7814 -КҮГӘРМИ (1) ■ Ташка яңгыр яуса да, күгәрми ○ 179 -КҮГӘРҮДӘН (1) ■ Тимер - күгәрүдән, кеше көнчелектән чери ○ 12552 -КҮГӘРЧЕН (12 | 1) ■ Тизәк ашаган карга да кыш чыга, бодай ашаган күгәрчен дә кыш чыга -○ 4001 ● 4029; 4049 (2); 4050; 4051 (2); 4052; 4054; 4055; 4203:2; 7337; 11982 -КҮГӘРЧЕННӘР (1) ■ Күгәрченнәр арасындагы чәүкәләр кебек ○ 4225 -КҮГӘРЧЕННӘРДӘЙ (1) ■ Пар күгәрченнәрдәй гөрләшеп торалар ○ 4056 -КҮГӘРЧЕННЕ (1) ■ Күгәрчен күгәрченне "гөлдер бу-у" дип мактаган ○ 4052 -КҮГӘРЧЕННЕҢ (1) ■ Күгәрченнең бодае һәркайда ○ 4053 -КҮГЕН (1) ■ Хода күген белсен, минем җиремә тимәсен ○ 16873 -КҮЗ (109 | 2) ■ Йолдыз җемелдәгән саен күз йоммыйлар ○ 28 ● 29; 849; 912; 1311; 1790; 1860; -2019; 2409; 3050; 3101; 4361; 5148; 5415; 5876; 6724; 6862; 7796; 7828; 7954; 8521; 9669; -10101; 10328; 10330; 10377; 10384 (2); 10385; 10393; 10394; 10396; 10408; 10410 (2); 10411 (2); -10412-10417; 10418, :1; 10419-10428; 10460; 10461; 10473; 10492; 10497 (2); 10498-10500; -10502-10505; 10520; 10530; 10554; 10564; 10566; 10620; 10671; 10680; 10683; 10715; 10839; -11196; 11197; 11205; 11217; 11225; 11609; 12663; 12718; 12722; 12744; 13103; 13126; 13141; -13717; 13740; 14207; 14708; 14871; 14920; 14923; 15277; 15341; 15922; 15923; 15980; 15986; -16070:1; 16140; 16232; 16284; 16287; 16326 -КҮЗӘЕННЕҢ (1) ■ "Күзәеннең морҗасы исән әле, менеп ашап төшим әле", - дип йөри, ди, -үр дәк ○ 4409 -КҮЗӘМИ (1) ■ Күзәми очкан кош кунарга агач тапмас ○ 3866 -КҮЗӘТ (2) ■ Кеше холкын күзәт, үзеңнекен төзәт ○ 11156 ● 14559 -КҮЗӘТЕР (1) ■ Арыслан, картайса, тычкан өнен күзәтер ○ 2040 -КҮЗӘТТӘ (1) ■ Күзәттә күзең эленсә, дошман кулына үзең эләгәсең ○ 5596 -КҮЗГӘ (36) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 ● 1496; 4819; 5209; 5323; 7372; -8416 (2); 9509; 10373-10375; 10379; 10396; 10408 (2); 10451; 10474; 10506-10512; 11177; -11276; 11312; 12360; 14882; 15203; 15854; 15923; 16104; 16313; 16579 -КҮЗДӘ (3) ■ Күздә чакта сөйдерә, күздән киткәч көйдерә ○ 10429 ● 10513; 11267 -КҮЗДӘН (17 | 1) ■ Миләш дигән җимеш авыздан - су, күздән яшь китерер, имеш ○ 1810 ● 10040; -10379; 10409; 10429-10431; 10432, :1; 10462; 11309; 13153; 13606; 14504; 14883; 14959; -15329; 16800 -КҮЗЕ (95 | 2) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 ● 855; 879; 956; 1421; -1951; 2138; 2153 (2); 2234; 2883; 3113; 3234; 3614; 3724; 3972; 3996 (2); 4059; 4076; 4111; -4134; 4227:1, :1; 4247; 4382; 4480; 4575; 4649; 5072; 5210; 5337; 5368 (2); 5844 (2); 5897; -6667 (2); 6954; 7286; 7701; 7713; 8099; 8970; 9351; 9577 (2); 9771; 9792; 10376; 10423; 1043310435; 10436 (2); 10464; 10475; 10514; 10532; 10943; 10983; 11198; 11212 (2); 11837; 11856; -11862; 11961; 12679 (2); 12737; 12843; 12898; 12937; 13026; 13343 (2); 14005; 14032; 14048 (2); -14273; 14384 (2); 14534; 15043; 15274-15276; 16302; 16738; 16758; 16759; 16954; 17041 -КҮЗЕМ (3) ■ Ике күзем агарды ○ 10476 ● 10529; 11032 -КҮЗЕМӘ (1) ■ Үз бүркем үз күземә төшә ○ 9021 -КҮЗЕМНЕ (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, күрәсен -күрми яшим ○ 10486 -КҮЗЕН (16 | 1) ■ Тана күзен сөзсә, үгез җебен өзә ○ 3278 ● 3338; 3358; 3963, :1; 3992; 3998; 4170; -4779; 4844; 6778; 7248; 10525; 10606; 11966; 12399; 15504 -күзен → башын-күзен -КҮЗЕНӘ (10) ■ Чуртан күзенә чүп төшми ○ 4519 ● 4834; 7462; 7714; 9546; 10400; 10437; 10515; -12449; 16764 -КҮЗЕНДӘ (5) ■ Дошманның күңелендә булсаң да, күзендә булма ○ 5338 ● 9418; 10613; 11467; -КҮЗЕНДӘГЕ (2) ■ Кеше күзендәге чүпне күргәнче борын астыңдагы бүрәнәне күр ○ 10399 -● 10483 -КҮЗЕНЕҢ (1) ■ Сүзенең җае юк, күзенең мае юк ○ 16306 -КҮЗЕННӘН (11) ■ Инә күзеннән дөя күрү ○ 2943 ● 6463; 8714; 8715; 8745; 8746; 10376; 12602; -13689; 15646; 17031 -КҮЗЕҢ (23) ■ Карга үстерсәң, күзең чукыр ○ 3987 ● 4670; 5596; 6850; 7679; 7878; 7954; 10380; -10395; 10404; 10438; 10457; 10461; 10463; 10466; 10478; 10480; 11314; 12070; 12111; 14604; -14909; 15233 -күзең → кашың-күзең -КҮЗЕҢӘ (13) ■ Асыл түрә сүзеңә карар, алымсак түрә күзеңә карар ○ 5726 ● 7835; 10380; 10395; -10402; 10457; 10480; 10516; 10526; 10527; 12076; 16075; 16133 -КҮЗЕҢНЕ (11 | 1) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 ● 3987:1; 4326; 5168; -5221; 5881; 6954; 9441; 10439; 10440; 14761; 15705 -КҮЗКӘЛӘКНЕҢ (1) ■ Күзкәләкнең күзе юк, күзе булса үзе юк ○ 6667 -КҮЗ-КОЛАКНЫ (1) ■ Күз-колакны үткен тоту ○ 10501 -КҮЗЛӘР (2) ■ Күзләр күмергә әйләнү ○ 10517 ● 10518 -КҮЗЛӘРЕ (3) ■ Каракошның күзләре үткен булса да, тамыры черегән агачка оя ясый ○ 3928 -● 8283; 10519 -КҮЗЛӘРЕН (1) ■ Ике дөнья - бер морҗа, төтене өйгә керми, күзләрен әчеттерми ○ 14770 -КҮЗЛӘРНЕ (1) ■ Май ашаган мәче кебек күзләрне уйнату ○ 3390 -КҮЗЛЕ (6) ■ Байның улы сыңар күзле булса, ялчысы тома күзсез ○ 5739 ● 12535; 15234; 15262; -16329; 16663 -КҮЗЛЕГЕН (1) ■ Урамдагы ташны күзлеген салып карый ○ 248 -КҮЗЛЕК (3) ■ Һәр нәрсәне алдан күрерлек күзлек ясалмаган ○ 10468 ● 10469; 15251 -КҮЗЛЕКТӘН (1) ■ Кара күзлектән үткәрү ○ 10477 -КҮЗЛЕНЕ (1) ■ Укымаган күзлене укыган сукыр җиңгән ○ 16674 -КҮЗЛИ (1) ■ Кыз акыллы егет эзли, егет матур кыз күзли ○ 13089 -КҮЗМӘ (1) ■ Күзмә күпер суга, Микула кадак кага ○ 914 -КҮЗНЕ (9) ■ Үтә якты күзне ала ○ 1007 ● 1550; 8089; 8410; 8691; 12556; 15958; 16012; 16084 -КҮЗНЕҢ (6) ■ Алтын күзнең явын ала ○ 7745 ● 10386; 10392; 10441; 10450; 11490 -КҮЗСЕЗ (6) ■ Кояшка күп караган - күзсез калыр ○ 45 ● 5034; 5237; 5739; 11478; 15304 -КҮЗСЕЗДЕР (1) ■ Гашыйк булган күзсездер ○ 12676 -КҮЗСЕНЕРСЕҢ (1) ■ Күпне белсәң күзсенерсең, күп сөйләсәң өзлегерсең ○ 16621 -КҮК (57) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй ○ 32 -● 53-55; 98; 99 (2); 100; 103; 107; 293; 527; 604; 626; 1056; 1118; 1847; 2218; 3326; 3407; 3529; -3794 (2); 3803; 4114; 4159; 4228; 4376; 4546; 4706; 4893; 5960 (2); 6660 (2); 7158; 7547 (2); -7634 (2); 8447; 8644; 8974 (2); 10282 (2); 10490; 12313; 13467; 14094; 14618 (2); 14732; 15255; -15723; 16767; 17079 -КҮКӘЕ (1) ■ Торна күкәе сымак ике генә ○ 4142 -КҮКӘЙ (22) ■ Җәйгә чыкса, бытбылдык күкәй сала, тартайның көчәнеп арты тала ○ 3915 -● 4130; 4135; 4271; 4283; 4287; 4288; 4294; 4295; 4300; 4303; 4310; 4312; 4313; 4329; 4331; -4354; 4362; 4387; 5264; 14850; 16298 -КҮКӘЙДӘ (2) ■ Өметле кош күкәйдә дә җырлый ○ 3878 ● 4417 -КҮКӘЙДӘГЕ (1) ■ Күкәйдәге бәбкә су сорый ○ 4289 -КҮКӘЙНЕ (1) ■ Күке күкәйне үзе салган, баласын каргага тапшырган ○ 4062 -КҮКБҮЗАТ (1) ■ Акбүзат йолдыз, Күкбүзат йолдыз, Тимерказык бер ялгыз ○ 24 -КҮКЕ (7) ■ Карга күке баласын күпме ашатса да, "кәккүк" дип кычкырыр ○ 3973 ● 4059-4062; -11610; 13197 -КҮКЕГӘ (1) ■ Күкегә оя ки��әкми ○ 4063 -КҮКЕНЕҢ (2 | 1) ■ Алдан кычкырган күкенең башы таз була ○ 4057 ● 4057:2; 4058 -КҮКЕРТ (1) ■ Күкерт кебек кабыну ○ 8564 -КҮКЕСЕ (1) ■ Вакытсыз сөйләмә, Питрау күкесе булырсың ○ 16271 -КҮККӘ (25 | 1) ■ Күк җиргә яхшылык яудырса, җир күккә тузан туздыра ○ 55 ● 56-58; 59, :1; -80; 100; 101; 516; 2476; 2914; 3035; 3849; 6208; 6334; 7604; 8563; 10327; 10542; 10561; 10787; -11989; 12063; 12701; 16697 -КҮКНЕ (3) ■ Дуңгыз борынын чөйгән белән күкне чөймәс ○ 2879 ● 10283; 10635 -КҮКНЕҢ (4) ■ Күкнең баскычы юк ○ 60 ● 61; 79; 81 -КҮКРӘ (1) ■ Яумасаң да, күкрә ○ 1156 -КҮКРӘВЕ (2) ■ Яшене алдан булыр, күкрәве арттан булыр ○ 1159 ● 1160 -КҮКРӘГӘН (1) ■ Күкрәгән болытның явымы аз ○ 1119 -КҮКРӘГӘННӘН (1) ■ Тегермәндә туган тычкан күк күкрәгәннән курыкмас ○ 3407 -КҮКРӘГЕ (1) ■ Яхшының күкрәге илгә калкан ○ 12385 -КҮКРӘГЕМДӘ (1) ■ Авызымда тешем бар, күкрәгемдә көчем бар ○ 10817 -КҮКРӘГЕН (1) ■ Сөтен имеп туйган, күкрәген тешләгән ○ 14306 -КҮКРӘК (3) ■ Ил язмышы ир өстендә, ир язмышы күкрәк көчендә ○ 4947 ● 5625; 6153 -КҮКРӘККӘ (1) ■ Бакыр зур булса да, комган төбе ямыйлар, алтын кечкенә булса да, күкрәккә -кадыйлар ○ 268 -КҮКРӘМИ (1) ■ Саңгырауга күк күкрәми, сукырга яшен яшьнәми ○ 15255 -КҮКРӘМИЧӘ (1) ■ Күк күкрәмичә "алла" димиләр ○ 1118 -КҮКРӘР (1) ■ Болыт берексә - күк күкрәр, халык берексә - җир тетрәр ○ 4893 -КҮКРӘҮ (1) ■ Тәэсирсез сүз - яңгырсыз күкрәү ○ 16102 -КҮКРӘҮДӘН (1) ■ Тимерче тимерлегендә үскән эт күк күкрәүдән курыкмый ○ 3529 -КҮКТӘ (9 | 1) ■ Бер күктә ике ай булмас ○ 26 ● 68; 106; 741; 3844; 4227:1; 4500; 9662; 12670; -КҮКТӘГЕ (4) ■ Күктәге айның нуры китмәс ○ 62 ● 9670; 10710; 15683 -КҮКТӘН (11) ■ Күктән ни яуса да, җир кабул итәр ○ 63 ● 102; 103; 3585; 9319; 12041; 12080; -13364; 16877; 16885; 16934 -КҮЛ (29) ■ Ком җыелса - чүл була, су җыелса - күл була ○ 136 ● 342; 408-412; 1120; 1128; 1129; -1131; 2833; 3899; 4565; 4670; 4943; 4944; 5023; 5029; 5032; 5039; 5101; 7798; 8890; 10552; -11875; 13568; 15937; 16743 -КҮЛӘГӘ (4) ■ Караңгы кичтә күләгә булмый ○ 847 ● 1654; 1704; 5854 -КҮЛӘГӘГӘ (2) ■ Куркакланган карга күләгәгә кунмас ○ 3999 ● 8978 -КҮЛӘГӘДӘ (1) ■ Күләгәдә таш та мүкләнә ○ 64 -КҮЛӘГӘДӘЙ (1) ■ Күз алдымда күләгәдәй булып торма ○ 10839 -КҮЛӘГӘДӘН (1) ■ Гаепле булган кеше күләгәдән дә курка ○ 12491 -КҮЛӘГӘҢ (1) ■ Үз күләгәң үлгәнче үзеңнән калмый ○ 10813 -КҮЛӘГӘҢӘ (1) ■ Күләгәңә карап күчергеч ал ○ 10791 -КҮЛӘГӘҢНӘН (1) ■ Күләгәңнән курыксаң, күлгә керә алмассың ○ 11199 -КҮЛӘГӘСЕ (9) ■ Туры агачның күләгәсе дә туры була ○ 1702 ● 1722; 1747; 3635; 7374; 10767; -10832; 11958; 13592 -КҮЛӘГӘСЕНӘ (3) ■ Болыт күләгәсенә таяныч юк ○ 1078 ● 1679; 2670 -КҮЛӘГӘСЕНДӘ (2) ■ Арыслан күләгәсендә тиен туеныр ○ 2044 ● 3635 -КҮЛӘГӘСЕННӘН (2) ■ Куркак кеше үз күләгәсеннән дә курка ○ 11170 ● 11391 -КҮЛӘСӘСЕ (1) ■ Каланың күләсәсе саладан әйләнә ○ 5178 -КҮЛӘТКӘСЕННӘН (1) ■ Куян - күләткәсеннән дә куркыр ○ 2254 -КҮЛГӘ (16) ■ Аулак күлгә бака хуҗа ○ 343 ● 413; 414; 3902; 4397; 4408; 4566; 4571; 4579; 4671; -5814; 11199; 13006; 13618; 16100; 16714 -КҮЛДӘ (10 | 1) ■ Томырык күлдә корт уйнар ○ 470 ● 471; 474; 475; 477; 481; 4227:1; 4247; 4514; -4562; 4575 -КҮЛДӘН (2) ■ Балалы үрдәк күлдән китмәс ○ 4402 ● 5135 -КҮЛЕ (3) ■ Күрмәгән җирнең күле - сөт, күмәче - бал ○ 143 ● 493; 4981 -КҮЛЕМ (1) ■ Бака да: "Кергән күлем тирәнрәк булсын", - дигән ○ 4560 -КҮЛЕН (3) ■ Балыкчы күлен мактый ○ 4475 ● 4706; 5742 -КҮЛЕНӘ (3) ■ Күгәл күленә күрә чумар ○ 4411 ● 4556; 4567 -КҮЛЕНДӘ (5) ■ Җирле - җирендә, җикән - күлендә ○ 218 ● 4175; 4576; 4697; 16786 -КҮЛЕҢӘ (1) ■ Күлеңә күрә чумарсың ○ 415 -КҮЛЕҢНӘН (1) ■ Камышны үз күлеңнән ал ○ 1282 -КҮЛМӘГЕ (3) ■ Тависның күлмәге ефәк булса да, аягы ыштыр булыр ○ 4124 ● 8975; 11327 -КҮЛМӘГЕМ (2) ■ Бер күлмәгем биш киле, ирем сөя, нишләрсең; биш күлмәгем бер киле, ирем -сөйми, нишләрсең ○ 13800 (2) -КҮЛМӘГЕМНЕҢ (1) ■ Күлмәгемнең итәге юк, җиңе юк, рәхәтемнең чиге юк ○ 8976 -КҮЛМӘГЕН (1) ■ Ярлы юеш күлмәген өстендә киптерә ○ 7476 -КҮЛМӘГЕНӘ (1) ■ Хәерчегә көлеп карасаң, күлмәгенә ямаулык сорар ○ 5943 -КҮЛМӘГЕҢ (2) ■ Үз күлмәгең үз тәнеңә якын ○ 8945 ● 14763 -КҮЛМӘК (30) ■ Айга күлмәк киертмиләр ○ 19 ● 201; 1552; 5129; 5383; 5510; 7494; 7514; 8674; -8908 (2); 8917; 8918; 8973; 8977; 8987; 8991; 10688; 11207; 11240; 13339; 13647; 13662; 13914; -14061; 14205; 14206; 14707; 15989; 16002 -КҮЛМӘККӘ (2) ■ Киндер күлмәккә туйган ялангач түгел ○ 8904 ● 8978 -КҮЛМӘКЛЕ (2) ■ Күлмәксездән күлмәкле булган, башын әллә кая куйган ○ 8980 ● 13916 -КҮЛМӘКЛЕК (2) ■ Ил өстеннән берәр җеп - бер ятимгә күлмәклек ○ 4956 ● 14183 -КҮЛМӘКНЕ (3) ■ Ертык күлмәкне никадәр җөйләсәң дә эзе кала ○ 8895 ● 8957 (2) -КҮЛМӘКСЕЗ (2) ■ Ирнең уңмаганы икмәксез булыр, хатынның уңмаганы күлмәксез булыр -○ 13873 ● 13916 -КҮЛМӘКСЕЗГӘ (2) ■ Күлмәксезгә чуклы бау килешми ○ 8919 ● 8979 -КҮЛМӘКСЕЗДӘН (1) ■ Күлмәксездән күлмәкле булган, башын әллә кая куйган ○ 8980 -КҮЛМӘКТӘН (1) ■ Күлмәктән тирлегем якын, тирлегемнән тирем якын ○ 8981 -КҮЛМӘК-ЫШТАННЫ (1) ■ Күлмәк-ыштанны өйдә юган яхшы ○ 8916 -КҮЛНЕ (3) ■ Күлне күккә аса ○ 516 ● 4582; 5025 -КҮЛНЕҢ (5) ■ Яңа күлнең суы суык ○ 488 ● 4501; 4579; 13278; 14091 -КҮЛСЕЗ (1) ■ Күлсез балык булмый ○ 416 -КҮМӘГЕ (1) ■ Шайтан да күмәге белән көчле ○ 16769 -КҮМӘК (14) ■ Күмәк агач давылдан курыкмас ○ 1697 ● 1713; 2668; 3516; 4804; 5024; 5025; -5104; 6006; 6101-6104; 11740 -КҮМӘКЛӘШКӘН (2) ■ Күмәкләшкән - яу кайтарган ○ 5026 ● 13279 -КҮМӘКЛӘШКӘЧ (1) ■ Кырмыскалар зур түгел, күмәкләшкәч тау өя ○ 4798 -КҮМӘКНЕҢ (1) ■ Ялгызның җәясе дә югалыр, күмәкнең угы да югалмас ○ 5113 -КҮМӘР (3) ■ Мәче күмәр - эт ачар, бүре күмәр - төлке ачар ○ 3354 (2) ● 11768 -КҮМӘЧ (9) ■ Җир карынына көл салган, көленнән күмәч алган ○ 1479 ● 6225; 9196; 9280; 9561; -10873; 12536; 13310; 14914 -КҮМӘЧЕ (2) ■ Күрмәгән җирнең күле - сөт, күмәче - бал ○ 143 ● 9474 -КҮМӘЧЕҢ (1) ■ Көлне үз күмәчең өстенә тартма ○ 8473 -КҮМЕЛӘ (1) ■ Яшь чактагы күмелә, карт чактагы күренә ○ 15111 -КҮМЕЛЕП (1) ■ Китеп күләгәсе күмелеп тормады ○ 10832 -КҮМЕЛСӘҢ (1) ■ Көлгә күмелсәң дә, бергә көнең күр ○ 13195 -КҮМЕП (3) ■ Диңгезне күмеп була, әдәмнең комсызлыгын күмеп булмый ○ 11827 (2) ● 12360 -КҮМЕР (17 | 1) ■ Эш күп - күмер аз, оста күп - тимер аз ○ 334 ● 1396; 8488 (2); 8544; 9671; -9939; 10245; 10679:1; 10682; 11218; 12220; 13073; 14713; 14754; 14757; 15427; 15822 -КҮМЕРГӘ (1) ■ Күзләр күмергә әйләнү ○ 10517 -КҮМЕРДӘ (1) ■ Май чүлмәге майда уалыр, күмер чүлмәге күмердә уалыр ○ 9939 -КҮМЕРЕ (2) ■ Имән күмере исле булыр ○ 1729 ● 1739 -КҮМЕРНЕ (1) ■ Тимер эретсәң, күмерне аяма; бала үстерсәң, ризыкны аяма ○ 14051 -КҮМЕРЧЕ (1) ■ Тимерчегә күмерче юлдаш ○ 313 -КҮМЕРЧЕГӘ (1) ■ Тимерче күмерчегә оер ○ 309 -КҮН (6 | 1) ■ Асты - тәпи, өсте - күн ○ 727:1 ● 2358; 7678; 9028; 9051; 9052; 14724 -КҮНӘ (1) ■ Йөргән саен күрә барырсың, күргән саен күнә барырсың ○ 6770 -КҮНӘК (1) ■ Бизәкле күнәк кыйбат була ○ 9883 -КҮНГӘН (1) ■ Авыз күнгән ачы катык күнмәгән каймактан яхшырак ○ 9094 -КҮНДӘЙ (1) ■ Бөтенегез бердәй - иләнмәгән күндәй ○ 2429 -КҮНДӘМ (5) ■ Күндәм ат күп җигелә ○ 2669 ● 2670; 3490; 11874; 13807 -КҮНДЕРӘСЕҢ (1) ■ Баланы җай бөксәң - күндерәсең, кинәт бөксәң - сындырасың ○ 13987 -КҮНДЕРЕР (2) ■ Яхшы юлдаш юлга күндерер, яман юлдаш юлдан дүндерер ○ 6974 ● 12332 -КҮНДЕРСӘҢ (1) ■ Иренчәкне эшкә күндерсәң, туктарга иренер ○ 6482 -КҮНЕ (2) ■ Кәҗә үзе затсыз булса да, күне затлы ○ 3042 ● 11875 -КҮНЕГӘЛӘР (1) ■ Бер өйрәнгәч, тәмугка да күнегәләр, ди ○ 16898 -КҮНЕККӘН (1) ■ Күнеккән кулда һөнәр бар ○ 6357 -КҮНЕП (2) ■ Ат бер юлга күнеп алса, йоклаган килеш тә йөри ○ 2488 ● 16324 -КҮНМӘГӘН (1) ■ Авыз күнгән ачы катык күнмәгән каймактан яхшырак ○ 9094 -КҮНМӘС (4) ■ Бүре бәйләүгә күнмәс, дуңгыз әйдәүгә күнмәс ○ 2140 (2) ● 11510; 16491 -КҮНЧЕГӘ (1) ■ Кәҗә тиресен кирәгәгә тарт, күнчегә сат ○ 3039 -КҮҢЕЛ (65) ■ Күңел биреп эшләгән эш өлге булыр, күңел бирми эшләгән эш көлке булыр -○ 6106 (2) ● 7681; 9295 (2); 9702; 10078; 10376; 10412; 10415; 10419; 10421; 10423; 10428; -10695; 11057; 11067; 11117; 11124; 11141; 11162; 11196; 11203-11222; 11381; 11878; 12037; -12541; 12581; 12679; 12718; 12721; 12722; 12780; 14675; 14843; 14917; 15630; 15938 (2); -15939; 16003; 16132; 16388; 16608; 16658; 16722 -КҮҢЕЛГӘ (13) ■ Ак - күңелгә як ○ 552 ● 4845; 5469; 6677; 10303; 10431; 10692; 11223; 11227; -11382; 12671; 12702; 16104 -КҮҢЕЛДӘ (7) ■ Дус хисабы күңелдә ○ 5374 ● 11075; 11224; 11225; 11475; 12670; 12777 -КҮҢЕЛДӘГЕ (1) ■ Үпкә кичерелсә дә, күңелдәге эзе бетмәс ○ 12631 -КҮҢЕЛДӘН (5) ■ Көйгән икмәк ачысы күңелдән китми ○ 9292 ● 10430; 10432; 11227; 11309 -КҮҢЕЛЕ (61 | 1) ■ Тулган айның күңеле һәрвакыт шат ○ 66 ● 2899; 3616; 4080:1; 4215; 5081; -5386; 5563 (2); 5999; 6132; 7289; 7425; 7624; 8849; 9479; 9566; 10052; 10151; 10433; 10665; -11150-11153; 11198; 11226; 11228; 11229 (2); 11302; 11468; 11873; 12611; 12981; 13008; -13081 (2); 13546; 13719; 13726; 13869 (2); 14197; 14270 (2); 14308 (2); 14397 (2); 15050 (2); -15066; 15276; 15351; 15495; 15581; 15695; 15737; 16301; 16758; 16968 -КҮҢЕЛЕМ (3) ■ Барын-югын белмидер, бал телидер күңелем ○ 7640 ● 8956; 9479 -КҮҢЕЛЕМДӘ (1) ■ Орыр сүзем күңелемдә, орыр ташым куенымда ○ 16288 -КҮҢЕЛЕН (4) ■ Байлык кешенең күңелен ташка, күзен акка әйләндерә ○ 7248 ● 9578; 10145; -КҮҢЕЛЕНДӘ (9) ■ Дошманның күңелендә булсаң да, күзендә булма ○ 5338 ● 7261; 9798; -11357; 11468; 12113; 13727; 15490; 15663 -КҮҢЕЛЕНДӘГЕН (1) ■ Кеше күңелендәген тукмаклап булмый ○ 11155 -КҮҢЕЛЕННӘН (1) ■ Күргәннең күңеленнән китми ○ 10449 -КҮҢЕЛЕҢ (17) ■ Күңелең булса, һәр эш җайга салына ○ 6359 ● 7057; 11102; 11122; 11164; -11230-11236; 11242; 11297; 11337; 12111; 16540 -КҮҢЕЛЕҢӘ (2) ■ Күңелеңә карап - көнең ○ 11238 ● 12789 -КҮҢЕЛЕҢДӘ (2) ■ Кануның кан булмасын, күңелеңдә елан тормасын ○ 5815 ● 12145 -КҮҢЕЛЕҢНЕ (2) ■ Күңелеңне киң тот ○ 11237 ● 15597 -КҮҢЕЛЛӘРЕ (1) ■ Күңелләре киренең туннары тире ○ 11879 -КҮҢЕЛЛЕ (5) ■ Файдасы юк байдан киң күңелле ярлы артык ○ 7422 ● 12557; 13326; 14134 (2) -КҮҢЕЛЛЕГӘ (1) ■ Җыр - күңеллегә куаныч, күңелсезгә юаныч ○ 16433 -КҮҢЕЛЛЕК (1 | 1) ■ Күңеллек түгел, туемлык ○ 9773 ● 9785:1 -КҮҢЕЛЛЕНЕҢ (2) ■ Ак күңелленең аты армас, туны тузмас ○ 11059 ● 12327 -КҮҢЕЛЛЕРӘК (1) ��� Ат су янында сызгырмасаң да эчәдер, ләкин сызгырсаң, күңеллерәк эчәдер -○ 2509 -КҮҢЕЛНЕ (5) ■ Дошман теле төерле, айкый гына күңелне ○ 5325 ● 5370; 11239; 12146; 16431 -КҮҢЕЛНЕҢ (6) ■ Күз - күңелнең көзгесе ○ 10425 ● 11197; 15342; 15804; 16382; 16598 -КҮҢЕЛСЕЗ (2) ■ Хуҗа күңелсез булса, кунак өйгә сыймас ○ 10175 ● 15940 -КҮҢЕЛСЕЗГӘ (2) ■ Күңелсезгә күлмәк киертмиләр ○ 11240 ● 16433 -КҮҢЕЛСЕЗДӘН (3) ■ Булдыксыздан һөнәр чыкмас, күңелсездән көлке чыкмас ○ 6454 ● 11241; -КҮҢЕЛЧӘК (5) ■ Иренчәк кеше - чигенчәк, илгәзәк кеше - күңелчәк ○ 6481 ● 6562; 12894; -14161 (2) -КҮП (373 | 7) ■ Айның йөзе тулы булып күп тормас ○ 23 ● 45; 112; 144; 152; 191; 196; 228; 334 (2); -411; 417; 475; 477; 541; 542; 544; 545; 547; 557; 620; 664; 780; 952; 1094; 1096; 1120; 1505; 1593; -1739 (2); 1742; 1781; 1800; 1801 (2); 1869; 1870; 1893 (2); 1912; 1929; 2105; 2154; 2207; 2246; -2273:1; 2313; 2315; 2364; 2375; 2451:2; 2510; 2622; 2662; 2669; 2724; 2822 (2); 2918; 2933; 3102; -3106; 3344; 3362; 3523; 3615; 3629; 3705; 3717; 3738; 3831; 3839; 4234:1; 4286; 4290; 4314 (2); -4378; 4672; 4728; 4818; 4864; 4894; 5027-5030; 5073 (2); 5098; 5105; 5286; 5298; 5320; 5334; 5342; -5378; 5385; 5402; 5405; 5448; 5451; 5467; 5471; 5472; 5520; 5667; 5681; 5756; 5785 (2); 5853; 5928 -(4); 6010-6012; 6046; 6048; 6105; 6120; 6140 (2); 6184; 6224; 6258 (3); 6282; 6318; 6358; 6379; -6443; 6601; 6632; 6668; 6669; 6795 (2); 6796 (2); 6797 (2); 6798 (2); 6799 (2); 6800 (2); 6825; 6896; -6904; 6946; 6980; 6986; 7011; 7131; 7222; 7263 (2); 7407; 7415; 7489; 7702 (2); 7718; 7736; 7739; -7742; 7746; 7760; 7778; 7818; 7842; 7900; 7944; 8004; 8016; 8032; 8083; 8084; 8090 (2); 8091; 8118, -:1, :2; 8119; 8127; 8173-8175; 8198; 8401; 8418; 8483; 8541; 8574; 8577; 8844; 8881; 9095; 9113; -9191; 9206 (2); 9234 (2); 9304; 9326; 9388; 9446; 9524 (2); 9525; 9527; 9536 (2); 9547 (2); 9589; -9599; 9601; 9604; 9671; 9672 (2); 9673; 9674; 9682; 9836; 9840; 10003; 10088; 10114; 10442 (2); -10443; 10552; 10571; 10706 (2); 10956; 11188; 11189; 11377; 11487; 11788; 11789; 12191; 12206 (2); -12262; 12266; 12283; 12316; 12383 (2); 12438; 12496; 12544; 12719 (2); 12720; 12967; 13024; -13236; 13273; 13439 (2); 13516; 13718; 13864 (2); 14032; 14214, :1; 14221; 14346 (2); 14543 (2); -14570 (2); 14678 (2); 14728; 14780; 14917; 14921; 14922; 15080 (2); 15100; 15151; 15235; 15243; -15252 (2); 15263 (2); 15505 (2); 15588; 15735; 15738-15740; 15742; 15743; 15745; 15797; 15798; -15875; 15893; 15898; 15924; 15925 (2); 15926 (2); 15927 (2); 15928 (2); 15929 (2); 15930; 15931 (2); -15932; 15933 (2); 15934-15936; 15937 (2); 15939; 15977; 15978; 15986; 15991; 16016; 16020; -16028; 16131; 16197; 16282-16284; 16420; 16460; 16489; 16565; 16616; 16617 (4); 16618 (2); -16619 (2); 16620 (2); 16621; 16623 (2); 16816:1; 16869; 16878; 16912; 16971; 17012; 17058 (2) -КҮПЕР (12) ■ Күзмә күпер суга, Микула кадак кага ○ 914 ● 1706; 6185; 6801-6803; 6807; 6812; -7108; 7109; 10451; 15810 -КҮПЕРӘ (2) ■ Чүпрә - кабара да күперә ○ 9379 ● 16020 -КҮПЕРДӘ (2) ■ Чыгымчы ат күпердә таяк ашый ○ 2695 ● 2930 -КҮПЕРДӘН (1) ■ Ил кичкән күпердән кич, ул эчкән чишмәдән эч ○ 4934 -КҮПЕРЕ (1) ■ Суы юк эчәргә, күпере юк кичәргә ○ 533 -КҮПЕРЕН (2) ■ Болак күперен чыкканчы - теләнчегә бер тәңкә, чыккач - бер тиен дә жәлке -○ 6750 ● 14015 -КҮПЕРЕННӘН (2) ■ Саран күпереннән чыкканчы суда ак ○ 11911 ● 12292 -КҮПЕРЕНҮ (1) ■ Күперенү күркәгә генә килешә ○ 4261 -КҮПЕРЕҢНЕ (1) ■ Үз сүзеңне үзең өз, күпереңне үзең төз ○ 16246 -КҮПЕРЕП (1) ■ Хатын-кыз - мамык мендәр: сылап-сыйпап торсаң гына күпереп тора ○ 13720 -КҮПЕРНЕ (6) ■ Фил, күперне борыны белән төртеп, тазалыгын карый: борынына чыдаса, үзенә -чыдый, ди ○ 3334 ● 6804; 6896; 7071; 11285; 16735 -КҮПКӘ (9) ■ Аз күпкә буйсыныр ○ 546 ● 598; 3917; 5031; 6334; 6444; 9675; 11780; 13319 -КҮПЛӘР (1) ■ Күпләр көлеп күл кичкәндә ялгыз елап ярда калган ○ 5032 -КҮПЛЕГЕ (3) ■ Халык күплеге эшкә ярар, киңәшкә ярамас ○ 5074 ● 7279 (2) -КҮПМЕ (28 | 1) ■ Комны күпме әвәләсәң дә берекмәс ○ 139 ● 286; 358; 376; 1545; 1562; 2134; -2182; 3058; 3093; 3171; 3973; 4250; 4291; 4568; 4569; 4805; 5468; 6501; 7221; 7394; 7780; 8867; -8997; 9413; 9965; 10958:3; 12893; 15236 -КҮПМЕГӘ (1) ■ Күпмегә алсам, шуңа сатам ○ 8053 -КҮПНЕ (10) ■ Күпне көткән аздан коры калыр ○ 599 ● 600; 5406; 10406; 10443; 11876; 11877; -15741; 16621; 16622 -КҮПНЕҢ (11) ■ Азның чиген белмәгән күпнең чиген белмәс ○ 548 ● 5033; 5448; 6170; 6171; -6184; 6946; 7407; 8495; 8881; 11781 -КҮПСЕНДЕ (1) ■ Ай бирде, кояш күпсенде ○ 83 -КҮПСЕНМӘ (2) ■ Үз малыңны азсынма, кеше малын күпсенмә ○ 7505 ● 12257 -КҮПТӘН (8) ■ Аздан күп була, күптән юк була ○ 547 ● 2264; 5034; 5035; 5281; 14456; 15706; -КҮПТЕ (1) ■ Сукты да, күпте дә ○ 5703 -КҮПЧЕК (1) ■ Кунак күп ятса, күпчек урланыр ○ 10114 -КҮПЧЕЛЕК (2) ■ Күпчелек кайда - көч шунда ○ 5036 ● 5037 -КҮПЧЕРСЕҢ (1) ■ Кабарынсаң чәпчерсең, камыр булсаң күпчерсең ○ 11990 -КҮР (27) ■ Биек тауның түбәсен күр дә төбенә барма ○ 119 ● 600 (2); 1856; 5341; 5342; 5566; -6011 (2); 8792 (2); 10399; 10574; 11983 (2); 12081; 12520; 12523; 12806; 12899 (2); 13195; -13423 (2); 14163; 14365; 14696 -КҮРАЛМЫЙ (3) ■ Үзе кылалмый, кылган кешене күралмый ○ 6630 ● 12236; 15228 -КҮРАЛМЫЙСЫҢ (1) ■ Кеше күңеле - кара урман, күралмыйсың ни барын ○ 11151 -КҮРӘ (138 | 5) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 ● 217; 415; 491; 688; 816; 820; 904; -926; 946 (2); 1000 (2); 1039; 1837; 1961; 2016; 2215; 2608; 2620; 2728 (2); 2826; 2900; 2951; 3057; -3311; 3319; 3363; 3859; 3880; 3887; 3910; 4072 (2); 4183; 4184; 4411; 4442; 4473; 4509; 5072; -5191; 5234 (2); 5527; 5758; 5951; 5978; 5997; 6030 (2); 6095; 6122 (2); 6192; 6770; 6820; 6882; -6903 (2); 7055 (2); 7080; 7409; 7630; 7870; 7910 (2); 7981; 7998 (2); 8225; 8245; 8247 (2); 8391 (2); -8429:1; 8765; 8775 (2); 8902; 8903 (2); 9065; 9066; 9146 (2); 9204; 9257; 9879 (2); 9896; 9932; -9964; 9978 (2), :1, :2, :3 (2); 9983; 10086; 10307 (2); 10412; 10424; 10524; 10624; 10625; 10642; -10676; 11142 (2); 11609; 12485; 12602; 12662; 12666 (2); 13104 (2); 13107 (2); 13138; 14265 (2); -15225; 15252; 15278; 15405; 15617; 15766 (2); 16030 (2); 16228; 16325; 16416; 16935 (2); 17020 -КҮРӘЗӘГӘ (2) ■ Күрәзәгә ышанма, күргәнеңә ышан ○ 16737 ● 16761 -КҮРӘЗӘЛЕ (1) ■ Күрәзәле илнең күзе тар ○ 16738 -КҮРӘ-КҮРӘ (2) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман -күргән кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 ● 15506 -КҮРӘЛӘР (2) ■ Хатыннар камырны изәләр кичтән, уңмаса, күрәләр мичтән ○ 13734 ● 16872 -КҮРӘЛӘТӘ (1 | 1) ■ Язмыш дип күрәләтә утка кереп булмый ○ 14964 ● 14964:1 -КҮРӘСЕ (3) ■ Күрмәгәннең күрәсе килер, күргәннең качасы килер ○ 10452 ● 12963; 14923 -КҮРӘСЕГӘ (1) ■ Күрәсегә үзең барып керәсең ○ 14924 -КҮРӘСЕМ (1) ■ Бар икән күрәсем, юк икән үләсем ○ 14978 -КҮРӘСЕН (2) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, күрәсен -күрми яшим ○ 10486 ● 14979 -КҮРӘСЕНЕ (1) ■ Күрәсене күрми, гүргә кереп булмый ○ 14925 -КҮРӘСЕҢ (8) ■ Көн күрәсең килсә, көндез йоклама ○ 899 ● 4964; 10454; 12361; 14926; 14927; -14955 (2) -КҮРӘЧӘГЕҢ (1) ■ Күрәчәгең булса, пима кигәндә аягың сынар ○ 14928 -КҮРГӘЙ (1) ■ Кош баласы, оясында ни күрсә, очканында аны күргәй ○ 3840 -КҮРГӘН (44 | 1) ■ Ай күргән, кояш алган, җил очырып киткән ○ 86 ● 254; 528 (2); 913; 1455; -1704; 2940; 3146; 4924; 4931; 5008; 5307 (3); 5495; 5503 (4); 5876; 6770; 7749; 7899; 90519053; 9854; 10381; 10382:1; 10387; 10389; 10443-10445; 10527; 10566; 11204; 12138; 14410 (2); -14411 (2); 16221; 16624 -КҮРГӘНГӘ (2) ■ Һәр күргәнгә кул җитмәс ○ 10467 ● 14890 -КҮРГӘНДӘ (4) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче -күргәндә "әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 (3) ● 16505 -КҮРГӘНЕ (2) ■ Күзнең күргәне бер, кү��мәгәне мең ○ 10441 ● 14403 -КҮРГӘНЕМ (3) ■ Иткәнем - коллык, күргәнем - хурлык ○ 5992 ● 7520; 15445 -КҮРГӘНЕН (8) ■ Күргән күргәнен сөйләр, белгән белгәнен сөйләр ○ 10444 ● 12213; 13938; -15135; 16547; 16624; 16684; 17062 -КҮРГӘНЕҢ (2) ■ Күргәнең - күрешкәнең ○ 10446 ● 10447 -КҮРГӘНЕҢӘ (1) ■ Күрәзәгә ышанма, күргәнеңә ышан ○ 16737 -КҮРГӘНМЕ (1) ■ Минем кызым кияү күргәнме ○ 14319 -КҮРГӘННӘН (2) ■ Дус күргәннән түңелмә ○ 5369 ● 10442 -КҮРГӘННӘР (1) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда -дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен -күргәннәр ○ 4216 -КҮРГӘННЕ (5) ■ Ил күргәнне күрербез ○ 5136 ● 10448; 10461; 13170 (2) -КҮРГӘННЕҢ (4) ■ Күршесен яман күргәннең күзе чыгар ○ 5210 ● 10449; 10452; 13196 -КҮРГӘНЧЕ (8) ■ Алама атка менгәнче, йөгер кеше күргәнче ○ 2456 ● 3583; 4707; 5566; 10399; -10482; 10574; 12523 -КҮРГӘЧ (14) ■ Куян, үз койрыгын күргәч, "кудылар, тоттылар!" дип, йөрәге ярылып үлгән, ди -○ 2263 ● 2776; 3075; 4123; 4782; 7066; 7679; 8491; 8522; 9662; 10669; 10730; 12936 (2) -КҮРДЕ (2) ■ Ай күрде, кояш алды - безгә нәрсәсе калды? ○ 87 ● 8451 -КҮРДЕМ (2) ■ Батыр: "Дошман күрдем", - ди, куркак: "Нигә тудым", - ди ○ 5545 ● 16625 -КҮРЕГЕ (1) ■ Гомере барның күреге бар ○ 14715 -КҮРЕК (5) ■ Янгынга күрек белән бармыйлар ○ 8540 ● 9002; 9003; 11128; 11267 -КҮРЕКЛЕ (8) ■ Күрше тавыгы күрекле, әтәчләре бүрекле ○ 5193 ● 9000; 10678; 11200; 14111; -14451 (2); 14913 -КҮРЕКЛЕГӘ (2 | 2) ■ Күреклегә куян кабы да килешә ○ 10679 ● 10679:1, :2; 10680 -КҮРЕКЛЕНЕҢ (2) ■ Күрекленең башы бүрекле ○ 9014 ● 10681 -КҮРЕКСЕЗ (3) ■ Күгәрчен баласы, күрексез булса да, үскәч күгәрчен була, ди ○ 4049 ● 14451 (2) -КҮРЕКЧЕ (1) ■ Төлке никадәр качса да, барыр җире күрекче кибетендә ○ 2298 -КҮРЕМЛЕК (1) ■ Туемлык түгел, күремлек ○ 9785 -КҮРЕНӘ (37) ■ Биек тауның башы - якын, төбе ерак күренә ○ 117 ● 232; 421; 687; 997; 1855; -2729; 3112; 3406; 4281; 4292; 5185; 5194; 6983; 7368; 8764; 8836; 8860; 9504; 9965; 10555; -10557; 10607; 10872; 11182; 11185; 11187; 12010; 12437; 12449; 12721; 12790; 13022; 13898; -15111; 15776; 16579 -КҮРЕНӘСЕҢ (1) ■ Читкәрәк кит: читтән матур күренәсең ○ 10738 -КҮРЕНГӘН (5) ■ Күренгән тау ерак булмас ○ 141 ● 4801; 8834; 9652; 13189 -КҮРЕНГӘННЕҢ (1) ■ Күренгәннең алыслыгы юк, күтәргәннең авырлыгы юк ○ 692 -КҮРЕНГӘНЧЕ (1) ■ Кызарып тәнем күренгәнче аларып ямавы күренсен ○ 8869 -КҮРЕНДЕ (1) ■ Күзгә күренде, кулга тимәде ○ 10511 -КҮРЕНЕП (2 | 1) ■ Асылынсаң агачның асылына асылын, үлсәң дә ерактан күренеп торырлык -булсын ○ 1661:1 ● 10830; 16736 -КҮРЕНЕР (27 | 2) ■ Кыш кояшы айда бер күренер ○ 51 ● 355; 2637; 3848; 4041; 4672; 5318; -7233 (2); 7462; 7845; 9276; 9735; 10011; 11530; 11640; 11729; 12076; 12743, :1, :2; 12760 (2); -12821; 13350; 13592; 14217; 15245; 16407 -КҮРЕНМӘ (1) ■ Өндәүлегә - иренмә, өндәүсезгә - күренмә ○ 10202 -КҮРЕНМӘГӘН (1) ■ Төбе күренмәгән чиләктән су эчмә ○ 9970 -КҮРЕНМӘС (8 | 2) ■ Күренмәс түмгәк ат өркетә ○ 142 ● 2020; 3872; 7556; 12253; 12743, :1, :2; -13000; 14794 -КҮРЕНМӘСӘ (1) ■ Морҗаң күренмәсә, мосафир буласың ○ 6806 -КҮРЕНМӘҮ (2) ■ Күзгә төртсәң дә күренмәү ○ 10512 ● 10515 -КҮРЕНМИ (19) ■ Ай яктыртканда, йолдыз күренми ○ 14 ● 34; 1855; 3112; 3891; 8764; 8836; -9324; 9603; 10454; 10557; 10711; 12073; 12360; 12745; 14882; 15203; 16225; 16736 -КҮРЕНСӘ (4) ■ Камышы күренсә, чишмәсе табылыр ○ 1283 ● 5163; 5317 (2) -КҮРЕНСЕН (1) ■ Кызарып тәнем күренгән��е аларып ямавы күренсен ○ 8869 -КҮРЕП (28 | 1) ■ Идел күреп сусыз үлгән ○ 509 ● 618; 628 (2); 2225; 2505; 3468 (2); 3840:1; -3899 (2); 4160 (2); 4768; 5347; 6762; 7097; 7897; 8239; 10313; 10445; 11335; 12378 (2); -14556 (2); 14596; 15889; 16800 -КҮРЕР (25) ■ Таш астында көн күрер ○ 237 ● 5537; 5822 (2); 6550 (2); 6552 (2); 7301; 10411; -10450; 10520; 12234; 12718; 13518 (2); 13795 (2); 14110 (2); 14399; 14909; 14969; 15263; 15549 -КҮРЕРБЕЗ (4) ■ Бүген монда, иртәгә анда, иртәгесен күрербез таңда ○ 1036 ● 5136; 12900; 13404 -КҮРЕРГӘ (3) ■ Аюныкын бүрегә ходай язган күрергә ○ 2094 ● 10731; 13453 -КҮРЕРЛӘР (2) ■ Байның меңен күрмәсләр, ярлының берен күрерләр ○ 7297 ● 15568 -КҮРЕРЛЕК (1) ■ Һәр нәрсәне алдан күрерлек күзлек ясалмаган ○ 10468 -КҮРЕРМЕН (1) ■ Иртәгә үләсем исемдә иде, мондый хәлне күрермен дип уйламаган идем -○ 15440 -КҮРЕРСЕҢ (9 | 1) ■ Ояда ни күрсәң, очканда шуны күрерсең ○ 3840:2 ● 4707; 6145; 6970; -12239 (2); 14334; 14405; 14963; 15453 -КҮРЕШ (2) ■ Элек күреш, аннан белеш ○ 5492 ● 16134 -КҮРЕШӘ (1 | 2) ■ Алты яшәр юлдан кайтса, алтмыш яшәр күрешә килер ○ 6730 ● 6730:1, :2 -КҮРЕШЕМ (1) ■ Улым - көн күрешем, кызым - сәелем ○ 14157 -КҮРЕШЕР (2) ■ Орышмый аерылган елашып күрешер ○ 5041 ● 5480 -КҮРЕШЕРБЕЗ (1) ■ Куян баласын, "куян базарында күрешербез" дип, ташлап китә, ди ○ 2249 -КҮРЕШКӘНЕҢ (1) ■ Күргәнең - күрешкәнең ○ 10446 -КҮРЕШТЕК (1) ■ Куян тиреләре базарда: "Исәнме, менә тагын күрештек", - дип әйтерләр, ди -○ 2257 -КҮРЕШҮ (1) ■ Дуслык - агач, күрешү - җимеше ○ 5389 -КҮРКӘ (9 | 1) ■ Тутый сөйли белсә, күркә тик тора белә ○ 4161 ● 4259; 4262; 4263; 4281; 4292; -5194; 6489; 10679:2; 14926 -КҮРКӘГӘ (2) ■ Күперенү күркәгә генә килешә ○ 4261 ● 12017 -КҮРКӘМ (12) ■ Күрүк кигән күркәм булыр ○ 8920 ● 10666; 10682; 10799; 11160; 11201 (2); -11202; 11302; 12972; 13292; 14393 -КҮРКӘМГӘ (1) ■ Күркәмгә күз иярә, көрпә тунга чүп иярә ○ 10683 -КҮРКӘМЛӘМИ (1) ■ Кешене кием күркәмләми, киемне кеше күркәмли ○ 8783 -КҮРКӘМЛЕК (1) ■ Сәламәтлек - күркәмлек ○ 15281 -КҮРКӘМЛИ (1) ■ Кешене кием күркәмләми, киемне кеше күркәмли ○ 8783 -КҮРКӘМНЕҢ (1) ■ Йөзе күркәмнең холкы да күркәм ○ 10666 -КҮРКӘНЕҢ (1) ■ Кызыл күрсә, күркәнең гайрәте килер ○ 4260 -КҮРКӘСЕ (1) ■ Күрше авылның күркәсе - үз авылыңның үрдәге ○ 4264 -КҮРКЕ (47 | 5) ■ Җәйнең күрке яр булыр, ярның күрке тал булыр ○ 492 (2) ● 624 (4); 1335; 1680; -1857; 2575; 4384; 4987; 5546 (2); 6683; 8097; 8758 (2); 9004; 9011 (2); 10308 (2), :1 (2); 11593; -12699; 12824 (2); 12832 (2); 12834 (2); 12835; 12836 (2); 12859; 12955 (2); 13037 (2); 13831 (2); -13900 (2); 15098; 16070, :1 (3); 16364 (2) -КҮРКЕМ (2) ■ Күркем барда бүркем юк, бүркем барда күркем юк ○ 9025 (2) -КҮРКЕСЕ (1) ■ Киемең кеше күркесе, фигылең кеше көлкесе ○ 11379 -КҮРМӘ (7) ■ Үрмә, мине күрмә ○ 1236 ● 1856; 8879; 10553; 12831; 13498; 14696 -КҮРМӘВЕНӘ (1) ■ Ярканатның көндез күрмәвенә кояш гаепле түгел ○ 2339 -КҮРМӘГӘН (29) ■ Күрмәгән җирнең күле - сөт, күмәче - бал ○ 143 ● 144; 272; 368; 869; 898; -1717; 1997; 2506; 2507; 3096; 6429; 7372; 9121; 10445; 10451; 10470; 10492; 10591; 10926; -12158; 12276; 13939; 14235; 14778; 14933; 15074; 15170; 16950 -күрмәгән → йөрмәгән-күрмәгән -КҮРМӘГӘНГӘ (4) ■ Ябалак күрмәгәнгә кояш гаепле түгел ○ 4200 ● 9235 (2); 10284 -КҮРМӘГӘНЕ (1) ■ Күзнең күргәне бер, күрмәгәне мең ○ 10441 -КҮРМӘГӘНЕҢ (1) ■ Күргәнең сигез, күрмәгәнең тугыз ○ 10447 -КҮРМӘГӘННЕҢ (1) ■ Күрмәгәннең күрәсе килер, күргәннең качасы килер ○ 10452 -КҮРМӘДЕМ (1) ■ Сорап бирмәдем, ур��ап күрмәдем ○ 12652 -КҮРМӘК (2) ■ Көн күрмәк кеше белән ○ 5021 ● 5200 -КҮРМӘККӘ (1) ■ Берәү бар: күрмәккә бар, үрнәккә юк; берәү бар: алмакка бар, бирмәккә юк -○ 8109 -КҮРМӘКЧЕ (3) ■ Үрмәкчедән күрмәкче ○ 4857 ● 9993; 10050 -КҮРМӘМЕШКӘ (1) ■ Күрмәмешкә салынсаң, дөяне дә күрмәссең ○ 10453 -КҮРМӘС (31) ■ Тау менмәгән тауны белмәс, тау янында тауны күрмәс ○ 158 ● 602; 1863; 2712; -2883; 2920; 3347; 4526; 5104; 5850; 5984; 6212; 6424; 7781; 7928 (2); 9574; 9854; 10411; 10451; -10520; 11779; 12234; 12534; 12722; 12898; 13904; 14474; 14909; 16669; 16781 -КҮРМӘСӘ (5) ■ Баш күзеннән ни файда, күңел күзе күрмәсә ○ 10376 ● 10421; 11212; 15275; -КҮРМӘСӘҢ (1) ■ Артыңда ни барын белмәсәң - тотылырсың, алдыңда ни барын күрмәсәң егылырсың ○ 678 -КҮРМӘСЕН (1) ■ Уң күзең күргәнне сул күз күрмәсен ○ 10461 -КҮРМӘСЛӘР (1) ■ Байның меңен күрмәсләр, ярлының берен күрерләр ○ 7297 -КҮРМӘСНЕҢ (1) ■ Күзе күрмәснең күңеле сизмәс ○ 10433 -КҮРМӘССЕҢ (14) ■ Илдә булса - үлмәссең, илсез көн күрмәссең ○ 4965 ● 5915 (2); 7344 (2); -9604; 10453; 11829 (2); 15087; 15133; 15456; 17043 (2) -КҮРМӘЯН (1) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер -кем, грифтар улмаян белмәс ○ 12798 -КҮРМИ (32) ■ Идел күрми итек чишмиләр ○ 384 ● 913; 2013; 2434; 3587; 4666; 7749; 8616; -9051-9053; 10396; 10486; 10624; 10625; 10642; 10876 (2); 10983; 11225; 12114; 12992 (2); -13498; 13515; 13553; 14379; 14729; 14777; 14884; 14925; 15372 -КҮРМИЕНЧӘ (2) ■ Аю күрмиенчә айга сикермиләр ○ 2080 ● 9119 -КҮРМИЛӘР (1) ■ Көртлек, кар астына башын яшергән белән, артын күрмиләр дип уйлый ○ 4044 -КҮРМИЧӘ (5) ■ Су күрмичә, итегеңне салма ○ 428 ● 520; 7897; 10553; 12275 -КҮРСӘ (28) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр ○ 898 ● 2038 (2); 2506; 2507; 3096; -3840; 3845; 4260; 7221 (2); 7372; 7680; 9398; 10412; 10502; 11609; 13865 (2); 14484; 14592; -15549; 16357; 16718; 16972; 17002; 17027; 17061 -КҮРСӘЛӘР (2) ■ Бай өстендә яңа кием күрсәләр "мөбарәк булсын!" диләр, ярлы өстендә -күрсәләр "кемнеке?" диләр ○ 7202 (2) -КҮРСӘҢ (11 | 1) ■ Ояда ни күрсәң, очканда шуны күрерсең ○ 3840:2 ● 3898 (2); 5299 (2); 10737; -12123; 14538; 14961 (2); 16126; 16368 -КҮРСӘТ (10) ■ Дус булсаң, дуслыгыңны күрсәт: бүрәнәнең авыр башын күтәр ○ 5358 ● 5415; -6119; 11082; 12847; 14202; 15601; 15639 (2); 15873 -КҮРСӘТӘ (1) ■ Дөнья бер алдын, бер артын күрсәтә ○ 14720 -КҮРСӘТЕП (4) ■ Бодай күрсәтеп арпа саткан ○ 1580 ● 7914; 7937; 9236 -КҮРСӘТЕР (8) ■ Умырзая, яфрагыннан алда, чәчәген күрсәтер ○ 1317 ● 2020; 3872; 6154 (2); -10133; 17022 (2) -КҮРСӘТКӘН (6) ■ Сыерны яхшы күрсәткән - артындагы танасы ○ 3215 ● 5094; 14302 (2); -14399; 17039 -КҮРСӘТКӘНЧЕ (1) ■ Сөйләп күрсәткәнче, эшләп күрсәт ○ 6119 -КҮРСӘТКӘЧ (1) ■ Товарны күрсәткәч мактыйлар ○ 7979 -КҮРСӘТМӘ (11) ■ Сыерга тозлы су күрсәтмә: ач калып, сөт бирмәс ○ 3204 ● 5187; 5532; -10162 (2); 11624 (2); 12160 (2); 13556; 16251 -КҮРСӘТМӘГӘН (2) ■ Чәчәк күрсәтмәгән агачтан җимеш көтелмәс ○ 1818 ● 12394 -КҮРСӘТМӘС (4) ■ Котырган эт тешен күрсәтмәс ○ 3503 ● 4586; 11984; 13904 -КҮРСӘТМӘСӘҢ (2) ■ Азагын күрсәтмәсәң, башын башлама ○ 747 ● 16727 -КҮРСӘТМИ (3) ■ Эт, тешләргә итмәсә, тешен күрсәтми ○ 3638 ● 3756; 8817 -КҮРСӘТСӘ (2) ■ Арыслан тешен күрсәтсә, көлә дип уйлама ○ 2048 ● 6927 -КҮРСӘТСӘҢ (1) ■ Юләр бармак күрсәтсәң дә көлә ○ 11706 -КҮРСӘТСЕН (1) ■ Сиксәндәге егетмен дисә, сызгырып күрсәтсен ○ 15093 -КҮРСӘТҮ (5) ■ Аю хезмәте күрсәтү ○ 2111 ● 4705; 6109; 8972; 9076 -КҮРС��ТҮЧЕ (1) ■ Арба ватылгач, юл күрсәтүче күп булыр ○ 6986 -КҮРСӘТҮЧЕГӘ (1) ■ Юл күрсәтүчегә акча булса, юл бик тигез була ○ 6929 -КҮРСЕН (2) ■ Көнен күрсен, көлдә аунасын ○ 1049 ● 14979 -КҮРҮ (9) ■ Җиде кат җир астын күрү ○ 249 ● 1102 (2); 2943; 10382; 10384; 10483; 10500; 12329 -КҮРҮГӘ (2) ■ Ике күз белән күрү бер күз белән күрүгә тиң түгел ○ 10384 ● 10422 -КҮРҮЕ (4) ■ Ил күрүе илле тиен, җир күрүе җитмеш тиен ○ 4935 (2) ● 4936; 10423 -КҮРҮК (1) ■ Күрүк кигән күркәм булыр ○ 8920 -КҮРҮКЧЕГӘ (1) ■ Бүрекченең йомышы күрүкчегә төшәр ○ 9007 -КҮРШЕ (29) ■ Тәвәче белән күрше булсаң, капкаң биек булсын ○ 2931 ● 3017; 3517; 4031; 4264; -4292; 5147; 5171; 5185-5187; 5188 (2); 5189-5197; 5238; 5251; 5254; 6916; 7157; 7368; 11925 -күрше → авыл-күрше -КҮРШЕГӘ (13) ■ Күрше эте күршегә өрми ○ 3517 ● 4292; 5151; 5185; 5189; 5194; 5197-5199; -5270; 7636; 15679; 15732 -КҮРШЕДӘ (1) ■ Күршедә пешәр, безгә дә төшәр ○ 5271 -КҮРШЕДӘН (5) ■ Авылыңда ни барны башка авылдан сора, өеңдә ни барны күршедән сора -○ 5157 ● 5190; 5200; 9485; 11470 -КҮРШЕЛӘР (3) ■ Күршеләр төн йокламый чыкканны туйчылар белмәс ○ 5203 ● 5240; 5272 -КҮРШЕЛӘРГӘ (1) ■ Күршеләргә туй килсә, син дә капкаң ачып куй ○ 5204 -КҮРШЕЛӘРЕ (2) ■ Күршеләре белән тату яшәмәгән кешене берәү дә хөрмәтләми ○ 5205 ● 5206 -КҮРШЕЛӘРЕМ (1) ■ Үзем күптән иманлы, күршеләрем өчен кайгырам ○ 16834 -КҮРШЕЛЕК (2) ■ Күршелек кардәшлектән якын ○ 5201 ● 5202 -КҮРШЕМ (1) ■ Үзем күптән оҗмахлы, күршем өчен кайгырам ○ 5281 -КҮРШЕНЕ (1) ■ Бер кәҗә ике күршене сугыштырыр ○ 3007 -КҮРШЕНЕКЕ (2) ■ Икесе кешенеке, өчесе күршенеке ○ 5266 ● 12082 -КҮРШЕНЕҢ (4) ■ Күршенең кузысы кучкар хәтле ○ 5207 ● 5208; 5209; 5264 -КҮРШЕҢ (13) ■ Кулыңдагын нык тот, күршең белән тату тор ○ 5181 ● 5213-5224 -КҮРШЕҢӘ (6) ■ Күршеңә бер сыер теләсәң, үзеңнеке ике булыр ○ 5227 ● 5228; 5230; 5235; -5239; 9951 -КҮРШЕҢДӘ (2) ■ Үзеңдә булмаса, күршеңдә булсын ○ 5255 ● 17007 -КҮРШЕҢДӘГЕ (1) ■ Өеңдәге хәлне күршеңнән сора, күршеңдәге хәлне башка авылдан сора -○ 8317 -КҮРШЕҢНӘН (6) ■ Көлмә күршеңнән - үтәр башыңнан ○ 5184 ● 5250; 5253; 5256; 5258; 8317 -КҮРШЕҢНЕ (2) ■ Күршеңне дус тот, читәнеңне еш тот ○ 5225 ● 6935 -КҮРШЕҢНЕКЕНӘ (1) ■ Үзеңнекен бирмәсәң бирмә, күршеңнекенә тимә ○ 5257 -КҮРШЕҢНЕҢ (1) ■ Күршеңнең башы авыртса, син эчеңне тот ○ 5226 -КҮРШЕСЕ (1) ■ Кинә - дошманлыкның күршесе ○ 12524 -КҮРШЕСЕН (2) ■ Үзен таныган илен таныр, илен таныган күршесен таныр ○ 5121 ● 5210 -КҮРШЕСЕНӘ (4) ■ Бүре дә күршесенә тими ○ 2142 ● 5211; 5212; 5282 -КҮСӘ (2) ■ Күрмәгәнгә күсә таң, күсәләргә сакал таң ○ 10284 ● 10285 -КҮСӘДӘН (1) ■ Күсәдән көләр өчен үз сакалың яхшы булырга кирәк ○ 10286 -КҮСӘК (5) ■ Чебенгә күсәк күтәрү ○ 4855 ● 5606; 9288; 12427; 12680 -КҮСӘЛӘРГӘ (1) ■ Күрмәгәнгә күсә таң, күсәләргә сакал таң ○ 10284 -КҮСӘМ (2) ■ Йөздән берәү чичән, меңнән берәү күсәм ○ 15489 ● 15506 -КҮСЕ (5) ■ Былтыр үлгән күсе - быел чыккан исе ○ 784 ● 3400; 3426; 7496; 11847 -КҮСЕГӘ (1) ■ Арыслан бер вакытта да юлбарыс белән күсегә бер төсле карамый ○ 2039 -КҮСЕЛӘР (1) ■ Күселәр гаделлегенә калганчы песинең золымы яхшырак ○ 3404 -КҮСЕНЕ (1) ■ Мәче, үзе йокласа да, күсене күрә ○ 3363 -КҮТӘР (1) ■ Дус булсаң, дуслыгыңны күрсәт: бүрәнәнең авыр башын күтәр ○ 5358 -КҮТӘРӘ (21) ■ Ат типкәнне ат күтәрә, тай типкәнне тай күтәрә ○ 2518 (2) ● 3027; 5370 (2); 7048; -7259; 8310; 9373; 10770 (2); 10788; 10948; 11118; 11181; 12545; 13765; 15289; 15641; 15798; 16107 -КҮТӘРӘЛӘР (1) ■ Баланы бавырга кысып күтәрәләр ○ 13975 -КҮТӘРӘМ (1) ■ Күтәрәм дип сыердан бизмә, тибешкәк дип аттан бизмә ○ 3172 -КҮТӘРӘМНӘН (1) ■ Аксак - күтәрәмнән яхшырак ○ 15187 -КҮТӘРӘСЕ (1) ■ Ташны ташлыйсы җиңел, күтәрәсе авыр ○ 182 -КҮТӘРГӘН (12) ■ Су күрмичә чабуын күтәргән ○ 520 ● 540; 785; 1753; 3030 (2); 4195; 5593; -5709; 7454; 14781; 15358 -КҮТӘРГӘННЕҢ (1) ■ Күренгәннең алыслыгы юк, күтәргәннең авырлыгы юк ○ 692 -КҮТӘРЕЛӘ (3) ■ Каракош та кояштан ары күтәрелә алмый ○ 3926 ● 4671; 15585 -КҮТӘРЕЛГӘН (1) ■ Биек күтәрелгән егылудан курка ○ 680 -КҮТӘРЕЛГӘННЕҢ (1) ■ Теле күтәрелгәннең кулы да күтәрелә ○ 15585 -КҮТӘРЕЛМӘСЕН (1) ■ Карга, ни хәтле югары күтәрелмәсен, барыбер үләксәгә кунар ○ 3976 -КҮТӘРЕЛМИ (1) ■ Агачта җимеш арткан саен, ботагы күтәрелми ○ 1784 -КҮТӘРЕП (12) ■ Чәчмәгән җиргә урак күтәреп барып булмый ○ 1463 ● 5695; 6428; 8844; 8921; -10618; 11011; 12446; 14582; 15659; 15706; 16507 -КҮТӘРЕР (11) ■ Җиңелне җил күтәрер, авыр урынында калыр ○ 641 ● 2925; 3469; 3673; 5606; -10777; 10940; 11555; 11945 (2); 15580 -КҮТӘРЕРГӘ (1) ■ Бер сүз күтәрә алмаган кеше күп сүз күтәрергә мәҗбүр булыр ○ 15798 -КҮТӘРЕРСЕҢ (1) ■ Кулың белән тукыганны иңең белән күтәрерсең ○ 8696 -КҮТӘРЕШӘ (1) ■ Агачның аскы ботаклары өскеләрен күтәрешә ○ 1664 -КҮТӘРМӘ (5) ■ Чебенгә чукмар күтәрмә ○ 4815 ● 10275; 10559; 10560; 10781 -КҮТӘРМӘГӘН (1) ■ Азапны тауга биргәннәр - күтәрмәгән, аннары кешегә биргәннәр - күтәргән ○ 14781 -КҮТӘРМӘГӘННЕ (1) ■ Фил күтәрмәгәнне тел күтәрә ○ 15641 -КҮТӘРМӘС (1) ■ Безгә язганны болан күтәрмәс ○ 14981 -КҮТӘРМӘСӘ (1) ■ Эт үз койрыгын үзе күтәрмәсә, аны кем күтәрер ○ 3673 -КҮТӘРМИ (4) ■ Ак нәрсә кер күтәрми ○ 553 ● 9489; 10481; 15289 -КҮТӘРСӘ (1) ■ Күмәк, күтәрсә, күлне күчерер ○ 5025 -КҮТӘРТЕР (1) ■ Ачу акыл китәртер, көн дә күсәк күтәртер ○ 12427 -КҮТӘРҮ (2) ■ Чебенгә күсәк күтәрү ○ 4855 ● 10835 -КҮТӘРҮНЕҢ (1) ■ Өй күтәрүнең ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; киндер сугуның ние бар, атасы да кагасы ○ 8324 -КҮЧӘ (8) ■ Нәрсәнең төсе янындагы нәрсәгә күчә, ди ○ 610 ● 2307; 4809; 5239; 5662; 5854; -9394; 15987 -КҮЧӘР (1) ■ Күпер башында күчәр башлары эләгешкән ○ 7108 -КҮЧӘРГӘ (1) ■ Аерырга булгач хатын яман, күчәргә булгач авыл яман ○ 13593 -КҮЧӘРДӘГЕ (1) ■ Күчәрдәге көпчәкне тәртәгә такмыйлар ○ 7058 -КҮЧӘРЕ (1) ■ Кызыл телнең күчәре сынмый ○ 15501 -КҮЧӘРЕНӘ (1) ■ Тәгәрмәч әйләнгәндә күчәренә көч төшә ○ 7072 -КҮЧЕ (1) ■ Кортның анасы кая кунса, күче шунда сарыр ○ 4737 -КҮЧЕН (1) ■ Бер корт анасын тоткан бөтен күчен тотар ○ 4726 -КҮЧЕНСӘ (1) ■ Сүз белмәгән сөйләсә, сүзне үзенә китерер, күчә белмәс күченсә, бөтен малын -үтерер ○ 15987 -КҮЧЕРӘ (1) ■ Берүзең тау күчерә алмыйсың ○ 4890 -КҮЧЕРГЕЧ (2) ■ Кешедән күчергеч ал, эшеңне үзең бел ○ 6349 ● 10791 -КҮЧЕРЕР (1) ■ Күмәк, күтәрсә, күлне күчерер ○ 5025 -КҮЧЕРМӘК (1) ■ Күршедән күрмәк - күчермәк ○ 5200 -КҮЧКӘНЧЕ (1) ■ Баланың берсе итәктән җитәккә күчкәнче, икенчесе итәккә менеп утыра -○ 13988 -КҮЧЛЕ (1) ■ Күчле корт бал ашый, күчмә коңгыз үләксә ашый ○ 4741 -К��ЧМӘ (1) ■ Күчле корт бал ашый, күчмә коңгыз үләксә ашый ○ 4741 -КҮЧМӘЛЕГӘ (1) ■ Ак бүкәнне чатыр димә, күчмәлегә утыр димә ○ 4865 -КҮЧМИ (1) ■ Тау күчсә дә, халык күчми ○ 5050 -КҮЧСӘ (2) ■ Корт күчсә - иле белән ○ 4734 ● 5050 -КҮЧТӘН (1) ■ Арбам сынды дип күчтән калма, башым авырта дип эштән калма ○ 6021 -КҮЧТӘНӘЧ (1) ■ Күчтәнәч күп булмый ○ 8175 -КҮЧҮ (1) ■ Ике күчү бер бөлүгә тора ○ 6760 -КҮШӘГӘНЕ (1) ■ Кигән ыштанны кем күрә, күшәгәне ил күрә ○ 8903 -КҮШӘНЕР (1) ■ Түшәге бар түшәнер, икмәге бар күшәнер ○ 8421 -КҮШӘҮДӘН (1) ■ Ахмак сөйләүдән, сыер күшәүдән, мулла сораудан туймас ○ 16963 -КЫБА (1) ■ Кыз биргән кыба ялангач ○ 13184 -КЫБЫРДАГАН (1) ■ Кыбырдаган кыр ашкан ○ 6790 -КЫБЫРДАМЫЙ (1) ■ Чыпчык кыбырдамый торалмый ○ 4176 -КЫБЫРДАТА (1) ■ Теле белән тегермән тарттыра, кулы кыл да кыбырдата алмый ○ 15684 -КЫБЫРСЫГАН (2) ■ Кыбырсыган тик тормас, артына сукмый утырмас ○ 11867 ● 13662 -КЫБЫРСЫК (3) ■ Кыбырсык әйләнгәнче көн узып китәр ○ 6491 ● 11868; 11869 -КЫДЫРГАН (1) ■ Күп сөйләгән изәр, күп кыдырган гизәр ○ 15928 -КЫДЫРМА (1) ■ Комагай кылкыннан яза, кыдырма аягыннан яза ○ 9660 -КЫДЫРЫМ ( | 1) ■ Кыдырым хатын өенә җиткәндә алгысыр ○ 13653:1 -КЫЕГЫ (2) ■ Үрдәк, ашаганда, хуҗасының өй кыегына карап ала, ди: "Ашасам, өй кыегы да -бар әле", - дип ○ 4415 ● 13044 -КЫЕГЫНА (1) ■ Үрдәк, ашаганда, хуҗасының өй кыегына карап ала, ди: "Ашасам, өй кыегы -да бар әле", - дип ○ 4415 -КЫЕК (31 | 1) ■ Агач кайсы якка кыек булса, шул якка авар ○ 1650 ● 1785; 2022; 2029; 4080, -:1; 4619; 5697; 5773; 6539; 6738; 7126-7128; 7233 (2); 7262; 7298; 8279 (2); 8482; 8573; 9514; -10538; 10668; 12171; 13365; 13554; 14912; 15726; 15913; 16171 -кыек → гаеп-кыек -КЫЕККА (1) ■ Кәкрене кыекка саплау ○ 651 -КЫЕКЛЫ (1) ■ Алар нигә мыеклы да, без нигә кыеклы ○ 10322 -КЫЕКТАН (1) ■ Туры сүз, кыектан әйтсәң дә, туры тия ○ 16082 -КЫЕКЧАҢ (1) ■ Адрес була кыекчаң, егет була мыекчан ○ 12817 -КЫЕН (21) ■ Тауга менүе кыен, төшүе ансат ○ 166 ● 1796; 2902; 3365; 7273; 7397 (2); 7707; -8144; 9335; 9343; 10298; 11148 (2); 11514; 11698; 13944 (2); 13983; 14728; 14912 -КЫЕНДЫР (2) ■ Эшен белгән кешегә көйледер лә бу дөнья, эшен белмәгән кешегә кыендыр ла -бу дөнья ○ 6385 ● 16640 -КЫЕНЛЫК (1) ■ Ирдә кыюлык булса, эштә кыенлык булмас ○ 13523 -КЫЕНРАК (1) ■ Бала авыру үзең авырудан кыенрак ○ 13917 -КЫЕНЫ (1) ■ Баласыз көн - курчак уены, бала тугач була кыены ○ 14000 -КЫЕП (2) ■ Карга, ни хәтле канатын кыеп очса да, карчыга булмас ○ 3975 ● 12634 -КЫЕРСЫТСАҢ (1) ■ Кыерсытсаң, кырмыска да тешли ○ 4785 -КЫЕШ (3) ■ Кыеш агачның ботагы туры булмас ○ 1694 ● 1948; 16356 -КЫЕШАЛАР (1) ■ Ир белән хатын иртәнчәк кыешалар, кичтән сөешәләр ○ 13817 -КЫҖРАГАНДА (1) ■ Чын батыр яу кыйраганда кул башлар, чын чичән теш кыҗраганда сүз -башлар ○ 5650 -КЫЗ (218 | 2) ■ Күршеләре яхшы булса, аксак кыз да кияү табар ○ 5206 ● 5574; 5841; 7784; -11624; 11805; 12709; 12740; 12760 (2); 12934; 12936; 12938; 12940-12946; 12948; 12949 (2); -12950-12952; 12954; 12955; 12957; 12958; 12960; 12961 (2); 12962 (4); 12964; 12965; 1296812999; 13032; 13033 (2); 13034 (2); 13035; 13036; 13038; 13040; 13041 (2); 13042; 13045; -13047; 13049; 13055; 13056; 13057, :1, :2; 13058-13065; 13068 (2); 13069-13071; 13076; 13077; -13079-13081; 13083; 13086-13088; 13089 (2); 13090; 13091; 13092 (2); 13093; 13094; 13095 (2); -13096-13098; 13102; 13103; 13105; 13106; 13109-13112; 13114; 13128; 13129; 13138 (2); -13145; 13150; 13158; 13178; 13179; 13183-13185; 13186 (2); 13187; 13188; 13189 (2); 13190; -13208; 13254; 13271-13273; 13276; 13278; 13282; 13291; 13350; 13363; 13368; 13385; 13394; -13421; 13700; 13708; 13786; 13791; 13808; 13861 (2); 13883; 13884; 14109; 14113; 14114; -14116; 14119; 14121-14126; 14135; 14142; 14166; 14168; 14169; 14171-14173; 14175; 14189; -14296; 14297; 14349; 14365; 14377; 14389; 14412; 14413; 14416; 14421; 14424; 14425; 14444; -14447; 14451 (2); 14459; 14630; 15094; 16734; 16951 -кыз → хатын-кыз -КЫЗАМ (1) ■ Яз җитсә кызам, кыш җитсә сызам ○ 1062 -КЫЗАМЫККА (1) ■ Кызамыкка кызыл кор ○ 15230 -КЫЗАР (1) ■ Тиле тиккә кызар ○ 11637 -КЫЗАРГАНЧЫ (1) ■ Ак кандала кызарганчы эчәр, кызыл кандала канганчы эчәр ○ 4753 -КЫЗАРЫП (2) ■ Кызарып чыккан кояшны болыт каплый ○ 50 ● 8869 -КЫЗАРЫР (3) ■ Оялмаган кеше өчен оятлының йөзе кызарыр ○ 11264 ● 11271; 15583 -КЫЗАРЫРСЫҢ (1) ■ Кызың артыннан йөрсәң, кызарырсың ○ 13030 -КЫЗАУ (1) ■ Кыз урлаган егеткә кызау да кыз күренгән ○ 13189 -КЫЗАУГА (1) ■ Паңгы булдыңмы - кер кызауга ○ 1296 -КЫЗГА (13) ■ Кызыл яулык кызга килешә ○ 9010 ● 12953; 13000; 13001; 13052; 13099; 13274; -13275; 13405; 14144; 14209; 14314; 14406 -кызга → хатын-кызга -КЫЗГАН (3 | 4) ■ Кызыл йомырка кызган чакта кыйммәт ○ 4285:1 ● 10031:1, :4, :5; 13008; -13010; 13011 -КЫЗГАНА (1 | 1) ■ Батканда балта бирмәкче иде, тартып чыгаргач, сабын да кызгана ○ 1933:1 -● 3630 -КЫЗГАНГАН (4) ■ Бүре бәрәнне кызганган: тотып ашаган ○ 2141 ● 2479; 7268; 11870 -КЫЗГАНГАНДА (1) ■ Бай малны кызганганда, ярлы җанны кызганмый ○ 7183 -КЫЗГАНГАННАН (1) ■ Кызганганнан кызыл әтәч алган ○ 11871 -КЫЗГАНДА (1) ■ Теле кызганда әйткәннең соңыннан йөзе кызарыр ○ 15583 -КЫЗГАНМЫЙ (1) ■ Бай малны кызганганда, ярлы җанны кызганмый ○ 7183 -КЫЗГАНМЫЙЛАР (1) ■ Көзге катыкны кияүдән кызганмыйлар ○ 13426 -КЫЗГАНЧАК (1) ■ Иске бай кызганчак булса, яңа бай мактанчык була ○ 7351 -КЫЗГАНЧЫ (2) ■ Табаны кызганчы тай узар, табаны кызгач ат узар ○ 2849 ● 10672 -КЫЗГАНЫП (1) ■ Колагыңны кызганып, башыңны кистермә ○ 10403 -КЫЗГАНЫР (1) ■ Тәңре малын шайтан кызганыр ○ 16870 -КЫЗГАНЫЧ (1) ■ Дөньяда иң кызганыч - эшкә ялкау кеше ○ 6465 -КЫЗГАЧ (1) ■ Табаны кызганчы тай узар, табаны кызгач ат узар ○ 2849 -КЫЗДАЙ (1) ■ Күршенең тавыгы - каздай, хатыны - кыздай ○ 5208 -КЫЗДАН (5) ■ Аем кыздан ай бизәр, яман кыздан яу бизәр ○ 12935 (2) ● 12966; 13387; 14153 -КЫЗДЫРА (2) ■ Читтәге кояш җылы була, уртасына барсаң, кыздыра ○ 69 ● 973 -КЫЗДЫРГАН (1) ■ Төлкегә: "Кыздырган тавык ашар идеңме?" - дигәннәр. "Кешенең көләсен -китермәгез әле", - дигән, ди ○ 2309 -КЫЗДЫРЫП (1) ■ Кыз булсаң, кыздырып сөйлә ○ 12985 -КЫЗДЫРЫР (2) ■ Кыш җитсә, буран туздырыр; җәй җитсә, кояш кыздырыр ○ 870 ● 12978 -КЫЗ-КЫЗ (1) ■ Егет үләр кыз-кыз дип, тәвә үләр тоз-тоз дип ○ 13084 -КЫЗЛАР (25 | 2) ■ Шомырт чәчәк аткан вакытта кызлар җилкенә, балан чәчәк аткан вакытта -балык сикерә ○ 1819 ● 8708:1; 10282 (2); 12774; 12805; 12937; 12947; 12956; 13002-13006; -13007, :1; 13008; 13009; 13067; 13072-13074; 13082; 13099; 13375; 13862; 13866 -КЫЗЛАРГА (3) ■ Кызларга кызган икмәк тә сый була ○ 13010 ● 13011; 14127 -КЫЗЛАРНЫҢ (1) ■ Кызларның кырыкмышы да кырык сум ○ 13012 -КЫЗЛЫ (16 | 1) ■ Кызлы йорт - нурлы йорт ○ 13013 ● 13014, :1; 13015-13017; 13085; 13191; -13370; 13897; 14128-14130; 14146-14148; 14150 -КЫЗНЫ (15) ■ Яман кием яшь кызны әбидәй, әбине пәридәй итәр ○ 8829 ● 12963; 13018-13020; -13050; 13051; 13053; 13108; 13127; 13131; 14131; 14134; 14390; 14462 -кызны → хатын-кызны -КЫЗНЫҢ (22) ■ Атның сере иясенә мәгълүм, кызның сере өенә мәгълүм ○ 12939 ● 12967; -13021-13026; 13037; 13039; 13043; 13044; 13046; 13048; 13054 (2); 13100; 13192; 13263; -13276; 14308; 14452 -кызның → хатын-кызның -КЫЗСА (1) ■ Тулпар, аягы кызса, канатланып очар ○ 2803 -КЫЗСЫЗ (2) ■ Кызлы кызын кыстырганда, кызсыз үзен кыстыра ○ 13015 ● 14151 -КЫЗСЫЗГА (1) ■ Улсызга ул булып, кызсызга кыз булып ○ 14175 -КЫЗСЫЗЛАР (1) ■ Улсызлар урамда калмый, кызсызлар кырда калмый ○ 14152 -КЫЗУ (5) ■ Тимернең ике башы да кызу ○ 306 ● 1341; 5559; 8647; 11789 -КЫЗУЛАТА (1) ■ Ат тауга җитсә, адымын кызулата ○ 2517 -КЫЗУРАК ( | 1) ■ Ерактагы кояш якындагыдан кызурак ○ 27:3 -КЫЗУЫ (2) ■ Кызуы да пешерә, суыгы да пешерә ○ 1112 ● 8495 -КЫЗУЫНДА (2 | 1) ■ Суык тимер сузылмый: тимерне кызуында сугалар ○ 294 ● 303; 4285:2 -КЫЗ-ХАТЫННЫҢ (1) ■ Кыз-хатынның эчендә бишекле-билтерле бала ятыр, ди ○ 13663 -КЫЗЫ (25 | 1) ■ Шәһәр кызы киенгәнгә авыл кызы сөенгән ○ 5242 (2) ● 5926; 6597; 7127; -7283; 7287 (2); 13027; 13101; 13104; 13193; 13318; 14111; 14142:2; 14153; 14155; 14156; 14165; -14309-14312; 14315; 14316; 14423 -кызы → улы-кызы -КЫЗЫГА (1) ■ Күз кызыга, күңел керми ○ 10419 -КЫЗЫГУ (1) ■ Кешенең юлдан чыгуы: берсе - малга кызыгу, икенчесе - теленә салыну ○ 7367 -КЫЗЫГЫ (3) ■ Кызның кызыгы алганчы, суның кызыгы канганчы ○ 13023 (2) ● 13294 -КЫЗЫГЫН (1) ■ Ат, әйләнеп, кызыгын табар; ир, әйләнеп, языгын табар ○ 13450 -КЫЗЫГЫР (1) ■ Кол кызылга кызыгыр ○ 5833 -КЫЗЫДАЙ (1) ■ Үз сөйгәнең үзеңә хур кызыдай күренә ○ 12790 -КЫЗЫК (2) ■ Кымыз барда кызык бар ○ 9287 ● 15113 -КЫЗЫКМА (2) ■ Һәр кызылга кызыкма ○ 635 ● 7339 -КЫЗЫКНЫҢ (1) ■ Кызыкның төбе сызык ○ 6662 -КЫЗЫКСЫЗ (1) ■ Улсыз тормыш уңайсыз, кызсыз тормыш кызыксыз ○ 14151 -КЫЗЫЛ (37 | 2) ■ Аша кызыл тиз аный, зәңгәресе яхшырак ○ 563 ● 594; 632; 1218; 1219; 1808; -2314; 3324; 3325; 4260; 4285, :1, :2; 4389; 4753; 8801; 9010; 9285 (2); 9286; 10652; 10677 (2); -11870; 11871; 12948; 12970; 12974; 12990; 13001; 13662; 13866; 14147; 14158; 14337; 15230; -15401; 15500; 15501 -КЫЗЫЛГА (4) ■ Һәр кызылга кызыкма ○ 635 ● 4262; 5833; 11634 -КЫЗЫЛДА (2) ■ Кызның күзе кызылда ○ 13026 ● 14308 -КЫЗЫЛЛЫГЫ (1) ■ Төлкенең кызыллыгы үз башына ○ 2312 -КЫЗЫЛЫНА (1) ■ Алманың кызылына алданма ○ 1798 -КЫЗЫМ (11) ■ Кызым, сиңа әйтәм, киленем, син тыңла ○ 13113 ● 14157; 14158; 14176; 14181; -14318; 14319; 14617; 14631; 14639; 16951 -КЫЗЫМА (1) ■ Көзге катык, көмеш кашык киявем белән кызыма; язгы катык, ярык кашык -киле нем белән улыма ○ 13425 -КЫЗЫМДА (1) ■ Миндә кызым кайгысы, кызымда кияү кайгысы ○ 14318 -КЫЗЫМНЫҢ (2) ■ Үземнең киленем усал, кызымның биеме усал ○ 13399 ● 14634 -КЫЗЫН (14) ■ Чыпчык та тутый кош кызын сораган, ди ○ 4178 ● 7176; 8606; 13015; 13028; -13029; 13196; 13249; 14313; 14317; 14347; 14426; 16960; 17003 -кызын → улын-кызын -КЫЗЫНА (2) ■ Өенә күрә иләге, кызына күрә кияве ○ 13107 ● 14209 -кызына → улына-кызына -КЫЗЫНДА (4) ■ Андый гына хан кызында да була ○ 5985 ● 14308; 14312; 17079 -КЫЗЫНМА (1) ■ Чыкмаган кояшка кызынма ○ 71 -КЫЗЫНМАДЫМ (1) ■ Кояшында мин кызынмадым ○ 97 -КЫЗЫННАН (1) ■ Берәү улыннан күрер, берәү кызыннан күрер ○ 14110 -КЫЗЫНЫҢ (2) ■ Калак тотса, хан кызының кулы кабара ○ 5813 ● 5927 -КЫЗЫҢ (7 | 1) ■ Кызың артыннан йөрсәң, кызарырсың ○ 13030 ● 13364; 14142:1; 14160-14162; -14164; 14165 -кызың → улың-кызың -КЫЗЫҢА (2) ■ Кызыңа тиң кияү килсә, калым димә, тиген бир ○ 13194 ● 14166 -КЫЗЫҢНАН (2) ■ Яхшы килен үз кызыңнан яхшы, яхшы кияү үз улыңнан яхшы ○ 13397 ● 13423 -КЫЗЫҢНЫҢ (1) ■ Кызыңның төсен мактама, эшен макта ○ 13031 -КЫЗЫП (1) ■ Сөйләшә-сөйләшә кызып киттек, башаклыкка менеп киттек ○ 16297 -КЫЙ (2) ■ Мал кый белән, кунак сый белән ○ 10156 ● 15544 -КЫЙБАТ (17) ■ Диңгездә су кыйбат ○ 369 ● 1305 (2); 3056 (2); 3287 (2); 5624; 7560; 7931; 7980; -9883; 10234; 11454 (2); 15331; 15748 -КЫЙБЛА (1) ■ Дүрт ягың - кыйбла ○ 732 -КЫЙБЛАГА (1) ■ Ике кыйблага оеганның иманы булмас ○ 16821 -КЫЙБЛАДАН (1) ■ Кыйбладан җил торса - карың китәр, төньяктан җил иссә - җәең китәр -○ 1113 -КЫЙБЛАНЫ (1) ■ Торна да кыйбланы ташлап туган җиренә кайта ○ 4132 -КЫЙБЛАСЫ (1) ■ Сәүдәгәрнең кыйбласы Мәкәрҗә ○ 7972 -КЫЙГЫРЫШЫ (1) ■ Аның кыйгырышы бардыр ○ 14977 -КЫЙММӘТ (29 | 2) ■ Аю тора торган урын кыйммәт түгел, тавык тырмаша торган урын кыйммәт ○ 2081 (2) ● 2115; 2116; 4285, :1, :2; 4518; 5348; 6375; 6382 (2); 7858; 7868; 7932; 7945; -8154 (2); 8671; 8761; 9210; 9558; 9873; 9875; 10287 (2); 12674 (2); 12990; 16680 (2) -КЫЙММӘТЕ (5) ■ Җәүһәрнең кыйммәте зур, үгетнең кыйммәте юк ○ 329 (2) ● 801; 7926; -КЫЙММӘТЕН (1) ■ Алтын кыйммәтен сарраф белер ○ 7744 -КЫЙММӘТКӘ (2) ■ Арзан товар кыйммәткә төшә ○ 7859 ● 9533 -КЫЙММӘТЛӘНГӘН (1) ■ Нәрсә арзанланган саен алучының инсафы китә, нәрсә кыйм мәтләнгән саен сатучының инсафы китә ○ 7943 -КЫЙММӘТЛЕ (1) ■ Ир асылы - һиммәтле, кыз асылы - кыйммәтле ○ 13808 -КЫЙММӘТНЕҢ (1) ■ Арзанның бер сәбәбе була, кыйммәтнең бер хикмәте була ○ 7860 -КЫЙМЫЙСЫҢМЫ (1) ■ Ишеккә сыймыйсыңмы, керергә кыймыйсыңмы? ○ 8370 -КЫЙМЫЛДАВЫ (1) ■ Ирнең ирен кыймылдавы да - ир ○ 13544 -КЫЙМЫЛДАГАН (1) ■ Кыймылдаган кыл ярыр ○ 6093 -КЫЙМЫЛДАГАННЫҢ (1) ■ Кулы кыймылдаганның авызы да кыймылдар ○ 10941 -КЫЙМЫЛДАМЫЙ (1) ■ Җил өрмәгәнче каен башы кыймылдамый ○ 1188 -КЫЙМЫЛДАП (1) ■ Усак яфрагы көндәшле хатыннар шикелле: җилсез көндә дә кыймылдап -тора ○ 1759 -КЫЙМЫЛДАР (1) ■ Кулы кыймылдаганның авызы да кыймылдар ○ 10941 -КЫЙМЫЛДАТКАН (1) ■ Тигенгә тел кыймылдаткан - тиле булып саналган ○ 15627 -КЫЙМЫЛДАТКАННЫ (2) ■ Бу чакта бияләй эчендә бармак кыймылдатканны беләләр ○ 781 -● 9039 -КЫЙМЫЛДЫЙ (1) ■ Артына ут капса да кыймылдый торган түгел ○ 8552 -КЫЙНА (2 | 1) ■ Атны камчы белән кыйнама, капчык белән кыйна ○ 2567:1 ● 13981; 13984 -КЫЙНАГАН (1) ■ Ябалак кыйнаган нәрсә ○ 4208 -КЫЙНАГАНЧЫ (1) ■ Баланы кыйнаганчы багананы кыйна ○ 13981 -КЫЙНАЛГАН (2) ■ Читтә кыйналган өенә кайтыр, өендә кыйналган кая кайтыр ○ 8302 (2) -КЫЙНАЛМЫЙ (1) ■ Кыйналмый берәү дә сый алмый ○ 6094 -КЫЙНАМА (1 | 1) ■ Атны камчы белән кыйнама, капчык белән кыйна ○ 2567:1 ● 12279 -КЫЙНАМАГАН (1) ■ Кызын кыйнамаган тезен кыйнар ○ 13028 -КЫЙНАМЫЙЛАР (2) ■ Атны ярга батканда кыйнамыйлар ○ 2568 ● 3185 -КЫЙНАМЫЙМ (1) ■ Тамагымны сыйламыйм, җанымны кыйнамыйм ○ 9778 -КЫЙНАП (7) ■ Дуңгызны кыйнап кәҗә ясамыйлар ○ 2894 ● 2981; 3032; 3706; 10226; 13982; -КЫЙНАР (4) ■ Атына көче җитмәгән тәртәсен кыйнар ○ 2607 ● 2649; 5569; 13028 -КЫЙНАУ (2) ■ Ачудан ат кыйнау бар, хатын кыйнау юк ○ 13615 (2) -КЫЙНЫЙ (3) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 ● 2751; 15687 -КЫЙНЫЙЛАР (3) ■ Сыерны баткан җирендә кыйныйлар ○ 3214 ● 3812; 7064 -КЫЙРАГАНДА (1) ■ Чын батыр яу кыйраганда кул башлар, чын чичән теш кыҗраганда сүз -баш лар ○ 5650 -КЫЙШАЙМАУ (1) ■ Авыз-борын кыйшаймау ○ 10596 -КЫЙШЫК (7) ■ Кыйшык агач төзне бозар ○ 1695 ● 11530; 12809; 13382; 13915; 14056; 15776 -КЫЛ (23 | 1) ■ Өенә күрә җиһазын кыл, заманына күрә рәвешен кыл ○ 1000 (2) ● 2425; 2441, -:1; 2442; 2891; 2892; 6093; 6490; 7583; 9079; 9955; 10953; 12144; 12358; 12998; 13158; 13500; -14189; 15088 (2); 15684; 16936 -КЫЛА (8) ■ Кош, оясында ни күрсә, очканда да шуны кыла ○ 3845 ● 8390; 12496; 12662; 14932; -16586; 16609 (2) -КЫЛАЛМАГАН (1) ■ Тәдбирен кылалмаган тәкъдиргә сылтар ○ 14951 -КЫЛАЛМЫЙ (1) ■ Үзе кылалмый, кылган кешене күралмый ○ 6630 -КЫЛАМ (1) ■ Мин кылам утыз, язмыш кыла тугыз ○ 14932 -КЫЛАНА (1) ■ Әвене янган кеше сымак кылана ○ 1511 -КЫЛАНГАН (2) ■ Кыланган кызыл кияр, яранган яшел кияр ○ 8801 ● 12015 -КЫЛАНМАС (2) ■ Языксыз кыз ни кыланмас, сөяксез тел ни әйтмәс ○ 13047 ● 14702 -КЫЛАНМЫШ (1) ■ Кыланган кыланмыш кырык көндә кире кайта, кырык көндә кайтмаса кырык елда кайта, ди ○ 12015 -КЫЛАНСА (1) ■ Баш маймыл ни кыланса, калган маймыллар бар да шуны кыланыр, ди ○ 2324 -КЫЛАНЧЫК (2) ■ Акыллы атын мактар, кыланчык үзен мактар ○ 11426 ● 13005 -КЫЛАНЫГЫЗ (1) ■ Рәхмәт, сыйладыгыз, көн дә шулай кыланыгыз ○ 10216 -КЫЛАНЫР (3) ■ Баш маймыл ни кыланса, калган маймыллар бар да шуны кыланыр, ди ○ 2324 -● 2331; 5191 -КЫЛАНЫРСЫҢ (1) ■ Тамагыңа кирәк булса, тамаша төрле кыланырсың ○ 9695 -КЫЛАНЫШТАН (1) ■ Кыланыштан кылмыш чыга ○ 12016 -КЫЛАНЫШЫ (1) ■ Кыланышы кырга сыймый ○ 12086 -КЫЛГАН (12) ■ Кылган башы юкка кымшанмый ○ 1287 ● 6341; 6630; 11520; 11670; 12058; -12359 (2); 12662; 16522; 16828; 16945 -КЫЛГАННЫ (1) ■ Каләм кылганны кылыч кыла алмый ○ 16586 -КЫЛГАНЫН (1) ■ Мулланың сөйләгәнен тыңла, кылганын кылма ○ 17049 -КЫЛГАНЫҢ (1) ■ Кырда чалыш йөрсәң дә, кылганың туры булсын ○ 12529 -КЫЛДАН (4) ■ Бер кылдан аркан ишеп булмый ○ 2353 ● 11528; 12998; 16428 -КЫЛКЫННАН (1) ■ Комагай кылкыннан яза, кыдырма аягыннан яза ○ 9660 -КЫЛМА (3) ■ Көчең җитәрлек эшне барын да кылма ○ 6099 ● 12397; 17049 -КЫЛМАС (2) ■ Бүре дә юлдашына касд кылмас, яхшы вә яман булса да, ялгыз ташламас ○ 2144 -● 14495 -КЫЛМАСА (1) ■ Атадан ул туса - иге, ата юлын куса - иге, биленә садак буса - иге, битенә -килер оятны үзе белеп юса - иге, шушыларны кылмаса, барыннан да югы - иге ○ 14357 -КЫЛМЫЙ (2) ■ Гөнаһ кылмый тәүбә итмисең ○ 12494 ● 13736 -КЫЛМЫЙЛАР (1) ■ Динчеләр, җинаять кылмыйча, гыйбадәт кылмыйлар ○ 16820 -КЫЛМЫЙЧА (1) ■ Динчеләр, җинаять кылмыйча, гыйбадәт кылмыйлар ○ 16820 -КЫЛМЫШ (1) ■ Кыланыштан кылмыш чыга ○ 12016 -КЫЛМЫШЫНА (1) ■ Кылмышына күрә бәһасе ○ 6095 -КЫЛНЫ (3) ■ Кылны артык нечкәртсәң өзелә ○ 2371 ● 2443; 6530 -КЫЛСАҢ (2) ■ Яманга яхшылык кылсаң, "миннән курыкты" дияр ○ 12254 ● 12495 -КЫЛТАМАККА (1) ■ Комагай кылтамакка калыр ○ 9661 -КЫЛТЫР-КЫЛТЫР (1) ■ Кылтыр-кылтыр кычкырыр, калай әтәч шул торыр ○ 16281 -КЫЛУДАН (1) ■ Бер ел гыйлем өйрәнү ике ел гыйбадәт кылудан хәерле ○ 16536 -КЫЛЧЫК (2) ■ Бал - балчык, мал - кылчык ○ 7313 ● 14854 -КЫЛЧЫКСЫЗ (2) ■ Арыш башаксыз булмас, арпа кылчыксыз булмас ○ 1522 ● 9032 -КЫЛЫГЫ (5) ■ Кыз кылыгы белән сөйдерер ○ 12991 ● 13024; 13038; 14124; 14135 -КЫЛЫГЫН (1) ■ Кылыгын белмәгән малга якын барма ○ 2372 -КЫЛЫЙ (1) ■ Бөтенләй сукыр булудан кылый булу яхшырак ○ 15211 -КЫЛЫЙМ (1) ■ Би белгәнне кол белә, кылыйм дисә ирке юк ○ 5760 -КЫЛЫКЛЫ (2) ■ Улың үссә, өлгеле белән таныш бул; кызың үссә, кылыклы белән таныш бул -○ 14164 ● 14169 -КЫЛЫКТАН (1) ■ Кыз яхшысы кылыктан билгеле ○ 12999 -КЫЛЫН (2) ■ Яучы телен саклый, думбрачы кылын саклый ○ 13223 ● 16424 -КЫЛЫНМЫШЫННАН (2) ■ Агач беленә җимешеннән, әдәм - кылынмышыннан ○ 6007 ● 11058 -КЫЛЫННАН (1) ■ Дуңгыз кылыннан киез итек басып булмый ○ 2882 -КЫЛЫП (1) ■ Яхшылыкны кылып диңгезгә ташласаң да кайтыр ○ 12371 -КЫЛЫР (6) ■ Колан коега төшкәндә, гөберле бака айгырлык кылыр ○ 2231 ● 10716; 11956 (2); -13874 (2) -КЫЛЫРГА (2) ■ Ахмакка гыйбадәт кылырга кушсаң, маңгаен тишеп бетерер ○ 11513 ● 16210 -КЫЛЫЧ (28) ■ Арысланга атлансаң, камчың кылыч булсын ○ 2052 ● 5454; 5533; 5559; 5562; -5568; 5589-5593; 5611; 5643; 5653; 5665; 5681; 5685; 8677; 10279; 13814 (2); 15099; 15502; -15544; 15654; 16586; 16587; 16611 -КЫЛЫЧНЫ (1) ■ Туры сүз тимерне тишәр, йомшак сүз кылычны кисәр ○ 16087 -КЫЛЫЧТАН (4) ■ Кылыч күтәргән - кылычтан үтәр ○ 5593 ● 15545; 16083; 16654 -КЫЛЫЧЫ (2) ■ Золымның кылычы озын ○ 5800 ● 13739 -КЫЛЫЧЫҢА (1) ■ Солых турында сүз барганда сугыш кылычыңа таянма ○ 5616 -КЫЛЫЧЫҢНЫ (1) ■ Яу киткәч, кылычыңны төпкә чап ○ 5663 -КЫМШАН (1) ■ Аллага ышан, үзең кымшан ○ 16846 -КЫМШАНМЫЙ (1) ■ Кылган башы юкка кымшанмый ○ 1287 -КЫМЫЗ (4) ■ Күпме кымыз бирсә дә, кәҗә бия булмас ○ 3058 ● 9287; 14636; 16734 -КЫМЫЗГА (1) ■ Кымызга пешкәк кирәк, ишәккә күсәк кирәк ○ 9288 -КЫМЫЗНЫ (1) ■ Кымызны эчәсең килмәсә болгатма ○ 9289 -КЫМЫЗЫН (1) ■ Үзенең әйрәне юк, кешенең кымызын эзли ○ 9518 -КЫН (1) ■ Берәү кылыч булса, берәү кын булсын, берәү кызу булса, берәү тын булсын ○ 5559 -КЫНА (26) ■ Яңгырдан ышык кына ○ 1235 ● 1384; 1507; 1629; 1718; 2981; 2986; 3790; 4213; -4807; 7866; 8184; 8440 (2); 8503; 8815; 9689; 10217; 10602; 10993; 11765; 13804; 14705; 14957; -16383; 16612 -КЫНАМ (1) ■ Керпе баласын "йомры гынам, йомшак кынам" дип сөя, имеш ○ 2222 -КЫНГА (2) ■ Куш кылыч кынга сыймас ○ 5589 ● 16254 -КЫНДА (2) ■ Кылыч кында килешә ○ 5591 ● 5592 -КЫНСЫЗ (1) ■ Булат пычак кынсыз калмас ○ 9887 -КЫНЫ (4) ■ Казаны нинди - кыны шундый ○ 9919 ● 9948; 10002; 15990 -КЫНЫН (1) ■ Казанына карап кынын ал, анасына карап кызын ал ○ 14313 -КЫНЫСЫН (2) ■ Үткен кылыч кынысын кисәр ○ 5685 ● 15654 -КЫҢГЫР (9) ■ Кыңгыр булса да юл булсын ○ 6791 ● 9012; 9013; 11872; 12530; 12531; 12650; -14435; 15916 -КЫҢГЫРАУ (6) ■ Начар атка кыңгырау такмыйлар ○ 2673 ● 2724; 2753; 7067; 11666; 15251 -КЫҢГЫРАУЛЫ (1) ■ Минем капкам кыңгыраулы, какмасаң да шалтырый ○ 8657 -КЫҢГЫРАУНЫҢ (1) ■ Кыңгырауның эче буш ○ 7043 -КЫҢГЫРАУСЫЗ (1) ■ Яхшы ат кыңгыраусыз булмас ○ 2717 -КЫПТЫР (1) ■ Кырык кат чабадан бер кыптыр тун артык ○ 8914 -КЫР (6) ■ Кыр эшне ярата ○ 1417 ● 1860; 2230; 5148; 6790; 6819 -КЫРА (1) ■ Иртә торган карга ашап туя, соң торганы борынын кыра ○ 3943 -КЫРАЕҢ (1) ■ Ярты булсын кыраең, ачык булсын чыраең ○ 10194 -КЫРАСЫ (1) ■ Урак та урасы бар, тамак та кырасы бар ○ 1503 -КЫРАУ (8) ■ Кырау яңгырны качыра ○ 1114 ● 1293; 1333; 1569; 7383; 10270; 10662; 15205 -КЫРАУДАН (1) ■ Чәчәк кыраудан курка, кыз - алдаудан ○ 13045 -КЫ��ГА (10) ■ Кырга барганда мактанма, кайтканда мактан ○ 1418 ● 1444; 1475; 2261; 2827; -3509; 6447; 10435; 12086; 14125 -КЫРГАВЫЛ (1) ■ Кызым баласы - кыргавыл ○ 14181 -КЫРГАН (1) ■ Тик торган да юк, эш кырган да юк ○ 6304 -КЫРГАЯК (1) ■ Кыргаяк кешенең миен ашый, имеш ○ 4786 -КЫРГЫН (2) ■ Түрә симерсә, кыргын килә ○ 5910 ● 14635 -КЫРДА (15) ■ Игенче - кырда, балыкчы - суда ○ 1407 ● 1419-1421; 1423; 1877; 2232; 2305; -4967; 5427; 8459; 11245; 12529; 14148; 14152 -КЫРДАГЫ (4 | 1) ■ Кырдагы - ашлык түгел, амбардагы - ашлык ○ 1422 ● 1423; 1556; 3894; 4158:1 -КЫРКУ (1) ■ Сөю бар җирдә көю бар, курку бар җирдә кырку бар ○ 12761 -КЫРКЫЛДАСА (1) ■ Күпме кыркылдаса да, тавык очып тау ашмый ○ 4291 -КЫРКЫРГА (1) ■ Куй "кыркырга бәйлиләр" дип әйтә икән, кәҗә "суярга бәйлиләр" дип әйтә -икән ○ 3095 -КЫРЛАЧ (2) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 ● 969 -КЫРЛАЧНЫ (1) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен -сындырам" ○ 969 -КЫРЛАЧТАН (1) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 -КЫРЛЫ (3) ■ Йомырка кырлы булмас ○ 4275 ● 12449; 16236 -КЫРЛЫК (1) ■ Чүпле орлык чәчкәннең кырын кырлык басар ○ 1465 -КЫРМА (1) ■ Кырма бүрек - баш күрке, көмеш йөзек - кул күрке ○ 9011 -КЫРМАВЫК (3) ■ Кырмавык үзенә тигән һәркемгә ябыша ○ 1288 ● 3031; 7306 -КЫРМАЗИН (1) ■ Дөнья кырмазин, диңгез тубыктан ○ 14765 -КЫРМЫЙЛАР (1) ■ Өйгә кергәч, кире чыгып аяк кырмыйлар ○ 8332 -КЫРМЫЙМ (1) ■ Тик тә тормыйм, бик тә кырмыйм ○ 6308 -КЫРМЫСКА (18 | 1) ■ Колын егылса, колагына кырмыска өелер ○ 2843 ● 4756; 4758; 4785; -4787, :1; 4788-4795; 4804; 4832; 4836; 5318; 13318 -КЫРМЫСКАДАЙ (2) ■ Дошманың кырмыскадай булса да, арысландай күр ○ 5341 ● 13828 -КЫРМЫСКАДАН (1) ■ Кырмыскадан гыйбрәт ал - яздан кышны каршыла ○ 4796 -КЫРМЫСКАЛАР (2) ■ Кырмыскалар да буа ера ала ○ 4797 ● 4798 -КЫРМЫСКАНЫ (1) ■ Кырмысканы аягыңа кундыр - ул синең башыңа менәр ○ 4799 -КЫРМЫСКАНЫҢ (1) ■ Кырмысканың амбары буш булмый ○ 4800 -КЫРМЫСКАСЫНА (1) ■ Алла һәлак итим дигән кырмыскасына канат үстерер ○ 4755 -КЫРНЫҢ (1) ■ Урман белән су - кырның күрке ○ 1857 -КЫРПАК (1) ■ Бер кырпак белән кыш булмас ○ 773 -КЫРПУЛЫК (1) ■ Кырык өйдән кырпулык ○ 5182 -КЫРТ-КЫРТ (1) ■ Ана тавык "кырт-кырт" килеп торыр ○ 4266 -КЫРТЫЙ (1) ■ Кыртый ат белән ерак барып булмый ○ 2666 -КЫРТЫШ (1) ■ Әле дә яхшы сукмады, кыртыш белән тукмады ○ 5711 -КЫРТЫШЫ (1) ■ Кыртышы чергән бүрәнәнең үзәге дә тиз черүчән ○ 1926 -КЫРЧЫН (2) ■ Дуңгыз сазны яратыр, кырчын тазны яратыр ○ 15215 ● 15228 -КЫРЧЫНЫ (1) ■ Тазы табылды, тагын кырчыны гына кирәк ○ 15360 -КЫРШАВЫ (1) ■ Кисмәгенә күрә кыршавы ○ 9932 -КЫРШАУ (1) ■ Кипкән кисмәккә кыршау киертмә ○ 9931 -КЫРШАУСЫЗ (1) ■ Кыршаусыз мичкә булмас ○ 9937 -КЫРШЫЛГАН (1) ■ Борчак саламы белән кыршылган ○ 1581 -КЫРЫ (2) ■ Кырыклының кыры иркен ○ 5018 ● 9504 -КЫРЫГЫЗНЫҢ (1) ■ Уракны күп урадыр идем, кырыгызның көе юк ○ 1505 -КЫРЫГЫНА (1) ■ Кырыгына бер иман, утызына бер комган ○ 16833 -КЫРЫГЫНДА (1) ■ Утызында ук атмаган кырыгында кылыч чапмас ○ 15099 -КЫРЫЕНА (1) ■ Озын илнең очына, кыска илнең кырыена ○ 5144 -КЫРЫЕНДА (1) ■ Үләсе килгән чебеш кое кырыенда йөрер ○ 4344 -КЫРЫК (85 | 5) ■ Кырык ел яңгыр яуса да, мәрмәр ташка су үтмәс ○ 140 ● 736; 1519; 1600; -1687; 1768; 2084; 2237; 2239:2; 2444; 2655; 2967; 3575; 4084; 4372; 5017; 5019; 5177; 5182; -5183 (2); 5202; 5427; 5751; 5753; 5954; 6043; 6298; 6351; 6641; 7014; 7048; 7166 (2), :1 (2); -7909; 7933; 8373; 8403; 8413; 8802; 8884; 8914; 8915 (2); 9080; 9105; 9178; 9630; 9665; 9820; -10068; 11274; 11540; 11616; 11872; 12015 (3); 12530; 12531; 13012; 13014, :1; 13021 (2); 13025; -13108; 13138; 13193; 13375; 13629; 13721; 13801; 13802; 13821; 13909; 14099; 14144; 14176; -14447; 14635; 14706; 14727:2; 14744; 15794; 15800; 15803; 16537 -КЫРЫК-ИЛЛЕ (1) ■ Көчкә илла алла белән, кырык-илле мулла белән ○ 16884 -КЫРЫККА (8) ■ Кылны кырыкка яру ○ 2443 ● 4482; 6461; 6530; 15026; 15076; 15103; 15147 -КЫРЫККАНДА (1) ■ Куйны кырыкканда тәкә калтырый ○ 3100 -КЫРЫК-КЫРЫК (1) ■ Кырык-кырык дия иллегә тутырды ○ 8052 -КЫРЫКЛЫНЫҢ (1) ■ Кырыклының кыры иркен ○ 5018 -КЫРЫКМЫШЫ (1) ■ Кызларның кырыкмышы да кырык сум ○ 13012 -КЫРЫКСАҢ (1) ■ Итәк, кырыксаң, җиң булыр ○ 8901 -КЫРЫКТА (2) ■ Егермедә тай менмәгән кырыкта ат менмәс ○ 15030 ● 15077 -КЫРЫКТАГЫ (1) ■ Кырыктагы эшен кырып йөртер ○ 15078 -КЫРЫКТАН (3) ■ Кырыктан артык кыңгыр як ○ 12650 ● 15076; 15147 -КЫРЫКТЫР (1) ■ Кызның яры кырыктыр, ише чыкса юлыктыр ○ 13192 -КЫРЫЛГАН (1) ■ Чакырусыз туйга барсаң, кырылган табак-савыт хакын түләрсең ○ 13329 -КЫРЫЛМАС (1) ■ Телеңә хуҗа булсаң, тешең кырылмас ○ 15610 -КЫРЫЛМАСА (1) ■ Кырылмаса - кырык булыр, өзелмәсә - йөз булыр ○ 7933 -КЫРЫЛСА (1) ■ Кутанда куй кырылса, кутыр кәҗә баш булыр ○ 3016 -КЫРЫЛУ ( | 1) ■ Вәгъдәнең "вау"ы кырылу ○ 12648:1 -КЫРЫЛЫП (1) ■ Кырык эш кырылып ята ○ 6298 -КЫРЫМ (1) ■ Кырым чирүе хәтле ○ 5698 -КЫРЫМГА (1 | 2) ■ Угыл туса, уйга карар; кыз туса, Кырымга карар ○ 14142 ● 14142:1, :2 -КЫРЫН (9) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 1465; 4149; 6540; -7335; 9012; 12558 (2); 16788 -КЫРЫНА (1) ■ Агач башына әүвәл нинди кош кунса, кырына шул кунар ○ 3820 -КЫРЫНДА (1) ■ Аулак өйдә кыз сайлама, урак кырында сайла ○ 12940 -КЫРЫНДАГЫН (1) ■ Кырындагын кырык ел эзләгән ○ 736 -КЫРЫН-КЫРЫН (2) ■ Кырын-кырын ятсаң, кырык кеше бер сәкегә сыя ○ 5019 ● 8413 -КЫРЫП (4) ■ Күзеңә кырып салырга сукыр бер тиен дә юк ○ 7835 ● 10509; 12471; 15078 -КЫРЫР (1) ■ Кырмыска кандаланы кырыр ○ 4789 -КЫРЫРМЫН (1) ■ Кырыкка кадәр дөньяны кырырмын, кырыктан соң бары белән торырмын -○ 15076 -КЫРЫС (1) ■ Кырыс җиңги кымыз пешәр, әрле җиңги әйрән пешәр ○ 14636 -КЫСА (3) ■ Ерактан каты өрә, якыннан койрыгын кыса ○ 3775 ● 3815; 14289 -КЫСАР (2) ■ Тар бүрек башны кысар ○ 9017 ● 11913 -КЫСАСЫ (4) ■ Чананың, табаны тузса да, кысасы кала ○ 7079 ● 9896; 9899; 9982 -КЫСКА (43 | 1) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 ● 611-613; 752; -959; 996 (2); 1879:1; 1978; 2270; 2533; 2811; 4693; 5068; 5144; 5594; 6911; 6950; 7095; 7722; -8150; 8697; 8905; 8993; 9099; 10361; 10728; 10748 (2); 10979; 13246; 13380; 13603; 14711; -15293; 15586; 15603; 15690; 15752; 15947; 16032; 16158; 16161 -КЫСКАЛЫКТА (1) ■ Кыскалыкта - осталык ○ 15914 -КЫСКАН (2) ■ Караңгыда күз кыскан беленми ○ 849 ● 3497 -КЫСКАНГА (1) ■ Былтыр кысканга быел кычкырмыйлар ○ 783 -КЫСКАНЫКЫ (1) ■ Озынныкы еракта, кысканыкы йөрәктә ○ 10793 -КЫСКАНЫҢ (3) ■ Озынның бөгеләсе килми, кысканың үреләсе килми ○ 10794 ● 11606; 15459 -КЫСКАРАК (1) ■ Егет җилле, җиләне кыскарак ○ 12932 -КЫСКАРМАС (1) ■ Көн озаймый, төн кыскармас ○ 900 -КЫСКАРТА (4) ■ ��лкаулык - гомерне кыскарта торган агу ○ 6598 ● 9809; 12539; 14942 -КЫСКАРТЫР (1) ■ Озын тел гомерне кыскартыр ○ 15509 -КЫСКАРЫР (1 | 1) ■ Агач киссәң озын кис, чаба-килә кыскарыр ○ 1879 ● 1879:1 -КЫСКАСЫ (2) ■ Бауның озыны, сүзнең кыскасы яхшы ○ 15787 ● 16048 -КЫСКЫЧ (1) ■ Кыскыч барда утка бармагың тыкма ○ 8470 -КЫСЛА (3) ■ Сусыз җирдә кысла да - балык ○ 458 ● 4582; 4676 -КЫСЛАНЫҢ (1) ■ Кысланың кайда кышлаганын күрсәтү ○ 4705 -КЫСМАГАН (1) ■ Ана басмаган, ата кысмаган ○ 14461 -КЫСРАК (1) ■ Тумаган тайдан кысрак бия артык ○ 2834 -КЫССА (1) ■ Яшь бала кысса, еланны үтерә ○ 14082 -КЫССАҢ (2) ■ Койрыгыннан ныграк кыссаң, куян да шырпы кабызыр ○ 2245 ● 10637 -КЫСТАГАН (1) ■ Ач теләнчене тук теләнче кыстаган ○ 5732 -КЫСТАМАК (1) ■ Кыстамак бар, көчләмәк юк ○ 10149 -КЫСТАМЫЙ (1) ■ Кунак кыстатмый булмас, хуҗа кыстамый булмас ○ 10112 -КЫСТАР (3) ■ Икмәк юкта теләнче кыстар ○ 9213 ● 9575; 10056 -КЫСТАТМЫЙ (1) ■ Кунак кыстатмый булмас, хуҗа кыстамый булмас ○ 10112 -КЫСТАУ (1) ■ Яхшы ашка кыстау кирәкми ○ 9392 -КЫСТЫР (1) ■ Телеңне тик тоталмасаң, тешеңә кыстыр ○ 15608 -КЫСТЫРА (2 | 1) ■ Атка дага какканда бака ботын кыстыра ○ 2478:3 ● 13015; 15953 -КЫСТЫРАЛАР (1) ■ Сантыйның салпы ягына салам кыстыралар ○ 11621 -КЫСТЫРГАН (1 | 1) ■ Ат аягын дагалаганда бака ботын кыстырган ○ 2478:1 ● 4553 -КЫСТЫРГАНДА (1) ■ Кызлы кызын кыстырганда, кызсыз үзен кыстыра ○ 13015 -КЫСТЫРМЫЙ ( | 1) ■ Ат дагалаганда бака ботын кыстырмый ○ 2478:2 -КЫСТЫРУ (3) ■ Җил ягына салам кыстыру ○ 1243 ● 1500; 2437 -КЫСТЫРЫП (1) ■ Башы өзелсә, култык астына кыстырып йөгерер ○ 10336 -КЫСЫК (1) ■ Мосафир этнең койрыгы кысык ○ 3522 -КЫСЫЛ (2) ■ Яз - языл, кыш - кысыл ○ 982 ● 13093 -КЫСЫЛМА (1) ■ Ясамаган юсыкка кысылма ○ 5970 -КЫСЫЛЫР (1) ■ Кыш хәстәрен күрмәгән кысылыр да кашыныр ○ 869 -КЫСЫП (4) ■ Патшаң сукыр булса, бер күзеңне кысып үт ○ 5881 ● 7677; 13975; 16233 -КЫСЫР (6) ■ Кысыр биядән колын төшертмә ○ 2831 ● 3102; 3163; 3248; 4286; 13786 -КЫТАЙГА (2) ■ Ризыгың булмаса, Кытайга барып та чәй эчә алмый кайтырсың ○ 9318 ● 14798 -КЫТАКЛАГАН (2) ■ Күп кытаклаган тавык йомырканы аз сала ○ 4290 ● 4375 -КЫТАКЛАМАСА (1) ■ Тавык кытакламаса, күкәй саласын кем белә ○ 4310 -КЫТАКЛАР (1) ■ Ике әтәч сугышканда тавыклары кытаклар ○ 4367 -КЫТАКЛЫЙ (4) ■ Йомырка салган тавык үзе кытаклый ○ 4276 ● 4286; 4288; 4375 -КЫТКЫЛДАГАН (1) ■ Кыткылдаган тавыкның барысы да күкәй салмас ○ 4287 -КЫТЛЫГЫ (1) ■ Куй кытлыгы вакытында кәҗәгә Габдрахман патша диерләр ○ 3015 -КЫТЛЫК (2) ■ Спекулянт - кытлык елның бүсере ○ 7963 ● 14126 -КЫТЛЫКТА (1) ■ Руза, намаз туклыкта, иман начар кытлыкта ○ 16930 -КЫТНЫЙ (1) ■ Тавык та йомырка салганчы гына кытный ○ 4318 -КЫТЫ (1) ■ Бар чагында - бал да май, юк чагында - кыты да мыты ○ 7633 -КЫТЫКЛАП (1) ■ Тел очын кытыклап тору ○ 15675 -КЫТЫРЧЫК (2) ■ Киленнәр корсагы - кимә, кимә булса да ким керә; кызлар корсагы - кытырчык, кытырчык булса да - кырык капчык ○ 13375 (2) -КЫЧКЫР (2) ■ Куразга "кычкыр" дип әмер бирмиләр ○ 4371 ● 15852 -КЫЧКЫРА (13) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтермен", - дип ○ 884 ● 3033; 3955 (2); 3983; 3992; 4090; 4278; 4565; 7456; 10619; 15316; 15421 -КЫЧКЫРАМЫН (1) ■ Каз кебек кычкырамын дип, карганың арты ертылган, ди ○ 3946 -КЫЧКЫРГАН (13 | 3) ■ Авыр күтәргән ачы кычкырган ○ 540 ● 4000; 4057, :1, :2, :3; 4058; 4322; -4366; 4368; 4373; 4674; 5712; 8588; 11571; 16636 -КЫЧКЫРГАНГА (1) ■ Аман кычкырганга кылыч юк ○ 5533 -КЫЧКЫРГАННЫ (1) ■ Тау, бик зур булса да, үзенә кычкырганны яратмый: тавышны кире -кайтара ○ 154 -КЫЧКЫРМЫЙ (1) ■ Күке кычкырмый җәйнең яме булмый ○ 4061 -КЫЧКЫРМЫЙЛАР (1) ■ Былтыр кысканга быел кычкырмыйлар ○ 783 -КЫЧКЫРСА (3) ■ Карга кайда кычкырса, оясы шунда була ○ 3958 ● 4378; 14493 -КЫЧКЫРСАҢ (1) ■ Урманда ни аваз кычкырсаң, шул ишетелер ○ 1872 -КЫЧКЫРУ (5) ■ Эчтә мәче кычкыру ○ 3397 ● 3970; 4009; 4392; 16446 -КЫЧКЫРУЧАН (1) ■ Карт әтәч кычкыручан була ○ 4369 -КЫЧКЫРЫП (6) ■ Ала карга алдан кычкырып харап итә, калҗасын төлке алып китә ○ 3931 -● 4100; 5464; 7508; 11453; 15395 -КЫЧКЫРЫР (8) ■ Карга күке баласын күпме ашатса да, "кәккүк" дип кычкырыр ○ 3973 -● 4301; 4330; 4335; 4365; 4759; 6187; 16281 -КЫЧКЫРЫШКА (1) ■ Кычкырышка яхшы сүз керми ○ 15915 -КЫЧУ (1) ■ Кычу азса - корчаңгы ○ 15231 -КЫЧЫЙ (1) ■ Тәкәнең, тауга менмәсә, тоягы кычый, ди ○ 3147 -КЫЧЫНГАН (3) ■ Кычынган кәҗә күрше читәнен аударыр ○ 3017 ● 6303; 15678 -КЫЧЫТА (2) ■ Баҗа баҗасың күрсә, теле кычыта ○ 14592 ● 15956 -КЫЧЫТКАН (7) ■ Гөл төбенә кычыткан үсми ○ 1270 ● 4216 (3); 10942; 15584 (2) -КЫЧЫТКАНГА (1) ■ Олы сүзен тотмаган - орылган да сугылган, кеше сүзен тотмаган - кычытканга егылган ○ 15952 -КЫЧЫТМАГАН (2) ■ Кычытмаган җирне кашымыйлар ○ 15232 ● 15354 -КЫЧЫТСА (1) ■ Этнең табаны кычытса, кәрванга иярер ○ 3725 -КЫЧЫТЫР (1) ■ Комагайның борыны кырык көн алдан кычытыр ○ 9665 -КЫШ (61 | 1) ■ Кыш кояшы айда бер күренер ○ 51 ● 490; 624; 773; 843; 859; 862; 863 (2); 864871; 924; 932; 935; 970; 971; 976 (2); 982; 984; 1010; 1011; 1013; 1015; 1016; 1041-1043; 1062; -1067-1069; 1220; 1425; 1509; 2079; 3033; 3935; 3938; 4001 (2); 4018; 4069; 4801; 6105; 6221; -6495; 6995; 7438; 7531; 8480; 9186:2; 11322; 15079; 15640; 16277 -КЫШКА (6 | 1) ■ Кышка каршы тиен дә запас җыя ○ 872 ● 990; 1020; 3408; 3644:1; 8996; 15059 -КЫШКАР (1) ■ Ишетмәсәң ишет: Кышкар артында Кишет ○ 5267 -КЫШКЫ (7) ■ Кышкы көн - бер карыш ○ 873 ● 874; 875; 1017; 1018; 3924; 6848 -КЫШКЫСЫ (1) ■ Берәүнең искесе - берәүнең кышкысы ○ 8851 -КЫШЛАГАН (1) ■ Мышнаган - ничә кышны кышлаган ○ 15237 -КЫШЛАГАНЫН (1) ■ Кысланың кайда кышлаганын күрсәтү ○ 4705 -КЫШЛАДЫМ (1) ■ Җәй җәйләдем, кыш кышладым, мич башыннан төшмәдем ○ 1069 -КЫШЛАР (1) ■ Ничә җәйләр, ничә кышлар ○ 1053 -КЫШЛАСЫН (1) ■ Үзеңне чакмаган елан мич башында кышласын ○ 4694 -КЫШЛЫК (2) ■ Кырмыска кышлык йорт салыр, йортсыз бака катып үләр ○ 4790 ● 8803 -КЫШНЫ (8) ■ Кышны кышсынмаган язны язсынмас ○ 876 ● 1020; 3966; 4045; 4796; 6862; -11322; 15237 -КЫШНЫҢ (5) ■ Кышның гамен җәй уйла ○ 877 ● 878-880; 1106 -КЫШСЫНМАГАН (1) ■ Кышны кышсынмаган язны язсынмас ○ 876 -КЫШТАН (2) ■ Кыштан баш тартсаң, ач калырсың ○ 881 ● 977 -КЫШТЫРДАГАН (1) ■ Яфрак кыштырдаган белән җил булмый ○ 1157 -КЫШЫ (1) ■ Азыгы мул хуҗаның кышы кыска булыр ○ 9099 -КЫШЫН (2) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 ● 9414 -КЫЮ (3) ■ Авыр эшкә беләк бар, кыю эшкә йөрәк бар ○ 6005 ● 11167; 13080 -КЫЮЛЫК (3) ■ Кыюлык тау ашыра, гайрәт диңгез кичерә ○ 11192 ● 11193; 13523 -КЫЮНЫҢ (1) ■ Кыюның бәхете алдан йөрер ○ 11194 -КЫЮСЫЗ (1) ■ Кыюсыз төлке ачка үләр ○ 2290 -КЫЯ (1) ■ Кызыл ит кыя кискәнче ○ 9286 -КЫЯГА (1) ■ Аккош, ярыннан калса, үзен таш кыяга орыр, имеш ○ 3901 -КЫЯГЫ (1) ■ Кыягы бөтен шоңкар юк ○ 4191 -КЫЯК (1) ■ Толпардан - тояк, шоңкардан кыяк калыр ○ 2801 -КЫЯМӘТ (4) ■ Кыш - кыямәт, яз - җәннәт ○ 864 ● 12622; 16899; 16908 -КЫЯМӘТЛЕК (1) ■ Кыямәтлек ата-ана ○ 14467 -КЫЯМӘТНЕҢ (1) ■ Бу дөньяның бикләре - кыямәтнең этләре ○ 5779 -КЫЯР (2) ■ Теләнчегә бер кыяр биргәннәр дә, "кәкре икән" дигән ○ 5893 ● 14768 -КЫЯСЫ (1) ■ Атласаң - тау кыясы аша үтәрсең, утырсаң - таудан тәгәрәрсең ○ 6735 -КЫЯСЫЗ (1) ■ Тау кыясыз булмас ○ 157 -кыясыз → таусыз-кыясыз -КЫЯФӘТТӘ (1) ■ Батырлык кыяфәттә түгел, йөрәктә ○ 11096 -КЯР (1) ■ Үшән атка камчы кяр итмәс ○ 2732 -КЯФЕРНЕҢ (1) ■ Кяфернең ялкавы - монах, мөселманның ялкавы суфи булыр ○ 16823 -ЛА (2) ■ Эшен белгән кешегә көйледер лә бу дөнья, эшен белмәгән кешегә кыендыр ла бу дөнья -○ 6385 ● 7726 -ЛАГУНЫН (1) ■ Дегет лагунын арбага таксаң хаҗга да бара ○ 7016 -ЛАЕКЛЫ (1) ■ Мин дә языклы, син дә языклы: ул оҗмахка кем лаеклы? ○ 16901 -ЛАЕШ (1) ■ Лаеш шулпасы эчмәгән ○ 9475 -ЛАЙ (2) ■ Туры барган лай капкан, әйләнеп барган май капкан ○ 6815 ● 9525 -ЛАЙЛАДАЙ (1) ■ Бай баласы лайладай, ярлы баласы яркадай ○ 7147 -ЛАЙЛАСЫ (1) ■ Җир маеның лайласы җиде төрле сызлауга шифа ○ 1348 -ЛАЙЛЫ (1) ■ Бака лайлы җир эзли, ялкау җайлы җир эзли ○ 6448 -ЛАЙНЫ (1) ■ Һәркем үзенә җайны карый - җәен дә лайны карый ○ 4533 -ЛАКЕЕ (1) ■ Хәерченең лакее булмый ○ 5955 -ЛАМПАСЫ (1) ■ Бер өйнең лампасы икенчегә яктыртмый ○ 8404 -ЛАПШЫК (1) ■ Симез ат, артык туйса, лапшык булыр ○ 2678 -ЛАФ (1) ■ Лаф белән пылау пешмәс ○ 15941 -ЛАЧЫН (10) ■ Һәр кош очып лачын булмый ○ 3881 ● 3904; 4064; 4065; 4207; 4315; 7402; 8213; -13520; 13521 -ЛАЧЫННАН (2) ■ Лачыннан ни файда бар очалмаса ○ 4066 ● 4067 -ЛАШМАН (2) ■ Лашман үгезе күк акыра ○ 3326 ● 6309 -ЛӘ (1) ■ Эшен белгән кешегә көйледер лә бу дөнья, эшен белмәгән кешегә кыендыр ла бу дөнья -○ 6385 -ЛӘБАСА (1) ■ Салада торсак, печән ашамыйбыз ләбаса ○ 5277 -ЛӘГӘННЕКЕ (1) ■ Ауса да, тәгәрәсә дә - ләгәннеке бер тавыш ○ 9871 -ЛӘЗЗӘТ (1) ■ Ватан ләззәте - иң татлы ләззәт ○ 4900 -ЛӘЗЗӘТЕ (1) ■ Ватан ләззәте - иң татлы ләззәт ○ 4900 -ЛӘЗЗӘТЕН (1) ■ Дуслар белән ашау ашның ләззәтен арттыра ○ 5380 -ЛӘЗЗӘТЛЕРӘК (1) ■ Адашкан кешегә эт өргән тавыш сандугач сайравыннан да ләззәтлерәк -тоела ○ 6718 -ЛӘЗЗӘТЛЕСЕ (1) ■ Эшнең иң ләззәтлесе - гыйлем эстәү ○ 16681 -ЛӘЙСӘН (2) ■ Ләйсән - рәхмәт яңгыры ○ 1121 ● 1122 -ЛӘКИН (8) ■ Ат су янында сызгырмасаң да эчәдер, ләкин сызгырсаң, күңеллерәк эчәдер ○ 2509 -● 12401; 12563; 13213; 14882; 15283; 15836; 16000 -ЛӘКЛӘК (2) ■ Ләкләк, гомере үтәр әләкләп ○ 4068 ● 4069 -ЛӘКЛӘКНЕҢ (1) ■ Ләкләкнең килешен сорама, китешен сора ○ 4070 -ЛӘП (1) ■ Аягың "ләп" итсә, авызың "чәп" итәр ○ 10884 -ЛӘПЕЛДӘМӘСӘ (1) ■ Аягың ләпелдәмәсә, авызың чәпелдәмәс ○ 10885 -"ЛӘХӘҮЛӘ"НЕҢ (1) ■ "Ләхәүлә"нең биле сынган, "иншалла"ның таягы сынган ○ 16926 -ЛӘХЕТ (4) ■ Я тәхет, я ләхет ○ 6000 ● 13747; 15449; 16502 -ЛӘХЕТКӘ (1) ■ Уку - бишектән ләхеткә чаклы ○ 16662 -ЛЕБЕРДӘП (1) ■ Хатын-кыз ��үңеле усак яфрагы кебек лебердәп тора ○ 13719 -ЛОМ (1) ■ Энәдән куркып лом йотма ○ 8717 -ЛЫГЫРДАВЫ (1) ■ Арбаның шыгырдавы дегеттән, хатынның лыгырдавы ирдән ○ 13793 -ЛЫП (1) ■ Янып торган утлы күмер, көлгә салсаң, "лып" сүнәр ○ 8544 -МАВЫККАН (1) ■ Эшкә мавыккан кешенең эче пошмый ○ 6197 -МАГАЗИНДА (1) ■ Кәвешләре бер магазинда булган ○ 9081 -МАЕ (15) ■ Кара алтын - җир мае, аның белән ил байый ○ 288 ● 1559; 2096; 3074; 3913; 6404; -8844; 9229; 9314 (2); 10610; 11508; 14742; 15774; 16306 -мае → дөгесе-мае -МАЕМ (1) ■ Черки: "Көндез маем эри", - дип, төнлә генә чыга, имеш ○ 4821 -МАЕН (3) ■ Боткасын пешергәч маен жәлләмә ○ 9195 ● 15569; 15981 -маен → сөтен-маен -МАЕНА (1) ■ Маена чыдый алмый ○ 10840 -МАЕНЫҢ (1) ■ Җир маеның лайласы җиде төрле сызлауга шифа ○ 1348 -МАЕҢ (2) ■ Ишек алдыңда сыерың булса, табыныңда маең булыр ○ 3166 ● 9194 -МАЗАҢНЫ (3 | 1) ■ Бай белән кода булсаң, телләнеп мазаңны алыр; ярлы белән кода булсаң, -теләнеп мазаңны алыр ○ 7155 (2) ● 7155:1; 16413 -МАЗАР (3) ■ Сәүдәгәр - базар, мулла мазар эзләр ○ 7965 ● 13969; 17035 -МАЗАРГА (1) ■ Малсыз базарга бару - кәфенсез мазарга бару ○ 7938 -МАЗАСЫ (1) ■ Су мазасы боз белән, ашның тәме тоз белән ○ 9331 -МАЙ (99 | 3) ■ Кара май ак май ашата ○ 289 (2) ● 430; 438; 937; 1165; 1298; 1571; 2095; 2373; -2379; 2412; 3075; 3157; 3207; 3345; 3390; 3543; 3605, :1; 3692; 3910; 3944; 4086; 4204; 4437; -6022; 6170; 6408; 6436; 6492; 6721; 6815; 6852; 7156; 7225; 7230; 7287; 7327; 7553; 7554; 7633; -8548; 8763; 9098; 9104; 9149; 9153:3; 9156; 9157; 9187; 9231; 9266; 9271; 9296-9302; 9321; -9326; 9330; 9386; 9397:1; 9423; 9442; 9443; 9476; 9477; 9488; 9502 (2); 9508; 9525; 9652; 9686; -9789; 9939; 9940; 9941 (2); 10011; 10034; 10815; 11032; 11353; 11372; 12637; 12934; 13648; -14213; 14561; 14676; 14804; 14874; 14946; 15547; 15677; 16196; 16231 -май → ит-май, бал-май -МАЙГА (1) ■ Су суга кушыла, май майга кушыла ○ 430 -МАЙДА (6) ■ Малчы кулы майда булыр ○ 2393 ● 7230; 7300; 7992; 9939; 11008 -МАЙДАН (3) ■ Майдан соң курмы уртак ○ 915 ● 2095; 7034 -МАЙКА (1) ■ Җәй көне бияләй, кыш көне майка сатып ал ○ 1011 -МАЙЛА (2) ■ Тауга таба - майла, тау астына - хет майлама, хет майла - көпчәк шулай дип шыгырдый, имеш ○ 7069 (2) -МАЙЛАГАН (4) ■ Майлаган каешка эт үч ○ 3518 ● 7060; 9959; 11015 -МАЙЛАМА (1) ■ Тауга таба - майла, тау астына - хет майлама, хет майла - көпчәк шулай дип -шыгырдый, имеш ○ 7069 -МАЙЛАМАГАН (1) ■ Майламаган арба шыгырдый ○ 7061 -МАЙЛАМАСАҢ (2) ■ Майламасаң каеш та өзелә ○ 7062 ● 9383 -МАЙЛАМЫЙ (1) ■ Майламый пәрәмәч пешми ○ 9303 -МАЙЛАМЫЙЧА (1) ■ Майламыйча - арба, җайламыйча чана йөрми ○ 7063 -МАЙЛАП (3) ■ Юньсезгә майлап бирсәң, "юеш" дип әйтер, ди ○ 6558 ● 9478; 12193 -МАЙЛАР (4) ■ Юньсез итеген майлар, итеге итәген майлар ○ 6554 (2) ● 12214 (2) -МАЙЛАРЫ (1) ■ И ураза айлары, сыза йөрәк майлары ○ 16917 -МАЙЛАСАҢ (1) ■ Юкәне нихәтле майласаң да, каеш булмас ○ 7085 -МАЙЛАУ (1) ■ Салкын су белән майлау ○ 518 -МАЙЛЫ (13) ■ Көзге яңгыр - майлы яңгыр ○ 1116 ● 3728; 6172; 9282; 9293; 9304; 9509; 9675; -9942; 10035; 10949; 14314; 16055 -МАЙЛЫЙЛАР (1) ■ Аюның үзен аю мае белән майлыйлар ○ 2096 -МАЙМЫЛ (3) ■ Баш маймыл ни кыланса, калган маймыллар бар да шуны кыланыр, ди ○ 2324 -● 2330; 2331 -МАЙМЫЛЛАР (1) ■ Баш маймыл ни кыланса, калган маймыллар бар да шуны кыланыр, ди -○ 2324 -МАЙНЫ (4) ■ Мыштым мәче майны күбрәк ашый ○ 3346 ● 3355; 9417; 15683 -МАЙСЫЗ (6) ■ Майсыз чәчәк ярылмас ○ 916 ● 9305-9307; 10036; 12731 -МАКЛЕРГА (1) ■ Телнең озыны яучы белән маклерга кирәк ○ 15618 -МАКСАТЫҢНЫ (1) ■ Наданга максатыңны аңлату дәвәне чокыр атлатудан кыендыр ○ 16640 -МАКТА (25) ■ Диңгезне макта, корыны тапта ○ 371 ● 1372; 1737 (2); 2367; 2574; 2657; 2725; 2763; -3047; 5089; 5153; 5176; 6789; 6908 (2); 7387; 12009; 13031; 13373; 13627; 13809 (2); 13976; 15137 -МАКТАВЫННАН (1) ■ Акыллы кешенең яманлавы ахмакның мактавыннан яхшырак ○ 11437 -МАКТАГАН (4) ■ Карт атын мактаган кеше кара җәяүгә калган ○ 2656 ● 4052; 12055; 16130 -МАКТАГАННЫ (3 | 1) ■ Ир хурлаганны ил хурлар, ир мактаганны ил мактар ○ 4992:3 ● 11715; -13121 (2) -МАКТАЛА (1) ■ Өйдә табак-савыт күп булса, абыстае мактала ○ 10003 -МАКТАЛГАНЧЫ (1) ■ Акылсыздан макталганчы акыллыдан тиргәл ○ 11483 -МАКТАМА (10) ■ Кич булмыйча бүгенге көнне мактама ○ 858 ● 7387; 9055; 12057; 12072; -13031; 13594 (2); 13621; 14390 -МАКТАМАС (1) ■ Чын дус алдыңда мактамас, артта мактар ○ 5488 -МАКТАН (12) ■ Башта бир фонтан, шуннан соң мактан ○ 273 ● 1370; 1418; 6027; 6121; 6698; -6743; 7015; 7857; 10779; 11243; 11497 -МАКТАНА (4) ■ Эт койрыгы белән мактана ○ 3602 ● 3660; 8940; 13623 -МАКТАНГАН (1) ■ Элекке заманда бер хатын: "Яшь чакта җил идем, давыл идем, бер көнгә -биш көлтә ура торган идем", - дип мактанган, ди ○ 13761 -МАКТАНГАНДА (1) ■ Мактанганда бар, актарганда юк ○ 12018 -МАКТАНМА (16) ■ Амбарың белән мактанма, ашлыгың белән мактан ○ 1370 ● 1418; 4258; -6027; 6121; 6743; 7015; 7255; 7366; 7857; 10779; 11243; 11497; 12019; 12087; 13608 -МАКТАНМАС (1) ■ Акыллы кеше башкаларга иткән ярдәме белән мактанмас ○ 11433 -МАКТАНМАСАҢ (1) ■ Барганда мактанмасаң, кайтканда көләрсең ○ 11985 -МАКТАНМЫЙМЫН (1) ■ Быел итек бастырдым, ул да булды тездән үк, без бай дип үк мактанмыймын, икмәк бетте көздән үк ○ 7530 -МАКТАНСА (5) ■ Әтәлге, мактанса, "тычкан тоттым!" дияр ○ 4221 ● 7181 (2); 7182 (2) -МАКТАНСЫН (1) ■ Колны, мактансын дисәң, алыска сат ○ 5843 -МАКТАНУ (1) ■ Мактану хур итә, тыйнаклыкка ни җитә ○ 12020 -МАКТАНУГА (1) ■ Мактанчык кешенең бар акылы мактануга китәр ○ 12025 -МАКТАНЧЫК (12) ■ Иске бай кызганчак булса, яңа бай мактанчык була ○ 7351 ● 12021-12028; -12035; 12050; 12899 -МАКТАНЧЫКНЫҢ (3) ■ Мактанчык, мактанчыкның арты ачык ○ 12026 ● 12029; 12039 -МАКТАНЫП (2) ■ Ишәк мактанып толпар булмас, карга мактанып шоңкар булмас ○ 2964 (2) -МАКТАНЫР (7) ■ Ишәк колагы белән мактаныр ○ 2963 ● 5590; 6350; 6556; 7176; 13766; 13880 -МАКТАП (1) ■ Мактап йөргән кунак аш алдыннан килә ○ 10155 -МАКТАР (20 | 1) ■ Бар төлке дә үз койрыгын мактар ○ 2284 ● 4992:3; 5350 (2); 5488; 5825; -10220; 11328; 11425 (2); 11426 (2); 11498 (3); 11649; 11650; 11682; 11703 (2); 11959 -МАКТАСАҢ (2) ■ Яхшыны мактасаң ярашыр, яманны мактасаң адашыр ○ 12379 (2) -МАКТАСЫН (1) ■ Үзеңне үзең мактама, кеше сине мактасын ○ 12072 -МАКТАУ (5) ■ Аргамак сыйпау сөймәс, алаша мактау сөймәс ○ 2784 ● 2866; 12167; 12277; 12422 -МАКТАУЛЫ (5) ■ Сандугач, кечкенә булса да, мактаулы кош ○ 4098 ● 12067; 12829; 13032; 13451 -МАКТАУНЫ (1) ■ Алла да үзен мактауны ярата ○ 16839 -МАКТЫЙ (13) ■ Кабып йотар алдыннан төлке дә тавыкны мактый ○ 2288 ● 3916; 4224; 4328; -4475; 5742 (2); 6263; 8007; 9646; 11719; 12563; 16964 -МАКТЫЙЛАР (5) ■ Товарны күрсәткәч мактыйлар ○ 7979 ● 9354; 12089; 13039 (2) -МАЛ (175) ■ Татыр, татырда мал ятыр ○ 150 ● 210; 1334; 1337; 1416; 1970; 2349; 2365; 2366; -2379-2388; 2394; 2396; 2401; 2405 (4); 2416-2418; 2420; 2422; 2423; 2424 (2); 3519; 4293; -4742; 4871; 5038; 5087; 5308; 5360; 5370; 5854; 5874 (2); 5875; 5980; 6061; 6549; 6589; 7132; -7135; 7160; 7209-7211; 7257; 7313; 7322-7324; 7330; 7331; 7343; 7345-7347; 7350 (2); 7356; -7358; 7369 (2); 7372 (2); 7375-7377; 7378 (2); 7379-7385; 7386 (2); 7387-7390; 7395; 7412; -7413; 7416; 7427; 7429; 7431 (2); 7433; 7439; 7452; 7504; 7510 (2); 7511-7513; 7794; 7806; -7843; 7874; 7935; 8054; 8325; 9594; 10156; 10240; 10242; 10278; 10287; 10288 (2); 10816; -10973; 11062; 11242; 11454; 11559; 11611; 11675; 11849; 11880; 11914; 11952; 12237; 12570; -12700; 12823; 12824; 12834; 13208; 13272; 13274; 13366; 13557; 13563; 13618; 13619; 13687; -13890; 13893; 14033; 14034; 14343; 14436; 14496; 14531; 14638; 14792 (2); 15178; 15201; -15203; 16461; 16568; 16626; 16627 (2); 16739; 16818; 17008 -МАЛАЙ (14) ■ Байга малай кирәк, малайга ялчы кирәк ○ 5737 ● 14108 (4); 14123; 14132; 14133; -14168; 14459; 15081 (2); 15143; 15147 -МАЛАЙГА (3) ■ Байга малай кирәк, малайга ялчы кирәк ○ 5737 ● 15010; 15012 -МАЛАЙЛАРГА (1) ■ Кызларга канат, малайларга аяк ○ 14127 -МАЛАЙНЫ (2) ■ Малайны табу күңелле, кызны үстерү күңелле ○ 14134 ● 14266 -МАЛГА (17) ■ Кылыгын белмәгән малга якын барма ○ 2372 ● 2956; 5743; 6964; 7363; 7367; -7384; 7415; 7418; 7432; 7934; 10254; 10255; 11612; 12280; 12565; 16739 -МАЛДА (4) ■ Ашаган малда өмет бар ○ 2350 ● 7289; 7359; 16968 -МАЛДАН (5) ■ Яз берәүне аздырыр, берәүне малдан яздырыр ○ 975 ● 7326; 11318; 15177; 16500 -МАЛЛАР (1) ■ Чабата маллар таба ○ 9060 -МАЛЛАРЫ (1) ■ Кем маллары кемгә калмый, кем ярларын кем сөйми ○ 12710 -МАЛЛЫ (5) ■ Маллы кеше - тупланда ○ 5597 ● 7391; 9165; 10784; 13859 -МАЛЛЫГЫ (1) ■ Кәҗәнең маллыгы юк ○ 3052 -МАЛЛЫГЫННАН (1) ■ Маллыгыннан данлыгы ○ 2389 -МАЛЛЫНЫҢ (1) ■ Маллының малына каза, малсызның - башына ○ 7392 -МАЛНЫ (24) ■ Санаган малны бүре алмый ○ 2199 ● 2367; 2374; 2390; 2410; 3532; 5022; 7183; -7393-7400; 7421; 7936; 7937; 8004; 12571; 15424; 16628; 17068 -МАЛНЫҢ (7) ■ Малның җаен баккан белер, утынның җаен яккан белер ○ 2391 ● 2643; 7370; -7420; 7430; 7506; 7986 -МАЛСЫЗ (6) ■ Малсыз кеше - җансыз кеше ○ 2392 ● 7401; 7402; 7938; 12863; 13499 -МАЛСЫЗЛЫК (1) ■ Малсызлык ярлылык түгел, акылсызлык ярлылык ○ 11613 -МАЛСЫЗНЫҢ (1) ■ Маллының малына каза, малсызның - башына ○ 7392 -МАЛТАБАР (1) ■ Малтабар, мал диеп, юлдан язар ○ 11880 -МАЛЧЫ (3) ■ Малчы кулы майда булыр ○ 2393 ● 2394; 4742 -МАЛЧЫНЫҢ (2) ■ Балыкчының кулы ак, малчының йөзе ак ○ 4479 ● 5855 -МАЛЫ (38) ■ Бохарада малы барның карыны тук ○ 5167 ● 7138; 7271; 7290-7292; 7329; 7341; -7342; 7366; 7403; 7404 (2); 7405-7408; 7428; 7471; 7507; 7913; 10264; 11905; 11922; 11954; -12700; 12930; 13269; 13273; 13276; 14326; 14338; 14379; 14412 (2); 14570; 14658; 15409 -МАЛЫДАЙ (1) ■ Алганда ата малыдай, биргәндә бизмән юк ○ 8094 -МАЛЫН (17) ■ Вакытын югалткан - малын югалткан ○ 802 ● 5654; 7184; 7293-7295; 7505; -7969; 8005; 11847; 11870; 11954; 12109; 13142; 13143; 15987; 16870 -МАЛЫНА (4) ■ Маллының малына каза, малсызның - башына ○ 7392 ● 13585 (2); 15171 -МАЛЫННАН (1) ■ Аз биргән җаныннан бирер, күп биргән малыннан бирер ○ 8083 -МАЛЫНЫҢ (1) ■ Малының рәхәтен күрә белмәгән бай көн дә ярлы ○ 7409 -МАЛЫҢ (17) ■ Малың булса, көтүче табыла ○ 2395 ● 2396; 5503; 7129; 7131; 7133; 7364; -7410 (2); 7411 (2); 7870; 7939; 13624; 14637; 14931; 15491 -МАЛЫҢА (1) ■ Башыңа авыру тисә, малыңа талау тияр ○ 15204 -МАЛЫҢНЫ (2) ■ Тәнеңне бет ашый, малыңны эт ашый ○ 4851 ● 7505 -МАЛЫҢНЫҢ (1) ■ Малыңның бәһасен белмәсәң, базарга чыгарма ○ 7940 -МАМАЙ (1) ■ Мамай заманындагыларны белә ○ 1051 -МАМЫГЫ (1) ■ Кәҗә - тауда, мамыгы - сыртында ○ 3038 -МАМЫГЫН (1) ■ Мамыгын бушаткач, юрганым бар дип хыялланма ○ 8417 -МАМЫК (10) ■ Тышы мамык, эче кабык ○ 658 ● 1674; 6553; 7192; 7306; 8388; 10734; 13720; -13782; 13895 -МАМЫККА (2) ■ Исәп кирәк, хисап кирәк: йөз пот мамыкка ничә ат кирәк ○ 8044 ● 14774 -МАМЫКТАН (2) ■ Утны күргәч, мамыктан төтен чыга ○ 8522 ● 14385 -МАН (1) ■ Суга ман, сынык аша - үзеңнеке булсын ○ 9685 -МАНАРА (3) ■ Авыл башы - манара, акыл башы - замана ○ 746 ● 5842; 10704 -МАНАРАГА (1) ■ Мәзин, манарага менсә, үзен әтәч, халыкны тавык дип уйлар ○ 17054 -МАНГАН (2) ■ Икмәкне катыкка манган ач булмый ○ 9216 ● 14589 -МАНДЫРЫП (1) ■ Чибәрлек белән чиркәү салдырып булмый, матурлык белән манара мандырып булмый ○ 10704 -МАНСАҢ (1) ■ Ахмакны алтынга мансаң да ахмак ○ 11516 -МАНТЫМАС (2) ■ Белексез яу мантымас ○ 5554 ● 12944 -МАНТЫМЫЙ (1) ■ Урлаган мал мантымый ○ 12570 -МАНЫП (1) ■ Шулай итеп, чат май итеп, суга манып ашадык ○ 9789 -МАҢГАЕ (1) ■ Маңгае киңнән түңелмә, иңсәсе киңгә үрелмә ○ 10289 -МАҢГАЕН (1) ■ Ахмакка гыйбадәт кылырга кушсаң, маңгаен тишеп бетерер ○ 11513 -МАҢГАЕНА (2) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 ● 2998 -МАҢГАЕҢ (1) ■ Маңгаең белән таш койманы җимерә алмассың ○ 10290 -МАҢГАЕҢА (3) ■ Кешегә таш атсаң, үз маңгаеңа тияр ○ 132 ● 12002; 15400 -МАҢГАЙ (6) ■ Тәкә булыр кузының маңгай алды дүң булыр ○ 3140 ● 6108; 10291; 10354; 11212; -МАҢГАЙГА (1) ■ Маңгайга язылган язмышыңны тир белән сыпырып төшереп булмый ○ 14930 -МАҢГЫТ (1) ■ Ил яманы - маңгыт, кош яманы - аңгыт ○ 4948 -МАҢЫ (1) ■ Бер хатын мактана, имеш: "Җитез идем, җил идем, җиде көндә бер ыштан тектем, -бавы бар да маңы бар, җиде көнлек тагы бар" ○ 13623 -МАРТ (7) ■ Март аенда урамда чыпчык эчәрлек су була ○ 917 ● 918-922; 12811 -МАРТКА (1) ■ Хут мартка: "Селәгәең җый, әй селәгәй", - дип әйтә, ди ○ 961 -МАРТНЫҢ (1) ■ Март, мартның көне шарт ○ 919 -МАРТТА (2) ■ Мартта - шарт, апрельдә - шапырыла ○ 923 ● 939 -мартта → шартта-мартта -МАРТЫ (1) ■ Алды барның арты бар, февральнең марты бар ○ 758 -МАСАЕР (2) ■ Каен тузына масаер, имән үзенә масаер ○ 1735 (2) -МАСАЙ (1) ■ Тышкы матурлык белән масайма, эчке матурлык белән масай ○ 10696 -МАСАЙМА (1) ■ Тышкы матурлык белән масайма, эчке матурлык белән масай ○ 10696 -МАСАЙМАСЫН (1) ■ Фил бик масаймасын дип, алла тычканны яраткан, имеш ○ 3333 -МАТ (1) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, әйтер сүзгә -мат иттең ○ 7486 -МАТАШЫР (1) ■ Үз хатасын оныткан кеше башкалар хатасын зурайтырга маташыр ○ 12626 -МАТУР (44 | 5) ■ Кара - матур булмаса да, матур - кара буладыр ○ 583 (2) ● 721; 1095; 1146; -1291-1293; 1339; 1656; 1780; 4119, :1 (2); 6107 (2); 8787; 8808; 10652; 10653 (4); 10658; 10684; -10685; 10700; 10708; 10712; 10738; 11327; 12704; 12743:1, :1 (2); 12969; 13079; 13089; 13103; -13171 (2); 13660; 13749; 13798; 15264; 15285; 16361; 16403; 16452 -МАТУРГА (1) ■ Ямьсезгә матур дисәң - зураеп китәр, матурга ямьсез дисәң - черәеп китәр -○ 10712 -МАТУРЛАМЫЙ (1) ■ Бер чәчкә яланны матурламый ○ 1259 -МАТУРЛЫГЫ (7) ■ Кошның матурлыгы төсе белән, кешенең матурлыгы эше белән ○ 6091 (2) -● 10662; 10663; 11602 (2); 15047 -МАТУРЛЫГЫНА (1) ■ Ир батырлыгына таянса, хатын матурлыгына таяныр ○ 13811 -МАТУРЛЫГЫҢ (1) ■ Матурлыгың белән мактанма, батырлыгың белән мактан ○ 11243 -МАТУРЛЫК (18) ■ Матурлык - бер көнлек, дуслык - гомерлек ○ 5470 ● 6493; 10686-10691; -10696 (2); 10704; 10710 (2); 11097; 11614; 11615; 12723; 14824 -МАТУРЛЫККА (2) ■ Тун матурлыкка түгел, җылылыкка ○ 8929 ● 14829 -МАТУРНЫ (3) ■ Күз - матурны, тамак тәмлене ярата ○ 9669 ● 10426; 10692 -МАТУРНЫҢ (1) ■ Һәр матурның да бер гаебе табыла ○ 10718 -МАТЧА (2) ■ Исән бул, иске өеңә түшәм бул, яңа өеңә матча бул, тараканга патша бул ○ 8367 -● 16176 -МАТЧАСЫ (1) ■ Ата - йортның матчасы, ана - йортның өрлеге, балалар - стенасы ○ 14408 -МАҺ (1) ■ "Маһ!" дигәч эт тә килә ○ 3520 -МАЯ (5) ■ Мая башы - бер күкәй ○ 4294 ● 4295; 8906; 11455; 12885 -МАЯДЫР (1) ■ Башлыга баш тиресе маядыр ○ 10256 -МАЯК (1) ■ Таяксызга таяк бул кара төндә, маяксызга маяк бул олы юлда ○ 6926 -МАЯКСЫЗГА (1) ■ Таяксызга таяк бул кара төндә, маяксызга маяк бул олы юлда ○ 6926 -МАЯСЫЗ (1) ■ Тавык та маясыз салмый ○ 4319 -МӘ (6) ■ Мә аягың, бир табагым ○ 8176 ● 8177; 8178; 8217; 9309; 17021 -МӘГӘР (1) ■ "Әгәр"не чәчкәч, "мәгәр" үскән ○ 16202 -мәгәр → әгәр-мәгәр -МӘГӘР-ТӘГӘРЕ (1) ■ "Әгәр-мәгәр" янында "мәгәр-тәгәре" бар ○ 16203 -МӘГЪКУЛЬ (2) ■ Ага булсаң - акыл әйт, акыл әйтсәң - мәгъкуль әйт ○ 14542 ● 16391 -МӘГЪЛҮМ (2) ■ Атның сере иясенә мәгълүм, кызның сере өенә мәгълүм ○ 12939 (2) -МӘГЪНӘ (5) ■ Чарасы юк эш өчен кайгыруда мәгънә юк ○ 6376 ● 10852; 14089; 15743; 16420 -МӘГЪНӘСЕ (2) ■ "Мә" дигәннең мәгънәсе бар ○ 8178 ● 14868 -МӘГЪНӘСЕЗ (1) ■ Татлы сүз тыңлата, мәгънәсез сүз йоклата ○ 16060 -МӘГЪНӘСЕН (3) ■ Эшнең мәгънәсен белеп эшләгән җиңәр, сүзнең мәгънәсен белми сөйләгән -җиңелер ○ 6394 (2) ● 16443 -МӘГЪРИФӘТСЕЗ (1) ■ Мәгърифәтсез халык үз-үзен йөртә белмәгән бала шикелле ○ 16629 -МӘЕЛЕ (1) ■ Хайван мәеле белән йөри ○ 2413 -МӘЕЛЕҢ (1) ■ Мәелең булса - мәйханә, акылың булса - чәйханә ○ 9841 -МӘЕЛЛЕ (3) ■ Мәелле ат су эчәр, мәелсез ат су кичәр ○ 2672 ● 12328 (2) -МӘЕЛСЕЗ (1) ■ Мәелле ат су эчәр, мәелсез ат су кичәр ○ 2672 -МӘЕТ (1) ■ Ялкау кеше тере мәет кебек ○ 6570 -МӘҖӘСЕ (1) ■ Кәҗәсе кыйбат түгел, мәҗәсе кыйбат ○ 3056 -МӘҖБҮР (1) ■ Бер сүз күтәрә алмаган кеше күп сүз күтәрергә мәҗбүр булыр ○ 15798 -МӘҖЛЕС (2) ■ Ашның тәме тоз белән, мәҗлес яме сүз белән ○ 9139 ● 10157 -МӘҖЛЕСЕНДӘ (1) ■ Юләрләр мәҗлесендә акыллы кеше мәзәк күренер ○ 11729 -МӘҖЛЕСТӘ (2 | 1) ■ Батыр - гаскәрдә, акыл иясе мәҗлестә таныла ○ 5550:6 ● 9831; 15507 -МӘЗӘК (6) ■ Илгә барса - илгәзәк, өенә барсаң бик мәзәк ○ 5138 ● 6679; 8365; 11729; 16388; -МӘЗӘКЧЕ (2) ■ Иренчәк игенчедән илгәзәк мәзәкче узган ○ 1412 ● 15119 -МӘЗИН (3) ■ Бер авылда мәзин күп - иртә намазын көн чыккач укыганнар ○ 16971 ● 17054; -МӘЗИНГӘ (2) ■ Кем үлсә дә үлсен - мәзингә фидия булсын ○ 16999 ● 17039 -МӘЗИННЕҢ (1) ■ Мулланың кулы озын, мәзиннең муены озын ○ 17048 -МӘЙДАН (7) ■ Ат булса - мәйдан табыла, ат булмаса - мәйдан ябыла ○ 2490 (2) ● 4193; 4791; -6635 (2); 7349 -МӘЙДАНГА (2) ■ Асылсаң - биеккә, егылсаң - мәйданга ○ 6634 ● 6637 -МӘЙДАНДА (3) ■ Мәйданда еккан батырдан яуда еккан батыр олы ○ 5601 ● 6670; 12860 -МӘЙДАННЫ (1) ■ Батыр, бирешсә дә, көрәшми мәйданны бирмәс ○ 6638 -МӘЙДАНЫ (1) ■ Ат үләр - иркен мәйданы калыр; егет үләр - мактаулы даны калыр ○ 12829 -МӘЙЛЕ (1) ■ Мәйле яман кешене ат өстендә эт кабар ○ 12153 -МӘЙХАНӘ (1) ■ Мәелең булса - мәйханә, акылың булса - чәйханә ○ 9841 -МӘК (1) ■ Мәк җиде ел булмаган да, аңа карап ачлык булмаган ○ 1557 -МӘКАЛЬ (10) ■ Ияк күрке - сакал, сүз күрке - мәкаль ○ 16364 ● 16368; 16390-16392; 16401; -16403; 16405; 16426; 16443 -МӘКАЛЬДӘ (3) ■ Мәкальдә гаеп-кыек юк, гаеп булса - үзеңдә ○ 16393 ● 16394; 16395 -МӘКАЛЬНЕ (1) ■ Мәкальне әдәм чыгармый, заман чыгара ○ 16396 -МӘКАЛЬСЕЗ (2) ■ Мәкальсез сүз - сакалсыз ияк кебек ○ 16397 ● 16398 -МӘКӘРҖӘ (1) ■ Сәүдәгәрнең кыйбласы Мәкәрҗә ○ 7972 -МӘКӘРҖӘГӘ (1) ■ Ничек итсә итте, Мәкәрҗәгә китте ○ 8056 -МӘКЕР (1) ■ Хәйләкәрнең сүзе мәкер ○ 12594 -МӘКНЕҢ (1) ■ Мәкнең бер сабагы дару, бер сабагы агу ○ 1558 -МӘКТӘП (1) ■ Мәктәп юлы - җәннәт юлы ○ 16630 -МӘЛЕНӘ (1) ■ Мәленә күрә әмәле ○ 926 -МӘЛҖЕРЕК (1) ■ Төнлә исерек, көндез мәлҗерек ○ 9866 -МӘЛИКӘГӘ (1) ■ Әрле Мәликәгә коры тәлинкә ○ 11329 -МӘЛЛӘ (1) ■ Төсең-битең җир булган, әвенең янды мәллә ○ 10736 -МӘЛСЕЗ (1) ■ Мәлсез чәчәк ярылмас ○ 1294 -МӘМӘТ (1 | 1) ■ Үзен-үзе белмәгән, үзен Мәмәт атаган ○ 12065 ● 14288:2 -МӘНДИ (1) ■ Мәнди анасы да белә ○ 14250 -МӘҢГӘР (1) ■ Анда түгел, монда эш, Мәңгәр янында Мөндеш ○ 5261 -МӘҢГЕ (3) ■ Илен сөйгән мәңге яшәр, илен саткан бер көн яшәр ○ 4976 ● 9275; 16628 -МӘҢГЕГӘ (2) ■ Йортта озак асралган кош мәңгегә очалмас ○ 3834 ● 12354 -МӘҢГЕЛЕК (2) ■ Байлык - бер айлык, ярлылык, "тота белсәң", - мәңгелек ○ 7243 ● 12465 -МӘРӘЙГӘ (1) ■ Төзәмичә мәрәйгә тидерә алмассың ○ 5640 -МӘРГӘН (3) ■ Батыр - яуда, мәргән - ауда, телчән - дауда ○ 5551 ● 5602; 15505 -МӘРГӘННЕҢ (1) ■ Мәргәннең угыннан беленми, тидерүеннән беленә ○ 5603 -мәрҗән → энҗе-мәрҗән -МӘРҖӘННЕ (1) ■ Күз бар - диңгез төбендәге мәрҗәнне күрер, күз бар - борын төбендәге -бүрәнәне күрмәс ○ 10411 -МӘРМӘР (2) ■ Кырык ел яңгыр яуса да, мәрмәр ташка су үтмәс ○ 140 ● 145 -МӘРТӘБӘ (1) ■ Үзен-үзе белмәгән утыз мәртәбә көлкегә калган ○ 12064 -МӘРХӘМӘТ (1) ■ Бүрегә мәрхәмәт итсәң, сарыкка золым итәрсең ○ 2174 -мәрче → кәрче-мәрче -МӘСКӘҮ (3) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү көзгесе ○ 719 ● 5229; 5260 -МӘТРҮШКӘ (3) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле -авырудан дәва ○ 1302 (2) ● 2975 -МӘҮЛАДӘН (1) ■ Колдан хәрәкәт, мәүладән бәрәкәт ○ 5840 -МӘХӘББӘТ (28) ■ Чулпы чылтыравы - мәхәббәт тавышы ○ 8818 ● 12670; 12692; 12705; 12708; -12713; 12723-12734; 12765; 12773; 12784 (2); 12785 (2); 12797; 12798; 14439; 14824 -МӘХӘББӘТЕН (1) ■ Хатын-кыз мәхәббәтен кырык ел саклар, сөймәгәнен сәгатендә әйтеп бирер ○ 13721 -МӘХӘББӘТКӘ (3) ■ Дөньяда өч нәрсә юк: диңгезгә - капкач, күккә - баскыч, мәхәббәткә дару ○ 12701 ● 12735; 12763 -МӘХӘББӘТЛӘРЕ (1) ■ Бер-берсен яратышкан кешеләр, мәхәббәтләре сүрелмәсен өчен, бераз -аерылып торырга тиешләр, ди ○ 12669 -МӘХӘББӘТНЕ (1) ■ Мәхәббәтне ара ераклыгы сыный ○ 12736 -МӘХӘББӘТНЕҢ (2) ■ Көнчелек - мәхәббәтнең җаны ○ 12716 ● 12737 -МӘХӘББӘТСЕЗ (1) ■ Мәхәббәтсез семья - тамырсыз агач ○ 13198 -МӘХӘББӘТТӘ (1) ■ Димченең мәхәббәттә эше юк ○ 13155 -МӘХӘЛЛӘ (2) ■ Безнең тавык күкәй салганны бөтен мәхәллә ишетә, күршенең байталы колынласа да, һич тавыш чыкмый ○ 5264 ● 17055 -МӘХӘЛЛӘГӘ (1) ■ Мулла азса, мәхәлләгә ни сан ○ 17013 -МӘХӘЛЛӘНЕ (1) ■ Тавык, бер күкәй салганчы, бөтен мәхәлләне аякка бастырыр ○ 4303 -МӘХӘЛЛӘСЕ (1) ■ Мулласы нинди, мәхәлләсе шундый ○ 17053 -МӘХЛУК ( | 1) ■ Тургай иң юаш мәхлук диләр, ул хакта кырдагы чебеннәрдән сора ○ 4158:1 -МӘХРҮМ (2) ■ Булмаган үгезне көтеп бозаудан мәхрүм калма ○ 3288 ● 9850 -МӘҺӘР (1) ■ Шәһәр - үзе бер мәһәр ○ 5243 -МӘҺӘРЕ (1) ■ Бирмәс кызның мәһәре зур булыр ○ 13263 -МӘҺӘРЛЕК (1) ■ Кызга мәһәрлек - туена чәй-шикәрлек ○ 13275 -МӘЧЕ (52) ■ Йоклап яткан мәче авызына тычкан үзе килеп керми ○ 3340 ● 3341; 3342; 3346; -3349-3364; 3367; 3381; 3382; 3384; 3385; 3387-3391; 3394-3397; 3417; 3423; 3424; 3550; 3571; -3573; 3588; 3599; 3784; 3787; 3788; 3794; 5497; 9465; 10866; 11768; 11828; 13908 -МӘЧЕГӘ (6) ■ Мәчегә уен, тычканга кыен ○ 3365 ● 3386; 3410; 3420; 3597; 6651 -МӘЧЕДӘ (1) ■ Сакал кәҗәдә дә бар, мыек мәчедә дә бар ○ 10301 -МӘЧЕДӘН (2) ■ Мәчедән артканны эт җыяр ○ 3366 ● 3367 -МӘЧЕ-КӨЧЕК (1) ■ Бала булган йортта мәче-көчек шатлана ○ 13928 -МӘЧЕМ (1) ■ Мыяу-мыяу мәчем бар, колак кисәр кайчым бар ○ 10523 -МӘЧЕНЕ (2) ■ Мәчене түбәдән атсаң да, дүрт аягы өстенә төшәр ○ 3368 ● 3409 -МӘЧЕНЕҢ (2) ■ Куянның өе - урманда, мәченең өе - өйдә ○ 2267 ● 3336 -МӘЧЕҢНЕ (1) ■ Сандугачны өйгә җибәрсәң, мәчеңне читлеккә яп ○ 4110 -МӘЧЕСЕ (2) ■ Аның мәчесе дә куян тота ○ 3383 ● 7299 -МӘЧЕТ (2) ■ Җеннәр күбрәк мәчет тирәсендә йөриләр ○ 16801 ● 17036 -МӘЧЕТКӘ (4) ■ Акча белән шайтанны да мәчеткә кертеп була ○ 7664 ● 16948; 16950; 17086 -МӘШӘКАТЬ (1) ■ Байлыкны җыйсаң мәшәкать, югалтсаң үкенеч ○ 7253 -МӘШӘКАТЬТӘН (1) ■ Бәләкәй мәшәкатьтән качкан - зурысына капкан ○ 14821 -МЕЛЛАЛЫКТАН (1) ■ Көннән якты нәрсә юк, көндез бар да төнлә юк; меллалыктан яхшы -нәрсә юк, телдә бар да диндә юк ○ 17006 -МЕН (1) ■ Бер менсәң дә юрга мен ○ 2791 -МЕНӘ (16) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 940; 1583; 2257; 2992; 5751; -6814; 7033; 7275; 8054; 8282; 8294; 9774; 11037; 13330; 14054 -МЕНӘЛӘР (1) ■ Түбәннән югарыга ун ел менәләр, югарыдан түбәнгә ун көн дә җитә ○ 696 -МЕНӘМ (1) ■ Арысланның, айга менәм дип, биле биртелгән ○ 2056 -МЕНӘМЕН (1) ■ Арыслан, айга менәмен дип, аягын сындырган ○ 2032 -МЕНӘР (11) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 ● 2272; 2475; 4767; 4799; -5326; 9566; 14309; 14719; 15125; 16493 -МЕНӘРГӘ (4) ■ Тауга менәргә сәләт кирәк, төшәр өчен сәбәп кирәк ○ 165 ● 6544; 7625; 13533 -МЕНӘРСЕҢ (3) ■ Колын асрасаң, ат менәрсең ○ 2842 ● 8597; 13751 -МЕНГӘН (14) ■ Һәркем үз менгән тавын, биек булсын, ди ○ 222 ● 702; 704; 2549; 2659; 2783; -3141; 4859; 6958; 7984; 8211; 10556; 13533; 15100 -МЕНГӘНДӘ (2) ■ Бозау агачка арты белән менгәндә була ○ 3273 ● 10787 -МЕНГӘНЕ (1) ■ Байның егылганы - ярлының атка менгәне ○ 7280 -МЕНГӘНЕМ (1) ■ Менгәнем чаман булды, алганым яман булды ○ 13250 -МЕНГӘННЕКЕ (1) ■ Ат кемнеке - менгәннеке, тун кемнеке - кигәннеке ○ 2501 -МЕНГӘННЕҢ (4) ■ Ишәккә менгәннең аягы тынмас ○ 2976 ● 7050 (2); 13757 -МЕНГӘНЧЕ (4) ■ Алама ат менгәнче, йөгер үзең дигәнчә ○ 2455 ● 2456; 2525; 2705 -МЕНГӘЧ (6) ■ Тауга менгәч, сусавыңнан ни файда ○ 164 ● 703; 4322; 6844; 11128; 14342 -МЕНГӘШМӘ (1) ■ Менгәшмә, менгәштеңме - артың авыртса да эндәшмә ○ 2671 -МЕНГӘШТЕҢМЕ (1) ■ Менгәшмә, менгәштеңме - артың авыртса да эндәшмә ○ 2671 -МЕНДӘР (6 | 1) ■ Йокы мендәр сорамый ○ 6655:1 ● 8297; 10201 (2); 13176; 13720; 14705 -МЕНДӘРГӘ (3) ■ Йонсыз мендәргә яткыра ○ 8438 ● 13348 (2) -МЕНДӘРНЕ (1) ■ Мендәрне күп салма, картаерсың ○ 8418 -МЕНДЕМ (2) ■ Атка мендем - атакка мендем ○ 2550 (2) -МЕНДЕҢ (1) ■ Гидай атка менсә: "Кайдан мендең?", бай атка менсә: "Котлы булсын!" ○ 7333 -МЕНДЕРӘ (1) ■ Бәхет тәхеткә мендерә, бәхет тәхеттән төшерә ○ 14834 -МЕНДЕРЕР (2) ■ Һөнәр: туйдырыр, ат мендерер, тун кидерер ○ 6414 ● 14072 -МЕНДЕРМӘК (1) ■ Дөньяда мал җыймак - олы ташны биек тауга мендермәк ○ 7343 -МЕНЕГЕЗ (2) ■ Үзегезне белегез, сәндерәгезгә менегез ○ 8396 ● 12092 -МЕНЕП (18) ■ Атка менгән кешенең тай менеп такымы тулмас ○ 2549 ● 2797; 2928; 3776; 4393; -4409; 4588; 4604; 4808; 8394; 8596; 9487; 11667; 12925; 13282; 13410; 13988; 16297 -МЕНМӘ (1) ■ Черек баскычтан менмә - түнәрсең, черек басмага басма - батарсың ○ 8634 -МЕНМӘГӘН (5) ■ Тау менмәгән тауны белмәс, тау янында тауны күрмәс ○ 158 ● 2507; 2551; -5762; 15030 -МЕНМӘС (3) ■ Дөя дулап күккә менмәс ○ 2914 ● 15030; 16139 -МЕНМӘСӘ (2) ■ Арыслан айга менмәсә дә, сикерүе дан ○ 2031 ● 3147 -МЕНМИ (1) ■ Югары менми менгән - түбән караса түнгән ○ 704 -МЕНМИЛӘР (1) ■ Ат юк дип, сыер менмиләр ○ 2530 -МЕНСӘ (14) ■ Ат менмәгән ат менсә чаба-чаба үтерер, тун күрмәгән тун күрсә кага-кага туздырыр ○ 2507 ● 4759; 5751; 5963; 7333 (2); 7441; 11477; 11500; 12024; 14289; 14309; 14846; 17054 -МЕНСӘҢ (7) ■ Күккә менсәң - аягыңнан тартыр, җиргә керсәң - колагыңнан тартыр ○ 101 -● 2552; 2730; 2791; 2856; 8597; 12111 -МЕНҮ (3) ■ Югары менү - морат, аста калу - оят ○ 705 ● 2939; 4842 -МЕНҮЕ (1) ■ Тауга менүе кыен, төшүе ансат ○ 166 -МЕҢ (115 | 1) ■ Алтынчының бер органы - тимерченең мең органы ○ 265 ● 382; 1528; 1677; -2170; 2239:1; 2417; 2614; 2628; 2632; 2722; 3000; 3083; 3084; 3086; 3088; 3130; 3156; 3158; -3240; 3285; 3335; 3405; 3769; 3974; 4657; 4695; 4874; 5000 (2); 5066; 5159; 5471; 5544; 5556; -5598; 5627; 5856; 5898; 6041; 6340; 6370; 6384; 6418; 6531; 6805; 6885; 6888; 7030; 7064; 7296; -7622; 7706 (2); 7791; 7792; 7955; 8108; 8123; 8455 (2); 9366; 9985; 10292; 10441; 10455; 11080; -11105; 11145; 11407; 11430; 11455; 11521; 11536; 11544 (2); 11728; 11735; 12107 (2); 12108; -12150; 12151; 12259; 12265; 12415; 12546; 12568; 12858; 13052; 13213; 13414; 13944; 14075; -14239; 14370; 14448; 14812; 14931; 15289; 15476; 15524; 15796; 15802; 15804; 15814; 15829; -15942; 16348; 16463; 16516; 16535; 16575; 16577; 16729; 16988 -МЕҢӘҮ (1) ■ Берәү бар - меңгә торыр, меңәү бар - бергә тормас ○ 4889 -МЕҢГӘ (2) ■ Бернең бәласе меңгә, меңнең бәласе төмәнгә ○ 4887 ● 4889 -МЕҢГӘШ (1) ■ Әйт тә сүзеңә җит, меңгәш тә өеңә җит ○ 16207 -МЕҢГЕРСӘҢ (1) ■ Нигезен кыек салсаң, түбәсен Тимерказык йолдызына хәтле меңгерсәң дә -кыек булыр ○ 8279 -МЕҢЕН (2) ■ Байның меңен күрмәсләр, ярлының берен күрерләр ○ 7297 ● 7320 -МЕҢНӘН (2) ■ Йөздән юрга чыгар, меңнән толпар чыгар ○ 2795 ● 15489 -МЕҢНЕ (10) ■ Меңне сөйләгәннән берне эшләп күрсәтү артыграк ○ 6109 ● 10412; 11200; 11605; -11609; 11702; 12718; 16113; 16531; 16610 -МЕҢНЕҢ (2) ■ Бернең бәласе меңгә, меңнең бәласе төмәнгә ○ 4887 ● 11244 -МЕСКЕН (5) ■ Үз илендә йөри җиңен салып, чит илдә - мескен, гарип ○ 5146 ● 9858; 12137; -12149; 15404 -МЕЧКӘЙ (2) ■ Мечкәй - тәңренең убыры ○ 16740 ● 16792 -МЕЧКӘЙНЕҢ (1) ■ Мечкәйнең эчендә еланы бар ○ 16741 -меше → кеше-меше -МИ (2) ■ Башта ми булмаса, ике кулга көч төшә ○ 10259 ● 10345 -МИДӘ (1) ■ Акылның урыны мидә, нуры күңелдә ○ 11475 -МИЕ (7) ■ Карга мие эчкән ○ 4013 ● 4226; 4227; 4358; 10305; 10564; 11467 -МИЕН (1) ■ Кыргаяк кешенең миен ашый, имеш ��� 4786 -МИЕҢ (1) ■ Башыңда миең булмаса, аягыңа авырлык ○ 10274 -МИЗГЕЛЕ (2) ■ Мизгеле җитми таң атмас ○ 925 ● 1839 -МИЗГЕЛСЕЗ (2) ■ Торлаксыз үскән колын мизгелсез юшап, мизгелсез утлар ○ 2846 (2) -МИКӘН (11) ■ "Каен агачы бар җирдә авыру бар микән?" - дип әйтәләр, ди, каен агачы юк -җирләрдә ○ 1733 ● 8449; 9499; 9501 (2); 12811 (4); 14997 (2) -МИКИ (1) ■ Минем күңелем Микидә, Мики күңеле ипидә ○ 9479 -МИКИДӘ (1) ■ Минем күңелем Микидә, Мики күңеле ипидә ○ 9479 -МИКУЛА (3) ■ Күзмә күпер суга, Микула кадак кага ○ 914 ● 924 (2) -МИЛӘШ (2) ■ Миләш дигән җимеш авыздан - су, күздән яшь китерер, имеш ○ 1810 ● 1848 -МИЛӘШТӘН (1) ■ Миләштән бәлеш салмыйлар ○ 1811 -МИЛЕГӘ (1) ■ Бәхет милегә дә тия, тилегә дә тия ○ 14830 -МИЛЛӘТНЕҢ (1) ■ Милләтнең теле - үзенең әдәбияты ○ 16385 -МИЛЧӘНЕҢ (1) ■ Милчәнең канаты зур да - оча алмый ○ 1426 -МИН (82) ■ "Кояш, баерсың да баерсың, мин үлгәч баерсың" ○ 94 ● 97; 104; 884; 936-938; -939 (2); 1596; 1605 (2); 1621 (2); 2158; 2198; 2268; 2321; 2587; 3059; 3150; 3618; 4219 (2); 4782; -5996; 5997; 6290 (2); 6302; 6319 (2); 6437; 6462 (2); 7609; 8030; 9018; 9148; 10037; 10218; -10521; 11038; 11440; 11772; 12004; 12030; 12087; 12088; 12152; 12402; 13068 (2); 13110 (2); -13172; 13696; 13785; 13913; 14294; 14307; 14578; 14579; 14581; 14582; 14662; 14932; 15027 (2); -16278; 16285; 16290; 16291; 16320; 16886; 16901; 16908; 16933; 16953; 17076; 17081; 17085 -МИНДӘ (4) ■ Кул пычкысы бүген миндә, иртәгә синдә хезмәт итә ○ 1925 ● 7245; 9776; 14318 -МИНЕ (8) ■ Үрмә, мине күрмә ○ 1236 ● 2158; 3780; 3781; 4406; 10524; 12806; 14596 -МИНЕКЕ (5) ■ Ак кәҗә синеке, карарагы минеке ○ 3067 ● 11163; 12038; 13782; 16290 -минеке → синеке-минеке -МИНЕКЕНДӘ (1) ■ Синеке - минеке, минекендә синең эшең юк ○ 12038 -МИНЕМ (25) ■ Бүренең туны яхшы да бит, минем өчен тегелмәгән ○ 2213 ● 4217; 4542; 6327; -6596; 7034; 7319; 7647; 8227; 8568; 8657; 8956; 9479; 10522; 10527; 11358; 13251; 13783; -14319; 14539; 14639; 15152; 15362; 15445; 16873 -минләнгән → мин-минләнгән -минлек → мин-минлек -МИН-МИН (1) ■ "Мин-мин" дигәннең кулыннан эше килмәс ○ 12031 -МИН-МИНЛӘНГӘН (2) ■ Ажгырган айгырның өерен күр, мин-минләнгән егетнең өен күр -○ 11983 ● 12900 -МИН-МИНЛЕК (1) ■ Мин-минлек - кимлек ○ 12032 -"МИН-МИН"НЕҢ (1) ■ "Мин-мин"нең тәүбәсе кабул булмас ○ 12033 -МИННӘН (3) ■ Миннән ирек, эттән койрык ○ 3782 ● 6299; 12254 -МИННӘТ (1) ■ Миннәт белән коймак ашаудан миннәтсез таяк ашау артык ○ 9676 -МИННӘТЛЕ (1) ■ Миннәтле аштан карынның ачлыгы яхшы ○ 9308 -МИННӘТСЕЗ (1) ■ Миннәт белән коймак ашаудан миннәтсез таяк ашау артык ○ 9676 -миннең → "мин-мин"нең -МИНУТ (1) ■ Агачны үстерергә илле ел, кисәргә биш минут кирәк ○ 1663 -МИНУТЛЫК (1) ■ Бер минутлык ялгыш мәңгелек кайгы китерә ала ○ 12465 -МИНУТЫНДА (1) ■ Минутында тотмасаң, сәгатендә тоталмассың ○ 927 -"МИН"ЧЕЛ (1) ■ Көнчел кеше - "мин"чел кеше ○ 12537 -МИҢ (1) ■ Кешене "мин" басканчы миң бассын ○ 12004 -МИҢА (17) ■ Миңа дисә: ни эссе түгел, ни суык түгел ○ 1222 ● 9442; 9466; 9768; 10521; 10829; -11987; 12034; 13332; 14316; 14466 (3); 14536; 15446; 16292; 16890 -МИР (3) ■ Ил какса, мир кага ○ 4933 ● 5039; 13490 -МИРАС (3) ■ Ата һөнәре - балага мирас ○ 14353 ● 14560 (2) -МИРАСЧЫЛАР (1) ■ Үлем җанны ала, мирасчылар малны ала ○ 15424 -МИРАСЫ (1) ■ Китап - бер нәселнең икенче нәселгә калдырган мирасы ○ 16601 -МИРГӘ (6) ■ Миргә ашаткан икмәк югалмый ○ 5040 ● 13166; 13849; 13894; 15575; 15876 -МИРДӘН (1) ■ Ирдән иргә йөрү, мирдән миргә йөрү ○ 13166 -МИРЗА (1) ■ Мирза үлеме тамактан, суфи үлеме шәһвәттән ○ 5857 -МИРНЕҢ (1) ■ Кырык мирнең көен көйләгәнче бер сабанның артын чөйләрсең ○ 5017 -МИСЕЗ (2) ■ Иясез йорт мисез баш кебек ○ 8261 ● 12030 -МИХНӘТ (7) ■ Иртәгә аш калса - дәүләт, эш калса - михнәт ○ 836 ● 11458; 12351; 14071; 14864; -14933; 14934 -МИХНӘТЕ (2) ■ Килен чакның рәхәте - кыз чакның михнәте ○ 13368 ● 16016 -МИХНӘТЕН (1) ■ Телнең михнәтен баш күрә ○ 15617 -МИХНӘТЕНӘ (2) ■ Дөньяның ун михнәтенә бер шатлык ○ 14740 ● 14944 -МИХНӘТКӘ (1) ■ Әдәм баласы михнәткә түзә, рәхәткә түзми ○ 14966 -МИХНӘТЛЕ (1) ■ Эшнең башы михнәтле булса, төбе хикмәтле була ○ 6247 -МИХНӘТНЕҢ (1) ■ Һәр михнәтнең бер рәхәте була ○ 14973 -МИХНӘТСЕЗ (5) ■ Михнәтсез эш булмас ○ 6110 ● 6111; 7412; 14935; 14956 -МИХНӘТТӘ (2) ■ Михнәтсез тапкан аштан михнәттә тапкан таш яхшы ○ 14935 ● 14982 -МИХНӘТТӘН (1) ■ Михнәттән куркып торудан аны тату артыграк ○ 14936 -МИЧ (23) ■ Җәй җәйләдем, кыш кышладым, мич башыннан төшмәдем ○ 1069 ● 1611; 3356; -4694; 4807; 5599; 6112; 6495; 6567; 8474-8476; 8479; 9510; 10836; 11245; 11761; 12742; 13073; -13410; 14100 (2); 14225 -МИЧӘҮ (1) ■ Ике учакка бер кисәү, ике атка бер мичәү ○ 8460 -МИЧӘҮСЕҢ (1) ■ Өй эчендә ничәүсең, бер-береңә мичәүсең ○ 8328 -МИЧЕН (1) ■ Мичен яккан, үзе яткан ○ 8565 -МИЧЕНӘ (1) ■ Кунак килгән киченә борай салган миченә ○ 10212 -МИЧКӘ (11) ■ Бер кичкә кер мичкә ○ 772 ● 1441; 5547; 8477-8479; 9020; 9865; 9937; 11909; 14785 -МИЧКӘНЕҢ (1) ■ Буш мичкәнең тавышы шәп булса да, файдасы юк ○ 9890 -МИЧНЕҢ (1) ■ Мичнең кадере кыш җиткәч ○ 8480 -МИЧСЕЗ (1) ■ Ирсез өй - мичсез өй ○ 13551 -МИЧТӘ (6) ■ Бер агач мичтә дә янмас, ике агач далада да сүнмәс ○ 8454 ● 8457; 8481; 9480; -13347; 16450 -МИЧТӘН (1) ■ Хатыннар камырны изәләр кичтән, уңмаса, күрәләр мичтән ○ 13734 -МИШӘЙТ (1) ■ Башың түгәрәк икән дә, колакларың мишәйт итә ○ 10343 -МИЯУ (1) ■ Булганда "мияу" ди, булмаганда "сийау" ди ○ 7643 -МОКЫТ (1) ■ Мокытны хет кырык ел укыт - һаман да мокыт ○ 11616 -МОКЫТНЫ (1) ■ Мокытны хет кырык ел укыт - һаман да мокыт ○ 11616 -МОНАХ (1) ■ Кяфернең ялкавы - монах, мөселманның ялкавы суфи булыр ○ 16823 -МОНДА (7) ■ Бүген монда, иртәгә анда, иртәгесен күрербез таңда ○ 1036 ● 2291; 3068; 5261; -5269; 11006; 13072 -МОНДЫЙ (2) ■ Мондый көндә яхшы кешенең эте дә йөрмәс ○ 1052 ● 15440 -МОННАН (2) ■ Моннан эләкмәсә, тегеннән эләгә ○ 4543 ● 12399 -МОНТАР (1) ■ Аккан суга монтар юк ○ 341 -МОНЫ (1) ■ Аны әйт, моны әйт, камыр булса салма сал ○ 9427 -МОНЫҢ (2) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда -дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен -күргәннәр ○ 4216 ● 9481 -МОНЫСЫ (1) ■ Монысы әле аның баласы, пичтә калгандыр анасы ○ 14304 -МОҢ (2) ■ Язын иген икмәгән әтәмбигә моң булыр ○ 1470 ● 2798 -МОҢАЙМАС (2) ■ Азамат ирнең баласы өстенә яу килсә дә моңаймас ○ 5526 ● 14344 -МОҢДАШ (1) ■ Бай ярлыга моңдаш булмас, бүре куйга юлдаш булмас ○ 7195 -МОҢЛЫ (3) ■ Кубыздагы кыл моңлы, үксез үскән кыз моңлы ○ 14189 (2) ● 14937 -МОҢЛЫ-ЗАРЛЫ (1) ■ Барысы да парлы-парлы, без генә моңлы-зарлы ○ 12799 -МОҢСЫЗНЫҢ (1) ■ Моңлы кеше моңын сөйләгәндә, моңсызның башы авырта ○ 14937 -МОҢЫ (6) �� Чыпчыкның да үзенә күрә моңы бар ○ 4183 ● 6260; 13048; 14948; 16378; 16382 -МОҢЫН (3) ■ Бай малын сөйләр, ярлы моңын сөйләр ○ 7184 ● 13599; 14937 -МОРАДЫНА (6) ■ Иҗтиһад иткән - морадына җиткән ○ 6486 ● 11808; 11888; 13452; 13569; -МОРАТ (4) ■ Югары менү - морат, аста калу - оят ○ 705 ● 7249; 10689; 13118 -МОРАТКА (4) ■ Тай атка җиткерер, ат моратка җиткерер ○ 2853 ● 6973; 12211; 12312 -МОРДАР (1) ■ Кассап күп булса, хайван мордар китәр ○ 2364 -МОРҖА (9) ■ Суга төшсә - тау күргән, өйгә кергән - морҗа күргән ○ 528 ● 2859; 8487; 8496; -13374; 14725; 14769; 14770; 16907 -МОРҖАДАН (4) ■ Мич янмаса, морҗадан төтен чыкмый ○ 8476 ● 8545; 8566; 14825 -МОРҖАҢ (1) ■ Морҗаң күренмәсә, мосафир буласың ○ 6806 -МОРҖАСЫ (4) ■ "Күзәеннең морҗасы исән әле, менеп ашап төшим әле", - дип йөри, ди, үрдәк -○ 4409 ● 7298; 8482; 8551 -МОРҖАСЫНА (1) ■ Кече морҗасына ут капкандай кабалану ○ 8561 -МОРҖАСЫННАН (2) ■ Морҗасыннан чыгып төнлегенә капкан ○ 8567 ● 11951 -МОРЗА (1) ■ Булган ирнең билгесе - тышта морза, өйдә кол ○ 13455 -МОСАФИР (2) ■ Мосафир этнең койрыгы кысык ○ 3522 ● 6806 -МОХТАҖ (4) ■ Бай ярлыга мохтаҗ, ярлы акчага мохтаҗ ○ 7194 (2) ● 7698; 10879 -МӨБАРӘК (1) ■ Бай өстендә яңа кием күрсәләр "мөбарәк булсын!" диләр, ярлы өстендә күрсәләр "кемнеке?" диләр ○ 7202 -МӨГЕЗ (17 | 2) ■ Алдан чыккан колактан соң чыккан мөгез узар ○ 2347 ● 2370; 2399 (2), :1 (2); -2406; 2905; 2915; 2945; 2977; 3060; 3160; 3224; 3264; 3307; 3377; 3637; 5918 -МӨГЕЗГӘ (1) ■ Үгез үгезгә сылтый, үгез мөгезгә сылтый ○ 3309 -МӨГЕЗЕ (17) ■ Боланның мөгезе кыйммәт ○ 2116 ● 2117; 2447; 3026; 3035; 3053; 3131; 3225; -3287; 3289; 3792; 4655; 4699; 9717; 12747; 14038; 14263 -МӨГЕЗЕМ (1) ■ Суда чакта - үгезем, судан чыккач - мөгезем ○ 530 -МӨГЕЗЕН (8) ■ Март: "Хут урынында булсам, сыерның мөгезен сындырыр идем", - дип әйтә, -ди ○ 920 ● 959; 960; 2445; 3146; 3173; 3286; 14373 -МӨГЕЗЕНӘ (2) ■ Сыер мөгезенә кар эләкми ○ 3191 ● 3285 -МӨГЕЗЕНДӘ (1) ■ Хикмәт мөгезендә түгел, кәҗәсендә ○ 3064 -МӨГЕЗЕННӘН (4) ■ Хайван мөгезеннән табар ○ 2414 ● 3330; 15493; 15650 -МӨГЕЗЕҢ (1) ■ Мөгезең зур булса, агач камыт кидерәләр икән ○ 2397 -МӨГЕЗЛЕ (10) ■ Ай - мөгезле, алтын - канатлы ○ 7 ● 2885; 3148; 3241; 3412; 6616; 11716 (2); -12172; 14009 -МӨГЕЗНЕ (1) ■ Чүлмәкче мөгезне теләсә каян чыгара ○ 9990 -МӨГЕЗСЕЗ (4) ■ Мөгезсез кәҗә үзен: "Мин - куй!" - дия икән ○ 3059 ● 3135; 3264; 12904 -МӨГРӘМИ (1) ■ Имгән бозау мөгрәми ○ 3261 -МӨГРӘП (2) ■ Мөгрәп килгән сыерның мөгезен бәреп сындырма ○ 3173 ● 3236 -МӨГРИ (1) ■ Сөтсез сыер күбрәк мөгри ○ 3231 -МӨЛКӘТ (1) ■ Ыланшак - асраганда мөлкәт, асрап беткәч - михнәт ○ 14071 -МӨМКИН (1) ■ Дөньяда мөмкин булмаган эш юк ○ 6057 -МӨНДЕШ (1) ■ Анда түгел, монда эш, Мәңгәр янында Мөндеш ○ 5261 -МӨҢРӘМӘГӘН (1) ■ Мөңрәмәгән бозауга имчәк бирмиләр ○ 3265 -МӨРИТЕ (1) ■ Ишан очмас, мөрите очырыр ○ 16984 -МӨРИТЛӘР (1) ■ Мөритләр булса, мөршитләр табыла ○ 17056 -МӨРШИТЛӘР (1) ■ Мөритләр булса, мөршитләр табыла ○ 17056 -МӨСЕЛМАНЛЫК (2) ■ Мөселманлык икедер: комган белән пәкедер ○ 16825 ● 16827 -МӨСЕЛМАННЫҢ (2) ■ Кяфернең ялкавы - монах, мөселманның ялкавы суфи булыр ○ 16823 -● 16828 -МӨСТӘКЫЙМ (1) ■ Ике Сәкыйм - бер Мөстәкыйм ○ 8040 -МӨХӘММӘДИ (1) ■ Хикмәти хода, Мөхәммәди кода ○ 14663 -МӨХӘММӘТ (1) ■ Дине - Мөхәммәт дине, көне - эт көне �� 16819 -МӨШКӘ (1) ■ Мөшкә башында булу ○ 1497 -МУАФЫЙК (1) ■ Нәрсәнең исеме җисеменә муафыйк булсын ○ 605 -МУЕН (4 | 1) ■ Муен булса, камыт табыла ○ 10293 ● 10347; 10349; 13812; 14731:2 -МУЕНГА (5) ■ Муенга тагылган таш булдың ○ 231 ● 6687; 10294; 10355; 15510 -МУЕННАН (2) ■ Чыпчыкка - муеннан, каргага - тездән ○ 4182 ● 7158 -МУЕНСА (2) ■ Бер бөртек гәрәбәдән муенса булмый ○ 8767 ● 12320 -МУЕНЫ (3) ■ Арысланның уеннан төлкенең муены өзелә ○ 2058 ● 10246; 17048 -МУЕНЫМ (1) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына -төз булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 -МУЕНЫМА (1) ■ Үләсемне белсәм, кәфенемне муеныма урап йөрер идем ○ 15431 -МУЕНЫН (9) ■ Итче итнең муенын үзе ашый ○ 2360 ● 2500; 2630; 2938; 3300; 7655; 13142; -13143; 15508 -МУЕНЫНА (7) ■ Энҗене эт муенына такмыйлар ○ 321 ● 2503; 2884; 2935; 3617; 10356; 10357 -МУЕНЫНДА (4) ■ Энҗенең эт муенында кадере юк ○ 322 ● 4990 (2); 13500 -МУЕНЫНДАГЫ (1) ■ Эчке матурлык күктәге ай кебек, тышкы матурлык болан муенындагы -энҗе кебек ○ 10710 -МУЕНЫННАН (1) ■ Муеныннан богаулаган эт ауга ярамый ○ 3521 -МУЕНЫҢ (1) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына -төз булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 -МУЕНЫҢА (1) ■ Эт ассаң муеныңа, җиргә тимәс ○ 3785 -МУЕНЫҢНАН (2) ■ Муеныңнан кәҗә мае чыгарырмын ○ 3074 ● 11965 -МУЖИК (3) ■ Мужик бил сындырып, мулла бит сыпырып көн итә ○ 17009 ● 17010; 17076 -МУЖИККА (1) ■ Мужикка үлем килсә, муллага торым килә ○ 17011 -МУЖИКНЫҢ (1) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, шуннан калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 -МУЖИКТАН (1) ■ Мулладан - дога, мужиктан - дуга ○ 17038 -МУЗЫКА (1) ■ Музыка җебенне баһадирландырыр, саранны юмартландырыр ○ 16386 -МУЗЫКАНЫ (1) ■ Музыканы хайваннар да яраталар ○ 16387 -МУЙНАК (1) ■ Кунак өч көн кунак, аннан ары муйнак ○ 10128 -МУЛ (8) ■ Бер тиредән тун тек - мул тек ○ 2354 ● 2396; 4713; 7469; 9099; 11693; 12816; 17018 -МУЛЛА (83 | 1) ■ Ат мулла да, песи дә түгел: яшерә белми ○ 2508 ● 3739; 7479; 7696; 7965; -8675; 9398; 16835; 16884; 16932; 16954; 16958-16960; 16962-16966; 16969; 16970; 16974; -16976; 16980 (2); 16992-16996; 16998; 17001-17003; 17005; 17007; 17009; 17010; 1701217032; 17057; 17062-17064; 17066; 17068; 17069; 17071-17074; 17076; 17077, :1; 17078; -17079; 17081 (2); 17082 (2); 17083; 17084; 17085 (2); 17087 -МУЛЛАГА (21 | 2) ■ Аллага тапшырсаң, муллага да баш орырга туры килә ○ 16845 ● 16847:1; -16856; 16860; 16880; 16910; 16966; 16967; 16978; 16990; 17000; 17008; 17011; 17033-17036; -17055; 17065; 17066:1; 17067; 17070; 17089 -МУЛЛАДАН (6) ■ Ак чалмалы мулладан ак яулыклы хатын артык ○ 16956 ● 16983; 16991; -17037-17039 -МУЛЛАЛАР (2) ■ Ботка - муллалар ашы, үрә - түрәләр ашы, чумара - чуртлар ашы, бәрәңге мылтык ташы ○ 9193 ● 16972 -МУЛЛАЛАРГА (1) ■ Муллаларга катышмасаң, дога белмәсәң - шайтан сиңа дошман түгел -○ 16742 -МУЛЛАЛАРНЫҢ (2) ■ Муллаларның бар яратканы биш "каф" ○ 17040 ● 17041 -МУЛЛАНЫ (4) ■ Мәчеткә баргач, мулланы күрмәгән ○ 16950 ● 16973; 16997; 17023 -МУЛЛАНЫКЫ (1) ■ Байның күңеле малда, мулланыкы байда ○ 16968 -МУЛЛАНЫҢ (14 | 1) ■ Ананың бер догасы җиде мулланың бәддогасын җиңә ○ 14231 ● 16857; -17004; 17042-17046; 17047, :1; 17048-17052 -МУЛЛА-ПОП (1) ■ Дин капитал саклый, мулла-поп шуны яклый ○ 16817 -МУЛЛАСЫ (2) ■ Алласы - муллага, мулласы бәндәгә сылтар ○ 16860 ● 17053 -МУНЧА (11) ■ Бер тиен акча белән мунча салып булмый ○ 7777 ● 8601; 8624; 8636; 8646; 8659; -8664; 12320; 12912; 16743; 16812 -МУНЧАДА (1) ■ Кем кайгысы нәрсәдә, корчаңгының - мунчада ○ 15226 -МУНЧАДАГЫ (1) ■ Ирләр - мунчадагы пирләр, хатыннар - кара каргалар, кызлар - кызыл -гөл ләр ○ 13866 -МУНЧАК (2) ■ Бер үгезгә бер юкә мунчак җитәр ○ 3284 ● 8813 -МУНЧАЛА (3) ■ Акча бездә бер букча, ефәк бездә мунчала ○ 7817 ● 8655; 10846 -МУНЧАЛАСЫ (1) ■ Бутау мунчаласы ясау ○ 1984 -МУНЧАЛАСЫН (1) ■ Ташаяк мунчаласын үзең сүт ○ 1938 -МУНЧАМ (1) ■ Яксам мунчам, чыксам бакчам ○ 8665 -МУНЧАНЫҢ (1) ■ Тол хатынга мунчаның актыгы, түшәкнең ястыгы ○ 13680 -МУНЧАСЫ (2) ■ Их, татар мунчасы, пары кызу булсачы ○ 8647 ● 10115 -МУРДА (1) ■ Балыкка - мурда, халыкка - мулла ○ 16970 -МУРДАГА (1) ■ Үрләгән балык - мурдага ○ 4530 -МУРДАН (1) ■ Тугыз мурдан үткән ○ 15361 -МУРТ (1) ■ Зирек утын якма, җиңгә хатын алма: җиңгә хатын мут була, зирек утын мурт була -○ 13157 -МУТ (5) ■ Тышы мут, эче ут ○ 10735 ● 10853; 11965; 12843; 13157 -МҮК (1) ■ Иренгәннең йөрәгенә мүк үсәр ○ 6474 -МҮКЛӘК (6) ■ Мүкләк кәҗә мөгез сорыйм дип, колагыннан коры калган, ди ○ 3060 ● 31743176; 3223; 3293 -МҮКЛӘНӘ (1) ■ Күләгәдә таш та мүкләнә ○ 64 -МҮКЛӘНЕР (1) ■ Йөргән таш шомарыр, яткан таш мүкләнер ○ 122 -МҮКЛӘНСЕН (1) ■ Таш төшкән җирендә мүкләнсен ○ 172 -МҮКЛӘСЕ ( | 1) ■ Өй салуның ние бар, мүкләсе дә чутласы ○ 8324:1 -МҮКЛИСЕ (2) ■ Өй күтәрүнең ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; киндер сугуның ние бар, атасы -да кагасы ○ 8324 ● 13228 -МЫЕГЫ (1) ■ Мыегы җитмәгән сакалыннан урлар ○ 10295 -мыегы → сакал-мыегы -МЫЕГЫМ (1) ■ Түбән төкерсәм - сакалым бар, югары төкерсәм - мыегым бар ○ 10588 -МЫЕГЫН (1) ■ Хуҗасы кай якка мыегын борса, эте шул якка койрыгын борыр ○ 3537 -МЫЕК (6) ■ Мыек бөтереп кенә тамак туймый ○ 10296 ● 10300; 10301; 10358; 13531; 14546 -МЫЕККА (2) ■ Мыекка үпкәләп йөргәндә сакал чыкты ○ 10297 ● 12607 -МЫЕКЛЫ (1) ■ Алар нигә мыеклы да, без нигә кыеклы ○ 10322 -МЫЕКЧАН (1) ■ Адрес була кыекчаң, егет була мыекчан ○ 12817 -МЫЛТЫГЫ (1) ■ Яхшы аучының мылтыгы тутыкмый ○ 2025 -МЫЛТЫГЫҢНЫ (1) ■ Аю белән танышсаң, мылтыгыңны калдырма ○ 2074 -МЫЛТЫК (2) ■ Елга бер тапкыр корылмаган мылтык та ата, ди ○ 5567 ● 9193 -МЫЛТЫКНЫ (1) ■ Үзең кормаган мылтыкны атма ○ 5684 -МЫЛТЫКНЫҢ (2) ■ Кыска мылтыкның шартлавы яман ○ 5594 ● 5600 -МЫЛТЫКТАН (1) ■ Явыз тел мылтыктан куркынычрак ○ 15647 -МЫРАУЛЫЙ (1) ■ Эт кемгә өрә, мәче шуңарга мыраулый ○ 3599 -МЫРЛЫЙ (1) ■ Мәче уңайга сыпырсаң мырлый, кирегә сыпырсаң тырный ○ 3361 -МЫРЫЛДАРГА (1) ■ Атам юк ырылдарга, анам юк мырылдарга ○ 14463 -МЫСКАЛ (1) ■ Алыш-биреш мыскал белән ○ 8104 -МЫСКАЛГА (1) ■ Кыз кеше - мыскалга салынмаган ак ефәк ○ 12989 -МЫСКАЛЛАП (5) ■ Гәүһәрне мыскаллап үлчиләр ○ 282 ● 7866; 15173; 15200; 16039 -МЫСКАЛЫ (2) ■ Һәр эткә таш атсаң, ташның мыскалы мең алтын булыр ○ 3769 ● 6658 -МЫТЫ (1) ■ Бар чагында - бал да май, юк чагында - кыты да мыты ○ 7633 -МЫШ-МЫШ (1) ■ Мыш-мыш килеп сөйләгән кешедән өмет өз ○ 15943 -МЫШНАГАН (1) ■ Мышнаган - ничә кышны кышлаган ○ 15237 -МЫШНЫЙ (1) ■ Ялкау бер эш эшли белә - чалкан ятып мышный белә ○ 6566 -МЫШТЫМ (1) ■ Мыштым мәче майны күбрәк ашый ○ 3346 -МЫШЫК (3) ■ Күп йоклаган мышык тычкан тотмый ○ 3344 ● 3347; 3348 -МЫЯУ-МЫЯУ (1) ■ Мыяу-мыяу мәчем бар, колак кисәр кайчым бар ○ 10523 -НАДАН (31) ■ Акыллы дошман надан дустан яхшырак ○ 5287 ● 7513; 11438; 11451; 12110; -16467; 16543-16548; 16552; 16593; 16631-16639; 16682; 16683; 16698; 16824; 17024; 17026; -17055; 17067 -НАДАНГА (6) ■ Наданга сүз сөйләү ташка борчак бәрү белән бер ○ 15944 ● 16535; 16537; -16593; 16640; 16641 -НАДАНЛЫК (9) ■ Байлык белән акыл теләсә ни гаепне каплый, ярлылык белән наданлык аны -ачып ташлый ○ 7242 ● 15738; 16571; 16631; 16642-16646 -НАДАНЛЫКТАН (2) ■ Акылдан зур байлык, наданлыктан зур ярлылык, киңәштән зур таяныч -юк ○ 11421 ● 16510 -НАДАННАН (1) ■ Сараннан бүз сорама, наданнан сүз сорама ○ 11916 -НАДАННАРГА (1) ■ Галимнәргә иярсәң, атлас бишмәт киярсең; наданнарга иярсәң, көрән -чикмән киярсең ○ 16553 -НАДАННЫҢ (3) ■ Галимнең бер көне наданның бөтен гомеренә тора ○ 16551 ● 16647; 16648 -НАЗ (4) ■ Әр - битәр, әрдән дә бигрәк наз битәр ○ 11963 ● 12691; 12773; 15351 -НАЗАД (1) ■ Әҗәт - назад ○ 8196 -НАЗЛАНУ (1) ■ Ялыну - гашыйклар эше, назлану - кызлар сыйфаты ○ 12774 -НАЗЛАНЫП (1 | 1) ■ Бай белән кода булсаң, назланып мазаңны алыр ○ 7155:1 ● 16413 -НАЗЛАНЫР (1) ■ Уенчыга ялынсаң, өч көнгәчә назланыр ○ 16414 -НАЗЛЫ (3) ■ Нар дөя назлы була ○ 2926 ● 14128; 16358 -НАЗЛЫНЫҢ (1) ■ Көязнең кулы җитмәс, назлының эше бетмәс ○ 8806 -НАЗСЫЗ (1) ■ Гөл чәнечкесез булмас, гүзәл назсыз булмас ○ 10659 -НАЗЫ (2) ■ Бал кортының балы бар, балга хәтле назы бар ○ 4720 ● 13027 -НАМАЗ (14) ■ Акча өчен мулла да намаз боза ○ 7696 ● 16911; 16919 (2); 16920 (2); 16925 (2); -16927; 16928; 16930; 16932; 16940; 17046 -НАМАЗГА (4) ■ Киленен яратмаган каенана аш утыртканда намазга керешер ○ 14621 ● 16914; -16929; 17002 -НАМАЗ-НИЯТ (1) ■ Намаз-ният белмәдем - улым ул, кызым кыз ○ 16951 -НАМАЗНЫ (1) ■ Намаз эшне бетерер, эш намазны җетерер ○ 16928 -НАМАЗСЫЗГА (1) ■ Хаҗ бүләге - сакалсызга тарак, намазсызга - дисбе, исереккә - зәмзәм -○ 16943 -НАМАЗЫН (1) ■ Бер авылда мәзин күп - иртә намазын көн чыккач укыганнар ○ 16971 -НАМАЗЫҢНЫ (1) ■ Син алдасаң алдадың, мин дә сине алдадым: намазыңны - укыдым, тәһарә тем алмадым ○ 16933 -НАМУС (9 | 1) ■ Казанның өсте ачык булса, эткә намус ○ 3487 ● 11140; 11146; 11246; 11247; -11278; 12479; 12867; 13539; 13558:1 -НАМУСЛЫ (4) ■ Намуслы йөз ояла ○ 11248 ● 13565; 15390; 15945 -НАМУСНЫ (1) ■ Намусны су юа алмый ○ 11249 -НАМУССЫЗ (1) ■ Намуссыз ир - ишәк ○ 13566 -НАМУСТАН (1) ■ Куян үлеме камыштан, ир үлеме намустан ○ 13558 -НАМУСЫ (4) ■ Намусы таза кеше ишек шакудан курыкмый ○ 11250 ● 12181; 13474; 16894 -НАМУСЫМ (1) ■ Байлыгым булмаса, намусым бар ○ 11361 -НАМУСЫН (2) ■ Саран, базарга чыкса, намусын да сатачак ○ 11903 ● 12951 -НАМУСЫНА (1) ■ Чибәр кызның үлгәне - намусына тап төшкәне ○ 13043 -НАМУСЫНЫҢ (1) ■ Ир - намусының колы ○ 13501 -НАМУСЫҢНЫ (2) ■ Киемеңне - яңа чагында, намусыңны яшьтән сакла ○ 11165 ● 11251 -НАМЫҢ (1) ■ Яманлык белән намың чыкканчы яхшылык белән җаның чыксын ○ 11316 -НАН (1) ■ Ач җиһанда нан юк санар ○ 9556 -НАР (2) ■ Йөк авырын нар күтәрер ○ 2925 ● 2926 -НАРАТ (3) ■ Нарат - башыннан, имән - төбеннән корый ○ 1745 ● 1746; 1774 -НАРДАН (1) ■ Егылсаң нардан - әҗәлең әллә кайдан ○ 2924 -НАСОС (1) ■ Пожар беткәч насос кирәкми ○ 8486 -НАСЫЙБЫ (2) ■ Яңгыр явып җил иссә, ялчыларның насыйбы ○ 5976 ● 15794 -НАСЫЙП (2 | 1) ■ Кәсеп иткәнгә насыйп иткән ○ 6096 ● 7413; 9186:1 -НАХАК (1) ■ Хак булса да күрәсең, нахак булса да күрәсең ○ 14955 -НАХАКТАН (1) ■ Нахактан тиргәлгәнче хактан тиргәл ○ 12542 -НАЧАР (41 | 1) ■ Начар - йокыңны ачар ○ 601 ● 1320; 1427; 1428 (2); 1444; 1703:1; 2398; 2538; -2673; 4623; 5462; 5793; 5859 (2); 5860; 6361; 6951; 7065; 8278; 8698; 9391; 10713 (2); 11252; -12154-12157; 12321; 12395 (2); 12398; 12901; 13612; 13669 (2); 14642; 15238; 16510; 16744; -НАЧАРДАН (2) ■ Холкы начардан дуслары качар ○ 11303 ● 16744 -НАЧАРЛАРЫ (1) ■ Ат яхшысы - арканда, начарлары - тарханда ○ 2537 -НАЧАРЛАРЫН (1) ■ Яхшыларын бүреккә, начарларын чүбеккә ○ 12349 -НАЧАРЛЫГЫН (2) ■ Кияүнең начарлыгын кызыңнан күр, киленеңнең начарлыгын үзеңнән -күр ○ 13423 (2) -НАЧАРЛЫГЫҢНЫ (1) ■ Туксан тугыз яхшылыгыңны белмәсләр, бер начарлыгыңны белерләр -○ 12161 -НАЧАРЛЫКТАН (1) ■ Начарлыктан тыйган - әдәп, һәлак иткән - гадәт ○ 11253 -НАЧАРНЫ (3) ■ Начарны күрмәс борын яхшының кадере юк ○ 602 ● 9121; 12158 -НАЧАРРАК (1) ■ Күңел ярлылыгы кесә ярлылыгыннан начаррак ○ 11219 -НАЧАРЫ (1) ■ Тайның яхшысы атка иярер, атның начары тайга иярер ○ 2860 -НӘГЫШ (1) ■ "Җиңги чәнчә, мин тартам, мин дә нәгыш беләмен", - дип әйтте, ди, бер кыз -○ 13110 -НӘГЫШЛЕ (1) ■ Нәгышле кыз - ягышлы кыз ○ 13033 -нәзакәт → әдәп-нәзакәт -НӘЗЕК (2) ■ Нәзек сөяк түгел ул ○ 10842 ● 10871 -НӘКЪ (1) ■ Ул нәкъ усак утыны кебек: төтене күп, җылысы юк ○ 8577 -НӘКЫШ (2) ■ Килен белгән - бер нәкыш ○ 13354 ● 13865 -НӘЛӘТ (1) ■ Начар җитәкчедән яхшыга рәхмәт, яманга нәләт юк ○ 5860 -НӘНКӘ (1) ■ Мең нәнкә дә бер әнкәне алыштыра алмас ○ 14239 -НӘРСӘ (38) ■ Ак нәрсә кер күтәрми ○ 553 ● 561; 571; 603; 604 (2); 639; 659; 884; 2211; 4208; -7490; 7548; 7846 (2); 7847; 7943 (2); 7944; 7993 (2); 8725; 8785; 9571; 10649; 11222; 12325; -12453; 12701; 14272; 15071 (2); 15479 (2); 15546; 15844; 17006 (2) -НӘРСӘГӘ (4) ■ Нәрсәнең төсе янындагы нәрсәгә күчә, ди ○ 610 ● 3637; 15284; 15398 -НӘРСӘДӘ (1) ■ Кем кайгысы нәрсәдә, корчаңгының - мунчада ○ 15226 -НӘРСӘДӘН (1) ■ Әҗәлеңне нәрсәдән табачагың маңгаеңа язылмаган ○ 15400 -НӘРСӘЛЕГЕ (1) ■ Нәрсәнең нәрсәлеге эш иткәндә беленер ○ 607 -НӘРСӘНЕ (7) ■ Су һәр нәрсәне агарта, йөз карасын агарта алмый ○ 439 ● 569; 5256; 7945; -10468; 11204; 12329 -НӘРСӘНЕҢ (15) ■ Нәрсәнең исеме җисеменә муафыйк булсын ○ 605 ● 606-610; 1027; 7549; -7550; 7629; 8016; 8017; 9415; 9994; 15034 -НӘРСӘҢ (2) ■ Куйган нәрсәң булмаса, алыр нәрсәң дә булмас ○ 8170 (2) -НӘРСӘСЕ (1 | 1) ■ Ай күрде, кояш алды - безгә нәрсәсе калды? ○ 87 ● 8324:2 -НӘСЕЛ (3) ■ Начар токымнан яхшы нәсел көтмә ○ 2398 ● 14336; 14497 -НӘСЕЛГӘ (2) ■ Нәсел - нәселгә, тилчә - тамырга ○ 14497 ● 16601 -НӘСЕЛДӘ (2) ■ Тирән нәселдә тинтәк бар, калын нәселдә карак бар ○ 14505 (2) -НӘСЕЛЕ (3) ■ Егетләрнең асылы - арысланнар нәселе ○ 12874 ● 14470 (2) -НӘСЕЛЕН (1) ■ Үзе булган егетнең нәселен сорама ○ 12921 -НӘСЕЛЕНӘ (2) ■ Бакма асылына, бак нәселенә ○ 14478 ● 14489 -НӘСЕЛЕҢ (2) ■ Туганыңнан бизмә, нәселең корыр ○ 14523 ● 14637 -НӘСЕЛЛЕНЕҢ (1) ■ Нәселленең сүзе өскә чыгар ○ 14498 -НӘСЕЛНЕҢ (2) ■ Безнең нәселнең күзе яшел ○ 14534 ● 16601 -НӘСЕЛСЕЗГӘ (1) ■ Нәселсезгә сер сөйләмә ○ 14499 -НӘСТӘ (1) ■ Кемгә нәстә, кәҗәгә кәбестә ○ 3011 -НӘҮРӘПКӘ (1) ■ Ачкүз өйдә утырыр, күңеле нәүрәпкә төшеп менәр ○ 9566 -НӘФЕС (7) ■ Нәфес тезгене - акыл кулында ○ 11617 ● 11800; 11878; 11881-11884 -НӘФЕСЕ (4) ■ Канәгатьсезнең нәфесе тавык алачыгы кебек ○ 11845 ● 11853; 11974; 15005 -НӘФЕСЕН (3) ■ Этнең акылсызы коймакка нәфесен сузар ○ 3713 ● 11838; 11943 -НӘФЕСЕНЕҢ (1) ■ Нәфесенең башын япмаган ○ 11975 -НӘФЕСНЕ (1) ■ Нәфесне тыя алсаң, нәфес юаш ○ 11884 -НӘФЕСНЕҢ (3) ■ Акылның кулы нәфеснең тезгенен тотар ○ 11474 ● 11885; 11886 -НӘФИС (1) ■ Нәфеснең алды нәфис, арты фахиш ○ 11885 -НӘФСЕ (1) ■ Бай кешедә нәфсе көчле була ○ 7175 -НЕ (2) ■ Туп-турыдан туп пошел, кәкерегә не ходи ○ 6900 ● 14564 -НЕРГӘСЕ (1) ■ Бирнәсе булмаса, нергәсе дә булмый ○ 13265 -НЕФТЬ (1) ■ Көч түкми нефть чыкмый ○ 292 -НЕЧКӘ (11) ■ Тимер нечкә җирдән сына ○ 299 ● 623; 6300; 7082; 8683; 8699; 8723; 9956; -10812 (2); 10841 -НЕЧКӘРТСӘҢ (1) ■ Кылны артык нечкәртсәң өзелә ○ 2371 -НИ (187 | 3) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 ● 63; 164; -209; 270; 374 (2); 407; 481; 678 (2); 737 (2); 776 (2); 879; 901; 929 (2); 1068; 1089; 1222 (2); -1353; 1429; 1754; 1872; 1892; 1908; 1944; 2324; 2330; 2331; 2888 (2); 2978 (2); 3021; 3377; -3380; 3840, :2, :3; 3845; 3975; 3976; 4066; 4390 (2); 4405, :1; 4595; 4826 (2); 4864; 4943; 5120; -5157 (2); 5220; 5262 (2); 5486 (2); 5561; 5797; 5864; 5914; 5990 (2); 6113 (2); 6114; 6221; 6360; -6677 (2); 6800; 7199; 7242; 7250 (2); 7319; 7532; 7595; 7725; 8025; 8055; 8160; 8189; 8281; -8827; 8994; 9029; 9147; 9233; 9482 (2); 9483 (2); 9540; 9568 (2); 9597; 9640 (2); 9677; 9834 (2); -9910; 9949; 9954; 9989; 10266; 10345; 10359 (2); 10376; 10443; 10458; 10465; 10539; 10775; -11147; 11151; 11209; 11409; 11434; 11628; 11665; 11681 (2); 11770 (3); 11771 (4); 11868 (2); -12020; 12541; 12696; 12925; 13047 (2); 13214; 13727; 13750 (2); 13840; 13995 (2); 14089; 14090; -14171; 14466 (2); 14625; 14860; 14993; 14998; 15142; 15331; 15484; 15490; 15500; 15515; -15536; 15549; 15713; 15792; 15957; 16099; 16456 (2); 16479; 16620; 16824; 16887 (2); 16899; -17010; 17013; 17024; 17041; 17057; 17084 (2) -НИБАР (1) ■ Нибар ут минем өскә ○ 8568 -НИБУЧ (1) ■ "Чыкмый, чыкмый дип әйтәсең, чеметеп-чеметеп саласың, сал бер уч, чыгармын -нибуч!" - дип әйтте, ди, чәй ○ 9368 -НИГӘ (7) ■ Батыр: "Дошман күрдем", - ди, куркак: "Нигә тудым", - ди ○ 5545 ● 5778; 8114; -8991; 10322 (2); 16649 -НИГЕЗДӘН (1) ■ Өйне салганда нигездән башла, сүткәндә - түбәдән ○ 8341 -НИГЕЗЕ (3) ■ Ашлык - хуҗалыкның нигезе ○ 1378 ● 15295 (2) -НИГЕЗЕН (3) ■ Нигезен кыек салсаң, түбәсен Тимерказык йолдызына хәтле меңгерсәң дә кыек -булыр ○ 8279 ● 8340; 14167 -НИГЕЗЕНДӘ (1) ■ Өйнең җылысы нигезендә ○ 8343 -НИГЕЗЕҢ (1) ■ Нигезең нык булса, җаның тыныч булыр ○ 8280 -НИДӘН (2) ■ Айгырны нидән салсаң, атны шуннан алырсың ○ 2760 ● 6014 -НИЕ (9 | 1) ■ Киндер сугуның ние бар, атасы да кагасы ○ 1551 ● 3212; 6171; 8324 (2), :1; 8326; -13228 (2); 15299 -НИЕН (1) ■ Барның биргәнен алырсың, юкның ниен алырсың ○ 7578 -НИК (6) ■ Үгез гомере буе сабан сөрә, ник сөргәнен белми ○ 3303 ● 3618; 9505; 14101; 14960; -НИКАДӘР (6) ■ Коры җиргә никадәр су сипсәң дә, юеш булмас ○ 128 ● 2298; 7941; 8895; 8982; -НИКАХ (1) ■ Никах хөкеме - олы хөкем ○ 13280 -НИКЯХ (1) ■ Әҗәл белән никях - каш арасында ○ 15393 -НИКЯХЫ (1) ■ Хәерле булсын Хәмидәнең никяхы ○ 13338 -НИЛӘР (1) ■ Үлмәсәң, әллә ниләр күрерсең ○ 15453 -НИНДИ (23) ■ Нинди җилләр ташлады? ○ 1223 ● 1487; 1651; 2377; 2832; 2941; 3266; 3820; 5164; -5404; 6784; 6807; 8258; 8300; 8315; 8840; 9919; 10767; 13283; 13349; 14064; 14612; 17053 -НИСЕ (4) ■ Игенле байның исе бар, игенсез байның нисе бар ○ 1402 ● 9269; 12390; 13533 -НИХӘТЛЕ (7) ■ Тау нихәтле биек булса да, кичүе булыр ○ 159 ● 1096; 3619; 6814; 7085; 8761; -НИЧАВА (1) ■ "Ничава" дисәң, бернәрсә булмый ○ 16286 -НИЧАКЛЫ (1) ■ Үрдәк, ничаклы ыспайланса да, аккош була алмый ○ 4423 -НИЧӘ (13) ■ Ничә җәйләр, ничә кышлар ○ 1053 (2) ● 2011; 2200; 4544; 4795; 7034; 7596 (2); -8044; 8045; 15237; 16287 -НИЧӘҮСЕҢ (1) ■ Өй эчендә ничәүсең, бер-береңә мичәүсең ○ 8328 -НИЧЕК (17) ■ Заманың ничек булса, бүркеңне шулай ки ○ 821 ● 1035; 1430; 1789; 1953; 2135; -3818; 4894; 6775; 7683; 8056; 8700; 9962; 13613; 14334; 14752; 16503 -НИЧУ (1) ■ Киттек әйдә Чиләбегә, ничу монда чиләнергә ○ 5269 -НИШЛӘ (1) ■ Телең белән теләсәң нишлә, кулың белән уйнама ○ 15599 -НИШЛӘГӘННЕ (1) ■ Уң кулың нишләгәнне сулың белсен ○ 10969 -НИШЛӘР (2) ■ Шундый-шундый эшләр, тора-бара нишләр ○ 6314 ● 6512 -НИШЛӘРСЕҢ (4) ■ Теккәнне сүтәрсең, кискәнне нишләрсең ○ 8707 ● 13645; 13800 (2) -НИШЛӘСЕН (3) ■ Төлке белгән хәйләгә куян да оста, тик нишләсен: койрыгы кыска ○ 2270 -● 7852 (2) -НИШЛӘТ (1) ■ Әдрәс бишмәт, теләсә нишләт ○ 8990 -НИШЛӘТСӘҢ (1) ■ Нишләтсәң дә, ике җирдә ике дүрт була ○ 7942 -НИШЛӘТСЕН (2) ■ Чыландык та киптердек, яңгыр безне нишләтсен ○ 1230 ● 16782 -НИЯЗЫ (1) ■ Көн буран дип көенмә, аязы булыр соңында; мулла килде дип сөенмә, ниязы булыр соңында ○ 17005 -НИЯТ (2) ■ Аз аш, күп ният ○ 9095 ● 11319 -ният → намаз-ният -НИЯТЕ (2) ■ Нияте яман кешенең казаны тишек була ○ 11254 ● 16828 -НИЯТЕҢ (1) ■ Кулыңнан яхшы эш килмәсә, күңелеңдә ниятең яхшы булсын ○ 12145 -НИЯТЛӘГӘНДӘ (1) ■ "Сатсам саттым, сатмасам алдым-кайттым, аллаһе әкбар", - дип әйтте, -ди, бер сатучы мулла намаз ниятләгәндә ○ 16932 -НИЯТТӘН (1) ■ Тәмугны да яхшы нияттән корганнар, ди ○ 16905 -НОКРАТНЫҢ (2) ■ Нократның бер ташы көмеш, берсе бакыр ○ 418 ● 7799 -НОРМАСЫ (1) ■ Егет җилле, чикмәне билле, формасы бар да, нормасы юк ○ 12931 -НОЯБРЬ (1) ■ Октябрь кара бия, ноябрь ала бия ○ 928 -НӨКТӘСЕ (1) ■ "Эһем" дигән буш булмас, бардыр аның нөктәсе ○ 16138 -НӨРКИНЕКЕ (1) ■ Нөркинеке бер көй ○ 5274 -НУЖА (8) ■ Ирләрнең нужа камытын салдырырга ярамый ○ 13536 ● 13875; 14788; 14938 (2); -14939-14941 -НУЖАГА (1) ■ Егетнең яхшысы төрле нужага ярый ○ 12883 -НУЖАЛАР (2) ■ Яшь чактагы нужалар уйнап-көлеп узалар, карт чактагы нужалар елап-сыктап -узалар ○ 15112 (2) -НУЖАСЫЗ (1) ■ Агачсыз урман юк, нужасыз дөнья юк ○ 14779 -НУКТА (4) ■ Атның башын нукта кисәр ○ 2570 ● 2727; 2863; 12937 -НУКТАДА ( | 1) ■ Авызың үпкәдә булса, кулың нуктада булсын ○ 12409:1 -НУКТАСЫ (2) ■ Телләнең тезгене юк, нократның нуктасы юк ○ 7799 ● 17044 -НУКТАСЫН ( | 1) ■ Атың югалса, нуктасын ташлап кач ○ 2621:2 -НУР (9) ■ Кояш йолдызлардан нур алмый ○ 37 ● 8835; 9699; 10655 (2); 13016; 13852; 16540; 16571 -НУРЛЫ (1) ■ Кызлы йорт - нурлы йорт ○ 13013 -НУРЛЫЙ (1) ■ Һаваны - йолдыз, ирләрне - сакал, хатын-кызны чәч нурлый ○ 10320 -НУРМЫ (1) ■ Үзе фурмы, үзе нурмы - ашыйсың да бетерәсең ○ 9793 -НУРНЫ (1) ■ Ай нурны кояштан ала ○ 8 -НУРСЫЗ (1) ■ Ирсез тормыш - нурсыз тормыш ○ 13550 -НУРЫ (7) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 62; 318; 3548; 10386; -10392; 11475 -НУХ (1) ■ Нух пәйгамбәр заманыннан ○ 1054 -НЫГРАК (6) ■ Агач, җимеше күп булган саен, ныграк иелер ○ 1781 ● 2245; 2848; 3612; 7756; -НЫГЫГАН (1) ■ Эшләп үскән - ныгыган, эшләмичә кем уңган ○ 6230 -НЫГЫЙ (1) ■ Бөркетнең канаты очканда ныгый ○ 3922 -НЫГЫНА (1) ■ Агачның биегенә, имәннең ныгына асылын ○ 1667 -НЫГЫР (1) ■ Чабатаны катласаң ныгыр, сүзне катласаң сүтелер ○ 16128 -НЫГЫТ (1) ■ Өйне сала башлаганчы нигезен ныгыт ○ 8340 -НЫГЫТМЫЙЛАР (1) ■ Ат урлангач абзар ныгытмыйлар ○ 2523 -НЫК (22) ■ Тамыры нык агач давылдан курыкмас ○ 1699 ● 1701; 2858; 3176; 4970; 5181; 8280; -8420; 8701; 8713; 9050; 9192; 9608; 10871; 10903; 11643; 11684 (2); 12738; 15265 (2); 15946 -НЫКЛЫГЫ (1) ■ Көймәнең ныклыгы давыл чыккач беленә ○ 7054 -НЫКНЫҢ (1) ■ Иле ныкның биле нык ○ 4970 -ОЕГАННЫҢ (1) ■ Ике кыйблага оеганның иманы булмас ○ 16821 -ОЕГЫҢНЫ (1) ■ Оегыңны карап ки: эчендә чаян ятмасын ○ 9054 -ОЕК (1) ■ Хәстәрленең оек башы да астарлы ○ 11942 -ОЕМЫЙ (1) ■ Заманага оемый хәлең юк ○ 815 -ОЕР (2) ■ Тимерче күмерчегә оер ○ 309 ● 10798 -ОЕТКЫ (1) ■ Камырга - чүпрә, катыкка - оеткы ○ 9259 -ОЕТКЫСЫ (1) ■ Катык түгелсә, оеткысы калыр, әйрән түгелсә, нисе калыр ○ 9269 -ОЕШМА (1) ■ Учетсыз оешма - ишексез өй ○ 7989 -ОҖМАХ (5) ■ Кош читлектән кая очса да, бар җир дә аңа оҗмах күренер ○ 3848 ● 4561; 13640; -13752; 16727 -ОҖМАХКА (5) ■ Ишәккә: "Сине оҗмахка кертәбез", - дигәннәр икән, ишәк: "Анда шайтан -таягы бармы соң?" - дип сораган, ди ○ 2979 ● 5213; 16896; 16901; 16904 -ОҖМАХЛЫ (1) ■ Үзем күптән оҗмахлы, күршем өчен кайгырам ○ 5281 -ОҖМАХТАН (1) ■ Кәҗәгә дигән таяк оҗмахтан чыккан ○ 3044 -ОЗАЕР ( | 1) ■ Тимер булса, кыска кис, агач булса, озын кис: суга-суга озаер, юна-юна кыскарыр -○ 1879:1 -ОЗАЙГАЧ (1) ■ Бәрәңге төн озайгач үсә ○ 1597 -ОЗАЙМЫЙ (1) ■ Көн озаймый, төн кыскармас ○ 900 -ОЗАЙТА (1) ■ Аракы сүзне озайта, гомерне кыскарта ○ 9809 -ОЗАЙТЫР (1) ■ Төягә ут кирәк булса, муенын озайтыр ○ 2938 -ОЗАК (15) ■ Каюлы агач озак чыдый ○ 1689 ● 1698; 1707; 3834; 4074; 6961; 8699; 9310-9312; -9916; 14036; 14712; 15063; 15325 -ОЗАККА (4) ■ Этнең үпкәсе озакка бармас ○ 3737 ● 6115; 12125; 16427 -ОЗАКЛАМЫЙ (1) ■ Ятыр корсак ятыр, озакламый таң атыр ○ 9742 -ОЗАНЛЫ (1) ■ Озанлы җир - үләнле җир ○ 4046 -ОЗАТА (2) ■ Җәй кунак - Симән көне озата ○ 1009 ● 16303 -ОЗАТАЛАР (2) ■ Киемеңә карап каршы алалар, акылыңа карап озаталар ○ 8793 ● 11599 -ОЗАТТЫК (1) ■ Кунакны озаттык, инде ашарга утырыйк ○ 10214 -ОЗАТЫП (1) ■ Каршы алу, озатып калу - кунакның бер хөрмәте ○ 10073 -ОЗАЯ (1) ■ Пычак белән уйнама, пычак озая, диләр ○ 9947 -ОЗЫН (62 | 1) ■ Озын түмгәк чана аудара ○ 146 ● 611; 612; 752; 862; 880; 950; 1747; 1879, :1; -3494; 3767; 5068; 5144; 5263; 5800; 5879; 6578; 6725; 7110; 8048; 8465; 8654; 8993; 10143; -10361; 10456; 10792; 10979; 11606; 11736; 13412; 13448; 13591 (2); 13666 (2); 14552; 14575; -14942; 15459; 15508-15510; 15602-15604; 15635; 15690; 15691; 15837; 15947; 15948; 16032; -16129 (2); 16152 (2); 16181 (2); 16419; 17048 (2) -ОЗЫННЫКЫ (1) ■ Озынныкы еракта, кысканыкы йөрәктә ○ 10793 -ОЗЫННЫҢ (2) ■ Озынның бөгеләсе килми, кысканың үреләсе килми ○ 10794 ● 15586 -ОЗЫНСЫЗ (1) ■ Озынсыз кыска булмас ○ 613 -ОЗЫНЫ (3) ■ Телнең озыны яучыга кирәк ○ 13204 ● 15618; 15787 -ОЙЫЙ (1) ■ Йокы кәрчемә кебек: биш сәгать эчендә ойый, алты сәгатьтә ачый ○ 6650 -ОКТЯБРЬ (2) ■ Октябрь кара бия, ноябрь ала бия ○ 928 ● 929 -ОЛАВЫ (1) ■ Алдында пылавы, йөрергә олавы ○ 9422 -ОЛАЙГАЧ (2) ■ Бала чакта олылардан курыксаң, олайгач балалардан куркас��ң ○ 15016 ● 15074 -ОЛАКСА (1) ■ Эт олакса - төнгә таба ○ 3620 -ОЛАН (13) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 ● 5830; 6537; 12993; -13440; 13953 (3); 14037-14039; 14070; 14366 -ОЛАНЧЫКНЫҢ (1) ■ Оланчыкның эше болганчык ○ 14040 -ОЛАНЫҢ (1) ■ Хатын алсаң баштан тый, оланың булса яшьтән тый ○ 13215 -ОЛАУ (3) ■ Йөрү - олау, ашау - пылау ○ 6889 ● 8045; 16116 -ОЛАУНЫҢ (1) ■ Арткы олауның йөге авыр була ○ 6732 -ОЛАУЧЫДА (1) ■ Төяүчедә дүрт кесә, олаучыда биш кесә ○ 6822 -ОЛАЧЫКТА (1) ■ Тар җирдә тана башы, олачыкта бозау башы ○ 3282 -ОЛГАЙГАНЧЫ (1) ■ Олылар сүзен тотмасаң, олгайганчы игелек күрмәссең ○ 15087 -ОЛТАН (8) ■ Кеше йортында йөреп солтан булганчы, үз йортыңда йөреп олтан бул ○ 5010 -● 7523; 9080; 9087; 11157; 11326; 11943; 13096 -ОЛТАНЫМ (1) ■ Падишаһым, солтаным, иске чабата олтаным ○ 5994 -ОЛТЫРАГЫНА (1) ■ Олтырагына да тормау ○ 9083 -ОЛТЫРАГЫҢ (1) ■ Олтырагың булып хезмәт итәрмен ○ 9084 -ОЛТЫРАК (1) ■ Өлтерәк ир олтырак булыр ○ 13579 -ОЛЫ (80 | 2) ■ Олы ташны кече таш белән оралар ○ 147 ● 1295; 1605 (2); 1618; 1916:1; 2657; -2674; 3812; 3815; 3863; 4009; 4502; 4930; 5601; 5604; 5606; 5689; 6294; 6494; 6712; 6808; -6818; 6894; 6926; 7066; 7343; 8151; 8281; 8363; 8483; 8663; 9142; 9313; 9438; 9564; 9943-9945; -10181 (2); 10298; 10572 (2); 10795; 10935; 11325 (2); 11351 (2); 11360; 11618; 12166:2; 13280; -13384; 13385; 14029 (2); 14158; 14301 (2); 14375; 14567; 14575; 14578; 15082; 15083; 15084 (2); -15085; 15131; 15148; 15615; 15666; 15764; 15949; 15950 (2); 15951; 15952; 16480; 16668 -ОЛЫГА (1) ■ Үзеңнән олыга барма, үзеңнән кечегә калма ○ 13245 -ОЛЫГАЙГАНЧЫ (1) ■ Инә сүзен тотмаган олыгайганчы игелек күрмәгән ○ 14235 -ОЛЫДАН (1) ■ Үзеңнән олыдан сабак ал ○ 15139 -ОЛЫЛАР (3) ■ Бала тел ачканда олылар аңа иярә ○ 13946 ● 15086; 15087 -ОЛЫЛАРГА (1) ■ Олыларга хөрмәт кыл, кечеләргә шәфкать кыл ○ 15088 -ОЛЫЛАРДАН (1) ■ Бала чакта олылардан курыксаң, олайгач балалардан куркасың ○ 15016 -ОЛЫЛАРЛАР (1) ■ Олыласаң олыны, олыларлар үзеңне ○ 15089 -ОЛЫЛАРНЫҢ (1) ■ Кечкенә чагында олыларның сүзен тотмаган - олайгач игелек күрмәгән -○ 15074 -ОЛЫЛАСАҢ (1) ■ Олыласаң олыны, олыларлар үзеңне ○ 15089 -ОЛЫЛЫГЫҢ (1) ■ Олылыгың арткан саен кечелегең артсын ○ 15090 -ОЛЫЛЫК (4) ■ Олылык зур эшләр булдыру белән генә табыла ○ 11255 ● 11256; 11257; 11619 -ОЛЫНЫ (1) ■ Олыласаң олыны, олыларлар үзеңне ○ 15089 -ОЛЫНЫКЫН (1) ■ Бер олыныкын, бер кеченекен тыңла ○ 15020 -ОЛЫНЫҢ (2) ■ Яшьнең олы булмагы - сүзеннән, олының кече булмагы - үзеннән ○ 15131 -● 15795 -ОЛЫРАК (2) ■ Мәкаль сакалдан олырак ○ 16390 ● 16458 -ОЛЫС (1) ■ Ил - башсыз булмас, олыс - хансыз булмас ○ 5803 -ОЛЫСЫ-КЕЧЕСЕ (1) ■ Ахмакның олысы-кечесе юк ○ 11522 -ОЛЫСЫНДА (1) ■ Кечесендә әдәп юк, олысында белек юк ○ 11376 -ОМТЫЛ (1) ■ Атаң булса да кол, син иреккә омтыл ○ 5730 -ОМТЫЛА (2) ■ Балык тирәнгә омтыла, кошлар биеккә оча ○ 4455 ● 16639 -ОМТЫЛГАН (3) ■ Омтылган ирешер, омтылмаган черәшер ○ 11258 ● 11496 (2) -ОМТЫЛМАГАН (1) ■ Омтылган ирешер, омтылмаган черәшер ○ 11258 -ОН (14) ■ Тегермән ташына эләккән он булыр ○ 1446 ● 1450; 2407; 5944; 7278; 8057; 9341; 9385; -9426; 9482; 9903; 9955; 14565; 15598 -ОНГА (1) ■ Күршегә, онга кермәсәң дә, көлгә керерсең ○ 5198 -ОННЫ (1) ■ Бай бул, тегермән сал, онны сатып ал ○ 7518 -ОНСЫЗ (1) ■ Тегермән ташыннан курыксаң, онсыз утыр ○ 1447 -ОН-ТОЗ (1) ■ Он-тоз өйдә, иләк-чүмеч чө��дә ○ 9484 -ОНЫ (2) ■ Оны булса, мае булмый, мае булса, балы булмый ○ 9314 ● 9485 -ОНЫГЫНЫҢ ( | 1) ■ Бабасы яшел җимеш ашаганга оныгының теше камашкан ○ 14288:1 -ОНЫГЫҢ (1) ■ Яшең алтмышка җиткәндә алты яшьлек оныгың булсын ○ 15101 -ОНЫН (3 | 2) ■ Хәерчегә җил каршы: арттан онын туздыра, алдан тезен туңдыра ○ 5949 -● 13698 (2), :1 (2) -ОНЫҢ (2) ■ Ачлыктан запас оның булсын, салкыннан запас туның булсын ○ 8888 ● 13657 -ОНЫТ (2) ■ Һавада болыт, син аны оныт ○ 1246 ● 12354 -ОНЫТА (2) ■ Борчак үз кузагын оныта ○ 1547 ● 9398 -ОНЫТКАН (6 | 1) ■ Эт язга чыксам, сөяктән сарай салырмын дигән, җәйгә чыккач оныткан, ди -○ 3644:2 ● 3977; 3979; 4075; 5700; 12626; 14342 -ОНЫТКАННЫҢ (1) ■ Дусларын онытканның үзен дә онытырлар ○ 5387 -ОНЫТМА (13 | 2) ■ Диңгезгә барсаң, бүрегеңне онытма ○ 366 ● 367; 984; 5564 (2); 5636; 8259; -8669; 9553, :1, :2; 9687; 12372; 16376; 17065 -ОНЫТМАК (1) ■ Яманнарның билгесе - кинә тотмак, яхшыларның билгесе - сүз онытмак -○ 12272 -ОНЫТМАС (10) ■ Мал торган җирен онытмас ○ 2388 ● 4667; 5038; 5094; 8134; 12138; 14366 (2); -14373 (2) -ОНЫТМАССЫҢ (1) ■ Әйтер идем бер сүз, онытмассың көзсез ○ 16321 -ОНЫТМЫЙ (4) ■ Куян тозакны онытса да, тозак куянны онытмый ○ 2258 ● 3453; 12374; 17015 -ОНЫТСА (1) ■ Куян тозакны онытса да, тозак куянны онытмый ○ 2258 -ОНЫТТЫК (1) ■ Өйрәндек чәй эчәргә, оныттык җеп эрләргә ○ 9515 -ОНЫТЧАК (1) ■ Онытчак бүркен югалтыр, куркак башын югалтыр ○ 11259 -ОНЫТЫЛА (1) ■ Сүз онытыла, язма онытылмый ○ 16652 -ОНЫТЫЛМАС (5) ■ Аерылмас дустыңа онытылмас сүз әйтмә ○ 5285 ● 12100; 12489; 12508; -ОНЫТЫЛМЫЙ (1) ■ Сүз онытыла, язма онытылмый ○ 16652 -ОНЫТЫЛЫР (2) ■ Гаеп онытылыр, сабагы онытылмас ○ 12489 ● 16603 -ОНЫТЫР (8) ■ Ишәк җиде төрле йөзә белсә дә, су янына килгәч, җидесен дә онытыр ○ 2973 -● 4148; 8134; 9541; 12138; 12677 (2); 17027 -ОНЫТЫРЛАР (1) ■ Дусларын онытканның үзен дә онытырлар ○ 5387 -ОР (4) ■ Кул тигәндә ор да сук ○ 5588 ● 5605 (2); 16206 -ОРА (5) ■ Тора-тора да, тагын бер китереп ора ○ 1142 ● 5606-5608; 5647 -ОРАЛАР (1) ■ Олы ташны кече таш белән оралар ○ 147 -ОРАТОР (2) ■ Булган оратор мең авызны каратыр, булмаган оратор болгатыр да таратыр ○ 15476 (2) -ОРГАН (1) ■ Аяп орган авыртмас ○ 5542 -ОРГАНГА (1) ■ Балга органга - бер өлеш, "Һуп!" дигәнгә - ике өлеш ○ 8106 -ОРГАННЫ (1) ■ Ходай органны пәйгамбәр таягы белән төртә, ди ○ 16874 -ОРГАННЫҢ (1) ■ Баш органның муены сынмас ○ 10246 -ОРГАНЧЫ (2) ■ Башлыкка баш органчы, ике кулыңа башыр ○ 5749 ● 16206 -ОРГАНЫ (2) ■ Алтынчының бер органы - тимерченең мең органы ○ 265 (2) -ОРГАЧ (1) ■ Уңнан-сулдан балта оргач, агач ничек аумасын ○ 1953 -ОРДЫ (1) ■ Орды бүрене койрыкка ○ 2217 -ОРЕНБУР-КАРГАЛЫ (1) ■ Оренбур-Каргалы - бар да тимер арбалы ○ 5273 -ОРЛЫГЫ (5) ■ Алабута орлыгы булганчы солының саламы бул ○ 1256 ● 1363; 5013; 5275; 9190 -ОРЛЫГЫН (1) ■ Орлыгын ашаган кеше - өметен ашаган кеше ○ 1432 -ОРЛЫК (11) ■ Игенче орлык чәчә - җирдән ризык юлын ача ○ 1406 ● 1431; 1444 (2); 1465; 1469; -1472; 1593; 3972; 9472; 15910 -ОРЛЫКНЫҢ (1) ■ Яхшы орлыкның игене дә яхшы булыр ○ 1471 -ОРМА (1) ■ Ачык йозакка ачкыч орма ○ 8233 -ОРМАС (1) ■ Олы ташка тотынган ормас ○ 5604 -ОРМЫЙ (1) ■ Тик тормый, бик ормый ○ 6307 -ОРМЫШ (2) ■ Ялгыз тормыш - шайтан ормыш ○ 5103 ● 14748 -ОРСА (1) ■ Күпчелек әз орса да үтерә, әз бирсә дә тутыра ○ 5037 -ОРСАҢ (3) ■ Орсаң, таштан ут чыга ○ 148 ● 10258; 14796 -ОРУ (1) ■ Ашны кире кагуга караганда таш белән ору артыграк ○ 9138 -ОРЧЫГЫ (2) ■ Кабасы кайда, орчыгы шунда ○ 8682 ● 11452 -ОРЧЫГЫМ (1) ■ Капка авызына кода килсә - кабам белән орчыгым, киявем белән кызым килсә -- казан белән турсыгым ○ 14617 -ОРЧЫК (1) ■ Карт бар өйдә кот бар, карчык бар өйдә орчык бар ○ 15038 -ОРЧЫК-КАБАМ (1) ■ Туем капкага җиткән, орчык-кабам кайда икән ○ 13333 -ОРЧЫК-КАБАҢНЫ (1) ■ Кодалар капка төбенә килеп җитте, орчык-кабаңны ал, кызым -○ 14631 -ОРЫЛГАН (2) ■ Олылар сүзен тотмаган - орылган да сугылган ○ 15086 ● 15952 -ОРЫМГА ( | 1) ■ Улы киткән Орымга, кызы киткән Кырымга ○ 14142:2 -ОРЫНГАН (1) ■ Күпер башында тәртә очлары орынган ○ 7109 -ОРЫНМЫЙ (1) ■ Тик торган агачка берәү дә килеп орынмый ○ 1700 -ОРЫНУ (1) ■ Тәртә башы белән орыну ○ 7120 -ОРЫНЧАК (1) ■ Орынчак атта ял юк ○ 2675 -ОРЫП (4) ■ Орып - мөгез чыкмый, торып - мөгез чыга ○ 2399 ● 5807; 14796; 16840 -ОРЫР (4) ■ Аккош, ярыннан калса, үзен таш кыяга орыр, имеш ○ 3901 ● 13407; 16288 (2) -ОРЫРГА (1) ■ Аллага тапшырсаң, муллага да баш орырга туры килә ○ 16845 -ОРЫСЫ (1) ■ Ора белмәгәннең орысы чыгар ○ 5608 -ОРЫШ (2) ■ Орыш бар җирдә ырыс тормый ○ 5609 ● 5626 -ОРЫШКА (2) ■ Күңеле яхшы - ашка, күңеле яман - орышка ○ 11229 ● 12328 -ОРЫШКАК (1) ■ Бар тырышкак, юк орышкак ○ 7552 -ОРЫШМЫЙ (1) ■ Орышмый аерылган елашып күрешер ○ 5041 -ОРЫШСА (2) ■ Киявең орышса, өеңнән чыгып кит; улың орышса, мич башына менеп утыр -○ 13410 (2) -ОРЫШТЫРЫР (1) ■ Барлык тырыштырыр, юклык орыштырыр ○ 7567 -ОРЫШУ (1) ■ Нәфес белән орышу дөнья белән сугышудан читенрәк ○ 11881 -ОРЫШЫШМА (1) ■ Көймәдә көймәче белән орышышма ○ 7051 -ОРЫШЫШМАС (1) ■ Исәпләшкән дуслар орышышмас ○ 5436 -ОСЛАН (2) ■ Ослан тавы күренә ○ 232 ● 233 -ОСТА (24) ■ Эш күп - күмер аз, оста күп - тимер аз ○ 334 ● 2270; 3034; 4040; 4750 (2); 5652; -6358 (2); 6362-6366; 6378; 6402; 6437 (2); 7946; 15953; 15954; 16161; 16506; 16541 -ОСТАБИКӘ (1) ■ Мулла хатыны, надан булса да, - остабикә ○ 17026 -ОСТАГА (1) ■ Эшчегә унбиш тиен, остага бер тәңкә ○ 5961 -ОСТАДАН (4) ■ Шәкерт эшне күп бозар, бер көн остадан узар ○ 6379 ● 6383; 6399; 6429 -ОСТАЗ (2) ■ Оста барда кулың тый, остаз барда телең тый ○ 6362 ● 16679 -ОСТАЛЫ (1) ■ Осталы ил узар ○ 6367 -ОСТАЛЫК (2) ■ Осталык - иң зур байлык ○ 6368 ● 15914 -ОСТАНЫҢ (5) ■ Арыслан - тешеннән, останың кулы - эшеннән ○ 6336 ● 6361; 6369; 6370; -ОСТАСЫ (3) ■ Балта үзе кисә алмый, балта остасы кисә ○ 1900 ● 6407; 9746 -ОСТАСЫННАН (1) ■ Эшне остасыннан өйрәнмәгән яхшы белмәс ○ 6391 -ОСТАСЫНЫҢ (3) ■ Балта остасының йомычкасы күп булыр, тимерченең акчасы күп булыр -○ 1893 ● 1894; 1895 -ОТ (1) ■ Унны тот, берне от ○ 7987 -ОТАЛМЫЙМ (1) ■ Иске көйләр белмим, яңаларын оталмыйм ○ 16453 -ОТТЫҢ (1) ■ Алдың - оттың, саттың - йоттың ○ 7848 -ОТЧЫГЫ (1) ■ Ашлыкның да отчыгы була ○ 1380 -ОТЫЛЫР (1) ■ Үз анасын яманлаган ят дошманга тотылыр; үз кешесен яманлаган ят дошманнан отылыр ○ 14245 -ОТЫП (2) ■ Эшләп алган - отып алган ○ 6223 ● 16368 -ОХШАГАН (1) ■ Атаң яхшы, анаң яхшы, кемгә охшаган син шакшы ○ 14465 -ОХШАМАСА (1) ■ Мал, ияс��нә охшамаса, харам булыр ○ 2383 -ОХШАМЫЙ (2) ■ Кулы эштән бушамый, эше эшкә охшамый ○ 6297 ● 14880 -ОХШАП (2) ■ Көн көнгә охшап тумас, көн саен кояш булмас ○ 897 ● 14355 -ОХШАР (9) ■ Мал иясенә охшар, имеш ○ 2384 ● 5921 (2); 7145 (2); 13947; 14345; 15059 (2) -ОХШАСА (1) ■ Ир бала - анасына, кыз бала атасына охшаса, бәхетле була, ди ○ 14444 -ОХШЫЙ (4) ■ Холыксыз кеше койрыксыз көймәгә охшый ○ 11305 ● 13099 (2); 14398 -ОХШЫЙМ (1) ■ Карга, казга охшыйм дип, ботын каерган ○ 3956 -ОЧ (2) ■ Тәвә кошы, "оч" дисәң - "мин тәвә", "йөк тарт" дисәң, "мин кош" ди икән ○ 4219 -● 12292 -ОЧА (16 | 1) ■ Милчәнең канаты зур да - оча алмый ○ 1426 ● 1485; 1525; 2327; 3835; 3840:1; -3880; 3884; 4002; 4087; 4455; 7655; 7676; 9549; 12263; 15782; 16000 -ОЧАЛМАГАН (1) ■ Очалмаган убыр өендәген убыр ○ 16745 -ОЧАЛМАС (3) ■ Йортта озак асралган кош мәңгегә очалмас ○ 3834 ● 4250; 4307 -ОЧАЛМАСА (1) ■ Лачыннан ни файда бар очалмаса ○ 4066 -ОЧАҢНЫ (1) ■ Берәүнең түшен җисәң, үзеңнең очаңны сайла ○ 9635 -ОЧАР (20) ■ Тулпар, аягы кызса, канатланып очар ○ 2803 ● 3825; 3842; 3867; 3879; 3899 (2); -3918 (2); 3929; 3940; 3961; 4238; 4239; 4403; 4432; 5693; 7471; 10493; 16597 -ОЧАРГА (2) ■ Очарга ирек бирмәсәң, яхшы карчыга да берни тотмас ○ 4032 ● 15146 -ОЧАРЫН (1) ■ Бала кош очарын белер, кунарын белмәс ○ 3826 -ОЧАСЫ (1) ■ Очасы кош ботакның очына кунар ○ 3868 -ОЧКАН (17) ■ Югары очкан түбән кунар ○ 706 ● 3866; 3873 (2); 3874; 3891; 4086; 4192; 4230 (2); -4782; 10624; 12023; 12792; 13318; 15122; 15723 -ОЧКАНДА (4 | 1) ■ Ояда ни күрсәң, очканда шуны күрерсең ○ 3840:2 ● 3845; 3922; 4023; 14828 -ОЧКАНЫ (1) ■ Чебен очканы ишетелерлек ○ 4853 -ОЧКАНЫНДА (1 | 1) ■ Кош баласы, оясында ни күрсә, очканында аны күргәй ○ 3840 ● 3840:3 -ОЧКЫН (2) ■ Очкын - төшкән җирен ягар ○ 8484 ● 8523 -ОЧКЫННАН (1) ■ Очкыннан пожар була ○ 8485 -ОЧКЫР (1) ■ Торымтайдан очкыр кош булмас, тургай ташлап каз алмас ○ 4218 -ОЧЛАДЫ (1) ■ Алла булып башлады, дуңгыз булып очлады ○ 2906 -ОЧЛАМАГАН (1) ■ Очлап чыккан - эшен бетергән, очламаган - көчен бетергән ○ 6116 -ОЧЛАНМАС (1) ■ Башланмаган эш очланмас ○ 6037 -ОЧЛАП (2) ■ Очлап чыккан - эшен бетергән, очламаган - көчен бетергән ○ 6116 ● 12194 -ОЧЛАРЫ (1) ■ Күпер башында тәртә очлары орынган ○ 7109 -ОЧЛЫ (3) ■ Яңа өйнең кандаласы очлы була, ди ○ 4831 ● 8720; 15545 -ОЧМА (2) ■ Яуга төшмим дип ярдан очма ○ 5672 ● 7604 -ОЧМАС (5 | 2) ■ Канаты бәйле кош очмас ○ 3836 ● 3860:1, :2; 3861; 4236; 6670; 16984 -ОЧМЫЙ (1) ■ Талпынган кош очмый калмас ○ 3870 -ОЧРАГАН (2) ■ Сайлаган - сазга, очраган - тазга ○ 12741 ● 16813 -ОЧРАГАНДА (2) ■ Эт очраганда таш булмый, таш очраганда эт булмый ○ 3621 (2) -ОЧРАМАСА (1) ■ Төлке өч ел арысланга очрамаса, арысланга әйләнә, ди ○ 2306 -ОЧРАР (4) ■ Ата алмаганга аң очрар ○ 2008 ● 6441; 6839 (2) -ОЧРАСАҢ (1) ■ Юлда тимерчегә очрасаң, сүзеңне урак-пычактан башларсың ○ 6939 -ОЧРАТМАС (1) ■ Ошатмаса очратмас ○ 12739 -ОЧРАШКАН (2) ■ Агач агач белән очрашкан, ди ○ 1645 ● 2277 -ОЧРАШЫРБЫЗ (1) ■ Базарда очрашкан куян тиреләре кебек очрашырбыз әле ○ 2277 -ОЧРЫЙ (2) ■ Балта да ботакка очрый ○ 1889 ● 16408 -ОЧСА (7 | 1) ■ Кош баласы, күп очса да, кунарга оя тапмас ○ 3839 ● 3848; 3975; 4080, :1; -4315 (2); 4424 -ОЧСАҢ (1) ■ Ярдан очсаң да, яуга бирелмә ○ 5659 -ОЧСЫЗ (7) ■ Очсыз алган тәмле ашамас ○ 7947 ● 7948; 7949; 8625; 8658; 8724; 16004 -ОЧСЫЗНЫҢ (2) ■ Очсызның арты тынычсыз ○ 7950 ● 7951 -ОЧТА (2) ■ Аргы очта туй бар дип, бирге очта биегән ○ 13331 (2) -ОЧТАН (1) ■ Икесе дә бер очтан кискән ○ 1986 -ОЧУ (2) ■ Кошларга иректә очу алтын читлектә торудан артыграк ○ 3853 ● 8572 -ОЧУЫННАН (1) ■ Карчыга очуыннан танулы ○ 4030 -ОЧЫ (13) ■ Эшнең очы - җаныңның тынычы ○ 6250 ● 6692 (2); 7082; 8681; 8711; 8735; 9244; -12387; 14713; 15674; 15956; 16611 -ОЧЫ-БАШЫ (1) ■ Эт эчәгесенең очы-башы булмас ○ 1336 -ОЧЫЛМЫЙ (1) ■ Бер канат белән очылмый ○ 3830 -ОЧЫН (2) ■ Йомгакның очын югалту ○ 8736 ● 15675 -ОЧЫНА (4) ■ Очасы кош ботакның очына кунар ○ 3868 ● 5144; 10329; 13531 -ОЧЫНГАН (2) ■ Телгә килсә очынган, эшкә килсә кычынган ○ 6303 ● 15678 -ОЧЫНДА (4) ■ Уен-уен унике, уен очында бер пике ○ 6686 ● 8752; 15274; 16587 -ОЧЫНМА (1) ■ Шатлык күрсәң очынма, кайгы күрсәң пошынма ○ 14961 -ОЧЫННАН (2) ■ Пычак очыннан сынар ○ 9950 ● 15003 -ОЧЫНЫП (1) ■ Карга чебеш ала, тавык очынып кала ○ 3980 -ОЧЫҢА ( | 1) ■ Яратмаган агачың, үлгәч, кабер баш очыңа үсәр ○ 1704:1 -ОЧЫҢДА (1) ■ Ай-һай телең, тел очыңда безең ○ 15662 -ОЧЫП (12) ■ Канатлы очып җитмәс җир, кайгаклы җитеп басмас җир ○ 226 ● 805; 3838; 3877; -3881; 3893; 3933; 4291; 7677; 7791; 10870; 15833 -ОЧЫРА (3) ■ Кошны канаты очыра ○ 3854 ● 5952; 10614 -ОЧЫРАЕМ (1) ■ Такта чәем - ачык чыраем, бөртек чәем - төртеп очыраем ○ 9494 -ОЧЫРМА ( | 1) ■ Һавадагы торнаны тотам дип, кулыңдагы чыпчыкны очырма ○ 4141:1 -ОЧЫРМАУ (1) ■ Өстеннән кош та очырмау ○ 3896 -ОЧЫРСАҢ (1) ■ Сүз чыпчык түгел, очырсаң тота алмассың ○ 16018 -ОЧЫРТМАСКА (1) ■ Очырырга җил көчле, очыртмаска ир көчле ○ 13564 -ОЧЫРУ (3) ■ Кабык сугып, чәүкә очыру ○ 1988 ● 4088; 8845 -ОЧЫРЫП (3) ■ Ай күргән, кояш алган, җил очырып киткән ○ 86 ● 3862; 8649 -ОЧЫРЫР (2) ■ Эт өрер, җил очырыр ○ 3667 ● 16984 -ОЧЫРЫРГА (1) ■ Очырырга җил көчле, очыртмаска ир көчле ○ 13564 -ОЧЫРЫРМЫН (1) ■ Көлеңне күккә очырырмын ○ 8563 -ОЧЫШЫННАН (1) ■ Карчыганың очышыннан, ир егетнең аяк басуыннан ○ 13555 -ОШАГАЧ (1) ■ Үз күңелеңә ошагач, кеше сүзенә карама ○ 12789 -ОШАК (2) ■ Ошак сөйләгәннең пычагы телендә ○ 15955 ● 15956 -ОШАКЧЫНЫҢ (1) ■ Ошакчының ошак сөйләми торса тел очы кычыта, ди ○ 15956 -ОШАМАСА (1) ■ Баланың анасына башка төше ошамаса, актыгында йокысы ошый ○ 14286 -ОШАМЫЙ (1) ■ Сүзе сүзгә ошамый, авызы сүздән бушамый ○ 16304 -ОШАСА (1) ■ Халыкка ошаса, тәкмәч ат ○ 5079 -ОШАСЫН (2) ■ Йөрешең илгә ошасын, сөйләгән сүзең миргә ошасын ○ 15876 (2) -ОШАТМАСА (1) ■ Ошатмаса очратмас ○ 12739 -ОШАТЫП (1) ■ Коллаучыга кыз ошатып булмас ○ 5841 -ОШЫЙ (4) ■ Ала карга гына ата-анасына ошый ○ 3932 ● 8615 (2); 14286 -ОЯ (9) ■ Кош баласы, күп очса да, кунарга оя тапмас ○ 3839 ● 3871; 3928; 4063; 4312; 11261; -11610; 13197; 14775 -ОЯГА (1) ■ Сыерчык, диңгез артына китсә дә, үзе туган ояга кайта ○ 4116 -ОЯДА ( | 1) ■ Ояда ни күрсәң, очканда шуны күрерсең ○ 3840:2 -ОЯЛА (7) ■ Ябалак оятыннан карчыга ояла ○ 4201 ● 10077 (2); 10530; 10546; 10669; 11248 -ОЯЛАМ (1) ■ Җитен: "Тырмага ияреп тишелеп чыгар идем дә, кешедән оялам", - дип әйтә, ди -○ 1574 -ОЯЛАР (1) ■ Авызыңны күккә ачма, карга оялар ○ 10542 -ОЯЛГАН (3) ■ Оялган кешенең азыгы тар ○ 11260 ● 11261; 11262 -ОЯЛГАННЫҢ (1) ■ Хатыныннан оялганның улы-кызы булмас ○ 13748 -ОЯЛГАНЫ (1) ■ Имән агачның иелгәне - сынганы, ир егетнең оялганы - үлгәне ○ 13459 -ОЯЛМАГАН (5) ■ Оялмаган боермаганны ашар ○ 9678 ● 11157; 11263; 11264; 16210 -ОЯЛМАС (2) ■ Төкәнмәс хәзинәм булганчы оялмас йөзем булсын ○ 11296 ● 16210 -ОЯЛСА (1) ■ Оялса - үз бите, биртелсә - үз биле ○ 11383 -ОЯЛСАҢ (1) ■ Оялсаң, ач калырсың ○ 11265 -ОЯЛТ (1) ■ Бирмәгәнне биреп оялт ○ 8124 -ОЯЛТЫП (1) ■ Явызлар куркытып буйсындырыр, изгеләр оялтып буйсындырыр ○ 12201 -ОЯЛЧАН (6) ■ Оялчан кешенең ризыгы тар була ○ 11266 ● 12190; 12902; 13034; 13885 (2) -ОЯЛЫ (1) ■ Ырулы ил - оялы каз ○ 5093 -ОЯЛЫЙ (2) ■ Чебенле җиргә черки оялый ○ 4816 ● 16798 -ОЯЛЫР (1) ■ Аз сүзле аз оялыр ○ 15744 -ОЯЛЫШ (1) ■ Оялыш - күздә, күрек - авызда ○ 11267 -ОЯМ (1) ■ "Алтын оям, үз җирем!" - дип әйтте, ди, бер сандугач ○ 4089 -ОЯНЫ (1) ■ Ояны ана кош ясый ○ 3869 -ОЯҢА (1) ■ Ояңа карап канат как, дугаңа карап кыңгырау так ○ 7067 -ОЯСЫ (11) ■ Бүре оясы сөяксез булмас ○ 2155 ● 3425; 3832; 3856; 3865; 3923; 3958; 4752; 4846; -8285; 10334 -ОЯСЫЗ (2) ■ Оясыз сандугач сайрамый ○ 4096 ● 13181 -ОЯСЫН (7) ■ Куркак кош оясын олы юл өстенә ясый ○ 3863 ● 3883; 4251; 4255; 4428; 4673; -ОЯСЫНА (9) ■ Төлке үз өнен тизәкләгәч, бурсык оясына күчә ○ 2307 ● 3357; 3438; 3622; 3674; -3884; 4216; 4792; 14481 -ОЯСЫНДА (8 | 2) ■ Арыслан оясында яткан сарыктан саклан ○ 2045 ● 3623; 3675; 3676; 3766; -3840, :1, :3; 3845; 3885 -ОЯСЫНЫҢ (2) ■ Саескан, үзе бур булгач, оясының түбәсен каплаган ○ 4083 ● 4650 -ОЯТ (26) ■ Югары менү - морат, аста калу - оят ○ 705 ● 3292; 7249; 7485; 7868 (2); 8181 (2); -9315; 9807; 10688; 10689; 11268-11270; 11359; 11384; 11594; 12043; 13118; 13835; 14437; -15422; 16091; 16153; 16830 -ОЯТКА (4) ■ Яхшы белән юлдаш булсаң җитәрсең син моратка, яман белән юлдаш булсаң -калырсың син оятка ○ 6973 ● 12211; 12312; 16514 -ОЯТЛАП (1) ■ Торна оятын оятлап, ябалак урман түренә качкан ○ 4136 -ОЯТЛЫ (2) ■ Оятлы кызарыр, оятсыз агарыр ○ 11271 ● 11272 -ОЯТЛЫНЫҢ (1) ■ Оялмаган кеше өчен оятлының йөзе кызарыр ○ 11264 -ОЯТНЫ (1) ■ Атадан ул туса - иге, ата юлын куса - иге, биленә садак буса - иге, битенә килер -оятны үзе белеп юса - иге, шушыларны кылмаса, барыннан да югы - иге ○ 14357 -ОЯТНЫҢ (1) ■ Оятның теше булмаса да кимерә ○ 11273 -ОЯТСЫЗ (6 | 1) ■ Катыра торган таракан оятсыз була ○ 4781 ● 5550:4; 11271; 11274; 12903; -12904; 13670 -ОЯТСЫЗЛЫК (3) ■ Кунакныкы - ике кич, өченче кич - сәдака, дүртенче кич - оятсызлык -○ 10136 ● 11275; 11276 -ОЯТСЫЗНЫҢ (1) ■ Оятсызның бите - киездер ите ○ 11277 -ОЯТЫ (11 | 1) ■ Казанның капкачы китсә, этнең ояты китә ○ 3486 ● 3489; 4978; 5954; 6251; -6720:1; 11356; 12388; 14135; 14452 (2); 16524 -ОЯТЫН (3) ■ Торна оятын оятлап, ябалак урман түренә качкан ○ 4136 ● 5892; 13940 -ОЯТЫННАН (1) ■ Ябалак оятыннан карчыга ояла ○ 4201 -ОЯТЫҢА (1) ■ Эшне эшләп чыксаң - эш, эшләнмәсә - оятыңа көч ○ 6243 -ӨЕ (20) ■ Куянның өе - урманда, мәченең өе - өйдә ○ 2267 (2) ● 3088; 4216; 5898; 7265; 7576; -8247; 8308 (2); 8309; 8312; 8331; 8387; 8388; 8434; 8705; 11228; 12919; 16173 -ӨЕЛЕР (1) ■ Колын егылса, колагына кырмыска өелер ○ 2843 -ӨЕМ (9) ■ Бәхетле чучка борынында бер өем тизәк белән туа, ди ○ 2875 ● 4216; 4684; 8227 (2); -8310; 8311; 8389; 11232 -ӨЕМГӘ (1) ■ "Өч өемгә өчәр-өчәр көлтә урдым, алай да каенанага ярамадым", - дип әйтте, ди, -бер килен ○ 14647 -ӨЕМЕН (1) ■ Ирнең ире ком өемен тау итә ○ 13543 -��ЕН (6 | 1) ■ Адашканда гаеп юк, кайтып өен тапкан соң; ачылганда гаеп юк, алдан үзе япкан -соң ○ 6720 ● 6720:1; 8312; 11307; 11983; 12831; 15387 -ӨЕНӘ (21 | 1) ■ Аның өенә кояшның койрыгы терәлмәгән ○ 90 ● 1000; 3765; 5138; 8239; 8247; -8302; 8314; 8365; 8391; 9836; 10208; 12029; 12488; 12939; 12959; 13107; 13653, :1; 13852; -14565; 14590 -ӨЕНДӘ (25) ■ Үз өендә кырмыска да - Сөләйман ○ 4832 ● 6542; 8275; 8302; 8313; 8350; 8356; -8390; 8412; 8755 (2); 9406; 9407 (2); 9408 (2); 9469; 10011; 10034 (2); 10166; 11074; 13470; -14449; 15761 -ӨЕНДӘГЕН (1) ■ Очалмаган убыр өендәген убыр ○ 16745 -ӨЕННӘН (2) ■ Баланың тинтәк булуы өеннән, егетнең тинтәк булуы биеннән ○ 13997 ● 17031 -ӨЕҢ (8) ■ Бай булмасаң, бай төшәрлек өең булсын ○ 8234 ● 8285; 8315; 8316; 8348; 8349; 11337; -ӨЕҢӘ (10) ■ Эшләгәнең - өеңә, өйрәнгәнең - үзеңә ○ 6390 ● 8318; 8367 (2); 9657; 9791; 10076; -12170; 14116; 16207 -ӨЕҢДӘ (10) ■ Авылыңда ни барны башка авылдан сора, өеңдә ни барны күршедән сора ○ 5157 -● 5509; 8350-8352; 8832; 9402; 14007; 14089; 14090 -ӨЕҢДӘГЕ (5) ■ Өеңдәге хәлне күршеңнән сора ○ 5253 ● 8008; 8317; 8435; 10011 -ӨЕҢНӘН (1) ■ Киявең орышса, өеңнән чыгып кит; улың орышса, мич башына менеп утыр -○ 13410 -ӨЕҢНЕ (1) ■ Яхшы күршеңнән сораганчы, яман өеңне актар ○ 5250 -ӨЕҢНЕҢ (1) ■ Игенче булсаң, җиреңнең башында бул; хатын булсаң, өеңнең башында бул -○ 13639 -ӨЕРДӘ (1) ■ Азнаган айгырны өердә сына ○ 2757 -ӨЕРЕ (5) ■ Арыслан ат өеренә баш булса, арыслан өере булыр, арыслан өеренә ат баш булса, ат -өере булыр ○ 2033 (2) ● 3664; 4609; 5534 -ӨЕРЕН (3) ■ Айгыр өерен ташламас ○ 2759 ● 6962; 11983 -ӨЕРЕНӘ (2) ■ Арыслан ат өеренә баш булса, арыслан өере булыр, арыслан өеренә ат баш булса, -ат өере булыр ○ 2033 (2) -ӨЕРЕННӘН (1) ■ Өе барның өереннән билгеле ○ 8309 -ӨЕРЛЕ (2) ■ Өерле суыр өн казымас ○ 2342 ● 3758 -ӨЕРМӘ (1) ■ Өермә - шайтан туе ○ 16795 -ӨЗ (5) ■ Кулың җиткән ботакның алмасын өз ○ 1809 ● 10582; 13538; 15943; 16246 -ӨЗӘ (4) ■ Тана күзен сөзсә, үгез җебен өзә ○ 3278 ● 7171; 9378; 9578 -ӨЗӘЛӘР (2) ■ Котырган этнең койрыгын колагына җиткәнче өзәләр ○ 3506 ● 4377 -ӨЗӘҢГЕ (2) ■ Юлаучы - юмарт, өзәңге бавы унике кат ○ 6842 ● 14575 -ӨЗӘҢГЕДӘН (1) ■ Аттан төшсә дә, өзәңгедән төшми ○ 2749 -ӨЗӘР (3) ■ Тинтәк, типсә, тимер өзәр ○ 11685 ● 12698; 12801 -ӨЗӘРГӘ (1) ■ Ай, телен тартып өзәргә ○ 15661 -ӨЗӘРЛЕК (2) ■ Типсә тимер өзәрлек, басса бакыр өзәрлек ○ 332 (2) -ӨЗӘРСЕҢ (2) ■ Чәнечкесенә түзсәң, гөлен өзәрсең ○ 1323 ● 7042 -ӨЗГӘН (1) ■ Түзгән - тимерне дә өзгән ○ 11938 -ӨЗДЕРЕР (1) ■ Усал эт теленнән язар, хәйләкәр төлке койрыгын өздерер ○ 3534 -ӨЗДЕРМӘ (1) ■ Туктан токмач кистермә, ачтан салма өздермә ○ 9720 -ӨЗЕГЕ (1) ■ Хуҗалыкта иске аркан өзеге дә эшкә ярый ○ 7076 -ӨЗЕК (5) ■ Ара өзек булса, дуслык төзек була ○ 5293 ● 7105; 8105; 14472; 16428 -ӨЗЕЛӘ (8) ■ Арысланның уеннан төлкенең муены өзелә ○ 2058 ● 2371; 7062; 7090 (2); 8672; -8683; 10812 -ӨЗЕЛГӘН (1) ■ Өзелгән кылдан өзек җыр чыга ○ 16428 -ӨЗЕЛЕП (4) ■ Пешкән алма үзе өзелеп төшә ○ 1812 ● 3343; 14083; 14698 -ӨЗЕЛЕР (4) ■ Юан сузылганчы, нечкә өзелер ○ 623 ● 8723; 11068; 15126 -ӨЗЕЛМӘС (3) ■ Өзелмәс аркан, сүтелмәс төен булды ○ 7125 ● 8013; 11068 -ӨЗЕЛМӘСӘ (1) ■ Кырылмаса - кырык булыр, өзелмәсә - йөз булыр ○ 7933 -ӨЗЕЛСӘ (4) ■ Елан өчкә өзелсә дә, кәсәрткелек хәле бар ○ 4610 ● 4645; 10336; 16031 -ӨЗЕЛСЕН (1) ■ Тәмәке тартсаң, каты тарт: тизрәк өзелсен ○ 9847 -ӨЗЕП (3) ■ Ач этнең койрыгын тук эт өзеп алган ○ 3461 ● 14267; 16151 -ӨЗЛЕГЕРСЕҢ (1) ■ Күпне белсәң күзсенерсең, күп сөйләсәң өзлегерсең ○ 16621 -ӨЗМӘ (1) ■ Җимеш ашыйсың килсә, чәчәген өзмә ○ 1828 -ӨЗМӘГӘННЕ (1) ■ Үз өендә салма өзмәгәнне, кешегә барып токмач кисә ○ 9406 -ӨЗМӘС (1) ■ Учагыннан ут өзмәс, улын-кызын туйгызмас ○ 14305 -ӨЗМӘСӘҢ (1) ■ Еланның башын өзмәсәң, койрыгын өзүдән файда юк ○ 4641 -ӨЗМИЛӘР (1) ■ Бер абынган өчен ат муенын өзмиләр ○ 2630 -ӨЗСӘҢ (3) ■ Сырланның, үзен өзсәң дә, тамыры кала ○ 1303 ● 7042; 7084 -ӨЗСЕН (1) ■ Еланның башын дошманың өзсен ○ 4640 -ӨЗҮДӘН (1) ■ Еланның башын өзмәсәң, койрыгын өзүдән файда юк ○ 4641 -ӨЙ (103 | 2) ■ Яраксыз табылган таш өй почмагына китә ○ 205 ● 1591; 1757; 1965; 1968; 4112; -4415 (2); 4416; 4749 (2); 5047; 5251; 5422; 5791; 5965; 6787; 6902; 6935; 7989; 8235; 8249; 8269; -8277; 8284; 8299; 8305; 8306; 8310; 8311; 8319; 8320; 8321 (3); 8322; 8323; 8324, :1, :2; 8325; -8326 (2); 8327-8329; 8331; 8344; 8376; 8392-8394; 8397; 8591; 8604; 8662; 10002; 10056; 10109; -10126; 10144; 10150; 11610; 11777; 12893; 12976; 13220; 13228; 13238; 13370 (2); 13505; 13516; -13551 (2); 13554; 13669; 13710; 13711; 13715; 13773; 13830 (2); 13844 (2); 13878 (4); 13962; -13969 (2); 13970 (2); 14089; 14117; 14635; 15073; 15316; 15413; 15852; 16191 (2); 16379; 16606 -ӨЙГӘ (30 | 1) ■ Кояш кермәгән өйгә врач керер ○ 39 ● 528; 1379; 3619; 4110; 5743; 8140; 8249; -8273; 8287 (2); 8293; 8332; 8477; 9551; 9953; 10135; 10175; 10193; 13014:1; 13191 (2); 13361; -13534; 13763; 13897; 14077; 14770; 15376; 16359; 16710 -ӨЙГӘН (1) ■ Синең урагың урган, печәнең өйгән ○ 1501 -ӨЙГӘННӘН (1) ■ Өеңдә балаң булмаса, өй өйгәннән ни мәгънә ○ 14089 -ӨЙГӘЧӘ (1) ■ Күршелек хакы кырык өйгәчә ○ 5202 -ӨЙДӘ (60) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 ● 2209; 2267; 3268; 4165; -5252; 5571; 5978; 6289; 6447; 6868; 7201; 7657; 8236; 8237 (2); 8248; 8289; 8291; 8304; 8333; -8448; 8916; 8934; 9125; 9467; 9484; 9566; 10003; 10146; 10907; 12940; 12950; 12952; 13016; -13313; 13340; 13398; 13455; 13478; 13493; 13516; 13588; 13597 (2); 13665; 13777; 13845; -13869 (2); 13971; 13972; 14001; 14130 (2); 14606; 15015; 15038 (2); 15566 -ӨЙДӘГЕ (8) ■ Тыштагы буран буран түгел, өйдәге буранга чыдап булмый ○ 1143 ● 1475; 4427; -6851; 6869; 6870; 8334; 12624 -ӨЙДӘГЕЛӘР (1) ■ Юлдагылар май имә, өйдәгеләр кан имә ○ 6852 -ӨЙДӘГЕСЕН (1) ■ Үрдәк: "Ризыгымның өйдәгесен тавык ашый, судагысын балык ашый", дип кайгырыр, имеш ○ 4425 -ӨЙДӘЙ (1) ■ Өеңә килгәндә өйдәй үпкәңне әйтмә ○ 8318 -ӨЙДӘН (12) ■ Кырык өйдән кырпулык ○ 5182 ● 5183; 5848; 8335; 10234; 11062; 13058; 13151; -13845; 14077; 14144 (2) -ӨЙДӘШ (4) ■ Өйдәш белән торганчы көндәш белән тор ○ 8336 ● 8337; 8338; 14789 -ӨЙДЕҢ (1) ■ Өй салуның ние бар: өйдең - өй, кактың - чөй ○ 8326 -ӨЙЛӘГӘ (1) ■ Тиле өйләгә кадәр генә көйле ○ 11646 -ӨЙЛӘДӘН (1) ■ Өйләдән калсаң да, өмәдән калма ○ 6266 -ӨЙЛӘНӘСЕҢ (1) ■ Синең өйләнәсең юк, минем кияүгә барасым юк ○ 13251 -ӨЙЛӘНГӘН (8) ■ Иртә торган белән иртә өйләнгән алданмас ○ 13167 ● 13168; 13169; 13216 (2); -13229; 13230; 15293 -ӨЙЛӘНГӘНДӘ (2) ■ Өйләнгәндә бар да бай ○ 13231 ● 13256 -ӨЙЛӘНГӘНЧЕ (1) ■ Акыллы өйләнгәнче тиленең улы булган ○ 11449 -ӨЙЛӘНГӘЧ (2) ■ Без өйләнгәч төн кыска булды ○ 13246 ● 13256 -ӨЙЛӘНДЕРГӘН (1) ■ Акыллы уйлап торганчы, тиле улын өйләндергән ○ 11445 -ӨЙЛӘНЕШСӘ (2) ■ Ике яхшы өйләнешсә - уңыш, ике яман өйләнешсә - көн-төн сугыш -○ 13161 (2) -ӨЙЛӘНМӘГӘН (5) ■ Өйләнмәгән егет кырык кызны алыр ○ 13108 ● 13137; 13230; 13233; 13234 -ӨЙЛӘНМӘГӘННЕҢ (1) ■ Өйләнмәгәннең тамыры корыр ○ 13235 -ӨЙЛӘНМӘС (1) ■ Буйдак, утызга хәтле үзе өйләнмәсә, утыздан соң куркып өйләнмәс ○ 13139 -ӨЙЛӘНМӘСӘ (1) ■ Буйдак, утызга хәтле үзе өйләнмәсә, утыздан соң куркып өйләнмәс ○ 13139 -ӨЙЛӘНМӘҮ (1) ■ Өйләнмәү - тозсыз аш кебек, өйләнү - күп борыч салган аш кебек ○ 13236 -ӨЙЛӘНМИ (2) ■ Ир өйләнми тәүфыйк тапмый ○ 13162 ● 13232 -ӨЙЛӘНМИЧӘ (1) ■ Үзең өйләнмичә торып, кеше хатыныннан көлмә ○ 13244 -ӨЙЛӘНҮ (6) ■ Өйләнмәү - тозсыз аш кебек, өйләнү - күп борыч салган аш кебек ○ 13236 -● 13237-13241 -ӨЙЛӘНҮНЕҢ (1) ■ Өй салуның ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; өйләнүнең ние бар, кочаклыйсы да йоклыйсы ○ 13228 -ӨЙЛЕ (1) ■ Өйле көләр, өйсез бөләр ○ 8339 -ӨЙЛЕ-АТЛЫ (1) ■ Оятлы - өйле-атлы ○ 11272 -ӨЙЛЕГЕ (1) ■ Өйлеге юк кешелеген кияр, кешелеге юк кешенекен кияр ○ 8833 -ӨЙЛЕК (1) ■ Өйлек дип чөйлек алган ○ 8395 -ӨЙМӘГӘННЕҢ (1) ■ Өен яхшы өймәгәннең өе башына ишелер ○ 8312 -ӨЙНЕ (10) ■ Өйне эшләгән балта тышта кала ○ 1972 ● 8290; 8307; 8340-8342; 9141; 11541; -13909; 16964 -ӨЙНЕҢ (20) ■ Ут чыгасы өйнең тараканы алдан күчә, имеш ○ 4809 ● 4831; 8276; 8296; 8343; 8354; -8373; 8377; 8404; 12957; 13017; 13085 (2); 13101; 13401; 13846; 14091; 14229; 14606; 15067 -ӨЙ-ӨЙ (1) ■ "Өй-өй" ди-ди өянәкле булырсың ○ 8330 -ӨЙРӘ (8) ■ Борчаклы өйрә бер чара, ашап-ашап туймас бай чура ○ 9188 ● 9192; 9403; 9408; -9429; 9483; 9904; 11726 -ӨЙРӘЛӘРЕ (1) ■ Өйрәләре сыек икән, түбәләре кыек икән ○ 9514 -ӨЙРӘЛЕДӘ (1) ■ Өйрәледә бер кич, боткалыда ике кич ○ 9513 -ӨЙРӘЛЕК (3) ■ Өендә юк өйрәлек, кешедә кыла түрәлек ○ 8390 ● 9454; 9517 -ӨЙРӘН (14) ■ Суга кергәнче йөзәргә өйрән ○ 442 ● 3476; 4284; 6337; 6430 (2); 6765; 11472; -12347; 16540; 16565; 16581; 16589; 16657 -ӨЙРӘНӘ (5) ■ Тотылган аю биергә өйрәнә ○ 2106 ● 5190; 6429; 12619; 13962 -ӨЙРӘНӘЛӘР (1) ■ Кеше башында чәч алырга өйрәнәләр ○ 10281 -ӨЙРӘНӘСЕ (1) ■ Надан кешенең өйрәнәсе килмәс, өйрәтәсе килер ○ 16637 -ӨЙРӘНГӘН (10) ■ Тегермән ташы яларга өйрәнгән эт шул гадәтен ташлый алмас ○ 3526 -● 3860; 3876; 5683; 6397; 8101; 11338; 15140; 16521; 16904 -ӨЙРӘНГӘНДӘ (1) ■ Биергә өйрәнгәндә егылсаң да ярый ○ 16349 -ӨЙРӘНГӘНЕҢ (3) ■ Эшләгәнең атаң илә анаңа, өйрәнгәнең - үзеңә ○ 6388 ● 6389; 6390 -ӨЙРӘНГӘНЧЕ (1) ■ Бала, йөрергә өйрәнгәнче, үрмәләп йөри ○ 13933 -ӨЙРӘНГӘЧ (2) ■ Атым ач торырга өйрәнгәч кенә үлеп китте ○ 2601 ● 16898 -ӨЙРӘНДЕК (1) ■ Өйрәндек чәй эчәргә, оныттык җеп эрләргә ○ 9515 -ӨЙРӘНЕП (3) ■ Ачка өйрәнеп тә беткән, үлеп тә киткән ○ 9759 ● 11523; 16409 -ӨЙРӘНЕР (4) ■ Тутый сөйләшергә өйрәнер, кеше була алмас ○ 4162 ● 6431; 11450; 15186 -ӨЙРӘНЕРГӘ (1) ■ Яхшылыкка өйрәнергә өч ел кирәк, яманлыкка - өч сәгать тә җитә ○ 12368 -ӨЙРӘНЕРСЕҢ (2) ■ Өйрәнерсең, аягыңа кара сыер баскач ○ 11054 ● 16534 -ӨЙРӘНМӘГӘН (4) ■ Эшләргә өйрәнмәгән хуҗалык итә белмәс ○ 6232 ● 6391; 7287; 11742 -ӨЙРӘНМӘСӘҢ (1) ■ Тормыш өйрәтә, өйрәнмәсәң көйрәтә ○ 14751 -ӨЙРӘНМИ (1) ■ Икми иген шытмас, өйрәнми белем йокмас ○ 16580 -ӨЙРӘНМИЧӘ (2) ■ Өйрәнмичә хезмәт юк, хезмәт итми хөрмәт юк ○ 6398 ● 9617 -ӨЙРӘНСӘҢ (3) ■ Ни өйрәнсәң, шуны куарсың ○ 6360 ● 15133; 16649 -ӨЙРӘНҮ (2) ■ Бер ел гыйлем өйрәнү ике ел гыйбадәт кылудан хәерле ○ 16536 ● 16686 -ӨЙРӘНҮДӘ (1) ■ Өйрәнүдә гарьлек юк ○ 16687 -ӨЙРӘНҮЕҢ (1) ■ Эшең торса бер тәңкә, өйрәнүең - мең тәңкә ○ 6384 -ӨЙРӘНЧЕК (1) ■ Өйрәнчек остадан узган ○ 6399 -ӨЙРӘНЧЕККӘ (1) ■ Өйрәнчеккә - бәрәнчек ○ 6400 -ӨЙРӘҢ (1) ■ Кешенең боткасыннан үзеңнең өйрәң яхшы ○ 9281 -ӨЙРӘСЕ (4) ■ Артельнең өйрәсе куе ○ 6024 ● 8387; 9412; 11926 -ӨЙРӘСЕН (1) ■ Кеше өйрәсен суытып йөрмә ○ 9279 -ӨЙРӘТ (4) ■ Башта үзең өйрән, аннан кешене өйрәт ○ 6337 ● 13986 (2); 14074 -ӨЙРӘТӘ (14) ■ Заман үзе өйрәтә ○ 810 ● 2137; 4362; 6176; 6427; 7565 (2); 7570; 7615; 7851; -14744; 14745 (2); 14751 -ӨЙРӘТӘЛӘР (4) ■ Аюны да биергә өйрәтәләр ○ 2089 ● 13607; 15643; 16486 -ӨЙРӘТӘСЕ (1) ■ Надан кешенең өйрәнәсе килмәс, өйрәтәсе килер ○ 16637 -ӨЙРӘТЕЛМӘГӘН (1) ■ Өйрәтелмәгән аю биеми ○ 2107 -ӨЙРӘТЕР (5) ■ Эшли белсәң - эш үзеңне өйрәтер, эшли белмәсәң - йөдәтер ○ 6387 ● 6590; -9848; 11450; 11515 -ӨЙРӘТЕРГӘ (3) ■ Үзе эш белмәгән кешене өйрәтергә оста булыр ○ 6402 ● 14744; 17036 -ӨЙРӘТКӘН (2) ■ Бүгенге чикерткә кичәге чикерткәне чикылдарга өйрәткән ○ 4772 ● 12203 -ӨЙРӘТМӘ (4) ■ Ярдан торып ишәргә өйрәтмә ○ 7088 ● 7698; 11655; 16691 -ӨЙРӘТМИ (2) ■ Тавыкны күкәй өйрәтми ○ 4329 ● 7851 -ӨЙРӘТМИЛӘР (5) ■ Үгезне сөзәргә, балыкны йөзәргә өйрәтмиләр ○ 3316 ● 4108; 4418; 4465; 15189 -ӨЙРӘТСӘ (4) ■ Бүре баласын тотарга өйрәтсә, сарык баласын качарга өйрәтә ○ 2137 -● 14387 (2); 14744 -ӨЙРӘТТЕ (1) ■ Кем өйрәтте дисәләр, үзем белдем диген ○ 16702 -ӨЙРӘТҮ (1) ■ Ахмакны өйрәтү - үлгәнне терелтү ○ 11517 -ӨЙСӘҢ (2) ■ Өйсәң - күп, өләшсәң - аз ○ 8198 ● 8320 -ӨЙСЕЗ (3) ■ Өй корган уңар, өйсез кеше туңар ○ 8323 ● 8339; 13234 -ӨКЕ (1) ■ Өке - йоны белән, былбыл - өне белән ○ 4206 -ӨЛӘШӘ (2 | 2) ■ Өлешчегә өч өлеш, өләшә белмәсә бер дә юк ○ 8204 ● 8204:2, :2; 8207 -ӨЛӘШКӘНДӘ (6) ■ Өләшкәндә тартынасың, бүлешкәндә ярсынасың ○ 8205 ● 10836; 11758-11761 -ӨЛӘШКӘНЧЕ (1) ■ Өләшкәнче үлешмә ○ 8206 -ӨЛӘШМӘ (2) ■ Тиле белән тапма да, өләшмә дә ○ 11631 ● 11769 -ӨЛӘШСӘҢ (1) ■ Өйсәң - күп, өләшсәң - аз ○ 8198 -ӨЛӘШҮ (1) ■ Өләшү белән бүлешү бер түгел ○ 8208 -ӨЛГЕ (2) ■ Күңел биреп эшләгән эш өлге булыр, күңел бирми эшләгән эш көлке булыр ○ 6106 -● 12107 -ӨЛГЕЛЕ (2) ■ Өлгергән эш өлгеле ○ 6267 ● 14164 -ӨЛГЕРӘ (3) ■ Арпа алтмыш көндә өлгерә, бодай туксан көндә өлгерә ○ 1515 (2) ● 1521 -ӨЛГЕРГӘН (2) ■ Өлгергән өрек сабагында тормый ○ 1823 ● 6267 -ӨЛГЕРЕРСЕҢ (1) ■ Җәй көне йоклама, кыш көне өлгерерсең ○ 1013 -ӨЛГЕРМИ (1) ■ Юл буенда үскән орлык өлгерми ○ 1469 -ӨЛГЕРСӘ (1) ■ Алма вакытында өлгерсә дә, чир ашыгып килә ○ 15191 -ӨЛГЕСЕ (5) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү көзгесе ○ 719 ● 3920; 5260; 5838; 14528 -ӨЛЕШ (16) ■ Иртә торганга ике өлеш ○ 829 ● 6618 (2); 6648; 8106 (2); 8199; 8204; 11969 (2); -12693 (2); 12732; 14439 (2); 16395 -ӨЛЕШЕ (5) ■ Өлеше барның өмете бар ○ 8200 ● 9315; 12633; 13369; 14759 -ӨЛЕШЕМ (1) ■ Юлыма күрә йөрешем, үземә күрә өлешем ○ 6903 -ӨЛЕШЕННӘН (1) ■ Үпкәләгән өлешеннән коры калыр ○ 12632 -ӨЛЕШЕҢ (2) ■ Кайда өлешең, шунда көмешең ○ 8162 ● 8201 -ӨЛЕШЕҢӘ (1) ■ Өлешеңә чыккан көмешең ○ 8202 -ӨЛЕШЕҢНЕ (1) ■ Үз өлешеңне ташлап кеше көмешенә үрелмә ○ 8209 -ӨЛЕШЛЕ (1) ■ Җәйге яңгыр өлешле була ○ 1206 -ӨЛЕШТӘН (1) ■ Яманга ике өлештән берсе дә тими ○ 12245 -ӨЛЕШЧЕГӘ (2 | 1) ■ Өлешчегә ала каз ○ 8203 ● 8204, :1 -ӨЛКӘН (1) ■ Ата йөрәге таудан өлкән, ана йөрәге диңгездән тирән ○ 14409 -ӨЛКӘНЕ (2) ■ Бүренең өлкәне уламыйча кечкенәсе уламый ○ 2190 ● 2930 -ӨЛКӘН��Е (2) ■ Кечкенә малны макта, өлкәнне сакла ○ 2367 ● 15137 -ӨЛКӘННЕКЕНӘ (1) ■ Бер баланың авыруы ун өлкәннекенә тора ○ 14008 -ӨЛТЕРӘК (1) ■ Өлтерәк ир олтырак булыр ○ 13579 -ӨМӘ (2) ■ Башлаганда эшне үзем генә башлаган идем, өмә белән дә бетереп булмый ○ 6291 ● 6583 -ӨМӘГӘ (2) ■ Ялкау өмә итәр, тәмле тамак өмәгә барыр ○ 6583 ● 6584 -ӨМӘДӘН (1) ■ Өйләдән калсаң да, өмәдән калма ○ 6266 -ӨМӘЛЕ (1) ■ Өмәле этнең койрыгы өрә ○ 3759 -ӨМЕТ (19) ■ Ашаган малда өмет бар ○ 2350 ● 3497; 3524; 7326 (2); 9384; 9404; 9636; 11877; -12866; 13538; 14246; 14972; 15177 (2); 15943; 16855 (2); 17073 -ӨМЕТЕ (4) ■ Күршесенә өмете булган шәмсез ятыр ○ 5212 ● 8200; 10434; 11347 -ӨМЕТЕН (1) ■ Орлыгын ашаган кеше - өметен ашаган кеше ○ 1432 -ӨМЕТЕНӘ (1) ■ Акыллы хезмәтенә таяныр, ахмак - өметенә ○ 11447 -ӨМЕТЛЕ (1) ■ Өметле кош күкәйдә дә җырлый ○ 3878 -ӨМЕТСЕЗ (1) ■ Өметсез - шайтан ○ 16796 -ӨН (2) ■ Күп аю өн казымас ○ 2105 ● 2342 -ӨНӘМЛЕ (1) ■ Сөйгән ярның өне өнәмле ○ 12748 -ӨНӘМСЕЗ (1) ■ Өндәүсез кунак өнәмсез ○ 10203 -ӨНГӘ (1) ■ Бер өнгә ике аю сыймас ○ 2099 -ӨНДӘГЕ (1) ■ Өндәге төштә ○ 6705 -ӨНДӘЛМӘГӘН (1) ■ Өндәлмәгән кунак энә өстенә утырыр, чакырылмаган кунак чәнечкегә -утырыр ○ 10200 -ӨНДӘМСЕЗ (1) ■ Күндәм өндәмсез эшләр ○ 11874 -ӨНДӘСӘҢ (1) ■ Ишәкне утка өндәсәң, тирескә чабар ○ 2983 -ӨНДӘҮ (1) ■ Иблисне иманга өндәү ○ 16804 -ӨНДӘҮГӘ (1) ■ Өндәүгә килмәсә, йөндәүгә килер ○ 2419 -ӨНДӘҮЛЕГӘ (2) ■ Өндәүлегә ике мендәр, өндәүсезгә бите мендәр ○ 10201 ● 10202 -ӨНДӘҮСЕЗ (1) ■ Өндәүсез кунак өнәмсез ○ 10203 -ӨНДӘҮСЕЗГӘ (2) ■ Өндәүлегә ике мендәр, өндәүсезгә бите мендәр ○ 10201 ● 10202 -ӨНЕ (11) ■ Аю дисәң өне юк, бүре дисәң җоны юк ○ 2109 ● 2300; 4094; 4095; 4206; 5112; 5552; -6881; 12748; 13048; 14493 -ӨНЕН (2) ■ Арыслан, картайса, тычкан өнен күзәтер ○ 2040 ● 2307 -ӨНЕНӘ (6) ■ Бүре өненә кермичә балаларын тоталмассың ○ 2168 ● 2201; 4603; 4609; 4631; 4654 -ӨНЕНДӘ (2) ■ Төлке өнендә ятканчы, кырда сине арыслан ашасын ○ 2305 ● 11074 -ӨНЕННӘН (2) ■ Татлы тел еланны да өненнән чыгарыр ○ 15520 ● 16257 -ӨНЛЕДӘН (1) ■ Айгыр куйсаң өнледән куй, кучкар куйсаң йонлыдан куй ○ 2758 -ӨНСЕЗ (1) ■ Ашаганда мин телсез, эшләгәндә мин өнсез ○ 6290 -ӨҢ (1) ■ Өң булса да үз өең булсын, аю булса да үз ирең булсын ○ 13580 -ӨРӘ (24) ■ Көндез йөрсәң кеше күрә, төнлә йөрсәң эт өрә ○ 904 ● 3431; 3448; 3468; 3508; 3513; 3576; -3599; 3611; 3661; 3663 (2); 3671 (2); 3715; 3759; 3764; 3765; 3775; 3812; 3818; 3819; 10869; 15983 -ӨРӘК (1) ■ Килбәтен күргәч, өрәк өркер ○ 10730 -ӨРӘМ (1) ■ - Эт, ник өрәсең? - Син өргәнгә мин өрәм ○ 3618 -ӨРӘ-ӨРӘ (1) ■ Этнең, өрә-өрә, борыны шешәр ○ 3735 -ӨРӘСЕҢ (3) ■ - Эт, ник өрәсең? - Син өргәнгә мин өрәм ○ 3618 ● 3773; 3803 -ӨРГӘН (9) ■ Анасына өргән эт бүре авызына төшәр ○ 3451 ● 3467 (2); 3492; 3696; 3760; 3761; -3776; 6718 -ӨРГӘНГӘ (1) ■ - Эт, ник өрәсең? - Син өргәнгә мин өрәм ○ 3618 -ӨРГӘНЕ (2) ■ Ау этенең өргәне гаеп, йорт этенең өрмәгәне гаеп ○ 3455 ● 3750 -ӨРГӘННЕҢ (1) ■ Халык яндырган чыракны сүндерергә өргәннең сакалы көяр ○ 5077 -ӨРГӘНЧЕ (2) ■ Кеше-кара күргәнче, кара көчек өргәнче ○ 10482 ● 13725 -ӨРЕК (1) ■ Өлгергән өрек сабагында тормый ○ 1823 -ӨРЕККӘН (1) ■ Береккәннән яу өреккән ○ 4881 -ӨРЕККӘНЕМ (1) ■ Синнән курыкканым - кара куйдан өреккәнем ○ 11387 -ӨРЕКМӘС (1) ■ А��аша кибәннән өрекмәс ○ 2770 -ӨРЕЛМӘ (1) ■ Бай булсаң өрелмә, ярлы булсаң ярылма ○ 7164 -ӨРЕЛСӘ (1) ■ Бака, күпме өрелсә дә, үгез булалмый ○ 4569 -ӨРЕП (11 | 1) ■ Куркак эт өреп җиңәр ○ 3511 ● 3665; 3694; 7021; 9688; 9690; 10533, :1; 10536; -10548; 11595; 13105 -ӨРЕР (18) ■ Азган эт үз оясына кереп өрер ○ 3438 ● 3443; 3445; 3465; 3474; 3505; 3507; 3548; -3562; 3612; 3648; 3666; 3667; 3749; 3751; 3755; 6831; 13675 -ӨРЕРСЕҢ (1) ■ Эт белән уйнасаң өрерсең ○ 3572 -ӨРЕСЕ (3) ■ Ашның өресе аска төшми ○ 9140 ● 9413; 9925 -ӨРКӘЧ (1) ■ Бер дөядә ике өркәч, бере шилсә беренең көче юк ○ 2911 -ӨРКЕП (1) ■ Ахмак, алдындагы аштан өркеп, ачтан үлгән ○ 11499 -ӨРКЕР (3) ■ Яман эт бүрегә өрер, песидән өркер ○ 3751 ● 3864; 10730 -ӨРКЕТӘ (1) ■ Күренмәс түмгәк ат өркетә ○ 142 -ӨРКЕТЕП (1) ■ Алап сугып, ат өркетеп ○ 10021 -ӨРКЕТКӘН (2) ■ Бер камчы мең качырны өркеткән ○ 3000 ● 6185 -ӨРКЕТМӘ (1) ■ Өркетмә куянны, арыслан итәрсең ○ 2273 -ӨРЛЕГЕ (2) ■ Ана - өйнең өрлеге ○ 14229 ● 14408 -ӨРЛЕКСЕЗ (1) ■ Өрлексез өй салмыйлар ○ 8344 -ӨРМӘГӘН (2) ■ Өрмәгән урынга утыртмас ○ 742 ● 3762 -ӨРМӘГӘНЕ (1) ■ Ау этенең өргәне гаеп, йорт этенең өрмәгәне гаеп ○ 3455 -ӨРМӘГӘНЧЕ (1) ■ Җил өрмәгәнче каен башы кыймылдамый ○ 1188 -ӨРМӘС (5) ■ Ач эт тук эткә өрмәс ○ 3459 ● 3523; 3622; 3629; 8335 -ӨРМӘСӘ (3) ■ Эт өрмәсә, авызы кабара, ди ○ 3669 ● 3670; 3763 -ӨРМӘСЕН (1) ■ Эт булсын да өрмәсен! ○ 3578 -ӨРМИ (9) ■ Җил өрми, камыш бөгелми ○ 1189 ● 3454; 3491; 3517; 3533; 3668; 3746; 5499; 8570 -ӨРСӘ (7) ■ Куян туны эт өрсә дә ертыла, имеш ○ 2260 ● 3468; 3674; 3818; 4950; 8898; 8913 -ӨРСӘҢ (2) ■ Шүре белән өрсәң дә, шуннан артык тазармый ○ 8742 ● 10870 -ӨРТ (1) ■ Кеше гаебен өрт, үзеңнекен күр ○ 12520 -ӨРТЕНӘ (1) ■ Өртенә белми өртенгән - ят җирләре күренгән ○ 8834 -ӨРТЕНГӘН (1) ■ Өртенә белми өртенгән - ят җирләре күренгән ○ 8834 -ӨРҮ (3) ■ Акбайга җилдән куркып өрү дә - эш ○ 3442 ● 3609; 5279 -ӨРҮЧӘН (1) ■ Малы беткән кешенең эте өрүчән, аты йөремчән була ○ 7406 -ӨС (3) ■ Өс - нур, тамак - гүр ○ 8835 ● 9699; 9779 -ӨСӘККӘ (1) ■ Өсәккә кермәсә, исәпкә кермәс ○ 1476 -ӨСӘКТӘГЕ (1) ■ Кырдагы - кырда, өсәктәге - кесәдә ○ 1423 -ӨСКӘ (9) ■ Өскә куйсаң - аз, аска куйсаң - таз ○ 743 ● 1454; 7751; 8568; 8836; 8837; 14498; -14606; 16123 -ӨСКЕЛӘРЕН (1) ■ Агачның аскы ботаклары өскеләрен күтәрешә ○ 1664 -ӨСЛӘТЕРГӘ (1) ■ Эткә өсләтергә этең булсын ○ 3697 -ӨССИ (1) ■ Эткә - өсси, куянга - кач! ○ 3698 -ӨСТӘ (6) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 -● 716; 7515; 8115; 8991; 9765 -ӨСТӘ-БАШТА (1) ■ Ятыш-торыш байларча, өстә-башта юкарак ○ 7537 -ӨСТӘВЕНӘ (1) ■ Болай да хәерче, өстәвенә эт тә тешләде ○ 5989 -ӨСТӘГЕСЕН (1) ■ Өстәгесен уя, астагысын суя ○ 744 -ӨСТӘЛ (1) ■ Дуңгызны өстәл артына утыртсаң, аякларын өстәлгә куяр ○ 2895 -ӨСТӘЛГӘ (1) ■ Дуңгызны өстәл артына утыртсаң, аякларын өстәлгә куяр ○ 2895 -ӨСТӘЛЛӘРЕНЕҢ (1) ■ Өстәлләренең бер аягы түнде микән ○ 8449 -ӨСТӘН (8) ■ Астан кереп, өстән чыккан ○ 725 ● 726; 4517; 8883; 8949; 9429; 11797; 14105 -ӨСТЕ (12 | 1) ■ Асты - тәпи, өсте - тәти ○ 727 ● 727:1; 3487; 6173; 6707; 8848; 8849; 9028; 9312; -9430; 10557; 15561; 15677 -ӨСТЕ-БАШЫ (1) ■ Кара бака судан чыкмас, өсте-башы агармас ○ 4664 -ӨСТЕМӘ (1) ■ Үз өстемә тел сөйләү ○ 15716 -ӨСТЕН (3) ■ Ике кешенең берсе өстен, бер кешенең бүрке ��стен ○ 4908 (2) ● 8997 -ӨСТЕНӘ (43) ■ Ай - кояш булса, кеше өстенә чыгып карамас иде ○ 85 ● 93; 105; 1005; 1215; -1641; 1882; 1999; 2004; 2272; 2323; 2535; 2937; 3368; 3863; 4601; 4957; 5265; 5526; 5548; -6242; 6270; 7529; 7554 (2); 7555; 7759; 8424; 8473; 10127 (2); 10200; 10655; 10905 (2); 11854; -12309 (2); 13330; 14344; 14988; 15353; 15363 -ӨСТЕНДӘ (39) ■ Таш өстендә таш калмау ○ 239 ● 1921; 2244; 2283; 2442; 4167; 4267; 4701; -4947; 4951-4953; 4954 (2); 4955; 5137; 5426; 5869; 5891; 6902; 6932; 7202 (2); 7476; 8264; -8749; 9423; 10505; 10804; 12153; 12998 (2); 13040; 13699; 14100; 14201; 14855; 17029 (2) -ӨСТЕНДӘГЕ (2) ■ Печән өстендәге эт кебек ○ 3783 ● 13063 -ӨСТЕННӘН (8) ■ Астыннан кисеп, өстеннән ямый ○ 728 ● 3896; 4956; 6420; 13146 (2); 13494; -ӨСТЕҢ (1) ■ Астың үлән, өстең су - тагы да сиңа ни кирәк? ○ 1353 -ӨСТЕҢӘ (4) ■ Хур күргән агачың гүр өстеңә күләгә булыр ○ 1704 ● 4957; 8999; 15270 -ӨСТЕҢДӘ (1) ■ Кеше өстендә бүрәнә дә җиңел, үз өстеңдә кура да авыр ○ 1921 -ӨСТЕҢНӘН (1) ■ Кимәгәнне киярсең, кигәннәр өстеңнән төшмәсен ○ 8799 -ӨСТЕРӘЛӘ ( | 1) ■ Дегет чиләген арбага тагып җибәрсәң, кая кадәрле дә өстерәлә ○ 7016:3 -ӨСТЕРИ (1) ■ Чуртанны диңгез өстери ○ 4523 -ӨТӘРГӘ (1) ■ Өтәргә дип барды, өтелеп кайтты ○ 5714 -ӨТЕЛЕП (1) ■ Өтәргә дип барды, өтелеп кайтты ○ 5714 -ӨТЕРГЕ (1) ■ Өтерге белән балык тоту ○ 4548 -ӨФ-ӨФ (1) ■ Кәбабен-шәрабен - өф-өф, исәбен-хисабын - ах-вах ○ 7918 -ӨЧ (66 | 2) ■ Эчмәм дигән коедан өч әйләнеп су эчәрсең ○ 483 ● 1001 (2); 1614; 1706; 1824; -2306; 2571 (2); 3188; 3405; 3465; 3982; 5174; 5398 (2); 5870; 5940; 6332; 6553; 6747; 7064; -7504; 8009; 8072; 8204, :2; 8207; 8306; 8826; 8958; 9067; 9427; 9746; 9812; 10004; 10006; -10096; 10128; 10144; 10190; 10204 (2); 11163; 12368 (2); 12467; 12481; 12701; 13067; 13242; -13257; 13294; 13344 (2); 13446 (2); 13641, :1; 13762; 13846; 13962; 14459 (2); 14647; 16366; -16414; 16734 -ӨЧАЯКНЫҢ (2) ■ Өчаякның бер аягы сынса, калган икесе сынмавыннан файда юк ○ 10005 -● 10006 -ӨЧӘРЛӘГӘН (1) ■ Өчәрләгән өзелмәс ○ 8013 -ӨЧӘР-ӨЧӘР (1) ■ "Өч өемгә өчәр-өчәр көлтә урдым, алай да каенанага ярамадым", - дип -әйтте, ди, бер килен ○ 14647 -ӨЧӘҮНЕҢ (1) ■ Зәгыйфь бәндә, шул өчәүнең кулына төшмә: муллага, казыйга, дәрвишкә ○ 16978 -ӨЧЕН (140) ■ Тауга менәргә сәләт кирәк, төшәр өчен сәбәп кирәк ○ 165 ● 756 (2); 825 (2); -839; 902 (2); 912 (2); 1016 (2); 1048; 1753; 2030; 2213; 2243; 2291; 2301; 2304; 2630; 2950; -3109 (2); 3185; 3358; 3380; 3417; 3567 (2); 3580; 3696; 3857; 4103; 4246; 4472; 4549; 4604; -4717; 4763; 4770; 4776; 4901; 4958 (2); 4993 (2); 5281; 5360; 5412 (2); 5428; 5770; 5786; -5789 (2); 6376; 6389 (2); 6431; 6615 (2); 7143; 7365 (2); 7388; 7654; 7696; 7796; 7831; 7886; -8400; 8620; 9002 (2); 9175; 9245; 9280; 9354; 9427; 9616 (2); 10057 (2); 10252; 10286; 10310; -10383; 10405; 10920; 11252; 11264; 11503; 11571; 11701 (2); 11964 (2); 12567 (2); 12641; 12669; -12740; 12980; 13174 (2); 13259; 13370; 13624 (2); 13737; 13954; 14243; 14255; 14269; 14272; -14438; 14616; 14737; 14843; 14871; 14943; 15063; 15218; 15344; 15362 (2); 15392 (2); 15562; -15803; 16140 (2); 16529; 16750; 16832 (2); 16834; 16867 (2) -ӨЧЕНЧЕ (7) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче күргәндә -"әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 ● 3480; 4394; 5307; -8933; 10091; 10136 -ӨЧЕНЧЕСЕ (1) ■ Беренче хатын - тимер, икенчесе - чуен, өченчесе - пыяла, каты тотсаң да -уала ○ 13630 -ӨЧЕНЧЕСЕН (1) ■ Берсен кап, берсен йот, өченчесен әзер тот ○ 9631 -ӨЧЕНЧЕСЕНДӘ (2) ■ Бака бер сикерер, ике сикерер, өченчесендә базга төшәр ○ 4558 ● 4563 -ӨЧЕСЕ (1) ■ Икесе кешенеке, өчесе күршенеке ○ 5266 -ӨЧКӘ (5) ■ Елан өчкә өзелсә дә, кәсәрткелек хәле бар ○ 4610 ● 8010; 8011; 10141; 13487 -ӨЧЛЕНЕКЕ (1) ■ Икеленең шикелле, өчленеке тама��а ○ 14023 -ӨЧТӘ (1) ■ Өчтә көч ○ 8012 -ӨЧТӘН (2) ■ Өч, өчтән соң көч ○ 8009 ● 10190 -ӨШЕГӘН (1) ■ Көлмә кешедән, борының өшегән ○ 14991 -ӨШЕП (2) ■ Өшеп барганчы пешеп бар ○ 6871 ● 13317 -ӨШЕТМИ (1) ■ Салкынга өшетми, кайнарга пешерми ○ 1224 -ӨШИМЕН (1) ■ Туңамын туным юкка, өшимен эшем юкка ○ 8984 -ӨЯ (1) ■ Кырмыскалар зур түгел, күмәкләшкәч тау өя ○ 4798 -ӨЯЛӘП (1) ■ Нарат төз карап үсәр, өянке өяләп үсәр ○ 1746 -ӨЯЛӘР (1) ■ Эшне эшләгән кеше өстенә өяләр ○ 6242 -ӨЯНӘКЛЕ (1) ■ "Өй-өй" ди-ди өянәкле булырсың ○ 8330 -ӨЯНКЕ (1) ■ Нарат төз карап үсәр, өянке өяләп үсәр ○ 1746 -ПАДИШАҺЫМ (1) ■ Падишаһым, солтаным, иске чабата олтаным ○ 5994 -ПАЕН (1) ■ Күршеләр паен да салгансың ○ 5272 -ПАЙГА (1) ■ Байга кергәнче пайга кер ○ 7207 -ПАЙЛАШМЫЙ (1) ■ Ике эт бер сөякне пайлашмый ○ 3479 -ПАЙТӘХЕТКӘ ( | 1) ■ Ике дәрвиш бер паласка сыяр, ике патша бер пайтәхеткә сыймас ○ 16979:1 -ПАКИЗӘ (1) ■ Кыз булсаң, пакизә бул ○ 12986 -ПАКЬ (7) ■ Ак булмаса да, пакь булсын ○ 550 ● 652; 8807; 9336; 10950; 11112; 15959 -ПАКЬЛЕК (1) ■ Пакьлек сөйгән сау булыр ○ 15239 -ПАКЬЛЫЙ (1) ■ Сабын - тышны, турылык - эчне пакьлый ○ 12543 -ПАЛАСКА (1 | 1) ■ Ике дәрвиш бер паласка сыяр, ике патша җир йөзенә сыймас ○ 16979 ● 16979:1 -ПАЛЬТО (1) ■ Пальто белән чалма килешми ○ 9015 -ПАҢГЫ (1) ■ Паңгы булдыңмы - кер кызауга ○ 1296 -ПАР (5) ■ Пар күгәрченнәрдәй гөрләшеп торалар ○ 4056 ● 6622; 7566; 7904; 8643 -ПАРЛАП (2) ■ Ата бөркет аерым очар, бала бөркет парлап очар ○ 3918 ● 9059 -ПАРЛАШКАЧ (1) ■ Парлашу парлашкач була ○ 13199 -ПАРЛАШУ (1) ■ Парлашу парлашкач була ○ 13199 -ПАРЛЫ (1) ■ Салам да парлы казыкка эләгеп кала ○ 8626 -ПАРЛЫ-ПАРЛЫ (1) ■ Барысы да парлы-парлы, без генә моңлы-зарлы ○ 12799 -ПАРОХОД (1) ■ Телең пароход йөртә ○ 15707 -ПАРСЫЗ (1) ■ Ярсыз егет - парсыз мунча ○ 12912 -ПАРЫ (2) ■ Их, татар мунчасы, пары кызу булсачы ○ 8647 ● 12786 -ПАТША (27 | 1) ■ Куй кытлыгы вакытында кәҗәгә Габдрахман патша диерләр ○ 3015 ● 3992; -4381; 5801; 5861; 5862; 5863 (2); 5864; 5865; 5866 (2); 5867-5871; 5877 (2); 7795; 8239; 8367; -13649; 14012; 16650 (2); 16979, :1 -ПАТШАГА (3) ■ Шайтанга туры кешедән файда юк, патшага ярлы кешедән файда юк ○ 5958 -● 16876; 16887 -ПАТШАДАН (3) ■ Патшадан курыкма, губернаторыннан курык ○ 5872 ● 5873; 6001 -ПАТШАЛАР (1) ■ Бәрәңге: "Мин патшалар авызына да керәм!" - дип әйтер, ди ○ 1596 -ПАТШАЛЫК (5) ■ Бер көн патшалык - ул да патшалык ○ 5755 (2) ● 5874; 5875; 13973 -ПАТШАЛЫКТАН (1) ■ Белем-белгечлек патшалыктан югары ○ 16492 -ПАТШАНЫ (3) ■ Артында патшаны да сүгәләр ○ 5722 ● 5876; 15172 -ПАТШАНЫКЫ (1) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, -шуннан калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 -ПАТШАНЫҢ (8) ■ Байның - ызгышы, патшаның сугышы бетмәс ○ 5740 ● 5796; 5855; 58775880; 5990 -ПАТШАҢ (1) ■ Патшаң сукыр булса, бер күзеңне кысып үт ○ 5881 -ПАТШАСЫ (3) ■ Тимер - агачның патшасы ○ 295 ● 2643; 7822 -ПАТШАСЫННАН (1) ■ Кол хуҗасыннан борын аш җимәс, би патшасыннан борын аш җимәс -○ 5835 -ПӘҖИ (1) ■ Пәҗи килегә кермичә, мае чыкмас ○ 1559 -ПӘЙГАМБӘР (2) ■ Нух пәйгамбәр заманыннан ○ 1054 ● 16874 -ПӘКЕ (3) ■ Оста кулда балта да - пәке ○ 6364 ● 9934; 10015 -ПӘКЕДЕР (1) ■ Мөселманлык икедер: комган белән пәкедер ��� 16825 -ПӘКЕҢ (2) ■ Яман юлдашың булса, яныңда пәкең булсын ○ 6969 ● 12235 -ПӘРӘВЕЗ (2) ■ Үрмәкүч пәрәвез сузарга оста, корт балавыз сузарга оста ○ 4750 ● 4846 -ПӘРӘВЕЗГӘ (1) ■ Пәрәвезгә эләккән чебендәй ○ 4847 -ПӘРӘМӘЧ (1) ■ Майламый пәрәмәч пешми ○ 9303 -ПӘРӘМӘЧЕ (1) ■ Кәрче-мәрче, орлык пәрәмәче ○ 9472 -ПӘРДӘ (1) ■ Дәшмәү - акыллыга зиннәт, ахмакка - пәрдә ○ 15839 -ПӘРДӘЛЕ (1) ■ Яфрак астында пәрдәле җимеш торыр ○ 1820 -ПӘРИ (6) ■ Килен килә, килен килә - кечкенә өйгә пәри килә ○ 13361 ● 16724; 16746-16748; 16757 -ПӘРИДӘЙ (1) ■ Яман кием яшь кызны әбидәй, әбине пәридәй итәр ○ 8829 -ПӘРИЕ (2) ■ Юләрдән дию пәрие дә качкан ○ 11727 ● 13694 -ПӘРИЛЕ (1) ■ Ир өйдә күп утырса, өй пәриле булыр, имеш ○ 13516 -ПӘРИНЕҢ (1) ■ Һәр пәринең җене бар ○ 16802 -ПӘҺЛЕВАН (2) ■ Куян да баласын "Кушколак пәһлеван" дип йөртәдер, ди ○ 2251 ● 12517 -ПЕЛӘМӘННИК (1) ■ Пеләмәнник, ярык баш, син бит миңа карендәш ○ 14536 -ПЕЛӘШ (2) ■ Мин теләдем каләм каш, миңа булды пеләш баш ○ 10521 ● 15240 -ПЕЛЕНӘ (1) ■ Пеленә карама, фигыленә кара ○ 10796 -ПЕЛЛӘНМӘГӘН (1) ■ Пелләнмәгән - телләнгән ○ 10797 -ПЕРЕС (2) ■ Ишектәге песигә "перес!" дисәң, түрдәге песигә тияр ○ 3339 ● 3392 -ПЕСИ (20) ■ Ат мулла да, песи дә түгел: яшерә белми ○ 2508 ● 3338; 3343; 3345; 3369-3376; -3378-3380; 3393; 3406; 3413; 12446; 14786 -ПЕСИГӘ (2) ■ Ишектәге песигә "перес!" дисәң, түрдәге песигә тияр ○ 3339 (2) -ПЕСИДӘН (3) ■ Ач песидән тычкан котылмас ○ 3337 ● 3582; 3751 -ПЕСИЕ (1) ■ Уңган хатынның эте симез була, ялкау хатынның - песие ○ 13702 -ПЕСИЕМ (1) ■ Песием, "перес", аягың-кулың дөрес, тычкан тотарга кереш ○ 3392 -ПЕСИЛӘР (1) ■ Эт юк илдә песиләр өрә ○ 3661 -ПЕСИНЕ (1) ■ Песине җиңеп, тычканнан җиңелгән ○ 3428 -ПЕСИНЕҢ (3 | 1) ■ Каплан - песинең агасы ○ 2328 ● 3377; 3404; 4203:1 -ПЕСНӘК (1) ■ Песнәк диңгезне яндыра алмый ○ 4071 -ПЕСНӘКНЕҢ (1) ■ Песнәкнең үзенә күрә бизмәне, бүдәнәнең үзенә күрә бакрачы ○ 4072 -ПЕТЕРБУРГ (1) ■ Петербург ни кушса, мулла шуны кушар ○ 17057 -ПЕЧӘ (1) ■ Һәркем үз буена карап тун печә ○ 8948 -ПЕЧӘН (20 | 2) ■ Яңгырда чапсаң, корыда печән җыярсың ○ 1168 ● 1297; 1298; 1320; 1322; 1340; -1349; 1358; 1364; 3624, :1, :2; 3783; 3797; 5164; 5277; 10218; 13314; 13796; 14578; 14940; 17085 -ПЕЧӘНГӘ (1) ■ Эт печәнгә ята да, үзе дә ашамый, башкага да ашатмый ○ 3625 -ПЕЧӘНЕ (3) ■ Сөймәгән печәне атның алдында торыр ○ 2682 ● 7492 (2) -печәне → урак-печәне -ПЕЧӘНЕҢ (1) ■ Синең урагың урган, печәнең өйгән ○ 1501 -ПЕЧӘННӘН (1) ■ Саламны печәннән аера алмау ○ 1499 -ПЕЧӘННЕ (2) ■ Берәү печәнне чалгы белән чаба, берәү дуга белән чаба ○ 1261 ● 16952 -ПЕЧКӘЧӘМ (1) ■ Печкәчәм дә баш, мин дә баш, биатайга сан да юк ○ 14662 -ПЕЧМӘГӘ (1) ■ Акка тук, печмәгә киндере юк ○ 9420 -ПЕШ (2) ■ Алма пеш, авызыма төш ○ 1840 ● 6326 -ПЕШӘ (6) ■ Югары куйсаң - пешә, түбән куйсаң - төшә ○ 701 ● 1141; 1826; 6436; 10105 (2) -ПЕШӘР (8) ■ Иртә барсаң ит пешәр, соңга калсаң бит пешәр ○ 824 (2) ● 4257; 5271; 11810; -14192; 14636 (2) -ПЕШӘРСЕҢ (1) ■ Әле чисең, пешәрсең, бу хәлеңнән төшәрсең ○ 9511 -ПЕШЕ (1) ■ Чыбыкны пеше чакта бөгәләр ○ 1958 -ПЕШЕП (1) ■ Өшеп барганчы пешеп бар ○ 6871 -ПЕШЕР (2) ■ Илдә юкны пешер, хатын ○ 5139 ● 13799 -ПЕШЕРӘ (12 | 1) ■ Ерактагы кояш җылы була, якын килсәң пешерә ○ 27:2 ● 1112 (2); 9408; -9469; 9902; 10008; 11726; 11978 (2); 13868 (2); 15134 -ПЕШЕРӘЛӘР (1) ■ Тудык, тудыка, бергә килсә, сүздән пешерәләр ботка ○ 13388 -ПЕШЕРГӘН (7) ■ Ике кеше пешергән аш я тозсыз, я тач тоз була ○ 9205 ● 9277; 9407; 9679; -12536; 13346; 15638 -ПЕШЕРГӘЧ (1) ■ Боткасын пешергәч маен жәлләмә ○ 9195 -ПЕШЕРЕП (7) ■ Арык иттән симез котлет пешереп булмый ○ 9110 ● 9200; 9452; 9481; 9486; -9945; 13783 -ПЕШЕРЕР (6) ■ Үз өендә өйрә пешерә белмәгән - кеше өендә ботка пешерер ○ 9408 ● 9476; -9503; 9508; 14914; 16177 -ПЕШЕРМӘ (1) ■ Ут якмыйча юача пешермә ○ 9364 -ПЕШЕРМИ (2) ■ Суга төшерми, утка пешерми ○ 526 ● 1224 -ПЕШЕРСӘ (1) ■ Аш пешерсә - апара, бите-кулы кап-кара ○ 9432 -ПЕШЕРСӘҢ (4) ■ Ашны бергә пешерсәң, куе була ○ 4870 ● 9137; 9194; 9677 -ПЕШЕРТМӘ (1) ■ Ачтан тәгам пешертмә, ялангачтан кием кистермә ○ 9583 -ПЕШЕРҮ (3) ■ Юктан юкамыш пешерү ○ 7652 ● 9258; 9416 -ПЕШЕРҮЕ (1) ■ Казанның, кайнап чыгуы озак булса да, пешерүе тиз ○ 9916 -ПЕШКӘГЕ (2) ■ Көймәсенә күрә ишкәге, гөбесенә күрә пешкәге ○ 7055 ● 10307 -ПЕШКӘК (1) ■ Кымызга пешкәк кирәк, ишәккә күсәк кирәк ○ 9288 -ПЕШКӘН (13 | 1) ■ Пешкән шалкан, төшкән-калган ○ 1636 ● 1789; 1812; 1816; 3336; 3389; 3395; -8515; 9176; 9316; 9317; 9690; 10533, :1 -ПЕШКӘНГӘ (1) ■ Үзең таба булгач, артың пешкәнгә үпкәләмә ○ 10012 -ПЕШКӘНДӘ (1) ■ Аш пешкәндә - кашык, сусаганда чүмеч кыйммәт ○ 9873 -ПЕШКӘНЧЕ (1) ■ Пешкәнче көткән, суынганчы үлгән ○ 9775 -ПЕШКӘЧ (1) ■ Бер авызың пешкәч икенче өреп кабарсың ○ 10548 -ПЕШМӘГӘН (6) ■ Пешмәгән җимештән катмаган как ○ 1849 ● 2295; 6471; 8481; 9118; 9512 -пешмәдем → тирләмәдем-пешмәдем -ПЕШМӘС (7 | 1) ■ Сусыз агачта сусыл җимеш пешмәс ○ 1814 ● 8126, :1; 8481; 11826; 11919; -11920; 15941 -ПЕШМӘСӘ (1) ■ Кунак килсә ит пешә, ит пешмәсә бит пешә ○ 10105 -ПЕШМИ (10) ■ Мич башында шалкан пешми ○ 1611 ● 6049; 7720 (2); 8465; 8474; 9219; 9303; -9881; 15532 -ПЕШСӘ (1 | 1) ■ Бирмәснең ашы пешмәс, пешсә дә чүмечкә чыкмас ○ 8126:1 ● 10536 -ПЕШТЕҢ (1) ■ Кая пештең - шунда төш ○ 13177 -ПЕШҮЕ (1) ■ Чәй - түгел борыч, чәйне салсаң сал бер уч, төшүе килсә, пешүе килер ○ 9374 -ПИКЕ (2) ■ Уен-уен унике, уен очында бер пике ○ 6686 ● 6692 -ПИМА (1) ■ Күрәчәгең булса, пима кигәндә аягың сынар ○ 14928 -ПИРЕ (1) ■ Син сөйлисең пирегә, пире сөйли кирегә ○ 16749 -ПИРЕГӘ (1) ■ Син сөйлисең пирегә, пире сөйли кирегә ○ 16749 -ПИРЕСЕ (1) ■ Файдасыз фәрештәдән әшнә дию пиресе яхшы ○ 16760 -ПИРЛӘР (1) ■ Ирләр - мунчадагы пирләр, хатыннар - кара каргалар, кызлар - кызыл гөлләр -○ 13866 -ПИРСЕЗ (1) ■ Мунча пирсез булмый, күл балыксыз булмый ○ 16743 -ПИТРАУ (1) ■ Вакытсыз сөйләмә, Питрау күкесе булырсың ○ 16271 -ПИТРАУГА (1) ■ Питрауга чаклы үләннең шифасы чәчәктә, питраудан соң - тамырда ○ 1299 -ПИТРАУДАН (3) ■ Питраудан соң кошлар сайравы бетә, җәйнең яртысы үтә ○ 930 ● 931; 1299 -ПИЧ (2) ■ Кунак булсаң, куркак бул, пич астындагы үрдәк бул ○ 10092 ● 13706 -ПИЧТӘ (1) ■ Монысы әле аның баласы, пичтә калгандыр анасы ○ 14304 -ПИЯШКӘ (1) ■ Тик торган пияшкә берәү дә кагылмый ○ 8490 -ПЛАН (3) ■ Эшләмәсәң план белән, ашарсың грамм белән ○ 6220 ● 6280; 6601 -ПЛАНСЫЗ (1) ■ Плансыз эш - тозсыз аш ○ 6117 -ПЛАНЫН (1 | 2) ■ Ябалакның планын куян белмәс ○ 4203 ● 4203:1, :2 -ПОДАУКА (1) ■ Батман бирсәң - күп булыр, подаука бирсәң аз булыр, почык бирсәң тамандыр -○ 8032 -ПОДАУКАГА ( | 1) ■ Иләктәген чиләккә, чиләкнекен подаукага ○ 10028:2 -ПОЕЗД (1) ■ Яхшы хәбәр ат белән йөрсә, яман хәбәр поезд белән йөри ○ 16198 -ПОЖАР (4) ■ Хәерчегә пожар куркыныч түгел ○ 5945 ● 8485; 8486; 8588 -ПОКРАУ (1) ■ Покрау үтте - кыш җитте ○ 932 -ПОЛНЫЙ ( | 1) ■ Ике хатын бергә килсә - сход, өч хатын бергә килсә - полный суд ○ 13641:1 -поп → мулла-поп -ПОРАМ (1) ■ Бар чагында - порам, юк чагында - алай да торам ○ 7635 -ПОРСАЛАНУ (1) ■ Койрыгы пешкән мәче кебек порсалану ○ 3389 -ПОСКЫН (1) ■ Поскын яуны постырыр ○ 5610 -ПОСТАУГА (1) ■ Начар постауга йон иярә ○ 8698 -ПОСТЫРЫР (2) ■ Поскын яуны постырыр ○ 5610 ● 13509 -ПОСЫП (1) ■ Ул анасы - губернатор, кыз анасы посып ятыр ○ 14296 -посып → качып-посып -ПОТ (12) ■ Кырдагы бодай - алтмыш пот, кайткач-суккач - алты пот ○ 1556 (2) ● 3910; 3913; -4217; 4727; 7982 (2); 8044; 8045; 8068; 13648 -ПОТЛАП (1) ■ Авыру потлап керә, мыскаллап чыга ○ 15173 -ПОТЫ (2) ■ Кабак бик зур да, поты бер тиен ○ 1604 ● 6658 -ПОТЫҢ (1) ■ Потың бер тиен ○ 8058 -ПОЧМАГЫНА (3) ■ Яраксыз табылган таш өй почмагына китә ○ 205 ● 8392; 8687 -ПОЧМАК (1) ■ Чәйнең тәмен чебен ала, почмак ямен килен ала ○ 13392 -ПОЧЫГЫ (2) ■ Йокының батманын йокласаң, почыгы кала ○ 6657 ● 8078 -ПОЧЫК (1) ■ Батман бирсәң - күп булыр, подаука бирсәң аз булыр, почык бирсәң тамандыр ○ 8032 -ПОША (1) ■ Бакылдамый торса, бакылдыкның эче поша; кеше бакылдык димиме дип, үзенең -коты оча ○ 15782 -ПОШАРСЫҢ (1) ■ Бала белән уйнама - чәчәрсең, бабай белән уйнама - пошарсың ○ 13925 -ПОШЕЛ (1) ■ Туп-турыдан туп пошел, кәкерегә не ходи ○ 6900 -ПОШКАННАН (1) ■ Эч пошканнан җыр файда ○ 16421 -ПОШМАН (2) ■ Кечкенә дошман зур пошман китерер ○ 5456 ● 5514 -ПОШМЫЙ (1) ■ Эшкә мавыккан кешенең эче пошмый ○ 6197 -ПОШСА (1) ■ Этнең эче пошса, койрык астын ялар ○ 3733 -ПОШУНЫҢ (1) ■ Эч пошуның дәвасы - эш ○ 6158 -ПОШЫКМА (2) ■ Үгез җиксәң ашыкма, җай йөргәнгә пошыкма ○ 3312 ● 12174 -ПОШЫКМАССЫҢ (1) ■ Бирергә ашыкма - пошыкмассың ○ 8122 -ПОШЫНМА (1) ■ Шатлык күрсәң очынма, кайгы күрсәң пошынма ○ 14961 -ПОШЫРА (1) ■ Йон тамакка тормый, эчне пошыра ○ 2361 -ПӨФ (1) ■ Утка кем "пөф" дисә, шуның сакалы көяр ○ 8513 -ПӨХТӘ (1) ■ Пөхтә кигән - матур кеше, шапшак кигән - шапшак кеше ○ 8808 -ПРИКАЗ (2) ■ Эт, түрә булса, сөяк җыярга приказ чыгарыр ○ 3645 ● 17064 -ПРОПАЛ (1) ■ Яңа кияү - янарал, иске кияү пропал ○ 13431 -ПУЛАТ (2) ■ Ашаган тамакка таш пулат киткән ○ 9598 ● 12784 -ПУЛЫМ (1) ■ Сатсам - пулым, асрасам - колым ○ 5995 -ПУМАЛА (1) ■ Киткән кыздан пумала курка ○ 12966 -ПУТАЛАК (1) ■ Путалак тактасы тулмый ○ 8374 -ПУТАЛЫГЫ (1) ■ Путалыгы сары инде - монда кызлар бар инде ○ 13072 -ПУТЬСЕЗ (1) ■ Беребез путьсез, беребез юлсыз ○ 6886 -ПЫЖЛАМЫЙ (1) ■ Артыннан котырган эт капса да пыжламый ○ 3772 -ПЫЖЫТКАН (1) ■ Кулы кычыткан - эшне пыжыткан ○ 10942 -ПЫЛАВЫ (1) ■ Алдында пылавы, йөрергә олавы ○ 9422 -ПЫЛАВЫННАН (2) ■ Туй пылавыннан эт карыны туймас ○ 3530 ● 9282 -ПЫЛАУ (9) ■ Бохар ханына: "Халык бик ачка үлә", - дип хәбәр иткәч, "Нигә пылау ашамыйлар?" - дип сораган, имеш ○ 5778 ● 5946; 6889; 7481; 9297; 14198; 15532; 15908; 15941 -ПЫЛДЫР-ПЫЛДЫР (1) ■ Ит кунмаган авызга пылдыр-пылдыр сүз бирә, ди; мие юк башка -бадырайган күз бирә, ди ○ 10564 -ПЫЛТАРА (1) ■ Ни ылтара, ни пылтара - калган ике уртада ○ 737 -ПЫР (1) ■ Чыпчык пыр иткәндә, йөрәге шыр итә ○ 4186 -ПЫРАГЫ (1) ■ Атың - яхшы булса - бу дөньяның пырагы ○ 2617 -ПЫЧАГЫ (8) ■ Останың пычагы булмас ○ 6369 ● 7300; 9423; 9946 (2); 13479; 13905; 15955 -ПЫЧАГЫНЫҢ (1) ■ Өй пычагының кыны булмас ○ 10002 -ПЫЧАГЫҢА (1) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе -аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 -ПЫЧАК (28 | 2) ■ Тимерчедә пычак - унике кочак ○ 314 ● 3283; 5888; 7741; 9886; 9887; 9926; -9947 (2); 9948-9950; 10016; 10017; 10025; 10026; 10038; 10207; 10822; 10843; 11278; 12440; -13779; 13961; 13994; 15457; 15502:1, :2; 15990; 16254 -пычак → балта-пычак -ПЫЧАККА (3) ■ Тимерче пычакка котаймас ○ 310 ● 10038; 13676 -ПЫЧАКНЫ (3) ■ Пычакны әүвәл үзеңә када, авыртмаса, күршеңә када ○ 5230 ● 9160; 9951 -ПЫЧАКНЫҢ (2) ■ Югалган пычакның сабы алтын ○ 9996 ● 15972 -пычактан → урак-пычактан -ПЫЧКЫ (2) ■ Пычкы сораганга - ышкы, ышкы сораганга пычкы тоттырмыйлар ○ 1930 (2) -ПЫЧКЫДАН (2) ■ Тирәк, ни юан булса да, пычкыдан котылмас ○ 1754 ● 1944 -ПЫЧКЫСЫ (1) ■ Кул пычкысы бүген миндә, иртәгә синдә хезмәт итә ○ 1925 -ПЫЧРАГЫ (3) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 993; 6252 -ПЫЧРАК (3) ■ Пычрак суда кер юа ○ 517 ● 6472; 15224 -ПЫЧРАККА (2) ■ Алтын пычракка төшсә дә бәһасен җуймас ○ 7747 ● 7766 -ПЫЧРАКНЫ (1) ■ Су бөтен пычракны юа ала, тик хыянәтне юа алмый ○ 12549 -ПЫЧРАКТАН (1) ■ Әйләнгечтән юл туры, пычрактан юл коры ○ 6867 -ПЫЧРАНСА (2) ■ Кул пычранса, су белән юарсың, су пычранса, ни белән юарсың? ○ 407 (2) -ПЫЧРАТКАН (1) ■ Оясын пычраткан каз басып торыр ○ 4251 -ПЫЧРАТМА (1) ■ Кеше капкасына ук атма, ук атсаң да пычратма ○ 8618 -ПЫЧРАТМАС (2) ■ Бер сыер тугай пычратмас ○ 3155 ● 4255 -ПЫЧРАТЫР (1) ■ Бер сыерның койрыгы мең сыерны пычратыр ○ 3158 -ПЫЧРАТЫРСЫҢ (1) ■ Юләрдән ботка да, өйрә дә пешерә алмассың, бары чүлмәгеңне генә -пычратырсың ○ 11726 -ПЫШЛЫККАН (1) ■ Пышлыккан - мич башында кыш чыккан ○ 6495 -ПЫШТ (1) ■ Якында "пышт" иткән еракта "шарт" итеп ишетелер ○ 16144 -ПЫЯЛА (8) ■ Пыяла белән түбә ябу ○ 8375 ● 11039; 11196; 11213; 12993; 13630; 14831; 15050 -ПЫЯЛАЧЫНЫҢ (1) ■ Балтачының балтасы китек, пыялачының тәрәзәсе ватык ○ 1905 -РАВА (1) ■ Әт-тәмәке - трава, аны тартмак - рава ○ 9863 -РАД (2) ■ Брат братның көтү көткәненә рад ○ 14563 ● 14564 -РАЗЫЙ (1) ■ Барына разый бул, югына сабыр ит ○ 11824 -РАЙДА (1) ■ Үзем райда, әпәем крайда ○ 9516 -РАС (1) ■ Рас сүзгә ни кару ○ 15957 -РАСЛЫК (2) ■ Раслык күзне төртә ○ 15958 ● 15959 -РАСЛЫККА (1) ■ Яманлыкка мең юл, раслыкка бер юл ○ 12265 -РАСХОДЫҢНЫ (1) ■ Килеп чыкса бер юләр, барлык расходыңны түләр ○ 11601 -РАШКЫ (1) ■ Тургай, яңгыр тисә, баласын яшерә, рашкы тисә, үз башын яшерә ○ 4157 -РАШТУАДА (1) ■ Раштуада бер көрәк кар бирмәс ○ 1055 -РӘВЕШЕН (1) ■ Өенә күрә җиһазын кыл, заманына күрә рәвешен кыл ○ 1000 -РӘГЫЯТЬ (2) ■ Патшалык - гаскәр белән, гаскәр - мал белән, мал - рәгыять белән, рәгыять гаделлек белән ○ 5874 (2) -РӘТЕ (3) ■ Һәр эшнең рә��е бар ○ 6405 ● 8475; 9061 -РӘТЛЕСЕ (1) ■ Рәтлесе килми, рәтсезе китми ○ 11385 -РӘТСЕЗЕ (1) ■ Рәтлесе килми, рәтсезе китми ○ 11385 -РӘТТӘН (1) ■ Иң яхшы көйне дә рәттән өч кат җырламыйлар ○ 16366 -РӘХӘТ (21) ■ Кыш рәхәт чанага, җәй рәхәт арбага ○ 867 (2) ● 971; 1459; 5042; 7707; 8313; 10078; -11233; 11458; 12114; 13745; 14774; 14782; 14864; 14866; 14943; 16061; 16187; 16193; 16959 -РӘХӘТЕ (10) ■ Бака рәхәте су белән ○ 4570 ● 10816 (2); 13368; 13637; 14817; 14973; 16540; 16660 (2) -РӘХӘТЕМНЕҢ (1) ■ Күлмәгемнең итәге юк, җиңе юк, рәхәтемнең чиге юк ○ 8976 -РӘХӘТЕН (2) ■ Малының рәхәтен күрә белмәгән бай көн дә ярлы ○ 7409 ● 14944 -РӘХӘТЕНӘ (1) ■ Эш сөйгән - сөенгән, рәхәтенә тиенгән ○ 6174 -РӘХӘТКӘ (1) ■ Әдәм баласы михнәткә түзә, рәхәткә түзми ○ 14966 -РӘХӘТЛӘНДЕК (1) ■ Бирдек Бибине кияүгә, рәхәтләндек буяуга ○ 13247 -РӘХӘТЛӘНЕП (1) ■ Эшләп акча тап, рәхәтләнеп ят ○ 6703 -РӘХӘТНЕ (2) ■ Авырлык күрмәгән рәхәтне белми ○ 14778 ● 14933 -РӘХӘТТӘ (1) ■ Бер карасаң рәхәттә, бер карасаң михнәттә ○ 14982 -РӘХӘТ-ТЫНЫЧ (1) ■ Ярым да юк, кайгым да юк, рәхәт-тыныч яшимен ○ 12808 -РӘХИМ (2) ■ Алырга барсаң, бар да "рәхим ит", сатканда берәү дә әйләнеп карамый ○ 7855 ● 11887 -рәхим → гафур-рәхим -РӘХИМЛЕ (1) ■ Рәхимсез кешедән рәхимле эт яхшы ○ 12159 -РӘХИМСЕЗ (1) ■ Рәхимсез кешедән рәхимле эт яхшы ○ 12159 -РӘХМӘТ (12) ■ Ләйсән - рәхмәт яңгыры ○ 1121 ● 5860; 6439; 10122; 10215-10217; 15757; -15796; 15905; 15960; 16289 -РӘХМӘТЕН (1) ■ Бай рәхмәтен ишеткәнче ярлының җаны чыгар ○ 7185 -РИЗА (2) ■ Кандала, кан эчәр өчен, ярыкта яшәргә дә риза ○ 4776 ● 6568 -РИЗАЛЫК (1) ■ Дәшмәү - ризалык билгесе ○ 15840 -РИЗЫГЫ (9) ■ Дуңгызның сөймәгән ризыгы алдына килер ○ 2898 ● 9201 (2); 9396; 10116; -11098; 11266; 13955; 17029 -РИЗЫГЫМНЫҢ (1) ■ Үрдәк: "Ризыгымның өйдәгесен тавык ашый, судагысын балык -ашый", - дип кайгырыр, имеш ○ 4425 -РИЗЫГЫН (2) ■ Бүре үз ризыгын үзе табар ○ 2169 ● 9185 -РИЗЫГЫНА (1) ■ Шайтан ризыгына бисмилла кирәк түгел ○ 16770 -РИЗЫГЫҢ (1) ■ Ризыгың булмаса, Кытайга барып та чәй эчә алмый кайтырсың ○ 9318 -РИЗЫК (8) ■ Игенче орлык чәчә - җирдән ризык юлын ача ○ 1406 ● 6028; 6153; 9319; 9327; -9389; 9393; 9404 -РИЗЫКЛЫ (1) ■ Ризыклы - ашка, язулы - яшькә ○ 9320 -РИЗЫКНЫ (2) ■ Алла ризыкны бирә, авызга үзе салмый ○ 9103 ● 14051 -РИЗЫКСЫЗ (1) ■ Кош борынсыз тумас, бала ризыксыз тумас ○ 14030 -РИЯЛЫДАН (1) ■ Риялыдан рәхим көтмә ○ 11887 -РОЗА (1) ■ Роза чәнечкесез булмас ○ 1300 -РӨХСӘТСЕЗ (2) ■ Чакырмый килгән кунакка рөхсәтсез китәргә ярый ○ 10185 ● 15970 -РУЗА (2) ■ Ашы юк руза тотар, эше юк намаз укыр ○ 16911 ● 16930 -РУМГА ( | 1) ■ Углың - Румга, кызың Кырымга китсен ○ 14142:1 -РУСЧАГА (1) ■ Татарчага - таман, русчага - яман ○ 15669 -РУСЧАНЫ (1) ■ Русчаны белмим, татарчаны аңламыйм ○ 15667 -РЫСКАЛЫ (1) ■ Ялкау тик ята, аның рыскалы арта ○ 6574 -САБА (1) ■ Ялгыз биядән саба тулмас ○ 2836 -саба → савыт-саба -САБАГЫ (3) ■ Мәкнең бер сабагы дару, бер сабагы агу ○ 1558 (2) ● 12489 -САБАГЫН (2) ■ Гөл сабагын терәшкән чыра да гөлгә төренә ○ 1268 ● 16695 -САБАГЫНДА (2) ■ Һәр гөл үз сабагында чәчәк ата ○ 1350 ● 1823 -САБАГЫҢ (1) ■ Алган сабагың бер булсын, катлавы мең булсын ○ 16463 -САБАК (3) ■ Кабат эшләнгән эш сабак булыр ○ 6064 ● 14737; 15139 -САБАККА (1) ■ Тиле суган сабакка уңар ○ 1620 -САБАКЛЫ (1) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, атасыз -бала ардаксыз ○ 14374 -САБАКСЫЗ (1) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, атасыз бала ардаксыз ○ 14374 -САБАН (6 | 1) ■ Актамыр сабан аударыр ○ 1252 ● 1433; 1530:1; 2807; 3303; 4300; 6671 -САБАНДА (4) ■ Сабанда килешкән ындырда сугышмас ○ 1434 ● 1435; 1436; 2729 -САБАННАН (1) ■ Актамыр атка булган үчен сабаннан алыр ○ 1251 -САБАННЫҢ (1) ■ Кырык мирнең көен көйләгәнче бер сабанның артын чөйләрсең ○ 5017 -САБАНЧЫ (1) ■ Сабанчы яңгыр тели, юлаучы - коргак ○ 1437 -САБАНЧЫГА (1) ■ Сабанчыга җир - ана, ялкауга - үги ана ○ 1438 -САБАНЫНЫҢ (1) ■ Сабанының чөе юк, бичәсенең көе юк ○ 13787 -САБАСЫНА (1) ■ Сакалына күрә эскәге, сабасына күрә пешкәге ○ 10307 -САБЫ (8 | 2) ■ Балта агачны кисмәс иде, агач сабы булмаса ○ 1886 ● 1892; 1933; 1978; 2441:1; -3927:1; 9681; 9996; 10039; 11519 -САБЫДАЙ (1) ■ Килгән җире киләп җебедәй, килмәгән җире киле сабыдай ○ 8690 -САБЫЙ (5) ■ Сакаллы сабый, йонлы кукы ○ 10360 ● 14041 (2); 14042; 15069 -САБЫЙГА (2) ■ Эт сабыйга тимәс ○ 3626 ● 14043 -САБЫН (15 | 2) ■ Идел чыкканчы балтасын бирә, Идел чыккач сабын да тоттырмый ○ 511 -● 1902; 1933:1, :2; 1979; 7081; 8809-8811; 8845; 8846; 9652; 9949; 11206; 11587; 12543; 14945 -САБЫНА (2) ■ Кашыгына тигән май сабына да тияр ○ 9271 ● 13906 -САБЫНДА (1) ■ Сабында да бар, кашыгында да бар ○ 9952 -САБЫНЛАП (2) ■ Кара карганы сабынлап юсаң да агармас ○ 3950 ● 14056 -САБЫННАН (1) ■ Гомер саплаяк түгел, сабыннан тота алмассың ○ 14714 -САБЫР (13) ■ Барына канәгать кыл, югына сабыр ит ○ 7583 ● 11491; 11808; 11824; 1188811894; 11977; 16902 -САБЫРЛЫ (2) ■ Дөньяда ике сабырлы бар: берсе балыкчы, берсе мәче ○ 11828 ● 11895 -САБЫРЛЫК (1) ■ Сабырлык куанычка илтер, ашыгу көенечкә илтер ○ 11896 -САБЫРСЫЗ (2) ■ Сабыр чыдый, сабырсыз җылый ○ 11892 ● 11895 -САБЫРСЫЗЛЫК (1) ■ Сабыр әдәм сансыз әҗер алыр, сабырсызлык башка кайгы салыр -○ 11894 -САБЫРСЫЗНЫҢ (1) ■ Сабырсызның эше тамырсыз ○ 11897 -САБЫРЫМ (1) ■ Кайтсаң - кабулым бар, кайтмасаң - сабырым бар ○ 11972 -САБЫШТЫРА (1) ■ Алтын сарысы сарыга сабыштыра ○ 7748 -САБЫШЫРСЫҢ (1) ■ Бирә-бирә бирәнгә сабышырсың ○ 8133 -САВА (1) ■ Берәү мөгез тота, икенчеләр сыер сава ○ 3160 -САВАБЫ (2) ■ Сүзенә күрә җавабы, җавабына күрә савабы ○ 16030 ● 16935 -САВАП (5) ■ Еланны кем үтерсә, шуңа савап ○ 4627 ● 6802; 13241; 16156; 16261 -САВАПЛЫ (3) ■ Чүлгә кое казыган - бер саваплы, сазга күпер салган - ике саваплы, юлга агач -утырткан - өч саваплы ○ 1706 (3) -САВАРЛАР (1) ■ Син туганчы кәҗә туса, сөтен саварлар иде ○ 14102 -САВАРСЫҢ (1) ■ Аннан әйбер алганчы, тавыктан сөт саварсың ○ 4347 -САВУ (1) ■ Сараннан акча сорау - үгез саву белән бер ○ 11915 -САВЫ (1) ■ Кардәшнең бае яхшы, хатынның савы яхшы ○ 13658 -САВЫГЫР (1) ■ Эшләгән савыгыр, эшләмәгән ябыгыр ○ 6209 -САВЫЛ (1) ■ Савыл арасы түгел, авыл арасы ○ 5276 -САВЫЛА (1) ■ Казгансаң - мал табыла, йөрәккә кан савыла ○ 7358 -САВЫЛДАН (1) ■ Савылдан килгән авылдагын куган ○ 5043 -САВЫМ (2) ■ Сәвердәге явым - савып торган савым ○ 944 ● 3232 -САВЫМСЫЗ (1) ■ Савымсыз туйга кем килер ○ 13281 -САВЫН (1) ■ Кырмыска да савын эчкән ○ 4787 -САВЫНГА (1) ■ Сыер савынга ярый, ат сугымга ярый ○ 3192 -САВЫНЧЫ (1) ■ Балчы кулыннан бал тамар, савынчы кулыннан сөт тамар ○ 4724 -САВЫП (6) ■ Сәвердәге явым - савып торган савым ○ 944 ● 3180; 3301; 3327; 3683; 6434 -САВЫР (1) ■ Ат үлсә, савыр мирас; ага үлсә, җиңги мирас ○ 14560 -САВЫТ (2) ■ Соңгы тамчыдан савыт тулар ○ 1124 ● 9891 -савыт → табак-савыт -САВЫТКА (1 | 1) ■ Һәр савытка бер капкач бар ○ 10019 ● 10028:3 -САВЫТНЫ (1) ■ Иске серкә савытны боза ○ 9222 -САВЫТ-САБА (2) ■ Савыт-саба шалтыраса, өйгә тәртип керә ○ 9953 ● 12952 -САВЫТСЫЗ (1) ■ Гыйшык - төтенсез ут, ачкычсыз йозак, дәвасыз авыру, савытсыз эчемлек, -йөксез авырлык, туктау урыны билгесез сәфәр ○ 12687 -САВЫТЫ (3) ■ Ярлы кешенең ашы булса, салырга савыты булмый ○ 7466 ● 9878; 9954 -САВЫТЫМ (1) ■ Тулды сабыр савытым ○ 11977 -САВЫТЫНА (1) ■ Өенә күрә капкасы, савытына күрә капкачы ○ 8391 -САВЫТЫНДА (1) ■ Үз савытында булмаганга салып булмый ○ 10010 -САВЫТЫҢА (1) ■ Салма савытыңа менеп төшәрмен ○ 9487 -САГАЙ (2) ■ Агай, алдан сагай ○ 14544 ● 14545 -САГАЙДАК (1) ■ Сакка сагайдак асу ○ 5699 -САГЫ (5) ■ Саклының сагы ятыр, саксызның башы юлда ятыр ○ 5613 ● 11898 (3); 14557 -САГЫЗ (4) ■ Саескан сагыз чәйни, карганың күзе кайный ○ 4076 ● 9321; 9322; 15824 -САГЫЗАК (1) ■ Сагызак, күпме безелдәсә дә, бал җыймас ○ 4805 -САГЫЗАКНЫҢ (1) ■ Сагызакның җиде еллыгы, чакса, кеше үтерә ○ 4806 -САГЫЗНЫ (3) ■ Сагызны чәйни белмәгән черетер ○ 9323 ● 9378; 15961 -САГЫНГАН (1) ■ Сагынган белән килмәк юк, саргайган белән үлмәк юк ○ 15384 -САГЫНГАНДА (2) ■ Ярлы тапканда, бай сагынганда ○ 7473 ● 12740 -САГЫНДЫРА (1) ■ Рәхәт булса да торган җир, сагындыра туган ил ○ 5042 -САГЫНУГА (1) ■ Әҗәл белән сагынуга дәва юк ○ 15394 -САГЫНЫП (3) ■ Былбылны алтын читлеккә япсаң да, үз тал-тирәген сагынып сайрар ○ 4093 -● 4101; 10158 -САГЫНЫР (1) ■ Читтә йөргән тарыгыр, туган илен сагыныр ○ 5091 -САГЫШ (9) ■ Иң зур сагыш - Ватан сагышы ○ 5002 ● 6639; 6713; 14790; 14879; 14881; 14945; -14946; 15879 -САГЫШЫ (2) ■ Иң зур сагыш - Ватан сагышы ○ 5002 ● 8627 -САДАК (2) ■ Атадан ул туса - иге, ата юлын куса - иге, биленә садак буса - иге, битенә килер -оятны үзе белеп юса - иге, шушыларны кылмаса, барыннан да югы - иге ○ 14357 ● 14392 -САДАКАДАН (1) ■ Йомшак сүз садакадан артык ○ 15872 -САЕН (58 | 3) ■ Йолдыз җемелдәгән саен күз йоммыйлар ○ 28 ● 31; 411; 702; 897; 953; 1377; -1781; 1784; 1950; 2235; 3391; 3419; 3535; 4038; 4400; 4401; 4504; 4620; 4649; 6633 (2); -6770 (2); 6809; 7342; 7708; 7943 (2); 8016; 8254; 8685 (2); 8779; 8865; 9256; 9260, :1, :2 (2); -9293; 9596; 9903; 9959; 10556; 10883; 11638; 13656; 14750; 15090; 15095 (2); 15268; 15771 (2); -15920; 15962 (2); 16400; 16715; 17055 -САЕРАК (1) ■ Күңел - баерак, диңгез - саерак ○ 11203 -САЕСКАН (17 | 1) ■ Карга, саескан йөрүен йөрим дип, үз йөрүен оныткан, имеш ○ 3977 ● 4018; -4035; 4074-4079; 4080, :1; 4081-4084; 4086-4088 -САЕСКАННАН (1) ■ Дошманга саесканнан сак бул, ябалактан уяу бул ○ 5327 -САЕСКАННЫҢ (1) ■ Саесканның койрыгы үзеннән шәп ○ 4085 -САЗ (8) ■ Алтын саз төбендә дә ялтырый ○ 258 ● 933; 1445; 7784; 13035; 16351; 16484; 16616 -САЗАН (1) ■ Сазан балыкның башын аша, җәен балыкның койрыгын аша ○ 4503 -САЗГА (8 | 1) ■ Көз чәчсәң көлгә чәч, яз чәчсәң сазга чәч ○ 1424 ● 1530:1; 1706; 2423; 6821; -11810; 12741; 13568; 15242 -САЗДА (1) ■ Тын сазда корт күп була ○ 191 -САЗЛЫГЫН (1) ■ Һәрбер көелте үз сазлыгын мактый ○ 4224 -САЗЛЫК (1) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 -САЗЛЫКТА (1) ■ Җен дигәнең саңгырау сазлыкта оялый ул ○ 16798 -САЗНЫ (1) ■ Дуңгыз сазны яратыр, кырчын тазны яратыр ○ 15215 -САЗЫ (2) ■ Язы булгач, сазы да булыр ○ 994 ● 12590 -САЗЫН (2) ■ Һәр бытбылдык үз сазын мактый ○ 3916 ● 4658 -САИЛЧЕ (1) ■ Йорт салынып беткәнче саилче ишектән керер ○ 5808 -САЙ (12) ■ Сай елга шалтырап ага, тирән елга - тавышсыз ○ 419 ● 420; 8905; 9470; 9680; -11420 (2); 12035 (2); 16471; 16922; 17000 -САЙГА (2) ■ Бай байга багар, су сайга агар ○ 7144 ● 16582 -САЙГАКТАН (2) ■ Берең тар сайгактан йөрсә, берең киң сайгактан йөри ○ 8238 (2) -САЙДА (1) ■ Сайда йөзгәннең арты күренә ○ 421 -САЙЛА (4) ■ Урын сайлама, күрше сайла ○ 5238 ● 8838; 9635; 12940 -САЙЛАГАН (5) ■ Кулы белмәгән куна сайлаган ○ 10939 ● 12709; 12719; 12741; 15242 -САЙЛАМА (4) ■ Урын сайлама, күрше сайла ○ 5238 ● 12940; 13055 (2) -САЙЛАМЫЙ (1) ■ Кол үзенә хуҗа сайламый, хуҗасы сайлый ○ 5836 -САЙЛАМЫЙЧА (1) ■ Кош та сайламыйча куакка кунмый ○ 3847 -САЙЛАНЧЫККА (1) ■ Сайланчыкка сай тустак ○ 9680 -САЙЛАНЫР (1) ■ Акчалы сайланыр ○ 7700 -САЙЛАП (3) ■ Менә сиңа мал - үзең сайлап ал ○ 8054 ● 9880; 13243 -САЙЛАР (5) ■ Ата алмаган җәя сайлар ○ 5538 ● 7127; 7784 (2); 15251 -САЙЛАСАҢ (1) ■ Күп сайласаң, хатынсыз калырсың ○ 12720 -САЙЛЫЙ (2) ■ Урманда агач күп, сайлый башласаң яраклысы юк ○ 1870 ● 5836 -САЙРАВЫ (1) ■ Питраудан соң кошлар сайравы бетә, җәйнең яртысы үтә ○ 930 -САЙРАВЫННАН (2) ■ Кош сайравыннан билгеле ○ 3846 ● 6718 -САЙРАГАН (1) ■ Сандугач шәп сайраган өчен читлеккә эләгә ○ 4103 -САЙРАГАНДА (2) ■ Очканда карлыгач узар, сайраганда сандугач узар ○ 4023 ● 4099 -САЙРАМАС (2) ■ Ишәк бакырганда сандугач сайрамас ○ 2955 ● 3359 -САЙРАМЫЙ (1) ■ Оясыз сандугач сайрамый ○ 4096 -САЙРАП (1) ■ Сандугач сайрап җиңәр, карга кычкырып җиңәр ○ 4100 -САЙРАР (1) ■ Былбылны алтын читлеккә япсаң да, үз тал-тирәген сагынып сайрар ○ 4093 -САЙРАРГА (1) ■ Сандугачны сайрарга өйрәтмиләр ○ 4108 -САЙРАРМЫН (1) ■ Саескан, сандугач кебек сайрармын дип, шыкырдык булып калган ○ 4079 -САЙРАТЫР (1) ■ Авыру елатыр, гыйшык сайратыр ○ 12664 -САЙРАУ (1) ■ Саескан сайрау белән сандугач булмас ○ 4077 -САЙРАУЧЫ (1) ■ Иң матур итеп сайраучы кош - сандугач; иң матур итеп сөйләүче кеше - яучы -○ 13171 -САЙРАШМАСАҢ (1) ■ Сабанда сайрашмасаң, уракта ыңгырашырсың ○ 1435 -САЙРАШЫР (1) ■ Ике туган, бергә килсә, сандугачтай сайрашыр ○ 14483 -САЙРЫЙ (7) ■ Сандугач сайрый дип карга да кычкырган ○ 4000 ● 4097; 4101; 4114; 4115; 4216; -САЙРЫЙЛАР (2) ■ Сандугачлар да, - тигәнәк башы, ди, йортлары - "үз илем, үз җирем" дип -сайрыйлар, ди ○ 4106 ● 4107 -САК (6) ■ Асыл кош - аягыннан, сак балык - саңагыннан ○ 3822 ● 5327; 7623; 11399; 15184; 16078 -САКАЛ (12) ■ Баш өчен сакал корбан ○ 10252 ● 10283; 10284; 10297; 10299-10301; 10320; -11414; 12832; 14055; 16364 -САКАЛГА (4) ■ Сакалга карама, акылга кара ○ 10302 ● 10303; 10312; 11620 -САКАЛДАН (1) ■ Мәкаль сакалдан олырак ○ 16390 -САКАЛЛЫ (4) ■ Сакаллы кеше - санлы кеше ○ 10304 ● 10305; 10306; 10360 -САКАЛ-МЫЕГЫ (1) ■ Арысланның ялы, ирнең сакал-мыегы ○ 13442 -САКАЛСЫ�� (2) ■ Сакалсыз кешегә һәркем үз сакалыннан бер бөртек бирсә, ул сакаллы була -○ 10306 ● 16397 -САКАЛСЫЗГА (1) ■ Хаҗ бүләге - сакалсызга тарак, намазсызга - дисбе, исереккә - зәмзәм ○ 16943 -САКАЛЫ (11) ■ Кәҗәнең туганда ук сакалы була ○ 3054 ● 3057; 5077; 7186 (2); 8513; 10305; -10361; 14372; 14538; 14784 -САКАЛЫМ (1) ■ Түбән төкерсәм - сакалым бар, югары төкерсәм - мыегым бар ○ 10588 -САКАЛЫМА (1) ■ Сакалыма кер кундырма ○ 10362 -САКАЛЫМДА (1) ■ Сакалымда җаным калды ○ 10363 -САКАЛЫН (2) ■ Юньсез бер көн мамык тазартса, өч көн сакалын тазартыр ○ 6553 ● 15014 -САКАЛЫНА (2) ■ Сакалына күрә эскәге, сабасына күрә пешкәге ○ 10307 ● 13857 -САКАЛЫННАН (2) ■ Мыегы җитмәгән сакалыннан урлар ○ 10295 ● 10306 -САКАЛЫҢ (2) ■ Кара сакалың кая барсаң да калмас ○ 10280 ● 10286 -САКАУ (3 | 1) ■ Алдан кычкырган күкенең теле сакау булыр ○ 4057:2 ● 4081; 15188; 15243 -САККА (1) ■ Сакка сагайдак асу ○ 5699 -САКЛА (13) ■ Сакла саламны - килер заманы ○ 1439 ● 1793; 2367; 5866; 7075; 9987; 10257; -11165; 11251; 12009; 12994; 15137; 16222 -САКЛАВЫ (2) ■ Дусны табу җиңел, саклавы авыр ○ 5395 ● 7706 -САКЛАГАНЧЫ (2) ■ Яшерен ачу саклаганчы, авызың ач та үпкәңне әйт ○ 12615 ● 12994 -САКЛАГАНЫҢ (1) ■ Иске киемне баплаганың - яңа киемне саклаганың ○ 8863 -САКЛАМА (3) ■ Акылың булса, ачу саклама ○ 12414 ● 12475; 12526 -САКЛАМАГАН (1) ■ Дусын сакламаган дошманга эләгер ○ 5408 -САКЛАМАСА (1) ■ Тол хатын - тулган ай, толлыгын сакламаса, йолдызга турала ○ 13678 -САКЛАМАСАҢ (2) ■ Күз - дәрья, күңел - пыяла: сакламасаң төшә дә уала ○ 11196 ● 14831 -САКЛАМЫЙ (2) ■ Мәче майны сакламый ○ 3355 ● 12563 -САКЛАН (12) ■ Тигәнәк арасында үскән чәчәктән саклан ○ 1307 ● 2045; 2663; 3761; 5355; 5504; -5796; 12120; 15775 (2); 15907; 16117 -САКЛАНА (2) ■ Кеше бүредән саклана, бүре - кешедән ○ 2195 ● 12624 -САКЛАНГАН (3) ■ Ашыккан - алда, сакланган - артта ○ 11809 ● 11899; 15244 -САКЛАНГАНГА (1) ■ Сакланганга бәла юк, сакланмаска дәва юк ○ 14947 -САКЛАНМАСКА (1) ■ Сакланганга бәла юк, сакланмаска дәва юк ○ 14947 -САКЛАНМЫЙЧА ( | 1) ■ Сакланмыйча сөйләсәң, авырмый үләрсең ○ 15777:2 -САКЛАНУДА (1) ■ Саклануда хурлык юк ○ 11900 -САКЛАНЫР (2) ■ Юньсез мактаныр, юньле сакланыр ○ 6556 ● 8531 -САКЛАП (3) ■ Суны учта саклап булмый ○ 452 ● 8831; 10498 -САКЛАР (8) ■ Дөя кинә саклар ○ 2916 ● 3531; 11435; 13721; 15498 (2); 15593; 16655 -САКЛАРГА (1) ■ Кәҗәне кәбестә сакларга кую ○ 3073 -САКЛАСАҢ (4) ■ Иске тимерне сакласаң, алтын булыр ○ 284 ● 1122; 5473; 11996 -САКЛАСЫН (2) ■ Алла сакласын, бака чакмасын: бака чакса, имен тапмассың ○ 4550 ● 12273 -САКЛАУ (4) ■ Куенында таш саклау ○ 230 ● 12995 (2); 13737 -САКЛАУЧЫ (2) ■ Байның ишек алдын саклаучы этләр үзеннән усалрак була ○ 7282 ● 12571 -САКЛЫ (1) ■ Төлке саклы бакчага керми ○ 2299 -САКЛЫГЫННАН (1) ■ Саескан саклыгыннан үлми, соклыгыннан үлә ○ 4078 -САКЛЫЙ (18) ■ Сарымсакны серкәгә салып тотсаң да, сигез ел исен саклый ○ 1615 ● 2082 (2); -2311; 3462; 3550 (2); 7802; 9534 (2); 11536; 11699; 12620; 13223 (2); 16424 (2); 16817 -САКЛЫЙМ (1) ■ Мөгезен саклыйм дип, колагыннан язган ○ 2445 -САКЛЫНЫҢ (1) ■ Саклының сагы ятыр, саксызның башы юлда ятыр ○ 5613 -САКСЫЗНЫҢ (1) ■ Саклының сагы ятыр, саксызның башы юлда ятыр ○ 5613 -САКЧЫЛЫКНЫ (1) ■ Гадел сакчылыкны эттән өйрән ��� 3476 -САЛ (17) ■ Иясен сыйлаганның этенә сөяк сал ○ 3484 ● 4579; 5388; 6999; 7518; 9368; 9370; 9374; -9427; 10085; 11285; 12121; 12358; 15052; 16372 (2); 16592 -САЛА (19) ■ Җәйгә чыкса, бытбылдык күкәй сала, тартайның көчәнеп арты тала ○ 3915 ● 4252; -4279; 4290; 4305; 4316; 4387; 5231; 5232; 7689; 7828; 8340; 9080; 9449; 10218; 14026; 14850; -16764; 17085 -САЛАВАТ (3) ■ Үткән эшкә салават, бүгенгесе виноват ○ 1003 ● 6271; 16931 -САЛАГА (1) ■ Кала хәлен беләсең килсә, салага бар ○ 5173 -САЛАДА (4) ■ Каланы макта, салада тор ○ 5176 ● 5233; 5268; 5277 -САЛАДАГЫ (1) ■ Каладагы ишетмәс, саладагы ишетер ○ 5175 -САЛАДАН (1) ■ Каланың күләсәсе саладан әйләнә ○ 5178 -САЛАДЫР (1) ■ Баладыр - бәладер, янган утка саладыр ○ 13963 -САЛАЛАР (1) ■ Ат суйган көнне ашка итне күп салалар ○ 2510 -САЛАМ (21) ■ Җил ягына салам кыстыру ○ 1243 ● 1381; 1500; 1513; 3294; 6780; 7538; 8294; -8376; 8381; 8626; 8832; 10364; 11187; 11621; 11792; 11798; 12408; 13625; 14325; 16700 -САЛАМГА (9) ■ Суга баткан - саламга ябышкан ○ 440 ● 502; 1123; 1498; 1560; 2676; 4429; -4743; 6897 -САЛАМДА (3) ■ Саламда торган ат саламга барырга гына ярый ○ 2676 ● 3163; 11796 -САЛАМНЫ (2) ■ Сакла саламны - килер заманы ○ 1439 ● 1499 -САЛАМЫ (5) ■ Алабута орлыгы булганчы солының саламы бул ○ 1256 ● 1526; 1542; 1581; 16298 -САЛАМЫНА (1) ■ Башын ал да, саламына ут төрт ○ 1383 -САЛАСЫ (2) ■ Ашка саласы тоз түгел, базар торасы кыз түгел ○ 13064 ● 13070 -САЛАСЫН (1) ■ Тавык кытакламаса, күкәй саласын кем белә ○ 4310 -САЛАСЫҢ (2) ■ Үзең карга булгач, кая барсаң да кара йомырка саласың ○ 4007 ● 9368 -САЛАЧА (1) ■ Салада бул салача, калада бул калача ○ 5233 -САЛГАН (22 | 1) ■ Ташка тамга салган ○ 240 ● 524; 1479; 1706; 3798; 4062; 4133; 4276; 4504; -5892; 6801-6803; 7521; 9260:2; 9324; 9417; 9460; 10212; 11696; 13236; 13844 (2) -САЛГАНДА (3) ■ Ана торна күкәй салганда, торыллык ботын ера ○ 4130 ● 4135; 8341 -САЛГАННЫ (2) ■ Безнең тавык күкәй салганны бөтен мәхәллә ишетә, күршенең байталы колынласа да, һич тавыш чыкмый ○ 5264 ● 9521 -САЛГАНСЫҢ (1) ■ Күршеләр паен да салгансың ○ 5272 -САЛГАНЧЫ (4) ■ Тавык, бер күкәй салганчы, бөтен мәхәлләне аякка бастырыр ○ 4303 ● 4318; -6916; 6935 -САЛГАНЫ (1) ■ Карның базга салганы да бетә ○ 1105 -САЛГАНЫҢ (1) ■ Тик торганнан ямау салганың артык ○ 6131 -САЛГАЧ (1) ■ Йомран тишегенә су салгач чыккан шикелле ○ 2344 -САЛДЫ (1) ■ Бер пар салды - барыбызга да чабынырга җитте ○ 8643 -САЛДЫМ (2) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 ● 13249 -САЛДЫРА (1) ■ Яхшы сүз өй салдыра, яман сүз өй туздыра ○ 16191 -САЛДЫРМА (1) ■ Серен белмәгән атның авызлыгын салдырма ○ 2677 -САЛДЫРМАС (1) ■ Корчаңгы ат ияр салдырмас ○ 2664 -САЛДЫРЫП (1) ■ Чибәрлек белән чиркәү салдырып булмый, матурлык белән манара мандырып булмый ○ 10704 -САЛДЫРЫРГА (1) ■ Ирләрнең нужа камытын салдырырга ярамый ○ 13536 -САЛКЫН (22) ■ Аның тирәсендә талкан коры, су салкын ○ 494 ● 518; 519; 967; 1097; 1205; 1228; -4439; 5926; 6535; 8376; 8842; 10001; 10533; 11856 (2); 11923; 12695; 12742; 12962; 15356; 15904 -салкын → сап-салкын -САЛКЫНГА (1) ■ Салкынга өшетми, кайнарга пешерми ○ 1224 -САЛКЫНДА (1) ■ Башны - салкында, корсакны - ачлыкта, аякны җылыда сакла ○ 10257 -САЛКЫННАН (1) ■ Ачлыктан запас оның булсын, салкыннан запас туның булсын ○ 8888 -САЛМА (18) ■ Су күрмичә, итегеңне салма ○ 428 �� 489; 1284; 5118; 5430; 8284; 8418; 9254; -9406; 9427; 9487; 9692; 9720; 12008; 13121; 13220; 13378; 13839 -САЛМАГАН (2) ■ Алмаган тавык, салмаган йомырка, чебешләрне сата башлама ○ 4265 ● 4356 -САЛМАГАННЫ (1) ■ Казанга салмаганны кашык белән эзләмә ○ 9911 -САЛМАГЫ (1) ■ Бирмәкнең алмагы бар, алмакның салмагы бар ○ 8125 -САЛМАК (1) ■ Мәзәк сөйләшмәк - ашка тоз салмак ○ 16389 -САЛМАКЛЫ (1) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, -атасыз бала ардаксыз ○ 14374 -САЛМАКСЫЗ (1) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, -атасыз бала ардаксыз ○ 14374 -САЛМАЛЫДА (1) ■ Алмалыда бер көн, салмалыда бер көн ○ 1843 -САЛМАЛЫК (1) ■ Шөкер дигән көн бар: бер салмалык он бар ○ 9385 -САЛМАС (6) ■ Тәкә симергәнче итче күз салмас ○ 2409 ● 4287; 4288; 4312; 4313; 4779 -САЛМАСАҢ (2) ■ Эченә салмасаң, тышына чыкмас ○ 622 ● 9995 -САЛМАСЫ (1) ■ Килен салмасы кыек була ○ 13365 -САЛМАСЫН (2) ■ Ват каласын, юл өстенә салмасын ○ 5265 ● 9734 -САЛМАСЫНА (2) ■ Кеше салмасына катык булма ○ 9278 ● 13353 -САЛМЫЙ (7) ■ Аркылы яткан агачны буйга алып салмый ○ 1976 ● 4319; 8005; 8934; 9103; -10101; 10400 -САЛМЫЙЛАР (7) ■ Коега су салмыйлар ○ 401 ● 1811; 7997; 8344; 8603; 8870; 13524 -САЛМЫЙЧА (2) ■ Яңа өй салмыйча, искесен сүтмә ○ 8305 ● 8325 -САЛПЫ (2) ■ Салпы ягына салам кыстыру ○ 1500 ● 11621 -САЛСА (6) ■ Елан, кабыгын салса да, елан йөрәген үзенә калдыра ○ 4600 ● 12826; 13520 (2); -13521 (2) -САЛСАЛАР (1) ■ Казга кайсы казанга салсалар да барыбер ○ 4249 -САЛСАҢ (29) ■ Бүре баласын бүреккә салсаң, башы тәгәрәр ○ 2131 ● 2132; 2134; 2136; 2760; -2877; 2974; 2985; 6063; 6807; 7467; 8279; 8306; 8516; 8544; 8582 (2); 9147; 9374; 9910; 10451; -12982; 13454; 13915; 14056; 14185; 14856; 15271; 16020 -САЛУ (13) ■ Ку үләнгә үрт салу ○ 1356 ● 2438; 3251; 3799; 4703; 5708; 8589; 10025; 10833; -11375; 11762; 13165; 15919 -САЛУГА (1) ■ Өйләнү белән өй салуга алла юнь бирә ○ 13238 -САЛУДАН (1) ■ Каралты салудан элек түбәсен хәзерлә ○ 8613 -САЛУНЫҢ (2 | 2) ■ Өй салуның ние бар, мүкләсе дә чутласы ○ 8324:1 ● 8324:2; 8326; 13228 -САЛУСЫЗ (1) ■ Чакырусыз килгән кунак салусыз урынга утырыр ○ 10186 -САЛУЫ (1) ■ Кәҗәнең бакчага бер күз салуы да зыян ○ 3050 -САЛЫНА (1) ■ Күңелең булса, һәр эш җайга салына ○ 6359 -САЛЫНГАН (1) ■ Теленә салынган - эшендә абынган ○ 6124 -САЛЫНКЫ (1) ■ Аты салынкының үзе дә салынкы ○ 2593 -САЛЫНКЫНЫҢ (2) ■ Аты салынкының үзе дә салынкы ○ 2593 ● 6614 -САЛЫНМАГАН (1) ■ Кыз кеше - мыскалга салынмаган ак ефәк ○ 12989 -САЛЫНМЫЙ (1) ■ Урманга утын ташылмый, коега су салынмый ○ 1868 -САЛЫНСА (1) ■ Үзеңнеке салынса да күренми ○ 12073 -САЛЫНСАҢ (1) ■ Күрмәмешкә салынсаң, дөяне дә күрмәссең ○ 10453 -САЛЫНУ (1) ■ Кешенең юлдан чыгуы: берсе - малга кызыгу, икенчесе - теленә салыну ○ 7367 -САЛЫНЫП (2) ■ Йорт салынып беткәнче саилче ишектән керер ○ 5808 ● 9592 -САЛЫНЫР (1) ■ Чукрак ишетмәс, ишеткәнгә салыныр ○ 15327 -САЛЫП (21) ■ Урамдагы ташны күзлеген салып карый ○ 248 ● 305; 399; 1615; 2133; 3371; 4361; -5146; 7777; 8601; 9092; 9929; 10010; 10029; 10061; 10697; 11051; 11412; 11668; 13019; 16322 -САЛЫР (12) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди -○ 866 ● 3364; 3644; 4268; 4790; 5832; 7026; 9206; 11603; 11859; 11894; 14578 -САЛЫРБЫЗ (2) ■ Без дә кеше булырбыз: атка кешән салырбыз ○ 2754 ● 11363 -САЛЫРГА (4) ■ Ярлы кешенең ашы булса, салырга савыты булмый ○ 7466 ● 7835; 10509; 10847 -САЛЫРЛАР (1) ■ Май чүлмәгенә гел май салырлар ○ 9941 -САЛЫРЛЫК (1) ■ Уймакка салырлык та акылы юк ○ 11774 -САЛЫРМЫН ( | 1) ■ Эт язга чыксам, сөяктән сарай салырмын дигән, җәйгә чыккач оныткан, -ди ○ 3644:2 -САЛЫРСЫҢ (1) ■ Алыска салырсың - якыннан алырсың ○ 674 -САЛЫШ (1) ■ Кул сугып алыш, чыгарып салыш ○ 8051 -САМАР (1) ■ Бер хатын: "Салам яна", - дисә, икенчесе: "Самар яна!" - дип әйтер, ди ○ 13625 -САМОВАР (3) ■ Самовар чәйнең алдын эч, кара чәйнең төбен эч ○ 9325 ● 10082; 10113 -САМОВАРЫ (1) ■ Хуҗасы ыжламый самовары чыжламый ○ 10177 -САМОВАРЫМ (1) ■ Утыр, кунагым, алты ай; кайна, самоварым, җиде ай ○ 10224 -САН (9) ■ Көчләп эшләттергән - эшкә сан түгел ○ 6100 ● 7316; 11378; 11665; 11901; 11902; -14662; 15092; 17013 -САНА (7) ■ Ай үткән соң көн сана, ел үткән соң ай сана ○ 751 (2) ● 3485; 5340; 7906 (2); 12455 -САНАВЫ (1) ■ Сәүдәгәр санавы белән байый ○ 7968 -САНАГАН (2) ■ Түбән җирдә бер түбә үзен тауга санаган ○ 193 ● 2199 -САНАГАННЫ (1) ■ Акча санаганны ярата ○ 7684 -САНАЛГАН (1) ■ Тигенгә тел кыймылдаткан - тиле булып саналган ○ 15627 -САНАЛМЫЙ (2) ■ Ишәк, барга саналса да, малга саналмый ○ 2956 ● 10055 -САНАЛСА (1) ■ Ишәк, барга саналса да, малга саналмый ○ 2956 -САНАМА (6) ■ Яфракка карап, алма санама ○ 1821 ● 2772; 12198 (2); 12280 (2) -САНАМАДЫМ (1) ■ Син акыл җыйганда мин дә таш санамадым ○ 11772 -САНАМАС (1) ■ Тимерче шакылдауны тавышка санамас ○ 312 -САНАМАУ (1) ■ Чүпкә дә санамау ○ 8443 -САНАМЫЙ (1) ■ Эт, туенда аягы сынмаса, ул туйны туйга санамый ○ 3639 -САНАМЫЙЛАР (1) ■ Чебешне яз санамыйлар, көз саныйлар ○ 4342 -САНАМЫЙЧА (1) ■ Санамыйча сигез димә ○ 7952 -САНАП (6 | 1) ■ Ат алсаң сынап ал, акча алсаң санап ал ○ 2470 ● 4850; 5678; 7709, :1; 8379; 13116 -САНАР (11) ■ Эт тау күләгәсендә чабар, тауны үз күләгәсе дип санар ○ 3635 ● 3984; 7229; 7749; -7815; 9328; 9556; 10926; 11500; 11622 (2) -САНАРГА (2) ■ Акча бакыр, санарга такыр ○ 7660 ● 7953 -САНАСАМ (1) ■ Базарга барганда мин баймын, акчам санасам - гидаймын ○ 8030 -САНАСАҢ (2) ■ Никадәр санасаң да, йөзнең яртысы илле ○ 7941 ● 11623 -САНАТКА ( | 1) ■ Кызлар әйтер әүвәл - санатка, соңыннан әйтер - солдатка ○ 13007:1 -САНАТНЫ (1) ■ Кызлар көтәләр санатны, булмаса сөяләр солдатны ○ 13007 -САНАТЫННАН (1) ■ Патшаны күргән күз санатыннан курыкмас ○ 5876 -САНАУ (4) ■ Йолдыз санау ○ 92 ● 4145; 7707; 8384 -САНАУДАН (2) ■ Акча санаудан туймый, ди ○ 7685 ● 13595 -САНАУЛЫ (3) ■ Санаулы көн тиз үтә ○ 934 ● 2156; 7686 -САНГА (1) ■ Исәпкә бар, санга юк ○ 8046 -САНДАЛ (2) ■ Калын сандал чүкечтән курыкмас ○ 287 ● 333 -САНДУГАЧ (31 | 2) ■ Агачтан сандугач кына ясамый ○ 1718 ● 2337; 2955; 3359; 3989:1; 4000; -4019; 4023; 4077; 4079; 4089; 4090; 4096-4105; 4112-4114; 4119:1; 4674; 4903; 6331; 6718; -12005; 13090; 13171 -САНДУГАЧКА (1) ■ Карлыгач сандугачка иярә алмас ○ 4020 -САНДУГАЧЛАР (2) ■ Сандугачлар да, - тигәнәк башы, ди, йортлары - "үз илем, үз җирем" дип -сайрыйлар, ди ○ 4106 ● 4107 -САНДУГАЧНЫ (3) ■ Сандугачны сайрарга өйрәтмиләр ○ 4108 ● 4109; 4110 -САНДУГАЧНЫҢ (2) ■ Питраудан соң сандугачның теле бетә, үләннең тәме бетә ○ 931 ● 4111 -САНДУГАЧТАЙ (1) ■ Ике туган, бергә килсә, сандугачтай сайрашыр ○ 14483 -САНДУГАЧТАН (1) ■ Карлыгачтан көнне сора, сандугачтан төнне сора ○ 4022 -САНДЫГЫ (1) ■ Берәүнең дә сандыгы буш булмый ○ 9882 -САНДЫГЫН (1) ■ Яза-яза сандыгын тутырган, укый белмичә авызын ачып утырган ○ 16707 -САНДЫКТА (3) ■ Бикле сандыкта җәүһәр ятыр ○ 275 ● 9884; 12984 -сандырак → сөяк-сандырак -САНЛАГАН (2) ■ Кешене санлаган - сандугач булган, үз атын санлаган - карга булган ○ 12005 (2) -САНЛЫ (2) ■ Санарга санлы булсын, сыйфатка затлы булсын ○ 7953 ● 10304 -САНЛЫГА (1) ■ Сансызга сан юк, санлыга юл юк ○ 11901 -САНСЫЗ (2) ■ Ялгыз кеше - сансыз кеше ○ 5102 ● 11894 -САНСЫЗГА (2) ■ Сансызга сан юк, санлыга юл юк ○ 11901 ● 11902 -САНТЫЙНЫҢ (1) ■ Сантыйның салпы ягына салам кыстыралар ○ 11621 -САНЫ (6) ■ Һәрнәрсәнең йөзе бар, йөз астында үзе бар, үлчәве бар, саны бар, кирәк булса тагы -бар ○ 638 ● 745; 2796; 4510; 6555; 12229 -САНЫЙ (3) ■ Аучы үзе йөрмәгән урманны ауга бай саный ○ 2012 ● 2303; 11623 -САНЫЙЛАР (2) ■ Чебешне көз саныйлар ○ 4341 ● 4342 -САНЫЙМ (1) ■ Саныйм утыз, була тугыз ○ 8059 -САНЫЙ-САНЫЙ (1) ■ Байның малын саный-саный ярлының шәме янып беткән ○ 7295 -САҢАГЫНА (1) ■ Балык алсаң саңагына кара, хатын алсаң ата-анасына кара ○ 13133 -САҢАГЫННАН (1) ■ Асыл кош - аягыннан, сак балык - саңагыннан ○ 3822 -САҢГЫРАУ (8) ■ Бай - саңгырау, түрә - сукыр ○ 5735 ● 13243; 15251; 15252; 15260; 15344; -16798; 17033 -САҢГЫРАУГА (6) ■ Саңгырауга ике азан әйтмиләр ○ 15253 ● 15254-15258 -САҢГЫРАУЛАТЫП (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, -күрәсен күрми яшим ○ 10486 -САҢГЫРАУНЫҢ (1) ■ Сукырның кулына төшмә, саңгырауның астына төшмә ○ 15273 -САП (5) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа кап, -мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 9930 (2); 12440; 14038 -САПЛАМЫ (1) ■ Кышның сапламы озын ○ 880 -САПЛАР (1) ■ Ялкау энәне озын саплар ○ 6578 -САПЛАУ (1) ■ Кәкрене кыекка саплау ○ 651 -САПЛАЯГЫ (1) ■ Саплаягы белән бирә, сабы белән төртә ○ 10039 -САПЛАЯК (1) ■ Гомер саплаяк түгел, сабыннан тота алмассың ○ 14714 -САПЛЫ (1) ■ Сапсыз сөңгедән саплы сәнәк яхшырак ○ 5612 -САПЛЫЙ (1) ■ Ипле сүз энә саплый ○ 15868 -САПЛЫК (1) ■ Бер агачтан уклык та чыгар, сөңге саплык та чыгар ○ 5555 -САПМА (1) ■ Чабатага баш сапма ○ 9091 -САП-САЛКЫН (2) ■ Сабыр төбе - саф алтын, ашыгу төбе сап-салкын ○ 11891 ● 16902 -САПСЫЗ (5) ■ Сапсыз балта агач чабарга ярамас ○ 1931 ● 1932; 5611; 5612; 6352 -САПТА (1) ■ Гаеп балтада да бар, сапта да ○ 12486 -САПТАН (1) ■ Сау алма саптан төшми ○ 1813 -САПТЫК (1) ■ Төрттек-тарттык - баш саптык, кактык-суктык - олтан кактык ○ 9087 -САПТЫРЫР (1) ■ Юл юлдашны таптырыр, юлдаш юлдан саптырыр ○ 6930 -САРАЕ (3) ■ Ташбака кая барса да, сарае үзе белән ○ 4682 ● 8627; 11923 -САРАЕМ (3) ■ Мәче: "Мич башында калаем, сәндерәдә сараем", - дип җырлый, имеш ○ 3356 -● 8227; 10337 -САРАЕН (1) ■ Атын урлаткач, сараен бикләүдә файда юк ○ 2606 -САРАЕНЫҢ (1) ■ Патша сараеның яңа хәбәре - урамның иске хәбәре ○ 5867 -САРАЙ (7 | 2) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди -○ 866 ● 2467; 3644, :1, :2; 8603; 8628; 11213; 14325 -САРАЙГА (2) ■ Ике ай��ырны бер сарайга япмыйлар ○ 2765 ● 14865 -САРАЙЛЫДА (1) ■ Яуга барсаң - Тамьянда киңәш тот, дауга барсаң - Сарайлыда киңәш тот ○ 5671 -САРАН (21) ■ Ашлыкның йозагы - салам, акчаның йозагы - саран ○ 1381 ● 5950; 11792; 11832; -11849; 11903-11913; 11927; 11954; 11964; 13557; 16024 -САРАНА (1) ■ Сарана төбендә суган ятыр ○ 1301 -САРАНГА (2) ■ Кешегә көнең төшмәсен, саранга эшең төшмәсен ○ 11851 ● 11914 -САРАНДА (1) ■ Арыш тора саламда, акча тора саранда ○ 11796 -САРАНЛЫК (2) ■ Юмартлык дошманны да дус кылыр, саранлык балаларны да дошман кылыр -○ 11956 ● 13582 -САРАННАН (2) ■ Сараннан акча сорау - үгез саву белән бер ○ 11915 ● 11916 -САРАННЫ (2) ■ Акча саранны таный ○ 7687 ● 16386 -САРАННЫКЫ (2) ■ Саранныкы - тәләфкә ○ 11917 ● 11918 -САРАННЫҢ (12) ■ Еланның аягын күрмәссең, саранның сыен күрмәссең ○ 11829 ● 11856; -11919-11926; 11954; 11957 -САРАНЫ (1) ■ Хатынның - сараны, ирнең юмарты яхшы ○ 13741 -САРБАЙ (1) ■ Үзең сарык булгач, көтүчең Сарбай булганга үпкәләмә ○ 3121 -САРГАЕП (1) ■ Хатының яхшы булса, аргамак менәрсең; хатының яман булса, саргаеп кибәрсең -○ 13751 -САРГАЕР (1) ■ Аңарчы тешләрең саргаер әле ○ 10621 -САРГАЙГАН (1) ■ Сагынган белән килмәк юк, саргайган белән үлмәк юк ○ 15384 -САРГАЙМЫЙ (1) ■ Тирәкнең, тамыры черемичә, яфрагы саргаймый ○ 1756 -САРГАЙТА (2) ■ Кайгы ирне картайта, сагыш ирне саргайта ○ 14879 ● 14945 -САРГАЙТЫРГА (1) ■ - Кайгы, кая барасың? - Картайтырга барамын. - Сагыш, кая барасың? Саргайтырга барамын ○ 14881 -САРГАН (2) ■ Читтә сарган корт иле кем тапса - шуныкы ○ 4748 ● 13823 -САРГАЯ (2) ■ Имән бик каты агач та, аның да яфрагы саргая ○ 1727 ● 9824 -САРКЫТЫ (1) ■ Эркете булгач, саркыты да була ○ 9387 -саркыты → сыегы-саркыты -САРРАФ (1) ■ Алтын кыйммәтен сарраф белер ○ 7744 -САРРАФТАН (1) ■ Алтынны саррафтан сора, җәүһәрне - коемчыдан ○ 7767 -САРЫ (25 | 1) ■ Яшел төс - яз күрке, сары төс - көз күрке, ал да гөл - җәй күрке, ак төс - кыш -күрке ○ 624 ● 935; 1302; 1433; 1744; 3193; 3605, :1; 3692; 4354; 6022; 7796; 8811; 9149; 9330; -9417; 9488; 10652; 10672; 10673; 11890; 12962; 13072; 14946; 15245 (2) -САРЫГА (1) ■ Алтын сарысы сарыга сабыштыра ○ 7748 -САРЫГЫ (1) ■ Байның мең сарыгы арасында ярлының бер ятим бәрәнен бүре алган ○ 7296 -САРЫК (37 | 1) ■ Борчак чәчсәң, арасына сарык кереп ятарлык булсын ○ 1546 ● 2087; 2137; 2157; -2161; 2198; 2218; 2221; 3030; 3036; 3077; 3078; 3080; 3086 (2); 3087; 3089; 3102; 3103; 3107; -3108; 3109 (2); 3115; 3121; 3122; 3124-3126; 3127 (2); 3128; 3723:1; 7692; 11386 (2); 11927; 13297 -САРЫККА (7) ■ Бүре сарыкка: "Мин сине ашамас идем, син мине ашарсың", - дигән ○ 2158 -● 2174; 3025; 3110; 3123; 3624; 4153 -САРЫКЛАР (1) ■ Сарыклар курыксын дисәң, бүре булырга кирәк ○ 3111 -САРЫКЛАРГА ( | 1) ■ Эт печән ашамас, сарыкларга юл куймас ○ 3624:2 -САРЫКЛАРНЫ (1) ■ Бүре: "Сарыкларны буш көтәр идем", - дип сораган ○ 2159 -САРЫКЛАРЫ (1) ■ Алланың үзе әйдәгән сарыклары юк: берәүнекен берәүгә генә алып бирә -○ 16858 -САРЫКНЫ (7) ■ Бүре санаулы сарыкны да ашый ○ 2156 ● 2359 (2); 3076 (2); 3093; 3130 -САРЫКНЫКЫ (1) ■ Теле сарыкныкы, теше бүренеке ○ 15692 -САРЫКНЫҢ (6) ■ Сарыкның ничә сум торганын бүре каян белсен ○ 2200 ● 3079; 3082; 3112САРЫКТА (1) ■ Кайсы сарыкта, кайсы казда, әле төшмәгән базга ○ 9463 -САРЫКТАН (4) ■ Арыслан оясында яткан сарыктан саклан ○ 2045 ● 3115; 4361; 5882 -САРЫЛМА (1) ■ Ач утыр, теләнчелеккә сарылма ○ 5733 -САРЫМАЙ (1) ■ Сарымай - күп кешегә тарымай, ак май - кунаклардан артмай ○ 9326 -САРЫМСАК (4) ■ Сарымсак ашамаганның авызыннан ис килмәс ○ 1612 ● 1613; 10141; 14256 -САРЫМСАКНЫ (2) ■ Сарымсакны кияүгә биргәннәр, өч көн сасымаган ○ 1614 ● 1615 -САРЫНЫҢ ( | 1) ■ Караның ачуы чыкканчы сарының җаны чыгар ○ 10673:1 -САРЫП (1) ■ Киләп сарып йөрү ○ 8737 -САРЫР (1) ■ Кортның анасы кая кунса, күче шунда сарыр ○ 4737 -САРЫСЫ (4) ■ Гәрәбәнең агы да гәрәбә, сарысы да гәрәбә ○ 279 ● 565; 7748; 12593 -САСЫ (2) ■ Эт тә, ит эләкмәгәч, "сасы" ди ○ 3642 ● 9251 -САСЫГАН (2) ■ Былтыр үлгән карга быел сасыган ○ 3939 ● 9774 -САСЫМАГАН (1) ■ Сарымсакны кияүгә биргәннәр, өч көн сасымаган ○ 1614 -САСЫМАС (2) ■ Бал айнымас, сары май сасымас ○ 9149 ● 12946 -САСЫР (3) ■ Балыкның башы сасыр, яманның аягы сасыр ○ 12105 (2) ● 15937 -САСЫТМА (1) ■ Черегән суганны сасытма ○ 1623 -САТ (10) ■ Кәҗә тиресен кирәгәгә тарт, күнчегә сат ○ 3039 ● 3053; 4406; 5843; 7699; 7850; 7870; -7927; 7967; 14120 -САТА (7) ■ Язга чыккач чегән тунын сата ○ 991 ● 4265; 7831; 7923; 7959; 8047; 12156 -САТАЛАР (3) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 ● 7866; 7937 -САТАМ (2) ■ Күпмегә алсам, шуңа сатам ○ 8053 ● 8073 -САТАР (4) ■ Бытбылдык үз атын үзе сатар ○ 3909 ● 7948; 17063 (2) -САТАРГА (1) ■ Тавыгы йомырка салмаган, чебешләрне сатарга уйлый ○ 4356 -САТАРСЫҢ (1) ■ Кирәкмәгәнне алсаң, кирәгеңне сатарсың ○ 7924 -САТАЧАК (1) ■ Саран, базарга чыкса, намусын да сатачак ○ 11903 -САТАШТЫРЫР (1) ■ Йөз акыллыны бер тинтәк саташтырыр ○ 11584 -САТКАН (4) ■ Бодай күрсәтеп арпа саткан ○ 1580 ● 4976; 7948; 7954 -САТКАНДА (3) ■ Алырга барсаң, бар да "рәхим ит", сатканда берәү дә әйләнеп карамый ○ 7855 -● 7936; 8021 -САТКАННЫ (1) ■ Дусларын сатканны таш бәйләп суга сал ○ 5388 -САТМА (2) ■ Кыш бетте дип тун сатма, янә кыш бар ○ 863 ● 11755 -САТМАС (1) ■ Сатмас товар - мең алтын ○ 7955 -САТМАСАМ (1) ■ "Сатсам саттым, сатмасам алдым-кайттым, аллаһе әкбар", - дип әйтте, ди, -бер сатучы мулла намаз ниятләгәндә ○ 16932 -САТМЫЙ (1) ■ Кибет сатмый, егет сата ○ 7923 -САТМЫЙЛАР (4) ■ Аюны үтермәс борын тиресен сатмыйлар ○ 2092 ● 2561; 4513; 5394 -САТМЫЙСЫҢ (1) ■ Алмыйсың, сатмыйсың - базарда ни эшең бар? ○ 8025 -САТСАМ (5) ■ Бу куянны атсам, тиресен тунап сатсам, бер тай алып кайтсам, килер көзгә ат -булыр ○ 2278 ● 5995; 8057 (2); 16932 -САТТЫМ (2) ■ Алдым тире, саттым кире ○ 8023 ● 16932 -САТТЫҢ (1) ■ Алдың - оттың, саттың - йоттың ○ 7848 -САТТЫРА (3 | 2) ■ Юкны кирәк таптыра, актык атны саттыра ○ 7618 ● 7618:1, :2; 10107; 14941 -САТТЫРЫР (1) ■ Юклык җәясен саттырыр ○ 7616 -САТУ (7) ■ Кем дә кем иген игә - ул җырлап яши, кем дә кем сату итә - ул чирләп яши ○ 1414 -● 7851; 7915; 7916; 8027 (2); 8035 -САТУ-АЛУ (1) ■ Сату-алу эшенә алдау кермичә калмый, ди ○ 7956 -САТУЛАШ (1) ■ Башта кесәңне кара, аннан сатулаш ○ 7885 -САТУЛАША (1) ■ Кәҗәгә акчасы җитми, сыер сатулаша ○ 3071 -САТУЛАШЫР (1) ■ Таз тарак сатулашыр ○ 15290 -САТУЧЫ (7) ■ Иген сугучы кояш сорый, күмер сатучы яңгыр тели ○ 1396 ● 7852 (2); 7881; -7946; 16693; 16932 -САТУЧЫДА (1 | 1) ■ Сатучыда тарак бар - алмасаң да карап кал ○ 7957 ● 7957:2 -САТУЧЫДАН (1) ■ Базар арзан булса, алучыдан оят кача; базар кыйммәт булса, сатучыдан оят -кача ○ 7868 -САТУЧЫНЫҢ (2) ■ Тимерченең балтасы юк, сатучының акчасы юк ○ 315 ● 7943 -САТУЫ (1) ■ Сатуы барның катуы бар ○ 7958 -САТЫЛМА (1) ■ Акчага сат, акчага сатылма ○ 7699 -САТЫЛМАС (2) ■ Дәрьядагы балык сатылмас ○ 359 ● 4487 -САТЫЛМЫЙ (2) ■ Баш күмер чүлмәге түгел, базарда сатылмый ○ 10245 ● 11404 -САТЫП (30) ■ Заманны заман белән сатып алып булмый ○ 818 ● 1011; 1022 (2); 3255; 3898; -4975; 5147 (2); 5251 (2); 5729; 5754; 7518; 7854; 7914; 7936; 7959; 8021; 8179; 9236; 9280; -9626; 12724; 13613; 14133; 14210; 14756; 14851; 15357 -САУ (39) ■ Югарыдан егылган сау калмый ○ 713 ● 1813; 3047; 3294; 3323; 3444; 4153; 4677; -4688; 4779; 4782; 5278; 7000; 7475; 8288; 9552; 9681; 10247; 10809; 11352 (2); 11622; 11791; -13974; 14552; 15174; 15198; 15202; 15203; 15239; 15241; 15246; 15308 (2); 15310; 15350; -15366; 16187; 16757 -САУБУЛЛАШ (1) ■ Аракыга сәлам бирсәң, акылың белән саубуллаш ○ 9816 -САУГА (2) ■ Аксак эт сау эттән сауга көтә ○ 3444 ● 9327 -САУГАН (3) ■ Кәҗә сауганнан сыер сауган сөт сорап килгән ○ 3037 ● 3157; 15959 -САУГАННАН (1) ■ Кәҗә сауганнан сыер сауган сөт сорап килгән ○ 3037 -САУЛЫГЫМ (3) ■ Әрекмәнем: кызу капса - яулыгым, баш авырса - саулыгым ○ 1341 ● 15247; -САУЛЫГЫН (1) ■ Хастаның хәленә керү - ярты саулыгын кайтару ○ 15314 -САУЛЫГЫННАН (1) ■ Тәнгә тән саулыгыннан да яхшырак кием юк ○ 8816 -САУЛЫК (10) ■ Саулык теләсәң, күп ашама ○ 9682 ● 15156; 15195; 15206; 15214; 15217; -15248 (2); 15295 (2) -САУЛЫККА (2) ■ Сакланган саулыкка җиткән ○ 11899 ● 15244 -САУЛЫКНЫҢ (2) ■ Авыруга чыдамасаң, саулыкның кадерен бел ○ 15181 ● 15249 -САУМЫЙЛАР (1) ■ Сыердан май саумыйлар ○ 3207 -САУНЫ (2) ■ Ирләр сөяр сауны, хатыннар сөяр байны ○ 13867 ● 15358 -САУНЫҢ (2) ■ Башы сауның малы төгәл ○ 10264 ● 10809 -САФ (12) ■ Су башындагы - саф су эчәр, койрыгындагы - куерык су эчәр ○ 425 ● 3014; 7797; -11233; 11234; 11284; 11891; 12981; 14843; 15250; 15483; 16902 -САФАНЫҢ (1) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер -кем, грифтар улмаян белмәс ○ 12798 -САФУРА (1) ■ Сафура бураннары кубару ○ 1225 -САЧӘККӘ (1) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 -САЯК (1) ■ Саяк йөрсәң, таяк җиярсең ○ 5044 -СӘБӘБЕ (2) ■ Сәбәбе булган - сәнәге сынган ○ 1304 ● 7860 -СӘБӘП (4) ■ Тауга менәргә сәләт кирәк, төшәр өчен сәбәп кирәк ○ 165 ● 6497; 14974; 15435 -СӘБӘПСЕЗ (1) ■ Эш сәбәпсез булмас, ил сәләтсез булмас ○ 5095 -СӘВӘТЕ (1) ■ Кемнең сәвәте бар, шуның сәләте бар ○ 16594 -СӘВӘТЛЕ (1) ■ Сәвәтле кеше әдәпле ○ 16651 -СӘВЕРДӘ (1) ■ Сәвердә сулар сәер була ○ 943 -СӘВЕРДӘГЕ (1) ■ Сәвердәге явым - савып торган савым ○ 944 -СӘГАТЕ (3) ■ Сәгате ай, ае ел күк ○ 1056 ● 2017; 5322 -СӘГАТЕН (1) ■ Бәла алдан сәгатен әйтеп килми ○ 14809 -СӘГАТЕНДӘ (2) ■ Минутында тотмасаң, сәгатендә тоталмассың ○ 927 ● 13721 -СӘГАТЕҢ (1) ■ Дошман сәгате сукканчы үз сәгатең суксын ○ 5322 -СӘГАТЬ (6) ■ Унҗиде сәгать суккач, үләннең шифасы тамырга төшәр ○ 1319 ● 4252; 6498; 6650; -6701; 12368 -СӘГАТЬКӘ (2) ■ Кунакка барсаң, сәгатькә карама: кайтыр вакытны хуҗаның чырае күрсәтер -○ 10133 ● 14847 -СӘГАТЬТӘ (1) ■ Йокы кәрчемә кебек: биш сәгать эчендә ойый, алты сәгатьтә ачый ○ 6650 -СӘДАКА (5 | 1) ■ Сәдака алып кына кеше баемас ○ 8184 ● 10136; 13679; 16937, :1; 17073 -СӘДАКАҢ (1) ■ Мулла белән дус булсаң, сәдакаң кесәңдә мул булсын ○ 17018 -СӘДАКАҢНЫ (2) ■ Сәдакаңны бирмәсәң бирмә, этеңне бәйдән ычкындырма ○ 8185 ● 16875 -СӘДАКАСЫНА (1) ■ Сәдакасына күрә савабы, соравына күрә җавабы ○ 16935 -СӘДӘПЛЕ (2) ■ Әдәпленең күлмәге сәдәпле, үзе матур гадәтле ○ 11327 ● 13056 -СӘДӘПСЕЗ (1) ■ Үзе әдәпсез, киеме сәдәпсез ○ 11393 -СӘДӘПТӘ (1) ■ Матурлык күлмәк белән сәдәптә түгел, оят белән әдәптә ○ 10688 -СӘЕЛЕМ (1) ■ Улым - көн күрешем, кызым - сәелем ○ 14157 -СӘЕР (1) ■ Сәвердә сулар сәер була ○ 943 -СӘҖДА (1) ■ Ханның алдыннан сәҗда, артыннан йодрык ○ 5935 -СӘЙРАН (1) ■ Йөри белсәң - сәйран, белмәсәң - сәргердан ○ 6777 -СӘКЕ (5) ■ Сәкеләре ак кына, сәке арасы корт кына ○ 8440 ● 8442; 8450; 10221; 13949 -СӘКЕГӘ (3) ■ Кырын-кырын ятсаң, кырык кеше бер сәкегә сыя ○ 5019 ● 8413; 12127 -СӘКЕДӘ (1) ■ Тугыз балта бер сәкедә ятыр, ике каба ятмас ○ 1946 -СӘКЕЛӘРЕ (1) ■ Сәкеләре ак кына, сәке арасы корт кына ○ 8440 -СӘКЫЙМ (1) ■ Ике Сәкыйм - бер Мөстәкыйм ○ 8040 -СӘЛАМ (20 | 1) ■ Башыңа төшсә, түмгәккә дә сәлам бирерсең ○ 115 ● 121; 1126; 3008; 3136; 4828; -5278; 5587; 7213; 8642; 9816; 10068; 10268; 10271; 14731, :1; 15153; 15256; 15918; 15969; 16244 -СӘЛАМӘТ (2) ■ Сәламәт тәндә сәламәт акыл ○ 15280 (2) -СӘЛАМӘТЛЕГЕ (1) ■ Фикер сәламәтлеге тән сәламәтлегеннән килә ○ 15309 -СӘЛАМӘТЛЕГЕННӘН (1) ■ Фикер сәламәтлеге тән сәламәтлегеннән килә ○ 15309 -СӘЛАМӘТЛЕК (10) ■ Сәламәтлек бер алтын, тынычлык мең алтын ○ 5627 ● 14843; 15032; -15034; 15170; 15281-15284; 16660 -СӘЛАМӘТЛЕКТӘН (1) ■ Сәламәтлектән дә матур кием юк ○ 15285 -СӘЛАМДӘ (1) ■ Сәүдәдә дуслык юк, сәламдә бурычлык юк ○ 7973 -СӘЛАМЕҢ (1) ■ Бай, ярлыланса, ярлы хәлен аңлый; ярлы, баеса, сәламең дә алмый ○ 7197 -СӘЛАМСЕЗ (1) ■ Сәламсез кергән гаеп, рөхсәтсез чыккан гаеп ○ 15970 -СӘЛӘМӘГӘ (1) ■ Суык белән эт сәләмәгә үч ○ 1125 -СӘЛӘМӘСЕ (1) ■ Сөйгәннең сәләмәсе дә чәчәк ○ 12755 -СӘЛӘТ (2) ■ Тауга менәргә сәләт кирәк, төшәр өчен сәбәп кирәк ○ 165 ● 11061 -СӘЛӘТЕ (1) ■ Кемнең сәвәте бар, шуның сәләте бар ○ 16594 -СӘЛӘТКӘ (1) ■ Сәләткә сәбәп кирәк ○ 6497 -СӘЛӘТЛЕ (1) ■ Сәләтле кулда сәгать бар ○ 6498 -СӘЛӘТЛЕНЕ (1) ■ Сәләтлене сәнәк тотуыннан ук белеп була ○ 6499 -СӘЛӘТСЕЗ (2) ■ Эш сәбәпсез булмас, ил сәләтсез булмас ○ 5095 ● 6500 -СӘМЕР ( | 1) ■ Читтән килгән байгыш, башыңа кунса, сәмер кош булыр ○ 3907:1 -СӘМРУГ (1) ■ Башыңа кунса, байгыш та сәмруг булыр ○ 3907 -СӘНӘГЕ (2) ■ Сәбәбе булган - сәнәге сынган ○ 1304 ● 1305 -СӘНӘК (13) ■ Суга сәнәк белән язылган ○ 525 ● 1194; 1359; 1360; 3048; 5187; 5524; 5612; 6352; -6499; 6500; 8022; 10781 -СӘНӘК-КӨРӘК (2) ■ Март ишектән бактырыр, сәнәк-көрәк яктырыр ○ 918 ● 1361 -СӘНӘКТӘН (1) ■ Сәнәктән көрәк булган ○ 1362 -СӘНДЕРӘГЕЗГӘ (2) ■ Үзегезне белегез, сәндерәгезгә менегез ○ 8396 ● 12092 -СӘНДЕРӘДӘ (1) ■ Мәче: "Мич башында калаем, сәндерәдә сараем", - дип җырлый, имеш ○ 3356 -СӘНДЕРӘДӘН (1) ■ Кулны сузмасаң, сәндерәдән дә ала алмассың ○ 10937 -СӘНИ (2) ■ Сәни килдем кияү дип, яманлык көндә сөяр дип; сәни килдем тамыр дип, караңгыда -таныр дип ○ 13428 (2) -СӘРГЕРДАН (1) ■ Йөри белсәң - сәйран, белмәсәң - сәргердан ○ 6777 -сәтәм → әтәм-сәтәм -СӘҮДӘ (6) ■ Гаделлек белән сәүдә ит, җитезлек белән файда ит ○ 7896 ● 7908 (3); 7929; 8000 -СӘҮДӘГӘР (8) ■ Алтыга алып бишкә сат, атың булсын сәүдәгәр ○ 7850 ● 7928; 7934; 79657968; 8005 -СӘҮДӘГӘРГӘ (2) ■ Сәүдәгәргә юлдаш булсаң, малын сөйләр ○ 7969 ● 17035 -СӘҮДӘГӘРНЕҢ (3) ■ Сәүдәгәрнең зарары алда, файдасы-табышы артта ○ 7970 ● 7971; 7972 -СӘҮДӘДӘ (2) ■ Сәүдәдә дуслык юк, сәламдә бурычлык юк ○ 7973 ● 7974 -СӘҮДӘСЕНӘ (1) ■ Чиләгенә күрә капкачы, сәүдәсенә күрә акчасы ○ 7998 -СӘФӘР (3) ■ Бер сәфәр ир картайтмас, яман юлдашын ияртмәс ○ 6910 ● 7044; 12687 -СӘФӘРГӘ (1 | 1) ■ Сәфәргә чыксаң, әүвәл юлдаш тап ○ 6923 ● 6923:1 -СӘФӘРДӘ (2) ■ Ат чанада беленер, ир сәфәрдә беленер ○ 6734 ● 13503 -СӘФӘРЕ (1) ■ Тавыкның ерак сәфәре - ындыр ○ 4332 -СӘЯХӘТЛӘР (1) ■ Ерак сәяхәтләр берәр адымнан башлана ○ 6756 -СДАЧА (1) ■ Ике тиен - бер акча, аңардан да сдача ○ 7832 -СЕБЕР (2) ■ Безгә Себер ни, Сембер ни ○ 5262 ● 8436 -СЕБЕРӘ (5) ■ Һәркем үз ишек төбен себерә ○ 8355 ● 8433; 8448; 10367; 12471 -СЕБЕРГӘН (2) ■ Өйдә идән себерә белмәгән илдә түшәм себергән ○ 8448 ● 15962 -СЕБЕРЕРГӘ (1) ■ Иске себерке идән себерергә ярый ○ 8407 -СЕБЕРКЕ (4) ■ Урманга себерке белән кермә ○ 1867 ● 8407; 8419; 8433 -СЕБЕРКЕНЕ (1 | 2) ■ Иске себеркене чыгарып ташлыйлар ○ 8408 ● 8408:1, :2 -СЕБЕРКЕСЕ (4) ■ Чүбе булса, себеркесе булыр ○ 8423 ● 8439; 8606; 13393 -СЕБЕРКЕСЕЗ (1) ■ Себеркесез мунча чабындыру ○ 8659 -СЕБЕРМӘ (1) ■ Кеше өендә идән себермә ○ 8412 -СЕБЕРМИ (1) ■ Себеркесе җир себерми ○ 8439 -СЕБЕРҮ (1) ■ Бит белән җир себерү ○ 10721 -СЕЗГӘ (3) ■ Сезгә авыз ашаганда гына кирәк шул ○ 10641 ● 16289; 16888 -СЕЗДӘ (1) ■ Бездә күп каты-коты, сездә ул да такы-токы ○ 9446 -СЕЗДӘН (1) ■ Боермак сездән, йөгермәк бездән ○ 5988 -СЕЗНЕКЕ (1) ■ Акча - сезнеке, мал - безнеке ○ 7843 -СЕЗНЕҢ (2) ■ Чикләвегемнең төше юк, сезнең кебек кеше юк ○ 1776 ● 6713 -СЕЛӘГӘЕҢ (1) ■ Хут мартка: "Селәгәең җый, әй селәгәй", - дип әйтә, ди ○ 961 -СЕЛӘГӘЙ (1) ■ Хут мартка: "Селәгәең җый, әй селәгәй", - дип әйтә, ди ○ 961 -СЕЛЕК (1) ■ Белгәнгә - белек, белмәгәнгә кул селек ○ 16482 -СЕЛЕКСӘҢ (2) ■ Ботыннан тотып селексәң, бете юк ○ 4841 ● 16701 -СЕЛЕКТЕМ (1) ■ Мин аннан сул кулымны селектем ○ 11038 -СЕЛКЕНӘ (1) ■ Тиле җилкенсә тирәк селкенә ○ 11651 -СЕЛКЕНГӘН (1) ■ Селкенгән теш төшми калмас ○ 10573 -СЕЛКЕНЕП (1) ■ Ашаганда колагың селкенеп торсын, эшләгәндә йөрәгең җилкенеп торсын ○ 6026 -СЕЛКЕНЕР (1) ■ Еланның башын киссәң, койрыгы селкенер ○ 4639 -СЕЛКЕНМӘС (1) ■ Җил тими, үлән башы селкенмәс ○ 1186 -СЕЛКЕНМИ (2) ■ Җил булмаса, агач башы селкенми ○ 1178 ● 1179 -СЕЛКЕНСЕН ( | 1) ■ Эшләгәндә йөрәгең җилкенсен, ашаганда колагың селкенсен ○ 6026:1 -СЕЛКЕП (1) ■ Элеп алып, селкеп салу ○ 5708 -СЕЛКЕСӘҢ (1) ■ Аягыннан тотып селкесәң, "а" хәрефе төшмәс ○ 16696 -СЕЛКЕТӘ (1) ■ Йон уңаена сыпырсаң, кәҗә дә койрыгын селкетә ○ 3009 -СЕЛКЕТМӘҮ (1) ■ Мыек та селкетмәү ○ 10358 -СЕЛКЕТМИ (1) ■ Җирдән салам селкетми ○ 1513 -СЕЛКҮ (1) ■ Капчык төбен селкү ○ 10032 -СЕЛТЕ (1) ■ Үз өендә селте кайната белмәгән - кеше өендә әлбә пешергән ○ 9407 -СЕМБЕР (1) ■ Безгә Себер ни, Сембер ни ○ 5262 -СЕМЬЯ (7) ■ Чәй яны - семья җаны ○ 9376 ● 13159; 13180; 13197; 13198; 13200; 13201 -СЕМЬЯДА (1) ■ Тату семьяда җаның ял итә ○ 13203 -СЕМЬЯСЫЗ (1) ■ Кошлар оясыз булмый, кеше семьясыз булмый ○ 13181 -семьясыз → йортсыз-семьясыз -СЕНТЯБРЬ (1) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 -СЕНТЯБРЬДӘ (4) ■ Сентябрьдә син дә бер, мин дә бер ○ 936 ● 937-939 -СЕНТЯБРЬНЕҢ (1) ■ Сентябрьнең ундүртендә чикмән төшә, тун менә ○ 940 -СЕҢӘ (1) ■ Сау карында балта сабы да сеңә ○ 9681 -СЕҢӘР (1) ■ Суны - сеңәр җиргә, сүзне - сыяр җиргә ○ 15967 -СЕҢГӘЛЕК (1) ■ Хәйлә сазы сеңгәлек: бер аягыңны алганчы икенчесе батар ○ 12590 -СЕҢГӘЧ (1) ■ Ашны сеңгәч макта, юлдашны белгәч макта ○ 6908 -СЕҢДЕР (1) ■ Эчсәң буеңа сеңдер ○ 9860 -СЕҢЕЛ (1) ■ Аганы күреп эне үсәр, апаны күреп сеңел үсәр ○ 14556 -СЕҢЕЛЕСЕН (1) ■ Апасын күзәт, сеңелесен ал ○ 14559 -СЕҢМИ (1) ■ Шәп яуган яңгыр җиргә сеңми ○ 1150 -СЕР (10) ■ Иске дошманга сер салма, яңа байдан бурыч алма ○ 5430 ● 5472; 11123; 12544; -12545 (2); 12614; 13737; 14499; 15258 -СЕРӘЕМ (1) ■ Биргәнеңә - бирәем, бирмәгәнгә - серәем ○ 8219 -СЕРӘЕШ (1) ■ Бирсәләр - бирәеш, бирмәсәләр - серәеш ○ 8220 -СЕРДӘШ (3) ■ Кыз бала - сердәш, ир бала - көндәш ○ 14121 ● 16604; 16683 -СЕРДӘШЕҢДӘЙ (1) ■ Яхшы килен сердәшеңдәй булыр ○ 13396 -СЕРЕ (2) ■ Атның сере иясенә мәгълүм, кызның сере өенә мәгълүм ○ 12939 (2) -СЕРЕМНЕ (1) ■ Дошман серемне белмәсен дисәң, дустыңа да сереңне әйтмә ○ 5321 -СЕРЕН (11) ■ Арыслан серен юлбарыс белмәс ○ 2046 ● 2677; 2824; 4648 (2); 5371; 10392; 11479; -12454; 12653; 15071 -СЕРЕҢ (2) ■ Тешең сынса да, серең сынмасын ○ 12551 ● 15858 -СЕРЕҢНЕ (7) ■ Дошман серемне белмәсен дисәң, дустыңа да сереңне әйтмә ○ 5321 ● 5335; -5407; 5473; 5673; 12546; 12604 -СЕРКӘ (6) ■ Иске серкә савытны боза ○ 9222 ● 9267; 9328; 9349; 11622; 12478 -СЕРКӘГӘ (2) ■ Сарымсакны серкәгә салып тотсаң да, сигез ел исен саклый ○ 1615 ● 9172 -СЕРКӘДӘ (1) ■ Арыш унике көн баш чыгара, унике көн серкәдә утыра, унике көн эч иңә ○ 1527 -СЕРКӘСЕ (1) ■ Серкәсе су күтәрми ○ 9489 -СЕРЛӘШЕРГӘ (1) ■ Ят - сыйлашырга, якын серләшергә яхшы ○ 14690 -СЕРЛӘШМӘ (1) ■ Юләр белән серләшмә, усал белән телләшмә ○ 11710 -СЕРНЕ (4) ■ Сер дусы күп булыр, серне тоткан бер булыр ○ 5472 ● 8329; 12544; 12547 -СЕРСЕЗ (1) ■ Серсез йөрәк - буш капчык ○ 12548 -СИБӘЛӘП (1) ■ Шаулап яуган яңгыр яннан үтәр, сибәләп яуган яңгыр - җаннан ○ 1148 -СИБӘР (4) ■ Тавык көл тибәр - үз башына сибәр ○ 4311 ● 9233 (2); 11042 -СИБҮ (3) ■ Утка керосин сибү ○ 8581 ● 11381; 15367 -СИГЕЗ (20) ■ Сарымсакны серкәгә салып тотсаң да, сигез ел исен саклый ○ 1615 ● 1617; 2615; -3177; 3387; 5363; 5517; 6496; 6714; 7903; 7909; 7952; 8039; 9683; 10447; 11691; 12226; 12746; -14136; 15091 -СИГЕЗГӘ (1) ■ Тугызга менгән сигезгә төшмәс ○ 7984 -СИГЕЗЕНЧЕ (1) ■ Җиде уйдан бер карар, сигезенче уй зарар ○ 11751 -СИГЕЗНЕ (1) ■ Сигезне суйганчы симезне суй ○ 2400 -СИЗӘ (1) ■ Сукырның, күзе күрмәсә дә, җаны сизә ○ 15275 -СИЗӘЛӘР (1) ■ Җир астыннан йөргән еланны да сизәләр ○ 211 -СИЗӘР (1) ■ Үләксә исен козгын алдан сизәр ○ 4043 -СИЗГӘН (1) ■ Тәмен сизгән бу кортка, тагын килгән бу йортка ○ 15150 -СИЗГЕР (1) ■ Сизгер кеше - тизгер кеше ○ 11928 -СИЗДЕМ (1) ■ Сиздем эшеңне, коярмын тешеңне ○ 6301 -СИЗДЕРМӘСТӘН (1) ■ Өрмәгән эт сиздермәстән кабар ○ 3762 -СИЗДЕРМИЧӘ (1) ■ Зирәк кызлар сиздермичә сөйдертә ○ 12956 -СИЗЕЛӘ (2) ■ Кояшның кадере баегач сизелә ○ 48 ● 5419 -СИЗЕЛМӘС (1) ■ Ил бай булса, ярлылыгың сизелмәс ○ 4919 -СИЗЕНЕП (1) ■ Карак мәче син таяк алганчы сизенеп качар ○ 3341 -СИЗМӘС (2) ■ Тозның тәмен борын сизмәс ○ 9357 ● 10433 -СИЗМӘСЕН ( | 1) ■ Уң кулың эшләгән эшне сул кулың сизмәсен ○ 10968:1 -СИЗМИСЕҢ (1) ■ Чабатаң тишек - сизмисең, кеше хәлен сөйлисең ○ 16315 -СИЙАУ (1) ■ Булганда "мияу" ди, булмаганда "сийау" ди ○ 7643 -СИКӘЛТӘСЕЗ (1) ■ Сикәлтәсез юл булмас, капкан саен бал булмас ○ 6809 -СИКЕРӘ (8) ■ Шомырт чәчәк аткан вакытта кызлар җилкенә, балан чәчәк аткан вакытта балык -сикерә ○ 1819 ● 3500; 7460; 7801; 9634 (2); 10751; 13320 -СИКЕРГӘН (3) ■ Бик сикергән борчаны уып ташлыйлар ○ 4769 ● 6798; 12971 -СИКЕРЕП (3) ■ Яз көне ут: "Кая сикереп төшим икән?" - дип кенә йөри, ди ○ 978 ● 4515; 4521 -СИКЕРЕР (7) ■ Тукмак тисә - тик торыр, чыбык тисә - сикерер ○ 1992 ● 2340; 4084; 4558 (2); -11638; 15885 -СИКЕРМӘ (1) ■ Айга сикермә, егылып төшәрсең ○ 20 -СИКЕРМӘС (1) ■ Эш аю түгел, башка сикермәс ○ 6161 -СИКЕРМИЛӘР (1) ■ Аю күрмиенчә айга сикермиләр ○ 2080 -СИКЕРСӘ (5) ■ Борчак, күпме генә сикерсә дә, табаны вата алмый ○ 1545 ● 4516; 4563; 4568; 4671 -СИКЕРТӘ (1) ■ Акча кешене сикертә ○ 7675 -СИКЕРҮ (3) ■ Айга-көнгә сикерү ○ 88 ● 235; 7119 -СИКЕРҮЕ (1) ■ Арыслан айга менмәсә дә, сикерүе дан ○ 2031 -СИКСӘН (7) ■ Сиртмә койрык: "Минем койрыгым сиксән пот", - ди, имеш ○ 4217 ● 7960; 8076; -8077; 13076; 15091; 15092 -СИКСӘНДӘГЕ (1) ■ Сиксәндәге егетмен дисә, сызгырып күрсәтсен ○ 15093 -СИЛ (1) ■ Югары ятсаң - җил алыр, түбән ятсаң - сил алыр ○ 708 -СИМӘН (1) ■ Җәй кунак - Симән көне озата ○ 1009 -СИМЕЗ (16) ■ Атың симез булса, аягы сигез була ○ 2615 ● 2678; 3177; 3523; 3627; 4374; 4535; -5474; 7156; 9110; 9683; 10798-10801; 13702 -СИМЕЗЛЕГЕ (1) ■ Терлекнең - арыклыгы, кешенең симезлеге гаеп ○ 10805 -СИМЕЗЛЕККӘ (1) ■ Симезлеккә куй гына түзә ○ 3116 -СИМЕЗНЕ (1) ■ Сигезне суйганчы симезне суй ○ 2400 -СИМЕЗНЕҢ (2) ■ Аты симезнең юлы тигез ○ 2594 ● 10746 -СИМЕРӘ (12 | 3) ■ Бер елны бүдәнә симерсә, икенче елны тартар симерә ○ 768 ● 3019; 3234; -3908 (2); 4263; 5980 (2); 14917; 16194; 17077 (2), :1 (3) -СИМЕРГӘН (1 | 1) ■ Симергән эт иясен тешли ○ 3628:3 ● 4649 -СИМЕРГӘНЧЕ (1) ■ Тәкә симергәнче итче күз салмас ○ 2409 -СИМЕРЕП (1) ■ Бүдәнә симереп батман булмас ○ 3912 -СИМЕРЕР (3) ■ Аксак сарык ятып симерер ○ 3078 ● 3298; 14893 -СИМЕРМӘС (2) ■ Сох симермәс, угыры баемас ○ 9684 ● 16756 -СИМЕРСӘ (12 | 2) ■ Ай симерсә йолдызлар арык ○ 9 ● 768; 2228; 2462; 2965; 3628, :1, :2; 3629; -4177; 4317; 5910; 10770 (2) -СИМЕРТӘ (1) ■ Йокы - симертә, акча - тилертә ○ 6652 -СИМЕРТЕП (1) ■ Үгезне көнендә симертеп булмый ○ 3315 -СИМЕРТЕРГӘ (1) ■ Симертергә ябылган үрдәк ашаудан туймый ○ 4412 -СИМЕРТСӘҢ (1) ■ Мал арыгын симертсәң, авызың-борының май булыр ○ 2379 -СИМЕРТСЕН (1) ■ Бай булсын, абзары тулы тай булсын, ул тайларны симертсен, абзарларын -җимертсен ○ 7519 -СИМЕРТҮ (1) ■ Җил белән симертү ○ 1237 -СИМЕРҮ (1) ■ Симерү белән авырсаң - такта яр ○ 10802 -СИН (78) ■ Су синең артыңнан бармаса, син суның артыннан бар ○ 429 ● 807; 808; 822; 936-938; -1246; 1605; 2158; 2321; 3150; 3341; 3380; 3480; 3618; 4379; 4775; 5045; 5071; 5168; 5204; 5220; -5226; 5319; 5410; 5475; 5730; 5996; 5997; 6118; 6302; 6371; 6559; 6973 (2); 7039; 7609; 7961; -9430; 9823; 9928; 9955; 9958; 10095; 10218; 10844; 10845; 11040; 11334; 11623; 11772; 11976; -12036; 12087; 12088; 12312 (2); 13113; 14102; 14199; 14465; 14536; 14539; 14581; 15484; -15720; 15780; 15964; 16285; 16290; 16291; 16749; 16889; 16901; 16933; 17081; 17085 -СИНДӘ (4) ■ Кул пычкысы бүген миндә, иртәгә синдә хезмәт итә ○ 1925 ● 7245; 9776; 10513 -СИНЕ (22) ■ Җирне бер кат туйдырсаң, ул сине ун кат туйдырыр ○ 1489 ● 2158; 2305; 2565; -2979; 4628; 5195; 6118; 7486 (2); 7712; 9823; 9928; 9955; 10876; 12036; 12071; 12072; 12089; -14159; 15963; 16933 -СИНЕКЕ (5) ■ Ак кәҗә синеке, карарагы минеке ○ 3067 ● 9729 (2); 12038; 16290 -СИНЕКЕ-МИНЕКЕ (1) ■ "Синеке-минеке" дигән - күңел тарлыгы, "ары ят, бире ят" дигән түшәк тарлыгы ○ 12037 -СИНЕКЕННӘН (1) ■ "Кинәндем дә куандым, тиле улыма кыз алдым". - "Бирдем исә котылдым синекеннән биш битәр" ○ 13179 -СИНЕҢ (15) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 98; 429; 1501; -4799; 6283 (2); 7647; 9898; 12038; 13251; 15362; 15445; 15708; 15864 -СИННӘН (6) ■ Торма: "Мин бал белән тәмле", - дигәч, бал аңа: "Мин синнән башка да тәмле!" - дигән ○ 1621 ● 4379; 4707; 5476; 11387; 12057 -СИҢА (35) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 95; 807; 808; 1226; -1353; 1583; 2939; 4675; 4725; 5228; 5417; 6590; 6951; 7836; 8054; 8754; 8789; 9466; 9486; 10524; -10829; 11515; 11987; 13073; 13074; 13113; 14170; 15446; 15630; 15864; 15964; 16292; 16742; 16890 -"СИҢА"СЫ (1) ■ "Миңа" дип кенә булмый, "сиңа"сы да кирәк ○ 12034 -СИПКӘН (3) ■ Салкын су сипкән кебек булды ○ 519 ● 9191; 13000 -СИПКӘНЕҢ (1) ■ Яманга - ярдәмең, комга - сипкәнең күренмәс ○ 12253 -СИПКӘЧ (1) ■ Тоз сипкәч, торма да төчерә ○ 9353 -СИПКЕЛЕ (1) ■ Ягымлының шадрасы күренми, сөйкемленең сипкеле беленми ○ 10711 -СИПКЕЛЛЕ (1) ■ Сипкелле - сөйкемле ○ 10693 -СИПЛӘГӘН (1) ■ Ипләгән дә сипләгән ○ 8366 -СИПЛЕДЕР (1) ■ Яңадыр да буяудыр, искедер дә сипледер ○ 627 -СИПМИЛӘР (1) ■ Балга тоз сипмиләр ○ 9164 -СИПСӘҢ (2) ■ Коры җиргә никадәр су сипсәң дә, юеш булмас ○ 128 ● 9451 -СИРАТ (1) ■ Бәби табучы хатын сират күперен кичә, диләр ○ 14015 -СИРӘГЕ (1 | 1) ■ Ачы торманың сирәге яхшы ○ 1589 ● 1589:1 -СИРӘК (11) ■ Сирәк торма төпле була ○ 1616 ● 1618; 9956; 10040; 10160; 10161; 10647; 11561; -13153; 14744; 16263 -СИРТМӘ (2) ■ Сиртмә койрык: "Минем койрыгым сиксән пот", - ди, имеш ○ 4217 ● 15013 -СИСӘ (1) ■ Бака сисә, күлгә файда ○ 4571 -СИЯ (1) ■ Ир чынласа, бүре кан сия ○ 13510 -СКРИПКА (2) ■ Скрипка белән гармун икесе ике төрле булса да, көе бер ○ 16399 ● 16400 -СКРИПКАЧЫГА (1) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 -СОКЛЫГЫННАН (1) ■ Саескан саклыгыннан үлми, соклыгыннан үлә ○ 4078 -СОЛ (1) ■ Көч белән көрәшәләр, сол белән егалар ○ 6666 -СОЛДАТ (3) ■ Бөркет күңеле тауда, солдат күңеле яуда ○ 5563 ● 5688; 5873 -СОЛДАТКА ( | 1) ■ Кызлар әйтер әүвәл - санатка, соңыннан әйтер - солдатка ○ 13007:1 -СОЛДАТНЫ (1) ■ Кызлар көтәләр санатны, булмаса сөяләр солдатны ○ 13007 -СОЛДАТНЫҢ (2) ■ Солдатның ятыр ястыгы бөтен җирдә түшәүле ○ 5614 ● 5615 -СОЛТАН (13) ■ Сулда солтан булса да, уңга бар ○ 693 ● 3242; 4152; 4520; 5010; 5821; 58835885; 11326; 11895; 11943; 13096 -СОЛТАНЛЫК (1) ■ Балалык - патшалык, егетлек - солтанлык ○ 13973 -СОЛТАНЫ (1) ■ Атның солтаны юрга ○ 2790 -СОЛТАНЫМ (1) ■ Падишаһым, солтаным, иске чабата олтаным ○ 5994 -СОЛЫ (7 | 1) ■ Арыш чәчсәң көлгә чәч, солы чәчсәң суга чәч ○ 1530 ● 1561; 2567, :2; 2798; -10085; 10682; 10795 -СОЛЫН (2) ■ Күп эшләгән оста булмас, солын белгән оста булыр ○ 6358 ● 7536 -СОЛЫНЫ (1) ■ Арышны көлгә чәчсәң гөл булыр, солыны грәзгә чәчсәң князь булыр ○ 1531 -СОЛЫНЫҢ (1) ■ Алабута орлыгы булганчы солының саламы бул ○ 1256 -СОЛЫХ (1) ■ Солых турында сүз барганда сугыш кылычыңа таянма ○ 5616 -СОҢ (65 | 3) ■ Ай бер тулышканнан соң кире кайтыр ○ 4 ● 273; 751 (2); 762; 848; 915; 930; -931; 1170; 1171; 1299; 1440 (2); 1922; 1956:1; 2051; 2347; 2412; 2929; 2979; 3077; 3445; 3943; -4373; 5398; 5489; 5676; 5682; 5713; 5799; 5905; 6682; 6704; 6717; 6720 (2), :1; 7716; 7898; -8009; 8181; 8541; 8629; 10144; 10166; 10204; 11627; 11690; 12531; 12629; 13139; 13140; 13144; -13322, :2; 14104; 14775; 14888 (2); 14900; 15076; 15147; 15257; 15386; 15408; 15813; 16686 -СОҢГА (11) ■ Алдан барган алланган, соңга калган алданган ○ 755 ● 824; 825; 831; 941; 942; -1059; 4296; 11819; 13305; 16903 -СОҢГЫ (9) ■ Борынгыны әйтми соңгы искә төшми ○ 777 ● 1124; 2927; 4170; 5617; 13567; -13671; 13687; 14240 -СОҢГЫСЫ (1) ■ Әүвәлгесе - ил йоласы, соңгысы - йөз карасы ○ 13227 -СОҢГЫСЫН (1) ■ Ачуланышсаң да, соңгысын әйтмә ○ 12443 -СОҢГЫСЫНЫҢ (1) ■ Элеккесенең казасы - соңгысының җәзасы ○ 13575 -СОҢЫ (8) ■ Башы барның соңы бар, әүвәле барның ахыры бар ○ 764 ● 5979; 7571 (2); 7711; -16044; 16080 (2) -СОҢЫНДА (2) ■ Көн буран дип көенмә, аязы булыр соңында; мулла килде дип сөенмә, ниязы -булыр соңында ○ 17005 (2) -СОҢЫННАН (16 | 2) ■ Алдан килгән урын өчен, соңыннан килгән тамак өчен ○ 756 ● 757; -2285; 3564; 4481; 6157; 6923:2; 8112; 8177; 11793; 11986; 12322; 12595; 12812; 13007:1; 14065; -15583; 16159 -СОРА (23 | 1) ■ Якындагын ерактан барып сора ○ 714 ● 4022 (2); 4070; 4158, :1; 4486; 5157 (2); -5253; 5258; 6799; 7034; 7414; 7767; 8317 (2); 10442; 11460; 11738; 14861; 15138; 16618; 16689 -СОРАВЫ ( | 1) ■ Дин, дин дип күп әйтсә, динге соравы түгелме? ○ 16816:1 -СОРАВЫНА (2) ■ Бер ахмакның соравына унике акыллы җавап бирә алмый ○ 11539 ● 16935 -СОРАГАН (9) ■ Бүре: "Сарыкларны буш көтәр идем", - дип сораган ○ 2159 ● 2647; 2979; 2982; -4178; 5164; 5778; 7187; 8113 -СОРАГАНГА (6) ■ Балта сораганга көрәк тоттырмыйлар ○ 1896 ● 1930 (2); 8180; 9068; 9500 -СОРАГАННАН (1) ■ Сораганчы сораучыга оят, сораганнан соң бирмәүчегә оят ○ 8181 -СОРАГАННАР (1) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: -"Аркаңда йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 -СОРАГАНЧЫ (2) ■ Яхшы күршеңнән сораганчы, яман өеңне актар ○ 5250 ● 8181 -СОРАГАНЫН (1) ■ Яманнан тыныйм дисәң, сораганын биреп котыл ○ 12268 -СОРАГАЧ (2) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне майдан сора", - дигән ○ 7034 ● 17039 -СОРАДЫ (1) ■ Дөя ике мөгез сорады, ике колактан коры калды ○ 2915 -СОРАЙ (2) ■ Бирдем бодай, килдем сорай ○ 1578 ● 8221 -СОРАЛМАСА (1) ■ Күп соралмаса, әз бирелмәс ○ 8174 -СОРАМА (30) ■ Җимешен аша, бакчасын сорама ○ 1829 ● 4070; 5174; 5256; 5895; 6215; 6401; -6799; 6912; 7414; 8730 (2); 9581; 9630; 10442; 11235; 11554; 11664; 11738; 11916 (2); 12308; -12840; 12921; 13232; 14861; 15442; 16618; 16853 (2) -СОРАМАГАН (2) ■ Сорамаган сүзгә җавап бирмиләр ○ 15965 ● 16521 -СОРАМАГАНДА (1) ■ Ашамаганда турама, сорамаганда сөйләмә ○ 15773 -СОРАМАС (2 | 1) ■ Йокы түшәк сорамас ○ 6655:2 ● 9739; 16688 -СОРАМАСЛАР (1) ■ Суы чыксын, суы тәмле булсын! - "Энә белән казыдыңмы?" - дип сорамаслар ○ 460 -СОРАМЫЙ (11 | 2) ■ Арканлы аттан тышаулы ат су сорамый ○ 2460 ● 6410; 6413, :1; 6655:1; -7588; 8230; 9960; 10119; 12705 (2); 16543; 16712 -СОРАМЫЙЛАР (3) ■ Адашкан кешедән юл сорамыйлар ○ 6719 ● 6819; 7729 -СОРАНЧАК (1) ■ Юаш әдәм оялчан булыр, ертлач әдәм соранчак булыр ○ 12190 -СОРАП (11) ■ Кәҗә сауганнан сыер сауган сөт сорап килгән ○ 3037 ● 8182; 8191; 8253; 10117; -10159; 10167; 12573; 12652; 16521; 16995 -СОРАР (7) ■ Теләнчегә якты чырай бирсәң, ямаулык сорар ○ 5894 ● 5943; 5944; 12243; 13668; -15484; 17037 -СОРАРГА (2) ■ Бирсәң дә бирдем димә, сорарга килдем димә ○ 8131 ● 10563 -СОРАРСЫҢ (1) ■ Анаңда булса - сорарсың, учыңда булса - яларсың ○ 14233 -СОРАСАҢ (9) ■ Каксаң - ачарлар, сорасаң - бирерләр ○ 8163 ● 9490; 14199; 14464 (2); 16852; -16854 (2); 17037 -СОРАТ (1) ■ Кем икәнеңне беләсең килсә, кыз сорат ○ 13178 -СОРАТУГА (2) ■ Бер соратуга килми, ике соратуга тормый ○ 13066 (2) -СОРАТЫП (1) ■ Күк ялынып та бирми, җир соратып та тормый ○ 53 -СОРАУ (7) ■ Еланнан авыруга дару сорау ○ 4704 ● 8183; 11482 (2); 11915; 16498; 16934 -СОРАУДАН (1) ■ Ахмак сөйләүдән, сыер күшәүдән, мулла сораудан туймас ○ 16963 -СОРАУНЫҢ (1) ■ Белмәгәнне сорауның ояты юк ○ 16524 -СОРАУЧЫГА (1) ■ Сораганчы сораучыга оят, сораганнан соң бирмәүчегә оят ○ 8181 -СОРАШ (5) ■ Бозавын сатып алганда сыеры турында сораш ○ 3255 ● 6935 (2); 14626; 16134 -СОРАШКАН (1) ■ Сорашкан тауны ашкан, сорашмаган юлны адашкан ○ 6810 -СОРАШМАГАН (1) ■ Сорашкан тауны ашкан, сорашмаган юлны адашкан ○ 6810 -СОРАШЫП ( | 1) ■ Ат кешнәшеп табышыр, әдәм сорашып танышыр ○ 15762:1 -СОРНАЙ (1) ■ Элек тә борнай иде, инде булыр сорнай ○ 11981 -СОРНАЙГА (1) ■ Курайдан килгән сорнайга китәр ○ 16381 -СОРТЫМ (1) ■ Йортым читән булса да, сортым бүтән ○ 8372 -СОРЫ (1) ■ Соры куян таш астында, ак куян куак астында ○ 2269 -СОРЫЙ (8) ■ Иген сугучы кояш сорый, күмер сатучы яңгыр тели ○ 1396 ● 4289; 5947; 7853; -8741; 9686; 14090; 16543 -СОРЫЙЛАР (3) ■ Дус турында дустан сорыйлар ○ 5373 ● 7729; 15129 -СОРЫЙМ (1) ■ Мүкләк кәҗә мөгез сорыйм дип, колагыннан коры калган, ди ○ 3060 -СОСКАН (1) ■ Казан соскан берәү, кашык тоткан җидәү ○ 9908 -СОСКЫ (1) ■ Байга ут кирәк булса, ярлының кулын соскы итәр ○ 7214 -СОСКЫДАН (1) ■ Чиләкче суны соскыдан эчә ○ 9980 -СОХ (1) ■ Сох симермәс, угыры баемас ○ 9684 -СОХАРИ (2) ■ Кырык өйдән кырык бер сохари ○ 5183 ● 9724 -СОХАРЫЙ (1) ■ Булса - бохарый, булмаса - сохарый ○ 7645 -СӨБХАНАЛЛАНЫ (1) ■ Сөбханалланы әйтәсең, ник печәнне тартасың ○ 16952 -СӨЕКЛЕ (4) ■ Кирәкле ат көтүдә, сөекле ат кешәндә ○ 2661 ● 10160; 12702; 14044 -СӨЕН (3) ■ Дусың өчен сөен, үзең өчен көен ○ 5412 ● 13974; 14057 -СӨЕНГӘН (2) ■ Шәһәр кызы киенгәнгә авыл кызы сөенгән ○ 5242 ● 6174 -СӨЕНДЕМ (1) ■ Килен алдым - сөендем, салмасына төелдем ○ 13353 -СӨЕНДЕРӘ (3 | 1) ■ Язгы көн көендерә, көзге көн сөендерә ○ 988 ● 1550; 8691; 13945:1 -СӨЕНДЕРМӘ (1) ■ Дошманыңны сөендермә, дусыңны көендермә ○ 5346 -СӨЕНЕП ( | 1) ■ Чиләгенә күрә капкач, сөенеп ал эзләп тапкач ○ 9978:2 -СӨЕНЕР (1) ■ Бер түрәгә дау килсә - түрәләр сөенер, күп түрәгә дау килсә - түрәләр берегер ○ 5756 -СӨЕНЕЧЕ (2) ■ Баланың изгесе - җан сөенече, явызы - җан көенече ○ 13991 ● 15454 -СӨЕНМӘ (6) ■ Дошманыңның җеназасын күреп сөенмә ��� 5347 ● 7603; 13974; 14057; 16190; 17005 -СӨЕНМИ (1) ■ Барга сөенми, юкка көенми ○ 7637 -СӨЕНСЕН (1) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман күргән кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 -СӨЕП (1) ■ Чакырып килгәннең аты зур, сөеп килгәннең хакы зур ○ 10188 -СӨЕШ (1) ■ Көеш эчендә сөеш ○ 12714 -СӨЕШӘЛӘР (1) ■ Ир белән хатын иртәнчәк кыешалар, кичтән сөешәләр ○ 13817 -СӨЕШТЕРЕР (1) ■ Бар сөештерер, юк төештерер ○ 7551 -СӨЗӘ (1) ■ Сөзә торган сыерга алла мөгез бирми ○ 3224 -СӨЗӘМ (1) ■ Сөзәм дигән сыерның мөгезе сынган ○ 3225 -СӨЗӘР (2) ■ Дуңгыз мөгезле булса, һәркемне сөзәр иде ○ 2885 ● 3176 -СӨЗӘРГӘ (1) ■ Үгезне сөзәргә, балыкны йөзәргә өйрәтмиләр ○ 3316 -СӨЗӘСЕ (1) ■ Песинең тычкан сөзәсе юк: аңа мөгез ни эшкә? ○ 3377 -СӨЗГӘН (1) ■ Кызыл үгез аны сөзгән ○ 3324 -СӨЗГЕЧ (1) ■ Сөзгеч сыер мүкләк була ○ 3223 -СӨЗЕП (3) ■ Тауны тәкә сөзеп җимерә алмый ○ 169 ● 3143; 12066 -СӨЗЕШЕП (1) ■ Тәкә тәкәгә: "Барыбер бүген суялар, әйдә сөзешеп калыйк!" - дигән, ди ○ 3144 -СӨЗЕШЕРЛӘР (1) ■ Ике тәкә башы бер казанга сыймас - сөзешерләр ○ 3132 -СӨЗЕШКӘК (1) ■ Мүкләк сыер сөзешкәк, аксак бия тибешкәк ○ 3174 -СӨЗЕШКӘНДӘ (2) ■ Сөзешкәндә мөгезсез тәкә җиңелер ○ 3135 ● 3145 -СӨЗЕШТЕРЕР (1) ■ Бер корчаңгы кәҗә алты тәкәне сөзештерер ○ 3006 -СӨЗМӘСЕ (1) ■ Сүзнең кыскасы яхшы, сөтнең сөзмәсе яхшы ○ 16048 -СӨЗМИ (1) ■ Сөйгән - мөгезе булса да сөзми ○ 12747 -СӨЗСӘ (2) ■ Мүкләк сөзсә нык сөзәр ○ 3176 ● 3278 -СӨЙ (1) ■ Терлекне кул белән генә сөймә, азык белән дә сөй ○ 2403 -СӨЙГӘН (23 | 2) ■ Җирне сөйгән ач булмас ○ 1490 ● 4168; 4976; 6173-6175; 12663; 12699; -12738 (2); 12743, :1, :2; 12744-12748; 12767; 12805; 13852; 13953; 14137; 14602; 15239 -СӨЙГӘНГӘ (3) ■ Сөйгәнгә - сөяк, сөймәгәнгә - сыйрак ○ 12749 ● 12750; 12810 -СӨЙГӘНЕ (1) ■ Ит тураганга - сөйгәне, карап торганга - тигәне ○ 9242 -СӨЙГӘНЕМ (1) ■ Җан сөйгәнем җанагай, ярты җаным аныкы ○ 14650 -СӨЙГӘНЕН (2) ■ Пычагы бар сөйгәнен җияр, пычагы юк тигәнен җияр ○ 9946 ● 10881 -СӨЙГӘНЕНӘ (1) ■ Көнче кеше тешләнер, сөйгәненә үчләнер ○ 12715 -СӨЙГӘНЕҢ (2) ■ Үз сөйгәнең үзеңә хур кызыдай күренә ○ 12790 ● 12793 -СӨЙГӘНЕҢӘ (1) ■ Сөйгәнеңә алкыш, сөймәгәнеңә каргыш ○ 12754 -СӨЙГӘНЕҢНӘН (1) ■ Сөйгәнеңнән битәр ишетү дә татлы ○ 12753 -СӨЙГӘНЕҢНЕҢ (2) ■ Сөйгәнеңнең артыклыгы була, кимчелеге булмый ○ 12751 ● 12752 -СӨЙГӘННЕ (3) ■ Эш сөйгәнне ил сөйгән ○ 6175 ● 12578; 12947 -СӨЙГӘННЕҢ (1) ■ Сөйгәннең сәләмәсе дә чәчәк ○ 12755 -СӨЙДЕРӘ (3) ■ Барлык сөйдерә, юклык көйдерә ○ 7564 ● 10429; 13945 -СӨЙДЕРГӘН (1) ■ Сөйдергән дә тел, биздергән дә тел ○ 15513 -СӨЙДЕРЕР (1) ■ Кыз кылыгы белән сөйдерер ○ 12991 -СӨЙДЕРТӘ (2) ■ Зирәк кызлар сиздермичә сөйдертә ○ 12956 ● 13643 -СӨЙКӘНМӘ (1) ■ Сөймәгәнгә сөйкәнмә ○ 12758 -СӨЙКЕМЛЕ (11) ■ Бала чагында бүре баласы да сөйкемле ○ 2123 ● 7126; 10674; 10693; 10848; -13034; 13101; 14031; 14124 (2); 14435 -СӨЙКЕМЛЕНЕҢ (1) ■ Ягымлының шадрасы күренми, сөйкемленең сипкеле беленми ○ 10711 -СӨЙЛӘ (19) ■ Аз сөйлә, күп эшлә ○ 6012 ● 10455; 10531; 12546; 12985; 14698; 14890; 15609; -15735; 15791; 15863; 15889; 15901; 15916; 15924; 16007; 16037; 16108; 16112 -СӨЙЛӘВЕ (1) ■ Имән агачының иелүе - сыну шикелле, ир егетнең ике сөйләве - үлү шикелле -○ 13460 -��ӨЙЛӘГӘН (26) ■ Эшнең мәгънәсен белеп эшләгән җиңәр, сүзнең мәгънәсен белми сөйләгән -җиңелер ○ 6394 ● 15580; 15736; 15737; 15846; 15864; 15871; 15876; 15903; 15925; 15927 (2); -15928; 15929; 15937; 15943; 15962; 15973-15976; 16118; 16245 (2); 16280; 16384 -СӨЙЛӘГӘНГӘ (1) ■ Базарда һәркем үзенекен сөйләгәнгә, тавыш бетми ○ 7882 -СӨЙЛӘГӘНДӘ (8) ■ Бай табышын сөйләгәндә ярлы төшен сөйли ди ○ 7189 ● 11527; 12322; -14937; 15784; 15805; 16280; 16459 -СӨЙЛӘГӘНЕ (1) ■ Егетнең ике сөйләгәне - бер үлгәне ○ 12878 -СӨЙЛӘГӘНЕН (2) ■ Акыллы кеше белгәнен сөйләми, тиле кеше ни сөйләгәнен белми ○ 11434 -● 17049 -СӨЙЛӘГӘНЕҢНЕ (1) ■ Белгәнеңне сөйләмә, ни сөйләгәнеңне бел ○ 15792 -СӨЙЛӘГӘННӘН (3) ■ Меңне сөйләгәннән берне эшләп күрсәтү артыграк ○ 6109 ● 14423 (2) -СӨЙЛӘГӘННЕ (4) ■ Телең сөйләгәнне кулың белән эшлә ○ 6126 ● 15791; 15823; 15889 -СӨЙЛӘГӘННЕҢ (2) ■ Ип белән сөйләгәннең ирене авыртмый ○ 15867 ● 15955 -СӨЙЛӘГӘНЧЕ (3) ■ Анасы сөйләгәнче кызы тәмамлар ○ 14310 ● 14698; 15950 -СӨЙЛӘГӘЧ (1) ■ Сөйләр сүзең алтын булса да, күп сөйләгәч бакырга калыр ○ 15977 -СӨЙЛӘМӘ (27) ■ Ташка язмаганны сөйләмә ○ 178 ● 219; 8329; 9539; 12545; 13222; 14499; -15609; 15773; 15785; 15789; 15792; 15800; 15875; 15889; 15897; 15901; 15975; 16069; 16099; -16112; 16200; 16249; 16252; 16259; 16271; 16282 -СӨЙЛӘМӘК (2) ■ Аз сөйләмәк - акыллылык галәмәте, күп сөйләмәк - наданлык галәмәте -○ 15738 (2) -СӨЙЛӘМӘС (4) ■ Акыллы сөйләмәс, надан сөйләтмәс ○ 11438 ● 14421 (2); 15500 -СӨЙЛӘМӘСӘМ (1) ■ Сөйләсәм "так-так" дисең, сөйләмәсәм "ахмак" дисең ○ 16295 -СӨЙЛӘМӘСӘҢ (4) ■ Сөйләсәң - сүз, сөйләмәсәң - бүз ○ 15979 ● 15982; 16010; 16154 -СӨЙЛӘМИ (5) ■ Акыллы кеше белгәнен сөйләми, тиле кеше ни сөйләгәнен белми ○ 11434 -● 12581; 12854; 15040; 15956 -СӨЙЛӘМИЛӘР (1) ■ Ир кимчелеген хатын янында сөйләмиләр ○ 13825 -СӨЙЛӘНГӘН (1) ■ Сүзнең сөйләнгән җирдә калуы яхшы ○ 16049 -СӨЙЛӘНҮ (1) ■ Өйләнү - сөйләнү генә түгел ○ 13240 -СӨЙЛӘП (3) ■ Сөйләп күрсәткәнче, эшләп күрсәт ○ 6119 ● 11428; 15487 -СӨЙЛӘР (34) ■ Бай малын сөйләр, ярлы моңын сөйләр ○ 7184 (2) ● 7919; 7969; 9547; 10444 (2); -10826; 11168; 11747; 12321 (2); 13188 (2); 13439; 13492; 14346; 14968; 15136; 15227; 15549; -15569; 15577; 15668; 15806; 15864; 15898; 15977; 16547; 16616 (2); 16624 (2); 16655 -СӨЙЛӘРГӘ (4) ■ Эч шулпасын - тик хурласын, аша салмасын - сөйләргә калмасын ○ 9734 -● 13785; 16006; 16294 -СӨЙЛӘРСЕҢ (3) ■ Патша - ерак, алла - биек, кемгә зарың сөйләрсең ○ 5862 ● 6156; 15785 -СӨЙЛӘСӘ (9) ■ Ир ике сөйләсә - үзенә бәла, хан ике сөйләсә - иленә бәла ○ 5806 (2) ● 7233 (2); -14351; 15987; 16270 (2); 16616 -СӨЙЛӘСӘМ (2) ■ Син сөйләсәң синеке дөрес, мин сөйләсәм минеке дөрес ○ 16290 ● 16295 -СӨЙЛӘСӘҢ (16 | 4) ■ Аш янында күп сөйләсәң, ач калырсың ○ 9589 ● 15739; 15777:1, :2, :3, :4; -15801; 15978-15982; 15986; 16007; 16110; 16155 (2); 16257; 16290; 16621 -СӨЙЛӘСЕННӘР (1) ■ Сөйләсеннәр - сүтелмәбез: ишкән дилбегә түгел ○ 16296 -СӨЙЛӘТӘ (1) ■ Сарык биреп сөйләтә алмыйм, сыер биреп туктата алмыйм ○ 3126 -СӨЙЛӘТЕП (2) ■ Бер тиен биреп сөйләтеп булмас, ике тиен биреп туктатып булмас ○ 7829 ● 16268 -СӨЙЛӘТМӘС (1) ■ Акыллы сөйләмәс, надан сөйләтмәс ○ 11438 -СӨЙЛӘҮ (10) ■ Серне һәркемгә сөйләү - бодайны алабутага алыштыру белән бер ○ 12547 -● 12822; 15665; 15716; 15725; 15939; 15944; 16008; 16073; 16311 -СӨЙЛӘҮГӘ (2) ■ Күп сөйләүгә караганда аз эш яхшы ○ 15930 ● 15973 -СӨЙЛӘҮДӘ (1) ■ Белеп сөйләүдә бер хикмәт булса, белеп ��шләүдә мең хикмәт ○ 6340 -СӨЙЛӘҮДӘН (1) ■ Ахмак сөйләүдән, сыер күшәүдән, мулла сораудан туймас ○ 16963 -СӨЙЛӘҮЧЕ (6) ■ Иң матур итеп сайраучы кош - сандугач; иң матур итеп сөйләүче кеше - яучы -○ 13171 ● 15931; 15932; 15985; 16072; 16181 -СӨЙЛӘШ (1) ■ Авызыңны җыеп сөйләш ○ 15730 -СӨЙЛӘШӘ (2) ■ Сакау күп сөйләшә ○ 15243 ● 15983 -СӨЙЛӘШӘ-СӨЙЛӘШӘ (1) ■ Сөйләшә-сөйләшә кызып киттек, башаклыкка менеп киттек ○ 16297 -СӨЙЛӘШЕП (4) ■ Сөйләшеп барсаң, юл ырамлы була ○ 6924 ● 11503; 15762; 16204 -СӨЙЛӘШЕРБЕЗ (1) ■ Утыр урынча, сөйләшербез урысча ○ 15714 -СӨЙЛӘШЕРГӘ (2) ■ Тутый сөйләшергә өйрәнер, кеше була алмас ○ 4162 ● 13962 -СӨЙЛӘШКӘН (5) ■ Күп йөргән азар, күп сөйләшкән язар ○ 6796 ● 8512; 12897; 15777; 15926 -СӨЙЛӘШКӘНДӘ (1) ■ Сөйләшкәндә авызыңны үлчәп ач ○ 15984 -СӨЙЛӘШМӘ (4) ■ Ерактан киңәшмә, якыннан сөйләшмә ○ 689 ● 15764; 16283; 16284 -СӨЙЛӘШМӘК (1) ■ Мәзәк сөйләшмәк - ашка тоз салмак ○ 16389 -СӨЙЛӘШМӘСӘҢ (2) ■ Бөтенләй сөйләшмәсәң, телсез булырсың ○ 15819 ● 15887 -СӨЙЛӘШМИЛӘР (2) ■ Пеләш янында тарак турында сөйләшмиләр ○ 15240 ● 15761 -СӨЙЛӘШМИМ (1) ■ Килдем тау аша, күп сөйләшмим - тешем камаша ○ 228 -СӨЙЛӘШСӘҢ (7) ■ Тиле белән сөйләшсәң, кулыңда тимер булсын ○ 11630 ● 12111; 12310 (2); -15858; 15921 (2) -СӨЙЛӘШСЕН (1) ■ Авызы кыек булса да, бай сөйләшсен ○ 7128 -СӨЙЛӘШҮ (2) ■ Чыгымчы ат белән камчы телендә сөйләшү яхшырак ○ 2693 ● 15919 -СӨЙЛИ (32) ■ Тузга язмаганны сөйли ○ 1775 ● 4161; 6296; 6776; 7101; 7189; 12581; 14967; -15011; 15135; 15536; 15548; 15758; 15877; 15888; 15895; 15961; 15971; 15972; 16005 (2); -16008; 16131; 16250; 16269 (2); 16278; 16330; 16332; 16693 (2); 16749 -СӨЙЛИДЕР (2) ■ Күп сөйлидер залим би, аз сөйлидер гадел би ○ 5853 (2) -СӨЙЛИЛӘР (4) ■ Дуслар - узганны, гашыйклар алдагы көнне сөйлиләр ○ 5382 ● 5905; 13050; -СӨЙЛИМ (1) ■ Кеше сөйли ялганны, мин сөйлим аннан калганны ○ 16278 -СӨЙЛИСЕҢ (2) ■ Чабатаң тишек - сизмисең, кеше хәлен сөйлисең ○ 16315 ● 16749 -СӨЙЛИ-СӨЙЛИ (2) ■ Күрә-күрә күсәм булыр, сөйли-сөйли чичән булыр ○ 15506 ● 16293 -СӨЙМӘ (3) ■ Терлекне кул белән генә сөймә, азык белән дә сөй ○ 2403 ● 12711; 12756 -СӨЙМӘГӘН (9) ■ Сөймәгән печәне атның алдында торыр ○ 2682 ● 2898; 4650; 5119; 9120; -11235; 12744; 12757; 13941 -СӨЙМӘГӘНГӘ (3) ■ Сөйгәнгә - сөяк, сөймәгәнгә - сыйрак ○ 12749 ● 12750; 12758 -СӨЙМӘГӘНЕН (1) ■ Хатын-кыз мәхәббәтен кырык ел саклар, сөймәгәнен сәгатендә әйтеп -бирер ○ 13721 -СӨЙМӘГӘНЕҢӘ (1) ■ Сөйгәнеңә алкыш, сөймәгәнеңә каргыш ○ 12754 -СӨЙМӘДЕҢ ( | 1) ■ Кунак туймадым димәс, сөймәдең дияр ○ 10121:1 -СӨЙМӘС (18 | 2) ■ Аргамак сыйпау сөймәс, алаша мактау сөймәс ○ 2784 (2) ● 5119; 5268 (2); -5716; 12759; 12768; 14137, :1, :2; 14138 (2); 15320 (2); 15332 (2); 17023 (2); 17061 -СӨЙМӘСӘ (2) ■ Күңел сөймәсә, күз күрмәс ○ 12722 ● 13840 -СӨЙМӘСӘҢ (6) ■ Эш сөймәсәң, суган суы суырырсың ○ 6177 ● 6241; 12756; 12760; 12796; -СӨЙМӘСКӘ (1) ■ Эш сөймәскә эш кушсаң, атаңнан артык акыл өйрәтә ○ 6176 -СӨЙМИ (5) ■ Эт йөгереген төлке сөйми ○ 3593 ● 10421; 12710; 13800; 17060 -СӨЙРӘЛЕР (1) ■ Баш тел белән сөйрәлер ○ 15472 -СӨЙРӘП (1) ■ Эткә йомыш кушсаң, сөяк сөйрәп китерер ○ 3689 -СӨЙРӘР (2) ■ Чыдамлы - чана сөйрәр ○ 11944 ● 13492 -СӨЙРӘТӘЛӘР (1) ■ Эт үлсә, иясеннән сөйрәтәләр ○ 3680 -СӨЙРИ (1) ■ Һәрбер күсе үз койрыгын үзе сөйри ○ 3426 -СӨЙСӘ (5) ■ Күңел кемне сөйсә, шул гүзәл күренә ○ 12721 ● 13083 (2); 14160 (2) -СӨЙСӘҢ (5) ■ Син эшне сөйсәң, эш тә сине сөяр ○ 6118 ● 6241; 12667 (2); 12760 -СӨЛӘЙМАН (5) ■ Үз өендә кырмыска да - Сөләйман ○ 4832 ● 5704; 8772; 8774; 16752 -СӨЛГЕСЕ (1) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү сөлгесе ○ 5260 -СӨЛЕК (4) ■ Аптыраган сөлек юкә агачын тешләр ○ 4551 ● 4554; 4677; 12848 -СӨЛЕКНЕҢ (1) ■ Сөлекнең телен асраган белер ○ 4678 -СӨЛЕКТӘ (1) ■ Сөлектә сөяк юк ○ 4679 -СӨЛТӘРЕ (1) ■ Елакка елан сөлтәре ○ 14986 -СӨМӘЙГӘН (1) ■ Йөзеге барда Сөләйман, йөзеге юкта сөмәйгән ○ 8772 -СӨМБЕЛӘ (1) ■ Сөмбелә туса, су суыныр ○ 945 -СӨМСЕЗ (2) ■ Сөмсез сыер үз ыруын танымас ○ 3226 ● 10169 -СӨМСЕЗГӘ (1) ■ Сыерга су күрсәтмә, сөмсезгә сый күрсәтмә ○ 10162 -СӨННӘТ (1) ■ Сәлам бирү - сөннәт, алу - фарыз ○ 15969 -СӨҢГЕ (4) ■ Бер агачтан уклык та чыгар, сөңге саплык та чыгар ○ 5555 ● 5707; 15516; 15564 -СӨҢГЕДӘН (1) ■ Сапсыз сөңгедән саплы сәнәк яхшырак ○ 5612 -СӨҢГЕЛЕ (2) ■ Сөңгеле яуга тимер калканың әзер булсын ○ 5628 ● 5704 -СӨР (2) ■ Көз җир сөр, кыш кар сөр ○ 1425 (2) -СӨРӘ (1) ■ Үгез гомере буе сабан сөрә, ник сөргәнен белми ○ 3303 -СӨРӘН (1) ■ Иртән сөрән салсаң, төш җиткәнче эш бозылыр ○ 6063 -СӨРГӘН (1) ■ Начар сөргән җирне чүп басар ○ 1427 -СӨРГӘНЕН (1) ■ Үгез гомере буе сабан сөрә, ник сөргәнен белми ○ 3303 -СӨРДЕРӘ (1) ■ Ерактан әйләнеп сөрдерә ○ 734 -СӨРЕЛГӘН (1) ■ Барысы да бер чыбыктан сөрелгән ○ 1981 -СӨРЕЛМӘГӘН (1) ■ Сөрелмәгән җир өстендә тумаган куян баласы ○ 2283 -СӨРЕМ (2) ■ Корымнан корым йогар, начар дустан сөрем йогар ○ 5462 ● 10333 -СӨРЕНГӘН (1) ■ Эшләренә иренгән - ашарына сөренгән ○ 6548 -СӨРЕНГӘНДӘ (1) ■ Эт бер сөренгәндә кырык сөренер ○ 3575 -СӨРЕНГӘНЕ (1) ■ Сарыкның егылганы да күренми, дөянең сөренгәне дә күренә ○ 3112 -СӨРЕНГӘННӘН (1) ■ Егылган сөренгәннән көләр ○ 6751 -СӨРЕНЕП (1) ■ Су сөренеп юл таба ○ 432 -СӨРЕНЕР (2) ■ Яхшы ат алдыннан сөренмәс, артыннан сөренер ○ 2710 ● 3575 -СӨРЕНМӘС (3) ■ Сөренмәс ат булмас ○ 2683 ● 2710; 10714 -СӨРЕНМӘСЛЕК (1) ■ Керләнмәслек ак булмас, сөренмәслек ат булмас ○ 8778 -СӨРЕНМИ (1) ■ Ат сөренми җир танымас ○ 2511 -СӨРЕР (1) ■ Авызы зур бөрер, күзе зур сөрер ○ 10532 -СӨРЛЕГӘ (1) ■ Яхшы ат та бер сөрлегә ○ 2718 -СӨРМӘ (1) ■ Су китәр, таш калыр; сөрмә китәр, каш калыр ○ 8812 -СӨРСӘҢ (2) ■ Яз сөрсәң, көз урырсың ○ 980 ● 14622 -СӨРСЕГӘН (1) ■ Мәче иткә буе җитмәгәч, "сөрсегән" дияр, имеш ○ 3353 -СӨРТ (3) ■ Бай булсаң, барың белән битеңне сөрт, ярлы булсаң җиңең белән тиреңне сөрт -○ 7163 (2) ● 10949 -СӨРТЕНӘ (2) ■ Дүрт аяклы хайван да сөртенә ○ 2357 ● 2641 -СӨРТЕНМӘС (1) ■ Сөртенмәс тояк булмас, яңылмас тел булмас ○ 15514 -СӨРТКӘЧ (1) ■ Бал сөрткәч пычакны да ялыйлар ○ 9160 -СӨРТМӘ (1) ■ Ашап туйгач икмәк белән авызыңны сөртмә ○ 9128 -СӨРТМӘГӘН (1) ■ Сөртмәгән арба кебек шыгырдый ○ 7111 -СӨРТСӘ (1) ■ Байлар байда, ике кулы майда, ярлыларга май кайда, кул ярыгына сөртсә дә -файда ○ 7230 -СӨРТСӘҢ (2) ■ Катык сөртсәң, эт яламас ○ 3778 ● 10724 -СӨРҮ (1) ■ Әтәч белән сука сөрү ○ 4391 -СӨТ (31 | 1) ■ Күрмәгән җирнең күле - сөт, күмәче - бал ○ 143 ● 2581; 3037; 3139; 3161; 3194; -3200; 3203; 3204; 3227; 3301; 3308; 3321; 3323; 3327; 3371; 3683; 4347; 4630; 4724; 6372; 9101; -9254; 9329; 9332; 9333; 9490; 9493; 11324:1; 14035; 14240; 14283 -СӨТЕ (14) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа -кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 3216-3218; 3241; -3247; 3302; 4055; 7697; 10639; 14223; 14226 (2); 14703 -сөте → катыгы-сөте -СӨТЕН (3) ■ Май булса, сөтен кешедән алып була да, ботка пешерер идем, ярма юк ○ 9476 -● 14102; 14306 -СӨТЕН-МАЕН (1) ■ Сыер алсаң савып ал, сөтен-маен кабып ал ○ 3180 -СӨТКӘ (4) ■ Сөткә каймак көнендә утырмый ○ 9334 ● 9335; 9690; 10042 -СӨТЛӘРЕН (1) ■ Анадан алган сөтләрен китерү ○ 14248 -СӨТЛЕ (7) ■ Сөтле куй көтүдән аерылмас ○ 3117 ● 3175; 3228-3230; 3243; 9509 -СӨТНЕ (1) ■ Авызың ашка пешсә, сөтне дә өреп кабарсың ○ 10536 -СӨТНЕҢ (1) ■ Сүзнең кыскасы яхшы, сөтнең сөзмәсе яхшы ○ 16048 -СӨТСЕЗ (3) ■ Сөтсез кәҗә бакравык ○ 3062 ● 3231; 5150 -СӨТТӘ (2) ■ Тары ярмасы сөттә җитмеш җиде кисәккә ярыла ○ 1565 ● 9390 -СӨТТӘН (3) ■ Сөттән ак, судан пакь ○ 652 ● 9336; 15959 -СӨЮ (3) ■ Сөю бар җирдә көю бар, курку бар җирдә кырку бар ○ 12761 ● 12762; 14943 -СӨЮДӘН (1) ■ Акча - санаудан, көндәш сөюдән туймас ○ 13595 -СӨЮЕ (1) ■ Чит кешенең сөюе - үз анаңның йодрык төюе ○ 14241 -СӨЯ (3) ■ Керпе баласын "йомры гынам, йомшак кынам" дип сөя, имеш ○ 2222 ● 13800; 16767 -СӨЯГӘН (2) ■ Тумырган да сөягән, балта-пычак тимәгән ○ 1993 ● 15871 -СӨЯГЕ (2) ■ Ите сиңа, сөяге миңа ○ 10829 ● 15619 -СӨЯГЕМ (3) ■ Сөягем тиягемә кайтсын ○ 5145 ● 10803; 14138 -СӨЯГЕН (5) ■ Тумаган туры алашаның сөяген сындырмыйлар ○ 2778 ● 3630; 3756; 5884; 9237 -СӨЯГЕНӘ (1) ■ Тиресе сөягенә ябышкан ○ 10850 -СӨЯГЕННӘН (1) ■ Кешегә бәхетне баш түбәсеннән биргән, безгә бәкәл сөягеннән дә бирмәгән -○ 14990 -СӨЯГЕҢ (2) ■ Үз сөягең үзеңә авыр түгел ○ 10814 ● 10848 -СӨЯК (38 | 2) ■ Җылы сөяк сындырмый, салкын җанны тындырмый ○ 1205 ● 1974; 2183; 3450; -3466; 3484; 3488; 3528; 3541; 3543, :1; 3564; 3570, :1; 3585; 3594; 3600; 3616; 3631; 3645; 3662; -3689; 3691; 3692; 3742; 4679; 5725; 9337; 10351; 10842; 12310; 12706; 12749; 13114; 15157; -15799 (2); 15815; 15850; 17070 -СӨЯККӘ (2) ■ Ат бүләккә чабар, эт сөяккә чабар ○ 2491 ● 10831 -СӨЯКЛӘР (1) ■ Иртә торгач тел сөякләрдән: "Ни хәлегез бар?" - дип сорар, ди. Сөякләр: "Син -тик торсаң, безнең хәл яхшы", - дип әйтерләр, ди ○ 15484 -СӨЯКЛӘРДӘН (1) ■ Иртә торгач тел сөякләрдән: "Ни хәлегез бар?" - дип сорар, ди. Сөякләр: -"Син тик торсаң, безнең хәл яхшы", - дип әйтерләр, ди ○ 15484 -СӨЯКЛӘРЕ (1) ■ Көяз туңмас - калтырар, сөякләре шалтырар ○ 8804 -СӨЯКНЕ (2) ■ Ике эт бер сөякне пайлашмый ○ 3479 ● 15550 -СӨЯК-САНДЫРАК (1) ■ Ике сөяк-сандырак ○ 10828 -СӨЯКСЕЗ (9) ■ Бүре оясы сөяксез булмас ○ 2155 ● 4346; 4454; 9238; 13047; 15515; 15550-15552 -СӨЯКТӘЙ (1) ■ Эткә салган сөяктәй ○ 3798 -СӨЯКТӘН (6 | 2) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди -○ 866 ● 3644, :1, :2; 3741; 9250; 15869; 16009 -СӨЯЛ (1) ■ Сөйгәнгә сөял, сөймәгәнгә сырпаланма ○ 12750 -СӨЯЛӘР (1) ■ Кызлар көтәләр санатны, булмаса сөяләр солдатны ○ 13007 -СӨЯЛДЕМ (1) ■ Килен алдым - кинәндем, кибәклеккә сөялдем ○ 13352 -СӨЯЛЕҢӘ (1) ■ Сөялеңә бассалар, сөялеп тора алмассың ○ 15286 -СӨЯЛЕП (1) ■ Сөялеңә бассалар, сөялеп тора алмассың ○ 15286 -СӨЯЛМӘ (1) ■ Суга сөялмә ○ 444 -СӨЯМ (2) ■ Кая барсаң да, аршын дүрт сөям ○ 7920 ● 8041 -СӨЯН (1) ■ Юкәнең чәчәге - бал, кабыгы - юкә, череге - дару, агачы - сөян ○ 1766 -СӨЯНМӘ (1) ■ Бозга сөянмә, яуга сыенма ○ 5560 -СӨЯП (3) ■ Җил ягына кабык сөяп кую ○ 1242 ● 8022; 8961 -СӨЯР (14 | 2) ■ Аю баласын - аппагым, керпе баласын йомшагым дип сөяр ○ 2223:3 ● 3560; -3985 (2), :2; 6118; 10707; 12483; 12578; 12718; 12740; 13428; 13760; 13867 (2); 16093 -СӨЯРКӘ (1) ■ Сөяркә - бөлгәнче, хатын - үлгәнче ○ 13673 -СӨЯРЛӘР (2) ■ Акчаң булса сөярләр, акчаң беткәч төярләр ○ 7728 ● 12315 -СӨЯРСЕҢ (1) ■ Бәхетеңә туры килсә, таз булса да сөярсең ○ 12673 -СӨЯСЕҢ (1) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән -көмеш агын", - дигән ○ 565 -СПЕКУЛЯНТ (2) ■ Спекулянт битенә иске ыштыр каплаган ○ 7962 ● 7963 -СТАКАН (3) ■ Бер стакан чәй ярты юлдан калдырган ○ 9177 ● 9805; 9822 -СТАКАННЫ (1) ■ Беренче стаканны син эчсәң, икенчесе сине эчә ○ 9823 -СТАКАНЫНДА (1) ■ Аракы стаканында батучылар диңгездә батучылардан күбрәк ○ 9808 -СТАНЫ (1) ■ Киндер станы киендерә, чүпләме күзне сөендерә ○ 8691 -СТЕНАГА (1) ■ Стенага артың белән менә алмассың ○ 8282 -СТЕНАЛАР (1) ■ Карак керсә стеналар кала, уттан берни калмый ○ 8462 -СТЕНАЛАРНЫҢ (1) ■ Стеналарның - колаклары, ишекләрнең күзләре бар ○ 8283 -СТЕНАСЫ (1) ■ Ата - йортның матчасы, ана - йортның өрлеге, балалар - стенасы ○ 14408 -СУ (227 | 4) ■ Коры җиргә никадәр су сипсәң дә, юеш булмас ○ 128 ● 136; 137; 140; 189; 194; -207; 339; 340; 344; 347-349; 354; 355; 362; 367; 369; 377; 379; 394; 399; 401; 403, :3; 404; 405; -407 (2); 422-424; 425 (3); 426-433; 434 (2); 435-439; 449; 464; 465 (2); 472; 478; 483; 484; 494496; 500; 503; 512; 513; 518-522; 917; 945; 1132; 1262; 1346; 1353; 1462:3; 1492; 1610; 1743; -1810; 1857; 1868, :2; 1887; 2344; 2435; 2460; 2477; 2485; 2509; 2540; 2541; 2555; 2632; 2672 (2); -2973; 2982; 3014; 3083; 3178; 3189; 3194 (2); 3203; 3204; 3208; 3209; 3218; 3244; 3305; 3604; -3606; 3897; 4054; 4220; 4242; 4289; 4321; 4399; 4405, :1; 4428; 4437; 4471; 4505; 4506; 4566; -4570; 4671; 4916; 5046; 5135; 5216; 5441; 5461; 5477; 5847; 6254; 6354; 6855; 7056; 7071; 7144; -7211; 7231; 7307; 7342; 7823; 7836; 8319; 8380; 8499; 8501; 8508; 8521; 8539; 8541; 8579; 8812; -9130; 9317; 9329; 9331; 9335; 9350; 9433; 9439; 9489-9491; 9657; 9708; 9709; 9735; 9744; 9756; -9897; 9901; 9914; 9929; 9969; 9970; 9972; 10011; 10023; 10027; 10044; 10162; 10163; 10598; -10703; 10753; 10761; 11150; 11171; 11249; 11355; 11481; 11559; 11572; 11654; 11723; 11798; -12035; 12160; 12445; 12457; 12549; 12887; 12954; 12981; 12992; 13063; 13465 (2); 13618; 13718; -13777; 13864; 14130; 14750; 14755; 14975; 15865; 16013; 16066; 16067; 16725; 16866 -СУАЛЧАН (1) ■ Балык тотасың килсә, суалчан казы ○ 4458 -СУАЛЧАННЫ (1) ■ Балыкчы балыкка суалчанны файда өчен ашата ○ 4472 -СУГА (71) ■ Аккан суга монтар юк ○ 341 ● 346; 392; 430; 431; 440-446; 466; 499; 523-528; 914; -967; 1100; 1359; 1530; 1842; 1902; 1932; 1979; 1980; 3393; 4355; 4407; 4421; 4422; 4743; 4959; -5388; 5794; 7024; 7059; 7100; 7117; 7206; 7657; 7704; 8511; 8582; 8583; 8670; 9685; 9789; 9822; -9842; 9938 (2); 10125; 12157; 13152; 13252; 13672; 14150; 14220; 14292; 14361; 14538; 14893; -15271; 15875 (2); 16849 -суга → утка-суга -СУГАЛАР (1) ■ Суык тимер сузылмый: тимерне кызуында сугалар ○ 294 -СУГАН (22) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 ● 1301; 1610; 1617; 1618; -1620; 1637-1639; 6177; 8073; 9492; 9656; 9754; 10141; 13102; 14475; 14480; 14511; 17059-17061 -СУГАННАН (1) ■ Белемне алу суганнан ачы, азагы балдан татлы ○ 16508 -СУГАННЫ (2) ■ Черегән суганны бауламыйлар ○ 1622 ● 1623 -СУГАННЫҢ (1) ■ Суганның татлысы юк ○ 1619 -СУГАР (4 | 1) ■ Аяз көндә яшен сугар ○ 1209 ● 3644:1; 6582; 11684; 15265 -СУГАРА (1) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 -СУГАРГА (1) ■ Койрык болга��ан этне сугарга кул бармый ○ 3498 -СУГАРСЫҢ (1) ■ Яхшы сугарсың - яман тияр ○ 5680 -СУГАРЫП (1) ■ Эт сугарып йөрү ○ 3795 -СУГА-СУГА ( | 1) ■ Тимер булса, кыска кис, агач булса, озын кис: суга-суга озаер, юна-юна -кыс карыр ○ 1879:1 -СУГУ (1 | 1) ■ Атны сугу белән түгел, солы белән куала ○ 2567:2 ● 11045 -СУГУГА (1) ■ Бер янау өч сугуга тора ○ 12467 -СУГУДА (1) ■ Чүлмәкче ун көн ясаганны таяк бер сугуда көл итә ○ 9991 -СУГУДАН (1) ■ Сугудан төртү яман ○ 5618 -СУГУНЫҢ (2) ■ Киндер сугуның ние бар, атасы да кагасы ○ 1551 ● 8324 -СУГУЧЫ (1) ■ Иген сугучы кояш сорый, күмер сатучы яңгыр тели ○ 1396 -СУГЫЛГАН (2) ■ Олылар сүзен тотмаган - орылган да сугылган ○ 15086 ● 15952 -СУГЫМГА (1) ■ Сыер савынга ярый, ат сугымга ярый ○ 3192 -СУГЫМЧЫ (1) ■ Туй башы сугымчы, аннан коемчы, аннан уенчы ○ 13287 -СУГЫП (13) ■ Әвен сугып кайту ○ 1510 ● 1988; 3760; 5619; 5692; 5712; 8051; 8182; 8649; 10021; -10159; 11443; 15971 -СУГЫШ (8) ■ Солых турында сүз барганда сугыш кылычыңа таянма ○ 5616 ● 5620; 5621; 5636; -13161; 13305; 13832; 15758 -СУГЫША (5) ■ Көчек аюга ябыша, чеби төлке белән сугыша ○ 3809 ● 4453; 5622; 9992; 13347 -СУГЫШКА (2) ■ Сугышка чукмарсыз бармыйлар ○ 5623 ● 5700 -СУГЫШКАН (1) ■ Ике карчыга сугышкан, киекчегә йон файда ○ 4025 -СУГЫШКАНДА (3) ■ Ике бүре сугышканда берсенең карыны ача, ди ○ 2191 ● 4173; 4367 -СУГЫШКАННЫҢ (1) ■ Качканның батырлыгы аякта, сугышканның йөрәктә ○ 5582 -СУГЫШМА (1) ■ Ике таяк тотып сугышма, берсе үзеңне кыйнар ○ 5569 -СУГЫШМАС (1) ■ Сабанда килешкән ындырда сугышмас ○ 1434 -СУГЫШМЫЙЛАР (1) ■ Яуны санап сугышмыйлар ○ 5678 -СУГЫШСА (1) ■ Ике лачын сугышса, ябалакка йон булыр ○ 4064 -СУГЫШТА (3) ■ Мич башында үлүдән сугышта үлү артык ○ 5599 ● 5624; 5625 -СУГЫШТАН (1) ■ Ир сугыштан кайтыр, сугыш хәлен хатыныннан ишетер ○ 13832 -СУГЫШТЫРЫР (1) ■ Бер кәҗә ике күршене сугыштырыр ○ 3007 -СУГЫШУДАН (1) ■ Нәфес белән орышу дөнья белән сугышудан читенрәк ○ 11881 -СУГЫШЧАН (1) ■ Сугышчан әтәч беркайчан да симез булмый ○ 4374 -СУГЫШЫ (1) ■ Байның - ызгышы, патшаның сугышы бетмәс ○ 5740 -СУГЫШЫР (2) ■ Ач сугышыр, тук килешер ○ 9548 ● 14484 -СУГЫШЫРГА (1) ■ Өйрәнгән яу сугышырга уңай ○ 5683 -СУД (3 | 1) ■ Юкка суд та юк ○ 7610 ● 11724; 13641:1; 15269 -СУДА (31) ■ Болганчык суда балык тотарга яхшы ○ 356 ● 447; 448; 517; 529; 530; 1280; 1407; -1915; 2232; 4212; 4418; 4426; 4438; 4439 (2); 4476; 4488; 4496; 4500; 4507; 4512; 4537; 5885; -6415; 8582; 9390; 11911; 12365; 12848; 14791 -СУДАГЫ (3) ■ Үрдәк: "Судагы качмас, өйдәге качар", - ди, имеш ○ 4427 ● 4483; 4545 -СУДАГЫН (1) ■ Җирдәген - бармак белән, судагын - кармак белән ○ 1484 -СУДАГЫСЫН (1) ■ Үрдәк: "Ризыгымның өйдәгесен тавык ашый, судагысын балык ашый", дип кайгырыр, имеш ○ 4425 -СУДАЙ (1) ■ Ир кырмыскадай ташыр, яман хатын судай чәчәр ○ 13828 -СУДАН (34) ■ Ашусыз булса - таудан биз, үткелсез булса - судан биз ○ 111 ● 337; 449; 482 (2); -530; 531; 652; 1281; 1368; 1750; 1933 (2); 2063; 3295; 3305; 3499; 4446; 4506; 4572; 4664; 5710; -5811; 6151; 8825; 9085; 9336; 11279; 13436; 13654; 14743; 15959; 16787; 16805 -СУДЛАШМА (1) ■ Бай белән дуслашма, көчле белән судлашма ○ 7154 -СУЕЛМЫЙ (2) ■ Агачтан юкә суелмый ○ 1672 ● 15670 -СУЕП (2) ■ Вакытсыз кычкырган әтәчне суеп ашыйлар ○ 4366 ● 13306 -СУЗ (1) ■ Юрганыңа карап аягыңны суз ○ 8429 -СУЗА (3) ■ Ат ��амытка муенын үзе суза ○ 2500 ● 7655; 16965 -СУЗАЛМЫЙ (1) ■ Анасыз корт балавыз сузалмый ○ 4714 -СУЗАР (3) ■ Эт - авызы җитмәгән ашка борынын сузар ○ 3540 ● 3713; 7167 -СУЗАРГА (3) ■ Үрмәкүч пәрәвез сузарга оста, корт балавыз сузарга оста ○ 4750 (2) ● 12125 -СУЗАРСЫҢ ( | 1) ■ Түшәгеңә күрә аягың сузарсың ○ 8429:1 -СУЗГАН (2) ■ Ат аягын дагалатканда бака да ботын сузган ○ 2478 ● 11820 -СУЗМА (5) ■ Сыер колагына телефон сузма ○ 3250 ● 5643; 10978; 11979; 15711 -СУЗМАСАҢ (1) ■ Кулны сузмасаң, сәндерәдән дә ала алмассың ○ 10937 -СУЗМЫЙ (1) ■ Баштан кул узмый, кунак кулын сузмый ○ 10067 -СУЗСАҢ (3) ■ Бик каты сузсаң, җеп тә өзелә ○ 8672 ● 9330; 16829 -СУЗЫЛА (1) ■ Сузсаң, сары май да сузыла ○ 9330 -СУЗЫЛГАНЧЫ (1) ■ Юан сузылганчы, нечкә өзелер ○ 623 -СУЗЫЛМА (1) ■ Буең җитмәстәйгә сузылма ○ 10752 -СУЗЫЛМЫЙ (1) ■ Суык тимер сузылмый: тимерне кызуында сугалар ○ 294 -СУЗЫЛЫП (2) ■ Алдын-юлдын ике ашар, сузылып яткан бер ашар ○ 6445 ● 10349 -СУЙ (4) ■ Сигезне суйганчы симезне суй ○ 2400 ● 9264; 13297; 13330 -СУЙГАККА (1) ■ Бер кәҗә тәкәсе мең сарыкны суйгакка кертер ○ 3130 -СУЙГАН (2) ■ Тиресен суйган йон үсмәс ○ 2404 ● 2510 -СУЙГАНЧЫ (1) ■ Сигезне суйганчы симезне суй ○ 2400 -СУЙДЫРЫР (1) ■ Канәгать карын туйдырыр, канәгатьсезлек ялгыз тавыкны суйдырыр ○ 11841 -СУЙМА (1) ■ Бер калҗа ит өчен кәҗәңне суйма ○ 9175 -СУЙМАДЫ (1) ■ Кунак туймадым димәс, суймады дияр ○ 10121 -СУЙМАДЫГЫЗ (1) ■ Рәхмәт, сыйладыгыз, тавык кына суймадыгыз ○ 10217 -СУЙМЫЙ (1) ■ Бер куразны җиде кеше суймый ○ 4364 -СУЙМЫЙМ (1) ■ Суймыйм дигән уем юк, суяр идем - куем юк ○ 2446 -СУЙСА (1) ■ Бай кеше берне суйса, ярлы икене суяр ○ 7173 -СУК (7) ■ Тимерне кызуында сук, балыкны уйнаганда тот ○ 303 ● 5557 (2); 5585; 5588; 5626; 8725 -СУКА (7) ■ Берәү - сука белән, җидәү - кашык белән ○ 1387 ● 1441; 1474; 3306; 4391; 7496; 11048 -СУКАГА (1) ■ Сукага балта булышчы ○ 1934 -СУКАДАН (1) ■ Сукадан тугарып атны бирмиләр ○ 1442 -СУКАЛЫЙ (3) ■ Үгез сука сукалый, бозау тырма тырмалый ○ 3306 ● 6280; 10635 -СУКАСЫ (1) ■ Усал кешенең сукасы да кыек йөри ○ 12171 -СУККАН (10) ■ Аяз көнне яшен суккан кебек булу ○ 1211 ● 1502; 2942; 4708; 5695; 10722; -12550; 14422 (2); 16757 -СУККАНДА (3) ■ Иген чәчкәндә еласаң, сукканда шатланырсың ○ 1398 ● 2553; 10930 -СУККАНЧЫ (1) ■ Дошман сәгате сукканчы үз сәгатең суксын ○ 5322 -СУККАЧ (5) ■ Унҗиде сәгать суккач, үләннең шифасы тамырга төшәр ○ 1319 ● 1533; 3048; -4252; 10893 -суккач → кайткач-суккач -СУКМА (1) ■ Этне ияртмә, ияртсәң сукма ○ 3702 -сукмаган → эрләмәгән-сукмаган -СУКМАГЫ (2 | 1) ■ Атлының юлы бер булса, җәяүленең сукмагы - җиде ○ 6736 ● 6879; 8708:1 -СУКМАГЫННАН (1) ■ Җәяүнең сукмагыннан арба йөрмәс ○ 6880 -СУКМАГЫҢ (1) ■ Тукмагың кайда, сукмагың шунда ○ 8708 -СУКМАДЫ (1) ■ Әле дә яхшы сукмады, кыртыш белән тукмады ○ 5711 -СУКМАК (1) ■ Сукмак юлга алып барыр, юл халыкка алып барыр ○ 6811 -СУКМАКЧЫЛ (2) ■ Яман сыер сукмакчыл ○ 3239 ● 12208 -СУКМАСАҢ (1) ■ Суксаң үлә, сукмасаң биттән көлә ○ 5702 -СУКМАУ (1) ■ Бармакка бармак сукмау ○ 11001 -СУКМЫЙ (2) ■ Карт алашаны камыт сукмый ○ 2777 ● 11867 -СУКМЫЙЛАР (3) ■ Буш көлтәне сукмыйлар ○ 1390 ● 2627; 16098 -СУКСА (5) ■ Тимерче тимерне бөксә дә ирке, сукса да ирке ○ 311 ● 4843; 5701; 11684; 15265 -СУКСАЛАР (1) ■ Бирсәләр ал, суксалар кач ○ 8128 -СУКСАҢ (7) ■ Бер үгезнең мөгезенә суксаң, мең үгезнең тоягы шакылдар ○ 3285 ● 5691; 5696; -5702; 8132; 10192; 15966 -СУКСЫН (2) ■ Дошман сәгате сукканчы үз сәгатең суксын ○ 5322 ● 13855 -СУКТЫ (1) ■ Сукты да, күпте дә ○ 5703 -суктык → кактык-суктык -суктым → кактым-суктым -СУКТЫРСА (1) ■ Патша акчаны үзе суктырса да җиңә алмый ○ 7795 -СУКЫР (57 | 1) ■ Сукыр аучы кыек атып туры тидергән төсле ○ 2029 ● 2679; 3362; 3405; 3406; -3446; 3463; 3524; 4296; 4297; 4298, :1; 4299; 5168; 5221; 5735; 5844; 5881; 6954; 7835; 9686; -10450; 11309; 11490; 12679; 12737; 13035; 13057; 13343; 13749; 13784; 13791; 13833; 14036; -14384 (2); 14604; 14959; 15197; 15211; 15225; 15234; 15251; 15252; 15259-15267; 15329; -15341; 16632; 16674; 17088 -СУКЫРАЙТЫП (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, -күрәсен күрми яшим ○ 10486 -СУКЫРГА (8) ■ Күзе сукырга юлдаш бул, күңеле сукырга юлдаш булма ○ 11198 (2) ● 11456; -15255; 15268; 15269; 15359; 16664 -СУКЫРДАН (3) ■ Сукыр аксактан көлмәс, аксак сукырдан көлмәс ○ 15259 ● 16634; 16781 -СУКЫРНЫ (2) ■ Сукырны каравылга куйсаң, өстеңә яу китерер ○ 15270 ● 15271 -СУКЫРНЫҢ (8) ■ Сукырның теләгәне ике күз, егетнең теләгәне матур кыз ○ 13103 ● 1527215277; 15331 -СУКЫРЫ (1) ■ Чебеннең сукыры күзгә керер ○ 4819 -СУЛ (13 | 1) ■ Сул ягы белән торган ○ 738 ● 4363; 5645; 10457; 10459; 10461; 10966; 10967; -10968, :1; 10970; 11038; 12452; 12810 -СУЛАГАЙ (1) ■ Уңагайга - сулагай ○ 699 -СУЛАР (5) ■ Тирән сулар болганмый ○ 469 ● 935 (2); 943; 1266 -СУЛАСА (1) ■ Бөтен халык берьюлы суласа, давыл кубар ○ 4897 -СУЛГА (4) ■ Уңга киткән уңар, сулга киткән туңар ○ 700 ● 731; 739; 11730 -СУЛДА (2) ■ Сулда солтан булса да, уңга бар ○ 693 ● 7482 -сулдан → уңнан-сулдан -СУЛДЫРУ (1) ■ Күңелне сындыру тиз, чәчәкне сулдыру тиз ○ 11239 -СУЛУ (2) ■ Киткән кеше юл алсын, калган кеше сулу алсын ○ 6786 ● 14414 -СУЛЫ (3) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 ● 450; 10965 -СУЛЫН (1) ■ Уң күз сулын яратмаганга ике арага борын үсеп чыккан ○ 10460 -СУЛЫҢ (1) ■ Уң кулың нишләгәнне сулың белсен ○ 10969 -СУЛЫШ (2) ■ Теш корты булсаң, сулыш алырга да ирек бирмәс идең ○ 10645 ● 14240 -СУМ (13) ■ Сарыкның ничә сум торганын бүре каян белсен ○ 2200 ● 2571 (4); 3118 (2); 4936 (2); -5452; 7798; 13012; 14466 -СУМАЛА (3) ■ Соңга калганга сумала ○ 942 ● 10612; 11331 -СУМАЛАГА (2) ■ Сумалага утырганның арты сумалага ябышыр ○ 1935 (2) -СУМЛЫК (2) ■ Байга ялынам дип, ярлының йөз сумлык хакы чыккан ○ 7217 ● 7493 -СУНА (1) ■ Янтыклы җирдә суна бар ○ 4413 -СУНАР (3) ■ Буран булса, сунар юк, яңгыр булса тузан юк ○ 1081 ● 2014; 2047 -СУНАРЧЫ (1) ■ Юньсез сунарчы арба белән куян тотар ○ 2024 -СУНАРЧЫГА (1) ■ Сунарчыга эз кирәк, эз танырга күз кирәк ○ 2019 -СУНЫ (14) ■ Сай суны болгатырга вак балыкларның да көче җитә ○ 420 ● 451; 452; 487; 497; -4417; 4457; 9687; 9688; 9690; 9980; 10533; 15511; 15967 -СУНЫҢ (10) ■ Агар суның кадере юк ○ 335 ● 390; 406; 429; 453-455; 13023; 15385; 15968 -СУР (1) ■ Сур мөгезе кергән ○ 2447 -СУРӘТКӘ (2) ■ Турылык сурәткә әйләнсә - арыслан, ялган, сурәткә әйләнсә, төлке булыр иде -○ 16097 (2) -СУСАВЫҢНАН (1) ■ Тауга менгәч, сусавыңнан ни файда ○ 164 -СУСАГАНДА (1) ■ Аш пешкәндә - кашык, сусаганда чүмеч кыйммәт ○ 9873 -СУСАГАННЫ (2) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный -○ 400 ● 9573 -СУСАГАЧ (1) ■ Сусагач кына кое казырга керешмиләр ○ 9689 -СУСАП (1) ■ Судан җирәнгән үгез сусап үләр ○ 3295 -СУСАР (1) ■ Сусар ауга киткән, тиресе кайткан ○ 2332 -СУСАУЧЫ (1) ■ Суга сусаучы иске чишмәне әрчер ○ 443 -СУСЫЗ (18) ■ Сусыз бакча - анасыз бала ○ 456 ● 457; 458; 509; 532; 958; 1443; 1814; 4508; 4676; -5047; 5300; 7597; 7964; 8284; 9491; 10041; 10846 -сусыз → аш-сусыз -СУСЫЛ (1) ■ Сусыз агачта сусыл җимеш пешмәс ○ 1814 -СУСЫН (3) ■ Ерактагы су белән сусын канмый ○ 379 ● 1146; 6859 -СУСЫНЫ (2) ■ Учлап эчкәннең сусыны канмас ○ 9728 ● 16715 -СУФИ (7) ■ Мирза үлеме тамактан, суфи үлеме шәһвәттән ○ 5857 ● 16823; 17058-17061; 17088 -СУЫ (43) ■ Диңгезнең суы ни эчелмәс, ни кичелмәс ○ 374 ● 385; 386; 413; 431; 459; 460 (2); 488; -504; 510; 533; 534; 538 (2); 1146; 1468; 1512; 1607; 1638; 1732; 2828; 4579; 5048; 5058; 5399; -6177; 8533; 9426 (2); 9492; 9664; 9954; 9979; 10001; 10727; 11856; 12286; 12752; 13085; 13087; -13269; 14894 -СУЫГЫ (3) ■ Яз көненең суыгы яман була ○ 979 ● 1112; 1117 -СУЫК (20) ■ Суык тимер сузылмый: тимерне кызуында сугалар ○ 294 ● 488; 959; 1101; 1125; -1126; 1222; 1227; 4849; 5926; 8664; 8771; 9756; 10694; 11834; 12143; 12457; 13671; 15324; 15412 -СУЫККА (2) ■ Ачлыкка түзеп була, суыкка - юк ○ 1072 ● 1127 -СУЫКЛАР (1) ■ Февральдә сыер мөгезен сындырырлык суыклар була ○ 960 -СУЫМ (1) ■ Ашым аш, суым су түгел ○ 9439 -СУЫН (4 | 2) ■ Коега төкермә, суын эчәргә кирәк булыр ○ 403:1 ● 403:2; 1122; 9861 (2); 11860 -суын → аш-суын -СУЫНА (4) ■ Торна торган суына кайта ○ 4137 ● 4509; 5234; 8846 -СУЫНГАНЧЫ (2) ■ Сөт кайнаганчы түзгән, суынганчы түзмәгән ○ 9493 ● 9775 -СУЫНМЫЙ (2) ■ Туган туфракка баскан эз суынмый ○ 5059 ● 9434 -СУЫНЫР (1) ■ Сөмбелә туса, су суыныр ○ 945 -СУЫР (2) ■ Өерле суыр өн казымас ○ 2342 ● 4629 -СУЫРА (1) ■ Кеше вырыхын суыра, үзенекен җил алмый ○ 1494 -СУЫРГАН (1) ■ Канын эчеп, җелеген суырган ○ 10834 -СУЫРМАК (1) ■ Җилнең эше суырмак, утның эше куырмак ○ 1203 -СУЫРУ (1) ■ Суган суы суыру ○ 1638 -СУЫРЫЛЫП (1) ■ Кыз бала суырылып үсәр, ятка төшәр ○ 12975 -СУЫРЫП (1) ■ Сусыз кашык белән суырып йотарлык ○ 10041 -СУЫРЫРСЫҢ (1) ■ Эш сөймәсәң, суган суы суырырсың ○ 6177 -СУЫТА (1) ■ Кар яуганда салкын булмый, кар киткәндә суыта ○ 1097 -СУЫТЫП (1) ■ Кеше өйрәсен суытып йөрмә ○ 9279 -СУЫТЫР (1) ■ Үле туфрагы суытыр ○ 15410 -СУЮ (1) ■ Таштан юкә сую ○ 241 -СУЯ (6) ■ Таштан юкә суя алмассың ○ 183 ● 744; 2160; 2359 (2); 3286 -СУЯЛАР (4) ■ Бүре тире суя, бүренең дә тиресен суялар ○ 2160 ● 3144; 3227; 6372 -СУЯР (5 | 2) ■ Суймыйм дигән уем юк, суяр идем - куем юк ○ 2446 ● 7173; 11442 (2), :1 (2); 11678 -СУЯРГА (3) ■ Куй "кыркырга бәйлиләр" дип әйтә икән, кәҗә "суярга бәйлиләр" дип әйтә икән -○ 3095 ● 7187; 9777 -СУЯСЫ (1 | 1) ■ Суясы сыерга да су эчер ○ 3178 ● 8324:2 -СҮГӘЛӘР (1) ■ Артында патшаны да сүгәләр ○ 5722 -СҮГӘР (1) ■ Ялагай алда мактар, артта сүгәр ○ 11959 -СҮГӘРЛӘР (1) ■ Аз китерсәң сүгәрләр, күп китерсәң түгәрләр ○ 545 -СҮГЕ (1) ■ Кесәле өйдә, сүге тышта ○ 9467 -СҮЗ (297 | 3) ■ Сандугачны сүз белән туйдырмыйлар ○ 4109 ● 5285; 5461; 5616; 5649; 5650; -5914; 6082; 6120; 6317 (2); 6373; 6501; 6569; 6776; 6839; 7188; 7547 (2); 7841; 8337; 8512; 8674; -9139; 9543; 10118; 10564; 10589; 10671; 10680; 10998; 11455 (2); 11481 (2); 11514; 11530; 11572; -11723; 11916; 11934; 12096; 12136; 12147; 12272; 12305; 12309; 12334; 12387; 12744; 12794 (2); -13288; 13386; 13681; 13705; 13839; 14190; 14521; 14522; 14597; 15040; 15070; 15084; 15095; -15503; 15584; 15616; 15644; 15718-15724; 15731; 15733, :1; 15740 (2); 15741; 15742 (4); 15748; -15749; 15760; 15763; 15765; 15768; 15771; 15776; 15783; 15786; 15790; 15797 (2); 15798 (2); -15799 (2); 15804; 15808; 15812; 15820; 15845, :1; 15861; 15865; 15868; 15869; 15872; 15875; -15877; 15878; 15885; 15900; 15904; 15906; 15910-15912; 15915; 15917; 15919; 15920; 15922; -15933; 15934; 15936; 15938 (2); 15942; 15944; 15953; 15954; 15960; 15962; 15964 (2); 15973; -15978-15980; 15986 (2); 15987; 15988; 15989 (2); 15990-15994; 15995 (2); 15996 (2); 1599716010; 16011 (2); 16012-16016; 16017 (2); 16018-16023; 16026; 16059; 16060 (2); 16061; 16062; -16063 (2); 16064; 16066-16069; 16070, :1; 16079; 16080 (2); 16081-16084; 16085 (2); 16086; -16087 (2); 16088; 16100-16103; 16105 (2); 16111; 16113-16115; 16118; 16120; 16121; 16125; -16127; 16129; 16137; 16139; 16140 (2); 16141; 16175-16178; 16183 (2); 16184 (2); 16185-16187; -16188 (2); 16189; 16190 (2); 16191 (2); 16192 (2); 16193 (2); 16215-16220; 16226 (2); 16232; -16233; 16254; 16256; 16258 (2); 16267; 16275; 16287; 16298 (2); 16299; 16310; 16321; 16326; -16328; 16354; 16364; 16391 (2); 16397; 16398; 16402-16405; 16515 (2); 16652; 16682; 16816 -СҮЗГӘ (30) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, әйтер -сүзгә мат иттең ○ 7486 ● 10388; 15720; 15750; 15815; 15847-15849; 15862; 15886 (2); 15957; -15965; 16024; 16040; 16089; 16090; 16116; 16143 (2); 16156 (2); 16194; 16195; 16212; 16221; -16261; 16304; 16322; 16929 -СҮЗДӘ (8) ■ Сүздә мактанма, эштә мактан ○ 6121 ● 6331; 13530; 15850; 16025 (2); 16091; 16300 -СҮЗДӘН (27) ■ Бер гүзәл эш мең гүзәл сүздән яхшырак ○ 6041 ● 10416; 11439; 12827; 13388; -15518; 15743 (2); 15813; 15831; 15844; 15907-15909; 15942; 15947; 15948; 16010; 16026; -16027; 16077; 16117; 16195; 16196; 16209; 16304; 16312 -СҮЗДЕР (1) ■ "Бугай" дигән юк сүздер ○ 15809 -СҮЗЕ (92) ■ Караңгының күзе юк, көндезгенең сүзе юк ○ 855 ● 4937; 5033; 5111; 5323; 5773; -5914; 7188; 7262; 7716 (2); 8099; 8165; 8188; 9005; 10199; 10826; 11392; 11436; 11448; -11521 (2); 11585; 11586; 11746; 12323; 12390; 12391; 12594; 12861; 12881; 12882; 13154; -13359; 13495; 13517; 13533; 13538; 13547; 13548; 13672; 13695; 13709; 13942 (2); 13995; -13996; 14385; 14498; 15051; 15193; 15541; 15689; 15837; 15843; 15890-15894; 15899; 15902; -15972; 16028; 16029; 16170-16172; 16247; 16255; 16279; 16301-16304; 16328; 16331; 16334; -16335; 16342; 16355; 16369; 16370; 16377; 16474; 16503; 16549; 16552 (2); 16636; 16648; 16954 -СҮЗЕМ (4) ■ Авызым иләк булса, сүзем сирәк ○ 16263 ● 16288; 16305; 16336 -СҮЗЕМӘ (2) ■ Ышанма күргән күзеңә, ышан минем сүземә ○ 10527 ● 16276 -СҮЗЕН (35) ■ Ил сүзен тоткан ир булыр ○ 4938 ● 5075; 11440; 11459; 11647; 11966; 12287; -13480; 14235; 14327; 15019; 15052 (2); 15053; 15074; 15086; 15087; 15795 (2); 15860; 15895; -15896; 15951; 15952 (2); 16250; 16323; 16353; 16371-16373; 16591 (2); 16592 (2) -СҮЗЕНӘ (12) ■ Карама кешенең сүзенә, кара эшенә ○ 6071 ● 9819; 11510; 11686; 12789; 15766; -15780; 16030; 16133; 16253; 16260; 17050 -СҮЗЕНДӘ (2) ■ Амбар төбендә икмәк бар, картлар сүзендә хикмәт бар ○ 16341 ● 16420 -СҮЗЕНЕҢ (1) ■ Сүзенең җае юк, күзенең мае юк ○ 16306 -СҮЗЕННӘН (9) ■ Булырдайның - сүзеннән, булмастайның - күзеннән ○ 6463 ● 11598; 12862; -13689; 15131; 15646; 15691; 15811; 16205 -СҮЗЕҢ (18) ■ Җилгә каршы төкермә - кире битеңә кайтачак; җилгә каршы җикермә - сүзең -җилгә китәчәк ○ 1193 ● 8907; 15726-15728; 15838; 15876; 15975-15977; 16031-16034; 16208; -16248; 16337; 16338 -СҮЗЕҢӘ (2 | 1) ■ Асыл түрә сүзеңә карар, алымсак түрә күзеңә карар ○ 5726 ● 16173:1; 16207 -СҮЗЕҢДӘ (1) ■ Әйткән сүзеңдә тор, әйтмәгәнен сакла ○ 16222 -СҮЗЕҢНӘН (1) ■ Үзеңне сүзеңнән ким күрсәтмә ○ 16251 -СҮЗЕҢНЕ (7) ■ Юлда тимерчегә очрасаң, сүзеңне урак-пычактан башларсың ○ 6939 ● 15759; -16035-16037; 16052; 16246 -СҮЗЛӘМӘ (1) ■ Гайбәт сүзне сүзләмә, сөйләгәнне тыңлама ○ 15823 -СҮЗЛӘР (1) ■ Сүзләр хуш, кесә буш ○ 16307 -СҮЗЛӘРЕ (1) ■ Төтен түгел, сүзләре күзгә кермәс ○ 16313 -СҮЗЛЕ (7) ■ Ир бер сүзле, хатын кырык сүзле ○ 13821 (2) ● 14074; 15744; 15745 (2); 16329 -СҮЗЛЕНЕҢ (1) ■ Аз сүзленең гаебе аз булыр ○ 15746 -СҮЗНЕ (34) ■ Аракы сүзне озайта, гомерне кыскарта ○ 9809 ● 10383; 10405; 12608; 15289; -15747; 15800; 15823; 15851; 15852; 15859; 15897; 15946; 15961; 15967; 15987; 16011; 16012; -16038-16042; 16107; 16108; 16126; 16128; 16157; 16197; 16209; 16223; 16227; 16249; 16368 -СҮЗНЕҢ (29) ■ Эшнең мәгънәсен белеп эшләгән җиңәр, сүзнең мәгънәсен белми сөйләгән -җиңелер ○ 6394 ● 15569; 15774; 15787; 15788; 15935 (2); 15936; 15968; 15981; 16043-16054; -16092; 16158; 16224; 16262; 16426 (2); 16440 -СҮЗСЕЗ (1) ■ Судан сүзсез, тигәнәктән тәбәнәк ○ 531 -СҮЗЧӘН (1) ■ Батыр егет - яу күрке, сүзчән егет - дау күрке ○ 12836 -СҮККӘН (1) ■ Сүккән белән суккан кайтмый ○ 12550 -СҮКТЕ (1) ■ "Гомерем үтте, ирем бер үпте, аны да каенанам күреп мине сүкте", - дип әйткән -бер хатын ○ 14596 -СҮКТЕРЕР (1) ■ Усал - ата-анасын сүктерер ○ 12163 -сүле → каны-сүле -СҮЛЛЕ (1) ■ Ит сүлле булса, егет җилле була ○ 12890 -СҮНӘ (3) ■ Утка тисәң - сүнә, күршеңә тисәң - күчә ○ 5239 ● 8536; 11282 -СҮНӘР (2) ■ Сүнәр алдыннан шәм нык кабына ○ 8420 ● 8544 -СҮНГӘН (4) ■ Тиз янган тиз сүнгән ○ 8489 ● 8584; 10434; 14757 -СҮНГӘННЕҢ (1) ■ Күзе сүнгәннең өмете сүнгән ○ 10434 -СҮНГӘЧ (1) ■ Ярма тарттырганда җырлый, ут сүнгәч бии ○ 16457 -СҮНДЕ (1) ■ Атам үлде - аркам сынды, анам үлде - чырагым сүнде ○ 14420 -СҮНДЕРӘ (1) ■ Утны күз яше белән сүндерә алмассың - су кирәк ○ 8521 -СҮНДЕРӘЛӘР (1) ■ Утны бәләкәй чагында сүндерәләр ○ 8518 -СҮНДЕРГӘНЧЕ (1) ■ Янгынны сүндергәнче булдырмау яхшырак ○ 8542 -СҮНДЕРЕР (1) ■ Кеше яндырган чыраны ахмак өреп сүндерер ○ 11595 -СҮНДЕРЕРГӘ (3) ■ Халык яндырган чыракны сүндерергә өргәннең сакалы көяр ○ 5077 ● 8539; -СҮНДЕРМӘС (1) ■ Кунак кеше ут бакмас, бага торып сүндермәс ○ 10099 -СҮНДЕРҮ (1) ■ Гашыйклык бер уттыр, кабынса сүндерү юктыр ○ 12678 -СҮНМӘС (4) ■ Уты сүнмәс, эше үрчемәс ○ 6313 ● 8454; 8547; 8585 -СҮНМИ (2) ■ Таң йолдызы сүнә, дан йолдызы сүнми ○ 11282 ● 15427 -СҮНСӘ (2) ■ Уты сүнсә дә кисәве кала ○ 8534 ● 13512 -СҮРЕЛМӘСЕН (1) ■ Бер-берсен яратышкан кешеләр, мәхәббәтләре сүрелмәсен өчен, бераз -аерылып торырга тиешләр, ди ○ 12669 -СҮС (7) ■ Киндердән сүс чыгар, сүс чыкмаса чүбек чыгар ○ 1554 (2) ● 8740; 14349; 16019; -16026; 16027 -СҮТ (3) ■ Ташаяк мунчаласын үзең сүт ○ 1938 ● 13416 (2) -СҮТӘР (1) ■ Кирегә китәрнең килене киртә сүтәр, ди ○ 13377 -СҮТӘРСЕҢ (1) ■ Теккәнне сүтәрсең, кискәнне нишләрсең ○ 8707 -СҮТЕГЕ (1) ■ Җырның ертыгы юк, сүзнең сүтеге юк ○ 16440 -СҮТЕГЕҢНЕ (1) ■ Сүз уңае килгәндә сүтегеңне ямап кал ○ 16015 -СҮТЕК (1) ■ Итекченең итеге сүтек, тимерченең балтасы китек ○ 9049 -СҮТЕККӘ (1) ■ Һәр ертыкка ямау бар, һәр сүтеккә сылтау бар ○ 8880 -СҮТЕКТӘН (1) ■ Ертык сүтектән көләр, тишек икесеннән дә көләр ○ 8856 -СҮТЕЛЕР (1) ■ Чабатаны катласаң ныгыр, сүзне катласаң сүтелер ○ 16128 -СҮТЕЛМӘБЕЗ (1) ■ Сөйләсеннәр - сүтелмәбез: ишкән дилбегә түгел ○ 16296 -СҮТЕЛМӘС (1) ■ Өзелмәс аркан, сүтелмәс төен булды ○ 7125 -СҮТЕП (2) ■ Сүтеп теккән нык торыр ○ 8701 ● 13732 -СҮТКӘН (2) ■ Үткәндәге сүткән - өстенә үлән үскән ○ 1005 ● 11855 -СҮТКӘНДӘ (1) ■ Өйне салганда нигездән башла, сүткәндә - түбәдән ○ 8341 -СҮТМӘ (1) ■ Яңа өй салмыйча, искесен сүтмә ○ 8305 -СХОД ( | 1) ■ Ике хатын бергә килсә - сход, өч хатын бергә килсә - полный суд ○ 13641:1 -СЧЕТ (1) ■ Счет төймәсеннән төшеп бара ○ 8060 -СЫБЫЗГЫГА (1) ■ Кураен югалткан - сыбызгыга калган ○ 16380 -СЫБЫЗГЫСЫ (1) ■ Акчасын биргәннең сыбызгысы уйнар ○ 7723 -СЫГУ (1) ■ Яшь урынына кара кан сыгу ○ 14999 -СЫГЫЛА (1) ■ Агач урманнан ерак үссә дә, шунда таба сыгыла ○ 1652 -СЫГЫЛГАННЫ (1) ■ Кулыннан сыгылганны ялаучы ○ 11036 -СЫГЫЛМАЛЫ (2) ■ Сыгылмалы тал сынмас, сыгылмас имән сынар ○ 1748 ● 6812 -СЫГЫЛМАС (2) ■ Сыгылмалы тал сынмас, сыгылмас имән сынар ○ 1748 ● 6812 -СЫГЫП (2) ■ Бетен сыгып, канын эчә ○ 4839 ● 9796 -СЫЕ (6) ■ Аты барның канаты бар, сыеры барның сые бар ○ 2589 ● 3212; 3220; 10086; 10118; -СЫЕГАЯ (1) ■ Ай тулса, йолдызлар сыегая ○ 11 -СЫЕГЫ (2) ■ Берәүнең куесы, берәүнең сыегы ○ 9184 ● 13044 -СЫЕГЫ-САРКЫТЫ (1) ■ Катыгы-сөте миңа, сыегы-саркыты сиңа ○ 9466 -СЫЕК (7) ■ Гуринчасы биеккә карама, үрәсе сыек ○ 8364 ● 8387; 9192; 9514; 10652; 11926; 14500 -СЫЕН (3) ■ Байның сыен бай күрер, ярлы хәлен ярлы белер ○ 7301 ● 11829; 16843 -СЫЕНГАН (1) ■ Сарыкка сыенган тургай да сау кала ○ 4153 -СЫЕНДА (2) ■ Сыйлы кунак сыенда, сыеннан соң өендә ○ 10166 ● 13336 -СЫЕНМА (4) ■ Яшен яшьнәгәндә зур агачка сыенма ○ 1158 ● 5560; 7212; 7483 -СЫЕНМАС (1) ■ Бәндә бәндәгә сыенмыйча бәндә агачка сыенмас ○ 11108 -СЫЕНМЫЙЧА (1) ■ Бәндә бәндәгә сыенмыйча бәндә агачка сыенмас ○ 11108 -СЫЕННАН (1) ■ Сыйлы кунак сыенда, сыеннан соң өендә ○ 10166 -СЫЕНСАҢ (1) ■ Аллага сыенсаң сыен, ишегеңне каты биклә ○ 16843 -СЫЕҢ (3) ■ Сыйларга сыең булмаса, сыйпарга телең булсын ○ 10164 ● 10220; 15512 -СЫЕР (93 | 2) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк ○ 336 -● 960; 2078; 2090; 2527; 2530; 2532; 2740; 3037; 3071; 3126; 3151-3155; 3159; 3160; 3162; -3163 (2); 3164; 3167; 3169; 3170; 3171 (2); 3174; 3175; 3177 (2); 3179-3200; 3221; 3223; 3226; -3228-3232; 3233 (2); 3234-3237; 3238, :1; 3239; 3240; 3242; 3243 (2); 3244; 3245; 3249; 3250; -3279; 3280; 3296; 3786; 3792; 4787:1; 5159; 5227; 5886; 7828; 8067; 11054; 11280; 12231; -14501; 16852; 16963 -СЫЕРГА (15) ■ Атка да бер улак, сыерга да бер улак ○ 2548 ● 3178; 3201-3206; 3224; 3251; -6589; 10162; 11624; 12019; 12160 -СЫЕРДА (1) ■ Бозавы үлгән сыерда сөт булмас ○ 3161 -СЫЕРДАН (4) ■ Кара сыердан да ак бозау туган ○ 3168 ● 3172; 3207; 4118 -СЫЕРЛАР (3) ■ Сыерлар су эчкәндә, бозаулар боз ялый ○ 3208 ● 3209; 3210 -СЫЕРЛЫ (3) ■ Сыерлы кеше - сыйлы кеше ○ 3211 ● 3222; 9165 -СЫЕРЛЫНЫҢ (3) ■ Сыерлының сые бар, сыерсызның ние бар ○ 3212 ● 3213; 13806 -СЫЕРНЫ (13) ■ Кәҗәне макта, сыерны сау ○ 3047 ● 3156 (2); 3157; 3158; 3214; 3215; 3227; -3248; 3262; 6372; 14302; 14581 -СЫЕРНЫҢ (12) ■ Март: "Хут урынында булсам, сыерның мөгезен сындырыр идем", - дип -әйтә, ди ○ 920 ● 959; 3158; 3159; 3173; 3216-3218; 3225; 3241; 3247; 4510 -СЫЕРСЫЗНЫҢ (2) ■ Сыерлының сые бар, сыерсызның ние бар ○ 3212 ● 3213 -СЫЕРЧЫК (4) ■ Сыерчык бала чыгарганчы гына сайрый ○ 4115 ● 4116-4118 -СЫЕРЫ (7) ■ Аты барның канаты бар, сыеры барның сые бар ○ 2589 ● 3041; 3219; 3220; 3255; -3266; 13682 -СЫЕРЫМ (1) ■ Сыерым юк киртәдә, кайгым юк иртәгә ○ 3252 -СЫЕРЫҢ (2) ■ Сыерың булмаса, кәҗәгә дә "апай" әйтерсең ○ 3061 ● 3166 -СЫЕШМЫЙ (2) ■ Ярлы белән барлы бер җиргә сыешмый ○ 7447 ● 12713 -СЫЗА (1) ■ И ураза айлары, сыза йөрәк майлары ○ 16917 -СЫЗАМ (1) ■ Яз җитсә кызам, кыш җитсә сызам ○ 1062 -СЫЗГЫР (1) ■ Тешең барда сызгыр, борының барда төчкер ○ 10580 -СЫЗГЫРА (1) ■ Ни думбыра белмәгән, ни сызгыра белмәгән ○ 16456 -СЫЗГЫРМАСАҢ (1) ■ Ат су янында сызгырмасаң да эчәдер, ләкин сызгырсаң, күңеллерәк -эчәдер ○ 2509 -СЫЗГЫРСАҢ (1) ■ Ат су янында сызгырмасаң да эчәдер, ләкин сызгырсаң, күңеллерәк эчәдер -○ 2509 -СЫЗГЫРЫП (2) ■ Сиксәндәге егетмен дисә, сызгырып күрсәтсен ○ 15093 ● 16436 -СЫЗГЫРЫРСЫҢ (1) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырларсың, һич булмаса аның -көенә сызгырырсың ○ 7037 -СЫЗЛАВЫК (1) ■ Кәҗәгә сызлавык чыкса, ул аны агачка ышкый ○ 3045 -СЫЗЛАВЫННАН (1) ■ Киявең көйсез булса, теш сызлавыннан яман булыр ○ 13409 -СЫЗЛАГАН (1) ■ Бай белән күрше тору сызлаган тешкә кәнфит ашаган кебек ○ 7157 -СЫЗЛАУ (1) ■ Күршең яман булса, теш сызлау белән бер ○ 5222 -СЫЗЛАУГА (1) ■ Җир маеның лайласы җиде төрле сызлауга шифа ○ 1348 -СЫЗМА (1) ■ Бай барда ызан сызма, түрә барда түргә узма ○ 7150 -СЫЗЫК (1) ■ Кызыкның төбе сызык ○ 6662 -СЫЗЫЛЫР (1) ■ Җидегән йолдызның койрыгы таңга сызылыр ○ 77 -СЫЙ (10) ■ Эткә бал сый түгел, үләксә сый ○ 3687 (2) ● 6094; 10119; 10156; 10162; 10191; -13010; 13304; 13332 -СЫЙГА (1) ■ Чөйгә - чөй, сыйга - сый ○ 10191 -СЫЙГАН (1) ■ Уймак хәтле авызга алты таба коймак сыйган, ди ○ 9726 -СЫЙГАННАН (1) ■ Чүлмәкне диңгезгә чумырсаң да эченә сыйганнан артыгын алмас ○ 9988 -СЫЙГАНЫН (1) ■ Аягы зур сыйганын кияр, аягы кечкенә сөйгәнен кияр ○ 10881 -СЫЙГА-ХӨРМӘТКӘ (1) ■ Рәхмәт сыйга-хөрмәткә, кич килермен калган үрдәккә ○ 10215 -СЫЙЛА (3) ■ Кунагыңны аш белән сыйлама, каш белән сыйла ○ 10087 ● 10159; 10205 -СЫЙЛАГАНГА (1) ■ Бер көн сыйлаганга кырык көн сәлам ○ 10068 -СЫЙЛАГАНДА (2) ■ Сыйлаганда су эч ○ 10163 ● 10220 -СЫЙЛАГАННЫ (2) ■ Үрдәк белән сыйлаганны каз белән сыйла ○ 10205 ● 12231 -СЫЙЛАГАННЫҢ (1) ■ Иясен сыйлаганның этенә сөяк сал ○ 3484 -СЫЙЛАДЫГЫЗ (2) ■ Рәхмәт, сыйладыгыз, көн дә шулай кыланыгыз ○ 10216 ● 10217 -СЫЙЛАДЫК (1) ■ Тел дә яңак белән генә сыйладык ○ 15673 -СЫЙЛАМА (3) ■ Кунагыңны аш белән сыйлама, каш белән сыйла ○ 10087 ● 10159; 12279 -СЫЙЛАМАС (1) ■ Токымы яман туганын сыйламас ○ 14507 -СЫЙЛАМЫЙЛАР (1) ■ Кырда кунак сыйламыйлар ○ 1420 -СЫЙЛАМЫЙМ (1) ■ Тамагымны сыйламыйм, җанымны кыйнамыйм ○ 9778 -СЫЙЛАНГАН (1) ■ Сыйланган атның теше каралмас ○ 2680 -СЫЙЛАНЫРСЫҢ (1) ■ Сыйласаң сыйланырсың ○ 10165 -СЫЙЛАП (2) ■ Чакырып сыйлап булмады, тотып кыйнап булмады ○ 10226 ● 13607 -СЫЙЛАРГА (3) ■ Сыйларга сыең булмаса, сыйпарга телең булсын ○ 10164 ● 10173; 15512 -СЫЙЛАСАҢ (2) ■ Карганы бал белән сыйласаң да, тизәк чукымый туймас ○ 3990 ● 10165 -СЫЙЛАТА (2) ■ Кунак "китәм-китәм" дип сыйлата, хаста "үләм-үләм" дип елата ○ 10111 -● 15312 -СЫЙЛАШ (2) ■ Кода булганчы бик сынаш, кодалашкач бик сыйлаш ○ 14624 ● 14626 -СЫЙЛАШКАН (1) ■ Кода ашы белән кодагый сыйлашкан ○ 14623 -СЫЙЛАШМАСАҢ (1) ■ Тереклектә сыйлашмасаң, үлгәннән соң елашма ○ 15386 -СЫЙЛАШЫРГА (2) ■ Елашырга үз яхшы, сыйлашырга ят яхшы ○ 14671 ● 14690 -СЫЙЛЫ (9) ■ Сыерлы кеше - сыйлы кеше ○ 3211 ● 3221; 3222; 5478 (2); 9165; 10109; 10166; -СЫЙЛЫЙ (3) ■ Бар башын сыйлый, юк - яшен ○ 7543 ● 13092 (2) -СЫЙЛЫЙЛАР (3) ■ Этне хуҗасы хакына сыйлыйлар ○ 3708 ● 10140; 13050 -СЫЙМАГАН (6) ■ Сыймаган җиргә чөй кагу ○ 1989 ● 10237; 15576; 15747; 15949; 16422 -СЫЙМАС (26 | 1) ■ Ике карбыз бер култыкка сыймас ○ 1602 ● 1936; 2099; 2644; 3090; 3132; -4731; 5589; 5801; 6992; 8249; 8599; 9001; 9040; 9462; 10175; 10193; 12187; 12671; 12702; -12759; 14077 (2); 15508; 16714; 16979, :1 -СЫЙМАСА (1) ■ Тычкан, тишегенә сыймаса, койрыгына тубал тага, имеш ○ 3416 -СЫЙМАССЫҢ (1) ■ Этне ияртсәң, үзең сыймассың ○ 3703 -СЫЙМЫЙ (9 | 1) ■ Араларына кыл да сыймый ○ 2425 ● 2441, :1; 2918; 12086; 12127; 13348; -14376; 15541; 15680 -СЫЙМЫЙСЫҢМЫ (1) ■ Ишеккә сыймыйсыңмы, керергә кыймыйсыңмы? ○ 8370 -СЫЙНЫ (2) ■ Яхшы сыйны кешегә куй, яхшы киемне үзең ки ○ 8830 ● 10167 -СЫЙПА (1) ■ Этнең йонын уңайга сыйпа ○ 3719 -СЫЙПАГАН (1) ■ Аюны сыйпаган белән сыер булмас ○ 2090 -СЫЙПАГАННЫ (4) ■ Сыер сыйпаганны белмәс ○ 3195 ● 3378; 11717; 12231 -СЫЙПАНЫР (1) ■ Тавис киенер дә ясаныр, аккош коеныр да сыйпаныр ○ 4120 -СЫЙПАП (1) ■ Ярлы башын тырнап елаганда, бай корсагын сыйпап җырлар ○ 7445 -сыйпап → сылап-сыйпап -СЫЙПАРГА (2) ■ Сыйларга сыең булмаса, сыйпарга телең булсын ○ 10164 ● 15512 -СЫЙПАСА (1) ■ Бозауны кем сыйпаса, шуның кулын ялар ○ 3259 -СЫЙПАСАҢ (2) ■ Яхшыны сыйпасаң, исеннән китми; яманны сыйпасаң, ишегеннән китми -○ 12380 (2) -СЫЙПАУ (3) ■ Йонны тискәре якка сыйпау ○ 2431 ● 2784; 2866 -СЫЙПЫЙЛАР (2) ■ Көчекне дә башыннан сыйпыйлар ○ 3813 ● 13050 -СЫЙРАГЫН (1) ■ Сыерлар су эчкәндә, бака сыйрагын тыга ○ 3209 -СЫЙРАК (2) ■ Аш та су, баш та сыйрак ○ 9433 ● 12749 -СЫЙРАКЛЫ (1) ■ Тәртә бугазлы, салам сыйраклы ○ 10364 -СЫЙСА (1) ■ Аяк сыйса, баш сыяр ○ 10891 -СЫЙСЫЗ (1) ■ Сыйсыз җирдә кунак тормас ○ 10168 -СЫЙФАТКА (1) ■ Санарга санлы булсын, сыйфатка затлы булсын ○ 7953 -СЫЙФАТЫ (4) ■ Киберлек - кәрлә сыйфаты, кечелек - бәндә сыйфаты ○ 12011 (2) ● 12045; -СЫЙФАТЫН (2) ■ Маңгай тире эшнең сыйфатын яхшырта ○ 6108 ● 10291 -СЫККАН (1) ■ Тасылын белгән таш сыккан ○ 6374 -СЫКРЫЙ (1) ■ Атасына тисәң - баласы сыкрый, үгезенә тисәң - танасы ○ 14368 -сыктап → елап-сыктап -СЫЛАГАН (3) ■ Хәтерне буран сылаган ○ 1229 ● 2077; 8361 -СЫЛАМАГАН (1) ■ Камыр белән сыламаган - эт ашамас әле ○ 9464 -СЫЛАНЫР (1) ■ Әрсез кеше сумала булып сыланыр ○ 11331 -СЫЛАП-СЫЙПАП (1) ■ Хатын-кыз - мамык мендәр: сылап-сыйпап торсаң гына күпереп тора -○ 13720 -СЫЛТАВЫ (4 | 2) ■ Бирмәснең сылтавы күп ○ 8127 ● 13295, :1, :2; 13337; 14299 -СЫЛТАР (3) ■ Уракчының уңмаганы уракка сылтар ○ 1456 ● 14951; 16860 -СЫЛТАУ (4) ■ Уңмаганга олан сылтау ○ 6537 ● 8880; 16750; 16867 -СЫЛТАУСЫЗ (1) ■ Сылтаусыз мәкаль дә әйтелми ○ 16401 -СЫЛТЫЙ (4) ■ Үгез үгезгә сылтый, үгез мөгезгә сылтый ○ 3309 (2) ● 16966 (2) -СЫЛУ (11) ■ Казан кайда - сүз шунда, сылу кайда - күз шунда ○ 10671 ● 10682; 10694; 10695; -12743 (3); 12760 (2); 13080; 14119 -СЫЛУЛЫКТАН (1) ■ Сылулыктан файда юк, акылы-һушы булмаса ○ 11625 -СЫЛЫЙ (1) ■ Кояшны балчык белән сылый алмассың ○ 46 -СЫМАК (4) ■ Әвене янган кеше сымак кылана ○ 1511 ● 4142; 4540; 4708 -СЫМАН (1) ■ Язгы бизгәк сыман ябышып тора ○ 15365 -СЫНА (8) ■ Тимер нечкә җирдән сына ○ 299 ● 1711; 1957; 2757; 14807; 15646 (2); 15886 -СЫНАГАННЫ (2) ■ Бер сынаганны ике сынасаң, шайтан көләр ○ 11104 ● 11105 -СЫНАЛА (4) ■ Кош һавада сынала ○ 3851 ● 5536; 6907; 14783 -СЫНАЛГАН (1) ■ Сыналмаган фәрештәдән сыналган шайтан артык ○ 16751 -СЫНАЛМАГАН (4) �� Сыналмаган атның артыннан үтмә ○ 2681 ● 5305; 13419; 16751 -СЫНАЛЫР (6) ■ Алтын утта сыналыр, әдәм эштә сыналыр ○ 6019 (2) ● 11066 (2); 13444 (2) -СЫНАМАК (1) ■ Ир сынамак - бурыч ○ 13502 -СЫНАМЫЙЛАР (1) ■ Бер сынаганны мең сынамыйлар ○ 11105 -СЫНАМЫЙЧА (1) ■ Көчеңне сынамыйча сәнәк күтәрмә ○ 10781 -СЫНАП (2) ■ Ат алсаң сынап ал, акча алсаң санап ал ○ 2470 ● 13116 -СЫНАР (17) ■ Каты таш ватылыр, каты агач шарт сынар ○ 126 ● 1401; 1687; 1693; 1707; 1744; -1748; 1884; 2487; 6812; 7074; 8715; 9950; 10088; 14838; 14875; 14928 -СЫНАСАҢ (1) ■ Бер сынаганны ике сынасаң, шайтан көләр ○ 11104 -СЫНАТ (1) ■ Батырлыгыңны мәйданга сынат ○ 6637 -СЫНАШ (1) ■ Кода булганчы бик сынаш, кодалашкач бик сыйлаш ○ 14624 -СЫНГАН (6) ■ Борынгының борыны сынган, ди ○ 778 ● 1304; 3225; 13771; 16926 (2) -СЫНГАНЫ (2) ■ Имән агачының иелгәне - сынганы ○ 1726 ● 13459 -СЫНДЫ (2) ■ Арбам сынды дип күчтән калма, башым авырта дип эштән калма ○ 6021 ● 14420 -СЫНДЫРА (7) ■ Чыгымчы ат тәртә сындыра ○ 2694 ● 3728; 13704; 15550; 15799; 15825; 16176 -СЫНДЫРАМ (1) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен -сындырам" ○ 969 -СЫНДЫРАСЫ (1) ■ Коры агачны сындырасы җиңел, коры гыйшыктан аерыласы җиңел ○ 12712 -СЫНДЫРАСЫҢ (1) ■ Баланы җай бөксәң - күндерәсең, кинәт бөксәң - сындырасың ○ 13987 -СЫНДЫРГАН (1) ■ Арыслан, айга менәмен дип, аягын сындырган ○ 2032 -СЫНДЫРГАННЫ (1) ■ Мөгезен сындырганны болан онытмас, атасын хурлаганны углан онытмас ○ 14373 -СЫНДЫРДЫМ (1) ■ Болай да ярлы, өстенә кабырганы сындырдым ○ 7529 -СЫНДЫРМА (3) ■ Җимешен аша, ботагын сындырма ○ 1830 ● 2458; 3173 -СЫНДЫРМЫЙ (1) ■ Җылы сөяк сындырмый, салкын җанны тындырмый ○ 1205 -СЫНДЫРМЫЙЛАР (3) ■ Тумаган туры алашаның сөяген сындырмыйлар ○ 2778 ● 3714; 7003 -СЫНДЫРСАҢ (1) ■ Еланның тешен сындырсаң да, агуы кала ○ 4651 -СЫНДЫРУ (1) ■ Күңелне сындыру тиз, чәчәкне сулдыру тиз ○ 11239 -СЫНДЫРЫП (5) ■ Бүрегә азык бирсәң, тешен сындырып бир ○ 2171 ● 7081; 9186; 16838; 17009 -СЫНДЫРЫР (5) ■ Март: "Хут урынында булсам, сыерның мөгезен сындырыр идем", - дип -әйтә, ди ○ 920 ● 959; 6500 (2); 11307 -СЫНДЫРЫРЛАР (1) ■ Күрше капкасын какма, үзеңнекен сындырырлар ○ 5186 -СЫНДЫРЫРЛЫК (2) ■ Февральдә сыер мөгезен сындырырлык суыклар була ○ 960 ● 16810 -СЫНДЫРЫРСЫҢ (3) ■ Бүрәнәне уртасыннан тотма - сындырырсың ○ 1909 ● 2862; 5687 -СЫНМАВЫННАН (1) ■ Өчаякның бер аягы сынса, калган икесе сынмавыннан файда юк ○ 10005 -СЫНМАС (4) ■ Сыгылмалы тал сынмас, сыгылмас имән сынар ○ 1748 ● 6812; 10246; 16062 -СЫНМАСА (1) ■ Эт, туенда аягы сынмаса, ул туйны туйга санамый ○ 3639 -СЫНМАСЫН (2) ■ Тешең сынса да, серең сынмасын ○ 12551 ● 13691 -СЫНМЫЙ (6) ■ Тоткан җирдән чыбык сынмый ○ 1945 ● 1957; 5070; 12580; 15501; 16122 -СЫНСА (6) ■ Тимер сынса эретеп коярсың, дуслык сынса коялмассың ○ 5484 (2) ● 7285; 10005; -10251; 12551 -СЫНУ (4) ■ Имән агачының иелүе - сыну шикелле, ир егетнең ике сөйләве - үлү шикелле -○ 13460 ● 13957; 14414 (2) -СЫНЫ (4) ■ Иңе барның буе бар, буе барның сыны бар ○ 581 ● 3791; 9957; 12653 -сыны → буе-сыны -СЫНЫЙ (3) ■ Ерак юл атны сыный, авыр юл ирне сыный ○ 6757 (2) ● 12736 -СЫНЫЙМ (1) ■ Көч сыныйм дип кеше үтергән ○ 10838 -СЫНЫК (4) ■ Сынык бөтен булмас ○ 614 ● 9685; 9971; 14197 -СЫНЫКНЫ (1) ■ Алган сыныкны калдырмыйлар ○ 9531 -СЫҢАР (5) ■ Күршең сукыр булса, сыңар күзеңне йом ○ 5221 ● 5739; 7904; 9041; 11217 -СЫҢАРЫ (1) ■ Икенең бере - игезнең сыңары ○ 7907 -СЫПЫР (1) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 -СЫПЫРГАН (1) ■ Йонны ятышына таба сыпырган яхшы ○ 2362 -СЫПЫРСАҢ (5) ■ Җаена сыпырсаң - юрга булыр, кирегә сыпырсаң - чыгымчы булыр -○ 2813 (2) ● 3009; 3361 (2) -СЫПЫРЫП (2) ■ Маңгайга язылган язмышыңны тир белән сыпырып төшереп булмый ○ 14930 -● 17009 -СЫРА (1) ■ Гыйлемлек сыра түгел, авызга коелмый ○ 16572 -СЫРГА (1) ■ Алтын сырга колакны уяр, алтын итек аякны уяр ○ 8762 -СЫРЛАНДЫ (1) ■ Тутый аягын күреп хурланды, буен күреп сырланды ○ 4160 -СЫРЛАННЫҢ (1) ■ Сырланның, үзен өзсәң дә, тамыры кала ○ 1303 -СЫРЛЫ (2) ■ Сырлы күкәй сабан туенда гына була ○ 4300 ● 9957 -СЫРПАЛАНМА (1) ■ Сөйгәнгә сөял, сөймәгәнгә сырпаланма ○ 12750 -СЫРТКА (2) ■ Койрыкны сыртка салу ○ 2438 ● 15993 -СЫРТЛАННАН (1) ■ Сыртланнан ашалганчы арысланнан ашал ○ 2333 -СЫРТНЫ (1) ■ Сыртны җиргә салырга теләмәү ○ 10847 -СЫРТТА (1) ■ Эш хутта, койрык сыртта ○ 6321 -СЫРТЫ (2) ■ Атым чаман булса да, сырты аман ○ 2603 ● 4470 -СЫРТЫН (2) ■ Бүре арыгын белгертмәс, эткә сыртын кабартыр ○ 2128 ● 3552 -СЫРТЫНДА (1) ■ Кәҗә - тауда, мамыгы - сыртында ○ 3038 -СЫРТЫННАН (1) ■ Белмәгән атның сыртыннан әйлән ○ 2629 -СЫРХАВЫ (1) ■ Күңел сырхавы - күп сөйләү ○ 15939 -СЫРХАВЫНА (1) ■ Сырхавына күрә дәвасы ○ 15278 -СЫРХАУ (4) ■ Сорау - сырхау, бирмәсә - үлем ○ 8183 ● 10270; 15357; 15366 -СЫРХАУГА (1) ■ Бал - ару, җитмеш төрле сырхауга дару ○ 9150 -СЫРХАУНЫҢ (1) ■ Сырхауның бар тазасы, тазаның бар үлеме ○ 15279 -СЫРЫ (1) ■ Сырлы аякның сыры китсә дә сыны китми, ди ○ 9957 -СЫРЫШЫР (1) ■ Тырыш эшкә тырышыр, ялкау ашка сырышыр ○ 6505 -СЫТАМ (1) ■ Сыер, басса, сытам дип баса, ди ○ 3184 -СЫТЫЛМЫЙ (1) ■ Ут эчендә тоткан йомырка сытылмый ○ 4339 -СЫТЫП (1) ■ Чырай сытып аш биргәнче елмаеп агу бир ○ 10189 -СЫЧКАН (3) ■ Мәче сычкан оясына керә алмас ○ 3357 ● 3367; 3597 -СЫЯ (8) ■ Ике тәкә башы бер казанга, мөгезе булмаса, сыя ○ 3131 ● 5019; 5445; 8413; 12127; -13348; 15473; 15858 -СЫЯР (6 | 1) ■ Ике ерткыч бер яланга сыяр, ике патша дөньяга сыймас ○ 5801 ● 7555; 8249; -10891; 15967; 16979, :1 -СЫЯСЫҢ (1) ■ Күңел киң булса, тар җиргә дә сыясың ○ 11208 -ТА (137 | 1) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 (2) ● 36; 40; 53 (2); 64; -317; 1133; 1180; 1221; 1230; 1503 (2); 1553; 1681; 1715; 1727; 1959; 2023; 2145; 2441; 2464; -2641; 2652; 2653; 2688; 2718; 2763 (2); 2788; 3002; 3030; 3066; 3085; 3106 (2); 3546; 3828; -3847; 3871; 3891; 3896; 3904; 3907; 3926; 4101; 4178; 4179; 4278; 4279; 4318-4321; 4406; 4529; -4536; 5555 (2); 5567; 5667; 5977; 6480; 6587; 6725; 6925; 7062; 7565 (2); 7610; 7661; 7665; -7668; 7712; 7827; 7828; 8360; 8411; 8516; 8594; 8617; 8633; 8692; 8826; 9318; 9433 (2); 9553:2; -9557; 9604; 9629; 9663; 9844; 10130 (2); 10248; 10328; 10358; 10643; 10725; 10785 (2); 10855; -11000 (2); 11002; 11109; 11471; 11524; 11537; 11745; 11767; 11774; 12241; 12252; 12615; 12779; -13319; 13320; 13323; 13906; 14043 (2); 14047; 14139 (2); 14566; 14692; 14702; 15050; 15094; -15179; 15294; 15496; 15833; 16947 (2) -ТАБА (55) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 432; 794; 1652; 2182; 2229; -2362; 2408; 3394; 3431; 3594; 3620; 3655; 4588; 4803; 4899; 5967; 6055; 6159; 6771 (2); 7069; -7395; 7396; 7585; 7656; 7710; 7769; 7782; 8290; 9060; 9182; 9306; 9726; 9958; 9959; 10012; -10035; 10980; 11021; 11022; 11542; 12510; 12853; 12884; 13041; 13614; 13943; 14839; 15538; -15563; 16023; 16545; 16667 (2) -Т��БАБЫЗ (1) ■ Акча безне тапмый, без акчаны табабыз ○ 7819 -ТАБАГА (3 | 5) ■ Майсыз коймак табага ябыша ○ 9305 ● 10031, :1, :2, :3, :4, :5; 10697 -ТАБАГАЧ (2) ■ Табагач урын сорамый ○ 9960 ● 10110 -ТАБАГАЧКА (1) ■ Табагачка кисәү такма ○ 9961 -ТАБАГАЧЫ (1) ■ Берәүгә - таба ашы, берәүгә - табагачы ○ 9182 -ТАБАГАЧЫҢ (1) ■ Табагачың булгач, табаң ничек булмасын ○ 9962 -ТАБАГЫ (7) ■ Көн дә килгән - көл чүмече, ай да килгән - ай табагы ○ 896 ● 6030; 9146; 9874; -9879; 9998; 10150 -ТАБАГЫМ (2) ■ Эшкә булса - уф табаным, ашка булса - китер табагым ○ 6325 ● 8176 -ТАБАГЫН (2) ■ Шулпасын эч, табагын безгә калдыр ○ 9732 ● 9748 -ТАБАГЫНА (1) ■ Табагына карап ашын эч, анасына карап кызын коч ○ 14317 -ТАБАГЫҢА (1) ■ Ашаган табагыңа төкермә ○ 9876 -ТАБАГЫҢДА (2) ■ Табагыңда ашың булса, дуслар яхшы; табагыңда ашың бетсә, туганнар -яхшы ○ 14677 (2) -ТАБАДА (4) ■ Оят өлеше - табада камыр ○ 9315 ● 10036; 13369; 14643 -ТАБАДАН (4) ■ Уеннан - уймак, табадан - коймак ○ 6691 ● 9198; 9307; 13570 -ТАБАК (1) ■ Алдыңа табак куйдым, кулыңа пычак бирдем ○ 10207 -ТАБАККА (10) ■ Бүре баласын салсаң табакка, тәгәрәп төшә тагаракка ○ 2136 ● 2877; 2985; -3716; 6559; 9700; 9936; 10037; 10670; 12195 -ТАБАКНЫКЫН ( | 1) ■ Иләктәген чиләккә, табакныкын савытка ○ 10028:3 -ТАБАК-САВЫТ (3) ■ Табак-савыт шалтырамый тормый ○ 9963 ● 10003; 13329 -ТАБАКТА (2) ■ Симез - табакта, дус киңәштә беленә ○ 5474 ● 9588 -ТАБАКТАН (3) ■ Ашлы табактан аша атлама ○ 9136 ● 10024; 14118 -ТАБАЛАР (1) ■ Бәхет үзе килми, ияреп тә йөрми - аны эзләп табалар ○ 14836 -ТАБАЛМАС (1) ■ Сукыр куйганны күзле табалмас ○ 15262 -ТАБАМ (1) ■ Бер колга: "Азат булдың", - дигәннәр. "Алай булгач, акча табам да кол сатып -алам!" - дигән ○ 5754 -ТАБАН (6) ■ Этнең койрыгы да үзенә табан кәкре ○ 3721 ● 4514; 10574; 11395; 14610; 15693 -ТАБАННАН (3) ■ Тәбәнәк кеше - табаннан тузган ○ 10807 ● 10957; 15708 -ТАБАННАР (1) ■ Табаннар таш булу ○ 11041 -ТАБАНЫ (7) ■ Борчак, күпме генә сикерсә дә, табаны вата алмый ○ 1545 ● 2573; 2849 (2); 3395; -3725; 7079 -ТАБАНЫМ (1) ■ Эшкә булса - уф табаным, ашка булса - китер табагым ○ 6325 -ТАБАНЫН (3) ■ Акча керсә, уч табанын үбүчән ○ 7820 ● 10995; 11015 -ТАБАНЫНА (1) ■ Теле табанына җиткән ○ 15694 -ТАБАНЫҢА (1) ■ Ат чаманына менгәнче ике табаныңа ялын ○ 2525 -ТАБАНЫҢНАН (1) ■ Түбәңнән керер, табаныңнан чыгар ○ 10365 -ТАБАНЫҢНЫ (1) ■ Табаныңны ярып тоз сибәр ○ 11042 -ТАБАҢ (1) ■ Табагачың булгач, табаң ничек булмасын ○ 9962 -ТАБАР (57) ■ Су, ага-ага, юлын табар ○ 422 ● 1970 (2); 2169; 2414; 2540 (2); 2541 (2); 4128; -4723; 4729; 5206; 5441 (2); 5450 (2); 6066; 6510; 6511; 6659 (2); 6830; 7377; 7433 (2); 8854; -9223; 10973 (2); 11172; 12261; 12497 (2); 12560; 12612; 12641; 13450 (2); 13701 (2); 13890 (2); -13893 (2); 14487; 14646; 15234; 15266; 15624; 15634; 15650; 15859 (2); 16258 (2); 17003 -ТАБАРГА (3) ■ Кирәгеңне тырнап-казынып табарга тавыктан өйрән ○ 4284 ● 11596; 15802 -ТАБАРЛЫК (1) ■ Эт белән эзләсәң дә табарлык түгел ○ 3789 -ТАБАРСЫҢ (7) ■ Дуслар хәтерен калдырсаң, дошман хәтерен табарсың ○ 5383 ● 6113; 6503; -14553 (2); 16159; 16877 -ТАБАРЫ (1) ■ Ашына күрә табагы, эшенә күрә табары ○ 6030 -ТАБАСЫНА (2) ■ Табасына күрә тәбәсе, хезмәтенә күрә бәясе ○ 6122 ● 9964 -ТАБАЧАГЫҢ (1) ■ Әҗәлеңне нәрсәдән табачагың маңгаеңа язылмаган ○ 15400 -ТАБИБ (2) ■ Бар да сау булса, табиб авыру булыр ○ 15198 ● 15352 -ТАБИБКА (1) ■ Күп авырган кеше үзе дә табибка әйләнә ○ 15235 -ТАБИГАТЕ (1) ■ Чаян явызлыктан чакмый, табигате шулайга чага ○ 4691 -ТАБИГАТЬ (2) ■ Мәхәббәт - табигать бүләге ○ 12729 ● 16608 -ТАБУ (6) ■ Җиде кат җир астына керсә дә, эзләп табу ○ 250 ● 630; 5395; 7378; 13944; 14134 -ТАБУГА (1) ■ Баланы табуга караганда тәрбияләү кыен ○ 13983 -ТАБУЧЫ (2) ■ Ир - табучы, хатын - туздыручы ○ 13834 ● 14015 -ТАБУЫ (2) ■ Малны табуы бер кыен, тота белү - ике кыен ○ 7397 ● 7706 -ТАБЫ (2) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 ● 15300 -ТАБЫЛА (25) ■ Тимер булса, алтын да табыла ○ 297 ● 682; 1467; 2395; 2490; 2513; 6153; 6591; -6635; 7358; 7575; 9127; 9327; 10288; 10293; 10718; 11255; 11406; 11538; 11568; 12694; 13504; -14443; 16465; 17056 -ТАБЫЛГАН (2) ■ Яраксыз табылган таш өй почмагына китә ○ 205 ● 16407 -ТАБЫЛДЫ (2) ■ Турбы тулганда кизәк табылды ○ 9968 ● 15360 -ТАБЫЛДЫК (1) ■ Табылдык малга ия күп ○ 7415 -ТАБЫЛМАГАН (1) ■ Табылмаган мал тау чаклы ○ 7416 -ТАБЫЛМАС (14) ■ Бармаган җирдә бакыр бар, барсаң тимер табылмас ○ 271 ● 1091; 2363; -5667; 7385; 7807; 8873; 9973; 14081 (2); 14141; 14756; 15816; 16757 -ТАБЫЛМЫЙ (12) ■ Бишкә урын табыла, бергә урын табылмый ○ 682 ● 1467; 6253; 7341; 7385; -7560; 7804; 10288; 11406; 13504; 14956; 16593 -ТАБЫЛСА (5) ■ Эшсез бәхет табылмый, табылса да тагылмый ○ 6253 ● 6955; 12779; 13505; 14956 -ТАБЫЛЫР (22) ■ Камышы күренсә, чишмәсе табылыр ○ 1283 ● 1524; 1534; 2351; 2591; 4698; 5030; -7182; 7666; 7775; 7806; 7935; 9369; 9977; 10242; 10247; 13505; 14141; 14682; 15202; 15413 (2) -ТАБЫН (5) ■ Яхшы айгыр табын ташламас ○ 2768 ● 10157; 10170; 10221; 14644 -ТАБЫНГА (2) ■ Талашлы табынга шайтан ияләшер ○ 9339 ● 10083 -ТАБЫНГАН (1) ■ Алтынга табынган - акылдан абынган ○ 7764 -ТАБЫНГАННЫ (1) ■ Алтын җем итә, табынганны җен итә ○ 7761 -ТАБЫНДА (3) ■ Тар табында чәй эчкәнче, киң табында су эч ○ 9708 (2) ● 15507 -ТАБЫНДАШ (1) ■ Һәр табындаш тугандаш түгел ○ 10206 -ТАБЫНДЫРА (1) ■ Бурыч багындыра, кылыч табындыра ○ 5562 -ТАБЫННАН (2) ■ Тавышлы табыннан фәрештә качар ○ 9338 ● 13114 -ТАБЫНЫ (1) ■ Кунакчыл кешенең табыны буш булмый ○ 10148 -ТАБЫНЫҢДА (1) ■ Ишек алдыңда сыерың булса, табыныңда маең булыр ○ 3166 -ТАБЫП (8) ■ Вакыт белән якут табып була, якут белән вакыт табып булмый ○ 797 (2) ● 6292; -6617; 7697; 8757; 12321; 13135 -ТАБЫР (1) ■ Туган туганны табыр, ятка бәласе калыр ○ 14680 -ТАБЫШ (6) ■ Куян табыш артыннан киткән, койрыксыз кайткан ○ 2255 ● 6219; 6955; 7870; -9239; 9241 -ТАБЫШКАН (2) ■ Яратканга ябышкан, болар каян табышкан ○ 12807 ● 13258 -ТАБЫШЛЫ (1) ■ Табышлы бүре өненә керә, табышсыз бүре камауга эләгә ○ 2201 -ТАБЫШМАК (3) ■ Мәзәк - күңел ачкычы, табышмак - зиһен ачкычы ○ 16388 ● 16406; 16407 -ТАБЫШМАКНЫ (1) ■ Табышмакны көндез әйтсәң, бүре очрый, имеш ○ 16408 -ТАБЫШСЫЗ (2) ■ Табышлы бүре өненә керә, табышсыз бүре камауга эләгә ○ 2201 ● 12905 -ТАБЫШТАН (1) ■ Йөз табыштан йөз таныш артык ○ 5453 -ТАБЫШЫ (1) ■ Белеше кайда - йомышы шунда, танышы кайда - табышы шунда ○ 5303 -табышы → файдасы-табышы -ТАБЫШЫН (1) ■ Бай табышын сөйләгәндә ярлы төшен сөйли ди ○ 7189 -ТАБЫШЫР (1 | 1) ■ Туган туган белән табышыр, ятка бәла ябышыр ○ 14679 ● 15762:1 -ТАВИС (6 | 1) ■ Тавис каурыйлары таккан карга ○ 4016 ● 4119, :1; 4120-4123 -ТАВИСНЕҢ (1) ■ Тависнең төзәнмәгәне булмас, хатынның бизәнмәгәне бул��ас ○ 13674 -ТАВИСНЫҢ (1) ■ Тависның күлмәге ефәк булса да, аягы ыштыр булыр ○ 4124 -ТАВЫ (5) ■ Ослан тавы күренә ○ 232 ● 233; 246; 9738; 14599 -ТАВЫГЫ (14) ■ Кемнең тарысы - шуның тавыгы ○ 1549 ● 4280; 4281; 4292; 4348; 4356; 51925194; 5208; 5247; 7302; 8599; 12010 -ТАВЫГЫҢ (1) ■ Күршең бай булса, тавыгың тук булыр ○ 5217 -ТАВЫК (88 | 1) ■ Аю тора торган урын кыйммәт түгел, тавык тырмаша торган урын кыйммәт -○ 2081 ● 2287; 2303; 2309; 3980; 4236; 4246; 4265-4270; 4272; 4276; 4278; 4279; 4286; 4288; -4290; 4291; 4293; 4297; 4301-4323; 4324, :1; 4325-4328; 4333; 4335; 4343; 4345; 4353; 43574360; 4372; 4375; 4421; 4422; 4425; 5264; 5797; 7472 (2); 7827; 8285; 8306; 8337; 9774; 9844; -10217; 11845; 12644; 13386; 14045; 14284; 15011; 16406; 16653; 16684; 16866; 17054; 17062 -ТАВЫККА (5 | 1) ■ Сукыр тавыкка бакра да бодай ○ 4298 ● 4298:1; 4349; 4361; 4395; 16998 -ТАВЫКЛАРНЫҢ (1) ■ Урак ае - тавыкларның сусыз ае, балаларның үксез ае ○ 958 -ТАВЫКЛАРЫ (1) ■ Ике әтәч сугышканда тавыклары кытаклар ○ 4367 -ТАВЫКНЫ (6) ■ Кабып йотар алдыннан төлке дә тавыкны мактый ○ 2288 ● 4248; 4329; 4362; -9777; 11841 -ТАВЫКНЫҢ (8) ■ Кыткылдаган тавыкның барысы да күкәй салмас ○ 4287 ● 4299; 4330-4332; -4337; 4340; 4428 -ТАВЫКСЫЗ (1) ■ Төлке әйткән: "Үзем өчен әйтүем түгел, әмма тавыксыз кетәк утка чыксын!" - дигән, ди ○ 2304 -ТАВЫКТАН (8) ■ Бу чакта йомырка тавыктан күп белә ○ 780 ● 838; 4271; 4283; 4284; 4334; -4338; 4347 -ТАВЫМ (1) ■ Тәбәнәк булса да, тавым бар ○ 244 -ТАВЫН (1) ■ Һәркем үз менгән тавын, биек булсын, ди ○ 222 -ТАВЫНА (2) ■ Тавына күрә төлкесе, заманына күрә көлкесе ○ 946 ● 11144 -ТАВЫҢ (2) ■ Атаң үлде - таянган тавың ауды ○ 14333 ● 14391 -ТАВЫШ (8) ■ Корыган камыш ерактан тавыш бирер ○ 1285 ● 5264; 6718; 7882; 9871; 10914; -14643; 15808 -ТАВЫШКА (2) ■ Тимерче шакылдауны тавышка санамас ○ 312 ● 1564 -ТАВЫШЛЫ (5) ■ Тавышлы йортта бәрәкәт булмас ○ 8286 ● 9338; 13835 (2); 16365 -ТАВЫШНЫ (2) ■ Тау, бик зур булса да, үзенә кычкырганны яратмый: тавышны кире кайтара -○ 154 ● 8334 -ТАВЫШСЫЗ (3) ■ Сай елга шалтырап ага, тирән елга - тавышсыз ○ 419 ● 468; 13683 -ТАВЫШЧАН (1) ■ Үзе тавышчан да, изгелеккә авышчан ○ 16333 -ТАВЫШЫ (17 | 2) ■ Чалгы тавышы чыга башласа, яңгыр ява башлый, ди ○ 1321 ● 2104; 3888; -3997:1; 4005; 4119:1; 4254; 4373; 4529; 5842; 8818; 9890; 9994; 13820; 14261; 14609; 16308; -16309; 16343 -ТАГ (1) ■ Яхшы тел таг биләр ○ 15649 -ТАГА (2) ■ Тычкан, тишегенә сыймаса, койрыгына тубал тага, имеш ○ 3416 ● 7782 -ТАГАН (3) ■ Тар өйгә таган, биек өйгә баган ○ 8287 ● 10004 (2) -ТАГАР (1) ■ Куштан үзенә үзе табар, уңганга мулла кызын тагар ○ 17003 -ТАГАРАГЫНДА (1) ■ Сыерның сөте җиленендә түгел, тагарагында ○ 3216 -ТАГАРАК (1) ■ Ярык тагарак янында калу ○ 10051 -ТАГАРАККА (7) ■ Бүре баласын салсаң табакка, тәгәрәп төшә тагаракка ○ 2136 ● 3716; 6559; -9965; 10037; 11279; 12195 -ТАГАРЛАР (1) ■ Какма кеше капкасын - үз капкаңны кагарлар; такма кешегә исем - үзеңә исем -тагарлар ○ 8611 -ТАГУ (2) ■ Аңа тау да тагу түгел ○ 223 ● 653 -ТАГУЧЫ (1) ■ Яхшы атка кыңгырау тагучы күп була ○ 2724 -ТАГЫ (7) ■ Һәрнәрсәнең йөзе бар, йөз астында үзе бар, үлчәве бар, саны бар, кирәк булса тагы -бар ○ 638 ● 1353; 1590; 4299; 4324; 13623; 14735 -ТАГЫЛГАН (1) ■ Муенга тагылган таш булдың ○ 231 -ТАГЫЛГАЧ (1) ■ Артыңа бер тубал тагылгач, тартмый хәлең юк ○ 9869 -ТАГЫЛМЫЙ (2) ■ Эшсез бәхет табылмый, табылса да тагылмый ○ 6253 ● 14956 -ТАГЫЛСА (2) ■ Ат тагылса өзелер, дан тагылса өзелмәс ○ 11068 (2) -ТАГЫЛЫЙ (1) ■ Агылый белән тагылый ○ 5513 -ТАГЫЛЫП (1 | 1) ■ Дегет чиләге арбага тагылып йөри-йөри дә барыбер ватыла ○ 7016:2 ● 7017 -ТАГЫН (13) ■ Тора-тора да, тагын бер китереп ора ○ 1142 ● 2257; 2848; 7620; 8994; 9507; 11043; -11718; 12584; 14799; 15150; 15360; 15802 -ТАГЫП ( | 1) ■ Дегет чиләген арбага тагып җибәрсәң, кая кадәрле дә өстерәлә ○ 7016:3 -ТАЕ (3) ■ Биясенә атлансаң, тае үзе ияреп кайтыр ○ 2825 ● 2870; 14667 -ТАЕМ (1) ■ Балакаем, булыр сиңа ала таем ○ 14170 -ТАЕН (2) ■ Якын күргән дустыңның атын алма, таен ал ○ 5495 ● 12282 -ТАЕҢ (1) ■ Ятның аты узганчы үзеңнең таең узсын ○ 14694 -ТАЕП (3) ■ Хәлдән таеп егылган атка бүре куркыныч түгел ○ 2691 ● 3159; 12646 -ТАҖ (2) ■ Берәүнең башына - таҗ, берәүгә - таш ○ 5759 ● 13768 -ТАҖЫ (1) ■ Гыйлем - башның таҗы, байлык - җилкә йөге ○ 16559 -ТАЗ (20) ■ Өскә куйсаң - аз, аска куйсаң - таз ○ 743 ● 2382; 4057; 7382; 8646; 10470; 11102; -12673; 15218; 15287; 15288; 15289 (2); 15290-15293; 15305; 15315; 15351 -ТАЗА (17) ■ Батсаң, таза суга бат ○ 346 ● 1444 (2); 1464; 1815; 5904; 6860; 8031; 8539; 9207; -9208; 9523; 10652; 11250; 15288; 15294; 15319 -ТАЗАЛЫГЫМ (1) ■ Арулыгым - байлыгым, тазалыгым - саулыгым ○ 15349 -ТАЗАЛЫГЫН (1) ■ Фил, күперне борыны белән төртеп, тазалыгын карый: борынына чыдаса, -үзенә чыдый, ди ○ 3334 -ТАЗАЛЫК (2) ■ Байлыкның башы - тазалык ○ 15196 ● 15295 -ТАЗАНЫҢ (1) ■ Сырхауның бар тазасы, тазаның бар үлеме ○ 15279 -ТАЗАРА (1) ■ Кайгысыз - кое суы эчеп тә тазара ○ 14894 -ТАЗАРМЫЙ (2) ■ Шүре белән өрсәң дә, шуннан артык тазармый ○ 8742 ● 10029 -ТАЗАРТА (1) ■ Теле табан астын тазарта ○ 15693 -ТАЗАРТСА (1) ■ Юньсез бер көн мамык тазартса, өч көн сакалын тазартыр ○ 6553 -ТАЗАРТЫР (1) ■ Юньсез бер көн мамык тазартса, өч көн сакалын тазартыр ○ 6553 -ТАЗАСЫ (1) ■ Сырхауның бар тазасы, тазаның бар үлеме ○ 15279 -ТАЗГА (9) ■ Көнем калды азга, аздан калды тазга ○ 1047 ● 6798; 12719; 12741; 12764; 13568; -15242; 15296; 15297 -ТАЗНЫ (2) ■ Дуңгыз сазны яратыр, кырчын тазны яратыр ○ 15215 ● 15315 -ТАЗНЫҢ (5) ■ Тазның гаебен бүреге каплый ○ 9016 ● 15236; 15298-15300 -ТАЗЫ (5) ■ Заманың төлке булса, син тазы бул ○ 822 ● 9169; 15300; 15360; 15788 -ТАЙ (40 | 2) ■ Таяк бирә тай көче ○ 1939 ● 1939:1; 2278; 2458; 2480; 2489; 2504; 2518 (2); 2531; -2549; 2774; 2776; 2847-2858; 2859, :1; 2868; 2869; 2871; 5124; 5214; 7287; 7437; 7519; 8487; -10331; 11742; 12101; 14369; 14577; 15030 -ТАЙГА (11) ■ Ат азгыны тайга иярер ○ 2465 ● 2538; 2860; 2862-2865; 2872; 7138; 7145; 15010 -ТАЙГАК (2) ■ Түрә дәгъвәкәр булса, йөгенеп булмас, түбә тайгак булса, чыгып булмас ○ 5909 -● 6898 -ТАЙГАКТА (1) ■ Тайгакта таяк та юлдаш ○ 6925 -ТАЙГАН (2) ■ Эштә ашыккан күп тая, күп тайган күп егыла ○ 6258 ● 10649 -ТАЙГАННАН (1) ■ Баткан тайганнан көлгән ○ 114 -ТАЙДАН (3) ■ Тумаган тайдан кысрак бия артык ○ 2834 ● 2861; 11783 -ТАЙКАЛЫ (1) ■ Тайкалы чакны яхшы ата-ана өендә торырга, тастарлы булгач авыр ○ 14449 -ТАЙЛАР (1) ■ Атлар су эчкәндә тайлар боз ялый ○ 2555 -ТАЙЛАРНЫ (1) ■ Бай булсын, абзары тулы тай булсын, ул тайларны симертсен, абзарларын -җимертсен ○ 7519 -ТАЙЛЫ (2) ■ Тайлы биядән күл курка ○ 2833 ● 13337 -ТАЙЛЫЙ (1) ■ Алга киткәндә алаша да тайлый ○ 2773 -ТАЙЛЫККАН (1) ■ Тай артыннан йөргән - тайлыккан ○ 2851 -ТАЙМАС (2) ■ Дагалы ат таймас ○ 2640 ● 10004 -ТАЙМАСЫН (1) ■ Аяк тайса да, баш таймасын ○ 10892 -ТАЙНЫ (2) ■ Тумаган тайны дагалау ○ 2873 ● 3257 -ТАЙНЫКЫ (1) ■ Акча байныкы, янчык тайныкы ○ 7658 -ТАЙНЫҢ (5) ■ Ат белән тибешкән тайның аягы сынар ○ 2487 ● 2860; 7436; 12197; 16142 -ТАЙПА (2) ■ Ир бала - тайпа тармагы, кыз бала - тайпа чәчәге ○ 14114 (2) -ТАЙСА (1) ■ Аяк тайса да, баш таймасын ○ 10892 -ТАЙТ (1) ■ "Һайт" дигәндә тайт итү ○ 11397 -ТАЙЧАНМАС (1) ■ Ялангач судан тайчанмас ○ 8825 -ТАК (4) ■ Әдәмгә кол булганчы, койрык так та эт бул ○ 5977 ● 7067; 12771; 14741 -ТАККА (1) ■ Талымсыз кунак такка калыр ○ 10171 -ТАККАН (6) ■ Ат, кешегә ярыйм дип, муенына камыт таккан ○ 2503 ● 2753; 4016; 7099; 8886; -ТАККАЧ ( | 1) ■ Арбага таккач, дегет чиләге дә хаҗга барган, ди ○ 7016:1 -ТАКМА (3) ■ Какма кеше капкасын - үз капкаңны кагарлар; такма кешегә исем - үзеңә исем -тагарлар ○ 8611 ● 9961; 10948 -ТАКМАК (2) ■ Сөйләсәң - такмак диләр, сөйләмәсәң - ахмак диләр ○ 15982 ● 16409 -ТАКМАКЧЫ (1) ■ Яшьлегеңдә мәзәкче булсаң, картлыгыңда такмакчы булырсың ○ 15119 -ТАКМЫЙ (1) ■ Яманның яла такмый көне юк ○ 12297 -ТАКМЫЙЛАР (4) ■ Энҗене эт муенына такмыйлар ○ 321 ● 2673; 2884; 7058 -ТАКСАЛАР (1) ■ Тилеләргә кыңгырау таксалар, җизнең бәясе алтынга чыгар иде ○ 11666 -ТАКСАҢ (1) ■ Дегет лагунын арбага таксаң хаҗга да бара ○ 7016 -ТАКСЫК (1) ■ Барда - каксык, юкта - таксык ○ 7558 -ТАКТА (9) ■ Такта тар булыр, бәясе бар булыр; кабык киң булыр, бәясе ким булыр ○ 1937 -● 1985; 4429; 7484; 8422; 9494; 9966 (2); 10802 -ТАК-ТАК (1) ■ Сөйләсәм "так-так" дисең, сөйләмәсәм "ахмак" дисең ○ 16295 -ТАКТАСЫ (5) ■ Путалак тактасы тулмый ○ 8374 ● 8379; 9978; 13949; 16350 -ТАКТАСЫЗ (1) ■ Балтасыз, тактасыз кура корып булмый ○ 1903 -ТАКЫЛ (1) ■ Эштә акыл да кирәк, такыл да кирәк ○ 6395 -ТАКЫЛДАВЫН (1) ■ Бака бакылдавын куймас, яман такылдавын куймас ○ 12104 -ТАКЫЛДАП (1) ■ Бака бакылдап туймас, телчән такылдап туймас ○ 15779 -ТАКЫЛДАШУМЫ (1) ■ Акыллашумы бу, такылдашумы? ○ 16264 -ТАКЫЛДЫКТА (1) ■ Иләктә су тормас, такылдыкта сүз тормас ○ 15865 -ТАКЫМЫ (1) ■ Атка менгән кешенең тай менеп такымы тулмас ○ 2549 -ТАКЫР (9) ■ Такыр юлдан йөргәннең эзе калмый ○ 6813 ● 7660; 8612; 8907; 10091; 10221; -11094; 11725; 14352 -такыр → тап-такыр -ТАКЫ-ТОКЫ (2) ■ Такы-токы, мәче боты ○ 3396 ● 9446 -ТАЛ (15) ■ Ком бар җирдә тал бар ○ 135 ● 492; 1732; 1736; 1744 (2); 1748-1750; 2349; 3874; -7068; 7093; 12896; 15886 -ТАЛА (1) ■ Җәйгә чыкса, бытбылдык күкәй сала, тартайның көчәнеп арты тала ○ 3915 -ТАЛАВЫННАН (1) ■ Черкинең талавыннан бигрәк безелдәве яман ○ 4824 -ТАЛАМА (1) ■ Этне үзең талама, эттән талат ○ 3710 -ТАЛАМЫЙ (1) ■ Эт иясен таламый ○ 3591 -ТАЛАН (1) ■ Ялан-ялан ни талан ○ 14998 -ТАЛАНТСЫЗНЫ (1) ■ Талантсызны күпме талкысаң да сүз чыкмас ○ 6501 -ТАЛАП (2) ■ Патша талап ала, хәерче теләнеп ала ○ 5868 ● 14926 -ТАЛАР (3) ■ Эт этне, җиңсә, җилкәсеннән талар ○ 3657 ● 12271; 14855 -ТАЛАТ (1) ■ Этне үзең талама, эттән талат ○ 3710 -ТАЛАТАЛАР (1) ■ Этне эт белән талаталар ○ 3709 -ТАЛАУ (7) ■ Ташка талау тими ○ 177 ● 2890; 3734; 14658; 15171; 15204; 16188 -ТАЛАУЛАГАН (1) ■ Талаулаган тайдан биз ○ 2861 -ТАЛАУЛЫ (1) ■ Талаулы ат - иясенә яу ○ 2684 -ТАЛАШ (2) ■ Талаш - майлы аш түгел ○ 16055 ● 16056 -ТАЛАША (1) ■ Эт күк талаша, мәче күк ялаша ○ 3794 -ТАЛАШКАН (2) ■ Ир-егетнең булганы - талашкан сүзен алганы ○ 13480 ● 15218 -ТАЛАШКАНГА (1) ■ Ике эт талашканга бер теләнче куанган ○ 5802 -ТАЛАШКАНДА (1) ■ Ике эт талашканда, өченче эт, син катышма ○ 3480 -ТАЛАШКАННЫ (1) ■ Талашканны тамырлык аша булса да урап уз ○ 16057 -ТАЛАШКАННЫҢ (1) ■ Бер көн талашканның кырык көн насыйбы киселә, ди ○ 15794 -ТАЛАШКАНЧЫ (1) ■ Дуңгыз белән талашканчы, тамырлык җирдән урап үткәнең хәерлерәк ○ 2878 -ТАЛАШЛЫ (1) ■ Талашлы табынга шайтан ияләшер ○ 9339 -ТАЛАШМА (1) ■ Бай белән даулашма, бүре белән талашма ○ 7152 -ТАЛАШСА (5) ■ Ике карга талашса, бер козгынга җим төшәр ○ 3942 ● 4190; 7426 (2); 14666 -ТАЛАШСАЛАР (1) ■ Дуслар талашсалар да ялашалар ○ 5381 -ТАЛАШСАҢ (1) ■ Талашсаң килешергә юл калдыр ○ 16058 -ТАЛАШТЫРА (1) ■ Байлык яраштыра, ярлылык талаштыра ○ 7252 -ТАЛАШТЫРЫР (1) ■ Барлык яраштырыр, юклык талаштырыр ○ 7568 -ТАЛАШЧЫ (2) ■ Авылда талашчы хатын булса, бүредән эт кирәкми ○ 13590 ● 13675 -ТАЛАШЧЫГА (1) ■ Тиргәшчегә тиңләшмә, талашчыга таңланма ○ 16076 -ТАЛАШЫР (9) ■ Авыл эте талашыр, бүре килсә ярашыр ○ 3433 ● 3632; 3634; 5134; 5770; 7317; -13838 (2); 14526 -ТАЛАШЫР-ТАЛАШЫР (1) ■ Эт талашыр-талашыр, иснәшер дә ярашыр ○ 3633 -ТАЛӘБЕҢ (1) ■ Таудай таләбең булганчы, түмгәктәй эшең булсын ○ 6123 -ТАЛӘП (1) ■ Таләп кирәк, таләптән элгәре әдәп кирәк ○ 11281 -ТАЛӘПТӘН (1) ■ Таләп кирәк, таләптән элгәре әдәп кирәк ○ 11281 -ТАЛГА (2) ■ Яңгыр явып яр тулмас, асыл кош талга кунмас ○ 1163 ● 7934 -ТАЛГАН (1) ■ Артта калган - чаба-чаба талган ○ 676 -ТАЛГАНЧЫ (1) ■ Яман атка менгәнче, җәяү йөре талганчы ○ 2705 -ТАЛДАН (1) ■ Алтмыш талдан бер кәрзин ○ 1885 -ТАЛДЫРА (1) ■ Сагыз яңак талдыра, чикләвек эш калдыра ○ 9322 -ТАЛДЫРГАН (1) ■ Карыйлыктан яман нәрсә юк - алтмышка килсә гакылдан талдырган; ярлылыктан яман нәрсә юк - эчке серен дошманга алдырган ○ 15071 -ТАЛДЫРМАС (1) ■ Читек аяк талдырмас, матур хәтер калдырмас ○ 10708 -ТАЛДЫРЫП (1) ■ Тал дуга талдырып җигүгә яхшы ○ 7068 -ТАЛИГЪ (1) ■ Бәхет булса, талигъ кирәкми; мәхәббәт булса, матурлык кирәкми ○ 14824 -ТАЛКАН (7) ■ Тауны талкан итү ○ 236 ● 494; 1844; 6721; 9723; 9725; 13506 -ТАЛКЫ (1) ■ Күпнең сүзе - тимер талкы ○ 5033 -ТАЛКЫМЫЙЧА (1) ■ Җитен талкымыйча йомшармас ○ 1573 -ТАЛКЫП (1) ■ Сүздән сүс талкып булмый ○ 16027 -ТАЛКЫСАҢ (2) ■ Талкышны күпме талкысаң да, талкыш булыр ○ 1562 ● 6501 -ТАЛКЫШ (2) ■ Талкышны күпме талкысаң да, талкыш булыр ○ 1562 ● 14209 -ТАЛКЫШНЫ (1) ■ Талкышны күпме талкысаң да, талкыш булыр ○ 1562 -ТАЛМА (1) ■ Талымсызга салма тия, талымлыга талма тия ○ 9692 -ТАЛМАС (2) ■ Кулалмашка кул талмас, эшләгәннән кул калмас ○ 6092 ● 6504 -ТАЛМЫЙ (1) ■ Май ашаганның йөрәге талмый ○ 9298 -ТАЛНЫ (1) ■ Талны чыбык чагында бөгәләр ○ 1751 -ТАЛПАН (1) ■ Талпан булып кадалу ○ 4848 -ТАЛПЫН (1) ■ Егет булсаң, балпандай талпын ○ 12845 -ТАЛПЫНГАН (1) ■ Талпынган кош очмый калмас ○ 3870 -ТАЛПЫНСА (1) ■ Казны канатыннан бәйләсәң, күпме талпынса да очалмас ○ 4250 -ТАЛПЫНУЫННАН (1) ■ Толпар - тарбануыннан, шоңкар талпынуыннан билгеле ○ 2799 -ТАЛСА (1) ■ Тырыш талмас, талса да аска калмас ○ 6504 -ТАЛ-ТИРӘГЕН (1) ■ Бы��былны алтын читлеккә япсаң да, үз тал-тирәген сагынып сайрар ○ 4093 -ТАЛЫЙ (7 | 1) ■ Корчаңгы атны чебен дә талый ○ 2665 ● 3613; 3628:1; 4033; 4248 (2); 4768; 4829 -ТАЛЫМ (2) ■ Тәмлегә талым кирәкми ○ 9360 ● 9722 -ТАЛЫМЛЫ (2) ■ Талымлы дуңгызны ашату кыен ○ 2902 ● 13036 -ТАЛЫМЛЫГА (2) ■ Талымлыга аш килешмәс ○ 9691 ● 9692 -ТАЛЫМЛЫЛЫК (1) ■ Талымлылык егеткә туйда гына килешә ○ 12906 -ТАЛЫМСАК (1) ■ Бәбиле хатын талымсак булыр ○ 14295 -ТАЛЫМСЫЗ (1) ■ Талымсыз кунак такка калыр ○ 10171 -ТАЛЫМСЫЗГА (3) ■ Талымсызга салма тия, талымлыга талма тия ○ 9692 ● 9693; 12763 -ТАЛЫМЫМ (1) ■ Тәмлегә талымым юк, тәмсезгә комагайлыгым юк ○ 9788 -ТАМА (1) ■ Байдан акмаса да тама ○ 7223 -ТАМАГЫ (15) ■ Елганың башы комлы булса, тамагы да комлы була ○ 378 ● 2576; 3063; 3281; -3726; 4337; 4477; 5741; 5956; 7018; 7468; 8848; 9705; 9998; 16415 -ТАМАГЫМ (3) ■ Кәҗә: "Бакча буеннан үтмәсәм, тамагым туймый", - дип әйтә, ди ○ 3022 -● 9694; 9757 -ТАМАГЫМНЫ (1) ■ Тамагымны сыйламыйм, җанымны кыйнамыйм ○ 9778 -ТАМАГЫН (1) ■ Мулланың тамагын туйдыра алмассың, байның эшен бетерә алмассың ○ 17051 -ТАМАГЫНА (3) ■ Һөнәр тамагына сорамый, кулга ябышып йөрми ○ 6413 ● 7588; 8504 -ТАМАГЫННАН (1) ■ Идел башыннан болгана, тамагыннан тона ○ 381 -ТАМАГЫҢ (1) ■ Туйга барсаң туеп бар, ач тамагың куеп бар ○ 13307 -ТАМАГЫҢА (2) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе -аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 9695 -ТАМАГЫҢНЫ (2) ■ Күзең авыртса - кулыңны тый, эчең авыртса - тамагыңны ○ 10438 ● 15233 -ТАМАК (37) ■ Алдан килгән урын өчен, соңыннан килгән тамак өчен ○ 756 ● 825; 1503; 2202; -4327; 5789; 6028; 6077; 6583; 6653; 8835; 9291; 9609; 9610; 9615; 9642; 9643; 9669; 9686; -9696-9704; 9711; 9779; 9787; 10057; 10296; 10426; 13420; 15687; 16997 -ТАМАККА (11) ■ Йон тамакка тормый, эчне пошыра ○ 2361 ● 7190; 8836; 8837; 9301; 9588; -9597; 9598; 9780; 9868; 13332 -ТАМАКНЫ (1) ■ Тамак тамакны көнли ○ 9701 -ТАМАКСАУ (1) ■ Тамаксау кешенең тамагы шешәр ○ 9705 -ТАМАКСАУНЫҢ (1) ■ Тамаксауның үлеме - тамактан, угрыныкы - таяктан ○ 9706 -ТАМАКТАН (5) ■ Ат аяктан тузмый, тамактан туза ○ 2481 ● 2807; 5857; 9340; 9706 -ТАМАН (5) ■ Ат булганчы тай таман ○ 2489 ● 8921; 9071; 14976; 15669 -ТАМАНДЫР (1) ■ Батман бирсәң - күп булыр, подаука бирсәң аз булыр, почык бирсәң тамандыр ○ 8032 -ТАМАР (10) ■ Балчы кулыннан бал тамар, савынчы кулыннан сөт тамар ○ 4724 (2) ● 6525 (2); -7225; 7227; 7561; 15469; 15572 (2) -ТАМА-ТАМА (3) ■ Тама-тама күл булыр, тузан-тузан тау булыр ○ 1128 ● 1129; 1131 -ТАМАША (3) ■ Тар җирдә тамаша булма, киң җирдә корыкчы булма ○ 694 ● 9695; 14023 -ТАМГА (4) ■ Ташка тамга салган ○ 240 ● 3441; 4315; 10487 -ТАМГАЛЫ (1) ■ Тамгалы мал югалмас ○ 2401 -ТАМГАН (2) ■ Тир тамган җир уңдырышлы була ○ 1451 ● 15469 -ТАМГАНЧЫ (1) ■ Аша карының туйганчы, эшлә тирең тамганчы ○ 6025 -ТАМЛАСА (2) ■ Тамчы-тамчы тамласа, каты таш та тишелә ○ 1133 ● 6725 -ТАММЫЙ (2) ■ Тама-тама күл булыр, таммый торса чүл булыр ○ 1129 ● 11034 -ТАМСА (3) ■ Тамчы тамса да, диңгезгә су файда ○ 1132 ● 7225; 14920 -ТАМЧЫ (11) ■ Бер тамчы су, диңгезгә төшсә, кипми ○ 349 ● 506; 512; 1130-1132; 1134; 8289; -9172; 9822; 16410 -ТАМЧЫГА (1) ■ Тамчыга таш чыдамас ○ 1135 -ТАМЧЫДА (1) ■ Тамчыда кояш чагыла ○ 1136 -ТАМЧЫДАН (10) ■ Бер тамчыдан диңгез артмас, бер тамчыдан кимемәс ○ 350 (2) ● 351; 410; -1120; 1124; 1137; 1138; 1152; 1167 -ТАМЧЫСЫЗ (1) ■ Тамчысыз диңгез булмый ○ 1139 -ТАМЧЫ-ТАМЧЫ (3) ■ Тамчы-тамчы тамласа, каты таш та тишелә ○ 1133 ● 6725; 7798 -ТАМЫЗЫП (1) ■ Телгә чичән телнең маен тамызып, сүзнең балын агызып сөйләр ○ 15569 -ТАМЫП (1) ■ Тамчы тамып таш тишә ○ 1134 -ТАМЫР (5) ■ Ташта тамыр юк, түрәдә бавыр юк ○ 5887 ● 9254; 13428; 13918; 14502 -ТАМЫРГА (2) ■ Унҗиде сәгать суккач, үләннең шифасы тамырга төшәр ○ 1319 ● 14497 -ТАМЫРДА (3) ■ Питрауга чаклы үләннең шифасы чәчәктә, питраудан соң - тамырда ○ 1299 -● 7653; 10743 -ТАМЫРЛЫ (1) ■ Ата-бабалы кеше - тамырлы имән ○ 14473 -ТАМЫРЛЫК (2) ■ Дуңгыз белән талашканчы, тамырлык җирдән урап үткәнең хәерлерәк -○ 2878 ● 16057 -ТАМЫРСЫЗ (4) ■ Сабырсызның эше тамырсыз ○ 11897 ● 13198; 14182; 15856 -ТАМЫРЫ (17) ■ Сырланның, үзен өзсәң дә, тамыры кала ○ 1303 ● 1646; 1651; 1698; 1699; 1701; -1756; 3928; 6628; 9781; 11324; 12577; 13235; 13818; 13862; 13863; 16573 -ТАМЫРЫН (1) ■ Бодай чәчсәң, башагын җый, шалкан чәчсәң, тамырын җый ○ 1543 -ТАМЫРЫНА (2) ■ Агачның тамырына балта чабып, яфрагы белән дус булма ○ 1669 ● 1990 -ТАМЫРЫННАН (2) ■ Бала - ананың йөрәк тамырыннан, атаның җилкә тамырыннан ○ 14434 (2) -ТАМЬЯНДА (1) ■ Яуга барсаң - Тамьянда киңәш тот, дауга барсаң - Сарайлыда киңәш тот ○ 5671 -ТАНА (10) ■ Карт сыер үзенең бервакыт тана булганын белмәс ○ 3170 ● 3276-3280; 3282; 3308; -14226; 16954 -ТАНАГА (1) ■ Ана балага баккан, бала танага баккан ○ 14268 -ТАНАЛЫНЫҢ (1) ■ Таналының тамагы тук ○ 3281 -ТАНАР (1) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күзен йомып ашар, имеш -○ 3358 -ТАНАСЫ (3) ■ Сыерны яхшы күрсәткән - артындагы танасы ○ 3215 ● 14302; 14368 -ТАНАУ (4) ■ Табан астындагын күргәнче танау астындагын күр ○ 10574 ● 10640; 10642; 12587 -ТАНАУЛЫ (1) ■ Акча - санаулы, акчалы - танаулы ○ 7686 -ТАНГАН (1) ■ Гөнаһын танган - янган ○ 12499 -ТАНМАГЫ (1) ■ Әйтмәкнең танмагы бар ○ 16230 -ТАНСЫК (16) ■ Качаган кәҗә бүрегә тансык ○ 3010 ● 4005; 4801; 5721; 6651; 7381; 7559; 7595; -7667; 8878; 9235 (2); 10020; 11567; 14046; 15892 -ТАНСЫККА (1) ■ Тансыкка тары боткасы ○ 9495 -ТАНУ (1) ■ Әйберне тану - файдасын табу ○ 630 -ТАНУЛЫ (1) ■ Карчыга очуыннан танулы ○ 4030 -ТАНЫ (5) ■ Атың барда җир таны, ашың барда ир таны ○ 2613 (2) ● 14335 (2); 15387 -ТАНЫГАН (8) ■ Танымаган бүре ашаганчы, таныган эт ашасын ○ 2203 ● 5121 (2); 5478; 12067; -12625; 15029 (2) -ТАНЫГАНЧЫ (1) ■ Меңнең төсен таныганчы берәүнең атын бел ○ 11244 -ТАНЫГЫ (2) ■ Ялганчының таныгы алда ○ 16168 ● 16879 -ТАНЫЙ (3) ■ Ат иясен таный ○ 2497 ● 7687; 7771 -ТАНЫЙЛАР (2) ■ Арысланны - тырнагыннан, куянны колагыннан таныйлар ○ 2055 ● 10702 -ТАНЫК (2) ■ Ике күзгә бер танык ○ 10474 ● 16867 -ТАНЫКСЫЗ (2) ■ Атасын сорасаң - таныксыз, анасын сорасаң - белексез ○ 14464 ● 16059 -ТАНЫЛА (2 | 2) ■ Батыр - гаскәрдә, акыл иясе җыенда таныла ○ 5550:5 ● 5550:6; 6018; 15495 -ТАНЫЛМАС (1) ■ Яшьлегендә яшьнәмәгән картлыгында кала алса да танылмас ○ 15114 -ТАНЫЛЫР (3) ■ Начар егет дауда танылыр, батыр егет яуда танылыр ○ 12901 (2) ● 13542 -ТАНЫМАГАН (5) ■ Танымаган бүре ашаганчы, таныган эт ашасын ○ 2203 ● 4706; 5478; 5805; -ТАНЫМАС (14) ■ Ат сөренми җир танымас ○ 2511 ● 3167; 3226; 4273; 4658; 5479 (2); 6866; -7439; 9653; 11477; 12237; 16490; 17075 -ТАНЫМАСАҢ (3) ■ Ат танымасаң, ала ат ал ○ 2512 ● 3181; 7945 -ТАНЫМЫЙ (4 | 1) ■ Эт симерсә иясен танымый ○ 3628:2 ● 5280 (2); 7695; 14933 -ТАНЫП (5) ■ Сыер алсаң танып ал, танымасаң таргылын ал ○ 3181 ● 6938; 12275; 13135; 14877 -ТАНЫР (9) ■ Илдә йөргән ил таныр, кырда йөргән җир таныр ○ 4967 (2) ● 5121 (2); 7386; 7749; -13428; 14278 (2) -ТАНЫРГА (1) ■ Сунарчыга эз кирәк, эз танырга күз кирәк ○ 2019 -ТАНЫРСЫҢ (1) ■ Башыңа бәла төшкәндә туганыңны танырсың ○ 14479 -ТАНЫСА (1) ■ Кеше үзен үзе таныса, акылы җитешкән булыр ○ 11999 -ТАНЫСАҢ (1) ■ Товарны танысаң, кыйбат бәя биреп ал ○ 7980 -ТАНЫТА (1) ■ Борыч орлыгы, вак булса да, үзен таныта белә ○ 9190 -ТАНЫТУ (1) ■ Җиде бабасын таныту ○ 14537 -ТАНЫШ (5) ■ Бер күргән - белеш, ике күргән - таныш, өченче күргән - кардәш ○ 5307 ● 5453; -14164 (2); 14678 -ТАНЫША (3) ■ Карак карак белән караңгыда таныша ○ 12506 ● 15762; 16204 -ТАНЫШКАН (1) ■ Тар җирдә танышкан киң җирдә күрешер ○ 5480 -ТАНЫШКАНГА (1) ■ Танышканга тел бирмәс, йөрешкәнгә юл бирмәс ○ 5523 -ТАНЫШМАС (2) ■ Эт ырлашмый танышмас ○ 3650 ● 5531 -ТАНЫШМЫЙ (1) ■ Кайгы белән танышмый торып шатлыкны танып булмый ○ 14877 -ТАНЫШСАҢ (1) ■ Аю белән танышсаң, мылтыгыңны калдырма ○ 2074 -ТАНЫШЫ (1) ■ Белеше кайда - йомышы шунда, танышы кайда - табышы шунда ○ 5303 -ТАНЫШЫН (1) ■ Танымас - танышын да танымас ○ 5479 -ТАНЫШЫР ( | 1) ■ Ат кешнәшеп табышыр, әдәм сорашып танышыр ○ 15762:1 -ТАҢ (16) ■ Таң атса, Чулпан калкыр ○ 65 ● 856; 925; 947; 1057; 4159; 4325; 4333; 5814; 6573; -6672; 8479; 9742; 10284 (2); 11282 -ТАҢГА (4) ■ Җидегән йолдызның койрыгы таңга сызылыр ○ 77 ● 6053; 6086; 12107 -ТАҢДА (4) ■ Бүген белән көн узмый, таңда белән ел узмый ○ 790 ● 791; 1035; 1036 -ТАҢДАГЫ (2) ■ Таңдагы тавыктан бүгенге йомырка артык ○ 4334 ● 9346 -ТАҢЛАГАН (1) ■ Таңлаган тазга калыр ○ 12764 -ТАҢЛАНМА (1) ■ Тиргәшчегә тиңләшмә, талашчыга таңланма ○ 16076 -ТАҢЛАР (1) ■ Аңлы аңлар, ахмак таңлар ○ 11531 -ТАҢЛЫЙ (1) ■ Бии белмәгән саз таңлый ○ 16351 -ТАҢНАН (1) ■ Таңнан торган эттән курык ○ 3525 -ТАҢНЫ (1) ■ Ярканат төнне көтә, сандугач таңны көтә ○ 2337 -ТАҢНЫҢ (2) ■ Таңның яманы - кичнең аманы ○ 948 ● 1028 -ТАҢЫ (3) ■ Баткан көннең аткан таңы бар ○ 763 ● 949; 1028 -ТАП (20 | 1) ■ Көтүдән калган бәрән бүрегә тап булыр ○ 3105 ● 5409; 5505; 6703; 6923, :1; 7002; -7452; 7688; 7870; 10145 (2); 10762; 11284; 12583; 13043; 13078; 14047; 14115; 14487; 16071 -ТАПКАН (46 | 2) ■ Күктән көткән, җирдән тапкан ○ 102 ● 145; 300; 2248; 2253; 2390; 3947; -4351 (2); 4729; 6354 (2); 6543; 6631; 6646 (2); 6720, :1, :2; 6920 (2); 7386; 7398; 7412; 7478; -7512; 9411; 9647; 9870; 12885; 12907; 13142; 13143; 13385 (2); 13789; 13980; 14067; 14099; -14251; 14343 (2); 14840; 14934; 14935 (2); 14962; 16851 -ТАПКАНДА (1) ■ Ярлы тапканда, бай сагынганда ○ 7473 -ТАПКАННЫ (1) ■ Мал тапканны мактама, тота белгәнне макта ○ 7387 -ТАПКАНЧЫ (4) ■ Ялгыз йөреп юл тапканчы, күп белән йөреп адаш ○ 5098 ● 7002; 7688; 11675 -ТАПКАНЫ (1) ■ Юлаучының тапканы юлда бетәр ○ 6845 -ТАПКАНЫҢ (1) ■ Такмак өйрәнеп кенә шигырь язганчы, барабан кагып ипи тапканың артык -○ 16409 -ТАПКАНЫҢА (1) ■ Тапканыңа куанма, җуйганыңа елама ○ 7417 -ТАПКАЧ (1 | 1) ■ Чиләгенә күрә капкач, сөенеп ал эзләп тапкач ○ 9978:2 ● 14054 -ТАПКЫР (14 | 1) ■ Алтмыш адым атлаганчы, алты тапкыр артыңа кара ○ 672 ● 5567; 6729; -8015 (2); 10382 (2); 11173; 11430 (2); 12466; 13257 (2); 15254; 16173:1 -ТАПМА (2 | 2) ■ Тиле белән тапма да, өләшмә дә ○ 11631 ● 11631:1, :2; 12165 -ТАПМАГАН (13) ■ Былтырны шүрәле дә эзләп тапмаган ○ 788 ● 2248; 2253; 6065; 6178; 6942; -7372; 7418; 7506; 8313; 9240; 13340; 14099 -ТАПМАГАННЫ (1) ■ Күзле көндез тапмаганны сукыр төнлә табар ○ 15234 -ТАПМАДЫМ (1) ■ Әтисен-әнисен тапмадым ○ 14468 -ТАПМАК (2) ■ Күңел тапмак бер калҗа, күңел калмак бер калҗа ○ 9295 ● 9366 -ТАПМАКТАН (1) ■ Арыслан сунар тапмактан гаҗиз калмас, карчыга чыпчык авызыннан җим -алмас ○ 2047 -ТАПМАС (20) ■ Бала кош очар, кунар агачын тапмас ○ 3825 ● 3833; 3839; 3866; 3874; 7625 (2); -8313; 10208 (2); 12258; 12780; 12902; 12913; 12958; 13515; 13563; 16162; 16267; 16449 -ТАПМАСА (1) ■ Эт, эш тапмаса, авызы белән чебен тотар ○ 3659 -ТАПМАСАҢ (2) ■ Үзең тырышып тапмасаң, ата малы - бер айлык ○ 7507 ● 14338 -ТАПМАССЫҢ (3) ■ Алла сакласын, бака чакмасын: бака чакса, имен тапмассың ○ 4550 ● 8445; -ТАПМЫЙ (7) ■ Арыслан ау тапмый кайтмас ○ 2034 ● 7187; 7323; 7819; 13162; 14566 (2) -ТАПМЫЙЛАР (1) ■ Сине бит тегеләр дә мактыйлар, куярга урын гына тапмыйлар ○ 12089 -ТАПМЫЙЧА (1) ■ Хатын бала тапмыйча, киленчәк аты китмәс ○ 13391 -ТАПСА (10) ■ Сарык игез бәрән тапса, үлән башы аеры үсә, имеш ○ 3108 ● 4748; 5797; 7190 (2); -7372; 11912; 12911 (2); 12913 -ТАПСАҢ (4 | 1) ■ Ат тапсаң, ияр табыла ○ 2513 ● 6113; 7709, :1; 16159 -ТАПСЫЗ (1) ■ Кояш та тапсыз булмый ○ 40 -ТАПТА (1) ■ Диңгезне макта, корыны тапта ○ 371 -ТАПТАГАН (1) ■ Сыер басу таптаган өчен чөйдәге бозау тиресен кыйнамыйлар ○ 3185 -ТАП-ТАКЫР (3) ■ Килгән юлың тап-такыр ○ 6895 ● 8969; 16947 -ТАПТАМЫЙ (1) ■ Сыер аягын бозау таптамый ○ 3183 -ТАПТАР (3) ■ Ат эзен колын таптар ○ 2526 ● 4092; 10220 -ТАПТАУ (1) ■ Яманны мактау белән, тимерне таптау белән ○ 12277 -ТАПТАУДА (1) ■ Үсәсе чәчәк таптауда да үсә ○ 1347 -ТАПТЫ (1) ■ Ни тапты - шуны капты ○ 7532 -ТАПТЫЙ (1) ■ Икесе дә бер багана төбен таптый ○ 8645 -ТАПТЫЙЛАР (1) ■ Тимерне тимергә салып таптыйлар ○ 305 -ТАПТЫМ (4) ■ Кактым-суктым кәҗәне, таптым үземә бәлане ○ 3069 ● 7838 (2); 9782 -ТАПТЫРА (5 | 2) ■ Юкны кирәк таптыра, актык атны саттыра ○ 7618 ● 7618:1, :2; 10107; 14788; -14910; 14941 -ТАПТЫРМАС (1) ■ Әҗәл хәйлә таптырмас ○ 15396 -ТАПТЫРЫР (5) ■ Юк кеше тәхеткә менсә, төнлә кояш таптырыр, ташка тары чәчтерер ○ 5963 -● 6642; 6930; 10108; 13786 -ТАПШЫР (1) ■ Ишәкне элек бәйлә, аннан аллага тапшыр ○ 16863 -ТАПШЫРА (1) ■ Көчсез эшен ахирәткә тапшыра ○ 16900 -ТАПШЫРГАН (2) ■ Күке күкәйне үзе салган, баласын каргага тапшырган ○ 4062 ● 16844 -ТАПШЫРСАҢ (2) ■ Аллага тапшырсаң, муллага да баш орырга туры килә ○ 16845 ● 16862 -ТАПЫЛДЫЙ (1) ■ Сөймәгән кешең ашамый - чапылдый, атламый - тапылдый ○ 12757 -ТАР (50 | 1) ■ Киң киңәшеп ертылыр, тар тартышып ертылыр ○ 590 ● 591; 592 (2); 615; 653; 694; -1854; 1937; 2100; 2637; 3129; 3282; 4125; 5480; 5649 (2); 6879; 6898; 7264; 7265; 7566; 7576; -7598; 7601; 8048; 8238; 8287; 8316; 8910; 9017; 9029; 9707; 9708; 9837; 9967; 10221; 11122; -11208; 11228; 11232; 11260; 11266; 12271; 12389, :1; 13016; 13750; 14504; 14747; 16738 -ТАРА (1 | 1) ■ Дусыңа барып чәч тара, дошманыңа барып тырнак кис ○ 5414 ● 5414:1 -ТАРАВЫН (1) ■ Чәч кенә булсын, таравын төрлечә итеп була ○ 10315 -ТАРАГЫ (1) ■ - Тазның ние бар? - Тимер тарагы бар ○ 15299 -ТАРАЕР (1) ■ Кием киссәң, киң кис - кисә-кисә тараер ○ 8688 -ТАРАЗЫГА (1) ■ Таразыга - җиңел, түләүгә - авыр ○ 7975 -ТАРАК (8 | 2) ■ Сатучыда тарак бар - алмасаң да карап кал ○ 7957 ● 7957:1; 10229:1; 14704; -15218; 15240; 15287; 15290; 15297; 16943 -ТАРАКАН (11) ■ Катыра торган таракан оятсыз була ○ 4781 ● 4807; 4837; 4845; 4849; 4850; -8384; 9436; 11382; 11865; 12648 -ТАРАКАНГА (2) ■ Балыкка - арык, тараканга - ярык ○ 4461 ● 8367 -ТАРАКАННАР (1) ■ Шапшак хатынны тараканнар сөяр ○ 13760 -ТАРАКАНЫ (1) ■ Ут чыгасы өйнең тараканы алдан күчә, имеш ○ 4809 -ТАРАЛГАН (1) ■ Таз таранганчы туй таралган ○ 15291 -ТАРАЛДЫ (1) ■ Карасаң - каралты, карамасаң - таралды ○ 8614 -ТАРАЛЫР (3) ■ Аяктан кергән авыру бөтен тәнгә таралыр ○ 10894 ● 14442; 15194 -ТАРАМЫШЫ (1) ■ Карт атның тарамышы кырык көн чәйнәргә җитә, ди ○ 2655 -ТАРАНГАН (1) ■ Сайлаган - сазга, таранган - тазга ○ 15242 -ТАРАНГАНЧЫ (1) ■ Таз таранганчы туй таралган ○ 15291 -ТАРАП (4) ■ Печән чабып җыелмый, тарап җыела ○ 1297 ● 10282; 10368; 13804 -ТАРАТ (1) ■ Акча тарат, белем җый ○ 16462 -ТАРАТА (3) ■ Яхшы ат ирнең данын тарата ○ 2715 ● 3087; 5736 -ТАРАТЫР (2) ■ Хәерсез ул ата нигезен таратыр ○ 14167 ● 15476 -ТАРАТЫРГА (1) ■ Мал җыярга - йөз ел, таратырга - ярты көн ○ 7390 -ТАРАЮ (1) ■ Борын яфраклары тараю ○ 10629 -ТАРАЯ (1) ■ Бала-чага арткач, сәке тактасы тарая ○ 13949 -ТАРБАНУЫННАН (1) ■ Толпар - тарбануыннан, шоңкар талпынуыннан билгеле ○ 2799 -ТАРГА (1) ■ Тарга тар дөнья, киңгә киң дөнья ○ 14747 -ТАРГЫЛ (1) ■ Тауда булыр таргыл таш, тарыкса күздән чыгар яшь, тар култыктан ук тисә, тартып алыр карендәш, карендәшең булмаса, далада калыр ялгыз баш ○ 14504 -ТАРГЫЛЫН (1) ■ Сыер алсаң танып ал, танымасаң таргылын ал ○ 3181 -ТАРКАЛГАН ( | 1) ■ Таркалган казны тупланган карга җим иткән ○ 4229:1 -ТАРКАЛМАС (2) ■ Киңәшле җыен таркалмас ○ 5016 ● 13270 -ТАРКАЛЫР (1) ■ Хуҗасыз өй таркалыр ○ 8299 -ТАРКАУ (1) ■ Ялкауның эше дә таркау ○ 6605 -ТАРЛАН (1) ■ Тарлан җирне саз йотмас ○ 1445 -ТАРЛАНДАГЫ (1) ■ Тарландагы тартай, кырдагы куян ○ 3894 -ТАРЛАУДА (1) ■ Тана бозау тарлауда, үгез бозау үләндә ○ 3276 -ТАРЛАУНЫҢ (1) ■ Аргамакның баласы аз утлар да күп юшар, атасы тарлауның дәмен татканга; -азамат ирнең баласы аз сөйләр дә күп тыңлар, атасы йортка киңәш иткәнгә ○ 14346 -ТАРЛЫГЫ (3) ■ Барның барлыгы тияр, юкның тарлыгы тияр ○ 7577 ● 12037 (2) -ТАРЛЫК (2) ■ Киңлектә тарлык юк ○ 593 ● 7572 -ТАРЛЫКТАН (2) ■ Ызгыш төбе урын тарлыктан түгел, күңел тарлыктан ○ 16132 (2) -ТАРМАГЫ (1) ■ Ир бала - тайпа тармагы, кыз бала - тайпа чәчәге ○ 14114 -ТАРМАДАН (1) ■ Тармадан тула басмыйлар ○ 1563 -ТАРМАККА (1) ■ Асылсаң асыл асыл тармакка, егылып төшәрсең йомшак түшәккә ○ 8399 -ТАРНЫҢ (1) ■ Күңеле тарның өе тар ○ 11228 -ТАРСЫНМЫЙ (1) ■ Эт дуңгыз алдындагын ашарга да тарсынмый ○ 3586 -ТАРСЫНСА (1) ■ Хуҗасы тарсынса, кунагы тартыныр ○ 10176 -ТАРТ (7) ■ Карт алаша - тарт алаша ○ 2775 ● 3039; 3053; 4219; 5541; 9847; 11415 -ТАРТА (23 | 2) ■ Диңгез чырылдакны тарта ○ 364 ● 568; 745 (2); 1899:1; 2516; 2952 (2); 4992:1; -7201; 8112; 9341; 10747; 10955; 12655 (2); 14481 (2); 14506; 14515; 14529; 14532; 15442; -16011; 16764 -ТАРТАДЫР (2) ■ Ит яманы картадыр, зат затына тартадыр ○ 9243 ● 14485 -ТАРТАЙ (3) ■ Тарландагы тартай, кырдагы куян ○ 3894 ● 3908; 4126 -ТАРТАЙНЫҢ (1) ■ Җәйгә чыкса, бытбылдык кү��әй сала, тартайның көчәнеп арты тала ○ 3915 -ТАРТАЛМАГАНГА (1) ■ Ат тарталмаганга арба гаепле булмый ○ 2514 -ТАРТАЛМЫЙ (1) ■ Егет фартавый, атлар тарталмый ○ 12927 -ТАРТАМ (2) ■ Мин тартам табакка, ул китә тагаракка ○ 10037 ● 13110 -ТАРТАМЫН (1) ■ Көнем өчен көл тартамын ○ 1048 -ТАРТАР (4) ■ Бер елны бүдәнә симерсә, икенче елны тартар симерә ○ 768 ● 3959; 4127; 4128 -ТАР-ТАР (1) ■ Карга "кар-кар" дигәндә, тартар да "тар-тар" ди ○ 3959 -ТАРТАРГА (1) ■ Бер тартарга дөнья тар ○ 4125 -ТАРТАРНЫҢ (1) ■ Тартарның теле башына җитәр ○ 4129 -ТАРТАСЫҢ (1) ■ Сөбханалланы әйтәсең, ник печәнне тартасың ○ 16952 -ТАРТКАН (5) ■ Тарткан атка йөкне күбрәк төйиләр ○ 2685 ● 8843; 9810; 14502; 14601 -ТАРТКАННЫ ( | 1) ■ Ир какканны ил кага, ир тартканны ил тарта ○ 4992:1 -ТАРТКАНЫ (1) ■ Аргамакның билгесе - эчен эчкә тартканы ○ 2786 -ТАРТКАНЫНА (1) ■ Брат братның тегермән тартканына не рад ○ 14564 -ТАРТКАЧ (1) ■ Уң колакны сул яктан тарткач яхшырак ○ 10459 -ТАРТМА (1) ■ Көлне үз күмәчең өстенә тартма ○ 8473 -ТАРТМАК (1) ■ Әт-тәмәке - трава, аны тартмак - рава ○ 9863 -ТАРТМАС (1) ■ Алаша да әйтә ди: "Алтмыш ирне тартыр идем, алты хатынны тартмас идем", -- дип ○ 2771 -ТАРТМАСА (6) ■ Ат тартмаса, арба бармас ○ 2515 ● 5126; 10747; 10758; 14515; 14532 -ТАРТМАСЛЫК (2) ■ Ат тартмаслык оят, үгез тартмаслык гаеп ○ 11359 (2) -ТАРТМЫЙ (4) ■ Ташыган су белән тегермән тартмый ○ 464 ● 1443; 2516; 9869 -ТАРТСАҢ (16) ■ Кыштан баш тартсаң, ач калырсың ○ 881 ● 2440; 3716; 6559; 7094 (2); 7338; -8967 (2); 9847; 10997 (2); 11971; 14827; 16379 (2) -ТАРТСЫН (1) ■ Сезгә бит: ходай тегермән тартсын, әдәм йокларга ятсын, иртәгә кояш чыксын -○ 16888 -ТАРТ-ТАРТ (1) ■ Тартар гомере "тарт-тарт!" дип үтәр ○ 4127 -тарттык → төрттек-тарттык -ТАРТТЫМ (1) ■ Әйтүен әйттем, аннан телем тарттым ○ 15715 -ТАРТТЫРА (2) ■ Тел - тегермән: тарттыра бирә ○ 15556 ● 15684 -ТАРТТЫРГАНДА (1) ■ Ярма тарттырганда җырлый, ут сүнгәч бии ○ 16457 -ТАРТУЧЫ (2) ■ Тәмәке белән бергә тартучы да яна ○ 9845 ● 9846 -ТАРТЫЛСА (1) ■ Ике кеше тартылса, бер кешелек урын булыр ○ 4907 -ТАРТЫЛУ (1) ■ Җәя соң чиккәчә тартылу ○ 5713 -ТАРТЫЛЫР (1) ■ Ике кеше сүзгә килсә, исле кеше читкә тартылыр ○ 15862 -ТАРТЫМ (1) ■ Картым - убырга тартым ○ 13587 -ТАРТЫНАСЫҢ (1) ■ Өләшкәндә тартынасың, бүлешкәндә ярсынасың ○ 8205 -ТАРТЫНЫР (1) ■ Хуҗасы тарсынса, кунагы тартыныр ○ 10176 -ТАРТЫП (13 | 2) ■ Батканда балта бирмәкче иде, тартып чыгаргач, сабын да кызгана ○ 1933:1 -● 4631; 7946; 8222; 8756; 12149; 14416 (2); 14504; 14758; 15451; 15533; 15661; 16447; 16837:1 -ТАРТЫР (18) ■ Күккә менсәң - аягыңнан тартыр, җиргә керсәң - колагыңнан тартыр ○ 101 (2) -● 431; 1099; 2449; 2771; 4421; 5126 (2); 5443 (2); 6559; 9743; 10758; 11878; 12195; 12598; 16589 -ТАРТЫРГА (1) ■ Ашарга карт алаша, тартырга - тай ○ 2774 -ТАРТЫРСЫҢ (1) ■ Аша, кода, картасыннан, картасыннан, үзең чыгып тартырсың тәртәсеннән -○ 14587 -ТАРТЫШКАК (1) ■ Арык кәҗә тартышкак ○ 3004 -ТАРТЫШКАН (2) ■ Кәҗә бүре белән тартышкан: мөгезе белән тоягы калган ○ 3026 ● 9100 -ТАРТЫШЫ (1) ■ Агай-эненең тартышы - туй бүләге ертышы ○ 14551 -ТАРТЫШЫП (1) ■ Киң киңәшеп ертылыр, тар тартышып ертылыр ○ 590 -ТАРХАНДА (3) ■ Ат яхшысы - арканда, начарлары - тарханда ○ 2537 ● 2631; 13449 -ТАРЧЫЛЫК (1) ■ Тарчылык булмыйча, киңчелек булмый ○ 616 -ТАРЫ (16 | 1) ■ Арыш уңса ун булып, тары уңар мең булып ○ 1528 ● 1564-1566; 1568; 1583; -4138; 4299; 4324, :1; 4325; 5963; 9495; 12786; 14039; 15165; 16073 -ТАРЫГА (1) ■ Торна күзе тарыга төшкән ○ 4134 -ТАРЫГЫР (2) ■ Читтә йөргән тарыгыр, туган илен сагыныр ○ 5091 ● 8291 -ТАРЫДАН (3 | 1) ■ Тәңре көне тарыдан да күп ○ 952 ● 1538, :1; 16869 -ТАРЫКМЫЙ (2) ■ Киңәшсез эш тарыкмый ○ 6087 ● 14502 -ТАРЫКСА (1) ■ Тауда булыр таргыл таш, тарыкса күздән чыгар яшь, тар култыктан ук тисә, -тартып алыр карендәш, карендәшең булмаса, далада калыр ялгыз баш ○ 14504 -ТАРЫМА (4) ■ Эшкә тарыма, тарысаң арыма ○ 6198 ● 11662; 12249; 13693 -ТАРЫМАЙ (1) ■ Сарымай - күп кешегә тарымай, ак май - кунаклардан артмай ○ 9326 -ТАРЫМАС ( | 1) ■ Азыклы ат арымас, күп кешегә тарымас ○ 2451:2 -ТАРЫМЫЙ (1) ■ Ашаган ат арымый, күп кешегә тарымый ○ 2622 -ТАРЫНЫ (1) ■ Чәчелгән тарыны чүпләү читен ○ 1570 -ТАРЫР (1) ■ Зурлар сүзен тыңламаган зур бәлагә тарыр ○ 15860 -ТАРЫРСЫҢ (1) ■ Аз эшне авырсынсаң, күп эшкә тарырсың ○ 6443 -ТАРЫСАҢ (4) ■ Эшкә тарыма, тарысаң арыма ○ 6198 ● 11662; 12249; 13693 -ТАРЫСЫ (1) ■ Кемнең тарысы - шуның тавыгы ○ 1549 -ТАСМА (2) ■ Йомры телеңне яссы итәрсең, яссы телеңне тасма итәрсең ○ 15488 ● 15517 -ТАСМАЛАП (1) ■ Йомры телен йомаклап, ясмак телен тасмалап сөйләү ○ 15665 -ТАСТАРЛЫ (3) ■ Хәстәрле кыз тастарлы ○ 13042 ● 13856; 14449 -ТАСЫЛ (1) ■ Һәр эшкә тасыл кирәк ○ 6403 -ТАСЫЛЫН (1) ■ Тасылын белгән таш сыккан ○ 6374 -ТАТАР (1) ■ Их, татар мунчасы, пары кызу булсачы ○ 8647 -ТАТАРЧАГА (1) ■ Татарчага - таман, русчага - яман ○ 15669 -ТАТАРЧАНЫ (1) ■ Русчаны белмим, татарчаны аңламыйм ○ 15667 -ТАТКАНГА (1) ■ Аргамакның баласы аз утлар да күп юшар, атасы тарлауның дәмен татканга; -азамат ирнең баласы аз сөйләр дә күп тыңлар, атасы йортка киңәш иткәнгә ○ 14346 -ТАТЛЫ (64 | 7) ■ Керән тормадан татлы булмас ○ 1606 ● 4095 (2); 4900; 6148; 6636 (3); 7547; -7548; 9114; 9151; 9159; 9161, :1, :2, :3, :4; 9342-9344; 9349; 9355; 9783; 9874; 12323 (2); -12441 (2); 12633; 12753; 12794; 12802; 13420; 14013 (2), :1 (2), :2; 14069 (2); 14177; 14179; -14180; 14548; 15201 (2); 15464; 15478; 15487; 15518-15523; 15674; 15695; 15767; 15975; -16044; 16054; 16060-16064; 16124; 16185; 16508; 16573 -ТАТЛЫДАН (2) ■ Татлыдан татлы да тел, ачыдан ачы да тел ○ 15523 ● 16064 -ТАТЛЫЛАНМАС (1) ■ Сарымсак хаҗга барып кайтса да татлыланмас ○ 1613 -ТАТЛЫНЫ (3) ■ Ачыны сөймәгән татлыны ашамас ○ 9120 ● 9121; 9343 -ТАТЛЫНЫҢ (2) ■ Теле татлының башы хәтәрдән имин ○ 15587 ● 15588 -ТАТЛЫРАК (2) ■ Үз икмәгең кеше калачыннан татлырак ○ 9405 ● 12752 -ТАТЛЫСЫ (2) ■ Суганның татлысы юк ○ 1619 ● 15553 -ТАТСЫЗНЫҢ (1) ■ Татсызның теле мең колач ○ 15524 -ТАТСЫЗЫ (1) ■ Тел татлысы иясенә бал ашатыр, татсызы таяк ашатыр ○ 15553 -ТАТУ (10) ■ Ерак кардәштән тату күрше яхшы ○ 5171 ● 5181; 5205; 9344; 13202; 13203; 14503; -14543 (2); 14936 -ТАТУЛЫГЫ (2) ■ Кош - канаты белән, семья татулыгы белән көчле ○ 13180 ● 14513 -ТАТУЛЫК (1) ■ Матурлык туйда кирәк, татулык көн дә кирәк ○ 10691 -ТАТУЛЫККА (1) ■ Бу дөньялар үтәр-китәр, татулыкка ни җитәр ○ 5561 -ТАТУЛЫКТА (1) ■ Татулыкта бәрәкәт ○ 5629 -ТАТЫ (5) ■ Акның аты бар, караның таты бар ○ 558 ● 14695 (4) -ТАТЫГАН (2) ■ Ачы белән төчене татыган белер, ерак белән якынны йөргән белер ○ 9116 ● 14766 -ТАТЫЛДЫККА (1) ■ Татылдыкка тышау юк ○ 16065 -ТАТЫЛМЫЙ (1) ■ Арзанлы итнең тозлыгы татылмый ○ 9106 -ТАТЫМ (1) ■ Бала - бал татым ○ 13922 -ТАТЫМА (1) ■ Кеше ашының тозын татыма ○ 9274 -ТАТЫМАГАН (1) ■ Ачыны татымаган татлыны ашамас, начарны күрмәгән яхшының кадерен -белмәс ○ 9121 -ТАТЫМАС (2) ■ Арзанның шурпасы татымас ○ 7863 ● 7951 -ТАТЫМЫЙМЫН (1) ■ Ат басмыймын дигән җирне өч басар, ир татымыймын дигән тозны өч -татыр ○ 13446 -ТАТЫР (7) ■ Татыр, татырда мал ятыр ○ 150 ● 4437 (2); 10233; 13446; 15041 (2) -ТАТЫРДА (1) ■ Татыр, татырда мал ятыр ○ 150 -ТАУ (75 | 3) ■ Күренгән тау ерак булмас ○ 141 ● 151; 152; 153 (2); 154-157; 158 (2); 159-161; -163; 187; 194; 212 (2), :1, :2, :3; 223; 228; 233; 234; 283; 363; 528; 1128; 1858; 2042; 2939 (2); -3136 (2); 3137; 3141; 3143; 3635; 4291; 4798; 4890; 5049-5052; 5982; 6125; 6509; 6735; 6814; -6844; 7069; 7226; 7416; 7419; 7625; 7689; 9345; 10308; 10642; 10786; 11192; 11214; 11292; -11564; 11657; 11860; 11935; 12434; 12855; 13543; 14568; 15521; 15596; 15940; 16066 -ТАУГА (26) ■ Бер тауга кара, бер ташка кара ○ 116 ● 121; 160-166; 193; 235; 2256; 2517; 3147; -4315; 4322; 5051; 5052; 5715; 6285; 7069; 7266; 7343; 14568; 14781; 14839 -ТАУДА (7) ■ Ышанган тауда киек юк ○ 197 ● 2234; 3038; 5536; 5563; 14048; 14504 -ТАУДАГЫ ( | 1) ■ Таудагы таш чокырга кадәре тәгәри ○ 168:1 -ТАУДАЙ (2) ■ Урал таудай тау булмас, Урал аша су булмас ○ 194 ● 6123 -ТАУДАН (10) ■ Ашусыз булса - таудан биз, үткелсез булса - судан биз ○ 111 ● 167; 168; 5811; -6624; 6735; 7266; 7374; 12373; 14409 -ТАУДА-ТАШТА (1) ■ Ата-ана күңеле бала-чагада, бала-чага күңеле тауда-ташта ○ 14397 -ТАУЛАР (3) ■ Ачык йөз - ишекләр ачкычы, биек таулар баскычы ○ 10654 ● 11114; 12683 -ТАУЛЫ (1) ■ Таулы җирдә бүре бар ○ 2204 -ТАУНЫ (10) ■ Тау менмәгән тауны белмәс, тау янында тауны күрмәс ○ 158 (2) ● 169; 236; 2013; -3414; 3635; 6810; 13506; 13511 -ТАУНЫҢ (6 | 1) ■ Биек тауның башы - якын, төбе ерак күренә ○ 117 ● 118; 119; 2256; 5762; -10308:1; 13037 -ТАУНЫ-ТАШНЫ (1) ■ Тауны-ташны җил бозар, әдәм затны сүз бозар ○ 16068 -ТАУСЫЗ-КЫЯСЫЗ (1) ■ Бөркет булмый таусыз-кыясыз, әдәм булмый йортсыз-семьясыз -○ 13149 -ТАУ-ТАШ (1) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 -ТАУ-ТАШНЫ (1) ■ Тау-ташны су бозар, ил арасын сүз бозар ○ 16067 -ТАУШАЛДЫРСАҢ (1) ■ Акны күп таушалдырсаң, карага әйләнер ○ 557 -ТАХИЛГӘ (1) ■ Тахилгә генә тавык та эчкән, ди ○ 9844 -ТАЧ (1) ■ Ике кеше пешергән аш я тозсыз, я тач тоз була ○ 9205 -ТАЧКА (2) ■ Ипиең тачка булса, бер көн ашарсың; хатының тачка булса, нишләрсең ○ 13645 (2) -ТАШ (155 | 3) ■ Күләгәдә таш та мүкләнә ○ 64 ● 109; 110; 122 (2); 126; 130; 132; 133; 147; 155; -162; 167; 168, :1, :2; 170-175; 180; 184; 198; 203; 205-207; 212; 224; 230; 231; 237; 238; 239 (2); -254; 266; 283; 325; 363; 402; 424; 434; 629; 905; 1130; 1133-1135; 1255; 1374; 1517; 1659; 1835; -1836; 1846; 1915; 1968; 2269; 2436; 2464; 3414; 3546; 3621 (2); 3769; 3901; 3945; 3953; 4008; -4617; 4680; 4746; 4917; 5291; 5351; 5388; 5759; 5842; 5846; 6354; 6374; 6522; 6725; 6936; 7071; -7419; 7690 (2); 7691; 7877; 8310; 8516; 8664; 8812; 9126; 9138; 9203; 9345; 9448; 9598; 9606; -9780; 9804; 9894; 9986; 10239; 10258; 10290; 10308, :1; 10309; 10354; 10462; 10581; 11009; -11041; 11132; 11286; 11287; 11373; 11422; 11504; 11623; 11635; 11676; 11689; 11772; 12002; -12232; 12359; 13037; 13183; 13371; 13768; 14084; 14504; 14796; 14804; 14935; 15294; 15334; -15494; 15525; 15554 (2); 15632; 15886; 15894; 16085; 16100; 16157; 16175; 16309; 16633; 17086 -таш → тау-таш -ТАША (1) ■ Су да бер тулгач таша ○ 427 -ТАШАЯК (1) ■ Ташаяк мунчаласын үзең сүт ○ 1938 -ТАШБАКА (5) ■ Ташбака акрын бара, шулай булса да бара ○ 4681 ● 4682-4684; 12263 -ТАШБАШ (1) ■ Ташлы суда ташбаш булыр ○ 4512 -ТАШБАШНЫҢ (1) ■ Ташбашның томшыгы ташта ○ 4511 -ТАШКА (36 | 2) ■ Бер тауга кара, бер ташка кара ○ 116 ● 140; 173; 176-179; 181; 190; 192; 199; -224; 240; 631; 798; 4456; 5604; 5963; 6213; 6510; 6516; 7248; 8630; 9986; 10258; 11127; 12459; -12579; 14215, :1, :2; 14796; 15107; 15944; 16069; 16073; 16472; 16612 -ТАШКАЛАК (1) ■ Тар казан - ташкалак ○ 9967 -ТАШКАН (1) ■ Ташкан түгелер, шашкан көенер ○ 11929 -ТАШКАНДА (1) ■ Су ташканда балык тәкәббер була ○ 4505 -ТАШКЫН (1) ■ Ташкын булсаң - басыл, шашкын булсаң - асыл ○ 11930 -ТАШКЫННЫҢ (1) ■ Ташкынның комы калыр, кайгының моңы калыр ○ 14948 -ТАШКЫНЫ (1) ■ Ташкыны кайтса да, юшкыны калыр ○ 461 -ТАШЛА (4 | 1) ■ Ат югалтсаң, йөгәнең ташла ○ 2529 ● 2621, :1; 9168; 12290 -ТАШЛАГАН (8 | 2) ■ Көтү ташлаган малны бүре алыр ○ 2374 ● 4540; 5022 (2); 6949; 9036, :1, -:2; 11024; 11757 -ТАШЛАДЫ (1) ■ Нинди җилләр ташлады? ○ 1223 -ТАШЛАМА (14 | 1) ■ Яңа булды дип, искене ташлама ○ 625 ● 970; 1974:2; 3545; 3569; 5505; -6238; 6761; 7066; 9048; 9063; 9394 (2); 9644; 14433 -ТАШЛАМАС (5) ■ Бүре дә юлдашына касд кылмас, яхшы вә яман булса да, ялгыз ташламас -○ 2144 ● 2759; 2768; 13476; 17059 -ТАШЛАМЫЙ (2) ■ Агач үз ихтыяры белән урманын ташламый ○ 1658 ● 14490 -ТАШЛАНА (1) ■ Бәйле арысланга куян да ташлана ○ 2061 -ТАШЛАНМАС (1) ■ Башланган гадәт ташланмас, яңадан гадәт башланмас ○ 11100 -ТАШЛАНЫП (1) ■ Бер ачудан коега ташланып була, аннан җиде кат ачу белән дә чыгып булмый ○ 12462 -ТАШЛАНЫР (2) ■ Ач бүре арысланга ташланыр ○ 2121 ● 4725 -ТАШЛАП (7 | 1) ■ Бүредән бүрек ташлап котылмыйлар ○ 2176 ● 2249; 2621:2; 4132; 4218; 8209; -12176; 13732 -ТАШЛАР (2) ■ Бозлавыкта бозау ташлар, җәйләүдә җилен башлар ○ 3246 ● 4410 -ТАШЛАСАҢ (4) ■ Алмазны балчык арасына ташласаң да, алмаз булыр ○ 257 ● 9435; 9478; 12371 -ТАШЛАУ (3) ■ Коега таш ташлау җиңел, алуы авыр ○ 402 ● 1632; 12636 -ТАШЛЫ (1) ■ Ташлы суда ташбаш булыр ○ 4512 -ТАШЛЫЙ (4) ■ Тегермән ташы яларга өйрәнгән эт шул гадәтен ташлый алмас ○ 3526 ● 7242; -7712; 13730 -ТАШЛЫЙЛАР (3) ■ Корт баскан черек ботакны кисеп ташлыйлар ○ 1692 ● 4769; 8408 -ТАШЛЫЙСЫ (2) ■ Ташны ташлыйсы җиңел, күтәрәсе авыр ○ 182 ● 10630 -ТАШЛЫК (2) ■ Ташлык җиргә тары чәч ○ 1566 ● 6731 -ТАШНЫ (15) ■ Кара ташны юсаң да агармый ○ 123 ● 147; 180-182; 248; 631; 798; 7343; 9203; -12362; 15525; 15555; 15772; 16066 -ташны → тауны-ташны, тау-ташны -ТАШНЫҢ (3) ■ Кирәк ташның авыры юк ○ 134 ● 3769; 7931 -ТАШПУЛАТЫМ (1) ■ Ташбака үз кабырчыгына карап: "Үз өем, үз ташпулатым!" - дигән -○ 4684 -ТАШСЫЗ (1) ■ Тешсез авыз - ташсыз тегермән ○ 10583 -ТАШТА (8) ■ Асыл ташта корт булмас, уч төбендә төк булмас ○ 267 ● 1584; 2234; 3923; 4511; -5887; 11494; 14048 -ташта → тауда-ташта -ТАШТАН (16) ■ Орсаң, таштан ут чыга ○ 148 ● 183; 241; 276; 5106; 6453; 7613; 7768; 8600; -10235; 10309; 12765; 13471; 14503; 14815; 15670 -ТАШТЫРА (1) ■ Төкереп дәрьяны таштыра алмассың ○ 10586 -ТАШУ (3) ■ Ташу барганда гөрләвек белән дә уйнама ○ 462 ● 11654; 16633 -ТАШУНЫҢ (1) ■ Кимнең ташуы бар, ташуның кайтуы бар ○ 587 -ТАШУЧАН (1) ■ Кече казан ташучан, кече кеше ачучан ○ 10763 -ТАШУЫ (2) ■ Кимнең ташуы бар, ташуның кайтуы бар ○ 587 ● 9997 -ТАШЫ (12) ■ Уралның бер ташы тимер, бер ташы алтын ○ 195 (2) ● 418; 1448; 1449; 3526; 5339; -9193; 11676; 12320; 13562 (2) -ТАШЫГАН (2 | 2) ■ Ташыган диңгез дә кайта ○ 463 ● 464; 1868:2 (2) -ТАШЫГАНДА (1) ■ Аш ташыганд�� чүмеч кыйммәт ○ 9875 -ТАШЫЙ (8) ■ Дөя авыр йөк ташый, үзе чәнечке ашый ○ 2913 ● 3563; 4054 (2); 4745 (2); 10027; -ТАШЫЙЛАР (1) ■ Ачулы кеше җилкәсендә су ташыйлар ○ 12445 -ТАШЫЛМЫЙ (1) ■ Урманга утын ташылмый, коега су салынмый ○ 1868 -ТАШЫМ (1) ■ Орыр сүзем күңелемдә, орыр ташым куенымда ○ 16288 -ТАШЫМЫЙ (1) ■ Идел ташымый ком утырмый ○ 387 -ТАШЫН (1) ■ Чәй тегермән ташын күтәрә ○ 9373 -ТАШЫНА (2) ■ Ташына ут капкан ○ 242 ● 1446 -ТАШЫННАН (1) ■ Тегермән ташыннан курыксаң, онсыз утыр ○ 1447 -ТАШЫҢ (2) ■ Туфракка ябышсаң, туфрагың алтын булсын; ташка ябышсаң, ташың көмеш булсын ○ 190 ● 10292 -ТАШЫП (1) ■ Иләк белән су ташып булмый ○ 9897 -ТАШЫР (3) ■ Аз йөкләгән күп ташыр ○ 544 ● 4340; 13828 -ТАШЫРГАМЫ (2) ■ Ишәкне туйга чакырганнар. Ул: "Утын ташыргамы, су ташыргамы?" дип сораган ○ 2982 (2) -ТАШЫСА (4) ■ Кечкенә елга ташыса кичү бирмәс ○ 395 ● 486; 505; 2969 -ТАШЫТУ (1) ■ Төпсез кисмәккә су ташыту ○ 10044 -ТАЮДАН (1) ■ Олы юлдан барган кеше таюдан котылыр ○ 6808 -ТАЯ (1) ■ Эштә ашыккан күп тая, күп тайган күп егыла ○ 6258 -ТАЯГЫ (16) ■ Шайтан таягы чүплек башында ○ 1332 ● 2003; 2979; 3684 (2); 5400; 6451; 6858; -8797; 11044; 11691; 14664; 16771; 16874; 16926; 17088 -ТАЯГЫН (7) ■ Тик торганга шайтан таягын тоттырган ○ 6130 ● 6873; 10977; 10988; 15261; -16809; 17022 -ТАЯГЫНА (2) ■ Шайтан таягына кырау тими ○ 1333 ● 3055 -ТАЯГЫҢ (2) ■ Эт белән дус булсаң, яныңда таягың булсын ○ 3568 ● 6849 -ТАЯГЫҢНЫ (2) ■ Эт белән дуслашсаң, таягыңны ташлама ○ 3569 ● 10273 -ТАЯК (55 | 2) ■ Тар җирдә тәгам ашаганчы, киң җирдә таяк ашаганың яхшы ○ 615 ● 750; 1939; -1940; 1991; 2695; 2930; 3044; 3341; 3380; 3430; 3528; 3544; 3561 (2); 4698; 4792; 5044; 5569; -5667; 6143; 6207; 6739; 6905; 6925; 6926; 6968; 7116; 9676; 9991; 10054; 10182; 10229, :2, -:3; 10954; 11000; 11287; 11456; 13407; 13994; 14043; 15013; 15359; 15511; 15531; 15553; -15814 (2); 15828 (2); 15988; 15993; 16009; 16344; 16664; 16709 -ТАЯККА (2) ■ Таякка таяк ялгап бирүче ○ 1991 ● 4767 -ТАЯКНЫ (2) ■ Хәлвәне хаким ашый, таякны ятим ашый ○ 9399 ● 16987 -ТАЯКНЫҢ (1) ■ Таякның кемгә төшәсен бел ○ 1941 -ТАЯКСЫЗ (3) ■ Этсез авылда мулла таяксыз йөрер ○ 3739 ● 3747; 17071 -ТАЯКСЫЗГА (1) ■ Таяксызга таяк бул кара төндә, маяксызга маяк бул олы юлда ○ 6926 -ТАЯКТА ( | 1) ■ Таякта тай көче бар ○ 1939:1 -ТАЯКТАН (4) ■ Ач эт таяктан курыкмас ○ 3458 ● 9706; 11439; 15869 -ТАЯН (7) ■ Аңа ышан - суга таян ○ 499 ● 4996; 5053; 11103; 12157; 16532; 16619 -ТАЯНА (5) ■ Ил - иргә, ир - илгә таяна ○ 4929 ● 4994; 7463; 14277; 15106 -ТАЯНГАН (2) ■ Илгә таянган Идел кичәр ○ 4962 ● 14333 -ТАЯНГАНЧЫ (1) ■ Начар кешегә таянганчы суга таян ○ 12157 -ТАЯНМА (12) ■ Атка ышанма, иделгә таянма ○ 2554 ● 4996; 5053; 5616; 7206; 9842; 11103; -12953; 13430; 13522; 16532; 16619 -ТАЯНСА (1) ■ Ир батырлыгына таянса, хатын матурлыгына таяныр ○ 13811 -ТАЯНЫЛМАС (1) ■ Һәр агачка таянылмас ○ 1716 -ТАЯНЫП (2) ■ Эт хуҗасына таянып өрер ○ 3648 ● 13366 -ТАЯНЫР (2) ■ Акыллы хезмәтенә таяныр, ахмак - өметенә ○ 11447 ● 13811 -ТАЯНЫЧ (3) ■ Болыт күләгәсенә таяныч юк ○ 1078 ● 11421; 14952 -ТАЯНЫЧЫҢ (1) ■ Алдыңда - ышанычың, артыңда таянычың булсын ○ 669 -ТАЯР (1) ■ Акча күрсә, фәрештә юлдан таяр ○ 7680 -ТАЯУ (1) ■ Ир бала - ата-анага таяу ○ 14112 -ТӘ (91 | 3) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк ○ 336 ● 866; -1588; 2145; 2194; 2488; 2948; 3002; 3075; 3162; 3249; 3453; 3462; 3470; 3471; 3520; 3641-3643; -3644, :1; 3744; 3766; 3779; 3808; 3816; 3937; 4048; 4069; 4304; 4375; 4385; 4536; 4803; 4864; -4891; 4894; 4998; 5896; 5989; 6118; 6308 (2); 6458; 6680; 6698; 7066; 7617; 8118, :2; 8204:2; -8491; 8672; 8747; 8927; 8974; 8991; 8998; 9141; 9169 (2); 9425; 9454; 9725; 9759 (2); 10101; -10366; 10918; 11581; 11981; 12121; 12354; 12368; 13010; 13290; 13416 (2); 13783; 13985; 14186; -14626; 14678 (2); 14836; 14894; 15151; 16207 (2); 16460; 16511; 16836; 16840; 16919 -ТӘБӘ (1) ■ Ана хакын уч төбендә тәбә куырып ашатсаң да кайтара алмассың ○ 14228 -ТӘБӘНӘК (5) ■ Тәбәнәк булса да, тавым бар ○ 244 ● 531; 1703; 10807; 10808 -ТӘБӘСЕ (2) ■ Табасына күрә тәбәсе, хезмәтенә күрә бәясе ○ 6122 ● 9964 -ТӘБЕГӘ (1) ■ Абыеңнан алда тәбегә басма ○ 14540 -ТӘБИКМӘККӘ (1) ■ Һәрбер эшкә җай кирәк, тәбикмәккә май кирәк ○ 6408 -ТӘВӘ (5) ■ Тәвә кошы, "оч" дисәң - "мин тәвә", "йөк тарт" дисәң, "мин кош" ди икән ○ 4219 (2) -● 11186; 11288; 13084 -ТӘВӘГӘ (2) ■ Тәвәгә менеп чокырга качма ○ 2928 ● 2929 -ТӘВӘДӘЙ (2) ■ Төймәдәйдән тәвәдәй бул ○ 2932 ● 8935 -ТӘВӘКӘЛЛӘ (1) ■ Эшне башлаганчы тәвәкәллә ○ 6237 -ТӘВӘККӘЛ (12) ■ Кырмыска тәвәккәл булыр ○ 4793 ● 11106; 11171; 11178; 11286-11290; -11298; 11299; 13483 -ТӘВӘККӘЛГӘ (1) ■ Тәвәккәлгә көн дә бер, төн дә бер ○ 11291 -ТӘВӘККӘЛДӘ (1) ■ Тәвәккәлдә тау көче бар ○ 11292 -ТӘВӘККӘЛЛЕК (2) ■ Батырның ярты һөнәре - тәвәккәллек ○ 11099 ● 11293 -ТӘВӘККӘЛСЕЗ (1) ■ Тәвәккәл тәвә еккан, тәвәккәлсез катып калган ○ 11288 -ТӘВӘНЕҢ (1) ■ Тәвәнең өлкәне күпердә таяк ашар ○ 2930 -ТӘВӘЧЕ (1) ■ Тәвәче белән күрше булсаң, капкаң биек булсын ○ 2931 -ТӘГАМ (4) ■ Тар җирдә тәгам ашаганчы, киң җирдә таяк ашаганың яхшы ○ 615 ● 9359; 9583; -ТӘГӘРӘГӘН (2 | 1) ■ Таудан тәгәрәгән таш чокырда гына тукталыр ○ 168 ● 168:2; 192 -ТӘГӘРӘМӘСКӘ (2) ■ Түшәктән тәгәрәмәскә түмгәк, җеннән курыкмаска иптәш ○ 8441 ● 16808 -ТӘГӘРӘМИ (1) ■ Имән чикләвеге алмагач төбенә тәгәрәми ○ 1730 -ТӘГӘРӘП (5) ■ Бүре баласын салсаң табакка, тәгәрәп төшә тагаракка ○ 2136 ● 2877; 2980; -2985; 9870 -ТӘГӘРӘР (1) ■ Бүре баласын бүреккә салсаң, башы тәгәрәр ○ 2131 -ТӘГӘРӘРСЕҢ (1) ■ Атласаң - тау кыясы аша үтәрсең, утырсаң - таудан тәгәрәрсең ○ 6735 -ТӘГӘРӘСӘ (2) ■ Алгы көпчәк кайдан тәгәрәсә, арты шуннан тәгәридер ○ 6981 ● 9871 -ТӘГӘРӘТСӘҢ ( | 1) ■ Чиләгенә күрә капкачы, тәгәрәтсәң дә түгелмәс ○ 9978:1 -тәгәре → мәгәр-тәгәре -ТӘГӘРИ (5 | 1) ■ Таудагы таш чокырга кадәре тәгәри ○ 168:1 ● 1659; 6285; 7005; 7013; 14839 -ТӘГӘРИДЕР (1) ■ Алгы көпчәк кайдан тәгәрәсә, арты шуннан тәгәридер ○ 6981 -ТӘГӘРИЛӘР (2) ■ Югарыга үрмәлиләр, түбәнгә тәгәриләр ○ 712 ● 11311 -ТӘГӘРМӘЧ (5) ■ Ал тәгәрмәч кайдан йөрсә, арт тәгәрмәч шуннан йөрер ○ 6979 (2) ● 7013; -7019; 7072 -ТӘГӘРМӘЧЕ (1) ■ Тәгәрмәче шәп әйләнә ○ 7115 -ТӘГӘРМӘЧКӘ (1) ■ Тәгәрмәчкә таяк тыгу ○ 7116 -ТӘГӘРМӘЧЛӘРЕ (1) ■ Тәгәрмәчләре суга баткан ○ 7117 -ТӘГЪЗЫЙМ (2) ■ Кияүгә - торса да тәгъзыйм, утырса да тәгъзыйм ○ 13422 (2) -ТӘДБИРЕН (1) ■ Тәдбирен кылалмаган тәкъдиргә сылтар ○ 14951 -ТӘҖРИБӘ (1) ■ Акыл төбе - тәҗрибә ○ 11416 -ТӘҖРИБӘЛЕСЕ (1) ■ Төлкенең тәҗрибәлесе капкынга ике аягы белән эләгер ○ 2316 -ТӘК (1) ■ "Әй ат, ат, ята мәче белән хатын тәк", - дип әйтте, ди, бер ир юлда барганда ○ 13908 -ТӘКАТЬЛЕГӘ (1) ■ Тәкатьлегә тау баш игән ○ 11935 -ТӘКАТЬСЕЗНЕҢ (1) ■ Тәкатьсезнең үлеме дә вакытсыз ○ 11936 -ТӘКӘ (22 | 1) ■ Тауны тәкә сөзеп җи��ерә алмый ○ 169 ● 2378; 2409; 3100; 3131; 3132; 3135; -3138-3140; 3141 (2); 3142-3144; 3150; 3311; 9717; 11442, :1; 12904; 13885; 16895 -ТӘКӘББЕР (2 | 1) ■ Су ташканда балык тәкәббер була ○ 4505 ● 12041; 16937:1 -ТӘКӘББЕРГӘ ( | 1) ■ Тәкәббергә тәкәббер сәдака ○ 16937:1 -ТӘКӘББЕРДӘН (1) ■ Тәкәббердән тәңре бизгән ○ 12042 -ТӘКӘББЕРЛЕК (4) ■ Тәкәбберлек артыннан оят килер ○ 12043 ● 12044-12046 -ТӘКӘГӘ (3) ■ Башбаштак тәкәгә болын тар ○ 3129 ● 3136; 3144 -ТӘКӘЛӘР (1) ■ Тәкәләр сөзешкәндә кәҗәләр ял итә ○ 3145 -ТӘКӘНЕ (2) ■ Бер корчаңгы кәҗә алты тәкәне сөзештерер ○ 3006 ● 3012 -ТӘКӘНЕҢ (2) ■ Тәкәнең мөгезен тәңрегә җиткәнен кем күргән? ○ 3146 ● 3147 -ТӘКӘСЕ (4) ■ Бер кәҗә тәкәсе мең сарыкны суйгакка кертер ○ 3130 ● 3133; 3137; 3149 -ТӘКӘСЕН (1) ■ Кәҗә тәкәсен беркем дә көтү башы иткәне юк - үзе алдан ○ 3134 -ТӘКБИР (2) ■ Салават, тәкбир әйтеп ишанны да алдап була ○ 16931 ● 16937 -ТӘКБИРГӘ (1) ■ Тәкбиргә тәкбир - сәдака ○ 16937 -ТӘКЕ (1) ■ Туеңа тәке төзәлер әле ○ 13335 -ТӘКЕЛДӘДЕҢ (1) ■ Таң алдындагы тургай күк тәкелдәдең ○ 4159 -ТӘКМӘЧ (1) ■ Халыкка ошаса, тәкмәч ат ○ 5079 -ТӘКЪДИР (2) ■ Кодача - коданыкы, тәкъдир - ходаныкы ○ 14632 ● 14968 -ТӘКЪДИРГӘ (2) ■ Тәдбирен кылалмаган тәкъдиргә сылтар ○ 14951 ● 14952 -ТӘКЪДИРЕННӘН (1) ■ Әдәм уңса - үзеннән, уңмаса - тәкъдиреннән күрер ○ 14969 -ТӘКЪЛИТ (1) ■ Яманны тәнкыйть ит, яхшыга тәкълит ит ○ 12278 -ТӘЛӘФКӘ (1) ■ Саранныкы - тәләфкә ○ 11917 -ТӘЛИНКӘ (1) ■ Әрле Мәликәгә коры тәлинкә ○ 11329 -ТӘМ (3) ■ Ярык карбызда тәм булмас ○ 1625 ● 9442; 12942 -ТӘМАМ (3) ■ Эшне акыл белән башла, зиһен белән тәмам ит ○ 6235 ● 9849; 15755 -ТӘМАМЛАДЫК ( | 1) ■ Ике гает, бер җомга, тәмамладык бер елга ○ 16918:1 -ТӘМАМЛАНМЫЙ (1) ■ Яманлык беркайчан да яхшылык белән тәмамланмый ○ 12260 -ТӘМАМЛАР (1) ■ Анасы сөйләгәнче кызы тәмамлар ○ 14310 -ТӘМАМЛАРГА (1) ■ Эшне башларга ашыкма, тәмамларга ашык ○ 6239 -ТӘМӘЙТКӘН (2) ■ Алма янында яткан бәрәңге алма тәмәйткән, бәрәңге янында яткан алма -бәрәңге тәмәйткән ○ 1792 (2) -ТӘМӘКЕ (6) ■ Аракы эчкән азыкка интеккән, тәмәке тарткан кәгазьгә интеккән ○ 9810 -● 9845-9849 -тәмәке → әт-тәмәке -ТӘМӘКЕДӘН (1) ■ Берәүләр кайгыдан саргая, берәүләр - тәмәкедән ○ 9824 -ТӘМГЫҢНЫ (1) ■ Тәмгыңны тәртә буе сузма ○ 11979 -ТӘМГЫСЫ (1) ■ Азгынның тәмгысы тәртә буе ○ 12413 -ТӘМЕ (5) ■ Питраудан соң сандугачның теле бетә, үләннең тәме бетә ○ 931 ● 6225; 9139; -9331; 12957 -ТӘМЕККӘ (1) ■ Туры ук тәмеккә тияр, кәкре җәя кулда калыр ○ 5635 -ТӘМЕН (5) ■ Балның тәмен аю да белә ○ 2097 ● 9357; 9877; 13392; 15150 -ТӘМЕНӘ (1) ■ Борыч, ачы булса да, ашның тәменә дару ○ 9189 -ТӘМЛӘНДЕРГӘН (1) ■ Ашны тәмләндергән - тоз, алысны юык иткән - кыз ○ 12943 -ТӘМЛЕ (39) ■ Суы чыксын, суы тәмле булсын! - "Энә белән казыдыңмы?" - дип сорамаслар -○ 460 ● 1621 (2); 1785; 1794; 1803 (2); 4721; 4733; 4988; 6138; 6189; 6226; 6583; 7304; 7736; -7947; 9097; 9115; 9132; 9163; 9273; 9310; 9337; 9380; 9381; 9412; 9530 (2); 9557; 9618; 9943; -10118; 14069; 15546; 15636; 16312; 16474 (2) -ТӘМЛЕГӘ (3) ■ Тәмлегә талым кирәкми ○ 9360 ● 9722; 9788 -ТӘМЛЕНЕ (4) ■ Тәмлене яратсаң, ачысын да ярат ○ 9361 ● 9648; 9669; 10426 -ТӘМЛЕРӘК (3) ■ Ач кешегә чәчәк исеннән чәлпәк исе тәмлерәк ○ 9544 ● 9902; 16077 -ТӘМЛЕСЕН (1) ■ Итнең иң тәмлесен тураучы ашар ○ 9248 -ТӘММӘТ (1) ■ Тәммәт тәмам, тәмәке - хәрам ○ 9849 -ТӘМСЕЗ (5) ■ Арык итнең шулпасы тәмсез була ○ 9109 ● 11693; 12453; 12763; 16334 -ТӘМСЕЗГӘ (1) ■ Тәмлегә талымым юк, тәмсезгә комагайлыгым юк ○ 9788 -ТӘМУГ (11) ■ Тамак барда тәмуг бар ○ 9696 ● 9698; 9833; 12732; 13764; 14260; 14325; 14611; -16727; 16902; 16906 -ТӘМУГКА (4) ■ Күршең аркылы оҗмахка кергәнче, туры тәмугка керүең артык ○ 5213 ● 9703; -16898; 16904 -ТӘМУГНЫ (1) ■ Тәмугны да яхшы нияттән корганнар, ди ○ 16905 -ТӘМУГТЫР (1) ■ Тамак түгел, тәмугтыр ○ 9704 -ТӘН (16) ■ Зәңгелә тән җимерә, дошманлык өй җимерә ○ 5422 ● 8788; 8816; 10243; 10800; -10816 (2); 11110; 11201; 11364; 15206; 15248; 15309; 16658-16660 -ТӘНГӘ (6) ■ Тәнгә тән саулыгыннан да яхшырак кием юк ○ 8816 ● 10851; 10894; 13647; 15194; -ТӘНДӘ (1) ■ Сәламәт тәндә сәламәт акыл ○ 15280 -ТӘНЕ (4) ■ Анасы типкән колынның тәне авыртмас ○ 2839 ● 5858; 10809; 15306 -ТӘНЕМ (1) ■ Кызарып тәнем күренгәнче аларып ямавы күренсен ○ 8869 -ТӘНЕНДӘ (1) ■ Тәнендә карга чукырлык та ите юк ○ 10855 -ТӘНЕҢ (2) ■ Җаның сау булса - авырумын димә, тәнең сау булса - ярлымын димә ○ 11352 -● 15308 -ТӘНЕҢӘ (1) ■ Үз күлмәгең үз тәнеңә якын ○ 8945 -ТӘНЕҢНӘН (1) ■ Авызыңнан артык сүзең чыкканчы тәнеңнән җаның чыксын ○ 15727 -ТӘНЕҢНЕ (1) ■ Тәнеңне бет ашый, малыңны эт ашый ○ 4851 -ТӘНКЫЙТЬ (1) ■ Яманны тәнкыйть ит, яхшыга тәкълит ит ○ 12278 -ТӘННЕ (1) ■ "Рәхмәт" дигән җылы сүз тәнне җылытмаса да, җанны җылыта ○ 15960 -ТӘННЕҢ (3) ■ Тере тәннең ямаулыгы үз өстендә ○ 10804 ● 14034; 16598 -ТӘҢКӘ (16) ■ Филнең башы - тере булса да, үле булса да - мең тәңкә ○ 3335 ● 5961; 6384 (2); -6750; 7803; 7805; 8037; 8958; 9067 (2); 12885; 13067; 14934; 16577 (2) -ТӘҢКӘГӘ (1) ■ Бер тәңкәгә бия булмас ○ 2819 -ТӘҢКӘДӘН (2) ■ Тиген килгән тәңкәдән тир чыгарган тиен артык ○ 7800 ● 7808 -ТӘҢКӘЛЕК (6) ■ Атың булсын мең тәңкәлек, чыбыркың булсын дүрт акчалык ○ 2614 -● 7030 (2); 7064; 14931 (2) -ТӘҢКӘНЕ (3) ■ Бер тиеннең бәясен белмәгән бер тәңкәне күрмәс ○ 7781 ● 7802; 7803 -ТӘҢКӘСЕННӘН (1) ■ Кешенең мең тәңкәсеннән үз бер тиенең яхшы ○ 7792 -ТӘҢРЕ (8) ■ Тәңре көне тарыдан да күп ○ 952 ● 5196; 7626; 12042; 16868-16871 -ТӘҢРЕГӘ (2) ■ Тәкәнең мөгезен тәңрегә җиткәнен кем күргән? ○ 3146 ● 16891 -ТӘҢРЕНЕҢ (1) ■ Мечкәй - тәңренең убыры ○ 16740 -ТӘПӘН (1) ■ Тәбәнәк кешегә бер тәпән чумар ○ 10808 -ТӘПӘНДӘЙ (1) ■ Байның эче тәпәндәй, җилкәсе тумардай ○ 7308 -ТӘПӘННЕ (1) ■ Мәхәббәт тәпәнне дә кочаклата ○ 12730 -ТӘПИ (2 | 1) ■ Асты - тәпи, өсте - тәти ○ 727 ● 727:1; 4143 -ТӘПИЕ (1) ■ Тавис, тәпие ямьсезлеген күргәч, койрыгы белән каплаган ○ 4123 -ТӘПИЕН (2) ■ Синнән игелек күргәнче, еланның тәпиен күрерсең ○ 4707 ● 7344 -ТӘРӘЗӘ (4) ■ Чебен дулап тәрәзә вата алмый ○ 4812 ● 8360; 8369; 12728 -ТӘРӘЗӘДӘН (6) ■ Ишек барда тәрәзәдән йөрмә ○ 8255 ● 8258; 8260; 11334; 12688; 14833 -ТӘРӘЗӘСЕ (2) ■ Балтачының балтасы китек, пыялачының тәрәзәсе ватык ○ 1905 ● 8363 -ТӘРӘЗӘСЕЗ (1) ■ Китапсыз өй - тәрәзәсез бүлмә ○ 16606 -ТӘРӘЗӘСЕНӘ (1) ■ Тәрәзәсенә карама, дәрәҗәсенә кара ○ 11294 -ТӘРӘЗӘСЕННӘН (1) ■ Ярлылык тырыш кешенең, тәрәзәсеннән караса да, ишегеннән керә -алмас ○ 6611 -ТӘРӘШЛЕСЕНӘ (1) ■ Актык тәрәшлесенә ябышкан ○ 8731 -ТӘРБИЯ (2) ■ Ата-анаңны тәрбия ит, үзең дә тәрбия күрерсең ○ 14405 (2) -ТӘРБИЯДӘ (1) ■ Баланы эт тә ярата, бия дә, хикмәт - тәрбиядә ○ 13985 -ТӘРБИЯЛӘСӘҢ (1) ■ Бүре баласын ничек тәрбияләсәң дә, куй булмас ○ 2135 -ТӘРБИЯЛӘҮ (1) ■ Баланы табуга караганда тәрбияләү кыен ○ 13983 -ТӘРБИЯСЕ (1) ■ Анасыз баланың тәрбиясе ким булыр ○ 14276 -ТӘРЕМ (1) ■ Әрем белән тәрем булып яшиләр ○ 1366 -ТӘРИЛКӘ (1) ■ Кәҗәгә тәрилкә, бүген безгә ярминкә ○ 3072 -ТӘРТӘ (18) ■ Озын булса - киртә булыр, кыска булса - тәртә булыр ○ 611 ● 2558; 2688; 2694; -2719; 6901; 7073; 7109; 7118-7121; 10364; 11307; 11979; 12413; 13704; 15711 -ТӘРТӘГӘ (4) ■ Барасы килмәгән ат тәртәгә тибә ○ 2625 ● 7058; 7103; 10731 -ТӘРТӘДӘ (4) ■ Атта да гаеп, тәртәдә дә гаеп ○ 2580 ● 2748; 11677; 12487 -ТӘРТӘДӘН (3) ■ Ат ачуын - тәртәдән ○ 2474 ● 2739; 2766 -ТӘРТӘНЕ (1) ■ Атка ачу итеп тәртәне сындырмыйлар ○ 7003 -ТӘРТӘҢНЕ (1) ■ Тәртәңне зиректән каерма - тиз сынар ○ 7074 -ТӘРТӘСЕ (4) ■ Атына күрә тәртәсе ○ 2608 ● 7080; 7095; 13380 -ТӘРТӘСЕН (2) ■ Атына көче җитмәгән тәртәсен кыйнар ○ 2607 ● 2751 -ТӘРТӘСЕННӘН (1) ■ Аша, кода, картасыннан, картасыннан, үзең чыгып тартырсың тәр тәсеннән ○ 14587 -ТӘРТИП (1) ■ Савыт-саба шалтыраса, өйгә тәртип керә ○ 9953 -ТӘРТИПСЕЗ (1) ■ Яшьлегең үтсә тәртипсез, картлыгың үтәр кәефсез ○ 15118 -ТӘСБИХЕҢНЕ (1) ■ Кем үлгәнне сорама, тәсбихеңне тарта бир ○ 15442 -ТӘТӘЙ (1) ■ Тәтәй бара, мин дә барам әбәт чиләк күтәреп ○ 14582 -ТӘТӘҢ (1) ■ Тәтәң туе көн буе ○ 14583 -ТӘТЕМИ (1) ■ Әкеми, сиңа кызлар тәтеми ○ 13074 -ТӘТИ (4) ■ Асты - тәпи, өсте - тәти ○ 727 ● 6596; 9018; 10852 -ТӘТИЕМ (1) ■ Кандала да үз баласына: "Тәтием, син бик хуш исле", - дигән, ди ○ 4775 -ТӘҮ (2) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче күргәндә -"әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 ● 2335 -ТӘҮБӘ (10) ■ Тездән суга билдән тәүбә ○ 466 ● 4148; 4149; 12494; 12495; 12526; 12629; -12642 (2); 15408 -ТӘҮБӘҢ (1) ■ Тәүбәң тукран тәүбәсе булмасын ○ 12656 -ТӘҮБӘСЕ (5) ■ Тукран тәүбә итәр, тәүбәсе кырын китәр ○ 4149 ● 4150; 12033; 12656; 12657 -ТӘҮБӘСЕЗ (2) ■ Иртәгәсен исәпләмәгән - тәүбәсез үлгән ○ 842 ● 5834 -ТӘҮГЕ (3) ■ Тәүге хатын - мал асрарга, соңгы хатын - җан асрарга ○ 13687 ● 14065; 14179 -ТӘҮГЕДӘГЕДӘЙ (1) ■ Бәйрәмдәгедәй аш булмас, тәүгедәгедәй яр булмас ○ 12787 -ТӘҮДӘ (1) ■ Тәвәккәл тәүдә чыгар ○ 11289 -ТӘҮФИКЪ (2) ■ Алладан тәүфикъ сорама, хатыныңнан акча сорама ○ 16853 ● 16881 -ТӘҮФЫЙК (4) ■ Малны бетерергә тәүфыйк кирәкми ○ 7393 ● 11295; 13162; 14822 -ТӘҮФЫЙКЛЫ (1) ■ Тәүфыйклы песи дә каймак ашый ○ 3379 -ТӘХЕТ (2) ■ Вәлиәхеткә - тәхет, калганнарга - бәхет ○ 5788 ● 6000 -ТӘХЕТЕ (1) ■ Бу патшаның тәхете ни дә, бәхете ни ○ 5990 -ТӘХЕТЕҢ (1) ■ Тәхетең югалса да, бәхетең югалмасын ○ 14953 -ТӘХЕТКӘ (3) ■ Бер кеше тәхеткә менсә, кырык кеше атка менә, ди ○ 5751 ● 5963; 14834 -ТӘХЕТТӘ (1) ■ Бәхет тәхеттә түгел ○ 14835 -ТӘХЕТТӘН (1) ■ Бәхет тәхеткә мендерә, бәхет тәхеттән төшерә ○ 14834 -ТӘҺАРӘТ (1) ■ Явызлыкка тәһарәт кирәкми ○ 12202 -ТӘҺАРӘТЕМ (1) ■ Син алдасаң алдадың, мин дә сине алдадым: намазыңны - укыдым, -тәһарәтем алмадым ○ 16933 -ТӘЭСИРСЕЗ (1) ■ Тәэсирсез сүз - яңгырсыз күкрәү ○ 16102 -ТӘЯН (1) ■ Тәян фарсит итәр идек, туры килми чамага ○ 6676 -ТЕГӘ (4) ■ Берәү мал җыя, берәү капчык тегә ○ 7322 ● 7783; 8938; 10972 -ТЕГӘРСЕҢ (1) ■ Ничек киссәң, шулай тегәрсең ○ 8700 -ТЕГӘСЕ (1) ■ Итек тегәсе без түгел, кияүгә китәсе кыз түгел ○ 13069 -ТЕГЕ (3) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күзен йомып ашар, имеш -○ 3358 ● 7394; 16903 -ТЕГЕЛӘ ( | 1) ■ Туй сылтавы белән тун тегелә ○ 13295:1 -ТЕГЕЛӘЙ (1) ■ Тегеләй иттем, болай иттем - җитәсемә барып җиттем ○ 6899 -ТЕГЕЛӘР (1) ■ Сине бит тегеләр дә мактыйлар, куярга урын гына тапмыйлар ○ 12089 -ТЕГЕЛГӘН (1) ■ Мулла белән ишанның корсаклары җидешәр тиредән тегелгән була, ди ○ 17019 -ТЕГЕЛМӘГӘН (3) ■ Бүренең туны яхшы да бит, минем өчен тегелмәгән ○ 2213 ● 9055; 11682 -ТЕГЕЛМИ (1) ■ Бер тиредән тун тегелми ○ 8891 -ТЕГЕМ (1) ■ Тегем тегү дуга бөгү түгел ○ 8702 -ТЕГЕННӘН (1) ■ Моннан эләкмәсә, тегеннән эләгә ○ 4543 -ТЕГЕНЧЕ (1) ■ Тегенче үзенә текмәс ○ 8703 -ТЕГЕП (2) ■ "Җилдән җитез булдым, җиде көнгә бер ыштан тегеп бетердем", - дигән, ди, бер -хатын ○ 13780 ● 15613 -ТЕГЕРМӘН (21) ■ Ташыган су белән тегермән тартмый ○ 464 ● 1391; 1443; 1446-1448; 3526; -7518; 9206; 9373; 9709; 10583; 10604; 12765; 14564; 15533; 15556; 15598; 15684; 16764; 16888 -ТЕГЕРМӘНДӘ (1) ■ Тегермәндә туган тычкан күк күкрәгәннән курыкмас ○ 3407 -ТЕГЕРМӘНЕ (1) ■ "Җил тегермәне икәнен беләм, суы кайдан керә?" - дим ○ 1512 -ТЕГЕРМӘНЕНӘ (1) ■ Дошман тегермәненә су кою ○ 1492 -ТЕГЕРМӘННӘН (1) ■ Сорау күктән, җавап тегермәннән ○ 16934 -ТЕГЕРМӘННЕ (2) ■ Су тегермәнне дә вата ○ 433 ● 465 -ТЕГЕРМӘННЕҢ (2) ■ Тегермәннең аскы ташы тузмый ○ 1449 ● 1468 -ТЕГЕРМӘНСЕЗ (1) ■ Тегермәнсез он булмый, яргычсыз ярма булмый ○ 1450 -ТЕГЕРМӘНЧЕДӘ (1) ■ Һәр кешенең бер дәрте, тегермәнчедә су дәрте ○ 11355 -ТЕГЕРМӘНЧЕНЕҢ (1) ■ Һәркемнең үз кайгысы, тегермәнченең су кайгысы ○ 14975 -ТЕГҮ (1) ■ Тегем тегү дуга бөгү түгел ○ 8702 -ТЕГҮЧЕ (3) ■ Илне килештерүче - тунга төймә тегүче ○ 4982 ● 8704; 15094 -ТЕГҮЧЕНЕҢ (2) ■ Тегүченең туны ертык, балтачының өе тишек ○ 8705 ● 8706 -ТЕЗ (5) ■ Бәрәңге ашаган тук булыр, тез буыны юк булыр ○ 1594 ● 4445; 5638; 10905; 11045 -ТЕЗӘР (1) ■ Чабатаны кайтаруын гына кайтар, тезүен кем дә тезәр ○ 9064 -ТЕЗГӘ (3) ■ Теләнеп алган тезгә җитмәс ○ 5890 ● 13915; 14056 -ТЕЗГЕН (2) ■ Акыл - тезген, холык - ат, тезгенеңне белеп тарт ○ 11415 ● 12460 -ТЕЗГЕНЕ (8) ■ Телләнең тезгене юк, нократның нуктасы юк ○ 7799 ● 8525; 11467 (2); 11617; -11886; 13448; 15036 -ТЕЗГЕНЕН (2) ■ Акылның кулы нәфеснең тезгенен тотар ○ 11474 ● 13603 -ТЕЗГЕНЕННӘН (2) ■ Кеше - теленнән, хайван тезгененнән эләгә ○ 15492 ● 15642 -ТЕЗГЕНЕҢНЕ (1) ■ Акыл - тезген, холык - ат, тезгенеңне белеп тарт ○ 11415 -ТЕЗГЕННЕ (2) ■ Тезгенне кулдан ычкындыру ○ 7112 ● 7113 -ТЕЗДӘ (1) ■ Бала тездә чакта сөйдерә, тездән төшкәч көйдерә ○ 13945 -ТЕЗДӘН (12) ■ Тездән суга билдән тәүбә ○ 466 ● 2539; 4182; 6322; 7530; 8066; 8248; 10849; -12657; 12827; 13606; 13945 -ТЕЗЕ (1) ■ Анасында кызы кайгысы, кызында тезе кайгысы ○ 14312 -ТЕЗЕМӘ (1) ■ Үз эшем үземә җиткән, ычкырым теземә җиткән ○ 6333 -ТЕЗЕМДӘ (1) ■ Үз акылым үземдә, кеше акылы теземдә ○ 11778 -ТЕЗЕН (3) ■ Хәерчегә җил каршы: арттан онын туздыра, алдан тезен туңдыра ○ 5949 ● 13028; -ТЕЗЕҢ (2) ■ Батырмын дисәң, тезең нык булсын ○ 10903 ● 15728 -ТЕЗЕҢӘ (1) ■ Чабу, озын булса, тез��ңә урала; сүз, озын булса, үзеңә урала ○ 16129 -ТЕЗҮЕН (1) ■ Чабатаны кайтаруын гына кайтар, тезүен кем дә тезәр ○ 9064 -ТЕК (6) ■ Бер тиредән тун тек - мул тек ○ 2354 (2) ● 4891; 5060; 13416 (2) -ТЕККӘН (4 | 1) ■ Сүтеп теккән нык торыр ○ 8701 ● 10323; 16851; 17047, :1 -ТЕККӘНДӘ (1) ■ Холыксыз кешегә кием теккәндә җеп очы чуалыр, ди ○ 8711 -ТЕККӘНЕН (1) ■ Кул теккәнен буй йөкләр ○ 8695 -ТЕККӘННЕ (1) ■ Теккәнне сүтәрсең, кискәнне нишләрсең ○ 8707 -ТЕКМӘ (1) ■ Юк акчага янчык текмә ○ 7812 -ТЕКМӘС (1) ■ Тегенче үзенә текмәс ○ 8703 -ТЕКМИ (1) ■ Энә текми, кул тегә ○ 10972 -ТЕКТЕМ (1) ■ Бер хатын мактана, имеш: "Җитез идем, җил идем, җиде көндә бер ыштан тектем, бавы бар да маңы бар, җиде көнлек тагы бар" ○ 13623 -ТЕКТЕРГӘНЧЕ (2) ■ Кышлык киемне тектергәнче боз китә, җәйнекен тектергәнче боз тота -○ 8803 (2) -ТЕЛ (137 | 3) ■ Сыерчык теле ачылмаган балага тел алып килә ○ 4117 ● 5523; 5793; 5912; 8752; -10310; 10569; 10577; 11131; 11937; 12581; 12970; 12998; 13047; 13946; 15159; 15457; 15462; -15464 (2); 15467; 15468; 15470-15473; 15477; 15479 (2); 15481; 15484; 15487 (3); 15497; 15500; -15502, :1, :2; 15508-15511; 15513 (2); 15514-15516; 15518-15522; 15523 (2); 15525; 15526; -15527 (2); 15528 (2); 15529-15544; 15545, :1; 15546-15557; 15558 (2); 15559; 15560; 15561 (2); -15562-15564; 15574; 15625-15628; 15636 (2); 15637; 15640 (2); 15641; 15643; 15647; 15648 (2); -15649; 15651; 15653 (2); 15654; 15656; 15660; 15662; 15664; 15671-15676; 15677 (2); 15716; -15948; 15956; 16070; 16234; 16411; 16654; 16655 -ТЕЛӘ (4) ■ Теләмә озын җәй, телә җылы җәй ○ 950 ● 5345; 12141; 15380 -ТЕЛӘВЕН (1) ■ Теләвен теләткән, келәтен бураткан ○ 16806 -ТЕЛӘГӘН (8) ■ Игенче явым теләгән, чүлмәкче аяз теләгән ○ 1408 (2) ● 4960; 5899; 11349; -12746; 13736; 14379 -ТЕЛӘГӘНГӘ (1) ■ Үзләре теләгәнгә алаплап, үзләре теләмәгәнгә калаклап ○ 10014 -ТЕЛӘГӘНДӘ (1) ■ Үгез теләгәндә мөгез эләгә ○ 3307 -ТЕЛӘГӘНЕ (2) ■ Сукырның теләгәне ике күз, егетнең теләгәне матур кыз ○ 13103 (2) -ТЕЛӘГӘНЕН (2) ■ Кунак теләгәнен түгел, куйганын ашар ○ 10120 ● 16072 -ТЕЛӘГӘНЕҢ (1) ■ Алтын чикмән - теләгәнең, алтын кесә - эшләгәнең ○ 6020 -ТЕЛӘГӘНЧӘ (3) ■ Ыштаны бөтен кеше теләгәнчә чүгәли ○ 8939 ● 16892 (2); -ТЕЛӘГӘНЧЕ (3) ■ Дошманыңа үлем теләгәнче, үзеңә гомер телә ○ 5345 ● 12141; 15380 -ТЕЛӘГӘЧ (1) ■ Рәхәтен теләгәч, михнәтенә дә түз ○ 14944 -ТЕЛӘГЕ (6) ■ Ярканат теләге белән төн йөрми ○ 2336 ● 3978; 11283; 12655; 14227; 15277 -ТЕЛӘГЕН (2) ■ Карга теләген теләшкән тартай үзенә давыл китергән ○ 4126 ● 4428 -ТЕЛӘГЕНӘ (1) ■ Ярлы - беләгенә, мулла теләгенә ышаныр ○ 17072 -ТЕЛӘГЕҢ (1) ■ Теләгең саф булса, тормышыңда тап булмас ○ 11284 -ТЕЛӘГЕҢӘ (1) ■ Теләгеңә барып җитим дисәң, аңа бара торган күперне дә үзең сал ○ 11285 -ТЕЛӘДЕМ (1) ■ Мин теләдем каләм каш, миңа булды пеләш баш ○ 10521 -ТЕЛӘК (4) ■ Эшкә теләк булса, беләк чыдар ○ 6199 ● 11354; 15882; 16753 -ТЕЛӘКЛЕ (1) ■ Белгән - беләкле, олы теләкле ○ 16480 -ТЕЛӘКТӘ (2) ■ Эш беләктә түгел, теләктә ○ 6164 ● 14832 -ТЕЛӘМӘ (1) ■ Теләмә озын җәй, телә җылы җәй ○ 950 -ТЕЛӘМӘГӘН (1) ■ Теләмәгән агачына кош та оя ясамый ○ 3871 -ТЕЛӘМӘГӘНГӘ (1) ■ Үзләре теләгәнгә алаплап, үзләре теләмәгәнгә калаклап ○ 10014 -ТЕЛӘМӘГӘНЕН (1) ■ Теләгәнен сөйләүче теләмәгәнен ишетер ○ 16072 -ТЕЛӘМӘС (3) ■ Йокы ястык теләмәс, гыйшык матур теләмәс ○ 12704 (2) ● 12734 -ТЕЛӘМӘҮ (1) ■ Сыртны җиргә салырга теләмәү ○ 10847 -ТЕЛӘМИ (3) ■ Төрмә бик таза да, берәү дә кереп ятарга теләми ○ 5904 ● 6655; 12541 -ТЕЛӘМИМ (1) ■ Белмим дип әйтмә, теләмим дип әйт ○ 16517 -ТЕЛӘНГӘННӘН (2) ■ Авыз ачып кешедән теләнгәннән тауга барып тере аю тоту җиңелрәк -○ 5715 ● 5889 -ТЕЛӘНЕП (4) ■ Патша талап ала, хәерче теләнеп ала ○ 5868 ● 5890; 5956; 7155 -ТЕЛӘНЕРГӘ (1) ■ Тәмәке теләнергә өйрәтер ○ 9848 -ТЕЛӘНЧЕ (8) ■ Яз - игенче, кыш - теләнче ○ 1509 ● 5732; 5750; 5802; 5891; 5892; 5951; 9213 -ТЕЛӘНЧЕГӘ (4) ■ Теләнчегә бер кыяр биргәннәр дә, "кәкре икән" дигән ○ 5893 ● 5894; 5948; 6750 -ТЕЛӘНЧЕДӘН (1) ■ Теләнчедән капчык сорама ○ 5895 -ТЕЛӘНЧЕЛЕККӘ (1) ■ Ач утыр, теләнчелеккә сарылма ○ 5733 -ТЕЛӘНЧЕНЕ (2) ■ Ач теләнчене тук теләнче кыстаган ○ 5732 ● 5896 -ТЕЛӘНЧЕНЕҢ (3) ■ Теләнченең, капчыгы тулса да, күзе туймас ○ 5897 ● 5898; 5899 -ТЕЛӘП (3) ■ Теләп эшләнгән эш бервакытта да авыр булмый ○ 6127 ● 9496; 9821 -ТЕЛӘР (8) ■ Ил теләр аманлык, дошман теләр яманлык ○ 5570 (2) ● 5830 (2); 7624; 14037; -14591; 16050 -ТЕЛӘСӘ (8) ■ Үз җиреңдә теләсә ни эшләсәң дә ирекле ○ 209 ● 3960; 7242; 8990; 9990; 11628; -15536; 16908 -ТЕЛӘСӘҢ (9) ■ Явым теләсәң, давылына да чыда ○ 1151 ● 1790; 5227; 5519 (2); 9042; 9682; -10732; 15599 -ТЕЛӘТКӘН (1) ■ Теләвен теләткән, келәтен бураткан ○ 16806 -ТЕЛӘҮЛЕККӘ (1) ■ Теләүлеккә терәүлек ○ 16807 -ТЕЛӘҮЧЕ (1) ■ Сүз әйтәсең килсә, элек кара: тыңларга теләүче бармы ○ 16022 -ТЕЛӘЧЕДӘН (1) ■ Бәхәсләшеп Төмәнгә киткән Теләчедән кире кайтыр ○ 15817 -ТЕЛӘШКӘН (2) ■ Карга теләген теләшкән тартай үзенә давыл китергән ○ 4126 ● 4428 -ТЕЛГӘ (19) ■ Бүрене телгә алсаң, каршыңа чыгар, ди ○ 2184 ● 6128; 6303; 10764; 11224; -12889 (2); 15517; 15565 (2); 15566-15570; 15666; 15678; 15679; 15697 -ТЕЛГӘЧ (1) ■ Ялагайның күзе - көзге, теле - телгәч ○ 11961 -ТЕЛГЕЧ (1) ■ Теле телгеч кебек ○ 15696 -ТЕЛДӘ (4) ■ Бака, елан бер күлдә, икесе дә бер телдә ○ 4562 ● 15054; 15571; 17006 -ТЕЛДӘН (13 | 1) ■ Бака кычкыра башлагач, сандугач телдән калыр ○ 4090 ● 10432 (2), :1; 12738; -15469; 15557; 15572-15575; 15666; 15760; 16654 -ТЕЛДӘР (1) ■ Ачыккан - угры булыр, ачынган - телдәр булыр ○ 15465 -ТЕЛЕ (111 | 1) ■ Питраудан соң сандугачның теле бетә, үләннең тәме бетә ○ 931 ● 4021; 4057:2; -4094; 4095; 4117; 4129; 4163; 4524; 4573 (2); 4605 (2); 5324 (2); 5325; 5386; 6296; 7436; 7890; -9159; 10584; 10603; 11029; 11468; 11692; 11736; 11946; 11961; 12039; 12116; 12197; 12228; -12293; 12654; 12801; 12917; 13253; 13362; 13591; 13735; 13905; 14212; 14592; 14610; 15301; -15458; 15459; 15466; 15474; 15475; 15478; 15482; 15483; 15496; 15504; 15524; 15576; 15577; -15578 (2); 15579-15581; 15582 (2); 15583-15591; 15645; 15655; 15658; 15668 (2); 15670; 15671; -15680-15700; 15717; 15829; 15949; 16142; 16146; 16161; 16385; 16670; 16791 -ТЕЛЕМ (7) ■ Йөзем - кара, телем - кыска ○ 10728 ● 15592; 15630; 15632; 15715; 15900; 15950 -ТЕЛЕМДӘ (2) ■ Тилемдәге - телемдә ○ 15712 ● 16293 -ТЕЛЕМНЕ (1) ■ Тугры телемне тыя алмыйм, туганыма керә алмыйм ○ 15633 -ТЕЛЕН (26) ■ Ат эшләр - тирен чыгарыр, эт ятыр - телен чыгарыр ○ 2528 ● 2922; 4081; 4678; -4939; 12684 (2); 13223; 13661 (2); 14282; 14413 (2); 15075; 15498; 15593; 15623; 15656; 15661; -15665 (2); 15701; 15949; 16424; 16692; 16713 -ТЕЛЕНӘ (5) ■ Теленә салынган - эшендә абынган ○ 6124 ● 7367; 15494; 15704; 16789 -ТЕЛЕНГӘН (1) ■ Теләнгәннән теленгән артык ○ 5889 -ТЕЛЕНДӘ (16) ■ Чыгымчы ат белән камчы телендә сөйләшү яхшырак ○ 2693 ● 3217; 9798; -11085; 11468; 12113; 13727; 15036; 15480; 15490; 15594; 15663; 15702; 15713; 15857; 15955 -ТЕЛЕНЕҢ (1) ■ Теленең тупсасы юк, авызының туктасы юк ○ 15703 -ТЕЛЕННӘН (15) ■ Усал эт теленнән язар, хәйләкәр төл��е койрыгын өздерер ○ 3534 ● 3677; -4128; 11738; 12273; 15301; 15463; 15492; 15493; 15495; 15530; 15624; 15635; 15642; 15650 -ТЕЛЕҢ (34) ■ Телең белән дау куптарганчы, эшең белән тау актар ○ 6125 ● 6126; 6362; 10164; -10618; 11626; 15460; 15461; 15486; 15512; 15595-15604; 15639 (2); 15652; 15659; 15662; -15705-15709; 15911; 16062; 16541; 16936 -ТЕЛЕҢӘ (3) ■ Эшең каты булса, телеңә йомшак булыр ○ 6195 ● 15609; 15610 -ТЕЛЕҢДӘ (2) ■ Кесәңдә малың булмаса, телеңдә балың булсын ○ 7364 ● 15491 -ТЕЛЕҢ-КАЛӘМЕҢ (1) ■ Телең-каләмең белән генә әдип булма, акылың-холкың белән дә әдип -бул ○ 16412 -ТЕЛЕҢНЕ (13) ■ Капма тәмлене, телеңне тешләрсең ○ 9648 ● 10593; 15485; 15488 (2); 15499; -15507; 15605-15608; 15710; 15711 -ТЕЛЕФОН (1) ■ Сыер колагына телефон сузма ○ 3250 -ТЕЛИ (11) ■ Иген сугучы кояш сорый, күмер сатучы яңгыр тели ○ 1396 ● 1437; 6857 (2); 8148; -11204; 11322 (2); 12639; 16753 (2) -ТЕЛИДЕР (1) ■ Барын-югын белмидер, бал телидер күңелем ○ 7640 -ТЕЛЛӘ (3) ■ Хәерчегә хөллә бир, теләнчегә теллә бир ○ 5948 ● 7919 (2) -ТЕЛЛӘНГӘН (1) ■ Пелләнмәгән - телләнгән ○ 10797 -ТЕЛЛӘНЕҢ (1) ■ Телләнең тезгене юк, нократның нуктасы юк ○ 7799 -ТЕЛЛӘНЕП (1) ■ Бай белән кода булсаң, телләнеп мазаңны алыр; ярлы белән кода булсаң, -теләнеп мазаңны алыр ○ 7155 -ТЕЛЛӘР (1) ■ Телләр белгән - илләр белгән ○ 15611 -ТЕЛЛӘШМӘ (1) ■ Юләр белән серләшмә, усал белән телләшмә ○ 11710 -ТЕЛЛЕ (6) ■ Бизмән туры булганга бер генә телле ○ 7891 ● 8497; 10651; 15638; 16673 (2) -ТЕЛМӘКЕРГӘ (1) ■ Телмәкергә тап булма ○ 16071 -ТЕЛМӘРЧЕ (1) ■ Тиле телмәрче булыр ○ 11636 -ТЕЛНЕ (6) ■ Телне, пычак белән түгел, закон белән кисәләр ○ 5888 ● 9347; 10578; 15612; 15613; -ТЕЛНЕҢ (12 | 1) ■ Телнең озыны яучыга кирәк ○ 13204 ● 15501; 15569; 15614-15619; 15657; -16070:1; 16086; 16585 -ТЕЛСЕЗ (10) ■ Телсез дус эзләсәң, дуссыз калырсың ○ 5481 ● 5912; 6290; 8499; 12684; 13243; -13833; 15620; 15623; 15819 -ТЕЛСЕЗГӘ (1) ■ Акча - көчсезгә көч, телсезгә - тылмач ○ 7682 -ТЕЛСЕЗЛЕК (1) ■ Телсезлек ялганчылыктан хәерлерәк ○ 15621 -ТЕЛСЕЗНЕҢ (3) ■ Телсезнең теле ялганчы теленнән яхшырак ○ 15301 ● 15622; 15623 -ТЕЛЧӘН (5 | 1) ■ Батыр яуда беленер, телчән дауда беленер ○ 5550 ● 5550:2; 5551; 12684; 15624; -ТЕҢКӘГӘ (1) ■ Арка-җилкә тигез килгән, борын тия теңкәгә ○ 10820 -ТЕРӘГӘН (3) ■ Балчык белән сылаган, кура белән терәгән ○ 8361 ● 12063; 14785 -ТЕРӘГЕ (5 | 1) ■ Җир терәге - тау, халык бастырыгы - бәк ○ 212:3 ● 4940 (2); 4941; 11142; 13082 -ТЕРӘК (11) ■ Җимешле агачка терәк куялар ○ 1832 ● 2233 (2); 4872 (2); 8273; 11037 (2); 13813; -16815 (2) -ТЕРӘКЛЕ (1) ■ Ирле хатын терәкле, маллы хатын йөрәкле ○ 13859 -ТЕРӘКЧЕҢ (1) ■ Алдыңда җитәкчең булсын, артыңда терәкчең булсын ○ 670 -ТЕРӘЛӘ (1) ■ Артык кашык тамакка терәлә ○ 9868 -ТЕРӘЛГӘН (1) ■ Көймәсе комга терәлгән ○ 7107 -ТЕРӘЛДЕ (1) ■ Кодалар килде кабакка, кыз терәлде кабага ○ 14630 -ТЕРӘЛЕП (2) ■ Яшь каенга терәлеп, карт каен кырык ел яшәгән ○ 1768 ● 10396 -ТЕРӘЛМӘГӘН (1) ■ Аның өенә кояшның койрыгы терәлмәгән ○ 90 -ТЕРӘП (1) ■ Алдым көрәк, куйдым терәп; алдым сәнәк, куйдым сөяп ○ 8022 -ТЕРӘТҮ (1) ■ Кәкре каенга терәтү ○ 1773 -ТЕРӘҮ (3) ■ Берәүгә берәү - баганага терәү ○ 8602 ● 8615; 8631 -ТЕРӘҮЛЕГЕНӘ (1) ■ Ялкау ир мич терәүлегенә ярар ○ 6567 -ТЕРӘҮЛЕК (1) ■ Теләүлеккә терәүлек ○ 16807 -ТЕРӘШКӘН (1) ■ Гөл сабагын терәшкән чыра да гөлгә төренә ○ 1268 -ТЕРГЕЗӘ (2) ■ Үз күзең үлек тергезә ○ 10463 ● 15402 -ТЕРГЕЗГӘН (2) ■ Үтергән дә хатын, тергезгән дә хатын ○ 13778 ● 15653 -ТЕРГЕЗЕРЛЕК (1) ■ Үлгән кешене тергезерлек ○ 15450 -ТЕРЕ (19) ■ Үлгән арысланнан тере тычкан артык ○ 2065 ● 2118; 2210; 3335; 3527; 4035; 4067; -4088; 4164; 5715; 6416; 6570; 8488; 9710; 10804; 15302; 15303; 15447; 15685 -ТЕРЕГӘ (1) ■ Үлегә дә мал кирәк, терегә дә мал кирәк ○ 7510 -ТЕРЕГЕ (1) ■ Арысланның үлеге - тычканның тереге ○ 2060 -ТЕРЕДӘ (1) ■ Ыру-туган бер үледә, бер тередә ○ 14525 -ТЕРЕК (3) ■ Берек булсаң, терек булырсың ○ 4879 ● 9835; 16548 -ТЕРЕККӘ (1) ■ Үлеккә гүр табылыр, тереккә өй табылыр ○ 15413 -ТЕРЕКЛЕГЕ (5) ■ Үсемлекнең тереклеге су белән ○ 1346 ● 4471; 11160 (2); 11301 -ТЕРЕКЛЕК (3) ■ Кояш юк - көн юк, көн юк - тереклек юк ○ 43 ● 4882; 15302 -ТЕРЕКЛЕКНЕҢ (1) ■ Дөньяда тереклекнең рәхәте - яхшы хатын белән ○ 13637 -ТЕРЕКЛЕКТӘ (1) ■ Тереклектә сыйлашмасаң, үлгәннән соң елашма ○ 15386 -ТЕРЕКТӘН (1) ■ Мулла теректән дә ала, үлектән дә ала ○ 17025 -ТЕРЕЛӘЙ (2) ■ Тереләй җир астына керерлек булу ○ 243 ● 8589 -ТЕРЕЛГӘН (1) ■ Туйга дигәч, тугыз еллык хәстә терелгән ○ 13315 -ТЕРЕЛТКӘН (2) ■ Каен себеркесе хан кызын терелткән ○ 8606 ● 10410 -ТЕРЕЛТҮ (1) ■ Ахмакны өйрәтү - үлгәнне терелтү ○ 11517 -ТЕРЕНЕҢ (1) ■ Теренең өен таны, үленең каберен бел ○ 15387 -ТЕРКӘ (1) ■ Картлар сүзен янчыкка җый, галимнәр сүзен кәгазьгә теркә ○ 16591 -ТЕРЛЕК (2) ■ Яхшы терлек тешәвен белгертми, тешәгәндә ябыкмый ○ 2421 ● 7919 -ТЕРЛЕКНЕ (1) ■ Терлекне кул белән генә сөймә, азык белән дә сөй ○ 2403 -ТЕРЛЕКНЕҢ (1) ■ Терлекнең - арыклыгы, кешенең симезлеге гаеп ○ 10805 -ТЕРЛЕК-ТУАРНЫҢ (1) ■ Терлек-туарның йортта кунганы яхшы ○ 2402 -ТЕРНӘГЕҢ (1) ■ Тернәгең дә булсын, тырнагың да булсын ○ 5482 -ТЕРНӘКЛЕ (3) ■ Тернәкле әдәм түрәне кол итәр ○ 5483 ● 10004 (2) -ТЕРПЕ (1) ■ Терпе өстенә тукмак ○ 2004 -ТЕРСӘГЕН (1) ■ Теләге булган терсәген тешләр ○ 11283 -ТЕРСӘГЕҢНЕ (2) ■ Үз терсәгеңне үзең тешли алмассың ○ 10975 ● 11551 -ТЕРСӘК (1) ■ Терсәк бик якын да, тешләп булмый ○ 10958 -ТЕРСӘКНЕ (1 | 3) ■ Эш үткәч, терсәкне тешләп булмый ○ 6182 ● 10958:1, :2, :3 -ТЕРСӘКТӘН (1) ■ Тездән буе, терсәктән җиңе ○ 10849 -ТЕРТ (1) ■ Тере кеше терт итми булмас ○ 15303 -ТЕТӘМ (1) ■ Көтәсенә җон тетәм ○ 8739 -ТЕТӘР (1) ■ Сөймәс улым йорт тотар, сөйгән улым йон тетәр ○ 14137 -ТЕТМИЛӘР (1) ■ Көтәсенә йон тетмиләр ○ 8172 -ТЕТРӘР (1) ■ Болыт берексә - күк күкрәр, халык берексә - җир тетрәр ○ 4893 -ТЕТРИ (1) ■ Гармунчы гармунчыны күрсә, кулы тетри ○ 16357 -ТЕТСЕН (1) ■ Бай-бай итсен, байлар итсен, көтү көтсен, йон тетсен ○ 7517 -ТЕТТЕРҮ (1) ■ Йорт җиткерү йон теттерү түгел ○ 8265 -ТЕТҮЕ (1) ■ Йорт тотуы - йон тетүе түгел ○ 8262 -ТЕШ (25 | 2) ■ Күршең яман булса, теш сызлау белән бер ○ 5222 ● 5650; 9186, :1, :2; 9290; 9607; -10573; 10575-10578; 10643-10645; 10647; 11800; 13409; 14049; 14807; 15096; 15606; 15614; -15625; 15626; 15710; 16119 -ТЕШӘВЕН (1) ■ Яхшы терлек тешәвен белгертми, тешәгәндә ябыкмый ○ 2421 -ТЕШӘГӘНДӘ (1) ■ Яхшы терлек тешәвен белгертми, тешәгәндә ябыкмый ○ 2421 -ТЕШӘР (1) ■ Туксанда теш төшәр, йөздә яңадан тешәр ○ 15096 -ТЕШЕ (23 | 2) ■ Игенеңне яшел урма, урагыңның теше сынар ○ 1401 ● 2115; 2185; 2623; 2680; -3415; 3636; 3727; 4525; 6375; 9183; 9382; 10534; 10535; 11273; 11674; 11756; 14050; 14288, :1, -:2; 14364; 14838; 15692; 16178 -ТЕШЕМ (3) ■ Килдем тау аша, күп сөйләшмим - тешем камаша ○ 228 ● 6324; 10817 -ТЕШЕН (16) ■ Арыслан тешен күрсәтсә, көлә дип уйлама ○ 2048 ● 2051; 2171; 3503; 3638; 3728; -4169; 4170; 4629; 4651; 5295; 5761; 11913; 12012; 12308; 16838 -ТЕШЕНӘ (5) ■ Тырмавычны белмәсәң, тешенә баскач белерсең ○ 1315 ● 2639; 3636; 6002; 8156 -ТЕШЕНДӘ (3) ■ Бүренең көче тешендә, кешенең көче эшендә ○ 6054 ● 15480; 15857 -ТЕШЕНЕ (1) ■ Аның үгезе дә тешене бозаулый ○ 3322 -ТЕШЕННӘН (2) ■ Арыслан - тешеннән, останың кулы - эшеннән ○ 6336 ● 12825 -ТЕШЕҢ (9) ■ Көчең барда эшлә, тешең барда тешлә ○ 6098 ● 6128; 10547; 10579-10581; 10778; -12551; 15610 -ТЕШЕҢӘ (1) ■ Телеңне тик тоталмасаң, тешеңә кыстыр ○ 15608 -ТЕШЕҢНЕ (4) ■ Чикләвек ашыйсың килсә, тешеңне жәлләмә ○ 1763 ● 5415; 6301; 16233 -ТЕШЕСЕ (1) ■ Арысланның иркәге дә арыслан, тешесе дә арыслан ○ 2057 -ТЕШКӘ (8) ■ Яңа урак тешкә каты була ○ 1473 ● 7157; 9226; 9342; 10569; 15159; 15423; 15637 -ТЕШЛӘ (3) ■ Армый эшлә, сары май тешлә ○ 6022 ● 6098; 10778 -ТЕШЛӘВЕ (1) ■ Үз тешләрең үз телеңне тешләве яман ○ 10593 -ТЕШЛӘГӘН (5 | 1) ■ Тешләгән эткә йә таяк, йә сөяк кирәк ○ 3528 ● 6210; 6217; 6332; 6471:1; -ТЕШЛӘДЕ (1) ■ Болай да хәерче, өстәвенә эт тә тешләде ○ 5989 -ТЕШЛӘМӘ (1) ■ Алыс булса - кешнәмә, якын булса - тешләмә ○ 673 -ТЕШЛӘМӘС (3) ■ Каты өргән эт тешләмәс ○ 3492 ● 6167; 6218 -ТЕШЛӘМИ (3) ■ Акыллы эт юкка тешләми ○ 3447 ● 3761; 10611 -ТЕШЛӘМИЧӘ (1) ■ Телеңне тешләмичә авыртканын белмәссең ○ 15607 -ТЕШЛӘНЕР (1) ■ Көнче кеше тешләнер, сөйгәненә үчләнер ○ 12715 -ТЕШЛӘП (4 | 2) ■ Эш үткәч, терсәкне тешләп булмый ○ 6182 ● 9161:2; 10646; 10958, :1; 12698 -ТЕШЛӘР (18 | 2) ■ Алдыннан килсәң тешләр, артыннан килсәң тибәр ○ 2457 ● 2687; 3424; 3457; -3502; 3562; 3746; 4551; 4554; 4673; 6338; 6472; 6512; 6527; 9161:3; 10578; 10944; 10958:2; -11283; 16477 -ТЕШЛӘРГӘ (2) ■ Эт, тешләргә итмәсә, тешен күрсәтми ○ 3638 ● 10575 -ТЕШЛӘРЕ (1) ■ И ходайның эшләре, шак-шок итә тешләре ○ 16883 -ТЕШЛӘРЕҢ (2) ■ Үз тешләрең үз телеңне тешләве яман ○ 10593 ● 10621 -ТЕШЛӘРСЕҢ (2) ■ Уйламый эшләрсең - беләгеңне тешләрсең ○ 6144 ● 9648 -ТЕШЛӘСӘҢ (3 | 1) ■ Тешләсәң, өз ○ 10582 ● 10912; 10917; 10958:3 -ТЕШЛӘСЕН (1) ■ Коткар судан этне, үзеңне тешләсен ○ 3499 -ТЕШЛӘТЕР (1) ■ Гомердә бер тилелек терсәгеңне тешләтер ○ 11551 -ТЕШЛӘҮЧӘН (1) ■ Көзге чебен ачы тешләүчән була ○ 4802 -ТЕШЛӘШЕР (1) ■ Еракта - кешнәшер, якында - тешләшер ○ 733 -ТЕШЛӘШКӘН (1) ■ Тешләшкән атның артыннан үт, тибешкән атның алдыннан үт ○ 2686 -ТЕШЛИ (11 | 1) ■ Арык ат тешли ○ 2463 ● 3454; 3482; 3501; 3628:3; 3637; 3705; 4765; 4785; -6282; 9444; 10975 -ТЕШНЕ (3) ■ Төенне кул белән чишеп булса, тешне ходка җибәрмә ○ 8710 ● 10646; 15825 -ТЕШСЕЗ (2) ■ Тешсез кунакка куырган борчак ○ 10172 ● 10583 -ТЕШСЕЗГӘ (1) ■ Тавык башка - табышмак, тешсезгә - чикләвек ○ 16406 -ТЕШСЕЗНЕҢ (1) ■ Тешсезнең теле чыгучан була ○ 10584 -ТЕШТӘ (1) ■ Ашасаң - тештә, ашамасаң - төштә ○ 9619 -ТЕШТӘН (2) ■ Сүз утыз тештән чыга, утыз галәмгә җәелә ○ 16014 ● 16120 -ТИ (1) ■ Тисәң ти тиңгә, тимәсәң - читәнгә ○ 12769 -ТИБӘ (4) ■ Ат куркытырга тибә, тай үтерергә тибә ○ 2504 (2) ● 2625; 6284 -ТИБӘГӘНГӘ (1) ■ Тибәгәнгә тибәрмә, кабаганга кабарма ○ 5630 -ТИБӘР (8) ■ Алдыннан килсәң тешләр, артыннан килсәң тибәр ○ 2457 ● 2858; 2965; 2995; 4311; -10731; 11684; 12338 -ТИБӘРМӘ (1) ■ Тибәгәнгә тибәрмә, кабаганга кабарма ○ 5630 -ТИБЕНГЕДӘН (1) ■ Тибенгедән тир китмәс ○ 7070 -ТИБЕНЕП (1) ■ Зимагур белән тавык икесе дә, кайда ни тибенеп тапса, шуны ашар ○ 5797 -ТИБЕНСӘ (1) ■ Тавык тибенсә, чүп чыга ○ 4323 -ТИБЕП (1) ■ Атның аламасы кеше тибеп үтерә ○ 2569 -ТИБЕШӘ (1) ■ Кусаң тибешә, бавыннан тартсаң буыла ○ 2440 -ТИБЕШЕР (1) ■ Авылдаш атлар ерактан кешнәшер, якыннан тибешер ○ 2448 -ТИБЕШКӘК (2) ■ Күтәрәм дип сыердан бизмә, тибешкәк дип аттан бизмә ○ 3172 ● 3174 -ТИБЕШКӘН (2) ■ Ат белән тибешкән тайның аягы сынар ○ 2487 ● 2686 -ТИБЕШСӘҢ (1) ■ Тибешсәң дә, тиң булсын ○ 12766 -ТИБЕШТЕРЕР (1) ■ Байтал яманы ике айгырны тибештерер ○ 2818 -ТИБРӘНӘ (1) ■ Туй дигәндә түмгәк тә тибрәнә ○ 13290 -ТИБҮ (1) ■ Куыш карбыз тибү ○ 1634 -ТИБҮЕ (1) ■ Юаш атның тибүе каты булыр ○ 2698 -ТИБҮЧӘН (1) ■ Яшь тай тибүчән була ○ 2868 -ТИГӘН (5) ■ Кырмавык үзенә тигән һәркемгә ябыша ○ 1288 ● 3927; 9271; 12120; 12225 -ТИГӘНӘДӘН (1) ■ Бер тигәнәдән ике көчек ашамый ○ 3804 -ТИГӘНӘК (16 | 1) ■ Гөлдән - тигәнәк, тигәнәктән гөл чыкмас ○ 1273 ● 1306 (2); 1307-1310; -4106; 7192; 11374; 11638; 11683; 12337; 13357:2; 15547; 15923; 16074 -ТИГӘНӘККӘ (1) ■ Тигәнәккә күз тими ○ 1311 -ТИГӘНӘКЛЕ (1) ■ Тиген тигәнәкле була ○ 7976 -ТИГӘНӘКТӘН (2) ■ Судан сүзсез, тигәнәктән тәбәнәк ○ 531 ● 1273 -ТИГӘНӘЛЕГЕН (1) ■ Сандугач та үзе бала чыгарган тигәнәлеген сагынып сайрый, ди ○ 4101 -ТИГӘНГӘ (1) ■ Тигәнгә - тиен башы, тимәгәнгә - куян башы ○ 2334 -ТИГӘНДӘ (3) ■ Кул тигәндә ор да сук ○ 5588 ● 10595; 10601 -ТИГӘНЕ (1) ■ Ит тураганга - сөйгәне, карап торганга - тигәне ○ 9242 -ТИГӘНЕН (1) ■ Пычагы бар сөйгәнен җияр, пычагы юк тигәнен җияр ○ 9946 -ТИГӘННЕ (1) ■ Тимәгәнгә тимә, тигәнне тиген калдырма ○ 5631 -ТИГӘНЧЕ (1) ■ Иңкәйгәнгә иңкәй башың җиргә тигәнче, чалкайганга чалкай башың күккә -җиткәнче ○ 11989 -ТИГЕЗ (19 | 1) ■ Тәгәрәгән таш тигез җирдә туктый ○ 168:2 ● 225; 752; 2594; 2788; 2939; 6240; -6929; 6983; 7266; 7315; 8039; 10484; 10820; 10901; 10917; 12307 (2); 14927; 16897 -ТИГЕЗЕР (2) ■ Чукмарны ора алмаган үзенә тигезер ○ 5647 ● 15993 -ТИГЕЗЛӘНМИ (1) ■ Ачу килгән белән дөнья тигезләнми ○ 12436 -ТИГЕЗЛӘНСӘ (1) ■ Тормыш, бик тигезләнсә, бер җиреннән кителә ○ 14749 -ТИГЕЗЛЕК (1) ■ Тилегә бар җирдә дә тигезлек ○ 11656 -ТИГЕЗМӘС (1) ■ Асыл шоңкар, каз алса, канатын канга тигезмәс ○ 4189 -ТИГЕН (10) ■ Иксәң иген, ашарсың тиген ○ 1411 ● 5631; 6306; 7800; 7976; 9348; 9349; 13194; -13205; 14934 -ТИГЕНГӘ (1) ■ Тигенгә тел кыймылдаткан - тиле булып саналган ○ 15627 -ТИГЕННЕ (1) ■ Тигенне яратмасаң, хакын түләп ал ○ 7977 -ТИДЕ (2) ■ Каргага аттым - бозауга тиде ○ 4015 ● 10595 -ТИДЕРӘ (3) ■ Атсаң тидерә ат, атмасаң кулың тарт ○ 5541 ● 5640; 5644 -ТИДЕРГӘН (2) ■ Сукыр аучы кыек атып туры тидергән төсле ○ 2029 ● 5926 -ТИДЕРДЕМ (1) ■ Кыек атып туры тидердем ○ 5697 -ТИДЕРЕР (1) ■ Мәргән, кәкре атса да, туры тидерер ○ 5602 -ТИДЕРМӘ (2) ■ Ерак дип ханга тел тидермә, кулы җитәр; начар дип ирне тиргәмә, каруы җитәр -○ 5793 ● 5912 -ТИДЕРМӘС (1) ■ Яхшы ат үзенә камчы тидермәс ○ 2721 -ТИДЕРМӘСЛӘР (1) ■ Бохарага барса, аны аягын җиргә тидермәсләр иде ○ 11012 -ТИДЕРМӘҮ (1) ■ Җил-яңгыр тидермәү ○ 1244 -ТИДЕРҮ (1) ■ Күлмәккә төзәп, күләгәгә тидерү ○ 8978 -ТИДЕРҮЕННӘН (1) ■ Мәргәннең угыннан беленми, тидерүеннән беленә ○ 5603 -ТИЕН (52 | 3) ■ Кышка каршы тиен дә запас җыя ○ 872 ● 894; 1604; 1916, :1; 2044; 2239:2, :2; -2327; 2334; 2428; 2755; 4935 (2); 5961; 6332; 6641; 6750; 7064; 7454; 7777; 7778 (2); 7779 (2); -7788 (2); 7790; 7800; 7801 (2); 7802; 7803; 7808; 7826; 7829 (2); 7830 (2); 7831-7833; 7835; -7837; 7840; 8058; 8601; 9105; 9427 (2); 10760; 11511; 11565; 16268 (2) -ТИЕНГӘ (2) ■ Тисә - тиенгә, тимәсә - ботакка ○ 2345 ● 10760 -ТИЕНГӘН (1) ■ Эш сөйгән - сөенгән, рәхәтенә тиенгән ○ 6174 -ТИЕНДӘЙ (1) ■ Иске бер тиендәй чәчрәп чыгу ○ 7834 -ТИЕНЕ (1) ■ Үз бер тиене бер тиен ○ 7840 -ТИЕНЕҢ (1) ■ Кешенең мең тәңкәсеннән үз бер тиенең яхшы ○ 7792 -ТИЕНЛЕК (4 | 2) ■ Биш тиенлек куян, ун тиенлек зыян ○ 2239 (2) ● 2239:1 (2); 9864 (2) -ТИЕННӘН (3) ■ Мал - колыннан, акча - тиеннән ○ 2386 ● 7692; 7794 -ТИЕННЕ (2) ■ Бер тиенне күпме шомартсаң да алтын булмый ○ 7780 ● 7803 -ТИЕННЕҢ (1) ■ Бер тиеннең бәясен белмәгән бер тәңкәне күрмәс ○ 7781 -ТИЕН-ТИЕН (1) ■ Тамчы-тамчы күл була, тиен-тиен сум була ○ 7798 -ТИЕП (1) ■ Карап торуга - ир, тиеп карасаң - чир ○ 13586 -ТИЕШ (2) ■ Ир белән хатынның тавышы юрган астыннан чыкмаска тиеш ○ 13820 ● 15899 -ТИЕШЛӘР (1) ■ Бер-берсен яратышкан кешеләр, мәхәббәтләре сүрелмәсен өчен, бераз аерылып торырга тиешләр, ди ○ 12669 -ТИЕШЛЕ (1 | 1) ■ Тол хатынның бусагасы көмештән булса да, аңар хәер тиешле ○ 13679:1 -● 15544 -ТИЕШЛЕНЕКЕ (1) ■ Туй - тиешленеке, бәйрәм - барчаныкы ○ 13296 -ТИЕШСЕЗ (2) ■ Тел - кылыч: тиешсез җирдә тый, тиешле җирдә кый ○ 15544 ● 16100 -ТИЕШСЕЗГӘ (1) ■ Тиешсезгә сөйләү - ташка тары чәчү ○ 16073 -ТИҖАРӘТ (1) ■ Һәм зиярәт, һәм тиҗарәт ○ 8081 -ТИЗ (68) ■ Тиз аккан тиз туктар ○ 467 (2) ● 555; 563; 632; 934; 1108; 1149; 1200 (2); 1266; 1292; -1293; 1693; 1707; 1711; 1816 (2); 1926; 1973; 2651; 2659; 2709; 2731; 3297; 3399; 3768; 6029; -6563; 7060; 7074; 7861; 7948; 8211; 8489 (2); 8810; 9503; 9895; 9916; 10015; 10097; 10397; -10428; 10440; 10687; 10690; 11239 (2); 11507; 11786; 11817; 11920; 11978; 12148 (2); 12516 (2); -12767 (2); 14221; 14326; 14831; 15283; 15325; 16170; 16567; 16622 -ТИЗӘГЕ (4) ■ Кар астыннан карга тизәге дә табылмас ○ 1091 ● 3729; 4782; 9723 -ТИЗӘГЕНӘ (1) ■ Бер сыерның тизәгенә ун сыер таеп егылган ○ 3159 -ТИЗӘК (8) ■ Тышы бизәк, эче тизәк ○ 655 ● 2875; 2899; 3955; 3990; 4001; 4817; 8768 -ТИЗӘККӘ (3) ■ Тирес эзләгән чучка тизәккә юлыгыр ○ 2903 ● 3724; 12341 -ТИЗӘКЛӘГӘЧ (1) ■ Төлке үз өнен тизәкләгәч, бурсык оясына күчә ○ 2307 -ТИЗӘКТӘ (1) ■ Сандугачның күзе тирәктә, карганыкы - тизәктә ○ 4111 -ТИЗӘКТӘН (1) ■ Карга белән кунышсаң, борының тизәктән котылмас ○ 3954 -ТИЗГЕР (1) ■ Сизгер кеше - тизгер кеше ○ 11928 -ТИЗЛӘГӘН (1) ■ Тизләгән - бәлане үзе эзләгән ○ 11931 -ТИЗНЕҢ (1) ■ Ашы тизнең эше тиз ○ 6029 -ТИЗРӘК (9) ■ Кортлар, тизрәк бал җыегыз, чебен агагызның ашыйсы килгән! ○ 4784 ● 8173; -8218; 8546; 9535; 9847; 10555; 14813; 15426 -ТИК (52 | 1) ■ Тик торганнан чыкан чакмый ○ 1312 ● 1448; 1700; 1752; 1992; 2270; 3137; 3819; -4099; 4161; 4180; 4744; 4782; 4854; 6129, :1; 6130-6136; 6200; 6234; 6304-6308; 6392; 6438; -6574; 6631; 8490; 9711; 9734; 10687; 11561; 11867; 12518; 12549; 13789; 14976; 15124; 15188; -15484; 15608; 15628; 16033; 16235; 16310; 16641 -ТИКӘНЕН (1) ■ Гөлен яраткач, тикәнен дә ярат ○ 1274 -ТИКӘНСЕЗ (2) ■ Гөл тикәнсез булмый ○ 1269 ● 1313 -ТИККӘ (1) ■ Тиле тиккә кызар ○ 11637 -ТИКЛЕ (2) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне майдан -сора", - дигән ○ 7034 ● 13766 -ТИКМӘГӘ (1) ■ Этнең аягын тикмәгә сындырмыйлар ○ 3714 -ТИКШЕР (1) ■ Хатын алганда төсеннән бигрәк холкын тикшер ○ 13211 -ТИКШЕРӘ (3) ■ Ертык тишекне тикшерә, ә үзен кем тикшерә ○ 8857 (2) ● 10991 -ТИКШЕРЕЛМӘГӘН (1) ■ Кияү сыналмаган ат, тикшерелмәгән товар шикелле ○ 13419 -ТИКШЕРЕР (1) ■ Үз борын астын күрмәгән урман астын тикшерер ○ 10591 -ТИКШЕРМӘ (1) ■ Син кешене тикшермә, кеше сине тикшерсен ○ 12036 -ТИКШЕРМИ (1) ■ Үлем баен-ярлысын тикшерми ○ 15414 -ТИКШЕРМИЧӘ (1) ■ Аяк астын тикшермичә урман астын тикшерә ○ 10991 -ТИКШЕРСЕН (1) ■ Син кешене тикшермә, кеше сине тикшерсен ○ 12036 -ТИЛӘКӘ (1) ■ Тинтәккә тиләкә биреп, ярлының учагын боздырыр ○ 11773 -ТИЛГӘН (2) ■ Карга казганыр, тилгән кинәнер ○ 3957 ● 4226 -ТИЛГӘННӘН (1) ■ Чебиле тавык тилгәннән курка ○ 4343 -ТИЛЕ (61 | 3) ■ Ындырда илле кешегә эш табыла, тиле кешегә генә эш табылмый ○ 1467 ● 1567; -1620; 3816; 6136; 7222; 7881; 8488; 9821; 10311; 11427; 11434; 11439; 11443; 11445; 11533; -11570; 11571; 11575; 11610; 11627-11630; 11631, :1, :2; 11632-11637; 11638 (2); 11639 (2); -11640-11651; 11655; 11661:1; 11696; 11705; 11753; 11770; 11831; 12987; 13179; 13197; 13282; -15627; 15629; 16310; 16754 -ТИЛЕБӘРӘН (1) ■ Тилебәрән орлыгы ашаган ○ 1363 -ТИЛЕГӘ (17) ■ Бай белән тилегә күк - муеннан, диңгез - тубыктан ○ 7158 ● 9843; 11452; 11587; -11640; 11652-11660; 11662; 11831; 14830 -ТИЛЕДӘН (5) ■ Акыллыдан турысын әйттерә алмасаң, тиледән сора ○ 11460 ● 11641; 11661; -11663; 11664 -ТИЛЕЛӘР (1) ■ Тилеләр булмаса, акыллыга ни сан ○ 11665 -ТИЛЕЛӘРГӘ (1) ■ Тилеләргә кыңгырау таксалар, җизнең бәясе алтынга чыгар иде ○ 11666 -ТИЛЕЛЕГЕН (1) ■ Иплегә "ипле" дисәң - иплелеген арттырыр, тилегә "тиле" дисәң - тилелеген арттырыр ○ 11831 -ТИЛЕЛЕК (2) ■ Гомердә бер тилелек терсәгеңне тешләтер ○ 11551 ● 12871 -ТИЛЕМДӘГЕ (1) ■ Тилемдәге - телемдә ○ 15712 -ТИЛЕМЗӘК (1) ■ Тилемзәк җигән аекмас ○ 1314 -ТИЛЕНЕ (2) ■ Тилене иркәләсәң, башыңа менеп атланыр ○ 11667 ● 11668 -ТИЛЕНЕКЕ (1) ■ Тиленеке тишек ○ 11669 -ТИЛЕНЕҢ (6) ■ Акыллы өйләнгәнче тиленең улы булган ○ 11449 ● 11670-11674 -ТИЛЕҢ (1) ■ Кеше тилесе көлке китерә, үз тилең оят китерә ○ 11594 -ТИЛЕРМИЧӘ (1) ■ Көчек тилермичә үлми ○ 3810 -ТИЛЕРТӘ (2) ■ Йокы - симертә, акча - тилертә ○ 6652 ● 14776 -ТИЛЕРТКӘН (1) ■ Илерткән дә аракы, тилерткән дә аракы ○ 9827 -ТИЛЕСЕ (4) ■ Ил тилесе илгә тансык ○ 11567 ● 11594; 11754; 11777 -ТИЛЕСЕН (1) ■ Халык үз тилесен үзе саклый ○ 11699 -ТИЛМЕРМӘС (4) ■ Мәрмәр тапкан тилмермәс ○ 145 ● 300; 301; 1738 -ТИЛМЕРТӘ (1) ■ Авыр тормыш кешене тилмертә, җиңел тормыш кешене тилертә ○ 14776 -ТИЛЧӘ (2) ■ Нәсел - нәселгә, тилчә - тамырга ○ 14497 ● 15701 -ТИЛЧӘҢ (1) ■ Эшләп ки, эшләмәсәң тилчәң ки ○ 6228 -ТИМӘ (6) ■ Искегә тимә, исе чыгар ○ 576 ● 5257; 5631; 10725; 12756; 15322 -ТИМӘГӘН (5) ■ Тимәгән бүрәнәгә китереп чапмаслар ○ 1943 ● 1993; 4675; 4695; 5504 -ТИМӘГӘНГӘ (3) ■ Тигәнгә - тиен башы, тимәгәнгә - куян башы ○ 2334 ● 3816; 5631 -ТИМӘДЕ (1) ■ Күзгә күренде, кулга тимәде ○ 10511 -ТИМӘС (11 | 2) ■ Кәҗә мөгезе күккә тимәс, дөя койрыгы җиргә җитмәс ○ 3035 ● 3626; 3785; -4234, :1 (2); 5045; 6473; 9384; 10357; 10893; 11581; 14552 -ТИМӘСӘ (7) ■ Тисә - тиенгә, тимәсә - ботакка ○ 2345 ● 3895; 4942; 5705; 10851; 11691; 12299 -ТИМӘСӘҢ (2) ■ Син тимәсәң, ил тимәс ○ 5045 ● 12769 -ТИМӘСЕН (1 | 1) ■ Асылынсаң агачның биегенә ас��лын, аягың җиргә тимәсен ○ 1661:2 ● 16873 -ТИМӘСНЕ (1) ■ Тимәсне берәү дә сөймәс ○ 12768 -ТИМЕР (41 | 4) ■ Ташны таш белән ваталар, тимерне тимер белән игиләр ○ 180 ● 195; 260; 271; -290; 293-300; 304; 308; 323; 332; 334; 1879:1; 1942; 2053; 2865; 5033; 5273; 5484; 5624; 5628; -7757; 7769; 8730; 10229, :1, :2, :3; 11630; 11685; 12552; 13630; 14051; 15126; 15287; 15299; -15522; 15749; 15946 -ТИМЕРГӘ (2) ■ Тимергә көя төшми ○ 302 ● 305 -ТИМЕРДӘН (2) ■ Йөрәгең тимердән булса, хәнҗәрең агачтан булса да ярый ○ 11130 ● 14385 -ТИМЕРЕ (2) ■ Тимере бар тилмермәс, каены бар кайгырмас ○ 301 ● 1738 -ТИМЕРЕН (1) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен ашаганга ышанганнар ○ 7496 -ТИМЕРКАЗЫК (3) ■ Акбүзат йолдыз, Күкбүзат йолдыз, Тимерказык бер ялгыз ○ 24 ● 76; 8279 -ТИМЕРКАЗЫККА (1) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 -ТИМЕРЛЕ (2) ■ Тимерле чана аумас, таш күперне су алмас ○ 7071 ● 7171 -ТИМЕРЛЕГЕНДӘ (1) ■ Тимерче тимерлегендә үскән эт күк күкрәүдән курыкмый ○ 3529 -ТИМЕРНЕ (16) ■ Ташны таш белән ваталар, тимерне тимер белән игиләр ○ 180 ● 284; 294; -303-305; 311; 316; 5619; 8503; 11938; 12277; 12564; 14950; 16050; 16087 -ТИМЕРНЕҢ (2) ■ Тимернең ике башы да кызу ○ 306 ● 12881 -ТИМЕРЧЕ (9) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы йогар -○ 285 ● 307-312; 3529; 13676 -ТИМЕРЧЕГӘ (2) ■ Тимерчегә күмерче юлдаш ○ 313 ● 6939 -ТИМЕРЧЕДӘ (1) ■ Тимерчедә пычак - унике кочак ○ 314 -ТИМЕРЧЕДӘН (1) ■ Җөйчедән җеп сорама, тимерчедән тимер сорама ○ 8730 -ТИМЕРЧЕНЕҢ (4) ■ Алтынчының бер органы - тимерченең мең органы ○ 265 ● 315; 1893; 9049 -ТИМИ (24) ■ Тау арада җил тими ○ 151 ● 177; 1186; 1238 (2); 1311; 1333; 1416; 1569; 1588; 2142; -2890; 3604; 3816; 4401; 4456; 4608; 6207; 10033; 10985; 12245; 13860; 15317; 16799 -ТИМИЛӘР (1) ■ Тик торган караулы тирәккә тимиләр ○ 1752 -ТИМИЧӘ (1) ■ Кыз олан - пыяла, тимичә дә уала ○ 12993 -ТИМТЕНСӘҢ (1) ■ Тимтенсәң дә кимсенмә ○ 14949 -ТИНТӘК (34) ■ Ике тинтәк, берексә дә, ил булмас ○ 4911 ● 6536; 6959; 11424; 11444; 11538; -11540; 11541 (2); 11563; 11564; 11583; 11584; 11586; 11622; 11675-11682; 11683 (2); 1168411686; 11732; 11739; 11848; 13997 (2); 14505 -ТИНТӘККӘ (5) ■ Илдә бер тинтәккә урын табыла ○ 11568 ● 11624; 11687; 11688; 11773 -ТИНТӘКНЕ (1) ■ Тинтәкне укытуы таш кисүдән авыррак ○ 11689 -ТИНТӘКНЕҢ (3) ■ Тинтәкнең акылы төштән соң төшәр ○ 11690 ● 11691; 11692 -ТИНТӘКСЕЗ (1) ■ Иген кибәксез булмас, ил тинтәксез булмас ○ 4905 -ТИНТЕРӘРСЕҢ (1) ■ Тинтәккә эләксәң, тинтерәрсең ○ 11688 -ТИНТЕРӘТӘ (2) ■ Бер тинтәк өйне тинтерәтә, ике тинтәк илне тинтерәтә ○ 11541 (2) -ТИҢ (17 | 2) ■ Агач белән агач тиң түгел ○ 1647 ● 2800; 6649; 7626 (2); 8277; 10384; 12343; -12672; 12766; 12770; 12783; 12852; 13194; 13357, :1, :2; 13677; 14904 -ТИҢГӘ (1) ■ Тисәң ти тиңгә, тимәсәң - читәнгә ○ 12769 -ТИҢЕ (6) ■ Ишәк - ише белән, тинтәк - тиңе белән ○ 11583 ● 11642; 11673; 12770; 13205; 14081 -ТИҢЛӘШМӘ (1) ■ Тиргәшчегә тиңләшмә, талашчыга таңланма ○ 16076 -ТИҢЧЕЛЕК (1) ■ Киңчелек булмый тиңчелек булмый ○ 7371 -ТИП (3) ■ Типсәң типкәнгә тип, юкса бүкәнгә тип ○ 5632 (2) ● 12459 -ТИПКӘЛӘСӘҢ (1) ■ Кеше баласы кешәнләсәң дә тормас, үз балаң типкәләсәң дә китмәс -○ 14187 -ТИПКӘЛӘҮДӘН (1) ■ Баланы иркәләү аны типкәләүдән яман ○ 13977 -ТИПКӘН (3) ■ Үлгән арысланны куян да барып типкән ○ 2066 ● 2839; 5029 -ТИПКӘНГӘ (1) ■ Типсәң типкәнгә тип, юкс�� бүкәнгә тип ○ 5632 -ТИПКӘННЕ (3) ■ Ат типкәнне ат күтәрә, тай типкәнне тай күтәрә ○ 2518 (2) ● 3453 -ТИПМӘГӘН (4) ■ Башыма тай типмәгән ○ 2869 ● 2993; 2998; 10331 -ТИПМӘС (2) ■ Ат типмәс димә, эт капмас димә ○ 2519 ● 2821 -ТИПСӘ (8) ■ Типсә тимер өзәрлек, басса бакыр өзәрлек ○ 332 ● 2821; 2857; 2858; 3232; 11684; -11685; 15126 -ТИПСӘҢ (3) ■ Эткә типсәң, егеткә тия ○ 3693 ● 5632; 14188 -ТИПСЕН (1) ■ Типсә дә, чиләк тутырып савым бирә торган сыер типсен ○ 3232 -ТИПТЕРГӘН (2) ■ Күп типтергән - үзен киптергән ○ 9840 ● 15115 -ТИПТЕРГӘНЧЕ (1) ■ Тинтәк белән типтергәнче аңлы белән таш ташы ○ 11676 -ТИПТЕРЕП (1) ■ Типтереп яшәүнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6673 -ТИР (15) ■ Игенне җир уңдырмый, тир уңдыра ○ 1404 ● 1451; 6137; 6149; 6524; 6525; 6534; -6561; 7070; 7160; 7693; 7800; 10806; 11441; 14930 -ТИРАГЫ (1) ■ Ялкауның тирагы иртә килмәсә кич килә ○ 6604 -тирәген → тал-тирәген -ТИРӘДӘ (1) ■ Карганың бар дөньясы агач башында, балалары тирәдә ○ 3995 -ТИРӘК (18) ■ Корыган тирәк су янында да яшәрмәс ○ 1743 ● 1753-1755; 1770; 1944; 4450; 4891; -5487; 5768; 5900; 5965; 8897; 11644; 11651; 13818; 14348; 16868 -ТИРӘККӘ (1) ■ Тик торган караулы тирәккә тимиләр ○ 1752 -ТИРӘКНЕ (1) ■ Кирәк тирәкне ега ○ 14911 -ТИРӘКНЕҢ (2) ■ Озын тирәкнең күләгәсе төбенә төшмәс ○ 1747 ● 1756 -ТИРӘКТӘ (1) ■ Сандугачның күзе тирәктә, карганыкы - тизәктә ○ 4111 -ТИРӘЛӘП (2) ■ Кыз тирәләп яучы сөйләр, эш тирәләп ялчы сөйләр ○ 13188 (2) -ТИРӘН (10 | 2) ■ Болганган су тирән күренер ○ 355 ● 411; 419; 468; 469; 493; 5028; 11078:2; -12000:3; 14409; 14505; 15248 -ТИРӘНГӘ (1) ■ Балык тирәнгә омтыла, кошлар биеккә оча ○ 4455 -ТИРӘНДӘ (1) ■ Чуртан - тирәндә солтан ○ 4520 -ТИРӘНЛЕГЕН (1) ■ Ата-ана йөрәгенең тирәнлеген балалар белми ○ 14396 -ТИРӘНЛЕК (1) ■ Тирәнлек - диңгездә, зирәклек - гыйлемдә ○ 16656 -ТИРӘННЕ (3) ■ Балык тирәнне эзли, әдәм яхшыны эзли ○ 11078 ● 12947; 16969 -ТИРӘНРӘК (3 | 2) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың ○ 131 ● 202; 4560; 11078:1; 12000:5 -ТИРӘСЕ (1) ■ Балта остасының үз йорт тирәсе һаман җимерек ○ 1895 -ТИРӘСЕНДӘ (5) ■ Аның тирәсендә талкан коры, су салкын ○ 494 ● 2422; 4718; 9266; 16801 -ТИРӘСЕНДӘГЕ (1) ■ Сыер үз йорт тирәсендәге чирәмне ашамый ○ 3198 -ТИРӘСЕННӘН (1) ■ Төлкенең хәйләкәрлеге кетәк тирәсеннән күп узмый ○ 2315 -ТИРӘ-ЯГЫҢ (1) ■ Тирә-ягың яу булсын, йортың эче сау булсын ○ 8288 -ТИРБӘНМӘС (1) ■ Җилсез кура тирбәнмәс ○ 1204 -ТИРБӘТӘ (1) ■ Өстән бишек тирбәтә, астан баланы чеметә ○ 14105 -ТИРГӘВЕЧ (1) ■ Ир тиргәвеч булса, хатын үрләвеч була ○ 13836 -ТИРГӘЛ (2) ■ Акылсыздан макталганчы акыллыдан тиргәл ○ 11483 ● 12542 -ТИРГӘЛГӘНЧЕ (1) ■ Нахактан тиргәлгәнче хактан тиргәл ○ 12542 -ТИРГӘМӘ (1) ■ Ерак дип ханга тел тидермә, кулы җитәр; начар дип ирне тиргәмә, каруы җитәр -○ 5793 -ТИРГӘСӘ (1) ■ Акыллы, тиргәсә дә, тир чыгармас ○ 11441 -ТИРГӘҮДӘН (1) ■ Артык мактау тиргәүдән яман ○ 12422 -ТИРГӘШ (1) ■ Төтен күзгә керә, тиргәш күңелгә керә ○ 16104 -ТИРГӘШСӘҢ (1) ■ Алдашсаң - абруең китәр, тиргәшсәң - кадерең китәр ○ 15754 -ТИРГӘШЧЕГӘ (1) ■ Тиргәшчегә тиңләшмә, талашчыга таңланма ○ 16076 -ТИРГЕШ (2) ■ Тиргеш тигәнәк түгел - ябышмас ○ 16074 ● 16075 -ТИРДӘН (1) ■ Бәхет җирдән чыкмас, тирдән чыг��р ○ 14837 -ТИРЕ (15) ■ Бүре тире суя, бүренең дә тиресен суялар ○ 2160 ● 2674; 5996; 6108; 6523; 7693; -7992; 8023; 10291; 10806; 11837; 11879; 12197; 16142; 16829 -ТИРЕДӘН (3) ■ Бер тиредән тун тек - мул тек ○ 2354 ● 8891; 17019 -ТИРЕЛӘРЕ (2) ■ Куян тиреләре базарда: "Исәнме, менә тагын күрештек", - дип әйтерләр, ди -○ 2257 ● 2277 -ТИРЕМ (1) ■ Күлмәктән тирлегем якын, тирлегемнән тирем якын ○ 8981 -ТИРЕН (1) ■ Ат эшләр - тирен чыгарыр, эт ятыр - телен чыгарыр ○ 2528 -ТИРЕНЕ (3) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 ● 2348; 11943 -ТИРЕҢ (3) ■ Аша карының туйганчы, эшлә тирең тамганчы ○ 6025 ● 8061; 15652 -ТИРЕҢНЕ (1) ■ Бай булсаң, барың белән битеңне сөрт, ярлы булсаң җиңең белән тиреңне сөрт -○ 7163 -ТИРЕС (8) ■ Тирес түксәң җиреңә, ындырың тулыр игенгә ○ 1452 ● 2903; 4719; 4745; 4808; -7751; 9086; 11932 -ТИРЕСЕ (17) ■ Бер елга куян тиресе дә чыдый ○ 766 ● 2161; 2218; 2236; 2271; 2300; 2301; 2332; -2908; 3053; 3110; 3634; 3727; 7930; 10256; 10850; 11672 -ТИРЕСЕЗ (2) ■ Иләми күн булмас, тиресез тун булмас ○ 2358 ● 8721 -ТИРЕСЕН (15) ■ Аюны үтермәс борын тиресен сатмыйлар ○ 2092 ● 2108; 2160; 2162; 2278; -2310; 2404; 2966; 3039; 3185; 3704; 4245; 10819; 10874; 13039 -ТИРЕСЕНЕҢ (1) ■ Бүре тиресе янында сарык тиресенең йоны коелыр, имеш ○ 2161 -ТИРЕСЕННӘН (1 | 1) ■ Мулланың корсагы тугыз бозау тиресеннән теккән булыр, имеш -○ 17047 ● 17047:1 -ТИРЕСКӘ (3) ■ Ишәкне утка өндәсәң, тирескә чабар ○ 2983 ● 4719; 7114 -ТИРЕСЛӘҮНЕ (1) ■ Җир тиресләүне, мулла китерүне ярата ○ 17078 -ТИРЕСЛЕ (2) ■ Кунак килсә - таптыра, тиресле җирне саттыра ○ 10107 ● 13574 -ТИРЕСНЕ (1) ■ Тиресне калын түшәсәң, амбарың буш калмас ○ 1453 -ТИРЛӘМӘДЕМ-ПЕШМӘДЕМ (2) ■ Тирләмәдем-пешмәдем, утыз ел лашман эшләдем ○ 6309 -● 6310 -ТИРЛӘМӘСӘҢ (1) ■ Сабанда тирләмәсәң, ындырда чирләрсең ○ 1436 -ТИРЛӘМИ (1) ■ Мунча кергән тирләми чыкмас ○ 8624 -ТИРЛӘМИЧӘ (1) ■ Тирләмичә акча табылмый ○ 7804 -ТИРЛӘП (1) ■ Тирләп эшләсәң, аш тәмле була ○ 6138 -ТИРЛӘСЕН (1) ■ Ат тирләсен, чирләмәсен ○ 2520 -ТИРЛӘТӘ (1) ■ Җәйге эшләпә җилләтә, кышкы эшләпә тирләтә ○ 1018 -ТИРЛЕ (2) ■ Җирле боланны тирле колан куалаган ○ 2119 ● 10951 -ТИРЛЕГЕМ (1) ■ Күлмәктән тирлегем якын, тирлегемнән тирем якын ○ 8981 -ТИРЛЕГЕМНӘН (1) ■ Күлмәктән тирлегем якын, тирлегемнән тирем якын ○ 8981 -ТИРЛЕКНЕҢ (1) ■ Тиленең тиңе булмас, тирлекнең җиңе булмас ○ 11673 -ТИРЛИ (3) ■ Үшән ат тиз тирли ○ 2731 ● 2823 (2) -ТИРМӘН (2) ■ Бай өйдә ята, арты тирмән тарта ○ 7201 ● 11452 -ТИРЧӘН (2) ■ Кеше аты тирчән, кеше киеме керчән ○ 2658 ● 8781 -ТИРЬЯК (1) ■ Гыйрактан тирьяк килгәнче, елан чаккан ир үләр ○ 15213 -ТИРЬЯККА (1) ■ Кулыңдагы тирьякка ышанып агу эчмә ○ 15229 -ТИСӘ (24 | 5) ■ Чыбыгы тисә иелгән казыгы тисә калкыр ○ 1955 (2) ● 1992 (2); 2345; 3218; 3271; -3895; 4157 (2); 4234:1; 4854 (2), :1 (2); 5705; 6982; 9152; 10851; 14215, :1, :2; 14216; 14504; -15204; 15205; 15769; 17028 (2) -ТИСӘҢ (8) ■ Искегә тисәң исерерсең ○ 574 ● 575; 4635; 5239 (2); 12769; 14368 (2) -ТИСКӘРЕ (2) ■ Йонны тискәре якка сыйпау ○ 2431 ● 11932 -ТИШ (1) ■ Тирескә ишмә, уңайга иш, бәреп бәбәген тиш ○ 7114 -ТИШӘ (7) ■ Тамчы кечкенә генә - таш тишә ○ 1130 ● 1134; 3414; 7809; 10636; 12600; 16084 -ТИШӘР (3) ■ Акыллы тычкан ике тишек тишәр ○ 3398 ● 9441; 16087 -ТИШӘРЛЕК (1) ■ Теле туң җирне тишәрлек ○ 15699 -ТИШЕГЕ (5) ■ Иш - ише белән, тычкан - тишеге белән ○ 5438 ● 8358; 10466; 10545; 11212 -ТИШЕГЕН (2) ■ Иш - ишен табар, су - тишеген табар ○ 5441 ● 5442 -ТИШЕГЕНӘ (5) ■ Җир тишегенә кергән ○ 252 ● 253; 2344; 3416; 15439 -ТИШЕГЕННӘН (5) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья -бәләкәй ○ 32 ● 7281; 8357; 14753; 15167 -ТИШЕГЕҢ (1) ■ Иләк чулпыга: "Синең тишегең тугыз", - дигән ○ 9898 -ТИШЕК (30) ■ Акыллы тычкан ике тишек тишәр ○ 3398 ● 3405; 5114; 7123; 7135; 7625; 8258; -8271; 8289; 8290; 8360; 8380; 8705; 8813; 8856; 8870; 9044; 9056; 9711; 10353; 10458; 10522; -10647; 11254; 11669; 12289; 14062; 14190; 15045; 16315 -ТИШЕККӘ (2) ■ Бер тишеккә ышанган тычкан тиз тотылыр ○ 3399 ● 8871 -ТИШЕКЛЕ (4) ■ Тишекле таш җирдә ятмас ○ 184 ● 7805; 7837; 8922 -ТИШЕКНЕ (1) ■ Ертык тишекне тикшерә, ә үзен кем тикшерә ○ 8857 -ТИШЕКНЕҢ (1) ■ Итеге тишекнең чабатасы тишек ○ 9044 -ТИШЕКТӘН (3) ■ Ишек тишектән көлә ○ 8256 ● 8858; 13651 -ТИШЕЛӘ (4) ■ Тамчы-тамчы тамласа, каты таш та тишелә ○ 1133 ● 6725; 9981; 15330 -ТИШЕЛЕП (2) ■ Арпа әйтер: "Кырык биш көндә тишелеп чыгармын", - диер ○ 1519 ● 1574 -ТИШЕЛМӘГӘН (1) ■ "Дыр"ны чәчкәнгә илле ел, ди, һаман да тишелмәгән, ди ○ 15835 -ТИШЕЛСӘ (1) ■ Ат тоягы чабата түгел, тишелсә ямап булмый ○ 2522 -ТИШЕП (1) ■ Ахмакка гыйбадәт кылырга кушсаң, маңгаен тишеп бетерер ○ 11513 -ТИШКӘН (2) ■ Ишек кискән, тәрәзә тишкән ○ 8369 ● 11114 -ТИШМИ (3) ■ Булат булатны тишми ○ 277 ● 7346; 7594 -ТИШҮ (2) ■ Маңгай белән таш тишү ○ 10354 ● 10627 -ТИШҮЧЕ (1) ■ Тугыз өйнең түбәсен тишүче ○ 8377 -ТИЮ (2) ■ Берне сугып икегә тию ○ 5692 ● 10327 -ТИЮЕ (2) ■ Мылтыкның шартлавы шарт түгел, тиюе шарт ○ 5600 ● 15325 -ТИЯ (24) ■ Арттан атылган таш тубыкка тия ○ 110 ● 3489; 3685; 3693; 3948; 4979; 7103; 9692 (2); -10192; 10601; 10715; 10820; 13418; 13679; 14830 (2); 15159; 15171; 15318; 15321; 15637; -16082; 16775 -ТИЯГЕМӘ (2) ■ Сөягем тиягемә кайтсын ○ 5145 ● 10803 -ТИЯГЕН (1) ■ Ат әйләнеп тияген табар, су әйләнеп улагын табар ○ 2541 -ТИЯККӘ (2) ■ Тисә тияккә, тимәсә ботакка ○ 5705 ● 10294 -ТИЯР (27 | 2) ■ Кешегә таш атсаң, үз маңгаеңа тияр ○ 132 ● 175; 3339; 5635; 5680; 6213 (2); -6687; 7227; 7577 (2); 8771; 9271; 11691; 12002; 12108; 12299; 12386; 12389 (2), :1 (2); 13018; -14139 (2); 15204; 15205; 16115; 16284 -ТОВАР (14 | 1) ■ Мал белән товар иясен табар ○ 7377 ● 7434; 7457; 7859; 7864; 7865; 7955; -7957:2; 7978 (2); 8006 (2); 8007; 10674; 13419 -ТОВАРДАЙ (1) ■ Баксаң багардай, базардагы товардай ○ 8029 -ТОВАРНЫ (3) ■ Асыл товарны мыскаллап кына саталар ○ 7866 ● 7979; 7980 -ТОВАРЫНА (1) ■ Товарына күрә базары ○ 7981 -ТОЕЛА (2) ■ Адашкан кешегә эт өргән тавыш сандугач сайравыннан да ләззәтлерәк тоела -○ 6718 ● 11992 -ТОЕЛМЫЙ (1) ■ Яңа ай, тотылса да, тоелмый калыр ○ 75 -ТОЕЛСА (1) ■ Дусларның теле каты тоелса да, күңеле йомшак була ○ 5386 -ТОЕЛЫР (1) ■ Бик зур акыллы кеше юләрсымак тоелыр ○ 11545 -ТОЗ (49) ■ Суга салган тоз кебек югалган ○ 524 ● 1641; 3210; 4335; 7225; 8057; 8660; 9139; 9155; -9164; 9205; 9233 (2); 9331; 9350-9354; 9359 (2); 9426; 9497; 9498; 10833; 11032; 11042; 11381; -11624; 12941-12943; 12957; 12994; 13038; 13064; 13070; 13077; 13086; 13271; 13346; 13363; -13861 (2); 13884; 15367; 15561; 15919; 16389 -тоз → икмәк-тоз, ипи-тоз, он-тоз -ТОЗАГЫ (4) ■ Һәр җирнең үз тозагы белән тоталар ○ 221 ● 2318; 3859; 12515 -ТОЗАГЫН (1) ■ Тозагын кормас борын көртлеген ашый башлама ○ 4047 -ТОЗАГЫНА (1) ■ Үрмәкүч тозагына үрдәк эләкмәс ○ 4431 -ТОЗАК (5) ■ Һәр җәнлеккә тозак бар ○ 2027 ● 2258; 3844; 4166; 4835 -ТОЗАККА (4) ■ Канаты бәйсез азат кош җирдәге тозакка үзе төшәр ○ 3837 ● 6342; 12339; 15910 -ТОЗАКНЫ (1) ■ Куян тозакны онытса да, тозак куянны онытмый ○ 2258 -ТОЗАКЧЫ (2) ■ Тозакчы күренмәс, җимен күрсәтер ○ 2020 ● 3872 -ТОЗГА (2) ■ Ат тозга килә ○ 2521 ● 13405 -ТОЗДАЙ (2) ■ Ачы булсаң, тоздай бул; татлы булсаң, балдай бул ○ 9114 ● 9355 -ТОЗДАН (3) ■ Торма ачуын тоздан алу ○ 1640 ● 13387; 15698 -ТОЗ-ИКМӘК (1) ■ Килгәнне өеңә керт, алдына тоз-икмәк куй ○ 10076 -ТОЗЛАМЫЙЛАР (1) ■ Кызны чапчакка салып тозламыйлар ○ 13019 -ТОЗЛАУ (1) ■ Артык тозлау аздан яман ○ 9108 -ТОЗЛЫ (7) ■ Тозлы җирдә чүп үсми ○ 185 ● 3204; 7342; 9356; 14750; 15197; 16077 -ТОЗЛЫГЫ (2) ■ Арзанлы итнең тозлыгы татылмый ○ 9106 ● 9348 -ТОЗЛЫК (1) ■ Ашыңа тозлык түгелмен ○ 9440 -ТОЗНЫ (1) ■ Ат басмыймын дигән җирне өч басар, ир татымыймын дигән тозны өч татыр ○ 13446 -ТОЗНЫҢ (2) ■ Аптекада тозның кадагы кырык тиен ○ 9105 ● 9357 -ТОЗСЫЗ (15) ■ Дуссыз баш - тозсыз аш кебек ○ 5401 ● 6111; 6117; 9205; 9221; 9693; 11392; -13236; 13346; 13670; 13772; 14782; 15728; 16077; 16398 -ТОЗСЫЗНЫ (1) ■ Тозсызны күзсез дә белә ○ 15304 -ТОЗ-ТОЗ (1) ■ Егет үләр кыз-кыз дип, тәвә үләр тоз-тоз дип ○ 13084 -ТОЗЫ (3) ■ Очсызның тозы татымас ○ 7951 ● 9485; 16036 -ТОЗЫН (1) ■ Кеше ашының тозын татыма ○ 9274 -ТОЙДЫР (1) ■ Бирсәң - туйдыр, суксаң - тойдыр ○ 8132 -ТОЙМАС (2) ■ Акча чыкканны ир тоймас, тир чыкканны тире тоймас ○ 7693 (2) -ТОЙМЫЙ (1) ■ Тир чыкканны тире тоймый ○ 10806 -ТОЙСА (1) ■ Эт, үзенә булышлык тойса, бүрене ертыр ○ 3678 -ТОКМАЧ (6) ■ Үзендә умач умаган, күршесенә кереп токмач кискән ○ 5282 ● 9179; 9406; 9500; -9720; 13382 -ТОКМАЧЫННАН (1) ■ Уңган килен - токмачыннан билгеле ○ 13390 -ТОКМАЧЫҢНЫ (1) ■ Туйда туйган күпкә бармас, кайт та токмачыңны бас ○ 13319 -токы → такы-токы -ТОКЫМ (1) ■ Токым токымга тарта ○ 14506 -ТОКЫМГА (1) ■ Токым токымга тарта ○ 14506 -ТОКЫМНАН (1) ■ Начар токымнан яхшы нәсел көтмә ○ 2398 -ТОКЫМЫ (5) ■ Токымы яман туганын сыйламас ○ 14507 ● 14645 (2); 16013 (2) -ТОЛ (14 | 1) ■ Тол әмәлнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6139 ● 12709; 13137; 13677; 13678; -13679, :1; 13680-13684; 13686; 16473 (2) -ТОЛЛЫГЫН (1) ■ Тол хатын - тулган ай, толлыгын сакламаса, йолдызга турала ○ 13678 -ТОЛНЫҢ (2) ■ Толның ирене чабырса да, "шайтан үпкән" диерләр ○ 13685 ● 13686 -ТОЛПАР (5) ■ Яман атны яхшы баксаң, толпар булыр ○ 2707 ● 2795; 2799; 2964; 14553 -ТОЛПАРГА (1) ■ Толпарга тиң ат булмас ○ 2800 -ТОЛПАРДАН (1) ■ Толпардан - тояк, шоңкардан кыяк калыр ○ 2801 -ТОЛПАРНЫҢ (1) ■ Толпарның утлавы бер булса да, атлавы башка ○ 2802 -ТОЛЫБЫ (1) ■ Бүре толыбы бар кеше юлдашының туңганын белмәс ○ 6913 -ТОЛЫГЫ (1) ■ Тоз - толыгы белән, кыз - кылыгы белән ○ 13038 -ТОЛЫКМАНЫ (1) ■ Толыкманы тугыз пот, алыкманы алты пот ○ 7982 -ТОЛЫП (5) ■ Урман - ярты тун, кулыңа тукмак тотсаң - толып ○ 1862 ● 8934; 8949; 13677; 13681 -ТОЛЫПТАН (1) ■ Толыптан тун чыкты ○ 8983 -ТОМА (1) ■ Байның улы сыңар күзле булса, ялчысы тома күзсез ○ 5739 -ТОМАЛАМАСАҢ (1) ■ Карга баласының авызын таш белән томаламасаң, карылдаудан туктамас ○ 3953 -ТОМАЛАНА (1) ■ Туй дигәндә кояш томалана, ди ○ 13289 -ТОМАЛЫЙ (1) ■ Кисмәкнең ярыгын томалый алмассың ○ 9933 -ТОМАН (6) ■ Тау башында то��ан күп ○ 152 ● 1140; 1141; 1191; 6723; 13437 -ТОМАНЛЫ (1) ■ Томанлы көн төлке узар, буранлы көн бүре узар ○ 2292 -ТОМАНЫ (1) ■ Биек тауның томаны да биек ○ 118 -ТОМАУ (1) ■ Мәхәббәткә томау тыгызламый ○ 12735 -ТОМШЫГЫ (4) ■ Торна каурыен салган - аяклары да томшыгы калган ○ 4133 ● 4456; 4510; -ТОМЫРСАҢ (1) ■ Ярсаң ике, томырсаң өч булырлык ○ 8072 -ТОМЫРЫГЫМ (1) ■ Бака да: "Комырыгым, томырыгым - оҗмах", - дигән, ди ○ 4561 -ТОМЫРЫК (2) ■ Томырык күлдә корт уйнар ○ 470 ● 8291 -ТОН (1) ■ Тон угылга тун тияр, актыгына ат тияр, уртанчыга ук та юк, чук та юк ○ 14139 -ТОНА (1) ■ Идел башыннан болгана, тамагыннан тона ○ 381 -ТОНАР (1) ■ Су болганыр да тонар, ил болганыр да тынар ○ 5046 -ТОНГАН (1) ■ Тонган йомыркадан бәбкә чыкмас ○ 4336 -ТОНМАСЫН (1) ■ Акча күргәч күзең тонмасын ○ 7679 -ТОНМЫЙ (1) ■ Бер болганмый су да тонмый ○ 347 -ТОНЫК (2) ■ Тонык күлдә корт була, корт булмаса, чурт була ○ 471 ● 1368 -ТОНЫКНЫ (1) ■ Балык агымны ярата, бака - тоныкны ○ 4443 -ТОПОЛЬ ( | 1) ■ Балык - башыннан, тополь үзәгеннән чери ○ 4449:2 -ТОР (26) ■ Әнә килә трактор, сука бабай карап тор ○ 1474 ● 3744; 3948; 4302; 4404; 5071; 5089; -5153; 5176; 5179; 5181; 5278; 6134; 6954; 8336; 10543 (2); 12140; 12203; 12456; 15429 (2); -16222; 16235; 16947 (2) -ТОРА (43 | 2) ■ Усак яфрагы көндәшле хатыннар шикелле: җилсез көндә дә кыймылдап тора -○ 1759 ● 2081; 2294; 2329; 2399:1; 2441:1; 3559; 3819; 4099; 4161; 4304; 4747; 5607; 6581; 6740; -6760; 7818 (3); 9454; 9975; 10213; 10516; 10637; 10830; 11047; 11111; 11796 (2); 12467; 12913; -13719; 13720; 14008; 14052; 14053; 14109; 14748 (2); 15286; 15365; 16535; 16551; 16577 (2) -ТОРА-БАРА (2) ■ Шундый-шундый эшләр, тора-бара нишләр ○ 6314 ● 13568 -ТОРАБЫЗ (1) ■ Ярлылыкның солын алдык - байдан артык торабыз ○ 7536 -ТОРАЛАР (2) ■ Пар күгәрченнәрдәй гөрләшеп торалар ○ 4056 ● 9670 -ТОРАЛМЫЙ (4) ■ Кортлы кәҗә ышкынмыйча торалмый ○ 3013 ● 4176; 5300 (2) -ТОРАМ (3) ■ Бар чагында - порам, юк чагында - алай да торам ○ 7635 ● 10876; 15430 -ТОРАСЫ (4) ■ Күршегә кереп торасы түгел ○ 5270 ● 5942; 8436; 13064 -ТОРАСЫҢ (1) ■ Тыныч торасың килсә, кешене тыныч тот ○ 5637 -ТОРА-ТОРА (2) ■ Тора-тора да, тагын бер китереп ора ○ 1142 ● 13589 -ТОРБА (1) ■ Буш торба белән ат тотылмас ○ 9892 -ТОРГАН (63 | 1) ■ Бата торган - еланга да тотына ○ 345 ● 446; 472; 738; 827; 828; 944; 1272; -1700; 1752; 1769; 2081 (2); 2323; 2388; 2676; 3053; 3224; 3232; 3525; 3943; 3944; 4137; 4169; -4608; 4781; 5042; 5124; 5854 (2); 6080; 6129:1; 6304; 6377; 6415; 6438; 6598; 8036; 8490; 8529; -8544; 8552; 8580; 8757; 8973; 9490; 10024; 10690; 10982; 11150; 11285; 11840; 12888; 13156; -13167; 13168; 13761; 15427 (2); 15487; 15937; 16418; 16566; 16945 -ТОРГАНГА (4) ■ Иртә торганга ике өлеш ○ 829 ● 6130; 9242; 16619 -ТОРГАНДА (4) ■ Атыңны йөреп торганда камчыла ○ 2619 ● 4744; 6305; 15841 -ТОРГАННАН (6) ■ Тик торганнан чыкан чакмый ○ 1312 ● 6131; 6799; 10442; 11313; 16310 -ТОРГАННЫҢ (2) ■ Иртә торганның эше үрчи, төн йокламаганның юлы үрчи ○ 830 ● 6132 -ТОРГАНЧЫ (8) ■ Тик торганчы буш эшлә ○ 6133 ● 6134; 6306; 8336; 11116; 11298; 11330; 11445 -ТОРГАНЫ (2) ■ Иртә торган карга ашап туя, соң торганы борынын кыра ○ 3943 ● 5906 -ТОРГАНЫН (1) ■ Сарыкның ничә сум торганын бүре каян белсен ○ 2200 -ТОРГАНЫНА (1) ■ Туганына сөенмә, торганына сөен ○ 14057 -ТОРГАНЫҢНЫҢ (1) ■ Дөньяда торсаң, торганыңның эзе калсын ○ 14736 -ТОРГАЧ (5) ■ Тычкан, казына торгач, мәчене китереп чыгарган ○ 3409 ● 8432; 9311; 9341; 15484 -ТОРГЫЗЫП (2) ■ Читкә китсәң, йортыңны-җиреңне торгызып кит ○ 5088 ● 8301 -ТОРЛАКСЫЗ (1) ■ Торлаксыз үскән колын мизгелсез юшап, мизгелсез утлар ○ 2846 -ТОРЛАКТАГЫ (1) ■ Торлактагы мал - кулдагы мал, аулактагы мал - юлдагы мал ○ 2405 -ТОРМА (13) ■ Берәүгә торма кирәк, берәүгә хөрмә кирәк ○ 1592 ● 1616; 1621; 1640; 1641; 4139; -8001; 9353; 10839; 11750; 12448; 13259; 13387 -ТОРМАГА (1) ■ Һавадагы торнага кулымны тотып тормага ○ 4144 -ТОРМАГАН (2 | 1) ■ Тик тормаган тук торган ○ 6129:1 ● 7064; 15628 -тормаган → йөрмәгән-тормаган -ТОРМАДАН (2) ■ Керән тормадан татлы булмас ○ 1606 ● 9272 -ТОРМАДЫ (1) ■ Китеп күләгәсе күмелеп тормады ○ 10832 -ТОРМАНЫҢ (1 | 1) ■ Ачы торманың сирәге яхшы ○ 1589 ● 1589:1 -ТОРМАС (36 | 1) ■ Айның йөзе тулы булып күп тормас ○ 23 ● 1462:3; 4180; 4508; 4555; 4889; -4910; 5829; 7161; 7597 (2); 7765; 7964 (2); 8504; 9588; 9972; 10168; 10743; 11681; 11857; 11867; -12135; 12147; 12844; 13208 (2); 14097; 14173; 14187; 14188; 14607 (2); 15188; 15602; 15865 (2) -ТОРМАСА (1) ■ Ябулы атта ял торыр, ял тормаса, җан торыр ○ 2699 -ТОРМАСЫН (1) ■ Кануның кан булмасын, күңелеңдә елан тормасын ○ 5815 -ТОРМАУ (4) ■ Олтырагына да тормау ○ 9083 ● 11024; 12480; 16025 -ТОРМЫЙ (38) ■ Ай гел болыт артында гына тормый ○ 5 ● 17; 53; 72; 804; 1673; 1823; 2338; -2361; 3046; 5197; 5249; 5609; 6307; 7653 (2); 8631; 8638; 8761; 9592; 9711; 9888; 9901; 9963; -11362; 11572 (2); 12325; 12566; 13066; 14412 (2); 14722; 14723; 14826; 14827; 14939; 15679 -ТОРМЫЙЛАР (2) ■ Җилгә сәнәк белән каршы тормыйлар ○ 1194 ● 15058 -ТОРМЫЙМ (1) ■ Тик тә тормыйм, бик тә кырмыйм ○ 6308 -ТОРМЫШ (20) ■ Ялгыз тормыш - шайтан ормыш ○ 5103 ● 8304; 13206; 13550 (2); 13744 (2); -13764; 13833; 14151 (2); 14703; 14748-14751; 14773; 14776 (2); 16602 -ТОРМЫШЛАНГАН (1) ■ Тормышланган - төпләнгән ○ 13207 -ТОРМЫШНЫ (1) ■ Тормышны ничек башласаң, шул юл белән китәр ○ 14752 -ТОРМЫШНЫҢ (1) ■ Баланың бишеге - тормышның ишеге ○ 13989 -ТОРМЫШТАН (1) ■ Һәркемнең тормыштан өлеше бар, аласы көмеше бар ○ 14759 -ТОРМЫШЫ (3) ■ Өйләнмәгән өйсез булыр, тормышы көйсез булыр ○ 13234 ● 14064; 14972 -ТОРМЫШЫН (2) ■ Җир тормышын балык белмәс ○ 4531 ● 7244 -ТОРМЫШЫНДА (1) ■ Укыткан - белдергән, тормышында юл биргән ○ 16676 -ТОРМЫШЫНЫҢ (1) ■ Иле юкның җире юк, тормышының юне юк ○ 4972 -ТОРМЫШЫҢ (2) ■ Колхозың бай булса, тормышың җай булыр ○ 6090 ● 13610 -ТОРМЫШЫҢДА (1) ■ Теләгең саф булса, тормышыңда тап булмас ○ 11284 -ТОРНА (14) ■ Мал иясе - таз торна ○ 2382 ● 4130; 4132-4137; 4142; 4143; 4145; 4376; 7382; 7456 -ТОРНАГА (3) ■ "Кар" дисәң каргага барып тия, "тор" дисәң - торнага ○ 3948 ● 4139; 4144 -ТОРНАДАН (3) ■ Кәҗә дә торнадан "ыштаның юк" дип көлгән ○ 3028 ● 4138; 4140 -ТОРНАНЫ (2 | 3) ■ Кулыңдагы кошны очырып, һавадагы торнаны эзләмә ○ 3862 ● 4141, :1, :2, :3 -ТОРНАНЫҢ (1) ■ Йөз чыпчык чырылдавыннан бер торнаның торылдап куюы артык ○ 4131 -ТОРСА (23 | 2) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 -● 1113; 1129; 1448; 2037; 2807; 3137; 3668; 5592; 5940; 6384; 7734; 10208; 10396; 11163; 12611; -12844; 13422; 13845; 13846; 15454; 15782; 15956; 16729:1 (2) -ТОРСАК (1) ■ Салада торсак, печән ашамыйбыз ләбаса ○ 5277 -ТОРСАЛАР (1) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда -дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен -күргәннәр ○ 4216 -ТОРСАМ (2) ■ Бака да: "Бакылдамый торсам, ярылам", - дигән ○ 4559 ● 9784 -ТОРСАҢ (10 | 1) ��� Иртә торсаң эш бетәр, соңга калсаң көч бетәр ○ 831 ● 6863; 8292; 12166:2; -13720; 13959; 14736; 15021; 15388; 15484; 15842 -ТОРСЫН (4) ■ Ашаганда колагың селкенеп торсын, эшләгәндә йөрәгең җилкенеп торсын -○ 6026 (2) ● 6264; 16208 -ТОР-ТОР (1) ■ "Тор-тор!" дан хәбәр килсә, йокыдан әмәл китәр ○ 6674 -ТОРУ (15) ■ Һава белән туенып тору ○ 108 ● 6200; 6897; 7046; 7157; 10333; 10371; 10495; 10857; -14737; 15675; 16025; 16319; 16322; 16641 -ТОРУГА (3) ■ Эшләсәң эш төтми, тик торуга җитми ○ 6234 ● 8146; 13586 -ТОРУДАН (2) ■ Кошларга иректә очу алтын читлектә торудан артыграк ○ 3853 ● 14936 -ТОРУЧАН (1) ■ Вәгъдәсен ашыкмый биргән кеше вәгъдәсендә торучан була ○ 12482 -ТОРУЫ (1) ■ Ялкауның ятып торуы да эш ○ 6606 -ТОРУЫҢ (1) ■ Сүзең көмеш булса, тик торуың - алтын ○ 16033 -ТОРЫЙМ (1) ■ Күршең белән яман торыйм дисәң, кәҗә асра ○ 5219 -ТОРЫЛА (1) ■ Байлык белән торылмый, холык белән торыла ○ 11077 -ТОРЫЛДАП (1) ■ Йөз чыпчык чырылдавыннан бер торнаның торылдап куюы артык ○ 4131 -ТОРЫЛЛЫК (1) ■ Ана торна күкәй салганда, торыллык ботын ера ○ 4130 -ТОРЫЛМЫЙ (1) ■ Байлык белән торылмый, холык белән торыла ○ 11077 -ТОРЫМ (2) ■ Яманга үлем юк, яхшыга торым юк ○ 12256 ● 17011 -ТОРЫМТАЙДАН (1) ■ Торымтайдан очкыр кош булмас, тургай ташлап каз алмас ○ 4218 -ТОРЫП (30) ■ Бер су белән генә торып булса, балык кармакка капмас иде ○ 348 ● 1181; 2209; -2399; 4732; 4756; 5164; 6072; 6775 (2); 6820; 7088; 7719 (2); 8679 (2); 9102 (2); 9275; 9649; -10099; 10424; 10445; 11116; 13244; 14351; 14423 (2); 14877; 14891 -ТОРЫР (26) ■ Яфрак астында пәрдәле җимеш торыр ○ 1820 ● 1914 (2); 1992; 2682; 2699 (2); -4251; 4266; 4854; 4889; 4942; 6447; 8472; 8701; 8790; 11299; 11527; 11849 (2); 13557 (2); -13846; 15565 (2); 16281 -ТОРЫРГА (6) ■ Атым ач торырга өйрәнгәч кенә үлеп китте ○ 2601 ● 5190; 12669; 13220 (2); 14449 -ТОРЫРЛАР (1) ■ Каш илә күз бергә торырлар ○ 10393 -ТОРЫРЛЫК (1 | 1) ■ Асылынсаң агачның асылына асылын, үлсәң дә ерактан күренеп торырлык -булсын ○ 1661:1 ● 13723 -ТОРЫРМЫН (2) ■ Җилкә чокырымны күрми торам, сине дә күрми торырмын әле ○ 10876 ● 15076 -ТОРЫРСЫҢ (1) ■ Бер төрле торсаң, йөз ел торырсың ○ 15021 -ТОРЫРЫН (1) ■ Хатын кеше ул табар - торырын белсен; ир кеше мал табар - корырын белсен -○ 13893 -торыш → ятыш-торыш -ТОТ (35) ■ Тимерне кызуында сук, балыкны уйнаганда тот ○ 303 ● 3686; 5181; 5225 (2); 5226; -5299 (2); 5372; 5637; 5671 (2); 7987; 9631; 9719; 9790; 10567; 11233; 11237; 13408 (2); 13603; -14432 (2); 15019; 15485 (2); 15597; 15605 (2); 15606; 15795 (2); 15896; 16862 -ТОТА (33) ■ Буш башак башын югары тота ○ 1389 ● 3160; 3286; 3383; 3478; 4060; 4172; 4527; -4537; 5580; 6151; 6781; 6994; 7243; 7299; 7387; 7396; 7397; 7399; 7710; 7727; 7770; 8240; 8621; -8803; 10603; 12907; 13742; 14714; 14718; 15682; 16018; 16220 -ТОТАК (1) ■ Җитәк белән Тотак ○ 5525 -ТОТАЛАР (4) ■ Һәр җирнең үз тозагы белән тоталар ○ 221 ● 2041; 9172; 12139 -ТОТАЛМАГАН (1) ■ Балык тоталмаган суны яманлаган ○ 4457 -ТОТАЛМАСАҢ (1) ■ Телеңне тик тоталмасаң, тешеңә кыстыр ○ 15608 -ТОТАЛМАССЫҢ (3) ■ Минутында тотмасаң, сәгатендә тоталмассың ○ 927 ● 2168; 2242 -ТОТАМ (4 | 3) ■ Балта сабын тотам дигәнче, балтасын суга төшергән ○ 1979 ● 4141, :1, :2, :3; -4466; 16953 -ТОТАР (16) ■ Юньсез сунарчы арба белән куян тотар ○ 2024 ● 2274; 3043; 3659; 4104; 4193; -4726; 4791; 11474; 11643; 13631; 14137; 14138 (2); 15265; 16911 -ТОТАРБЫЗ (1) ■ Дус булырга теләсәң, кунак-кунак уйнарбыз; эт булырга теләсәң, тотарбыз да -тукмарбыз ○ 5519 -ТОТАРГА (6) �� Болганчык суда балык тотарга яхшы ○ 356 ● 2137; 3392; 3524; 7806; 12155 -ТОТАРЛАР (1) ■ Теләнче бер генә булса, шикәр өстендә генә тотарлар иде ○ 5891 -ТОТАРСЫҢ (2) ■ Йөр инде: тотарсың коры җирдән җәенне ○ 4539 ● 13753 -ТОТАСЫҢ (2) ■ Куян тотасың килсә, бурзай ал ○ 2259 ● 4458 -ТОТАШКАНЫ (1) ■ Җир белән күкнең тоташканы юк ○ 79 -ТОТАШТЫРСАҢ (2) ■ Сүзне сүзгә тоташтырсаң, ип булыр; йонны йонга тоташтырсаң, җеп -булыр ○ 16040 (2) -ТОТКАДА (1) ■ Авызың үпкәдә булса, кулың тоткада булсын ○ 12409 -ТОТКАН (26 | 2) ■ Яландагы җилне кем тоткан ○ 1153 ● 1945; 1957; 2110; 2484; 4228; 4339; -4726; 4938; 5472; 5979; 7749; 7771; 8515; 9162 (2), :1, :2; 9333; 9908; 11986; 12544; 13652; -14328; 14566 (2); 16588; 16596 -ТОТКАНДА (1) ■ Ашыгу борча тотканда гына ярый ○ 11803 -ТОТКАНЧЫ (3) ■ Куянны тотканчы куырдык ○ 2282 ● 4521; 14654 -ТОТКАНЫН (1) ■ Куркак эт тотканын җибәрмәс ○ 3510 -ТОТКАСЫ (1) ■ Ике дөнья тоткасы - бала ○ 14022 -ТОТКАЧ (1) ■ Иң зур балык һәрвакыт тоткач китә ○ 4491 -ТОТЛЫГЫР (1) ■ Озын сүздән тел тотлыгыр ○ 15948 -ТОТМА (11) ■ Бүрәнәне уртасыннан тотма - сындырырсың ○ 1909 ● 5317; 5364; 5829; 12006 (2); -12070 (2); 12372; 14324; 16921 -ТОТМАГАН (6) ■ Тотмаган балыкны сатмыйлар ○ 4513 ● 14235; 15074; 15086; 15952 (2) -ТОТМАК (3) ■ Яманнарның билгесе - кинә тотмак, яхшыларның билгесе - сүз онытмак ○ 12272 -● 12996 (2) -ТОТМАС (4) ■ Очарга ирек бирмәсәң, яхшы карчыга да берни тотмас ○ 4032 ● 8422; 8924; 13429 -ТОТМАСАҢ (2) ■ Минутында тотмасаң, сәгатендә тоталмассың ○ 927 ● 15087 -ТОТМАССЫҢ (1) ■ Ике куян кусаң, берсен дә тотмассың ○ 2240 -ТОТМАСЫН (1) ■ Алдыңнан әйткән телең артыңнан килеп тотмасын ○ 15460 -ТОТМЫЙ (5) ■ Күп йоклаган мышык тычкан тотмый ○ 3344 ● 8760; 10602; 17014 (2) -ТОТМЫЙЛАР (3) ■ Килмәгән болыт, яумаган яңгырга чиләк тотмыйлар ○ 1109 ● 2244; 9936 -ТОТРЫГЫ ( | 1) ■ Җир тотрыгы - тау, халык бастырыгы - бәк ○ 212:2 -ТОТСА (6) ■ Дошман якадан тотса, эт итәктән тота ○ 3478 ● 5813; 8520; 11643; 13628; 15265 -ТОТСАМЧЫ (1) ■ Җитмәснең иңен тотканчы җизнәм җиңен тотсамчы ○ 14654 -ТОТСАҢ (10) ■ Сарымсакны серкәгә салып тотсаң да, сигез ел исен саклый ○ 1615 ● 1862; -2340; 5372; 5903; 7105; 7677 (2); 10567; 13630 -ТОТСЫН (1) ■ Ачучан булсаң, сул кулың уң кулыңны тотсын ○ 12452 -ТОТТЫГА (1) ■ Йорт эте куянны куып җибәрсә, тоттыга сана ○ 3485 -ТОТТЫЛАР (1) ■ Куян, үз койрыгын күргәч, "кудылар, тоттылар!" дип, йөрәге ярылып үлгән, -ди ○ 2263 -ТОТТЫМ (1) ■ Әтәлге, мактанса, "тычкан тоттым!" дияр ○ 4221 -ТОТТЫРГАН (3) ■ Тик торганга шайтан таягын тоттырган ○ 6130 ● 9500; 15359 -ТОТТЫРМАМ (1) ■ Урман чытырман, качсам тоттырмам ○ 1876 -ТОТТЫРМЫЙ (1 | 1) ■ Идел чыкканчы балтасын бирә, Идел чыккач сабын да тоттырмый ○ 511 -● 1933:2 -ТОТТЫРМЫЙЛАР (3) ■ Балта сораганга көрәк тоттырмыйлар ○ 1896 ● 1930; 9068 -ТОТТЫРУ (2 | 2) ■ Төтен тавы тоттыру ○ 246 ● 8956:1, :2; 16664 -ТОТТЫРЫР (2) ■ Очар кош үзен ауга тоттырыр ○ 3867 ● 10489 -ТОТУ (12) ■ Тере тутый тоту ○ 4164 ● 4165; 4548; 5715; 7378; 7707; 7959; 10498; 10501; 12685; -12686; 15710 -ТОТУДА (1) ■ Байлык хәзинә җыюда түгел, булганны белеп тотуда ○ 7251 -ТОТУДАН (1) ■ Эчтә кинә тотудан үпкә сүзне әйтеп бетергән яхшы ○ 12608 -ТОТУЫ (1) ■ Йорт тотуы - йон тетүе түгел ○ 8262 -ТОТУЫННАН (2) ■ Балыкны тотуыннан тотам дигәне артык ○ 4466 ● 6499 -ТОТЫЛГАН (4 | 1) ■ Тотылган аю биергә өйрәнә ○ 2106 ● 9397, :1; 12567; 15207 -ТОТЫЛДЫ (2) ■ Дуңгызга ай тотылды ни, көн тотылды ни ○ 2888 (2) -ТОТЫЛДЫК (1) ■ Ат урладык - тотылмадык, тавык урлап тотылдык ○ 12644 -ТОТЫЛМАГАН (4) ■ Тотылмаган киекнең йонын йолкымыйлар ○ 2021 ● 12553; 12554; 13039 -ТОТЫЛМАДЫК (1) ■ Ат урладык - тотылмадык, тавык урлап тотылдык ○ 12644 -ТОТЫЛМАС (3) ■ Ач бүре тотылмас, тук бүре котылмас ○ 2122 ● 9892; 15763 -ТОТЫЛМЫЙ (1) ■ Итәк чыланмый балык тотылмый ○ 4490 -ТОТЫЛСА (1) ■ Яңа ай, тотылса да, тоелмый калыр ○ 75 -ТОТЫЛЫР (8) ■ Бер тишеккә ышанган тычкан тиз тотылыр ○ 3399 ● 12419; 14245; 15642; -15763; 15853; 15913; 16095 -ТОТЫЛЫРСЫҢ (2) ■ Артыңда ни барын белмәсәң - тотылырсың, алдыңда ни барын күрмәсәң - егылырсың ○ 678 ● 16155 -ТОТЫН (1) ■ Кулың менә терәк, эшең әнә терәк, тотын җәһәтрәк ○ 11037 -ТОТЫНА (3) ■ Бата торган - еланга да тотына ○ 345 ● 6476; 11723 -ТОТЫНГАН (4) ■ Тотынган агачыңның тамыры нык булсын ○ 1701 ● 5604; 8397; 16569 -ТОТЫНМА (1) ■ Кулыңнан килмәгән эшкә тотынма ○ 6356 -ТОТЫНМЫЙЛАР (1) ■ Ут чыккач кое казырга тотынмыйлар ○ 8510 -ТОТЫНСА (2) ■ Кул тотынса, эш карышмый ○ 10933 ● 11644 -ТОТЫНСАҢ (1) ■ Үзеңә ышанып эшкә тотынсаң, эшең юлда калмас ○ 6268 -ТОТЫНУ (2) ■ Батмастан күбеккә тотыну ○ 501 ● 502 -ТОТЫНЫП (2) ■ Ялына тотынып кала алмасаң, койрыгына тотынып кала алмассың ○ 2702 (2) -ТОТЫНЫР (1) ■ Иркә хатын иренең сакалына тотыныр ○ 13857 -ТОТЫП (29 | 1) ■ Узган болытны тотып булмый ○ 1144 ● 1164; 1286; 1441; 2141; 2310; 3740; -4144; 4404; 4841; 5493; 5569; 5926; 5927; 6823; 7023; 7338; 8719; 10226; 10565; 11021; 11759; -12512:1; 12864; 13846 (2); 14453 (2); 16696; 16701 -ТОЯ (1) ■ Убырның күзе күрмәсә дә күңеле тоя ○ 16758 -ТОЯГЫ (10) ■ Аягы булса, тоягы табылыр ○ 2351 ● 2522; 2576; 2624; 2812; 3026; 3147; 3285; -4758; 13448 -тоягы → башы-тоягы -ТОЯГЫНА (2) ■ Колан тоягына ком терәк, кош аягына җил терәк ○ 2233 ● 14501 -ТОЯК (7) ■ Тояк суы эчкән кеше ○ 534 ● 2406; 2426; 2801; 10714; 13451; 15514 -ТӨБӘГӘННЕҢ (1) ■ Төбәгәннең төбен төшерергә кирәк ○ 5639 -ТӨБЕ (58) ■ Биек тауның башы - якын, төбе ерак күренә ○ 117 ● 268; 1140; 1397; 1433; 1666; -4488; 4859; 5114; 5405; 6056 (2); 6147; 6247; 6248; 6662; 6684; 6685; 7077; 7123; 7156; 8043; -8493; 8612; 8796; 8906; 8954; 8969; 9199; 9249 (2); 9894; 9895; 9899; 9945; 9970; 9982; 10049; -11178 (2); 11416; 11890; 11891 (2); 12472; 12788; 13411; 13683; 13818; 15674; 15882 (2); 16132; -16241; 16859; 16902 (2); 16947 -ТӨБЕН (8) ■ Ат дорба төбен искәми туймас ○ 2494 ● 5639; 8355; 8645; 9325; 9854; 10032; 16045 -ТӨБЕНӘ (18 | 1) ■ Ай шәүләсе - галәмгә, шәм шәүләсе - төбенә ○ 12 ● 119; 1270; 1275; 1342; -1670; 1730; 1736; 1747; 1788; 1791; 3654:3; 4650; 8426; 9498; 9850; 9921; 14256; 14631 -ТӨБЕНДӘ (18) ■ Алтын саз төбендә дә ялтырый ○ 258 ● 267; 434; 1301; 4478; 7050 (2); 7278; -9244; 9886; 11050; 11261; 12640; 14228; 14644; 14874; 15537; 16341 -ТӨБЕНДӘГЕ (4) ■ Дәрья төбендәге энҗедән тау башындагы таш артык ○ 283 ● 363; 10411 (2) -ТӨБЕННӘН (5) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй ○ 32 ● 1745; 7836; 10555; 14227 -ТӨБЕТ (2) ■ Исеме телгә алынмаган егеттән исеме телгә алынган төбет артык ○ 12889 ● 12926 -ТӨГӘЛ (4) ■ Тулы булса, төгәл булыр ○ 617 ● 7913; 9797; 10264 -ТӨГӘНМӘ (1) ■ Төсе бардан төгәнмә ○ 10698 -ТӨГӘТМӘ (2) ■ Яу килә дип азыгыңны төгәтмә, ил күчә дип утыныңны төгәтмә ○ 5662 (2) -ТӨГЕН (1) ■ Колан кайда симерсә, төген шунда түгәр ○ 2228 -ТӨГЕННӘН (2) ■ Май ашаган песи төгеннән билгеле ○ 3345 ● 3483 -ТӨГЕҢ (1) ■ Белсәң - үзең өчен, белмәсәң - төгең үчсен ○ 16529 -ТӨЕЛГӘН (1) ■ Төелгән микән борае ○ 9499 -ТӨЕЛДЕМ (1) ■ Килен алдым - сөендем, салмасына төелдем ○ 13353 -ТӨЕН (3) ■ Өзелмәс аркан, сүтелмәс төен булды ○ 7125 ● 8709; 11540 -ТӨЕННЕ (2) ■ Төенне кул белән чишеп булса, тешне ходка җибәрмә ○ 8710 ● 11509 -ТӨЕП (1) ■ Тилене килегә салып төеп акыллы итәр хәл юк ○ 11668 -ТӨЕР (1) ■ Сөйли-сөйли телемдә төер бетте ○ 16293 -ТӨЕРЛЕ (3) ■ Дошман теле төерле, айкый гына күңелне ○ 5325 ● 9180; 15637 -ТӨЕРЧЕКТӘН (1) ■ Яман чир кечкенә төерчектән башлана ○ 15337 -ТӨЕШТЕРЕР (1) ■ Бар сөештерер, юк төештерер ○ 7551 -ТӨЗ (15) ■ Төз җирне түмгәк итү ○ 245 ● 1696; 1746; 1947; 1948; 2929 (2); 3841; 4603; 5914; -7188; 10047; 13538 (2); 16246 -ТӨЗӘ (1) ■ Тел төзә, тел боза ○ 15558 -ТӨЗӘЙТҮДӘН (1) ■ Кәкре агачны төзәйтүдән төзен кәкрәйтү җиңелрәк ○ 1927 -ТӨЗӘЛЕР (2 | 1) ■ Туеңа тәке төзәлер әле ○ 13335 ● 13561; 15502:2 -ТӨЗӘЛМӘС (2 | 1) ■ Көн яманы төзәлер, ир яманы төзәлмәс ○ 13561 ● 14056; 15502:2 -ТӨЗӘЛМИ (1) ■ Күңел пыяла сарай кебек - ватылса төзәлми ○ 11213 -ТӨЗӘМИЧӘ (2) ■ Төзәмичә мәрәйгә тидерә алмассың ○ 5640 ● 16111 -ТӨЗӘНЕР (1) ■ Бай бикәсе бизәнер, бизәнер дә төзәнер ○ 7159 -ТӨЗӘНМӘГӘНЕ (1) ■ Тависнең төзәнмәгәне булмас, хатынның бизәнмәгәне булмас ○ 13674 -ТӨЗӘНҮ (1) ■ Бер хатын - бизәнү белән, бер хатын - төзәнү белән ○ 13622 -ТӨЗӘП (1) ■ Күлмәккә төзәп, күләгәгә тидерү ○ 8978 -ТӨЗӘР (3) ■ Иркәлек бозар, катылык төзәр ○ 11835 ● 13830; 16666 -ТӨЗӘТ (1) ■ Кеше холкын күзәт, үзеңнекен төзәт ○ 11156 -ТӨЗӘТӘ (5) ■ Эш кешене төзәтә, ялкаулык боза ○ 6169 ● 8704; 12613; 15210; 15804 -ТӨЗӘТӘЛӘР (2) ■ Ачы белән төзәтәләр, тәмле белән бозалар ○ 9115 ● 9155 -ТӨЗӘТӘМ (1) ■ Каш төзәтәм дип күз чыгарма ○ 10394 -ТӨЗӘТЕР (3) ■ Атлы тәртә төзәтер, атсыз киртә төзәтер ○ 2558 (2) ● 11107 -ТӨЗӘТКӘН (1) ■ Аты юк киртә төзәткән ○ 8593 -ТӨЗЕК (6) ■ Замана бозык булыр, юллар төзек булыр ○ 813 ● 5293; 7105; 11215 (2); 12284 -ТӨЗЕКЛЕГЕ (1) ■ Дөньяның төзеклеге дә, бозыклыгы да хатыннардан ○ 13638 -ТӨЗЕН (1) ■ Кәкре агачны төзәйтүдән төзен кәкрәйтү җиңелрәк ○ 1927 -ТӨЗЕП (1) ■ Яхшы төзеп куаныр, яман бозып куаныр ○ 12330 -ТӨЗЕР (1) ■ Яхшы сүз ара төзер, яман сүз ара бозар ○ 16183 -ТӨЗМЕ (1) ■ Кәкреме, төзме - бер сүз булсын ○ 15917 -ТӨЗНЕ (1) ■ Кыйшык агач төзне бозар ○ 1695 -ТӨЗҮГӘ (1) ■ Ахмак бозуга бар, төзүгә юк ○ 11505 -ТӨЙ (1) ■ Бере тукмак, бере чөй, берен ал да берен төй ○ 1983 -ТӨЙИЛӘР (1) ■ Тарткан атка йөкне күбрәк төйиләр ○ 2685 -ТӨЙИМ (1) ■ Җиңел-җиңел җидегә төйим дә, тугызарлап тырмалыйм ○ 8080 -ТӨЙМӘ (15 | 2) ■ Күктән төшкән күк төймә ○ 103 ● 1770; 4982; 8187; 8562; 8886; 8897; 8922; -8956:1, :2; 8959; 8985; 9713; 10603; 10744; 11026; 11186 -ТӨЙМӘДӘЙ (7) ■ Төймәдәй бүләк - төя йөге хөрмәт ○ 8186 ● 10810; 11560; 11695; 12162; -12523; 13254 -ТӨЙМӘДӘЙДӘН (1) ■ Төймәдәйдән тәвәдәй бул ○ 2932 -ТӨЙМӘДӘН (2) ■ Төймәдән тәвәдәй файда юк ○ 8935 ● 8986 -ТӨЙМӘМ (1) ■ Зәңгәр төймәм кемдәдер, минем күңелем шундадыр ○ 8956 -ТӨЙМӘҢ (1) ■ Күк төймәң күк тә, агы юк ○ 8974 -ТӨЙМӘСЕ (1) ■ Тегүченең төймәсе булмас ○ 8706 -ТӨЙМӘСЕННӘН (1) ■ Счет төймәсеннән төшеп бара ○ 8060 -ТӨЙМИ (2) ■ Төймә генә төйми инде ○ 8985 ● 11026 -ТӨЙМИЛӘР (2) ■ Килегә салып су төймиләр ○ 399 ● 9929 -ТӨЙНӘГӘН (1) ■ Ахмак төйнәгән төенне акыллы да чишә алмас ○ 11509 -ТӨЙНӘЛСӘ (1) ■ Ирнең күңеле ефәктәй, бер төйнәлсә чишелмәс ○ 13546 -ТӨЙНӘП (1) ■ Күк чүпрәккә төйнәп күк читенә асарсың ○ 99 -ТӨК (5) ■ Асыл ташта корт булмас, уч төбендә төк булмас ○ 267 ● 2473; 4620; 5328; 8402 -ТӨКӘНЕР (1) ■ Ата малы тиз төкәнер ○ 14326 -ТӨКӘНМӘС (2) ■ Әдәм үлмичә ризыгы төкәнмәс ○ 9396 ● 11296 -ТӨКЕР (1) ■ Барына шөкер, югына төкер ○ 7641 -ТӨКЕРГӘН (4 | 3) ■ Җилгә төкергән - үзенә төкергән ○ 1196 (2) ● 10551, :1, :2, :3; 15704 -ТӨКЕРЕК (5 | 1) ■ Төкерек җиргә төшмәслек салкын ○ 1228 ● 6311; 10551:3; 10552 (2); 10648 -ТӨКЕРЕККӘ (1) ■ Төкереккә тайган нәрсә ○ 10649 -ТӨКЕРЕКНЕ (1 | 2) ■ Бер төкергән төкерекне кире йотып булмый ○ 10551 ● 10551:1, :2 -ТӨКЕРЕП (3) ■ Күлгә төкереп суы артмас ○ 413 ● 8383; 10586 -ТӨКЕРМӘ (9 | 3) ■ Коега төкермә, кайтып су эчәрсең ○ 403 ● 403:1, :2, :3; 476; 1192; 1193; 5284; -8517; 9876; 10540; 10587 -ТӨКЕРМӘСӘ (1) ■ Ил төкерсә - күл булыр, төкермәсә - чүл булыр ○ 4944 -ТӨКЕРМИЛӘР (1) ■ Итенешме итенә, төкермиләр битенә ○ 12084 -ТӨКЕРСӘ (4) ■ Ил төкерсә - күл булыр, бер төкерсә - ни булыр? ○ 4943 (2) ● 4944; 5039 -ТӨКЕРСӘМ (2) ■ Түбән төкерсәм - сакалым бар, югары төкерсәм - мыегым бар ○ 10588 (2) -ТӨКЕРСӘҢ (4 | 1) ■ Күккә төкерсәң, битеңә төшәр ○ 59 ● 59:1; 4621; 9362; 10590 -ТӨКЛЕ (2) ■ Кырык катлы чикмәнең булганчы кырык төкле туның булсын ○ 8915 ● 13367 -ТӨКСӘРӘ (1) ■ Балалар асраганда кош та төксәрә ○ 3828 -ТӨЛКЕ (44) ■ Заманың төлке булса, син тазы бул ○ 822 ● 1126; 2035; 2043; 2270; 2284; 22862288; 2290-2307; 2317; 2320; 2321; 3354; 3534; 3577; 3593; 3809; 3924; 3931; 5907; 6647; 8887; -15332; 16097; 16109; 16854 -ТӨЛКЕГӘ (3) ■ Арыслан көче төлкегә хас түгел, төлке хәйләкәрлеге арысланга төс түгел ○ 2043 -● 2308; 2309 -ТӨЛКЕДӘ (1) ■ Төлкедә - койрык, юхада - тел ○ 11937 -ТӨЛКЕНЕ (6) ■ Карт төлкене урманнан куып чыгара алмассың ○ 2289 ● 2310; 2311; 2322; 3524; -ТӨЛКЕНЕҢ (7) ■ Арысланның уеннан төлкенең муены өзелә ○ 2058 ● 2312-2316; 2323 -ТӨЛКЕСЕ (3) ■ Тавына күрә төлкесе, заманына күрә көлкесе ○ 946 ● 2285; 16996 -ТӨЛКЕСЕН (1) ■ Һәр җирнең төлкесен үз тозагы белән аула ○ 2318 -ТӨЛКЕЧЕ (1) ■ Без үзебез төлкече, түлке әдәм көлкесе ○ 2319 -ТӨМӘНГӘ (3) ■ Бернең бәласе меңгә, меңнең бәласе төмәнгә ○ 4887 ● 15559; 15817 -ТӨМСЕНМӘ (1) ■ Булмастайга төмсенмә дә, көрсенмә дә ○ 6051 -ТӨН (34) ■ Айлы төн адашмаска яхшы ○ 753 ● 830; 834; 856; 891; 900; 902; 947; 949; 953; 954; -1058; 1065; 1597; 2336; 4202; 5203; 5883; 6573; 6664; 6901; 6952; 9812; 10152; 11152; 11291; -12240 (2); 12248; 13246; 13666; 14379; 15293; 16505 -төн → көн-төн -ТӨНГӘ (1) ■ Эт олакса - төнгә таба ○ 3620 -ТӨНГЕ (1) ■ Төнге кунак төнлек ябуы ○ 10174 -ТӨНДӘ (1) ■ Таяксызга таяк бул кара төндә, маяксызга маяк бул олы юлда ○ 6926 -ТӨНЕ (2) ■ Айның утыз көне бар, утыз төне бар ○ 754 ● 3911 -ТӨНЛӘ (12) ■ Көндез йөрсәң кеше күрә, төнлә йөрсәң эт өрә ○ 904 ● 905; 2302; 4821; 5963; -7180; 9866; 12933; 13796; 15234; 15382; 17006 -ТӨНЛЕГЕНӘ (1) ■ Морҗасыннан чыгып төнлегенә капкан ○ 8567 -ТӨНЛЕГЕННӘН (4) ■ Капкасыннан эт бакмый, төнлегеннән җил какмый ○ 3777 ● 8570; 8653; -ТӨНЛЕК (1) ■ Төнге кунак төнлек ябуы ○ 10174 -ТӨННӘН (2) ■ Караңгы төннән соң якты көн килә ○ 848 ● 16644 -ТӨННЕ (2) ■ Ярканат төнне көтә, санд��гач таңны көтә ○ 2337 ● 4022 -ТӨННЕҢ (3) ■ Төннең колагы йөз дә бер, йөз дә бере дә бик үткен була, ди ○ 955 ● 956; 957 -ТӨНЬЯКТАН (1) ■ Кыйбладан җил торса - карың китәр, төньяктан җил иссә - җәең китәр -○ 1113 -ТӨП (3) ■ Төп башына утырту ○ 1994 ● 3951; 8378 -ТӨПКӘ (5) ■ Арыш кибәге алдан оча, бодай кибәге төпкә төшә ○ 1525 ● 2827; 5663; 7751; 16123 -ТӨПЛӘНӘ (1) ■ Агач бер җирдән төпләнә ○ 1649 -ТӨПЛӘНГӘН (1) ■ Тормышланган - төпләнгән ○ 13207 -ТӨПЛӘНЕР (1) ■ Имән каты җиргә төпләнер ○ 1728 -ТӨПЛЕ (2) ■ Сирәк торма төпле була ○ 1616 ● 16691 -ТӨПСЕЗ (13) ■ Төпсез коега төшерү ○ 535 ● 7122; 7949; 9971; 9972; 10044; 10045; 11153; 11909; -13006; 13458; 14730; 16212 -ТӨПТӘ (5) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 -● 1770; 8571; 8734; 8897 -ТӨПТӘН (3) ■ Тирәк төптән авар ○ 1755 ● 1995; 11633 -ТӨПЧЕГЕҢ (1) ■ Төпчегең - картаймыш көнеңдә ярдәмчең ○ 14066 -ТӨРГӘННӘН (2) ■ Шалканны ефәккә төргәннән бәясе артмас, энҗене ыштырга төргәннән -бәясе кимемәс ○ 1624 (2) -ТӨРЕН (1) ■ Ишәк тиресен төрен дә арыслан эшен эшлә ○ 2966 -ТӨРЕНӘ (1) ■ Гөл сабагын терәшкән чыра да гөлгә төренә ○ 1268 -ТӨРЕНГӘН (1) ■ Тутый кош каурыена төренгән карга ○ 4017 -ТӨРЕП (1) ■ Әлү кагына шикәр төреп ашама ○ 9401 -ТӨРКЕМ (1) ■ Карак кем дә, мулла кем - һәммәсе дә бер төркем ○ 16993 -ТӨРКЕНЕ (1) ■ Төркене якын хатынның түшәге җыелмый ○ 14640 -ТӨРКСТАНДА (1) ■ Төркстанда куй бер сум, килә-килә унбер сум ○ 3118 -ТӨРЛӘНӘ (1) ■ Утыз теш арасыннан чыккан утызга төрләнә ○ 16119 -ТӨРЛӘНЕР (1) ■ Бишектәге бишкә төрләнер ○ 14011 -ТӨРЛЕ (27 | 1) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле авырудан дәва ○ 1302 (2) ● 1348; 1804; 2973; 4599; 4665; 4966; 5236 (2); 6346; 9150; 9588:3; 9695; -10843; 11728; 12856; 12883; 14706; 15017; 15021; 15102; 16103 (2); 16399; 16692; 16938 (2) -ТӨРЛЕГӘ (1) ■ Хатын-кызның акылы җил өргәнче җиде төрлегә әйләнер ди ○ 13725 -ТӨРЛЕНЕ (1) ■ Шайтан төрлене уйлата ○ 16772 -ТӨРЛЕЧӘ (1) ■ Чәч кенә булсын, таравын төрлечә итеп була ○ 10315 -ТӨРМӘ (1) ■ Төрмә бик таза да, берәү дә кереп ятарга теләми ○ 5904 -ТӨРМӘГӘ (1) ■ Бүләк биргән өчен бер түрә дә беркемне дә төрмәгә япмый ○ 5786 -ТӨРМӘДӘ (1) ■ Төрмәдә төшкә хәтле төш, төштән соң закон сөйлиләр ○ 5905 -ТӨРМӘСЕ (1) ■ Һәр җирнең бер түрәсе бар, һәр түрәнең төрмәсе бар ○ 5983 -ТӨРМИЛӘР (1) ■ Җәүһәрне искегә төрмиләр ○ 328 -ТӨРПӘЙГӘН (1) ■ Яманга ияргән төрпәйгән ○ 12246 -ТӨРСӘҢ (1) ■ Кеше баласы тунга төрсәң дә тормас, үз балаң үзәгенә типсәң дә китмәс ○ 14188 -ТӨРТ (1) ■ Башын ал да, саламына ут төрт ○ 1383 -ТӨРТӘ (4) ■ Саплаягы белән бирә, сабы белән төртә ○ 10039 ● 12556; 15958; 16874 -ТӨРТӘСЕ (1) ■ Исергәнне төртәсе юк - үзе авар ○ 9828 -ТӨРТЕЛӘ (1) ■ Какшаган тешкә тел төртелә ○ 10569 -ТӨРТЕЛЕР (1) ■ Теш авырткан җиргә тел төртелер ○ 15625 -ТӨРТЕП (6) ■ Фил, күперне борыны белән төртеп, тазалыгын карый: борынына чыдаса, үзенә -чыдый, ди ○ 3334 ● 7484; 8588; 9494; 13152; 15535 -ТӨРТЕРГӘ (1) ■ Борын төртергә дә урын юк ○ 10628 -ТӨРТЕРЛЕК (1) ■ Энә төртерлек тә урын калмау ○ 8747 -ТӨРТКӘН (2) ■ Берәү, патша йортын күреп кайткач, үз өенә ут төрткән, ди ○ 8239 ● 14601 -ТӨРТКӘНГӘ (1) ■ Әйткәнгә күнеп, төрткәнгә түнеп ○ 16324 -ТӨРТКӘННЕҢ (1) ■ Кисәү белән төрткәннең көеге бетми ○ 8466 -ТӨРТМӘ (1) ■ Кырмыска оясына таяк төртмә ○ 4792 -ТӨРТСӘ (1) ■ Түрәгә ут төртсә дә гаеп юк, кара кешегә шәм кабызса да гаеп ○ 5913 -ТӨРТСӘҢ (6) ■ Тәртә төртсәң, үсеп чыгарлык ○ 7121 ● 10379; 10512; 12195; 15980; 16232 -ТӨРТТЕК-ТАРТТЫК (1) ■ Төрттек-тарттык - баш саптык, кактык-суктык - олтан кактык ○ 9087 -ТӨРТҮ (1) ■ Сугудан төртү яман ○ 5618 -ТӨС (11) ■ Ак төс - шат төс ○ 554 (2) ● 584 (2); 624 (3); 2043; 2410; 2416; 13841 -ТӨС-БИТНЕ (1) ■ Төс-битне табага салып йөртмиләр ○ 10697 -ТӨСЕ (12) ■ Ише килмәсә, төсе килми ○ 580 ● 610; 619; 621; 3213 (2); 5065; 5130; 5447; 6091; -10698; 10699 -ТӨСЕН (4) ■ Алтын гомер торса да төсен югалтмый ○ 7734 ● 11244; 13031; 13039 -ТӨСЕНӘ (2) ■ Бакма төсенә, бак эченә ○ 564 ● 11694 -ТӨСЕННӘН (3) ■ Бер курыккан куян кырык көн төсеннән чыкмас ○ 2237 ● 6081; 13211 -ТӨСЕҢ (2) ■ Теләсәң - төсең бар, эшләсәң - көчең бар ○ 10732 ● 11297 -ТӨСЕҢ-БИТЕҢ (1) ■ Төсең-битең җир булган, әвенең янды мәллә ○ 10736 -ТӨСЛЕ (7) ■ Заман бер төсле генә тормый ○ 804 ● 2029; 2039; 2124; 3395; 11356; 11371 -ТӨСНЕ (1) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән -көмеш агын", - дигән ○ 565 -ТӨСТӘН (2) ■ Төстән килгәннең төсе башка ○ 5065 ● 15912 -ТӨТӘМӘГӘН (1) ■ Төтәмәгән морҗа булмас ○ 8496 -ТӨТЕН (27) ■ Төтен тавы тоттыру ○ 246 ● 1201; 1834; 2859; 3614; 5323; 8476; 8478; 8487; 8492; -8493; 8522; 8528; 8551; 8566; 8572; 8586; 9779; 10510; 10615; 11276; 13819; 14725; 16075; -16104; 16313; 16907 -ТӨТЕНЕ (13) ■ Илнең төтене дә тәмле ○ 4988 ● 6140; 7298; 8482; 8494; 8495; 8573; 8574; 8577; -11133; 11951; 14769; 14770 -ТӨТЕНЛӘНӘ (1) ■ Ике кисәү башы кырда да төтенләнә ○ 8459 -ТӨТЕННӘН (3) ■ Уттан курыккан төтеннән сакланыр ○ 8531 ● 8576; 12527 -ТӨТЕННЕ (1) ■ Җилне төтен кумый, җил төтенне куа ○ 1201 -ТӨТЕННЕҢ (1) ■ Төтеннең кайсы якка авышканын шәйләү ○ 8575 -ТӨТЕНСЕЗ (3) ■ Ут төтенсез булмый ○ 8505 ● 12687; 12908 -ТӨТИ (1) ■ Тол хатынның учагы төти ○ 13684 -ТӨТМӘС (3) ■ Күмәк кулга эш төтмәс ○ 6101 ● 6593; 9736 -ТӨТМИ (4) ■ Комга су төтми ○ 137 ● 6234; 9766; 9770 -ТӨҺМӘТТӘН (1) ■ Коры сүздән, коры төһмәттән саклан ○ 15907 -ТӨЧЕ (19) ■ Арыш - ачы икмәк, бодай - төче икмәк ○ 9111 ● 9117; 9118; 9122; 9196; 9254; 9268; -9272; 9819; 12102; 14264; 14547; 14681; 15479; 15638 (2); 15668; 16105; 16106 -ТӨЧЕДӘН (1) ■ Берәүләрнең теше ачыдан камашканда, берәүләрнеке төчедән камашыр ○ 9183 -ТӨЧЕМЕН (1) ■ Борычтан яман әчемен, шикәр сипсәң төчемен ○ 9451 -ТӨЧЕНЕ (3) ■ Ачы белән төчене татыган белер, ерак белән якынны йөргән белер ○ 9116 ● 9119; -ТӨЧЕРӘ (1) ■ Тоз сипкәч, торма да төчерә ○ 9353 -ТӨЧЕСЕ (1) ■ Ачысы булмаганның төчесе булмас ○ 9123 -төчесен → ачысын-төчесен -ТӨЧКЕР (1) ■ Тешең барда сызгыр, борының барда төчкер ○ 10580 -ТӨЧКЕРГӘН (1) ■ Мәче төчкергән саен исең китмәсен ○ 3391 -ТӨЧКЕРГӘНДӘ (1) ■ Ишәк төчкергәндә туу ○ 2996 -ТӨШ (14) ■ Кечкенә булса да, эче төш кенә ○ 649 ● 1840; 5905; 6063; 6142; 7104; 7611; 9131; -12239 (2); 13138; 13140; 13177; 16849 -ТӨШӘ (25 | 1) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 ● 701; 940; 1141; 1525; 1670; -1788; 1812; 2136; 2587; 3343; 5642; 6003; 6595; 7072; 7859; 9021; 9894; 10259; 10270; 10373; -10432:1; 11196; 12156; 15833; 15880 -ТӨШӘР (50 | 1) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 59, :1; 165; 376; 1192; 1319; -2406; 2659; 2877; 2980; 2985; 3079; 3368; 3451; 3724; 3837; 3942; 4257; 4558; 4917; 5271; 5937; -6844; 7944; 8179; 8211; 8416; 9007; 9389; 9895; 10432 (2); 10556; 10590; 11582; 11690; 11718; -11810; 11864 (2); 12584; 12975; 13513 (2); 13954; 14223; 14292 (2); 15043; 15096 -ТӨШӘРЛЕК (2) ■ Бай булмасаң, бай төшәрлек өең булсын ○ 8234 ● 10339 -ТӨШӘРМЕН (1) ■ Салма савытыңа менеп төшәрмен ○ 9487 -ТӨШӘРСЕҢ (10 | 4) ■ Айга сикермә, егылып төшәрсең ○ 20 ● 131; 398; 8399; 9511; 11815; -11993; 12000, :1, :2, :3, :4; 13006; 16212 -ТӨШӘСЕ (1) ■ Башыңа төшәсе таягыңны үзең бел ○ 10273 -ТӨШӘСЕН (1) ■ Таякның кемгә төшәсен бел ○ 1941 -ТӨШЕ (7) ■ Чикләвегемнең төше юк, сезнең кебек кеше юк ○ 1776 ● 6435; 6438; 6440; 10795 (2); -ТӨШЕМӘ (1) ■ Ике ятып бер төшемә керә ○ 6710 -ТӨШЕН (2) ■ Алманың асылын аю ашый, чикләвекнең төшен корт ашый ○ 1797 ● 7189 -ТӨШЕНӘ (4 | 1) ■ Сукыр тавыкның төшенә тары кергән, чүпләп бетерә алмагач тагы кергән -○ 4299 ● 4324, :1; 4325; 8828 -ТӨШЕНДӘ (4) ■ Төлке төшендә дә тавык саный ○ 2303 ● 6550; 9549; 16163 -ТӨШЕП (9) ■ Атлылар аттан төшеп, җәяүлеләр ятып карарлык түгел ○ 2747 ● 4086; 5892; 6678; -7797; 8060; 9566; 10046; 11279 -ТӨШЕРӘ (5) ■ Күк үзенең яхшылыгын җиргә төшерә ○ 54 ● 11177; 14834; 15134; 15910 -ТӨШЕРГӘН (3) ■ Балта сабын тотам дигәнче, балтасын суга төшергән ○ 1979 ● 5409; 12536 -ТӨШЕРДЕ (1) ■ Бусагамны төшерде инде керә-чыга ○ 8362 -ТӨШЕРЕП (1) ■ Маңгайга язылган язмышыңны тир белән сыпырып төшереп булмый ○ 14930 -ТӨШЕРЕР (2) ■ Чи пешерер, тиз төшерер ○ 9503 ● 13152 -ТӨШЕРЕРГӘ (1) ■ Төбәгәннең төбен төшерергә кирәк ○ 5639 -ТӨШЕРЕРМЕН (1) ■ Арзан керешермен, ашавым белән кыйммәткә төшерермен ○ 9533 -ТӨШЕРИМ (1) ■ Үрдәк ашаганда: "Бөлдерим, бөлдерим, өй түбәсен төшерим, дранчага калдырыйм", - дип ашар, имеш, ди ○ 4416 -ТӨШЕРМИ (1) ■ Суга төшерми, утка пешерми ○ 526 -ТӨШЕРТМӘ (1) ■ Кысыр биядән колын төшертмә ○ 2831 -ТӨШЕРҮ (2) ■ Төпсез коега төшерү ○ 535 ● 9258 -ТӨШИМ (2) ■ Яз көне ут: "Кая сикереп төшим икән?" - дип кенә йөри, ди ○ 978 ● 4409 -ТӨШКӘ (10) ■ Иртәңге яңгыр төшкә хәтле ○ 1090 ● 5486; 5905; 6575; 6677; 6678; 9226; 11573; -13766; 16754 -ТӨШКӘН (41 | 4) ■ Күктән төшкән күк төймә ○ 103 ● 171; 172; 291; 445; 527; 1169; 1472; -1482 (2); 1483; 1789; 1902; 1980; 3393; 3543:1; 3936; 3972; 4134; 4355; 4567; 4688; 5922; 5960; -7031; 7714; 8484; 8506; 9474; 10428; 10432 (2), :1; 11371; 11718; 12812; 13183; 13190:1, :1; -13366; 13395; 14980; 15575; 16359; 16614 -ТӨШКӘНДӘ (2) ■ Колан коега төшкәндә, гөберле бака айгырлык кылыр ○ 2231 ● 14479 -ТӨШКӘНЕ (1) ■ Чибәр кызның үлгәне - намусына тап төшкәне ○ 13043 -ТӨШКӘН-КАЛГАН (1) ■ Пешкән шалкан, төшкән-калган ○ 1636 -ТӨШКӘННӘН (3) ■ Булыр-булмаска ышанма, кулыңа төшкәннән аерылма ○ 7591 ● 10952; -ТӨШКӘНЧЕ (5) ■ Тешең төшкәнче телгә алырлык эшең булсын ○ 6128 ● 6311; 7611; 7793; 14083 -ТӨШКӘЧ (6 | 1) ■ Исенә төшкәч, Идел кичәр ○ 514 ● 5402; 6877; 9033; 12998; 13945, :1 -ТӨШКЕ (1) ■ Иртәнге акыл төшкә ярамый, төшке акыл кичкә ярамый ○ 11573 -ТӨШЛЕК (2) ■ Төшлек гомерең булса, кичлек тырыш ○ 6526 ● 9363 -ТӨШМӘ (6) ■ Черек бау белән коега төшмә ○ 479 ● 13174; 15273 (2); 16849; 16978 -ТӨШМӘГӘН (3) ■ Кайсы сарыкта, кайсы казда, әле төшмәгән базга ○ 9463 ● 9512; 16538 -ТӨШМӘДЕМ (2) ■ Җәй җәйләдем, кыш кышладым, мич башыннан төшмәдем ○ 1069 ● 13112 -ТӨШМӘС (18) ■ Су язып май төшмәс ○ 438 ● 1541; 1747; 1783; 3597 (2); 3902; 4014; 7172; -7708; 7984; 8126; 8426; 11826; 13356; 13452; 16696; 16701 -ТӨШМӘСЕН (6) ■ Кимәгәнне киярсең, кигәннәр өстеңнән төшмәсен ○ 8799 ● 10587; 11851 (2); -16593 (2) -ТӨШМӘСКӘ (1) ■ ��үбәгә салам япсаң, төшмәскә ант итеп менә, ди ○ 8294 -ТӨШМӘСЛЕК (2) ■ Төкерек җиргә төшмәслек салкын ○ 1228 ● 10648 -ТӨШМИ (17) ■ Тимергә көя төшми ○ 302 ● 777; 1673; 1787; 1791; 1813; 2749; 3369; 3410; 3690; -4519; 7676; 9140; 10573; 13935; 16410; 16697 -ТӨШМИМ (1) ■ Яуга төшмим дип ярдан очма ○ 5672 -ТӨШНЕҢ (1) ■ Бәхетсез ат басмам дигән төшнең уртасына баса ○ 2638 -ТӨШСӘ (32 | 1) ■ Башыңа төшсә, түмгәккә дә сәлам бирерсең ○ 115 ● 349; 528; 556; 2227; 2749; -3234; 4566; 4670; 5298; 6079; 6506 (2); 7439; 7747; 8464; 9034; 9601; 10270-10272; 12237; -12318; 12915; 13190 (2); 13364; 13367; 13618 (2); 14701; 14731:1; 15050 -ТӨШСӘҢ (2 | 1) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 -● 2552; 12000:5 -ТӨШСЕН (2) ■ Алма - төбенә төшми кая төшсен ○ 1791 ● 13367 -ТӨШТӘ (4 | 2) ■ Өндәге төштә ○ 6705 ● 8079; 9619; 12329; 13190:2 (2) -ТӨШТӘН (11) ■ Төштән соңга калган ○ 1059 ● 1890; 3077; 3445; 5905; 6068; 11690; 13140; -13144; 14900; 15257 -ТӨШТЕ (6) ■ Аның базары төште ○ 8026 ● 8569; 9436; 9872; 10303 (2) -ТӨШҮ (6) ■ Бер алдына, биш артына төшү ○ 730 ● 4837; 8394; 8576; 8583; 11395 -ТӨШҮЕ (2) ■ Тауга менүе кыен, төшүе ансат ○ 166 ● 9374 -ТӨШҮМЕ (1) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: "Аркаңда -йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 -ТӨШҮНЕҢ (1) ■ Мич башыннан егылып төшүнең дә рәте бар ○ 8475 -ТӨЮ (1) ■ Көлдән төймә төю ○ 8562 -ТӨЮЕ (1) ■ Чит кешенең сөюе - үз анаңның йодрык төюе ○ 14241 -ТӨЯ (9) ■ Төя, акрын китсә дә, күп юл алыр ○ 2933 ● 2934-2937; 2939; 8186; 8187; 10603 -ТӨЯГӘ (3) ■ Төягә ут кирәк булса, муенын озайтыр ○ 2938 ● 2942; 13629 -ТӨЯГӘННӘН (1) ■ Төя төягәннән курыкмас ○ 2936 -ТӨЯДӘЙ (4) ■ Төядәй буең булганчы, төймәдәй уең булсын ○ 10810 ● 11695; 12162; 13254 -ТӨЯДӘН (1) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: "Аркаңда -йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 -ТӨЯНЕҢ (2) ■ Төянең койрыгы җиргә җиткәнен кем күргән? ○ 2940 ● 2941 -ТӨЯП ( | 1) ■ Урманга утын төяп бармыйлар ○ 1868:1 -ТӨЯРЛӘР (2) ■ Акчаң булса сөярләр, акчаң беткәч төярләр ○ 7728 ● 12315 -ТӨЯҮЧЕДӘ (1) ■ Төяүчедә дүрт кесә, олаучыда биш кесә ○ 6822 -ТРАВА (1) ■ Әт-тәмәке - трава, аны тартмак - рава ○ 9863 -ТРАКТОР (2) ■ Атны макта, трактор белән эшлә ○ 1372 ● 1474 -ТРИ (1) ■ Ураза - три глаза ○ 16941 -ТУ (5) ■ Комсыз ту бия ашаса да туймас ○ 2829 ● 5819; 14062; 14063; 14554 -ТУА (26 | 2) ■ Тузаннан да тау туа ○ 187 ● 2054; 2399:1; 2418; 2583 (2); 2815; 2875; 3085; 3743 (2); -3988 (2); 4778; 4993; 6690:2; 8718 (2); 10116; 11419; 11932; 12463; 13955; 14036; 14052; 14053; -14143; 15373 -ТУАЛАР (1) ■ Анадан күлмәксез туалар, күлмәкле булалар ○ 13916 -ТУАР (19) ■ Туар булса - тун булыр, бодай булса - он булыр ○ 2407 ● 2408; 2582 (2); 2830; 3367; -3906; 5529 (2); 5571; 6565 (2); 11330; 13478; 14219 (2); 16781 (3) -ТУАРГА (1) ■ Әдәм үләргә ашыгыр, бала туарга ашыгыр ○ 14086 -ТУАРМЫ (1) ■ Үтеп киткән яңгырны ямылчы алып куармы; асыл ирнең баласы асылсыз булып -туармы ○ 14382 -туарның → терлек-туарның -ТУАСЫ (2) ■ "Туган ай, туасы ай - менә булды тугыз ай", - дип әйтте, ди, бер хатын җиде айдан -бала тапкач ○ 14054 ● 14661 -ТУБАЛ (4) ■ Тычкан, тишегенә сыймаса, койрыгына тубал тага, имеш ○ 3416 ● 8569; 9869; 10043 -ТУБАЛАК (1) ■ Туй ашы тубалак ○ 13285 -ТУБАЛГА (2) ■ Кортның анасын эләктер, иле тубалга үзе керер ○ 4738 ● 14518 -ТУБАЛДА (1) ■ Туганныкы - тубалда ○ 14516 -ТУБАЛДАЙ (1) ■ Тузандайны тубалдай итмә ○ 186 -ТУБЫГЫНА (2) ■ Диңгез ташыса, тубыгына җитми ○ 505 ● 3218 -ТУБЫГЫНДА (1) ■ Озын кешенең акылы тубыгында була, имеш ○ 10792 -ТУБЫК (2) ■ Ашык итен ашаган алты ел ач булыр, тубык итен ашаган тугыз ел тук булыр -○ 9145 ● 13567 -ТУБЫККА (1) ■ Арттан атылган таш тубыкка тия ○ 110 -ТУБЫКТАН (5) ■ Аңа диңгез тубыктан ○ 498 ● 7158; 9832; 11658; 14765 -ТУБЫЛГЫ (1) ■ Тубылгы агач зур булмас, тубылгыдан өй булмас ○ 1757 -ТУБЫЛГЫДАН (1) ■ Тубылгы агач зур булмас, тубылгыдан өй булмас ○ 1757 -ТУБЫР (1) ■ Былбылның өне бар, тургайның тубыр теле бар ○ 4094 -ТУГАЙ (3) ■ Бер сыер тугай пычратмас ○ 3155 ● 14339; 16269 -ТУГАЙГА (1) ■ Берсе урманга, берсе тугайга киткән ○ 1875 -ТУГАН (81) ■ Аю илә сыер туган түгел ○ 2078 ● 2234; 2999; 3092; 3168; 3407; 3463; 3566; 3835; -3856; 3986; 4050; 4116; 4132; 4604; 5012; 5038; 5042; 5054; 5055 (2); 5056-5060; 5061 (2); -5062; 5082; 5091; 5839 (2); 5901; 8293; 8977; 14014; 14048 (2); 14054; 14055; 14065; 14080 (2); -14104 (4); 14141; 14445; 14475; 14476 (2); 14480; 14483; 14484; 14486; 14508-14511; 14539 (2); -14553; 14673; 14674; 14678; 14679 (2); 14680-14682; 14691; 14695; 14764; 14960; 15487; -15630; 15631; 15719; 16348 -туган → ыру-туган -ТУГАНГА (2) ■ Ул туганга көн туа ○ 14143 ● 14682 -ТУГАНДА (2) ■ Кәҗәнең туганда ук сакалы була ○ 3054 ● 14056 -ТУГАНДАШ (1) ■ Һәр табындаш тугандаш түгел ○ 10206 -ТУГАНЛЫ (1) ■ Тугры бидә туган юк, туганлы бидә иман юк ○ 5901 -ТУГАНЛЫК (2) ■ Дуслык - фикердәшлек белән, туганлык - кардәшлек белән ○ 5392 ● 14511 -ТУГАННАН (9) ■ Саран белән угыры - туганнан тумача ○ 11906 ● 14355; 14477; 14486; 14512; -14519; 14672; 15138; 16657 -ТУГАННАР (5) ■ Тату туганнар таштан койма койганнар ○ 14503 ● 14513; 14514; 14554; 14677 -ТУГАННЫ (5) ■ Анадан кыйшык туганны тезгә салсаң да тураймас ○ 13915 ● 14056 (2); 14515; -ТУГАННЫКЫ (1) ■ Туганныкы - тубалда ○ 14516 -ТУГАННЫҢ (1) ■ Туганның бары яхшы, барыннан бае яхшы ○ 14517 -ТУГАН-ҮСКӘН (2) ■ Алтын-көмеш яуган җирдән туган-үскән ил артык ○ 4867 ● 5063 -ТУГАНЧЫ (2) ■ Көн туганчы ни тумас ○ 901 ● 14102 -ТУГАНЫ (1) ■ Яман кеше иң элек туганы белән бозылышыр ○ 12218 -ТУГАНЫМА (1) ■ Тугры телемне тыя алмыйм, туганыма керә алмыйм ○ 15633 -ТУГАНЫН (3) ■ Кара сыер туганын танымас ○ 3167 ● 12393; 14507 -ТУГАНЫНА (5) ■ Туганына сөенмә, торганына сөен ○ 14057 ● 14062; 14101; 14518; 16096 -ТУГАНЫҢ (3) ■ Туганың яман булса да, исән-әман булсын ○ 14520 ● 14686; 15320 -ТУГАНЫҢА (4) ■ Туганыңа чапмыйсың, күршеңә чабасың ○ 5235 ● 14521; 14522; 16088 -ТУГАНЫҢНАН (1) ■ Туганыңнан бизмә, нәселең корыр ○ 14523 -ТУГАНЫҢНЫ (1) ■ Башыңа бәла төшкәндә туганыңны танырсың ○ 14479 -ТУГАР (2) ■ Хатын алмак бер бәла, ләкин аннан тугар бер бала, баладан тугар мең бәла -○ 13213 (2) -ТУГАРЫП (1) ■ Сукадан тугарып атны бирмиләр ○ 1442 -ТУГАЧ (2) ■ Баласыз көн - курчак уены, бала тугач була кыены ○ 14000 ● 14282 -ТУГРАК (1) ■ Төлке бүредән туграк тора ○ 2294 -ТУГРЫ (4) ■ Тугры бидә туган юк, туганлы бидә иман юк ○ 5901 ● 15616; 15632; 15633 -ТУГРЫЛЫК (2) ■ Тугрылык бәладән коткарыр, хыянәт бәлагә кертер ○ 12555 ● 12556 -ТУГЫЗ (32 | 1) ■ Тугыз балта бер сәкедә ятыр, ике каба ятмас ○ 1946 ● 4155; 5152; 6496; 6714; -7982; 7983; 8019; 8059; 8062; 8076; 8293; 8377; 8923; 9145; 9358; 9562; 9712; 9898; 10447; -11863; 12161; 12226; 13315; 14054; 14065; 14136:1; 14439; 14932; 15361; 15801; 16487; 17047 -ТУГЫЗАРЛАП (1) ■ Җиңел-җиңел җидегә төйим дә, тугызарлап тырмалыйм ○ 8080 -ТУГЫЗГА (2) ■ Тугызга менгән сигезгә төшмәс ○ 7984 ● 8065 -ТУГЫЗДАН (1) ■ Тугыздан калган тукаби ○ 14103 -ТУГЫЗЛАУ (1) ■ Үз тугызын тугызлау ○ 8075 -ТУГЫЗНЫ (3) ■ Ун белән тугызны аермый ○ 8063 ● 8894; 12668 -ТУГЫЗЫ (2) ■ Тугызы булгач, уны булыр ○ 7985 ● 8019 -ТУГЫЗЫН (2) ■ Үз тугызын тугызлау ○ 8075 ● 13690 -ТУГЫМ (1) ■ Карт агачтан тугым бөгелмәс ○ 1919 -ТУДЫ (5) ■ Хут туды - ут туды ○ 962 (2) ● 965; 5785 (2) -ТУДЫК (1) ■ Тудык, тудыка, бергә килсә, сүздән пешерәләр ботка ○ 13388 -ТУДЫКА (1) ■ Тудык, тудыка, бергә килсә, сүздән пешерәләр ботка ○ 13388 -ТУДЫМ (1) ■ Батыр: "Дошман күрдем", - ди, куркак: "Нигә тудым", - ди ○ 5545 -ТУДЫРА (3 | 1) ■ Батырны яу тудыра ○ 5553 ● 7240; 7656:1; 10789 -ТУДЫРДЫМ (2) ■ Кыз тудырдым - иргә китте, ул тудырдым - кырга китте ○ 14125 (2) -ТУДЫРСЫН (1) ■ Елан еланнан башка ни тудырсын ○ 4595 -ТУДЫРЫР (4) ■ Үсәр ил батыр тудырыр, үчәр ил тузан туздырыр ○ 5123 ● 14915 (2); 15881 -ТУЕ (10) ■ Бүре туе кан белән ○ 2163 ● 2967; 4574; 4700; 6671; 7234; 7303; 13283; 14583; 16795 -ТУЕЗ ( | 1) ■ Кеше колагы - кисәргә киез, үзеңнеке - туез ○ 10397:1 -ТУЕМ (1) ■ Туем капкага җиткән, орчык-кабам кайда икән ○ 13333 -ТУЕМЛЫГЫҢ (1) ■ Өскә - киемлегең, тамакка - туемлыгың булсын ○ 8837 -ТУЕМЛЫК (2 | 1) ■ Күңеллек түгел, туемлык ○ 9773 ● 9785, :1 -ТУЕМНАН (1) ■ Уенга алданып, туемнан калма ○ 6688 -ТУЕНА (3) ■ Тавык та тырнап туена ○ 4320 ● 12029; 13275 -ТУЕНГАН (1) ■ Алмалары суга туенган ○ 1842 -ТУЕНДА (4) ■ Чабышкы, сабан туенда чапмый торса, тамактан калыр ○ 2807 ● 3639; 4048; 4300 -ТУЕНДЫРСАҢ (1) ■ Еланны сөт белән туендырсаң да, зәһәре кимемәс ○ 4630 -ТУЕНЫП (1) ■ Һава белән туенып тору ○ 108 -ТУЕНЫР (2) ■ Арыслан күләгәсендә тиен туеныр ○ 2044 ● 4771 -ТУЕҢ (1) ■ Туең узган, туның тузган ○ 13334 -ТУЕҢА (1) ■ Туеңа тәке төзәлер әле ○ 13335 -ТУЕҢНЫ (1) ■ Ярлы булсаң, туеңны гаеттә яса ○ 7450 -ТУЕП (9) ■ Әрсез кәҗә әрем ашап та туеп кайтыр ○ 3066 ● 9634; 13306-13312 -ТУЗ (2) ■ Үзең гөмбә икәнсең, туз чиләккә кер дә ят ○ 1343 ● 8269 -ТУЗА (7) ■ Ат аяктан тузмый, тамактан туза ○ 2481 ● 11065; 12098; 14586 (2); 14707; 16136 -ТУЗАН (9) ■ Күк җиргә яхшылык яудырса, җир күккә тузан туздыра ○ 55 ● 1081; 1171; 1195; -2014; 5123; 5188; 7765; 9903 -ТУЗАНДАЙНЫ (1) ■ Тузандайны тубалдай итмә ○ 186 -ТУЗАННАН (1) ■ Тузаннан да тау туа ○ 187 -ТУЗАН-ТУЗАН (1) ■ Тама-тама күл булыр, тузан-тузан тау булыр ○ 1128 -ТУЗАНЫ (3) ■ Ялгыз атның тузаны чыкмый ○ 2700 ● 5209; 6670 -ТУЗАР (9) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да узар -○ 3081 ● 4886; 5064; 5863; 6507; 6675; 7303; 9903; 16469 -ТУЗА-ТУЗА (1) ■ Бай туза-туза, ярлының гомере уза ○ 7191 -ТУЗБАШ (1) ■ Агулы елан өчен агусыз тузбаш еланны үтерәләр ○ 4549 -ТУЗГА (3) ■ Тузга язмаганны сөйли ○ 1775 ● 15305; 16311 -ТУЗГАН (8) ■ Эш узган, кием тузган ○ 6320 ● 8814; 8924; 8955; 8973; 10807; 13334; 14763 -ТУЗДЫРА (6) ■ Күк җиргә яхшылык яудырса, җир күккә тузан туздыра ○ 55 ● 5949; 7238; 7244; -13704; 16191 -ТУЗДЫРГАН (1) ■ Чәчен-башын туздырган, апасыннан уздырган ○ 14584 -ТУЗДЫРМА (3) ■ Туздырма тузны - колагың чукракланыр ○ 1316 ● 1496; 15113 -ТУЗДЫРСАҢ (1) ■ Шөпшәнең оясын туздырсаң, уртага алып талый ○ 4829 -ТУЗ��ЫРУЧЫ (1) ■ Ир - табучы, хатын - туздыручы ○ 13834 -ТУЗДЫРЫП (2) ■ Көн уздырып, чабата туздырып ○ 9082 ● 15676 -ТУЗДЫРЫР (6) ■ Кыш җитсә, буран туздырыр; җәй җитсә, кояш кыздырыр ○ 870 ● 1177; 2507; -5123; 8928; 11307 -ТУЗМАС (9) ■ Алтын черемәс, тимер тузмас ○ 260 ● 5015; 5723; 8667; 11059; 11403; 12960; -13559; 16377 -ТУЗМЫЙ (12 | 1) ■ Тегермәннең аскы ташы тузмый ○ 1449 ● 2481; 2559; 2576; 2624; 5111; 8689; -8784; 8909; 11465; 12327; 15313; 16182:2 -ТУЗНЫ (1) ■ Туздырма тузны - колагың чукракланыр ○ 1316 -ТУЗСА (6) ■ Чананың, табаны тузса да, кысасы кала ○ 7079 ● 8684 (2); 9063; 9899; 9982 -ТУЗСЫН (3) ■ Көн узсын, йон тузсын ○ 1044 ● 5851; 8788 -ТУЗЫ (1) ■ Каен тузы юеш булмый ○ 1734 -ТУЗЫН (1) ■ Каенның тузын макта, имәннең үзен макта ○ 1737 -ТУЗЫНА (1) ■ Каен тузына масаер, имән үзенә масаер ○ 1735 -ТУЗЫП (1) ■ Телең чыптадан булса, әллә кайчан тузып бетәр иде ○ 15709 -ТУЙ (71 | 4) ■ Иген чәчү - туй итү түгел ○ 1399 ● 3530; 3570:1; 4924; 5204; 5769; 6633; 6639; -6671; 6711-6713; 6715; 7235; 8815; 8927; 9179; 9473; 11502; 11697; 13259-13262; 13270; -13277; 13279; 13282; 13284-13294; 13295, :1, :2; 13296-13298; 13299 (2); 13300-13305; -13322:1; 13324; 13325; 13330 (2); 13331; 13332; 13336; 13337; 13597; 13668; 13773; 13775; -14551; 14717; 15291; 15416; 16280; 16347; 16359; 16449; 16957 -ТУЙГА (26) ■ Ишәкне туйга чакырганнар. Ул: "Утын ташыргамы, су ташыргамы?" - дип сораган ○ 2982 ● 3639; 4377; 5845; 12938; 13266; 13267; 13281; 13305-13316; 13327-13329; -13339; 13597; 13611 -ТУЙГАН (20) ■ Кара җир астында кара елан да туйган ○ 124 ● 1377; 2164; 3640; 3917; 5012; -5038; 5054; 5062; 5063; 5753; 8904; 9262; 9629; 9712; 9792; 13319; 14306; 14519; 15244 -ТУЙГАНДА (1) ■ Карын туйганда картаның исе чыга ○ 9650 -ТУЙГАННАН (1) ■ Туйганнан ары төймә хәтле дә үтми ○ 9713 -ТУЙГАННАР (1) ■ Туганнар, бер-берсеннән туйганнар ○ 14514 -ТУЙГАНЧЫ (4) ■ Аша карының туйганчы, эшлә тирең тамганчы ○ 6025 ● 7220; 9714; 9781 -ТУЙГАНЫҢНЫ (1) ■ Туйганыңны туйганчы бел ○ 9714 -ТУЙГАЧ (4) ■ Ашап туйгач икмәк белән авызыңны сөртмә ○ 9128 ● 9251; 9715; 9763 -ТУЙГЫЗМАС (1) ■ Учагыннан ут өзмәс, улын-кызын туйгызмас ○ 14305 -ТУЙДА (13) ■ Матурлык туйда кирәк, эшчәнлек көн дә кирәк ○ 6493 ● 10691; 11615; 12243; -12723; 12906; 13032; 13317-13321; 13340 -ТУЙДАН (5 | 1) ■ Оялган - туйдан буш калыр ○ 11262 ● 13297; 13322, :2; 13323; 13654 -ТУЙДЫ (1) ■ Аю кыш буе йоклый, "йокым туйды" дими ○ 2079 -ТУЙДЫК (1) ■ Туйдык, яманлыкны куйдык ○ 9786 -ТУЙДЫР (3) ■ Атны туйдыр арпа белән, сине туйдырыр казы, карта белән ○ 2565 ● 8132; 9573 -ТУЙДЫРА (10) ■ Язгы көн ел туйдыра ○ 987 ● 2180; 2185; 2543; 9675; 9906; 10880 (2); 13298; -ТУЙДЫРАЛМЫЙ (1) ■ Күке баласын карга асрар, туйдыралмый күзе чыгар ○ 4059 -ТУЙДЫРМАС (1) ■ Уен карын туйдырмас ○ 6681 -ТУЙДЫРМЫЙ (2) ■ Йокы тамак туйдырмый ○ 6653 ● 9291 -ТУЙДЫРМЫЙЛАР (1) ■ Сандугачны сүз белән туйдырмыйлар ○ 4109 -ТУЙДЫРСАҢ (1) ■ Җирне бер кат туйдырсаң, ул сине ун кат туйдырыр ○ 1489 -ТУЙДЫРЫР (5) ■ Җирне бер кат туйдырсаң, ул сине ун кат туйдырыр ○ 1489 ● 2565; 6414; -9356; 11841 -ТУЙДЫРЫРГА (1) ■ Әтәчкә дә чебеш туйдырырга туры килә ○ 4383 -ТУЙЛАГАНГА (1) ■ Туйлаганга - туй, ясаганга - уй ○ 13324 -ТУЙМАГАН (1) ■ Үзе туйган, күзе туймаган ○ 9792 -ТУЙМАГАННЫ (1) ■ Ашап туймаганны ялап туймассың ○ 9613 -ТУЙМАДЫМ (1 | 1) ■ Кунак туймадым димәс, суймады дияр ○ 10121 ● 10121:1 -ТУЙМАК (1) ■ Хәләлдән туймак юк ○ 12599 -ТУЙМАС (49) ■ Тимерче балтага туймас ○ 307 ● 1277; 1281; 1481; 1750; 2494; 2829; 2886; -3113; 3182; 3530; 3990; 4240; 4506; 5865; 5897; 6580 (2); 7721 (2); 7934 (2); 8507; 9188; 9787; -10422 (2); 11860; 11862; 11882; 11908; 12112 (2); 12654 (2); 13595; 13654 (2); 13676; 14743 (2); -15700 (2); 15779 (2); 16759; 16792 (2); 16963 -ТУЙМАСА (3) ■ Җир туймаса ил туймас ○ 1481 ● 7018; 10122 -ТУЙМАССЫҢ (2) ■ Янмаган чыраның яктысына туймассың ○ 8430 ● 9613 -ТУЙМАСТАЙ (1) ■ Карының туймастай җирдә ачлыгыңны белдермә ○ 9655 -ТУЙМЫЙ (16) ■ Кәҗә: "Бакча буеннан үтмәсәм, тамагым туймый", - дип әйтә, ди ○ 3022 -● 3063; 3558; 4337; 4412; 5956; 6028; 6077; 7685; 9610; 9643; 9649; 10296; 11035; 13497; 15687 -ТУЙНЫ (2) ■ Эт, туенда аягы сынмаса, ул туйны туйга санамый ○ 3639 ● 13325 -ТУЙНЫҢ (2) ■ Күлнең яме каз белән, туйның яме кыз белән ○ 13278 ● 13326 -ТУЙСА (7) ■ Атның, тамагы туйса, тоягы тузмый ○ 2576 ● 2678; 3040; 3254; 3726; 7334; 16759 -ТУЙСАҢ (2) ■ Көн дә туйсаң - бөләрсең, атнага бер туйсаң - үләрсең ○ 9668 (2) -ТУЙСЫН (2) ■ Алты кабып ат туйсын, җиде кабып ир туйсын ○ 13441 (2) -ТУЙЧЫ (1) ■ Барың чарва булсаң, кол булырсың, барың туйчы булсаң, ку булырсың ○ 5744 -ТУЙЧЫЛАР (1) ■ Күршеләр төн йокламый чыкканны туйчылар белмәс ○ 5203 -ТУК (69 | 5) ■ Тук башак аска иелә, буш башак өскә үрелә ○ 1454 ● 1498; 1594; 2035; 2122; 2143; -2202; 3124; 3281; 3459-3461; 3531; 3580; 4082; 4304; 4434; 4445; 4638; 4854:1; 5167; 5217; -5732; 5939; 6072; 6105; 6129, :1; 7139; 7165; 7229; 7329; 7590; 7606; 7608; 7609 (2); 7649; -9145; 9225; 9420; 9529; 9536; 9542; 9548; 9549; 9552, :1; 9553, :1, :2; 9554; 9574; 9578; 9632; -9653; 9707; 9716; 9758; 9771; 9779; 9795; 10084; 10130; 10173; 10195; 10228 (2); 10592; 11918; -11970; 14273 (2); 16415 -ТУКАБИ (1) ■ Тугыздан калган тукаби ○ 14103 -ТУККА (1) ■ Тукка бәрән койрыгы да каты, ачка тәкә мөгезе дә йомшак ○ 9717 -ТУКЛЫГЫ (3) ■ Байның бер юклыгы булыр, ачның бер туклыгы булыр ○ 7274 ● 9536; 9628 -ТУКЛЫГЫН (1) ■ Йөгерек ат туклыгын белдермәс, юмарт юклыгын белдермәс ○ 11839 -ТУКЛЫК (4) ■ Тукран тәүбәсе туклык бирмәс ○ 4150 ● 9568; 9702; 9768 -ТУКЛЫККА (1) ■ Туклыкка түзмәсәң, хурлыкка түзәрсең ○ 9718 -ТУКЛЫКТА (3) ■ Туклыкта ачлыкны истә тот ○ 9719 ● 16827; 16930 -ТУКМАГЫ (4 | 1) ■ Чөе кайда, тукмагы шунда ○ 1960 ● 1961; 6516; 8632; 8708:1 -ТУКМАГЫҢ (1) ■ Тукмагың кайда, сукмагың шунда ○ 8708 -ТУКМАДЫ (1) ■ Әле дә яхшы сукмады, кыртыш белән тукмады ○ 5711 -ТУКМАК (14 | 1) ■ Урман - ярты тун, кулыңа тукмак тотсаң - толып ○ 1862 ● 1983; 1992; 1999; -2004; 4854, :1; 5933; 8623; 9135; 13316; 13320; 13323; 14519; 16110 -ТУКМАККА ( | 1) ■ Туйдан соң тукмакка ○ 13322:2 -ТУКМАКЛАП (1) ■ Кеше күңелендәген тукмаклап булмый ○ 11155 -ТУКМАКТАН (1) ■ Дуңгыз тукмактан туймас ○ 2886 -ТУКМАКЧЫЛ (1) ■ Яман ат - сукмакчыл, яман кеше - тукмакчыл ○ 12208 -ТУКМАП (1) ■ Аюны тукмап бүре итеп булмый ○ 2091 -ТУКМАРБЫЗ (1) ■ Дус булырга теләсәң, кунак-кунак уйнарбыз; эт булырга теләсәң, тотарбыз -да тукмарбыз ○ 5519 -ТУКМАСАҢ (1) ■ Күп тукмасаң, ботаклы утын да ярыла ○ 1929 -ТУКМЫН (2) ■ Байның "юкмын" дигәненә, ярлының "тукмын" дигәненә ышанма ○ 7311 ● 7545 -ТУКНЫҢ (2) ■ Ач булдым дип егълама, күп ачның бер туклыгы булыр; тук булдым дип куанма, -күп тукның бер ачлыгы булыр ○ 9536 ● 9577 -ТУКРАМЫЙ (1) ■ Кыл да сыймый, кисап та тукрамый ○ 2441 -ТУКРАН (7) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 ● 4147-4150; 4152; 12656 -ТУКРАННЫҢ (1) ■ Тукранның балтасы борынында ○ 4151 -ТУКСАК (1) ■ Күп ку��да аксак та була, туксак та була ○ 3106 -ТУКСАН (10) ■ Арпа алтмыш көндә өлгерә, бодай туксан көндә өлгерә ○ 1515 ● 7960; 7983; -8062; 8076; 8077; 10843; 12161; 14439; 15092 -ТУКСАНДА (1) ■ Туксанда теш төшәр, йөздә яңадан тешәр ○ 15096 -ТУКСАННЫҢ (1) ■ Туксанның бере туса, тулыксаган Идел катар ○ 951 -ТУКСАНСЫЗ (1) ■ Туксансыз тургай чырламас ○ 4154 -ТУКСАНЫ (2) ■ Үз туксаны туксан, кешенеке сиксән тугыз ○ 8076 ● 8077 -ТУКТА (1) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтермен", - дип -○ 884 -ТУКТАВЫН (1) ■ Юмарт юклыгын белмәс, йөгерек ат туктавын белмәс ○ 11953 -ТУКТАГАН (1) ■ Мал - үтеп барышлый ял итәргә туктаган юлчы ○ 7389 -ТУКТАЛМЫЙ (1) ■ Бер кеше килмәгәннән базар тукталмый ○ 7889 -ТУКТАЛЫР (1) ■ Таудан тәгәрәгән таш чокырда гына тукталыр ○ 168 -ТУКТАМАС (3) ■ Карга баласының авызын таш белән томаламасаң, карылдаудан туктамас -○ 3953 ● 5477; 16915 -ТУКТАМЫЙ (1) ■ Бүре улый дип буран туктамый ○ 2165 -ТУКТАН (2) ■ Ачтан камыр бастырма, туктан икмәк кистермә ○ 9582 ● 9720 -ТУКТАП ( | 1) ■ Эт этлеген итә, түмгәк төбенә туктап китә ○ 3654:3 -ТУКТАР (4) ■ Тиз аккан тиз туктар ○ 467 ● 1108; 5477; 6893 -ТУКТАРГА (1) ■ Иренчәкне эшкә күндерсәң, туктарга иренер ○ 6482 -ТУКТАСЫ (1) ■ Теленең тупсасы юк, авызының туктасы юк ○ 15703 -ТУКТАТА (4) ■ Тай биреп котырткан, ат биреп туктата алмаган ○ 2871 ● 3126; 3249; 9234 -ТУКТАТЫП (5) ■ Эт этне туктатып иснәми китмәс ○ 3656 ● 7045; 7829; 13675; 16268 -ТУКТАТЫР (1) ■ Вак яңгырны җил туктатыр ○ 1084 -ТУКТАУ (1) ■ Гыйшык - төтенсез ут, ачкычсыз йозак, дәвасыз авыру, савытсыз эчемлек, йөксез -авырлык, туктау урыны билгесез сәфәр ○ 12687 -ТУКТЫЙ (4 | 1) ■ Тәгәрәгән таш тигез җирдә туктый ○ 168:2 ● 1200; 2696; 3671; 17042 -ТУКУ (1) ■ Тирес чабата туку ○ 9086 -ТУКЫГАННЫ (1) ■ Кулың белән тукыганны иңең белән күтәрерсең ○ 8696 -ТУКЫЙ (4) ■ Бүзче белгәнен тукый, мулла белгәнен укый ○ 8675 ● 9072; 16703; 16976 -ТУКЫЛДАВЫН (1) ■ Тукран, башы авыртмыйча, тукылдавын куймас ○ 4147 -ТУКЫР (2) ■ Сукыр үзенекен тукыр ○ 15267 ● 16481 -ТУКЫРСЫҢ (1) ■ Башыңа төшкәч, башмак тукырсың ○ 9033 -ТУЛА (4) ■ Бер башак - башак кына, йөз башактан капчык тула ○ 1384 ● 1563; 8685 (2) -ТУЛАК (2) ■ Ат, авырса - тулак; ир, авырса - кунак ○ 13443 ● 13445 -ТУЛАР (3) ■ Иртә чәчкән уңар, буразнасы тулар ○ 835 ● 1124; 1138 -ТУЛГАК (1) ■ Бер хатынны тулгак тотса, бөтен хатыннарның эчләре авырта ○ 13628 -ТУЛГАН (6) ■ Тулган айның күңеле һәрвакыт шат ○ 66 ● 67; 508; 8962; 13040; 13678 -ТУЛГАНДА (2) ■ Турбы тулганда кизәк табылды ○ 9968 ● 13962 -ТУЛГАНЫН (1) ■ Ай тулганын белмәс, егет булганын белмәс ○ 12819 -ТУЛГАЧ (3) ■ Ай - тулгач кителә ○ 10 ● 427; 15330 -ТУЛДЫ (1) ■ Тулды сабыр савытым ○ 11977 -ТУЛКСЫЗ ( | 1) ■ Тугыз улың булганчы тулксыз ирең булсын ○ 14136:1 -ТУЛКЫТСАҢ (1) ■ Су төбендә асыл таш, су тулкытсаң чыгадыр ○ 434 -ТУЛМАГАН (2) ■ Иллегә берсе тулмаган ○ 8042 ● 8049 -ТУЛМАС (5) ■ Яңгыр явып яр тулмас, асыл кош талга кунмас ○ 1163 ● 2549; 2836; 5878; 11211 -тулмас → тулыр-тулмас -ТУЛМЫЙ (3) ■ Өчкә тулмый көч булмый ○ 8011 ● 8374; 11844 -ТУЛПАР (2) ■ Тулпар, аягы кызса, канатланып очар ○ 2803 ● 2866 -ТУЛПАРЫ (1) ■ Алпарына күрә тулпары ○ 5527 -ТУЛСА (2) ■ Ай тулса, йолдызлар сыегая ○ 11 ● 5897 -ТУЛЫ (22) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 ● 23; 586; 617; 1466 (2); -3053; 3075; 5284; 7425; 7519; 9555; 9969; 9979; 10540; 11032 (3); 11534; 11740; 13706; 16728 -ТУЛЫКСАГАН (1) ■ Туксанның бере туса, тулыксаган Идел катар ○ 951 -ТУЛЫР (3) ■ Тирес түксәң җиреңә, ындырың тулыр игенгә ○ 1452 ● 1488; 5682 -ТУЛЫР-ТУЛМАС (1) ■ Булыр-булмасныкы тулыр-тулмас калыр ○ 7592 -ТУЛЫСЫНДА (1) ■ Ай кимендә артыр, тулысында кайтыр ○ 6 -ТУЛЫШКАННАН (1) ■ Ай бер тулышканнан соң кире кайтыр ○ 4 -ТУМА (1) ■ Эт белән бүре, туган булса да, тума дошман ○ 3566 -ТУМАГАН (19 | 3) ■ Сөрелмәгән җир өстендә тумаган куян баласы ○ 2283 ● 2458; 2778; 2834; -2862-2865; 2872; 2873; 6779; 13065; 13914; 14058, :1, :2, :3; 14059-14061; 14097; 14210 -ТУМАГАНГА (2) ■ Тумаганга ту бишек, туганына гүр тишек ○ 14062 ● 14063 -ТУМАГАНЫ (1) ■ Атадан бала туса - иге, атаның юлын куса - иге; үзенә охшап тумаса, атасының юлын кумаса, туганнан да тумаганы - иге ○ 14355 -ТУМАРДАЙ (1) ■ Байның эче тәпәндәй, җилкәсе тумардай ○ 7308 -ТУМАС (16 | 1) ■ Ахшамнан соң көн тумас ○ 762 ● 897; 901; 2584; 3002 (2); 3277; 3989, :1; -14030 (2); 14173 (2); 14237; 14416 (2); 15149 -ТУМАСА (1) ■ Атадан бала туса - иге, атаның юлын куса - иге; үзенә охшап тумаса, атасының -юлын кумаса, туганнан да тумаганы - иге ○ 14355 -ТУМАЧА (1) ■ Саран белән угыры - туганнан тумача ○ 11906 -ТУМАЧАДАН (1) ■ Тумачадан туры хәбәр ○ 14524 -ТУМРАН (2) ■ Юкә чөй тумран яра ○ 1966 ● 16141 -ТУМЫЙ (10) ■ Койрыклы йолдыз көн дә тумый ○ 33 ● 843 (2); 1021; 3115 (2); 4205; 5729; -13924; 14009 -ТУМЫЙЛАР (1) ■ Туган чакта сакал белән тумыйлар ○ 14055 -ТУМЫЙЧА (1) ■ Аттан ат тумыйча, эттән аргамак тумас ○ 2584 -ТУМЫРГАН (1) ■ Тумырган да сөягән, балта-пычак тимәгән ○ 1993 -ТУМЫШЫ (1) ■ Тумышы нинди - тормышы шундый ○ 14064 -ТУМЫШЫННАН (1) ■ Көннең килеше тумышыннан билгеле ○ 909 -ТУН (60 | 3) ■ Кыш бетте дип тун сатма, янә кыш бар ○ 863 ● 865; 940; 1862; 1873; 2354; 2358; -2407; 2475 (2); 2501; 2507 (2); 3654:2; 4915; 5301; 5444; 5478; 5807; 5847; 5964; 6134; 6414; -7441; 8671; 8887; 8890; 8891; 8892 (2); 8894; 8898; 8909; 8910; 8914; 8923-8927; 8928 (2); -8929-8931; 8937; 8942; 8948; 8949; 8959; 8983; 9133; 12960; 13295, :1, :2; 14139; 14410; 14509; -14528; 15905; 16851; 16854 -ТУНАЛГАН (2) ■ "Йортка кергән кияүдән туналган куян - мин артык!" - дип әйткән, ди, бер -туналган куян ○ 13172 (2) -ТУНАМЫЙЛАР (2) ■ Үтермәгән аюның тиресен тунамыйлар ○ 2108 ● 2238 -ТУНАП (1) ■ Бу куянны атсам, тиресен тунап сатсам, бер тай алып кайтсам, килер көзгә ат -булыр ○ 2278 -ТУНАУ (2) ■ Арка тиресен тунау ○ 10819 ● 10874 -ТУНГА (5) ■ Илне килештерүче - тунга төймә тегүче ○ 4982 ● 10683; 14188; 14573; 15503 -ТУНЛЫ (2) ■ Суык төлке тунлы кешегә сәлам бирә, ертык тунлы кешенең куенына керә, имеш -○ 1126 (2) -ТУНЛЫНЫКЫ (2) ■ Сабан туе - атлыныкы, туй - тунлыныкы ○ 6671 ● 13261 -ТУННАН (3) ■ Бет ачуын туннан алу ○ 4838 ● 8896; 14224 -ТУННАРЫ (1) ■ Күңелләре киренең туннары тире ○ 11879 -ТУННЫ (4) ■ Беткә ачу итеп тунны утка якмыйлар ○ 4766 ● 8893; 14184; 15859 -ТУННЫҢ (3) ■ Бүрекнең күрке тунның гаебен каплый ○ 9004 ● 12228; 14380 -ТУНЫ (16 | 1) ■ Бүре, сарык туны кисә дә, бүре булыр ○ 2157 ● 2213; 2260; 2314; 2559; 4859; -7303; 7632; 8705; 8913; 8921; 8932; 11059; 11465; 12327; 13283; 16755:1 -ТУНЫЙ (1) ■ Этне кем үтерсә, тиресен шул туный ○ 3704 -ТУНЫЙЛАР (1) ■ Төлк��не алдамыйлар, тотып тиресен генә туныйлар ○ 2310 -ТУНЫМ (6) ■ Яудан аяр җаным юк, судан аяр туным юк ○ 5710 ● 8950; 8955; 8984; 10228; -ТУНЫН (7) ■ Язга чыккач чегән тунын сата ○ 991 ● 4840; 8953; 8988; 11579 (2); 12294 -ТУНЫҢ (8) ■ Челләдә туның ташлама, кыш үзең бел ○ 970 ● 1017; 1177; 3924; 8888; 8915; -13311; 13334 -ТУНЫҢНЫ (1) ■ Туныңны беренче елны үзең ки, икенче елны улыңа бир, өченче елны дошманыңа бир ○ 8933 -ТУҢ (4) ■ Илнең утына ян, бозына туң ○ 4989 ● 12564 (2); 15699 -ТУҢАМЫН (1) ■ Туңамын туным юкка, өшимен эшем юкка ○ 8984 -ТУҢАР (2) ■ Уңга киткән уңар, сулга киткән туңар ○ 700 ● 8323 -ТУҢАРМЫН (1) ■ Уңсам уңармын, уңмасам туңармын ○ 14995 -ТУҢАСЫҢ (1) ■ Я уңасың, я туңасың ○ 6627 -ТУҢАЯККА (1) ■ Туңаякка бер аяк ○ 10222 -ТУҢГАН (4) ■ Туңган елан эреткән кешесен чагар ○ 4685 ● 7276; 8926; 8934 -ТУҢГАНГА (1) ■ Ачка казан астырма, туңганга ут яктырма ○ 9559 -ТУҢГАННАН (1) ■ Кыш булганын колагы туңганнан белгән ○ 1041 -ТУҢГАНЧЫ (1) ■ Байның бите туңганчы, ярлының "ите" туңган, ди ○ 7276 -ТУҢГАНЫН (1) ■ Бүре толыбы бар кеше юлдашының туңганын белмәс ○ 6913 -ТУҢДЫРА (2) ■ Кар матур да, аякны туңдыра ○ 1095 ● 5949 -ТУҢДЫРЫП (1) ■ Суык туңдырып йөрү ○ 1227 -ТУҢДЫРЫР (1) ■ Җил алдан булса - битең туңдырыр, арттан булса - туның туздырыр ○ 1177 -ТУҢМАГАН (1) ■ Суыкка туңмаган җылыны кимәс ○ 1127 -ТУҢМАС (3) ■ Эшләгән туңмас, эшләмәгән уңмас ○ 6211 ● 8804; 8819 -ТУҢМЫЙ (1) ■ Эшләгән тегермәннең суы туңмый ○ 1468 -ТУҢСА (3) ■ Уңса да үзе, туңса да үзе ○ 6626 ● 12090; 14994 -ТУҢСАҢ (1) ■ Кыш туңсаң, җәй җылынырсың ○ 868 -ТУҢЫП (2) ■ Берәү туеп сикерә, берәү туңып сикерә ○ 9634 ● 13796 -ТУП (5) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да узар -○ 3081 ● 5633; 6675; 6900; 13533 -ТУПКА (1) ■ Тупка каршы тупның җавабы бар ○ 5634 -ТУПЛАНГА (1) ■ Тай менсәң, тупланга кермә ○ 2856 -ТУПЛАНГАН (1 | 1) ■ Аерылган каз тупланган каргага җим булыр ○ 4229 ● 4229:1 -ТУПЛАНДА (1) ■ Маллы кеше - тупланда ○ 5597 -ТУПНЫҢ (1) ■ Тупка каршы тупның җавабы бар ○ 5634 -ТУПСАДЫР (1) ■ Ишек йөрткән тупсадыр, эшне йөрткән акчадыр ○ 7789 -ТУПСАСЫ (1) ■ Теленең тупсасы юк, авызының туктасы юк ○ 15703 -ТУПСАСЫЗ (1) ■ Ишек тупсасыз булмас ○ 8257 -ТУП-ТУРЫ (1) ■ Киеккә үлем сәгате җитсә, туп-туры аучыга чабар ○ 2017 -ТУП-ТУРЫДАН (1) ■ Туп-турыдан туп пошел, кәкерегә не ходи ○ 6900 -ТУРАВЫ (1) ■ Ит туравы бер табыш, ун турамга бер кабыш ○ 9241 -ТУРАГАН (2) ■ Тулган ай - тураган ит ○ 67 ● 9593 -ТУРАГАНГА (1) ■ Ит тураганга - сөйгәне, карап торганга - тигәне ○ 9242 -ТУРАГАНДА (2) ■ Суган тураганда елый ○ 1639 ● 9239 -ТУРАЙМАС (1) ■ Анадан кыйшык туганны тезгә салсаң да тураймас ○ 13915 -ТУРАЙТА (1) ■ Кәкрене турайта алмассың ○ 596 -ТУРАЙТАЛМАССЫҢ (1) ■ Карышып үскән караманы турайталмассың ○ 1741 -ТУРАЛА (1) ■ Тол хатын - тулган ай, толлыгын сакламаса, йолдызга турала ○ 13678 -ТУРАМА (1) ■ Ашамаганда турама, сорамаганда сөйләмә ○ 15773 -ТУРАМГА (1) ■ Ит туравы бер табыш, ун турамга бер кабыш ○ 9241 -ТУРАП (1) ■ Кәҗә агач кимерә, тычкан турап симерә ○ 3019 -ТУРАР (1) ■ Уң кул урар, сул кул турар, урта кул ук атар ○ 5645 -ТУРАРГА (1) ■ Кәҗә кәбестә турарга оста ○ 3034 -ТУРАУЧЫ (1) ■ Итнең иң тәмлесен тураучы ашар ○ 9248 -ТУРАЯ (1) ■ Елан үлгәч турая ○ 4614 -ТУРБЫ (1) ■ Турбы тулганда кизәк табылды ○ 9968 -ТУРГА (1) ■ Ир әйләнеп кулга төшәр, кош әйләнеп турга төшәр ○ 13513 -ТУРГАЙ (12 | 1) ■ Бер кара тургай килеп, яз башын китерми ○ 771 ● 1265; 3347; 4099; 41534157; 4158:1; 4159; 4218; 16220 -ТУРГАЙДАН (2) ■ Тургайдан курыксаң, тары икмә ○ 1568 ● 4194 -ТУРГАЙНЫҢ (2) ■ Былбылның өне бар, тургайның тубыр теле бар ○ 4094 ● 4158 -ТУРКА (1) ■ Туйга барсаң туеп бар, турка туның киеп бар ○ 13311 -ТУРПЫШАГА (1) ■ Буш турпышага ат килмәс ○ 2636 -ТУРСЫГЫМ (1) ■ Капка авызына кода килсә - кабам белән орчыгым, киявем белән кызым -килсә - казан белән турсыгым ○ 14617 -ТУРСЫК (1) ■ Яман атка ял бетсә, янына турсык бәйләтмәс ○ 2706 -ТУРТЫЙДАН ( | 1) ■ Туртыйдан туры хәбәр ○ 11661:2 -ТУРУНСЫЗ (1) ■ Турунсыз кеше - тамырсыз агач ○ 14182 -ТУРЫ (87 | 3) ■ Аем туры бакканда йолдызларга йодрык ○ 2 ● 1694; 1702 (2); 2029; 2778; 3193; -3561; 4080, :1; 4086; 4383; 5213; 5595; 5602; 5635; 5697; 5773; 5902; 5903; 5958; 6392; 6676; -6738; 6815-6820; 6867; 6890; 6997; 7044; 7233 (2); 7262; 7298; 7891; 8069; 8177; 8453; 8471; -8482; 9674; 10954; 11227; 11530; 11661, :1, :2; 12529; 12533; 12557; 12558 (2); 12628; 12673; -14524; 15726; 15776; 15815; 15913; 15916; 16078-16081; 16082 (2); 16083-16096; 16148; -16156; 16235; 16522; 16704; 16845 -туры → туп-туры -ТУРЫДА (1) ■ Ике арада, бер турыда калу ○ 735 -ТУРЫДАН (5) ■ Турыдан карга гына оча ○ 4002 ● 6744; 6816; 6821; 16093 -турыдан → туп-турыдан -ТУРЫЛЫГЫ (2) ■ Җәяүнең сукмагы тар, алай да турылыгы бар ○ 6879 ● 12559 -ТУРЫЛЫГЫНА (2) ■ Көймә турылыгына карама, юл турылыгына кара ○ 7049 (2) -ТУРЫЛЫГЫҢ (1) ■ Ярлы булсаң, турылыгың - байлык ○ 7451 -ТУРЫЛЫК (5) ■ Сабын - тышны, турылык - эчне пакьлый ○ 12543 ● 12560 (2); 12561; 16097 -ТУРЫЛЫКЛЫ (1) ■ Турылыклы булып үлү ялганчы булып яшәүдән яхшырак ○ 12562 -ТУРЫЛЫКНЫ (1) ■ Турылыкны һәркем мактый, ләкин сакламый ○ 12563 -ТУРЫНДА (13) ■ Күк бер синең баш турында гына түгел ○ 98 ● 3255; 4486; 5122 (2); 5373; -5616; 6695; 11168; 15011 (2); 15240; 15761 -ТУРЫНЫ (1) ■ Туры турыны сөяр, ялган турыдан көяр ○ 16093 -ТУРЫСЫ (1) ■ Сүзнең турысы тимерне теләр ○ 16050 -ТУРЫСЫН (4) ■ Акыллыдан турысын әйттерә алмасаң, тиледән сора ○ 11460 ● 15769; 16051; -ТУСА (27) ■ Апрель туса, яз була ○ 760 ● 945; 951; 2787; 3308 (2); 4421; 4692; 5785; 11090; 13465 (2); -13947; 14063; 14079; 14081 (2); 14102; 14116 (2); 14142 (2); 14173; 14355; 14357; 14358 (2) -ТУСАҢ (1) ■ Атадан алтау тусаң да, үз улың булмаса ялгызсың ○ 14107 -ТУСТАГАНГА (1) ■ Тулы тустаганга су кермәс ○ 9969 -ТУСТАК (2) ■ Ашы юк алтын аяктан әйрәне бар тустак яхшы ○ 9144 ● 9680 -ТУТ (6) ■ Эшләгән тимер ялт итәр, эшләмәгәнен тут басар ○ 323 ● 451; 4351; 4564; 12100; 12564 -ТУТАҢ (1) ■ Синдә ашау кайгысы, миндә тутаң кайгысы ○ 9776 -ТУТЫГА (1) ■ Кылыч кында торса тутыга ○ 5592 -ТУТЫЙ (11) ■ Карга, тутый кош йөрешен йөреп, үз йөрешен оныткан ○ 3979 ● 4017; 4081; -4160-4162; 4164; 4165; 4178; 14297; 16099 -ТУТЫЙНЫ (2) ■ Тутыйны читлеккә теле кертә ○ 4163 ● 14718 -ТУТЫЙНЫҢ (1) ■ Былбылның өне татлы, тутыйның теле татлы ○ 4095 -ТУТЫК (2) ■ Тутык тимерне ашый ○ 316 ● 14950 -ТУТЫКМАС (1) ■ Кояш каралмас, алтын тутыкмас ○ 38 -ТУТЫКМЫЙ (2) ■ Яхшы аучының мылтыгы тутыкмый ○ 2025 ● 13739 -ТУТЫРА (5) ■ Хайван башта җелек тутыра, аннан ит җыя, аннан соң гына май җыя баш��ый -○ 2412 ● 5037; 7021; 13909; 17069 -ТУТЫРГАН (1) ■ Яза-яза сандыгын тутырган, укый белмичә авызын ачып утырган ○ 16707 -ТУТЫРДЫ (1) ■ Кырык-кырык дия иллегә тутырды ○ 8052 -ТУТЫРМЫЙ (1) ■ Өйне кырык ир тутырмый, бер хатын тутыра ○ 13909 -ТУТЫРУ (2) ■ Колакка ком тутыру ○ 10496 ● 10508 -ТУТЫРЫП (2) ■ Типсә дә, чиләк тутырып савым бирә торган сыер типсен ○ 3232 ● 11909 -ТУТЫРЫР (1) ■ Таза орлык таза иген үстерер, начар орлык кырга чүп-чар тутырыр ○ 1444 -ТУТЫРЫРГА (1) ■ Ил авызын тутырырга илле батман кирәк ○ 4914 -ТУУ (3) ■ Ак җәймәле көн туу ○ 1029 ● 2996; 14098 -ТУФРАГЫ (2) ■ Ялгызның сүзе үтми, җәяүленең туфрагы тузмый ○ 5111 ● 15410 -ТУФРАГЫННАН (1) ■ Килен кайниш туфрагыннан алына ○ 13355 -ТУФРАГЫҢ (1) ■ Туфракка ябышсаң, туфрагың алтын булсын; ташка ябышсаң, ташың көмеш -булсын ○ 190 -ТУФРАК (10) ■ Туфрак алтын булмас ○ 188 ● 233; 278; 1455; 6529; 8385; 8446; 10992; 11222; 14857 -ТУФРАККА (5) ■ Туфракка су катышмыйча, балчык булмас ○ 189 ● 190; 259; 5059; 7750 -ТУФРАКНЫ (1) ■ Туфракны җир иткән - изгелек күргән, җирне туфрак иткән - ачтан үлгән ○ 1455 -ТУФРАКТА (1) ■ Алмаз таш туфракта ятса да, күргән кеше алмый калмас ○ 254 -ТУФРАКТАН (1) ■ Алачак яфрактан күп булса, бирәчәк туфрактан күп ○ 8090 -ТУШЫ (1) ■ Ишәк - ише белән, дуңгыз - тушы белән ○ 2958 -ТУЫМНАН (1) ■ Туымнан калмаган үлемнән калмый ○ 15389 -ТУЫҢ (1) ■ Туган җиргә туың тек ○ 5060 -ТУЫП (3) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 14535; 15452 -ТУЯ (10) ■ Бүре аркасында кош туя ○ 2127 ● 2145 (2); 3188; 3254; 3943; 7435; 9633; 9679; 9721 -ТУЯР (9) ■ Арыслан үз көче белән туяр ○ 2050 ● 3084; 3113; 3879; 9565; 9621; 9721; 11116; 11862 -ТУЯРЛЫК (2) ■ Бер карга туярлык ите юк ○ 4011 ● 9641 -ТУЯРСЫҢ (1) ■ Яласаң туярсың, ямасаң киярсең ○ 8872 -ТҮБӘ (7) ■ Түбән җирдә бер түбә үзен тауга санаган ○ 193 ● 4368; 5909; 8375; 8379; 8776; 16318 -ТҮБӘГӘ (5 | 1) ■ Ил аулак булса, дуңгыз түбәгә чыгар ○ 2901 ● 4918; 8294; 8295; 8408:1; 12111 -ТҮБӘДӘГЕСЕН (1) ■ Һавадагысын аударып, түбәдәгесен түнтәреп ○ 8398 -ТҮБӘДӘН (3) ■ Мәчене түбәдән атсаң да, дүрт аягы өстенә төшәр ○ 3368 ● 8341; 10957 -ТҮБӘЛӘМИЛӘР (1) ■ Егылганны түбәләмиләр ○ 6753 -ТҮБӘЛӘРЕ (1) ■ Өйрәләре сыек икән, түбәләре кыек икән ○ 9514 -ТҮБӘН (18) ■ Түбән җирдә бер түбә үзен тауга санаган ○ 193 ● 701; 703; 704; 706-708; 741; -1377; 3873 (2); 5279; 8386; 10556; 10567; 10588; 12007; 16645 -ТҮБӘНГӘ (8 | 2) ■ Түбәнгә карап шөкер ит, югарыга карап фикер ит ○ 695 ● 695:1, :2; 696; -709-712; 11311; 13185 -ТҮБӘННӘН (1) ■ Түбәннән югарыга ун ел менәләр, югарыдан түбәнгә ун көн дә җитә ○ 696 -ТҮБӘҢ (2) ■ Түбәң күктә булса да, аягың җирдә булыр ○ 68 ● 8382 -ТҮБӘҢНӘН (1) ■ Түбәңнән керер, табаныңнан чыгар ○ 10365 -ТҮБӘСЕ (6) ■ Үрдәк: "Хуҗаның түбәсе такта, саламга калганчы ашыйм әле", - дип әйтә, ди -○ 4429 ● 8245; 8380; 8381; 8393; 12289 -ТҮБӘСЕЗ (2) ■ Җир түбәсез булмас, ил түрәсез булмас ○ 5981 ● 13877 -ТҮБӘСЕН (8) ■ Биек тауның түбәсен күр дә төбенә барма ○ 119 ● 4083; 4416; 8279; 8342; 8373; -8377; 8613 -ТҮБӘСЕНӘ (1) ■ Өй түбәсенә менеп төшү ○ 8394 -ТҮБӘСЕННӘН (1) ■ Кешегә бәхетне баш түбәсеннән биргән, безгә бәкәл сөягеннән дә -бирмәгән ○ 14990 -ТҮБӘТӘЙ (1) ■ Түбәтәй җыеп калу ○ 9026 -ТҮГӘР (3) ■ Колан кайда симерсә, төген шунда түгәр ○ 2228 ● 5920; 13648 -ТҮГӘРӘК (8) ■ Түгәрәк күлдә балык күп ○ 477 ● 5125 (2); 8296; 9662; 10343; 12449; 16171 -ТҮГӘРЛӘР (1) ■ Аз китерсәң сүгәрләр, күп китерсәң түгәрләр ○ 545 -ТҮГӘРСЕҢ (1) ■ Эчәрсең йөзем суын, түгәрсең йөзең суын ○ 9861 -ТҮГЕЛ (321 | 3) ■ Кояш бер сиңа гына түгел ○ 95 ● 98; 153; 223; 320; 538; 715; 752; 794; 823 (2); -1075; 1143; 1197; 1222 (2); 1305; 1399; 1422; 1628; 1647; 1795; 1933; 1967; 2043 (2); 2053; 2078; -2081; 2103; 2117; 2304; 2339; 2508; 2522; 2535; 2567:2; 2691; 2747; 2753; 3008; 3024; 3056; -3064; 3098; 3109; 3141; 3148 (2); 3150; 3216; 3292; 3687; 3789; 4029; 4192; 4200; 4246; 4309; -4359; 4447; 4536 (2); 4538; 4655; 4757; 4761; 4798; 4852; 4872; 4876; 5133; 5149; 5228; 5261; -5270; 5275; 5276; 5323; 5398; 5600; 5644; 5655; 5719; 5888; 5945; 6055; 6082; 6100; 6161; 6164; -6166-6168; 6172; 6227; 6231; 6330; 6382; 6610; 6846; 6869; 6940; 6978; 6993; 7056; 7165; 7219; -7246 (2); 7249 (2); 7251; 7279; 7365; 7423; 7485; 7511; 7516; 7527; 7657; 7672; 7695; 7797; -7816; 7818 (2); 7825; 8000; 8027; 8031 (2); 8092; 8113; 8117; 8154; 8169; 8208; 8262; 8263; -8265; 8452 (2); 8552; 8702; 8740; 8870; 8878 (2); 8904; 8929; 9002; 9077; 9214; 9262; 9374; -9400; 9434 (2); 9435 (2); 9437; 9439; 9452; 9453; 9482 (2); 9704; 9729; 9768; 9773; 9777; 9785, -:1; 9839; 9984; 10013; 10120; 10206; 10245; 10277; 10287; 10288; 10314; 10334; 10356; 10380; -10384; 10387; 10661; 10688; 10689 (2); 10754; 10814; 10842; 10901; 10927; 11067; 11081; 11093; -11096; 11124; 11132; 11134; 11148; 11149, :1; 11195; 11220; 11256; 11257; 11333; 11345; 11412; -11418; 11490; 11493; 11501; 11549; 11613; 11619; 11821; 11825; 12088 (2); 12180; 12474; 12532; -12553; 12567; 12617 (2); 12674; 12700 (2); 12822; 12907; 12948; 13064 (2); 13069 (2); 13070 (2); -13118 (2); 13165; 13237; 13240; 13321; 13457; 13530; 13584; 13730; 13732; 13785; 13847; 13848; -13950; 13956; 13958; 14092; 14251 (2); 14343 (2); 14488; 14496; 14531; 14535; 14539; 14638 (2); -14710; 14714; 14832; 14835; 14871; 14873; 14878; 14887; 14946; 14970; 15060; 15063; 15122; -15241; 15338; 15366 (2); 15536; 15546; 16018; 16055; 16074; 16075; 16117; 16132; 16220; 16272; -16273; 16296; 16313; 16354 (2); 16383; 16442; 16527; 16567; 16572; 16607; 16625; 16680; 16686; -16742; 16770; 16818; 16832; 16841; 16892 (2); 17083 (2) -ТҮГЕЛЕР (1) ■ Ташкан түгелер, шашкан көенер ○ 11929 -ТҮГЕЛМӘС ( | 1) ■ Чиләгенә күрә капкачы, тәгәрәтсәң дә түгелмәс ○ 9978:1 -ТҮГЕЛМЕ ( | 1) ■ Дин, дин дип күп әйтсә, динге соравы түгелме? ○ 16816:1 -ТҮГЕЛМЕН (1) ■ Ашыңа тозлык түгелмен ○ 9440 -ТҮГЕЛСӘ (4) ■ Куеннан түгелсә - кунычка ○ 8912 ● 9269 (2); 11211 -ТҮГЕЛСЕҢ (5) ■ Аштан олы түгелсең ○ 9438 ● 9497; 9591; 15146 (2) -ТҮГЕП (1) ■ Тир түгеп эшлә, кунак кебек яшә ○ 6137 -ТҮГҮ (2) ■ Байга мал бирү - диңгезгә су түгү ○ 7211 ● 10727 -ТҮЗ (3) ■ Рәхәтен теләгәч, михнәтенә дә түз ○ 14944 ● 15724; 16233 -ТҮЗӘ (3) ■ Чабыш аты чапмый түзә алмый ○ 2804 ● 3116; 14966 -ТҮЗӘР (3) ■ Бүре ачка түзәр, коллыкка түзмәс ○ 2130 ● 5787 (2) -ТҮЗӘРЛЕК (1) ■ Яшь мәхәббәт - җүләрлек, карт мәхәббәт - түзәрлек ○ 12785 -ТҮЗӘРМЕН (1) ■ Карт куенында калач бар - калачыннан кан татыр, яшь куенында камчы бар камчысыннан бал татыр; калачыннан бизәрмен, камчысына түзәрмен ○ 15041 -ТҮЗӘРСЕҢ (3) ■ Туклыкка түзмәсәң, хурлыкка түзәрсең ○ 9718 ● 10773; 11973 -ТҮЗГӘН (4) ■ Сөт кайнаганчы түзгән, суынганчы түзмәгән ○ 9493 ● 11938-11940 -ТҮЗГӘННЕ (1) ■ Күбенә түзгәнне әзенә түзәрсең ○ 11973 -ТҮЗЕ (1) ■ Картлар сүзе - кәбестә түзе ○ 16370 -ТҮЗЕМ (1) ■ Йөргәнгә йөрем бирсен, калганга түзем бирсен ○ 6772 -ТҮЗЕП (1) ■ Ачлыкка түзеп була, суыкка - юк ○ 1072 -ТҮЗМӘГӘН (2) ■ Яхшы көнгә түзмәгән яман көнгә түзмәс ○ 998 ● 9493 -ТҮЗМӘС (4) ■ Яхшы көнгә түзмәгән яман көнгә түзмәс ○ 998 ● 2130; 5787 (2) -ТҮЗМӘСӘҢ (2) ■ Туклыкка түзмәсәң, хурлыкка түзәрсең ○ 9718 ● 10773 -ТҮЗМИ (1) ■ Әдәм баласы михнәткә түзә, рәхәткә түзми ○ 14966 -ТҮЗСӘҢ (1) ■ Чәнечкесенә түзсәң, гөлен өзәрсең ○ 1323 -ТҮЗСЕН (2) ■ Песи белән уйнаган тырнавына түзсен ○ 3370 ● 8788 -ТҮЗҮ (1) ■ Тешне аркылы тешләп түзү ○ 10646 -ТҮККӘН (1) ■ Чишмәне Иделгә түккән ○ 536 -ТҮКМИ (1) ■ Көч түкми нефть чыкмый ○ 292 -ТҮКМИЛӘР (1) ■ Яхшы суны ерак түкмиләр ○ 487 -ТҮКСӘҢ (1) ■ Тирес түксәң җиреңә, ындырың тулыр игенгә ○ 1452 -ТҮЛ (1) ■ Түзгән түл җыяр ○ 11939 -ТҮЛӘ (1) ■ Эт тә куянны "бурычыңны түлә!" дип куган ○ 3643 -ТҮЛӘВЕ (1) ■ Эт түләве - бер көчек ○ 3646 -ТҮЛӘГӘЧ (1) ■ Исәрнең акча түләгәч исенә төшәр ○ 11582 -ТҮЛӘП (4) ■ Тигенне яратмасаң, хакын түләп ал ○ 7977 ● 8050; 9802; 9843 -ТҮЛӘР (4) ■ Мәче урлар, эт түләр ○ 3360 ● 11601; 11713; 16305 -ТҮЛӘРСЕҢ (5) ■ Берәүнең чебешен үтерсәң, тавык түләрсең ○ 4270 ● 7084; 12605; 13147; 13329 -ТҮЛӘҮГӘ (1) ■ Таразыга - җиңел, түләүгә - авыр ○ 7975 -ТҮЛӘҮСЕЗ (2) ■ Түләүсез малның кадере булмый ○ 7420 ● 7986 -ТҮЛИ (1) ■ Бай бирәчәген мал белән, ярлы тир белән түли ○ 7160 -ТҮЛИСЕ (1) ■ Бәйрәмдә бурыч түлисе булганга ураза ае кыска ○ 8150 -ТҮЛКЕ (1) ■ Без үзебез төлкече, түлке әдәм көлкесе ○ 2319 -ТҮМӘ (2) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, атасыз бала -ардаксыз ○ 14374 (2) -ТҮМӘР (1) ■ Яраклы түмәр җирдә ятмас ○ 1969 -ТҮМГӘК (7 | 2) ■ Искә алмаган түмгәк чана аудара ○ 120 ● 142; 146; 245; 1899:2; 3654:3; 8441; -13290; 16808 -ТҮМГӘККӘ (5) ■ Башыңа төшсә, түмгәккә дә сәлам бирерсең ○ 115 ● 161; 225; 1995; 3611 -ТҮМГӘКТӘЙ (1) ■ Таудай таләбең булганчы, түмгәктәй эшең булсын ○ 6123 -ТҮНӘРСЕҢ (1) ■ Черек баскычтан менмә - түнәрсең, черек басмага басма - батарсың ○ 8634 -ТҮНГӘ (2) ■ Үнәре үргә тарта, арт саны түнгә тарта ○ 745 ● 12655 -ТҮНГӘК (1) ■ Тун кидергәч, түнгәк тә туй кодасы булыр ○ 8927 -ТҮНГӘККӘ (1) ■ Эт түнгәккә чылатырга иренми ○ 3647 -ТҮНГӘН (2) ■ Югары менми менгән - түбән караса түнгән ○ 704 ● 8584 -ТҮНГӘНДӘ (2) ■ Яу түнгәндә батыр булыр, дау түнгәндә акыл булыр ○ 5664 (2) -ТҮНДЕ (1) ■ Өстәлләренең бер аягы түнде микән ○ 8449 -ТҮНДЕРЕР (1) ■ Яхшы юлга күндерер яман, юлдан түндерер ○ 12332 -ТҮНЕП (1) ■ Әйткәнгә күнеп, төрткәнгә түнеп ○ 16324 -ТҮНТӘРӘ (1) ■ Ир чынласа, тауны түнтәрә ○ 13511 -ТҮНТӘРГӘН (1) ■ Аксак сарыкның авызына җил түнтәргән түңгәләк төшәр ○ 3079 -ТҮНТӘРЕП (1) ■ Һавадагысын аударып, түбәдәгесен түнтәреп ○ 8398 -ТҮНТӘРМӘС (1) ■ Тәкә сөзеп тау түнтәрмәс ○ 3143 -ТҮҢГӘЛӘК (1) ■ Аксак сарыкның авызына җил түнтәргән түңгәләк төшәр ○ 3079 -ТҮҢЕЛ (3) ■ Кояшлап яуган яңгырдан түңел ○ 1111 ● 12897 (2) -ТҮҢЕЛМӘ (5) ■ Төсе бардан түңелмә ○ 619 ● 628; 1400; 5369; 10289 -ТҮП (1) ■ Түтәнәгә түп тә талкан ○ 9725 -ТҮР (5) ■ Бикәләр түр өчен талашыр ○ 5770 ● 5804; 8297; 13321; 14600 -ТҮРӘ (36 | 2) ■ Кәҗә тәкәсе түрә булырга яратыр ○ 3133 ● 3469; 3645; 3707; 5086; 5726 (2); 5735; -5758 (2); 5786; 5859; 5906 (2); 5907-5911; 5938; 5968; 5978; 5980; 5997 (2); 7150; 8347; 9800; -10299; 10782; 11500; 11659; 11663; 12166:2; 17020; 17063; 17064; 17077:1 -ТҮРӘГӘ (6) ■ Бер түрәгә дау килсә - түрәләр сөенер, күп түрәгә дау килсә - түрәләр берегер -○ 5756 (2) ● 5771; 5902; 5912; 5913 -ТҮРӘДӘ (1) ■ Ташта тамыр юк, түрәдә бавыр юк ○ 5887 -ТҮРӘДӘН (2) ■ Залим түрәдән ерак кач ○ 5795 ● 5849 -ТҮРӘЛӘР (3) ■ Бер түрәгә дау килсә - түрәләр сөенер, күп түрәгә дау килсә - түрәләр берегер -○ 5756 (2) ● 9193 -ТҮРӘЛЕК (2) ■ Мал - исеп китә торган җил, түрәлек - күчә торган күләгә ○ 5854 ● 8390 -ТҮРӘНЕ (2) ■ Тернәкле әдәм түрәне кол итәр ○ 5483 ● 5911 -ТҮРӘНЕКЕ (1) ■ Ил түр башы - түрәнеке ○ 5804 -ТҮРӘНЕҢ (6) ■ Түрәнең сүзе сүз, ни әйтсә - шул төз ○ 5914 ● 5915-5917; 5979; 5983 -ТҮРӘСЕ (1) ■ Һәр җирнең бер түрәсе бар, һәр түрәнең төрмәсе бар ○ 5983 -ТҮРӘСЕЗ (1) ■ Җир түбәсез булмас, ил түрәсез булмас ○ 5981 -ТҮРГӘ (10) ■ Капка астыннан кергән, түргә менеп өргән ○ 3776 ● 7150; 8405; 9045; 9053; 11128; -14358; 15125; 15486; 16667 -ТҮРДӘ (8) ■ Түрдә утырганы түрә булмас, артында торганы түрә булыр ○ 5906 ● 5917; 8246; -11367; 15377; 15411; 15438; 16336 -ТҮРДӘГЕ (2) ■ Ишектәге песигә "перес!" дисәң, түрдәге песигә тияр ○ 3339 ● 14358 -ТҮРДӘН (2) ■ Уз түрдән, утыр түбән ○ 8386 ● 10223 -ТҮРЕ (3) ■ Түгәрәк өйнең түре юк ○ 8296 ● 9199; 13788 -түре → ишеге-түре -ТҮРЕМ (1) ■ Туган телем - иркә гөлем, киңдер сиңа күңел түрем ○ 15630 -ТҮРЕН (2) ■ Түрәнең түрен күрмәссең, еланның аягын күрмәссең ○ 5915 ● 11645 -ТҮРЕНӘ (2) ■ Торна оятын оятлап, ябалак урман түренә качкан ○ 4136 ● 13282 -ТҮРЕНДӘ (4) ■ Байның түрендә, ярлының гүрендә ○ 7305 ● 8251; 12295; 17020 -ТҮРЕННӘН (2) ■ Утыр урыннан - сәке түреннән ○ 8442 ● 13411 -ТҮРЕҢДӘ (3) ■ Үз түреңдә үз иркең ○ 8346 ● 8347; 12156 -ТҮРЕҢНӘН (1) ■ Начар кеше түреңдә ята, түреңнән төшә - гайбәтеңне сата ○ 12156 -ТҮРНЕ (1) ■ Аягы яман түрне болгар ○ 10882 -ТҮРНЕҢ (1) ■ Түрнең урыны йомшак була ○ 8298 -ТҮТӘЙ (1) ■ Тычканның койрыгына бассаң, "түтәй!" дияр ○ 3422 -ТҮТӘЛ (1) ■ Бакча иясенә түтәл юк, өй иясенә бүкән юк ○ 1591 -ТҮТӘЛДӘ (1) ■ Кеше казасына көлмә, үзеңнеке түтәлдә ○ 14897 -ТҮТӘНӘГӘ (3) ■ Түтәнәгә алма - шалкан, ком - талкан, чыпчык тизәге - канәфер ○ 9723 -● 9724; 9725 -ТҮШ (3) ■ Үзе баш, үзе түш ○ 10372 ● 11940; 13126 -ТҮШӘГЕ (7) ■ Иле юкның икмәге юк, икмәге юкның түшәге юк ○ 4971 ● 5615; 7192; 7306; -8421; 14491; 14640 -ТҮШӘГЕМ (1) ■ Әтәч кычкырса: "Хатыным күп, түшәгем юк", - дияр, имеш ○ 4378 -ТҮШӘГЕҢ (1) ■ Үз өең, үлән түшәгең ○ 8349 -ТҮШӘГЕҢӘ ( | 1) ■ Түшәгеңә күрә аягың сузарсың ○ 8429:1 -ТҮШӘК (9 | 1) ■ Ишәк түшәк кадерен белмәс ○ 2968 ● 2978; 2980; 6655:2; 8376; 8402; 8431; -12037; 13769; 13895 -ТҮШӘККӘ (3) ■ Җиргә төшкән үсәр, түшәккә төшкән үчәр ○ 1482 ● 1674; 8399 -ТҮШӘКНЕҢ (1) ■ Тол хатынга мунчаның актыгы, түшәкнең ястыгы ○ 13680 -ТҮШӘКТӘН (3) ■ Түшәктән тәгәрәмәскә түмгәк, җеннән курыкмаска иптәш ○ 8441 ● 13572; -ТҮШӘМ (3) ■ Исән бул, иске өеңә түшәм бул, яңа өеңә матча бул, тараканга патша бул ○ 8367 -● 8448; 9603 -ТҮШӘМГӘ (2) ■ Түшәмгә төкереп ята ○ 8383 ● 10587 -ТҮШӘМДӘ (1) ■ Түшәмдә таракан санау ○ 8384 -ТҮШӘМНӘН (1) ■ Түшәмнән туфрак кою ○ 8385 -ТҮШӘМНЕ (1) ■ Борыны түшәмне тишә инде ○ 10636 -ТҮШӘНГӘНЕҢ (1) ■ Ястанганың яфрак, түшәнгәнең туфрак ○ 8446 -ТҮШӘНЕР (2) ■ Солдатның ятыр ястыгы юк, түшәнер түшәге юк ○ 5615 ● 8421 -ТҮШӘП (1) ■ Кайда егыласымны белсәм, алдан салам түшәп куяр идем ○ 6780 -ТҮШӘСӘҢ (1) ■ Тиресне калын түшәсәң, амбарың буш калмас ○ 1453 -ТҮШӘҮЛЕ (1) ■ Солдатның ятыр ястыгы бөтен җирдә түшәүле ○ 5614 -ТҮШЕ (3) ■ Ат булыр колынның түше яссы булыр ○ 2840 ● 4653; 5437 -ТҮШЕН (1) ■ Берәүнең түшен җисәң, үзеңнең очаңны сайла ○ 9635 -ТҮШЕНӘ (1) ■ Түшенә ��арама, эшенә кара ○ 6141 -ТҮШЕННӘН (1) ■ Ат - тешеннән, егет түшеннән билгеле ○ 12825 -ТҮШЕҢНЕ (1) ■ Үз өең үзеңә ирек, утыр түшеңне киереп ○ 8348 -ТҮШКЕ (1) ■ Түшке аелның батканын иясе белмәс, ат белер; ир егетнең кадерен ага-эне белмәс, -ят белер ○ 14683 -ТҮШЛӘРЕ (1) ■ Билдәмәсе бикәгә, түшләре түрәгә ○ 5771 -ТҮШНЕ (1) ■ Башны бозган - балта, түшне бозган - шайтан ○ 16723 -ТЫБЫРСЫКНЫҢ (1) ■ Шаталакның теле уйный, тыбырсыкның арты уйный ○ 11946 -ТЫГА (2) ■ Сыерлар су эчкәндә, бака сыйрагын тыга ○ 3209 ● 9627 -ТЫГАР (7) ■ Күл булса, бака борынын тыгар ○ 409 ● 6873 (2); 10900 (2); 10977 (2) -ТЫГАРГА (1) ■ Илнең авызын тыгарга илле ыштаным юк ○ 5142 -ТЫГАРЛЫК (1) ■ Ике колагыңны дүрт җирдән тыгарлык булу ○ 10472 -ТЫГАСЫ (1) ■ Аягын тыккач, таягын да тыгасы ○ 10988 -ТЫГУ (2) ■ Тәгәрмәчкә таяк тыгу ○ 7116 ● 11017 -ТЫГЫЗ (1) ■ Тыгыз җирдә тыгынчык ○ 654 -ТЫГЫЗЛАМЫЙ (1) ■ Мәхәббәткә томау тыгызламый ○ 12735 -ТЫГЫЛМА (1) ■ Эшең булмаган эшкә тыгылма ○ 6193 -ТЫГЫЛЫП (1) ■ Егылып үлгәнче тыгылып үл ○ 6754 -ТЫГЫЛЫР (1) ■ Комсыз комганга тыгылыр ○ 9666 -ТЫГЫЛЫРСЫҢ (1) ■ Азлап капсаң тук булырсың, зур капсаң тыгылырсың ○ 9529 -ТЫГЫН (1) ■ Тишеккә - тыгын, ертыкка - ямау ○ 8871 -ТЫГЫНЧЫК (1) ■ Тыгыз җирдә тыгынчык ○ 654 -ТЫГЫП (3) ■ Дөя кошы башын комга тыгып кына аучыдан яшеренә алмый ○ 4213 ● 9277; 14705 -ТЫЙ (12) ■ Оста барда кулың тый, остаз барда телең тый ○ 6362 (2) ● 10438; 13215 (2); 15233 (2); -15499; 15507; 15544; 16541 (2) -ТЫЙГАН (5) ■ Начарлыктан тыйган - әдәп, һәлак иткән - гадәт ○ 11253 ● 11943; 15498 (2); 15593 -ТЫЙМАГАН (2) ■ Тыймаган авызда бәла бар ○ 10585 ● 15949 -ТЫЙНАК (2) ■ Кунак булсаң, тыйнак бул, егет булсаң, җыйнак бул ○ 10093 ● 13095 -ТЫЙНАКЛЫККА (1) ■ Мактану хур итә, тыйнаклыкка ни җитә ○ 12020 -ТЫЙНАКНЫҢ (1) ■ Тыйнакның кулы эшләр, мактанчыкның теле эшләр ○ 12039 -ТЫЙНАКСЫЗНЫҢ (1) ■ Тыйнаксызның эше дә җыйнаксыз ○ 12040 -ТЫК (2) ■ Бир дә тизрәк кабагын тык ○ 8218 ● 14538 -ТЫККАН (4) ■ Колагына чүбек тыккан ○ 10488 ● 10900 (2); 16809 -ТЫККАНМЫ (1) ■ Аркаңа уклау тыкканмы, бөкерәя алмыйсың ○ 10824 -ТЫККАЧ (1) ■ Аягын тыккач, таягын да тыгасы ○ 10988 -ТЫКМА (6) ■ Эт авызына таяк тыкма ○ 3544 ● 8252; 8470; 10237; 10895; 12404 -ТЫКМАГАН (2) ■ Кесәгә тыкмаган, күзе чыкмаган ○ 8970 ● 10042 -ТЫКСАҢ (1) ■ Кеше баласы кештәккә тыксаң да илекмәс, бүре баласы бүреккә салсаң да илекмәс ○ 14185 -ТЫЛМАЧ (3) ■ Акча - көчсезгә көч, телсезгә - тылмач ○ 7682 ● 15629; 15634 -ТЫЛМАЧНЫҢ (1) ■ Тылмачның акылы теленнән озын булсын ○ 15635 -ТЫМЫЗЫК (4) ■ Тымызык елга көймәне алып китәр ○ 473 ● 474; 481; 4514 -ТЫН (4) ■ Тын сазда корт күп була ○ 191 ● 1085; 5559; 8291 -ТЫНАР (3) ■ Игенче явымда тынар, балыкчы давылда тынар ○ 1409 (2) ● 5046 -ТЫНГАНЫ (1) ■ Үләр авыруның үлгәне яхшы, калган күңелнең тынганы яхшы ○ 15342 -ТЫНГЫ (1) ■ Ахмак баш аякка тынгы бирмәс ○ 10236 -ТЫНГЫСЫЗ (1) ■ Тынгысыз аяк җанга тынычлык бирми ○ 10959 -ТЫНДЫРГАН (1) ■ Эшләмәгән эше юк, җан тындырган төше юк ○ 6440 -ТЫНДЫРМЫЙ (3) ■ Җылы сөяк сындырмый, салкын җанны тындырмый ○ 1205 ● 4764; 15315 -ТЫНМАС (8) ■ Ишәккә менгәннең аягы тынмас ○ 2976 ● 3481; 6323; 11692 (2); 11868; 13757 (2) -ТЫНМЫЙ (1) ■ Кулым тынса, җаным тынмый ○ 11033 -ТЫНСА (1) ■ Кулым тынса, җаным тынмый ○ 11033 -ТЫНЧЫМАС (1) ■ Аккан су тынчымас ○ 340 -ТЫНЫГА (3) ■ Йөреп чәчәгән торып тыныга, торып чәчәгән утырып тыныга, утырып чәчәгән -ничек тыныга? ○ 6775 (3) -ТЫНЫЙМ (1) ■ Яманнан тыныйм дисәң, сораганын биреп котыл ○ 12268 -ТЫНЫҢ (1) ■ Тының бетте - көнең бетте ○ 15307 -ТЫНЫСЫ (1) ■ Карты барның хаты бар, агасы барның ырысы бар, энесе барның тынысы бар -○ 15068 -ТЫНЫЧ (26) ■ Тыныч күлдә җеннәр күп үрчи ○ 475 ● 905; 1587; 5223; 5636; 5637 (2); 5706 (2); -5718; 8280; 9674; 9757; 10059; 11317; 11353; 11396; 13784; 13883 (2); 14002; 14594; 14882; -15116; 15737; 16100 -тыныч → рәхәт-тыныч -ТЫНЫЧЛАП (2) ■ Чәеңне сал учлап, эчәрсең тынычлап ○ 9370 ● 9656 -ТЫНЫЧЛЫГЫ (2) ■ Төннең тынычлыгы - көннең куанычы ○ 957 ● 7726 -ТЫНЫЧЛЫГЫН (1) ■ Халык тынычлыгын бозучы үз башына йөри ○ 5076 -ТЫНЫЧЛЫГЫННАН (1) ■ Хатының яман булса, йортың тынычлыгыннан ни файда; итегең -тар булса, дөньяның киңлегеннән ни файда ○ 13750 -ТЫНЫЧЛЫК (5) ■ Илнең күрке - тынычлык ○ 4987 ● 5627; 10230; 10959; 17007 -ТЫНЫЧЛЫКТАН (1) ■ Кәҗә, тынычлыктан туйса, көтүченең чыбыркысын чәйни, имеш ○ 3040 -ТЫНЫЧСЫЗ (1) ■ Очсызның арты тынычсыз ○ 7950 -ТЫНЫЧЫ (4) ■ Җан тынычы яңгыр, байның йөрәген яндыр ○ 1176 ● 6250; 12334; 14571 -ТЫНЫЧЫМ (1) ■ Ялгыз башым - җан тынычым ○ 10317 -ТЫНЫЧЫҢ (1) ■ Үз куышың - җан тынычың ○ 8345 -ТЫНЫШМАГАН (1) ■ Җизнәсе белән тынышмаган балдыз апасына да ят ○ 14653 -ТЫҢЛА (9) ■ Корсагың белән тыңлама, колагың белән тыңла ○ 10407 ● 10531; 11459; 13113; -15020; 15735; 15791; 15896; 17049 -ТЫҢЛАГАН (2) ■ Ата-ананы тыңлаган әдәм булган, тыңламаган - әрәм булган ○ 14402 ● 15974 -ТЫҢЛАГАНДА (1) ■ Ерактан тыңлаганда матур җырлый ○ 16452 -ТЫҢЛАГАННЫ (1) ■ Сук - елаганны, орыш - тыңлаганны ○ 5626 -ТЫҢЛАМА (2) ■ Корсагың белән тыңлама, колагың белән тыңла ○ 10407 ● 15823 -ТЫҢЛАМАГАН (3) ■ Ата-ананы тыңлаган әдәм булган, тыңламаган - әрәм булган ○ 14402 -● 15860; 15963 -ТЫҢЛАМАГАННЫ (1) ■ Ата сүзен тыңламаганны атауга аталар, ди ○ 14327 -ТЫҢЛАМАС (1) ■ Тыңламас үтерсәң дә аңламас ○ 11933 -ТЫҢЛАМАСА (1) ■ Тай бияне тыңламаса, бүре ертыр ○ 2854 -ТЫҢЛАМАСАҢ (1) ■ Борынгылар сүзен тыңламасаң, борының белән капланырсың ○ 16353 -ТЫҢЛАП (3) ■ Халык сүзен тыңлап бетерә алмассың ○ 5075 ● 10543; 16250 -ТЫҢЛАР (3) ■ Ике колак бер сүзне тыңлар өчен ○ 10383 ● 13439; 14346 -ТЫҢЛАРГА (1) ■ Сүз әйтәсең килсә, элек кара: тыңларга теләүче бармы ○ 16022 -ТЫҢЛАСЫН (1) ■ Бер колагың йокласын, икенчесе тыңласын ○ 10378 -ТЫҢЛАТА (2) ■ Баланы караватта аркылы ятканда тыңлата алмасаң, буй яткач тыңлатырмын -димә ○ 13979 ● 16060 -ТЫҢЛАТУ (1) ■ Ахмакка сүз тыңлату дөяне чокырдан үткәрүдән дә кыен ○ 11514 -ТЫҢЛАТЫРМЫН (1) ■ Баланы караватта аркылы ятканда тыңлата алмасаң, буй яткач -тыңлатырмын димә ○ 13979 -ТЫҢЛАУ (1) ■ Кеше сүзен аңлап тыңлау сөйли белүдән яхшырак ○ 15895 -ТЫҢЛАУСЫЗ (1) ■ Уңмаган хатынның баласы тыңлаусыз булыр ○ 14300 -ТЫҢЛАУСЫЗГА (2) ■ Тыңлаусызга сүз әйтсәң, карый-карый артыннан барырсың ○ 11934 -● 16101 -ТЫҢЛАУЧЫ (2) ■ Сөйләүче чәчә, тыңлаучы ура ○ 15985 ● 16240 -ТЫҢЛАУЧЫСЫН (1) ■ Сүз үзенең тыңлаучысын таба ○ 16023 -ТЫҢЛЫЙ (2) ■ Кушсаң тыңлый, суксаң елый ○ 5696 ● 16006 -ТЫП (1) ■ Карт алаша әйләнеп үз койрыгын күргәч, тай кебек бер тып басып куя, ди ○ 2776 -ТЫРАКАЙ (1) ■ Тик торганда тыракай ○ 6305 -ТЫРМА (1) ■ Үгез сука сукалый, бозау тырма тырмалый ○ 3306 -ТЫРМАВЫЧНЫ (1) ■ Тырмавычны белмәсәң, тешенә баскач белерсең ○ 1315 -ТЫРМАГА (1) ■ Җитен: "Тырмага ияреп тишелеп чыгар идем дә, кешедән оялам", - дип әйтә, -ди ○ 1574 -ТЫРМАЛЫЙ (1) ■ Үгез сука сукалый, бозау тырма тырмалый ○ 3306 -ТЫРМАЛЫЙМ (1) ■ Җиңел-җиңел җидегә төйим дә, тугызарлап тырмалыйм ○ 8080 -ТЫРМАША (1) ■ Аю тора торган урын кыйммәт түгел, тавык тырмаша торган урын кыйммәт -○ 2081 -ТЫРНАВЫНА (1) ■ Песи белән уйнаган тырнавына түзсен ○ 3370 -ТЫРНАГЫ (1) ■ Дөрес, мәче: дүрт аягы, сигез тырнагы ○ 3387 -ТЫРНАГЫНА (1) ■ Кисеп ташлаган тырнагына да тормау ○ 11024 -ТЫРНАГЫНДА (1) ■ Мәче тырнагында сандугач сайрамас ○ 3359 -ТЫРНАГЫННАН (2) ■ Ерткыч тырнагыннан билгеле ○ 2015 ● 2055 -ТЫРНАГЫҢ (2) ■ Тернәгең дә булсын, тырнагың да булсын ○ 5482 ● 10960 -ТЫРНАК (12 | 1) ■ Караңгыда тырнак кисмиләр ○ 850 ● 5414, :1; 10922; 10924; 10929; 10961; -10962; 11039; 11046; 11047; 11053; 16767 -ТЫРНАКЛАРЫ (1) ■ Тырнаклары сука кебек ○ 11048 -ТЫРНАКТАН (1) ■ Ит тырнактан аерылмас, туган туганнан аерылмас ○ 14486 -ТЫРНАНМАГАН (1) ■ Тырнанмаган тавыкның тамагы туймый ○ 4337 -ТЫРНАП (2) ■ Тавык та тырнап туена ○ 4320 ● 7445 -ТЫРНАП-КАЗЫНЫП (1) ■ Кирәгеңне тырнап-казынып табарга тавыктан өйрән ○ 4284 -ТЫРНАР (1) ■ Җитә алмаган җир тырнар ○ 6874 -ТЫРНАШЫР (1) ■ Сугыша белмәгән тырнашыр ○ 5622 -ТЫРНЫЙ (2) ■ Мәче уңайга сыпырсаң мырлый, кирегә сыпырсаң тырный ○ 3361 ● 5497 -ТЫРЫСТАН (1) ■ Безгә дигән ырыскал төшкән калган тырыстан ○ 14980 -ТЫРЫШ (13) ■ Кайда йөрсәң дә тырыш бул, тырыш кеше хур булмас ○ 6488 (2) ● 6502-6505; -6526; 6572; 6611; 6623; 6847; 14331; 15116 -ТЫРЫША (2) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 ● 5688 -ТЫРЫШКА (1) ■ Тырышка эшең төшсә - "хуп" дияр, булдыксызга йомышың төшсә - "юк" -дияр ○ 6506 -ТЫРЫШКАК (1) ■ Бар тырышкак, юк орышкак ○ 7552 -ТЫРЫШКАН (10) ■ Тырышкан ил узар, тырышмаган - тузар ○ 5064 ● 6507-6513; 6615; 13569 -ТЫРЫШКАНГА (1) ■ Тырышканга дәүләт бар, башкаларга гыйбрәт бар ○ 6514 -ТЫРЫШКАННЫҢ (2) ■ Тырышканның даны чыга, иренгәннең җаны чыга ○ 6515 ● 6516 -ТЫРЫШЛЫК (6) ■ Бер тырышлык - икеләтә уңыш ○ 6449 ● 6496; 6517-6519; 16555 -ТЫРЫШЛЫКНЫҢ (1) ■ Тырышлыкның иң зур дошманы - ялкаулык ○ 6520 -ТЫРЫШМАГАН (4) ■ Тырышкан ил узар, тырышмаган - тузар ○ 5064 ● 6507; 6512; 6544 -ТЫРЫШМАУ (3) ■ Тырышмау - гафләт ○ 6521 ● 16526; 16527 -ТЫРЫШНЫ (1) ■ Тырышны таш бәйлә дә батыр - ул барыбер калкыр ○ 6522 -ТЫРЫШНЫҢ (2) ■ Тырышның тире чыкканчы ялкауның җаны чыгар ○ 6523 ● 6623 -ТЫРЫШТАН (2) ■ Тырыштан тир кипми, ялкаудан чир китми ○ 6524 ● 6525 -ТЫРЫШТЫМ (1) ■ Тырыштым - таудан аштым ○ 6624 -ТЫРЫШТЫРЫР (1) ■ Барлык тырыштырыр, юклык орыштырыр ○ 7567 -ТЫРЫШЫП (4) ■ Күмәк эшләр тырышып, ялгыз эшләр черәшеп ○ 6104 ● 6527; 7507; 14338 -ТЫРЫШЫР (6) ■ Тырыш эшкә тырышыр, ялкау ашка сырышыр ○ 6505 ● 6544; 6615; 7143; -15174 (2) -ТЫЧКАН (53 | 1) ■ Арыслан, картайса, тычкан өнен күзәтер ○ 2040 ● 2065; 2262; 3019; 3337; -3340; 3344; 3349; 3372 (2); 3374; 3377; 3392; 3398; 3399; 3401-3403; 3405; 3407-3418; 3424; -3425; 3427; 3429; 3430; 3920; 3921; 4203:1; 4221; 4589 (2); 4680; 5343; 5438; 6470; 6616; 6829; -6894; 7317; 8491; 9215; 12172; 13588 -ТЫЧКАНГА (5) ■ Мышык югында - тычканга бәйрәм ○ 3348 ● 3365; 3406; 3419; 3420 -ТЫЧКАННАН (6) ■ Бүредән курыккан көтү көтмәс, тычканнан курыккан иген икмәс ○ 2177 -● 3332; 3373; 3421; 3428; 12023 -ТЫЧКАННАР (3) ■ Арыслан үлгәннән соң, азу тешен тычканнар кимерә, ди ○ 2051 ● 3352; 3382 -ТЫЧКАННЫ (1) ■ Фил бик масаймасын дип, алла тычканны яраткан, имеш ○ 3333 -ТЫЧКАННЫҢ (3) ■ Арысланның үлеге - тычканның тереге ○ 2060 ● 3422; 3423 -ТЫШАВЫ (1) ■ Ишәгенә күрә тышавы ○ 2951 -ТЫШАУ (6) ■ Яхшы ат богаусыз йөрмәс, алама ат тышау да күрмәс ○ 2712 ● 7110; 10356; 12647; -14186; 16065 -ТЫШАУЛАМЫЙЛАР (1) ■ Чабышка чыккан аргамакның аягын тышауламыйлар ○ 2805 -ТЫШАУЛЫ (1) ■ Арканлы аттан тышаулы ат су сорамый ○ 2460 -ТЫШКА (5) ■ Этнең тизәге дару булса, коега тышка чыгар ○ 3729 ● 8334; 8832; 12598; 13796 -ТЫШКАРЫ (1) ■ Өйдән чыккан кыз чидән тышкары ○ 13058 -ТЫШКЫ (2) ■ Тышкы матурлык белән масайма, эчке матурлык белән масай ○ 10696 ● 10710 -ТЫШЛАП (1) ■ Коры рәхмәт белән тун тышлап булмый ○ 15905 -ТЫШЛАТКАН ( | 1) ■ Туй сылтавы белән тун тышлаткан ○ 13295:2 -ТЫШЛЫ (1) ■ Әти үлде, ирек калды, кызыл тышлы бүрек калды ○ 14337 -тышлы → эчле-тышлы -ТЫШЛЫК (1) ■ Тышлык биргәч, эчлеген сорый ○ 8741 -ТЫШНЫ (1) ■ Сабын - тышны, турылык - эчне пакьлый ○ 12543 -ТЫШТА (7) ■ Өйне эшләгән балта тышта кала ○ 1972 ● 8934; 9467; 10338; 13455; 13869 (2) -ТЫШТАГЫ (1) ■ Тыштагы буран буран түгел, өйдәге буранга чыдап булмый ○ 1143 -ТЫШТАН (4) ■ Эчтән азыксыз, тыштан киемсез ○ 8847 ● 9506; 10733; 12400 -ТЫШЫ (17) ■ Нәрсәнең тышы якын, эче ерак ○ 608 ● 621 (2); 655-658; 4652; 8689; 9456; 10734; -10735; 10852-10854; 11962; 12324 -ТЫШЫККАЧ (1) ■ Усалга тышыкма, тышыккач пошыкма ○ 12174 -ТЫШЫКМА (1) ■ Усалга тышыкма, тышыккач пошыкма ○ 12174 -ТЫШЫМ (1) ■ Эчем елый, тышым көлә ○ 14996 -ТЫШЫН (1) ■ Тышын күреп, эченнән бизмә ○ 618 -тышын → эчен-тышын -ТЫШЫНА (2) ■ Эченә салмасаң, тышына чыкмас ○ 622 ● 9995 -ТЫШЫНДА (5) ■ Яуның тышында булма, эчендә бул ○ 5679 ● 8526; 10863; 16354; 16562 -ТЫШЫННАН (3) ■ Нәрсәнең тышыннан эчен белеп булмый ○ 609 ● 6492; 9940 -ТЫШЫҢ (1) ■ Дошман алдында, эчең еласа да, тышың көлсен ○ 5313 -ТЫЮ (3) ■ Баккан күзгә тыю юк ○ 10375 ● 14144 (2) -ТЫЯ (4) ■ Дилбегәңне тыя төш ○ 7104 ● 10549; 11884; 15633 -ТЫЯРЫ (1) ■ Тыяры юк туйга киткән ○ 13327 -УА (2) ■ Тик торганчы тун итәген уа тор ○ 6134 ● 9506 -УАЛА (4) ■ Күз - дәрья, күңел - пыяла: сакламасаң төшә дә уала ○ 11196 ● 12993; 13630; 15050 -УАЛСА (2) ■ Үгез үлсә - ит, арба уалса - утын ○ 3328 ● 7098 -УАЛЫР (2) ■ Май чүлмәге майда уалыр, күмер чүлмәге күмердә уалыр ○ 9939 (2) -УБА (1) ■ Тауга карап, тау булмассың, түмгәккә карап, уба булмассың ○ 161 -УБЫР (6 | 1) ■ Убыр булсын - улың булсын ○ 14140 ● 16745 (2); 16755, :1; 16756; 16757 -УБЫРГА (1) ■ Картым - убырга тартым ○ 13587 -УБЫРНЫҢ (2) ■ Убырның күзе күрмәсә дә күңеле тоя ○ 16758 ● 16759 -УБЫРЫ (1) ■ Мечкәй - тәңренең убыры ○ 16740 -УГЛАН (1) ■ Мөгезен сындырганны болан онытмас, атасын хурлаганны углан онытмас ○ 14373 -углым → энем-углым -УГЛЫҢ ( | 1) ■ Углың - Румга, кызың Кырымга китсен ○ 14142:1 -УГРЫ (6) ■ Угры малга котаймас ○ 12565 �� 12566; 15465; 16164; 16166; 16756 -УГРЫДАН (1) ■ Урлаган малны саклаучы угрыдан яман ○ 12571 -УГРЫЛЫК (1) ■ Ирнең яманы угрылык кылыр, хатынның яманы уйнаш кылыр ○ 13874 -УГРЫНЫ (1) ■ Угрыны урлаган өчен түгел, тотылган өчен хөкем итәләр ○ 12567 -УГРЫНЫКЫ (1) ■ Тамаксауның үлеме - тамактан, угрыныкы - таяктан ○ 9706 -УГРЫСЫЗ (2) ■ Тау бүресез булмас, ил угрысыз булмас ○ 5049 ● 12501 -УГЪРЫ (1) ■ Бай - дәрья, угъры - кашык ○ 7168 -УГЫ (4) ■ Ялгызның җәясе дә югалыр, күмәкнең угы да югалмас ○ 5113 ● 5539; 6539; 14527 -УГЫЛ (4) ■ Угыл табылыр, туган табылмас ○ 14141 ● 14142; 14375; 16668 -УГЫЛГА (3) ■ Ияр аркасы угылга калыр ○ 7028 ● 14139; 16638 -УГЫЛСЫЗГА (1) ■ Кардәшсезгә куәт юк, угылсызга дәүләт юк ○ 14494 -УГЫЛЫ (1) ■ Атасы баз әйткәнгә, угылы кан кояр ○ 14360 -УГЫН (2) ■ Угын аткач, җәясен яшермә ○ 5641 ● 5690 -УГЫНДА (1) ■ Ярагы барның җаны урынында, ярагы юкның җаны угында ○ 5658 -УГЫННАН (1) ■ Мәргәннең угыннан беленми, тидерүеннән беленә ○ 5603 -УГЫҢНЫ (1) ■ Соңгы угыңны бушка атма ○ 5617 -УГЫРЫ (4) ■ Сох симермәс, угыры баемас ○ 9684 ● 11906; 12419 (2) -УГЫРЫДАН (1) ■ Өйдәге угырыдан саклана алмассың ○ 12624 -УГЫЧЫННАН (1) ■ Керән угычыннан бәрәңге суы чыкмый ○ 1607 -УДАРНИК (1) ■ Ударник тырышып эшләр, ялкау бармагын тешләр ○ 6527 -УЕ (6) ■ Эт бүген тук, иртәге өчен уе юк ○ 3580 ● 9579; 10748; 10843; 11085; 11544 -УЕЛ (1) ■ Уйчы уйлый торыр, тәвәккәл уел кичәр ○ 11299 -УЕЛГАН (1) ■ Утка барган уелган, суга барган җуелган ○ 8511 -УЕМ (1) ■ Суймыйм дигән уем юк, суяр идем - куем юк ○ 2446 -УЕМДАГЫН (1) ■ Уйнап әйтәм - уемдагын әйтәм ○ 16314 -УЕН (24) ■ Мәчегә уен, тычканга кыен ○ 3365 ● 6536; 6668; 6679; 6680 (3); 6681; 6682; 66846686; 6687 (2); 6697; 11246; 11848; 12420; 13304; 14042; 15127; 16107; 16108; 16469 -УЕНГА (3) ■ Уен уенга, уен тияр муенга ○ 6687 ● 6688; 6701 -УЕНДА (2) ■ Уенда узган җыенда узар ○ 6689 ● 15713 -УЕНДАГЫН (1) ■ Уйнаган кеше уендагын әйтә ○ 6696 -УЕН-КӨЛКЕ (2) ■ Уен-көлке - яшьлек күрке ○ 6683 ● 13300 -УЕННАН (3 | 2) ■ Арысланның уеннан төлкенең муены өзелә ○ 2058 ● 6690, :1, :2; 6691 -УЕННЫҢ (1) ■ Уенның очы - ике, бер очы - пике ○ 6692 -УЕН-УЕН (1) ■ Уен-уен унике, уен очында бер пике ○ 6686 -УЕНЧЫ (2) ■ Туй башы сугымчы, аннан коемчы, аннан уенчы ○ 13287 ● 16413 -УЕНЧЫГА (1) ■ Уенчыга ялынсаң, өч көнгәчә назланыр ○ 16414 -УЕНЧЫК (1) ■ Мактанчык - башкаларга уенчык ○ 12021 -УЕНЧЫНЫҢ (1) ■ Уенчының тамагы тук ○ 16415 -УЕНЧЫСЫЗ (1) ■ Асламчысыз базар булмый, уенчысыз туй булмый ○ 13260 -УЕНЫ (4) ■ Төлкенең уены күп булса да, иң яхшысы - качу ○ 2313 ● 6717; 8527; 14000 -УЕНЫН (1) ■ Ач кеше уенын онытыр ○ 9541 -УЕНЫҢНЫ (1) ■ Уеныңны кайда уйнасаң, елавың шунда булсын ○ 6693 -УЕНЫ-ЧЫНЫ (1) ■ Юләрнең уены-чыны бергә ○ 11737 -УЕҢ (2) ■ Төядәй буең булганчы, төймәдәй уең булсын ○ 10810 ● 15639 -УЕП (1) ■ Астан уеп, өстән җую ○ 726 -УЗ (3) ■ Уз түрдән, утыр түбән ○ 8386 ● 10223; 16057 -УЗА (15) ■ Колактан уза мөгез үсәр ○ 2370 ● 3233; 3257; 6987; 7191; 11128 (2); 12024; 12098; -14707; 14938; 15557; 15574 (2); 16136 -УЗАЛАР (2) ■ Яшь чактагы нужалар уйнап-көлеп узалар, карт чактагы нужалар елап-сыктап -узалар ○ 15112 (2) -УЗАМАНЫ (2) ■ Усалның узаманы мин булырмын ○ 12402 ● 13696 -УЗАР (25) ■ Томанлы көн төлке узар, буранлы көн бүре узар ○ 2292 (2) ● 2347; 2849 (2); 3081; -3437; 4023 (2); 4861; 4886; 5064; 5863; 6367; 6379; 6507; 6689; 7167; 9550; 12533; 14369 (2); -14527; 15047; 16469 -УЗГАН (19) ■ Көтәчәк - җитәчәк, узган кайтмый ○ 911 ● 1033; 1144; 1412; 2870; 4036; 4683; -4686; 6142; 6320; 6399; 6689; 6823; 8955; 11783; 13334; 14763; 16216; 16957 -УЗГАНДА (3) ■ Кешенең аты узганда, аның тае узган ○ 2870 ● 7521 (2) -УЗГАННЫ (1) ■ Дуслар - узганны, гашыйклар алдагы көнне сөйлиләр ○ 5382 -УЗГАНЧЫ (4) ■ Ашагының аты узганчы, авылның эте узсын ○ 5160 ● 13299; 14667; 14694 -УЗГАЧ (1 | 1) ■ Яу узгач, кылыч айкамыйлар ○ 5665 ● 13322:1 -УЗГАЧТЫН (1) ■ Туй узганчы һай да һай, туй узгачтын вай да вай ○ 13299 -УЗДЫРАМ (2) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен -сындырам" ○ 969 ● 15113 -УЗДЫРГАН (1) ■ Чәчен-башын туздырган, апасыннан уздырган ○ 14584 -УЗДЫРМА (1) ■ Үз кулыңны үзеңнән уздырма ○ 10974 -УЗДЫРУ (2) ■ Ишеткәннәрне ияк кагу белән уздыру ○ 10352 ● 10494 -УЗДЫРЫЙМ (1) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 -УЗДЫРЫП (3) ■ Кешенең яхшы эшенә көнчелегең килсә, аңардан уздырып эшлә ○ 6084 ● 9082; -УЗДЫРЫР (1) ■ Күренми килгән шайтаннан күренеп килгән шайтан уздырыр ○ 16736 -УЗДЫРЫРСЫҢ (1) ■ Ахмак белән кода булсаң, бәла белән туй уздырырсың ○ 11502 -УЗМА (2) ■ Ханның алдыннан, атның артыннан узма ○ 5934 ● 7150 -УЗМАС (2) ■ Ач узар, ялангач узмас ○ 9550 ● 10260 -УЗМЫЙ (4) ■ Бүген белән көн узмый, таңда белән ел узмый ○ 790 (2) ● 2315; 10067 -УЗСЫН (5) ■ Көн узсын, йон тузсын ○ 1044 ● 5160; 5851; 14667; 14694 -УЗЫП (8) ■ Бозау анасыннан алга узып йөрсә, бүре ашар ○ 3256 ● 6491; 11817; 11869; 14421 (2); -15526; 16876 -УЙ (14) ■ Уй бар җирдә су бар ○ 478 ● 6639; 6713; 7235; 8045; 9643; 10754; 11411; 11549; 11751; -12812; 13324; 13775; 14717 -УЙГА (2) ■ Ярлы уйга бай булыр ○ 7474 ● 14142 -УЙДАН (1) ■ Җиде уйдан бер карар, сигезенче уй зарар ○ 11751 -УЙЛА (17) ■ Күккә карап, җирне уйла ○ 58 ● 710; 877; 1020 (2); 5122; 5330; 6060; 6236; 6695; -6783; 8095; 12558; 14844; 15805; 15863; 16045 -УЙЛАГАН (3) ■ Күп сикергән - базга, күп уйлаган - тазга ○ 6798 ● 11696; 11697 -УЙЛАГАНЧЫ (4) ■ Куркак уйлаганчы тәвәккәл су аша үтәр ○ 11171 ● 11443; 11444; 12558 -УЙЛАМА (5) ■ Арыслан тешен күрсәтсә, көлә дип уйлама ○ 2048 ● 5122; 5330; 8491; 12007 -УЙЛАМАГАН (7) ■ Уйламаган җирдән елан чагар ○ 4687 ● 11697; 13805 (2); 14795; 15440; 16109 -УЙЛАМЫЙ (5 | 1) ■ Уйламый очкан кош кунарга тал тапмас ○ 3874 ● 6143; 6144; 11574; -15777:3; 16110 -УЙЛАМЫЙЧА (2) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр -○ 679 ● 16111 -УЙЛАП (9) ■ Һәр эшнең ахырын уйлап эшлә ○ 6279 ● 10267; 11298; 11330; 11445; 15851; 16007; -16112; 16383 -УЙЛАР (3) ■ Тинтәк кеше улар, акыллы уйлар ○ 11679 ● 14484; 17054 -УЙЛАРГА (1) ■ Ялкау уйларга да иренә ○ 6576 -УЙЛАТА (1) ■ Шайтан төрлене уйлата ○ 16772 -УЙЛАУ (1) ■ Бер хатын - уйнау белән хатын, бер хатын - уйлау белән хатын ○ 13626 -УЙЛАУЧЫ (1) ■ Эшнең ахырын уйлаучы үкенмәс ○ 6245 -УЙЛЫ (1) ■ Уйлы уйлап торганчы тәвәккәл эшен бетерер ○ 11298 -УЙЛЫЙ (6) ■ Ат - айлык юлын, дөя - еллык юлын уйлый ○ 2466 ● 4044; 4356; 7444; 8607; -УЙЛЫЙСЫҢ (1) ■ Син уйлыйсың алтыга, ул каладыр яртыга ○ 7961 -УЙМАК (5 | 2) ■ Уен төбе - уймак ○ 6685 ● 6690, :1, :2; 6691; 9726; 14453 -УЙМАККА (1) ■ Уймакка салырлык та акылы юк ○ 11774 -УЙНА (4) ■ Ат башы белән уйнаганчы, атаң башы белән уйна ○ 2483 ● 6694; 6695; 6715 -УЙНАВЫН (1) ■ Уйнавын уйна, эшең турында да уйла ○ 6695 -УЙНАВЫНА (1) ■ Уйнавына күрә биюе ○ 16416 -УЙНАГАН (9) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да -узар ○ 3081 (2) ● 3370; 6669; 6675 (2); 6696; 16469 (2) -УЙНАГАНДА (1) ■ Тимерне кызуында сук, балыкны уйнаганда тот ○ 303 -УЙНАГАННЫҢ (1) ■ Кулы уйнаганның авызы уйнар, кулы уйнамаганның күзе уйнар ○ 10943 -УЙНАГАНЧЫ (1) ■ Ат башы белән уйнаганчы, атаң башы белән уйна ○ 2483 -УЙНАКЛЫЙ (1) ■ Яшь үләндә арык мал да уйнаклый ○ 1337 -УЙНАМА (10) ■ Ташу барганда гөрләвек белән дә уйнама ○ 462 ● 2250 (2); 4689; 8500 (2); 9947; -13925 (2); 15599 -УЙНАМАГАННЫҢ (1) ■ Кулы уйнаганның авызы уйнар, кулы уйнамаганның күзе уйнар ○ 10943 -УЙНАМАК (1) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк -○ 1298 -УЙНАМАС (3) ■ Ач аю уйнамас ○ 2068 ● 8498; 16423 -УЙНАП (5) ■ Хезмәт ит тә мактан, уйнап көл дә шатлан ○ 6698 ● 15764; 16112; 16314; 16383 -УЙНАП-КӨЛЕП (1) ■ Яшь чактагы нужалар уйнап-көлеп узалар, карт чактагы нужалар елапсыктап узалар ○ 15112 -УЙНАР (15) ■ Томырык күлдә корт уйнар ○ 470 ● 474; 2531; 2841; 3382; 4644; 7723; 9856; -10943 (2); 12101 (2); 14372; 14784; 15140 -УЙНАРБЫЗ (1) ■ Дус булырга теләсәң, кунак-кунак уйнарбыз; эт булырга теләсәң, тотарбыз -да тукмарбыз ○ 5519 -УЙНАРГА (2) ■ Эш беткәч, уйнарга ярый ○ 6699 ● 15140 -УЙНАРСЫҢ (1) ■ Уйнарсың - уен кебек, утырырсың - чуен кебек ○ 6697 -УЙНАСАҢ (2) ■ Эт белән уйнасаң өрерсең ○ 3572 ● 6693 -УЙНАТА (1) ■ Ут уйната торган кеше ○ 8580 -УЙНАТУ (3) ■ Май ашаган мәче кебек күзләрне уйнату ○ 3390 ● 10599; 13920 -УЙНАУ (4) ■ Ике ут белән уйнау ○ 8558 ● 8971; 9812; 13626 -УЙНАШ (2) ■ Мәче үзе уйнаш итәр, үзе каравыл салыр ○ 3364 ● 13874 -УЙНАШКА (1) ■ Уйнашка ышанган - ирсез калган ○ 13688 -УЙНАШЧЫ (2) ■ Карак карганыр, уйнашчы елар ○ 13655 ● 13689 -УЙНАШЧЫНЫҢ (1) ■ Уйнашчының юрганы утыз булыр, берсен генә үзе ябыныр, егерме тугызын кеше ябар ○ 13690 -УЙНЫЙ (17) ■ Шартта-мартта ни дә юк, тымызык күлдә корт уйный ○ 481 ● 3423; 4006; 4386; -4642; 7177; 7286 (2); 7701 (2); 8236; 8289 (2); 10340; 10514; 11946 (2) -УЙСЫН ( | 1) ■ Үстер карганы, күзеңне уйсын ○ 3987:1 -УЙЧЫ (1) ■ Уйчы уйлый торыр, тәвәккәл уел кичәр ○ 11299 -УК (37) ■ Төз агачтан ук чыгар, кәкредән - җәя ○ 1947 ● 3054; 3122; 3380; 5080; 5540; 5558; -5595; 5635; 5642-5645; 5960; 6499; 8618 (2); 11512; 12136; 12255; 12973; 13374; 13576; 14139; -14282; 14410; 14411; 14504; 15099; 15722; 15765; 16111; 16113; 16114; 16215; 16216; 16446 -УКА (1) ■ Җәймә түгел җәяргә, ука түгел чукларга ○ 8452 -УКАЗ (1) ■ Түрә - приказ белән, мулла - указ белән ○ 17064 -УКЛАУ (3) ■ Май уклау йоттыра ○ 9302 ● 10047; 10824 -УКЛЫК (2) ■ Бер агачтан уклык та чыгар, сөңге саплык та чыгар ○ 5555 ● 7181 -УКТА (1) ■ Карганың бер күзе укта, бер күзе чүптә ○ 3996 -УКУ (6) ■ Тавык - чуку белән, әдәм - уку белән ○ 16653 ● 16661-16665 -УКЧЫ (1) ■ Укчы тидерә алмаганга ук гаепле түгел ○ 5644 -УКЫГАН (9) ■ Укыган угыл атадан олы ○ 14375 ● 16617; 16620; 16666-16669; 16673; 16674 -УКЫГАННАР (1) ■ Бер авылда мәзин күп - иртә намазын көн чыккач укыганнар ○ 16971 -УКЫГАННЫҢ (1) ■ Укыганның теле икәү ○ 16670 -УКЫДЫМ (3) ■ Укыдым димә, белдем диген ○ 16671 ● 16672; 16933 -УКЫЙ (6) ■ Бүзче белгәнен тукый, мулла белгәнен укый ○ 8675 ● 15135; 16703; 16707; 16972; -УКЫМАГАН (5) ■ Укыган - ил төзәр, укымаган - ил бозар ○ 16666 ● 16667; 16669; 16673; 16674 -УКЫМАСАҢ (3) ■ Китап укысаң белемең артыр, укымасаң - белгәнең дә онытылыр ○ 16603 -● 16677; 16916 -УКЫМЫЙ (1) ■ Укымый мулла булган, чукымый карга булган ○ 17087 -УКЫМЫЙЧА (1) ■ Укымыйча гыйлем юк, гыйлемсез көнең юк ○ 16675 -УКЫМЫШЛЫ (1) ■ Бер укымышлы кырык наданга бирешмәс ○ 16537 -УКЫП (5) ■ Акыллыга акыл бирсәң, укып белер; акылсызга акыл бирсәң, кычкырып көлер -○ 11453 ● 16469; 16488; 16579; 16915 -УКЫР (6) ■ Сукырны суга салсаң да, үзенекен укыр ○ 15271 ● 15305; 16481; 16684; 16911; 17062 -УКЫСАҢ (4) ■ Китап укысаң белемең артыр, укымасаң - белгәнең дә онытылыр ○ 16603 -● 16608; 16677; 16939 -УКЫТ (1) ■ Мокытны хет кырык ел укыт - һаман да мокыт ○ 11616 -УКЫТКАН (1) ■ Укыткан - белдергән, тормышында юл биргән ○ 16676 -УКЫТУ (1) ■ Арт сабагын укыту ○ 16695 -УКЫТУЧЫ (2) ■ Усаллыкка укытучы кирәкми ○ 12178 ● 16693 -УКЫТУЫ (1) ■ Тинтәкне укытуы таш кисүдән авыррак ○ 11689 -УЛ (105 | 1) ■ Ул комның исәбенә чыга ○ 247 ● 650; 889; 1241; 1414 (2); 1489; 1635; 1772; 2982; -3045; 3048; 3149; 3367; 3446; 3639; 3716; 4158:1; 4799; 4934; 5066; 5082; 5417; 5728; 5729; -5755; 5852; 5892; 6312; 6437; 6522; 6559; 6590; 6715; 7519; 7530; 7961; 8577; 8746; 9202; 9383 -(3); 9446; 10037; 10306; 10650; 10842; 11334; 11515; 11664; 11731; 11882; 11976; 12401; 12622; -13385; 13421; 13585; 13700; 13701; 13789; 13893; 14106; 14124-14126; 14135; 14143; 14166; -14167; 14169; 14171 (2); 14172; 14173; 14175; 14210; 14232; 14296; 14297; 14340; 14354; -14356; 14357; 14389; 14412; 14413; 14416; 14421; 14422 (2); 14424; 14425; 14451 (2); 14511 (2); -14708; 14731; 16280; 16448; 16798; 16901; 16918; 16951 -УЛАВЫН (1) ■ Бүре баласын күпме бүреккә салсаң да, урманга карап улавын куймас ○ 2134 -УЛАГЫН (1) ■ Ат әйләнеп тияген табар, су әйләнеп улагын табар ○ 2541 -УЛАК (2) ■ Атка да бер улак, сыерга да бер улак ○ 2548 (2) -УЛАМЫЙ (2) ■ Бүренең өлкәне уламыйча кечкенәсе уламый ○ 2190 ● 2202 -УЛАМЫЙЧА (1) ■ Бүренең өлкәне уламыйча кечкенәсе уламый ○ 2190 -УЛАР (1) ■ Тинтәк кеше улар, акыллы уйлар ○ 11679 -УЛАРСЫҢ (1) ■ Бүреләр белән яшәсәң, бүре булып уларсың ○ 2179 -УЛАУ (2) ■ Корсакта бүреләр улау ○ 2216 ● 10867 -УЛГА (3) ■ Бер яхшы кыз җиде улга тора ○ 14109 ● 14144; 14406 -УЛДАН (1) ■ Улы бар улдан көлмәсен, кызы бар кыздан көлмәсен ○ 14153 -УЛҖАСЫ (2) ■ Качкан яуның улҗасы яуда калган ○ 5579 ● 6948 -УЛЛЫ (9) ■ Кызлы кеше - назлы кеше, уллы кеше - юллы кеше ○ 14128 ● 14129; 14130; 14145УЛМАЯН (1) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер кем, -грифтар улмаян белмәс ○ 12798 -УЛНЫ (3) ■ Кызны асрый алмаган көң итәр, улны асрый алмаган кол итәр ○ 14131 ● 14390; 14462 -УЛНЫҢ (1) ■ Улның ояты атага, кызның ояты анага ○ 14452 -УЛСЫЗ (4) ■ Читкә ышанган - ирсез, колга ышанган - улсыз, дошманга ышанган - кулсыз, -байга ышанган аш-сусыз калган ○ 13758 ● 14145; 14149; 14151 -УЛСЫЗГА (1) ■ Улсызга ул булып, кызсызга кыз булып ○ 14175 -УЛСЫЗЛАР (1) ■ Улсызлар урамда калмый, кызсызлар кырда калмый ○ 14152 -УЛЫ (17 | 1) ■ Байның улы сыңар күзле булса, ялчысы тома күзсез ○ 5739 ● 7284; 7290; 11330; -11449; 13351; 14111; 14142:2; 14153-14156; 14165; 14298; 14351; 14359; 14376; 14423 -УЛЫЙ (4) ■ Бар бүре дә бер төсле улый ○ 2124 ● 2165; 2188; 2212 -УЛЫ-КЫЗЫ (1) ■ Хатыныннан оялганның улы-кызы булмас ○ 13748 -УЛЫМ (9 | 1) ■ Сөймәс улым йорт тотар, сөйгән улым йон тетәр ○ 14137 (2) ● 14137:1; 14138; -14157; 14158; 14174; 14176; 14184; 16951 -УЛЫМА (2) ■ "Кинәндем дә куандым, тиле улыма кыз алдым". - "Бирдем исә котылдым -синекеннән биш битәр" ○ 13179 ● 13425 -УЛЫН (3) ■ Акыллы уйлап торганчы, тиле улын өйләндергән ○ 11445 ● 14184; 14426 -УЛЫНА (1) ■ Атасын күр дә, улына кыз бир ○ 14365 -УЛЫНА-КЫЗЫНА (1) ■ Иртә өйләнгән улына-кызына кинәнгән ○ 13169 -УЛЫН-КЫЗЫН (1) ■ Учагыннан ут өзмәс, улын-кызын туйгызмас ○ 14305 -УЛЫННАН (1) ■ Берәү улыннан күрер, берәү кызыннан күрер ○ 14110 -УЛЫҢ (15 | 1) ■ Килен алганчы - үз улың, килен алгач - кеше улы ○ 13351 ● 13408; 13410; -13571; 14107; 14136, :1; 14140; 14159 (2); 14160-14165 -УЛЫҢА (3) ■ Туныңны беренче елны үзең ки, икенче елны улыңа бир, өченче елны дошманыңа -бир ○ 8933 ● 14120; 14166 -УЛЫҢ-КЫЗЫҢ (1) ■ Туйга барсаң туеп бар, улың-кызың куеп бар ○ 13312 -УЛЫҢНАН (1) ■ Яхшы килен үз кызыңнан яхшы, яхшы кияү үз улыңнан яхшы ○ 13397 -УЛЫҢНЫҢ (1) ■ Киявеңнең түреннән улыңның ишек төбе артык ○ 13411 -УМАГАН (1) ■ Үзендә умач умаган, күршесенә кереп токмач кискән ○ 5282 -УМАРТА (5) ■ Ана корт гайрәтле булса, умарта куәтле булыр ○ 4712 ● 4740; 4743; 4745; 4752 -УМАРТАГА (2) ■ Ике ана корт бер умартага сыймас ○ 4731 ● 4746 -УМАРТАДА (1) ■ Умартада ике ана бергә тора алмый ○ 4747 -УМАРТАСЫНДА (1) ■ Кансызга кот кунмас, умартасында корт тормас ○ 12135 -УМАЧ (5) ■ Үзендә умач умаган, күршесенә кереп токмач кискән ○ 5282 ● 9500; 9506; 9509; 9693 -УМАЧ-УРТ (1) ■ Умач-урт итим микән, чумар-чурт итим микән ○ 9501 -УМЫРЗАЯ (1) ■ Умырзая, яфрагыннан алда, чәчәген күрсәтер ○ 1317 -УМЫРЗАЯНЫҢ (1) ■ Умырзаяның гомере бер көн ○ 1318 -УН (33 | 3) ■ Түбәннән югарыга ун ел менәләр, югарыдан түбәнгә ун көн дә җитә ○ 696 (2) -● 1489; 1528; 1851; 2239, :2; 2634; 3159; 3469; 4688; 5598; 6040; 6461; 7167; 7636; 7983; 8063; -8118:1; 9241; 9358; 9716; 9862; 9991; 10170; 10382:1; 11537; 13098; 14008; 14021; 14642; -14740; 15026; 15095; 16526; 16577 -УНАЛТЫ (3) ■ Ике сигез уналты икәнне кем дә белә ○ 7903 ● 8045; 13040 -УНАУ (3) ■ Бер агачтан унау үскән, ун агачтан урман үскән ○ 1851 ● 7321; 15806 -УНБЕР (2) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 ● 3118 -УНБИШ (1) ■ Эшчегә унбиш тиен, остага бер тәңкә ○ 5961 -УНБИШКӘ (1) ■ Бай баласы унбишкә җитсә - баш, ярлы баласы утызга җитсә дә яшь ○ 7148 -УНБИШТӘ (1) ■ Ир бала унбиштә - өй хуҗасы ○ 14117 -УНГА (3) ■ Дошманың бер булса, унга сана: аның да дуслары бар ○ 5340 ● 12668; 15806 -УНДҮРТЕНДӘ (1) ■ Сентябрьнең ундүртендә чикмән төшә, тун менә ○ 940 -УНДҮРТЕНЧЕ (2) ■ Айның ундүртенче кичәсе кебек ○ 89 ● 10048 -УНҖИДЕ (1) ■ Унҗиде сәгать суккач, үләннең шифасы тамырга төшәр ○ 1319 -УНИКЕ (16) ■ Тимерчедә пычак - унике кочак ○ 314 ● 1527 (3); 3913; 4233; 5517; 6353; 6686; -6842; 11539; 12535; 13512; 13731; 15448; 16483 -УНИКЕГӘ (1) ■ Ярма суда - алтыга, сөттә уникегә ярыла ○ 9390 -УНИКЕДӘН (1) ■ Уникедән берсе юк ○ 8064 -УНИКЕНЕ (1) ■ Сәгать уникене суккач, каз йомырка сала башлый ○ 4252 -УННЫ (3) ■ Унны тот, берне от ○ 7987 ● 7988; 8065 -УНЫ (1) ■ Тугызы булгач, уны булыр ○ 7985 -УНЫСЫ (2) ■ Бер бал кортына кизәнсәң, унысы сиңа ташланыр ○ 4725 ● 5941 -УҢ (15 | 1) ■ Уң кул урар, сул кул турар, урта кул ук атар ○ 5645 ● 6861; 7716; 10457; 1045910461; 10965-10967; 10968, :1; 10969; 10970; 12452; 15095 -УҢА (2) ■ Җете кызыл тиз уңа ○ 632 ● 7861 -УҢАГАЙГА (1) ■ Уңагайга - сулагай ○ 699 -УҢАДЫР (1) ■ Урынында бар уңадыр, урынында юк югалыр ○ 698 -УҢАЕ (1) ■ Сүз уңае килгәндә сүтегеңне ямап кал ○ 16015 -УҢАЕН (1) ■ И ходаем, үзең китер уңаен ○ 16882 -УҢАЕНА (1) ■ Йон уңаена сыпырсаң, кәҗә дә койрыгын селкетә ○ 3009 -УҢАЙ (3) ■ Өйрәнгән яу сугышырга уңай ○ 5683 ● 12851; 13182 -УҢАЙГА (3) ■ Мәче уңайга сыпырсаң мырлый, кирегә сыпырсаң тырный ○ 3361 ● 3719; 7114 -УҢАЙСЫЗ (1) ■ Улсыз тормыш уңайсыз, кызсыз тормыш кызыксыз ○ 14151 -УҢАЙСЫЗЛЫК (1) ■ Урмансызлык - уңайсызлык ○ 1874 -УҢАЛАСЫҢ (1) ■ "Юк" дисәң югаласың, "бар" дисәң уңаласың ○ 7605 -УҢАЛМАС (1) ■ Кылыч ярасы уңалыр, тел ярасы уңалмас ○ 15502 -УҢАЛЫР (1) ■ Кылыч ярасы уңалыр, тел ярасы уңалмас ○ 15502 -УҢАР (7) ■ Уңга киткән уңар, сулга киткән туңар ○ 700 ● 835; 1094; 1528; 1620; 8323; 14422 -УҢАРМЫН (1) ■ Уңсам уңармын, уңмасам туңармын ○ 14995 -УҢАСЫҢ (1) ■ Я уңасың, я туңасың ○ 6627 -УҢГА (5) ■ Сулда солтан булса да, уңга бар ○ 693 ● 700; 731; 739; 11730 -УҢГАН (27) ■ Уңган игенне уруы рәхәт ○ 1459 ● 1569; 2994; 3374; 3536; 6230; 6528-6533; 6571; -7646; 8926; 13390; 13479; 13657; 13698-13703; 13705; 13837; 13948 -УҢГАНГА (1) ■ Куштан үзенә үзе табар, уңганга мулла кызын тагар ○ 17003 -УҢГАНЛЫГЫ (1) ■ Уңганлыгы ялкаулыгы белән генә беленми ○ 6625 -УҢГАННАН (1) ■ Уңганнан тир кипмәс, ялкаудан чир китмәс ○ 6534 -УҢГАННЫҢ (1) ■ Уңганның кулы алтын, юньсезнең кулы салкын ○ 6535 -УҢГАНЫ (1) ■ Хатынның уңганы чыраны коры тота ○ 13742 -УҢГАНЫН (1) ■ Киленнең уңганын морҗа ачуыннан ук белеп була ○ 13374 -УҢДА (1) ■ Ярлыга уңда да яр, сулда да яр ○ 7482 -УҢДЫҢ (1) ■ Атың ашамсак булса - уңдың, хатының ашамсак булса - бөлдең ○ 13609 -УҢДЫРА (1) ■ Игенне җир уңдырмый, тир уңдыра ○ 1404 -УҢДЫРАМ (1) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтер мен", дип ○ 884 -УҢДЫРМЫЙ (1) ■ Игенне җир уңдырмый, тир уңдыра ○ 1404 -УҢДЫРЫШЛЫ (1) ■ Тир тамган җир уңдырышлы була ○ 1451 -УҢМАГАН (14) ■ Иртә уңмаган кич уңмас, кич уңмаган һич уңмас ○ 832 (2) ● 981; 2022; 6536; -12917; 13698; 13704 (2); 13705; 13706; 13948; 14299; 14300 -УҢМАГАНГА (1) ■ Уңмаганга олан сылтау ○ 6537 -УҢМАГАННЫ (1) ■ Уңмаганны кума ○ 6538 -УҢМАГАННЫҢ (2) ■ Уңмаганның угы кыек китәр ○ 6539 ● 6540 -УҢМАГАНЫ (4) ■ Уракчының уңмаганы уракка сылтар ○ 1456 ● 13507; 13873 (2) -УҢМАС (14) ■ Иртә уңмаган кич уңмас, кич уңмаган һич уңмас ○ 832 (2) ● 981; 4871 (2); -5791 (2); 6211; 8689; 12484; 13572 (2); 14068; 14422 -УҢМАСА (5) ■ Алган хатының уңса, туйга барма - өйдә туй; алган хатының уңмаса, гүргә барма -- өйдә гүр ○ 13597 ● 13729; 13734; 14969; 16872 -УҢМАСАМ (1) ■ Уңсам уңармын, уңмасам туңармын ○ 14995 -УҢМАСНЫҢ (1) ■ Уңмасның уты янмас ○ 6541 -УҢНАН-СУЛДАН (1) ■ Уңнан-сулдан балта оргач, агач ничек аумасын ○ 1953 -УҢНЫ (1) ■ Уңны белми, кирене куймый ○ 740 -УҢНЫҢ (1) ■ Юлы уңның эше уң ○ 6861 -УҢСА (12) ■ Арыш уңса ун булып, тары уңар мең булып ○ 1528 ● 6626; 12090; 13597; 13729; -13797 (2); 13896 (2); 14969; 14994; 16872 -УҢСАМ (1) ■ Уңсам уңармын, уңмасам туңармын ○ 14995 -УҢУ (1) ■ Бәхетнең башы - хатыннан уңу ○ 13635 -УҢЫЛГАН (1) ■ Уңылган юлны күп кума ○ 6825 -УҢЫНА (1) ■ Яз дип юлга чыксаң, кышны күз уңына ал ○ 6862 -УҢЫШ (4) ■ Язның байлыгы - кояш, көзнең байлыгы - уңыш ○ 992 ● 1403; 6449; 13161 -УПКАН (1) ■ Убыр упкан табылмас, пәри суккан сау булмас ○ 16757 -УР (1) ■ Үз чәчкәнеңне үзең ур ○ 1477 -УРА (3) ■ Тигәнәк чәчеп бодай ура алмассың ○ 1309 ● 13761; 15985 -УРАВЫ (1) ■ Уралның уравы күп ○ 196 -УРАВЫН (1) ■ Юл уравын белмәгән юлда елап утырыр ○ 6840 -УРАГАНЧЫ (2) ■ Ялкау киндерәсен ураганчы, тырыш эшен бетерер ○ 6572 ● 6573 -УРАГЫҢ (1) ■ Синең урагың урган, печәнең өйгән ○ 1501 -УРАГЫҢНЫҢ (1) ■ Игенеңне яшел урма, урагыңның теше сынар ○ 1401 -УРАДЫР (1) ■ Уракны күп урадыр идем, кырыгызның көе юк ○ 1505 -УРАЗА (7) ■ Бәйрәмдә бурыч түлисе булганга ураза ае кыска ○ 8150 ● 9148; 16917; 16927; -16940 (2); 16941 -УРАЗАМЫН (1) ■ Песи, югары аскан итне ала алмагач, "бүген уразамын", дигән ○ 3375 -УРАЗАНЫ (1) ■ Уразаны мин тотам, бәйрәмен бай итә ○ 16953 -УРАЗАНЫҢ (1) ■ Утыз көн уразаның бер көн бәйрәме була ○ 16942 -УРАК (16) ■ Урак ае - тавыкларның сусыз ае, балаларның үксез ае ○ 958 ● 1073; 1298; 1364; -1463; 1473; 1503; 1532; 1540; 1572; 6173; 8497; 10651; 12940; 14431; 15534 -УРАККА (2) ■ Уракчының уңмаганы уракка сылтар ○ 1456 ● 10213 -УРАКЛАРЫ (1) ■ Ураклары урылган, зуратлары куелган ○ 1504 -УРАКНЫ (1) ■ Уракны күп урадыр идем, кырыгызның көе юк ○ 1505 -УРАК-ПЕЧӘНЕ (1) ■ Шайтанның урак-печәне юк ○ 16785 -УРАК-ПЫЧАКТАН (1) ■ Юлда тимерчегә очрасаң, сүзеңне урак-пычактан башларсың ○ 6939 -УРАКТА (2) ■ Сабанда сайрашмасаң, уракта ыңгырашырсың ○ 1435 ● 1495 -УРАКЧЫГА (1) ■ Ханның эше карачыга, байның эше уракчыга төшәр ○ 5937 -УРАКЧЫНЫҢ (2) ■ Уракчының уңмаганы уракка сылтар ○ 1456 ● 1457 -УРАЛ (2) ■ Урал таудай тау булмас, Урал аша су булмас ○ 194 (2) -УРАЛА (3) ■ Озын тел елан кебек: авыздан чыкса, муенга урала ○ 15510 ● 16129 (2) -УРАЛАР (1) ■ Яшьләр яшелли уралар ○ 15128 -УРАЛМА (1) ■ Арбага утыр, көпчәккә уралма ○ 6991 -УРАЛНЫҢ (2) ■ Уралның бер ташы тимер, бер ташы алтын ○ 195 ● 196 -УРАЛЫР (2) ■ Арканлы ат казыгына уралыр ○ 2459 ● 8899 -УРАМ (5) ■ Бии белмәгән аюга урам тар ○ 2100 ● 5237; 10650; 11016; 14710 -УРАМГА (4) ■ Ач урамга чабар, ялангач өйгә чабар ○ 9551 ● 9791; 13588; 14376 -УРАМДА (7) ■ Март аенда урамда чыпчык эчәрлек су була ○ 917 ● 3329; 6708; 8313; 9207; -14152; 14174 -УРАМДАГЫ (1) ■ Урамдагы ташны күзлеген салып карый ○ 248 -УРАМНАН (1) ■ Белеп өрәсең, эт булсаң, урамнан кермәссең ○ 3773 -УРАМНЫ (1) ■ Урамны җиде әйлән дә баҗаңа кер ○ 14641 -УРАМНЫҢ (1) ■ Патша сараеның яңа хәбәре - урамның иске хәбәре ○ 5867 -УРАП (5) ■ Дуңгыз белән талашканчы, тамырлык җирдән урап үткәнең хәерлерәк ○ 2878 ● 5798; -12607; 15431; 16057 -УРАР (1) ■ Уң кул урар, сул кул турар, урта кул ук атар ○ 5645 -УРАРЛЫК (1) ■ Бармакка урарлык та юк ○ 11002 -УРАСАҢ (1) ■ Бармакка урасаң килеп җитми ○ 11003 -УРАСЫ (1) ■ Урак та урасы бар, тамак та кырасы бар ○ 1503 -УРАУГА (1) ■ Кыска җеп, урауга җитсә дә, бәйләүгә җитмәс ○ 8697 -УРГАН (1) ■ Синең урагың урган, печәнең өйгән ○ 1501 -УРГАННЫҢ (1) ■ Тел белән урак урганның биле авыртмый ○ 15534 -УРДАЛЫ (1) ■ Урдалы елан белән уйнама ○ 4689 -УРДАН (1) ■ Урдан урлау хәләл, имеш ○ 12574 -УРДЫКТА (1) ■ Үзем урдыкта, күзем ишектә ○ 10529 -УРДЫМ (1) ■ "Өч өемгә өчәр-өчәр көлтә урдым, алай да каенанага ярамадым", - дип әйтте, ди, -бер к��лен ○ 14647 -УРЛАГАН (13 | 1) ■ Ак эт урлаган, кара эт тамга алган ○ 3441 ● 12468; 12473; 12512:1; 1256712571; 13114 (2); 13128 (2); 13189 -УРЛАГАННЫҢ (1) ■ Урлаганның арты бар ○ 12572 -УРЛАДЫК (1) ■ Ат урладык - тотылмадык, тавык урлап тотылдык ○ 12644 -УРЛАМЫЙ (1) ■ Акылны җил алмый, карак та урламый ○ 11471 -УРЛАНГАН (2) ■ Урланган мал бурда тормас, урланган кыз ирдә тормас ○ 13208 (2) -УРЛАНГАЧ (1) ■ Ат урлангач абзар ныгытмыйлар ○ 2523 -УРЛАНМЫЙ (1) ■ Гыйлем урланмый торган хәзинә ○ 16566 -УРЛАНМЫЙЧА (1) ■ Урланып иргә чыкканчы, урланмыйча бурга чык ○ 13209 -УРЛАНЫП (1) ■ Урланып иргә чыкканчы, урланмыйча бурга чык ○ 13209 -УРЛАНЫР (1) ■ Кунак күп ятса, күпчек урланыр ○ 10114 -УРЛАП (10 | 1) ■ Әрлән урлап киченер, тотсаң биткә сикерер ○ 2340 ● 3063; 4080:1; 4086; 9727; -9747; 12573; 12644; 12652; 16994; 16995 -УРЛАР (3) ■ Мәче урлар, эт түләр ○ 3360 ● 10295; 12468 -УРЛАРГА (2) ■ Карак, урларга әйбер таба алмаса, үз бүреген үзе урлый, имеш ○ 12510 ● 16985 -УРЛАСАЛАР (1) ■ Атыңны урласалар, йөгәнен чыгарып ташла ○ 2621 -УРЛАСАҢ (1) ■ Энә урласаң, дөя түләрсең ○ 12605 -УРЛАТКАН (1) ■ Урлаган бер языклы, урлаткан мең языклы ○ 12568 -УРЛАТКАЧ (2) ■ Атны урлаткач, абзарны бикләмиләр ○ 2566 ● 2606 -УРЛАТСАҢ ( | 1) ■ Атыңны урлатсаң, йөгәнеңне артыннан ыргыт ○ 2621:3 -УРЛАУ (1) ■ Урдан урлау хәләл, имеш ○ 12574 -УРЛАША (1) ■ Урлаша белгән хурлаша да белә ○ 12575 -УРЛАШКАН (2) ■ Урлашкан песи син таяк алганчы ук ни өчен икәнен белә ○ 3380 ● 12569 -УРЛАШУ (1) ■ Хан янында урлашу җиңел ○ 5931 -УРЛЫЙ (6) ■ Хан урлый, халык юллый ○ 5929 ● 12510; 12566; 13145 (2); 17032 -УРЛЫЙЛАР (1) ■ Яхшы атны урлыйлар, яхшы кызны зурлыйлар ○ 13051 -УРМА (1) ■ Игенеңне яшел урма, урагыңның теше сынар ○ 1401 -УРМАК (1) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк ○ 1298 -УРМАН (36) ■ Җир чокырсыз булмас, урман киексез булмас ○ 213 ● 1099; 1709; 1717; 1851; -1853-1863; 1876; 1914; 1949; 2082; 4136; 4197; 4199; 4833; 5148; 5237; 10249; 10555; 10591; -10624; 10625; 10991; 11151; 11320; 12501; 14779 -УРМАНГА (22 | 2) ■ Урманга ботак илтмиләр ○ 1864 ● 1865-1867; 1868, :1, :2; 1875; 1904; 1950; -1996; 2018; 2086; 2087; 2132; 2134; 2178; 2182; 2261; 6168; 6856; 11524; 14376; 17065 -УРМАНДА (12) ■ Урманда агач күп булыр, башын кискән бер булыр ○ 1869 ● 1870-1872; 1877; -1982; 2267; 3833; 4152; 5487; 8640; 14148 -УРМАНЛЫ (1) ■ Урманлы юл - бер кат тун ○ 1873 -УРМАННАН (2) ■ Агач урманнан ерак үссә дә, шунда таба сыгыла ○ 1652 ● 2289 -УРМАННЫ (3) ■ Урманны үтеп, утын күрмәгән ○ 1997 ● 2012; 2082 -УРМАННЫҢ (1) ■ Кара урманның карыны киң ○ 1852 -УРМАНСЫЗЛЫК (1) ■ Урмансызлык - уңайсызлык ○ 1874 -УРМАНЫ (1) ■ Урманы үсмәгән, агачы кисмәгән ○ 1878 -УРМАНЫН (1) ■ Агач үз ихтыяры белән урманын ташламый ○ 1658 -УРМАНЫНДА (2) ■ Нарат урманында үскән агач ○ 1774 ● 4223 -УРМАС (3) ■ Арпа иккән бодай урмас ○ 1518 ● 1536; 14431 -УРСЫН (1) ■ Кем чәчкән, шул урсын ○ 1415 -УРТ (1) ■ Теш булмаса, урт белән чәйнәрбез ○ 10644 -урт → умач-урт -УРТА (6 | 1) ■ Уң кул урар, сул кул турар, урта кул ук атар ○ 5645 ● 11049; 11703; 12166:2; -13691 (2); 14147 -УРТАГА (2) ■ Шөпшәнең оясын туздырсаң, уртага алып талый ○ 4829 ● 7410 -УРТАДА (1) ■ Ни ылтара, ни пылтара - калган ике уртада ○ 737 -УРТАК (27) ■ Майдан соң курмы уртак ○ 915 ● 2186; 3267; 3532; 4042; 4338; 7129 (2); 7421; 7638; -7872; 8780; 9135; 11994; 12097 (3); 12685; 12711 (2); 13438 (2); 15645 (2); 15883; 16340 (2) -УРТАКЛАШКАН (2) ■ Уртаклашкан шатлык - икеләтә шатлык, уртаклашкан кайгы - ярты -кайгы ○ 14954 (2) -УРТАКТАН (1) ■ Үгезе үлгән уртактан аерылган ○ 3314 -УРТАЛАЙ (1) ■ Урталай суккан елан сымак кая барырга белми ○ 4708 -УРТАНЧЫГА (1) ■ Тон угылга тун тияр, актыгына ат тияр, уртанчыга ук та юк, чук та юк ○ 14139 -УРТАСЫ (3) ■ Җиде төн уртасы ○ 1065 ● 13506; 14771 -УРТАСЫНА (3) ■ Читтәге кояш җылы була, уртасына барсаң, кыздыра ○ 69 ● 2638; 5090 -УРТАСЫНДА (4) ■ Кыш уртасында - кура җиләге ○ 1043 ● 3029; 4895; 5179 -УРТАСЫННАН (1) ■ Бүрәнәне уртасыннан тотма - сындырырсың ○ 1909 -УРТАЧА (2 | 1) ■ Уртача акыллы булуга караганда атаклы исәр булуы кыен ○ 11698 ● 12166, :1 -УРТЫНА (1) ■ Учына салып, уртына коя ○ 11051 -УРУЫ (1) ■ Уңган игенне уруы рәхәт ○ 1459 -УРУЫН (1) ■ "Урыр идем уруын, басуыгызның җае юк", - дип әйтте, ди, бер килен ○ 13389 -УРЫЛГАН (1) ■ Ураклары урылган, зуратлары куелган ○ 1504 -УРЫН (32 | 2) ■ Иске яңага урын бирер ○ 572 ● 664; 682 (2); 691; 707; 756; 825; 1212; 2081 (2); -4306; 4803; 4907; 5238; 6568; 7894 (2); 8432; 8747; 8748; 9588:2, :3; 9960; 10057; 10628; 11158; -11568; 12089; 12920; 13041; 13305; 14214; 16132 -УРЫНГА (2) ■ Өрмәгән урынга утыртмас ○ 742 ● 10186 -УРЫНДА (2) ■ Батыр булсаң, батырлыгыңны кирәкле урында күрсәт ○ 11082 ● 11830 -УРЫННАН (1) ■ Утыр урыннан - сәке түреннән ○ 8442 -УРЫННЫ (1) ■ Кешене урын аруландырмый, кеше урынны аруландыра ○ 11158 -УРЫНСЫЗ (5) ■ Үз урынын белмәгән урынсыз калыр ○ 717 ● 1877; 12576; 12968; 16115 -УРЫНСЫЗГА (1) ■ Урынсызга ант иткәннең алтмыш тамыры корыр ○ 12577 -УРЫНЧА (2) ■ Утыр, кияү, урынча, эскәмия буенча ○ 13434 ● 15714 -УРЫНЫ (14 | 1) ■ Түрәнең урыны йомшак була ○ 5916 ● 5917; 8298; 9588, :1; 11475; 12289; -12687; 14156; 14880; 15343; 15827; 16052; 16262; 16755 -УРЫНЫМ (1) ■ Исемем илдә, урыным түрдә ○ 11367 -УРЫНЫН (3) ■ Үз урынын белмәгән урынсыз калыр ○ 717 ● 4253; 8578 -УРЫНЫНА (10) ■ Урынына куйсаң, урыныннан алырсың ○ 697 ● 1659; 2001; 2426; 4012; 6642; -10108; 10500; 14910; 14999 -УРЫНЫНДА (13) ■ Җидегән йолдыз җиде әйләнә, Тимерказык урынында ○ 76 ● 570 (2); 641; -698 (2); 920; 5658; 7901 (2); 10798; 11030; 11216 -УРЫНЫННАН (2) ■ Урынына куйсаң, урыныннан алырсың ○ 697 ● 2991 -УРЫНЫҢ (1) ■ Ботка пешереп алган урының түгел ○ 9452 -УРЫНЫҢНЫ ( | 1) ■ Ачта ашаган урыныңны тук вакытта онытма ○ 9553:1 -УРЫР (3) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр аппагым -○ 1073 ● 1440; 13389 -УРЫРСЫҢ (11) ■ Эт елының игенен дуңгыз елны урырсың ○ 972 ● 980; 1187; 1385; 1429 (2); -1544 (2); 7754; 8129; 14963 -УРЫСЧА (1) ■ Утыр урынча, сөйләшербез урысча ○ 15714 -УСАК (6) ■ Тал ком ярата, усак дым ярата ○ 1749 ● 1758-1760; 8577; 13719 -УСАЛ (41 | 3) ■ Ярыктан кергән җил усал була ○ 1154 ● 2689; 3233; 3533; 3534; 7434; 11087; -11710; 12103; 12140; 12163-12165; 12166, :1, :2, :3; 12167-12173; 12180 (2); 12185; 12191; -13399 (2); 13692-13694; 13886; 14263; 14284; 14634 (2); 14642; 15640; 16116; 16117 (2); 16192 -УСАЛГА (2) ■ Усалга тышыкма, тышыккач пошыкма ○ 12174 ● 12175 -УСАЛДАН (2) ■ Күзе усалдан кырга кач ○ 10435 ● 12176 -УСАЛЛЫК (2) ■ Усаллык белән баланы да җиңеп булмый ○ 12177 ● 12357 -УСАЛЛЫККА (1) ■ Усаллыкка укытучы кирәкми ○ 12178 -УСАЛНЫҢ (4) ■ Усалның ерагы яхшы ○ 12179 ● 12180; 12402; 15326 -УСАЛРАК (1) ■ Байның ишек алдын саклаучы этләр үзеннән усал��ак була ○ 7282 -УСАЛЫ (1) ■ Хатын-кызның усалы - аяз көннең яшене ○ 13728 -УСАЛЫННАН (1) ■ Аяз көннең яшененнән, хатын-кызның усалыннан курык ○ 13616 -УТ (118) ■ Орсаң, таштан ут чыга ○ 148 ● 242; 451; 484; 495; 906; 962-964; 978; 1247; 1257; 1367; -1383; 2250; 2380; 2938; 3927; 4054; 4339; 4809; 5020; 5491; 5547; 5565; 5913; 6528; 6793; 6884; -7214; 7267; 8239; 8392; 8393; 8457 (2); 8463; 8464; 8468; 8472; 8477; 8491; 8493; 8497-8510; -8536; 8537; 8545; 8547; 8550; 8552; 8553; 8555-8559; 8561; 8568; 8569; 8578-8580; 8586-8588; -8590; 9362; 9364; 9559; 10022; 10098; 10099; 10475; 10514; 10651; 10735; 10853; 11091; 11132; -11375; 11799; 11875; 12085; 12288; 12471; 12564; 12686; 12687; 12772; 12788; 12843; 12908; -12996; 13249; 13255; 13570; 13819; 14005; 14158 (2); 14305; 15604; 16118; 16457; 16851 -УТАП (1) ■ Бакчачының бакчасы, утап кына баксачы ○ 1629 -УТКА (38 | 1) ■ Суга төшерми, утка пешерми ○ 526 ● 1483; 2030; 2196; 2304; 2983; 4766; 4840; -5239; 5428; 6982; 7611; 8461; 8470; 8511-8517; 8576; 8581; 8582; 8589; 8678; 8893; 8925; 8953; -11446; 12636; 12982; 13173; 13695; 13963; 14279; 14292; 14964, :1 -УТКА-СУГА (2) ■ Бала өчен кеше утка-суга төшәр ○ 13954 ● 14395 -УТЛАВЫ (1) ■ Толпарның утлавы бер булса да, атлавы башка ○ 2802 -УТЛАВЫГЫ (1) ■ Утлавыгы бернең көтүе бер ○ 2411 -УТЛАГЫНДА (1) ■ Бүре утлагында ишәк җәйләмәс ○ 2166 -УТЛАК (1) ■ Утлак җирдә үгез симерер ○ 3298 -УТЛАР (5) ■ Торлаксыз үскән колын мизгелсез юшап, мизгелсез утлар ○ 2846 ● 3089; 10616; -13439; 14346 -УТЛАТЫР (1) ■ Куй күрмәгән куй күрсә, җитәкләп йөреп утлатыр ○ 3096 -УТЛЫ (5 | 1) ■ Утлы кисәү эләккән эт яшен яшьнәгән саен дерт итәр, ди ○ 3535 ● 8544; 8987; -10031:3; 12220; 13735 -УТНЫ (8) ■ Су утны үчерер ○ 435 ● 8518-8523; 12637 -УТНЫҢ (6) ■ Җилнең эше суырмак, утның эше куырмак ○ 1203 ● 4834; 8524-8527 -УТСЫЗ (8) ■ Сусыз җиргә йорт корма, утсыз җиргә ил корма ○ 457 ● 5047; 5240 (2); 8528; 9365; -9803; 14754 -УТТА (6) ■ Суда батмый, утта янмый ○ 529 ● 6019; 6415; 6851; 8582; 14783 -УТТАН (12) ■ Бай - көндез уттан, төнлә карактан куркыр ○ 7180 ● 7810; 8126; 8462; 8529-8532; -8583; 10006; 11826; 16177 -УТТЫР (1) ■ Гашыйклык бер уттыр, кабынса сүндерү юктыр ○ 12678 -УТЫ (16) ■ Ташны ташка чаксаң, уты беленер ○ 181 ● 631; 5195; 5240; 6140; 6313; 6541; 7499; -8483; 8533; 8534; 8571; 8584; 8585; 12731; 12732 -УТЫДАЙ (1) ■ Якты дөнья җәннәттәй - яхшы булса хатының; тормыш тәмуг утыдай - яман -булса хатының ○ 13764 -УТЫЗ (26 | 1) ■ Айның утыз көне бар, утыз төне бар ○ 754 (2) ● 6309; 8059; 8512; 12064; 13255; -13571; 13648; 13690; 13695; 13843 (2); 14144; 14149; 14176; 14932; 16014 (2); 16118; 16119; -16120 (2); 16483; 16487; 16942; 17047:1 -УТЫЗГА (3) ■ Бай баласы унбишкә җитсә - баш, ярлы баласы утызга җитсә дә яшь ○ 7148 -● 13139; 16119 -УТЫЗДА (2) ■ Утызда ир - арыслан ○ 15097 ● 15098 -УТЫЗДАН (1) ■ Буйдак, утызга хәтле үзе өйләнмәсә, утыздан соң куркып өйләнмәс ○ 13139 -УТЫЗНЫ (2) ■ Утызны алам дип, унны ычкындырма ○ 7988 ● 13696 -УТЫЗЫНА (1) ■ Кырыгына бер иман, утызына бер комган ○ 16833 -УТЫЗЫНДА (1) ■ Утызында ук атмаган кырыгында кылыч чапмас ○ 15099 -УТЫН (36 | 2) ■ Җимешсез агач - утын, яңгырсыз болыт - төтен ○ 1834 ● 1868, :1, :2; 1880; -1929; 1950; 1952; 1982; 1997; 2982; 3327; 3328; 5161; 6452; 7098; 8467 (2); 8471; 8491; 8504; -8536; 8543; 10868; 12636; 13157 (2); 13210; 13212; 13218; 13321; 13738; 13754; 13770; 13864; -13872; 14130; 14639 -УТЫНА (5) ■ Илнең утына ян, бозына туң ○ 4989 ● 8548 (2); 10815 (2) -УТЫНГА (4) ■ Арба утынга барырга ярамаса, үзе утынга ярый ○ 6989 (2) ● 8307; 14150 -УТЫННАН (2) ■ Ут утыннан туймас, җир - яңгырдан ○ 8507 ● 12732 -УТЫННЫ (3) ■ Малны тапкан баксын, утынны чапкан яксын ○ 2390 ● 7398; 14067 -УТЫННЫҢ (2) ■ Малның җаен баккан белер, утынның җаен яккан белер ○ 2391 ● 8483 -УТЫНЧЫ (1) ■ Атаң утынчы булса, кулыңда балта булсын ○ 14332 -УТЫНЧЫНЫҢ (1) ■ Утынчының күзе агачта ○ 1951 -УТЫНЫ (3) ■ Ярлының утыны юк икәнен кар каян белсен ○ 7500 ● 8577; 13085 -УТЫНЫҢ (4) ■ Атың арыса чабып кал, утының бетсә ягып кал ○ 2610 ● 2612; 14260; 14611 -УТЫНЫҢНЫ (2) ■ Яу килә дип азыгыңны төгәтмә, ил күчә дип утыныңны төгәтмә ○ 5662 ● 9394 -УТЫҢА (1) ■ Үзеңнең яккан утыңа үзең җылынырсың ○ 8549 -УТЫР (17) ■ Тегермән ташыннан курыксаң, онсыз утыр ○ 1447 ● 2763; 4865; 5733; 6991; 8348; -8386; 8442; 10223-10225; 12458; 13410; 13434; 15714; 15916; 15963 -УТЫРА (4) ■ Арыш унике көн баш чыгара, унике көн серкәдә утыра, унике көн эч иңә ○ 1527 -● 6542; 8403; 13988 -УТЫРАСЫҢ (1) ■ Курку төбе диңгез - батасың да китәсең, тәвәккәл төбе көймә - утырасың да -кичәсең ○ 11178 -УТЫРГАН (13) ■ Утырган җирдән утын кисмиләр ○ 1952 ● 2005; 4253; 5978; 6771; 7075; 8934; -10798; 12296; 12458; 13041; 13282; 16707 -УТЫРГАННЫҢ (2) ■ Сумалага утырганның арты сумалага ябышыр ○ 1935 ● 6774 -УТЫРГАНЧЫ (2) ■ Исерек кеше белән мәҗлестә утырганчы айнык кеше белән чучка көткәнең -артык ○ 9831 ● 13403 -УТЫРГАНЫ (2) ■ Су янына икмәксез утырганы юк ○ 522 ● 5906 -УТЫРГЫЧ (1) ■ Ике утыргыч арасында утырып калма ○ 8406 -УТЫРДЫ (1) ■ Туй килде капкага, кыз утырды кабага ○ 13291 -УТЫРМА (4) ■ Югары урын барда түбән утырма ○ 707 ● 1123; 8251; 10905 -УТЫРМАГА (1) ■ Әбиеңә сәлам әйт, бабаң утырмага килсен ○ 15153 -УТЫРМАС (6) ■ Саескан бер ботакта озак утырмас ○ 4074 ● 4180; 11681; 11867; 11868; 15188 -УТЫРМАСА (1) ■ Кодагый утырмаса, атка җиңел була ○ 14628 -УТЫРМЫЙ (3) ■ Идел ташымый ком утырмый ○ 387 ● 9301; 9334 -УТЫРСА (5) ■ Камыш, суда утырса да, бар үләннән элек корый ○ 1280 ● 4180; 13422; 13516; 13869 -УТЫРСАҢ (6) ■ Киң җирдә тар утырсаң, тар җирдә киң утырырсың ○ 592 ● 6735; 7036 (2); -7037; 10905 -УТЫРТ (1) ■ Биләнчек башы биш тирәк, билге тек тә ил утырт ○ 4891 -УТЫРТКАН (2) ■ Агач утырткан ага булган ○ 1653 ● 1706 -УТЫРТКАНДА (1) ■ Киленен яратмаган каенана аш утыртканда намазга керешер ○ 14621 -УТЫРТМАС (1) ■ Өрмәгән урынга утыртмас ○ 742 -УТЫРТМЫЙЛАР (1) ■ Коры табынга кунак утыртмыйлар ○ 10083 -УТЫРТСА (1) ■ Агачны кем утыртса, җимеш шуныкы ○ 1782 -УТЫРТСАҢ (2) ■ Дуңгызны өстәл артына утыртсаң, аякларын өстәлгә куяр ○ 2895 ● 12579 -УТЫРТТЫМ (1) ■ Кавын утырттым, гәрәнкә үсте ○ 1631 -УТЫРТУ (6 | 1) ■ Карама көленә утырту ○ 1771 ● 1994; 7122; 8648; 8846; 10031:5; 10045 -УТЫРТЫРЛАР (1) ■ Малың булса, утыртырлар уртага, малың булмаса, каптырмыйлар шурпа -да ○ 7410 -УТЫРУ (6) ■ Карама көленә утыру ○ 8560 ● 8749; 9780; 11369; 11373; 13321 -УТЫРЫЙК (1) ■ Кунакны озаттык, инде ашарга утырыйк ○ 10214 -УТЫРЫП (19) ■ Чулманны чуманга утырып кичмиләр ○ 480 ● 5252; 5377; 6135; 6480; 6577; -6775 (2); 6824; 8333; 8406; 9491; 10634; 12558 (2); 13697; 13858; 15319; 15486 -УТЫРЫР (14) ■ Безгә дә карга утырыр әле ○ 4010 ● 6840; 8414; 8687; 8925; 9566; 10088; 10186; -10200 (2); 11503; 11660; 12432; 16175 -УТЫРЫРСЫҢ (3) ■ Киң җирдә тар утырсаң, тар җирдә киң утырырсың ○ 592 ● 6697; 11125 -УТЫРЫШУДАН (1) ■ Надан белән утырышудан галим белән таш ташу яхшырак ○ 16633 -УТЫ-ЯЛКЫНЫ (1) ■ Уты-ялкыны бер көн булсын ○ 8535 -УФ (1) ■ Эшкә булса - уф табаным, ашка булса - китер табагым ○ 6325 -УЧ (15) ■ Ослан тавы хәтле тау җиңел булды, бер уч туфрак авыр булды ○ 233 ● 267; 1539 (2); -5405; 7050; 7820; 8043; 9368; 9374; 10963 (2); 11050; 12640; 14228 -УЧАГЫ (2) ■ Казанына күрә учагы, биленә күрә кушагы ○ 8775 ● 13684 -УЧАГЫН (1) ■ Тинтәккә тиләкә биреп, ярлының учагын боздырыр ○ 11773 -УЧАГЫННАН (1) ■ Учагыннан ут өзмәс, улын-кызын туйгызмас ○ 14305 -УЧАГЫҢДА (1) ■ Учагыңда борчагың ○ 1585 -УЧАК (1) ■ Ялангачка өч учак та бер киемне алыштыра алмый ○ 8826 -УЧАККА (1) ■ Ике учакка бер кисәү, ике атка бер мичәү ○ 8460 -УЧАКТАН (1) ■ Усал хатын учактан чыга ○ 13692 -УЧЕТСЫЗ (1) ■ Учетсыз оешма - ишексез өй ○ 7989 -УЧЛАГАН (1) ■ Ике көймә койрыгын учлаган кеше суга китәр ○ 7024 -УЧЛАП (4) ■ Учлап чәчсәң, йөкләп җыярсың ○ 1458 ● 9370; 9728; 11857 -УЧЛАСА (1) ■ Уңган кеше кулына туфрак учласа алтын итәр ○ 6529 -УЧТА (1) ■ Суны учта саклап булмый ○ 452 -УЧТАН (1) ■ Бер учтан тавыш чыкмый ○ 10914 -УЧЫН (1) ■ Саран учын ачканда тешен кысар ○ 11913 -УЧЫНА (1) ■ Учына салып, уртына коя ○ 11051 -УЧЫННАН (1) ■ Учыннан акканны ялаучы ○ 11052 -УЧЫҢА (2) ■ Дустың бирсә ком, аны да учыңа йом ○ 5403 ● 11950 -УЧЫҢДА (2) ■ Анаңда булса - сорарсың, учыңда булса - яларсың ○ 14233 ● 14432 -УЧЫҢНЫ (1) ■ Учыңны язсаң бер бармагыңны бөкми калдырма ○ 10964 -УША (1) ■ Усалга - уша, явызга - бусага ○ 12175 -УЫНЫП (1) ■ Сыер бозаулаганга үгез уынып үкергән ○ 3296 -УЫП (1) ■ Бик сикергән борчаны уып ташлыйлар ○ 4769 -УЯ (1) ■ Өстәгесен уя, астагысын суя ○ 744 -УЯНМАС (1) ■ Думбыра каксаң да уянмас ○ 16451 -УЯР (2) ■ Алтын сырга колакны уяр, алтын итек аякны уяр ○ 8762 (2) -УЯСЫ ( | 1) ■ Өй салуның нәрсәсе бар, уясы да суясы ○ 8324:2 -УЯТМА (1) ■ Йоклаган еланны уятма ○ 4659 -УЯУ (2) ■ Дошманга саесканнан сак бул, ябалактан уяу бул ○ 5327 ● 11941 -ҮБӘЛӘР (1) ■ Кем юашны беләләр, тоталар да үбәләр ○ 12139 -ҮБӘР (1) ■ Ирене белән үбәр, теле белән өзәр ○ 12801 -ҮБӘ-ҮБӘ (1) ■ Эчмәм дигән коеңнан өч әйләнеп эчәрсең, кочмам дигән бикәңне үбә-үбә кочарсың ○ 13762 -ҮБЕШ (2) ■ Уен да уен, юкә үбеш тә уен ○ 6680 ● 12788 -ҮБЕШКӘН (1) ■ Үбешкән дә көлешкән, соңыннан башына уй төшкән ○ 12812 -ҮБҮЧӘН (1) ■ Акча керсә, уч табанын үбүчән ○ 7820 -ҮГЕЗ (49 | 2) ■ Үгез мөгезле сыерның сөте булмас ○ 3241 ● 3258; 3268-3270; 3276; 3278; 3286; -3290; 3295-3298; 3300-3308; 3309 (2); 3310-3312; 3319; 3323-3325; 3327; 3328; 4092; 4569; -7098; 11144; 11359; 11915; 12066; 12468; 14132; 14263; 14649; 14887; 15493; 15758; 16329; -17047:1; 17077, :1 -ҮГЕЗГӘ (7 | 1) ■ Арык үгезгә пычак юк ○ 3283 ● 3284; 3291; 3294; 3299; 3309; 3313; 3624:1 -ҮГЕЗДӘЙ (1) ■ Үзенә дигәндә үгездәй көче бар ○ 12094 -ҮГЕЗДӘН (4) ■ Уртак үгездән ялгыз бозау артык ○ 3267 ● 3292; 3305; 3319 -ҮГЕЗЕ (5) ■ Берәүгә үгезе кыйбат, берәүгә мөгезе кыйбат ○ 3287 ● 3314; 3321; 3322; 3326 -ҮГЕЗЕМ (2) ■ Суда чакта - үгезем, судан чыккач - мөгезем ○ 530 ● 3329 -ҮГЕЗЕНӘ (1) ■ Атасына тисәң - баласы сыкрый, үгезенә тисәң - танасы ○ 14368 -ҮГЕЗЕҢ (1) ■ Берәүнең бозавы үлсен дисәң, үзеңнең үгезең үләр ○ 3253 -ҮГЕЗЛӘРЕ (1) ■ Аларның үгезләре дә бозаулаган вакыт ○ 3320 -ҮГЕЗНЕ (6) ■ Булмаган үгезне көтеп бозаудан мәхрүм калма ○ 3288 ● 3293; 3315-3317; 3330 -ҮГЕЗНЕҢ (4) ■ Бер үгезнең мөгезенә суксаң, мең үгезнең тоягы шакылдар ○ 3285 (2) ● 3289; 3318 -ҮГЕТ (8) ■ Үгет белән ут сүнмәс ○ 8547 ● 9834; 11390; 11587; 12335 (2); 12441; 14214 -ҮГЕТЕ (1) ■ Хатын үгете хатынга ярый ○ 13733 -ҮГЕТЛӘМӘГӘН (1) ■ Кызын үгетләмәгән үкенер ○ 13029 -ҮГЕТНЕҢ (1) ■ Җәүһәрнең кыйммәте зур, үгетнең кыйммәте юк ○ 329 -ҮГИ (24) ■ Кыш - үги ана, яз - үз ана ○ 871 ● 1438; 3197; 5055; 5510; 6241; 10007; 14206; 14207; -14209; 14252-14264; 14802 -ҮГИЕ (1) ■ Ирнең үгие юк ○ 13549 -ҮГИЛӘГӘН (1) ■ Үгиләгән сарык кебек ○ 3128 -ҮҖӘТ (1) ■ Үҗәт, күзен бирсә дә, сүзен бирмәс ○ 11966 -ҮҖӘТЛЕК (1) ■ Әллә юләрлек, әллә үҗәтлек ○ 11776 -ҮЗ (370 | 1) ■ Кешегә таш атсаң, үз маңгаеңа тияр ○ 132 ● 208; 209; 221; 222; 620; 637; 717; 871; -1025; 1282; 1350; 1351; 1477; 1547; 1658; 1659; 1838; 1839; 1882; 1895; 1921; 2042; 2050; 2117; -2169; 2263; 2284; 2307; 2312; 2318; 2420; 2453; 2648; 2689; 2776; 2881; 2920; 2988; 3091; 3097; -3198; 3226; 3376; 3425; 3426; 3438; 3504; 3608; 3635; 3672-3677; 3749; 3766; 3882-3885; 3888; -3904; 3909; 3916; 3927; 3964; 3977; 3979; 3983; 3997:1; 4031; 4033; 4041; 4048; 4075; 4089; -4093; 4105; 4106 (2); 4157; 4168; 4179; 4216 (2); 4223; 4224; 4264; 4311; 4328; 4381; 4385; -4568; 4576; 4611; 4612 (2); 4655; 4658; 4675; 4684 (3); 4697 (2); 4775; 4832; 4957; 5010; 5011; -5076; 5084-5086; 5114-5120; 5130 (2); 5131; 5146; 5162; 5248; 5249; 5254; 5322; 5339 (2); 5510; -5691; 5794; 5884; 6046; 6076; 6241; 6281; 6293 (2); 6333; 6401; 6407; 6660; 6976; 7113; 7388; -7505; 7546; 7792; 7815; 7840; 8017-8019; 8074-8077; 8209; 8227; 8239; 8269; 8278; 8285; 8345; -8346 (2); 8347-8351; 8352 (3); 8353-8356; 8473; 8548; 8610; 8611; 8755; 8945 (2); 8948; 9021 (2); -9173; 9405-9408; 9415; 9747; 9949; 10008-10011; 10020; 10034; 10060; 10286; 10306; 10318; -10321; 10397; 10400; 10463; 10478; 10528; 10587; 10591; 10592; 10593 (2); 10716; 10804; 1081310815; 10915; 10926; 10928; 10974-10976; 10999; 11013; 11030; 11154; 11161; 11170; 11221; -11339; 11340; 11346; 11383 (2); 11391; 11398; 11429; 11589; 11592; 11594; 11597; 11647; 11699; -11736; 11743-11745; 11754; 11778; 11838; 11850; 11954; 11995; 11996; 11998; 12002; 12005; -12052-12054; 12074; 12091; 12293; 12459; 12510; 12582; 12610; 12625; 12626; 12627 (2); 12661; -12775; 12789; 12790; 12830; 12837; 12977; 13020; 13351; 13397 (2); 13470; 13517; 13580 (2); -13599; 13647; 13659; 13955; 14092; 14096; 14107; 14177; 14179; 14186-14188; 14206-14209; -14211; 14241; 14244; 14245 (2); 14257; 14264; 14277; 14500; 14576; 14639; 14668; 14671; 14675; -14697-14699; 14700 (2); 14701; 14898; 14906; 14971; 14974; 14975; 15000; 15083; 15199; 15266; -15340; 15341; 15345; 15634; 15657; 15716; 15721; 15742; 15896; 16133; 16245; 16246; 1632816330; 16376; 16435; 16444; 16445; 16550; 16568 (2); 16595; 16650; 16693; 16786 (2); 16797 -ҮЗӘГЕ (3) ■ Кыртышы чергән бүрәнәнең үзәге дә тиз черүчән ○ 1926 ● 4008; 10871 -ҮЗӘГЕМ (1) ■ Үзем тук, үзәгем ач ○ 9795 -ҮЗӘГЕНӘ (1) ■ Кеше баласы тунга төрсәң дә тормас, үз балаң үзәгенә типсәң дә китмәс ○ 14188 -ҮЗӘГЕННӘН (1 | 2) ■ Балык - башыннан, ат үзәгеннән кортлар ○ 4449:1 ● 4449:2; 4450 -ҮЗӘК (1) ■ Кеше баласы - кешән дә тышау, үз балаң - үзәк тә бавыр ○ 14186 -ҮЗӘКСЕЗ (2) ■ Вөҗдансыз кеше үзәксез агач шикелле: үзлегеннән аварга тора ○ 11111 ● 12059 -ҮЗӘКТӘ (2) ■ Үзеңнеке үзәктә, кешенеке кештәктә ○ 12077 ● 14208 -ҮЗӘКТӘН (2) ■ Ятныкы яннан үтәр, үзеңнеке үзәктән үтәр ○ 14693 ● 16114 -ҮЗӘН (1) ■ Болагы булмаса, үзән дә кибә ○ 353 -ҮЗГӘ (4) ■ Көзгә - хәл үзгә ○ 893 ● 5397; 8352; 11154 -ҮЗГӘГӘ (1) ■ Үзенә буй булмаган үзгәгә җиң булмас ○ 8946 -ҮЗГӘДӘ (1) ■ Үзеңдә юк - үзгәдә юк ○ 7628 -ҮЗГӘНЕ (2) ■ Үзеңнән үзгәне әүлия дип белмә ○ 12078 ● 13581 -ҮЗГӘРМИ (1) ■ Йоны бик еш коелса да, бүренең холкы үзгәрми ○ 2192 -ҮЗГӘРТМИ (1) ■ Бүре, ябагасын койса да, холкын үзгәртми ○ 2167 -ҮЗДӘН (1) ■ Яттан күрмә, үздән күр ○ 14696 -ҮЗЕ (230 | 2) ■ Һәрнәрсәнең йөзе бар, йөз астында үзе бар, үлчәве бар, саны бар, кирәк булса тагы -бар ○ 638 ● 723; 810; 1506; 1812; 1900; 2005; 2012; 2028; 2169; 2360; 2500; 2543; 2593; 2825; 2913; -2941; 3027; 3042; 3134; 3242 (2); 3300; 3340; 3363; 3364 (2); 3426; 3504; 3563; 3625; 3673; 3837; -3872; 3883; 3909; 4062; 4083; 4101; 4105; 4116; 4207; 4215; 4227:1, :1; 4247; 4276; 4525; 4611; -4613; 4645; 4656; 4682; 4690; 4738; 4859; 4927; 4958; 4985; 4993; 5243; 5712 (2); 5736; 5743 (2); -6281; 6402; 6410; 6585; 6614; 6615; 6626 (2); 6630; 6667; 6720; 6803 (2); 6872; 6989; 7196; 7472; -7539; 7760; 7795; 7930; 8147; 8225; 8425; 8427; 8450; 8565; 8588 (2); 8607; 8687; 8716; 8722; 8855; -9038; 9058; 9103; 9382; 9457 (2); 9792; 9793 (2); 9794; 9821; 9828; 9853; 9949; 10197; 10227 (2); -10372 (2); 10400; 10464; 10871; 10915; 11327; 11339; 11341; 11356; 11391-11393; 11394 (2); 11510; -11580 (2); 11647; 11664; 11699; 11731; 11733; 11746; 11747 (2); 11931; 11954; 11964; 11999; 12058; -12090 (2); 12180; 12236; 12302; 12384; 12390 (2); 12391; 12393; 12423; 12510; 12511; 12628; -12662; 12881; 12882; 12920; 12921; 12977; 13076; 13139; 13276; 13282; 13517; 13548; 13602 (2); -13675; 13690; 13788; 13796; 13881; 13904; 13995; 13998; 14093; 14211; 14273; 14357; 14648; -14665 (2); 14744; 14836; 14922; 14974; 14994 (2); 15001; 15002; 15154 (2); 15235; 15282; 15348; -15589; 15634; 15717; 15899; 15935; 15972; 16247; 16331; 16332 (2); 16333-16335; 16342; 16474; -16631; 16635; 16688; 16712; 16713; 16716; 16759; 16858; 17003; 17030 (2); 17032 (2) -үзе → үзеннән-үзе, үзен-үзе -ҮЗЕБЕЗ (2) ■ Без үзебез төлкече, түлке әдәм көлкесе ○ 2319 ● 12805 -ҮЗЕБЕЗГӘ (1) ■ Йодрык үзебезгә таба борыла ○ 11022 -ҮЗЕБЕЗНЕКЕ (1 | 1) ■ Кияү үзебезнеке, гаеп итмәс ○ 13432 ● 13452:1 -ҮЗЕГЕЗДӘН (1) ■ Бездә булмас гаеп, үзегездән чыкмасын таеп ○ 12646 -ҮЗЕГЕЗНЕ (2) ■ Үзегезне белегез, сәндерәгезгә менегез ○ 8396 ● 12092 -ҮЗЕМ (20) ■ Төлке әйткән: "Үзем өчен әйтүем түгел, әмма тавыксыз кетәк утка чыксын!" дигән, ди ○ 2304 ● 2587; 4434; 5281; 6291; 7213; 8021; 8226 (2); 9516; 9795; 10228; 10529; -10594; 12059; 14343; 14585; 16336; 16702; 16834 -ҮЗЕМӘ (9) ■ Кактым-суктым кәҗәне, таптым үземә бәлане ○ 3069 ● 5115; 6333; 6903; 10526; -11378; 14446; 15000; 16276 -ҮЗЕМДӘ (1) ■ Үз акылым үземдә, кеше акылы теземдә ○ 11778 -ҮЗЕМНӘН (1) ■ Үз эшләпәм астында үземнән шәп егет юк ○ 12053 -ҮЗЕМНЕКЕ (1) ■ Өем үземнеке, димә - өй артында кеше бар ○ 8311 -ҮЗЕМНЕҢ (2) ■ Үземнең киленем усал, кызымның биеме усал ○ 13399 ● 14634 -ҮЗЕМЧЕ (1) ■ Үземче кеше үлемнән куркыр ○ 12060 -ҮЗЕН (47) ■ Түбән җирдә бер түбә үзен тауга санаган ○ 193 ● 325; 1303; 1654; 1737; 2096; 2543; -3059; 3512; 3867; 3901; 3984; 4207; 4594; 4690; 5121; 5387; 5979; 8857; 9190; 9328; 9382; 9840; -10065; 11426; 11451; 11498; 11500; 11622 (2); 11648; 11649; 11703; 11954; 11968; 11986; 11999; -12003; 12061; 12065; 12294; 13015; 14404; 16243; 16294; 16839; 17054 -үзен → үз-үзен -ҮЗЕНӘ (61 | 1) ■ Тау, бик зур булса да, үзенә кычкырганны яратмый: тавышны кире кайтара ○ 154 -● 1196; 1288; 1715; 1735; 2117; 2721; 2988; 3334; 3678; 3721; 3888; 3910; 3997, :1; 4072 (2); 4126; -4183; 4184; 4430; 4533; 4600; 4655; 4736; 5080; 5384; 5647; 5806; 5836; 7272; 8167; 8397; 8703; -8946; 10020; 10676; 10955; 10980; 11523; 11748; 11752; 12068; 12083 (2); 12094; 12394; 12471; -12595; 12672; 12958; 14096; 14355; 14489; 15987; 16017; 16521; 16635; 16850; 17003; 17050; 17089 -үзенә → үз-үзенә -ҮЗЕНДӘ (6) ■ Үзендә умач умаган, күршесенә кереп токмач кискән ○ 5282 ● 8078; 9517; 11388; -15036; 16733 -ҮЗЕНЕКЕ (1) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, шуннан -калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 -ҮЗЕНЕКЕН (7) ■ Заман үзенекен ала ○ 811 ● 1494; 7882; 12093; 15267; 15271; 16703 -ҮЗЕНЕҢ (15 | 1) ■ Күк үзенең яхшылыгын җиргә төшерә ○ 54 ● 3170; 3985 (2), :2; 3986; 4833; -7879; 9518; 11479; 11853; 12641; 14566; 15782; 16023; 16385 -ҮЗЕННӘН (16) ■ Үгезне үзеннән чыгарма ○ 3317 ● 4085; 4518; 4795; 5822; 6552; 7282; 10142; -11738; 12602; 13518; 14737; 14969; 15131; 15691; 16425 -ҮЗЕННӘН-ҮЗЕ (2) ■ Карт агач үзеннән-үзе корыр ○ 1686 ● 9246 -ҮЗЕН-ҮЗЕ (11) ■ Котырган эт актыгында үзен-үзе тешли, имеш ○ 3501 ● 8007; 11650 (2); 12028; -12062-12067 -ҮЗЕНЧӘ (2) ■ Үз казанында үзенчә пешерә ○ 10008 ● 11753 -ҮЗЕҢ (105 | 6) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшә��сең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың -○ 131 ● 397; 398; 489; 970; 1017; 1343; 1477; 1599; 1938; 2455; 2736; 3121; 3122; 3703; 3710; -3803; 4007; 5412; 5596; 5684; 5824; 6337; 6349; 6389; 6560; 6970; 6977; 7394; 7506; 7507; -7813:1; 8054; 8347; 8436 (2); 8549; 8830; 8838 (2); 8839; 8840; 8933; 9409-9411; 10012; 10013; -10273; 10465; 10466; 10478; 10479; 10528; 10717; 10733; 10975; 10976; 11285; 11480; 11655; -11708; 11763; 12000, :1, :2, :3, :4, :5; 12052; 12071; 12072; 12081; 12095; 12194; 12363; 12395 (2); -12659; 12791; 13243; 13244; 13753; 13917; 13978; 14338; 14405; 14539; 14587; 14918; 14924; -14971; 15056; 15340; 15889; 16034; 16036; 16246 (2); 16248-16250; 16337; 16338; 16529; 1668916691; 16846; 16862; 16882 -ҮЗЕҢӘ (44) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 202; 4695; 4902; 4922; 5230; -5345; 6268; 6388; 6390; 8348; 8611; 9951; 10269; 10395; 10480; 10814; 11596; 11755; 11769; -12075; 12076; 12079; 12140-12142; 12356; 12397; 12576; 12661 (2); 12790; 14324; 14381; -14895 (2); 14907; 15380; 15719; 15880; 15976; 16115; 16129; 16848 -ҮЗЕҢДӘ (6) ■ Үзеңдә булмаса, күршеңдә булсын ○ 5255 ● 5256; 7628; 7878; 16208; 16393 -ҮЗЕҢНӘН (26 | 2) ■ Үзеңнән түбәнгә карап шөкер ит, үзеңнән югарыга карап фикер ит -○ 695:1 (2) ● 5224; 5342; 5429; 5511; 6937; 9747; 9748; 10813; 10974; 11390; 12007; 12070; -12078; 13185; 13206; 13245 (2); 13423; 14092; 14163; 14210; 14870; 15138; 15139; 16338; 16855 -ҮЗЕҢНЕ (22) ■ Яман агачка асылынганчы, яхшы агач үзеңне бассын ○ 1714 ● 3499; 4694; 4746; -5569; 6387; 7705; 8589; 10100; 12001; 12006; 12069-12072; 12396; 13581; 14905; 14992; 15089; -15729; 16251 -үзеңне → үз-үзеңне -ҮЗЕҢНЕКЕ (18 | 1) ■ Күршеңә бер сыер теләсәң, үзеңнеке ике булыр ○ 5227 ● 5869; 9685; -10397:1; 10398; 12073-12077; 13956 (2); 14253; 14529; 14530; 14693; 14700; 14897; 15341 -ҮЗЕҢНЕКЕН (6) ■ Күрше капкасын какма, үзеңнекен сындырырлар ○ 5186 ● 5257; 11156; -12009; 12520; 14538 -ҮЗЕҢНЕҢ (12) ■ Берәүнең бозавы үлсен дисәң, үзеңнең үгезең үләр ○ 3253 ● 5258; 7270; 8549; -8852; 9281; 9282; 9412; 9635; 10319; 12523; 14694 -ҮЗЛӘРЕ (4) ■ Үзләре теләгәнгә алаплап, үзләре теләмәгәнгә калаклап ○ 10014 (2) ● 13258 (2) -ҮЗЛЕГЕННӘН (1) ■ Вөҗдансыз кеше үзәксез агач шикелле: үзлегеннән аварга тора ○ 11111 -ҮЗ-ҮЗЕН (4) ■ Яхшы эш үз-үзен мактый ○ 6263 ● 12054; 12055; 16629 -ҮЗ-ҮЗЕНӘ (1) ■ Үз-үзенә ия булган һәммәгә ия булыр ○ 12056 -ҮЗ-ҮЗЕҢНЕ (1) ■ Үз-үзеңне мактама, синнән акыллылар да бардыр ○ 12057 -ҮК (10) ■ Яхшы көн иртәдән үк күренә ○ 997 ● 1260; 4365; 4417; 4650; 7530 (3); 11251; 15027 -ҮКЕН (2) ■ Алып үкенгәнче, сатып үкен ○ 7854 ● 12635 -ҮКЕНӘ (1) ■ Ник туганына үкенә ○ 14101 -ҮКЕНГӘН (1) ■ Яшьлегендә типтергән - картлыгында үкенгән ○ 15115 -ҮКЕНГӘНЧЕ (1) ■ Алып үкенгәнче, сатып үкен ○ 7854 -ҮКЕНЕП (2) ■ Үткәнгә үкенеп файда юк ○ 1004 ● 12450 -ҮКЕНЕР (1) ■ Кызын үгетләмәгән үкенер ○ 13029 -ҮКЕНЕРСЕҢ (2) ■ Сабыр итсәң шатланырсың, ашыксаң үкенерсең ○ 11889 ● 12814 -ҮКЕНЕЧ (3) ■ Тол әмәлнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6139 ● 6673; 7253 -ҮКЕНЕЧЕ (1) ■ Үлсә дә үкенече юк, торса да сөенече юк ○ 15454 -ҮКЕНЕЧНЕҢ (2) ■ Ашыгу - үкенечнең кыз кардәше ○ 11805 ● 11893 -ҮКЕНЕЧСЕЗ (1) ■ Туй - үпкәсез, үлем үкенечсез булмый ○ 13303 -ҮКЕНЕЧТӘ (1) ■ Ялган сөйләмәсәң үкенечтә булмассың ○ 16154 -ҮКЕНМӘ (3) ■ Башта эләкмәгән балыкка соңыннан үкенмә ○ 4481 ● 6272; 6273 -ҮКЕНМӘС (4) ■ Иртә торган үкенмәс ○ 828 ● 5014; 6245; 12058 -ҮКЕНМӘССЕҢ (1) ■ Аз ашадым дип бервакытта да үкенмәссең ○ 9526 -ҮКЕНСӘҢ (1) ■ Үткән эшкә үкенмә, үкенсәң дә җиткезмәс ○ 6273 -ҮКЕНҮ (3) ■ Соңга калган үкенү файда бирми ○ 941 ● 6274; 11802 -ҮКЕРӘ (1) ■ Коры елгага су керсә, үкерә дә бакыра ○ 405 -ҮКЕРГӘН (1) ■ Сыер бозаулаганга үгез уынып үкергән ○ 3296 -ҮКЕРЕП (2) ■ Үкереп килгән дәүләт кычкырып китәр ○ 7508 ● 14887 -ҮКСЕЗ (7 | 1) ■ Урак ае - тавыкларның сусыз ае, балаларның үксез ае ○ 958 ● 3271; 14189; -14204:1; 14211; 14212; 14213 (2) -ҮКСЕЗГӘ (1 | 1) ■ Үксезгә үгет бирүче күп, урын бирүче юк ○ 14214 ● 14214:1 -ҮКСЕЗНЕҢ (4) ■ Үксезнең авызы ашка тисә, борыны ташка бәрелер ○ 14215 ● 14216-14218 -ҮКСЕП (1) ■ Үксеп, үлекне тергезә алмассың ○ 15402 -ҮКТӘМНЕҢ (1) ■ Үктәмнең аягы күктән ○ 12080 -ҮКЧӘҢ (1) ■ Үшән ат менсәң, ике үкчәң чи булыр ○ 2730 -ҮКЧӘҢӘ (2) ■ Үз үкчәңә үзең басмыйсың ○ 10976 ● 15395 -ҮЛ (6) ■ Бүген үлгәнче таңда үл ○ 791 ● 6754; 11632; 12806; 16034; 16360 -ҮЛӘ (20) ■ Көне беткән көндә үлә ○ 908 ● 2719; 3164; 4078; 4528; 4770; 4993; 5702; 5778; 6423; -7094; 7677; 11173 (2); 15022 (2); 15222; 15310; 15373; 15429 -ҮЛӘКСӘ (4) ■ Эткә бал сый түгел, үләксә сый ○ 3687 ● 3736; 4043; 4741 -ҮЛӘКСӘГӘ (2) ■ Карга, ни хәтле югары күтәрелмәсен, барыбер үләксәгә кунар ○ 3976 ● 3981 -ҮЛӘКСӘСЕННӘН (1) ■ Аюны үтерсәң, үләксәсеннән курыкма ○ 2093 -ҮЛӘЛӘР (1) ■ Ашап үлмиләр, чирләп үләләр ○ 9614 -ҮЛӘМ (6) ■ Үләм дигән кодагый үгез әйдәп барадыр ○ 14649 ● 15312; 15430; 15443; 17076 (2) -ҮЛӘМ-ҮЛӘМ (1) ■ Кунак "китәм-китәм" дип сыйлата, хаста "үләм-үләм" дип елата ○ 10111 -ҮЛӘН (14) ■ Тәгәрәгән ташка үлән үсмәс ○ 192 ● 1005; 1147; 1186; 1295; 1344; 1353; 1354; 1367; -3108; 6270; 7873; 8349; 11799 -ҮЛӘНГӘ (1) ■ Ку үләнгә үрт салу ○ 1356 -ҮЛӘНДӘ (3) ■ Яшь үләндә арык мал да уйнаклый ○ 1337 ● 2153; 3276 -ҮЛӘНЕ (4) ■ Кары калын кышның үләне калын булыр ○ 1106 ● 1248; 4650; 13863 -ҮЛӘНЛЕ (4 | 1) ■ Үләнле җирне үрт алмас ○ 1345 ● 4046; 5980; 17077, :1 -ҮЛӘННӘН (2) ■ Камыш, суда утырса да, бар үләннән элек корый ○ 1280 ● 1368 -ҮЛӘННЕ (1) ■ Шиңгән үләнне ашаган мал шиңгәк булыр ○ 1334 -ҮЛӘННЕҢ (3) ■ Питраудан соң сандугачның теле бетә, үләннең тәме бетә ○ 931 ● 1299; 1319 -ҮЛӘР (68) ■ Колан кактан җирәнсә, как таба алмый чүлдә үләр ○ 2229 ● 2290; 2375; 2422; 2713; -3101; 3253; 3295; 3297; 3681; 3757; 3982; 4621; 4717; 4790; 4814; 4868; 4960; 5329; 5544; 5571; -5783; 6380; 6442 (2); 6562 (2); 7130 (2); 7140; 7237; 7320 (2); 7440 (2); 9570; 9642; 9654; 9811; -9822 (2); 10801; 10930; 11069 (2); 11080 (2); 11336 (2); 11712; 12221; 12829 (2); 13084 (2); -13478; 14566 (2); 15166 (2); 15208; 15213; 15342; 15371; 15777; 16008; 16305; 16549 -ҮЛӘРГӘ (4) ■ Кадерең барда кадерлән, кадерең беткәч үләргә әзерлән ○ 11138 ● 14086; 15379; -ҮЛӘРЛЕК (2) ■ Ачуның башы җүләрлек, ахыры үкенеп үләрлек ○ 12450 ● 15123 -ҮЛӘРСЕҢ (3 | 4) ■ Эшләп үлмәссең, чирләп үләрсең ○ 6229 ● 9668; 15777:1, :2, :3, :4; 15875 -ҮЛӘСЕ (4) ■ Үләсе мал сазга керә ○ 2423 ● 3423; 4344; 4834 -ҮЛӘСЕМ (2) ■ Бар икән күрәсем, юк икән үләсем ○ 14978 ● 15440 -ҮЛӘСЕМНЕ (1) ■ Үләсемне белсәм, кәфенемне муеныма урап йөрер идем ○ 15431 -ҮЛӘСЕҢ (1) ■ Үлемнән курыксаң, тизрәк үләсең ○ 15426 -ҮЛӘСЕҢНЕ (1) ■ Үләсеңне белсәң, кабер казып куяр идең ○ 15432 -ҮЛГӘН (60) ■ Идел күреп сусыз үлгән ○ 509 ● 784; 785; 842; 1060; 1455; 2065; 2066; 2118; -2263; 2995 (2); 3123; 3161; 3243; 3310; 3314; 3343; 3384; 3400; 3418; 3527; 3595; 3939; 3947; -4035; 4067; 4195; 4196; 4382; 4696; 4869; 6709 (2); 7509 (3); 7822; 8777; 9052; 9460; 9731; -9775; 11279; 11313; 11499; 12930; 13317 (2); 13794; 13897; 14460 (2); 14577; 15209; 15382; -15403-15405; 15450 -ҮЛГӘНГӘ (2) ■ Эт үлгәнгә бүре еламас ○ 3679 ● 15406 -ҮЛГӘНДӘ (5) ■ Байлык кадерен бөлгәндә, җанның кадерен үлгәндә белерсең ○ 7247 ● 7479; -12196; 14691; 17074 -ҮЛГӘНЕ (6) ■ Зимагурның үлгәне бер елдан соң билгеле ○ 5799 ● 12878; 13043; 13459; 14403; -ҮЛГӘНЕМ (1) ■ Бай булып күргәнем юк, ярлы булып үлгәнем юк ○ 7520 -ҮЛГӘНЕҢ (3) ■ Яман атны җиккәннән яхшы ат белән үлгәнең артык ○ 2708 ● 5657; 15445 -ҮЛГӘННӘН (4) ■ Арыслан үлгәннән соң, азу тешен тычканнар кимерә, ди ○ 2051 ● 12629; -15386; 15408 -ҮЛГӘННЕ (3) ■ Ахмакны өйрәтү - үлгәнне терелтү ○ 11517 ● 15407; 15442 -ҮЛГӘННЕҢ (1) ■ Ачка үлгәннең куеныннан ипи эзләмә ○ 9563 -ҮЛГӘНЧЕ (15) ■ Бүген үлгәнче таңда үл ○ 791 ● 5127; 5544; 5657; 6462; 6754; 10813; 12882; -13402; 13548; 13673; 15027; 15177 (2); 16034 -ҮЛГӘЧ (7 | 1) ■ "Кояш, баерсың да баерсың, мин үлгәч баерсың" ○ 94 ● 1704:1; 2198; 4614; -5419; 6998; 15385; 16908 -ҮЛДЕ (8) ■ "Яман үлде" дисәләр - ышан, "яманлыгын куйды" дисәләр - ышанма ○ 12238 -● 13076; 14333; 14337; 14420 (2); 14594; 16752 -ҮЛЕ (6) ■ Үле бүренең башы белән тере атаңны куркытма ○ 2210 ● 3335; 15409-15411; 15447 -ҮЛЕГӘ (1) ■ Үлегә дә мал кирәк, терегә дә мал кирәк ○ 7510 -ҮЛЕГЕ (1) ■ Арысланның үлеге - тычканның тереге ○ 2060 -ҮЛЕДӘ (1) ■ Ыру-туган бер үледә, бер тередә ○ 14525 -ҮЛЕК (7) ■ Туйга да шул әтәч башын өзәләр, үлек ашына да ○ 4377 ● 6416; 10463; 12933; 15412; -16548; 17031 -ҮЛЕККӘ (1) ■ Үлеккә гүр табылыр, тереккә өй табылыр ○ 15413 -ҮЛЕКЛӘР (1) ■ Исерекләр арасында аек - үлекләр арасында терек кебектер ○ 9835 -ҮЛЕКЛЕ (1 | 1) ■ Үләнле җирдә үгез симерә, үлекле җирдә мулла симерә ○ 17077 ● 17077:1 -ҮЛЕКНЕ (1) ■ Үксеп, үлекне тергезә алмассың ○ 15402 -ҮЛЕКТӘН (1) ■ Мулла теректән дә ала, үлектән дә ала ○ 17025 -ҮЛЕМ (43 | 3) ■ Киеккә үлем сәгате җитсә, туп-туры аучыга чабар ○ 2017 ● 3420; 4474; 4991, :2; -5122; 5345; 5646; 5837; 5986, :1, :2; 6649; 6656; 7360; 7626; 8183; 11095; 12215; 12256; 12342; -13303; 15055; 15168; 15176; 15368; 15369; 15380; 15390; 15391; 15414-15421; 15422 (2); -15423; 15424; 15430; 15444; 15451; 17011 -ҮЛЕМГӘ (2) ■ Корт, белә торып үлемгә барса да, дошманын чакмый калмый ○ 4732 ● 12869 -ҮЛЕМДӘ (1) ■ Батыр даны ил телендә, куркак уе гел үлемдә ○ 11085 -ҮЛЕМЕ (12) ■ Агач үлеме балтадан ○ 1881 ● 2544; 2993; 3114; 5857 (2); 9706; 11936; 12610; -13558 (2); 15279 -ҮЛЕМНӘН (9) ■ Курку үлемнән коткармый ○ 11179 ● 11270; 11290; 11306; 12060; 12528; 15389; -15425; 15426 -ҮЛЕМНЕ (1) ■ Дус күңелне күтәрә, мал үлемне күтәрә ○ 5370 -ҮЛЕНЕҢ (1) ■ Теренең өен таны, үленең каберен бел ○ 15387 -ҮЛЕП (9) ■ Атым ач торырга өйрәнгәч кенә үлеп китте ○ 2601 ● 9759; 15055; 15403; 15436; -15441; 15448; 15452; 17076 -ҮЛЕШ (1) ■ Ул эш булса, үлеш була ○ 6312 -ҮЛЕШМӘ (1) ■ Өләшкәнче үлешмә ○ 8206 -ҮЛИЕМ (1) ■ Хаста бул минем өчен, үлием синең өчен ○ 15362 -ҮЛМӘК (2) ■ Байга бөлмәк әҗәл, фәкыйрьгә үлмәк әҗәл ○ 7205 ● 15384 -ҮЛМӘС (30) ■ Яз үлмәсә, көз үлмәс ○ 985 ● 1019; 1250; 1279 (2); 2762; 3219; 4168; 4525; 4758; -4868; 4946; 5083; 5850; 5984; 6212; 6421; 6424; 7137 (2); 9519; 9787; 11569; 13452; 14148 (2); -14237; 15208; 16669; 16781 -ҮЛМӘСӘ (3) ■ Яз үлмәсә, көз үлмәс ○ 985 ● 5984; 9404 -ҮЛМӘСӘҢ (2) ■ Үлмәсәң, әллә ниләр күрерсең ○ 15453 ● 15455 -ҮЛМӘСЕН (1) ■ Урта юлда арбаң сынмасын, урта яшьтә хатының үлмәсен ○ 13691 -ҮЛМӘССЕҢ (5) ■ Илдә булса - үлмәссең, илсез көн күрмәссең ○ 4965 ● 6229; 9591; 9604; 15456 -ҮЛМИ (19) ■ Кибән астында тычкан үлми ○ 3402 ● 3810; 4050; 4078; 4167; 4426; 4645; 4656; -4680; 4955; 6023; 6423; 12391; 12610; 13519; 15222; 15311; 15372; 15427 -ҮЛМИЛӘР (2) ■ Ашап үлмиләр, чирләп үләләр ○ 9614 ● 15058 -ҮЛМИЧӘ (1) ■ Әдәм үлмичә ризыгы төкәнмәс ○ 9396 -ҮЛСӘ (39 | 2) ■ Ат үлсә, ияре калыр ○ 2545 ● 2887; 3328; 3680; 4525; 4613; 4656; 4859 (2); -4985 (2); 7098; 12302; 12390 (2); 12391; 13451 (2); 13519; 13600; 13769 (2); 13801; 14391 (2); -14466 (2); 14560 (2); 15454; 15884; 16506 (2); 16548; 16999; 17008 (2); 17066 (2), :1 (2) -ҮЛСӘЛӘР (1) ■ Атаң-анаң барда хөрмәт ит, үлсәләр зиярәт ит ○ 14429 -ҮЛСӘМ (2) ■ Балык әйтә, ди: "Үлсәм дә коры җирдә ятмам", - дип ○ 4460 ● 15443 -ҮЛСӘҢ (5 | 1) ■ Асылынсаң агачның асылына асылын, үлсәң дә ерактан күренеп торырлык -булсын ○ 1661:1 ● 8292; 14433; 15388; 15428; 15455 -ҮЛСЕН (5) ■ Берәүнең бозавы үлсен дисәң, үзеңнең үгезең үләр ○ 3253 ● 6643; 12882; 13548; -ҮЛҮ (9) ■ Балга батып үлү чебенгә куркыныч түгел ○ 4761 ● 5599; 5638; 12562; 13460; 13957; -14414 (3) -ҮЛҮГӘ (2) ■ Бер үлүгә карт үлә, бер үлүгә яшь үлә ○ 15022 (2) -ҮЛҮДӘН (1) ■ Мич башында үлүдән сугышта үлү артык ○ 5599 -ҮЛҮЧЕНЕҢ (1) ■ Үлүченең көне җитмәсә, үтерүченең кулы җитмәс ○ 15433 -ҮЛЧӘ (3) ■ Җиде тапкыр үлчә, бер тапкыр кис ○ 8015 ● 8727; 16039 -ҮЛЧӘВЕ (3) ■ Һәрнәрсәнең йөзе бар, йөз астында үзе бар, үлчәве бар, саны бар, кирәк булса -тагы бар ○ 638 ● 1534; 3910 -ҮЛЧӘВЕНӘ (1) ■ Закон кирпеч калыбы: һәркемне үз үлчәвенә суга ○ 5794 -ҮЛЧӘВЕЧ (4) ■ Искегә яңа үлчәвеч, яманга яхшы үлчәвеч ○ 577 (2) ● 12130 (2) -ҮЛЧӘМӘ (1) ■ Үз аршының белән үлчәмә ○ 8074 -ҮЛЧӘМИЛӘР (1) ■ Диңгезне аршин белән үлчәмиләр ○ 370 -ҮЛЧӘМИЧӘ ( | 1) ■ Үлчәмичә сөйләсәң, авырмый үләрсең ○ 15777:4 -ҮЛЧӘНМИ (1) ■ Акыл буй белән үлчәнми ○ 11408 -ҮЛЧӘП (4) ■ Атны камытка үлчәп алмыйлар, камытны атка үлчәп алалар ○ 2562 (2) ● 15984; -ҮЛЧӘР (1) ■ Оста сатучы тартып үлчәр ○ 7946 -ҮЛЧӘРГӘ (1) ■ Акыллының акылын үлчәргә акыл кирәк ○ 11464 -ҮЛЧӘҮ (2) ■ Кешенең акылын үлчи торган үлчәү - аның эше ○ 6080 ● 9359 -ҮЛЧӘҮСЕЗ (1) ■ Үлчәүсез чабата да тукый алмассың ○ 9072 -ҮЛЧИ (2) ■ Кешенең акылын үлчи торган үлчәү - аның эше ○ 6080 ● 8018 -ҮЛЧИЛӘР (3) ■ Гәүһәрне мыскаллап үлчиләр ○ 282 ● 569; 15511 -ҮНӘРЕ (1) ■ Үнәре үргә тарта, арт саны түнгә тарта ○ 745 -ҮНӘРСЕЗ (1) ■ Үнәрсез этнең койрыгы озын була ○ 3767 -ҮҢӘЧЕҢНӘН (1) ■ Үңәчеңнән күмәч кисәрмен ○ 10873 -ҮҢГӘРЕР (1) ■ Явым белән җир күгәрер, акча белән ир үңгәрер ○ 7814 -ҮП (1) ■ Үп алмасын, хәтере калмасын ○ 12813 -ҮПКӘ (11) ■ Иртәгәге койрыктан бүгенге үпкә артык ○ 837 ● 7914; 8193; 9235 (2); 9236; 9346; -12608; 12630; 12631; 12649 -ҮПКӘ-БАВЫРЫҢНЫ (1) ■ Туйга барсаң, үпкә-бавырыңны өйдә калдыр ○ 13313 -ҮПКӘГӘ (2) ■ Ит тапмаган үпкәгә кинәнгән ○ 9240 ● 9411 -ҮПКӘДӘ (1 | 1) ■ Авызың үпкәдә булса, кулың тоткада булсын ○ 12409 ● 12409:1 -ҮПКӘЛӘГӘН (3) ■ Куян тауга үпкәләгән, тауның исендә дә юк ○ 2256 ● 12632; 14321 -ҮПКӘЛӘГӘННЕҢ (2) ■ Үпкәләгәннең өлеше татлы булыр ○ 12633 ● 12634 -ҮПКӘЛӘМӘ (5) ■ Үзең сарык булгач, көтүчең Сарбай булганга үпкәләмә ○ 3121 ● 10012; -10538; 10658; 12814 -ҮПКӘЛӘП (3) ■ Мыекка үпкәләп йөргәндә сакал чыкты ○ 10297 ● 13371 (2) -ҮПКӘЛӘР (1) ■ Эт үпкәләр, иясе белмәс ○ 3682 -ҮПКӘЛӘСӘ (1) ■ Дус үпкәләсә, дошман кинәнер ○ 5376 -ҮПКӘЛӘСӘҢ (1) ■ Үпкәләсәң үкен дә кайт ○ 12635 -ҮПКӘЛӘҮ (1) ■ Үпкәләүгә каршы үпкәләү - янган утка утын ташлау белән бер ○ 12636 -ҮПКӘЛӘҮГӘ (1) ■ Үпкәләүгә каршы үпкәләү - янган утка утын ташлау белән бер ○ 12636 -ҮПКӘН (1) ■ Толның ирене чабырса да, "шайтан үпкән" диерләр ○ 13685 -ҮПКӘНГӘ (1) ■ Үпкәләмә үпкәнгә, үкенерсең гомер үткәнгә ○ 12814 -ҮПКӘНЕ (2) ■ Үпкәне күпме кайнатсаң да, өресе чыкмас ○ 9413 ● 12637 -ҮПКӘН-КОЧКАН (1) ■ Үпкән-кочкан җилгә очкан ○ 12792 -ҮПКӘҢНЕ (2) ■ Өеңә килгәндә өйдәй үпкәңне әйтмә ○ 8318 ● 12615 -ҮПКӘСЕ (5) ■ Этнең үпкәсе озакка бармас ○ 3737 ● 10607; 12603; 12638; 14218 -ҮПКӘСЕЗ (3) ■ Туй үпкәсез булмас ○ 13302 ● 13303; 15416 -ҮПКӘСЕН (1) ■ Үпкәләгәннең үпкәсен эчтән кыеп алып булмый ○ 12634 -ҮПКӘЧӘН (1) ■ Кыз үпкәчән булса, калым малы күп була ○ 13273 -ҮПКӘЧӘННЕҢ (1) ■ Үпкәчәннең үпкәсе үсәр ○ 12638 -ҮПСӘ (1) ■ Дәртсез, үпсә, тешләп өзәр, ди ○ 12698 -ҮПСЕН (1) ■ "Ирең булса "чалт" итеп суксын, "чут" итеп үпсен!" - дип әйтте, ди, бер хатын ○ 13855 -ҮПТЕ (1) ■ "Гомерем үтте, ирем бер үпте, аны да каенанам күреп мине сүкте", - дип әйткән бер -хатын ○ 14596 -ҮРӘ (9) ■ Кәҗә, җаны чыкса да, койрыгын үрә тотар ○ 3043 ● 9066; 9193; 10368; 10371; 10495; -10996; 12922; 15429 -ҮРӘЛЕ (2) ■ Бер карасаң үрәле, икенче карасаң шүрәле ○ 9447 ● 16803 -ҮРӘСЕ (1) ■ Гуринчасы биеккә карама, үрәсе сыек ○ 8364 -ҮРӘЧӘСЕЗ (1) ■ Үги ана - үрәчәсез арба ○ 14259 -ҮРГӘ (8) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 745; 2704; 4321; 6425; 10007; -12655; 14258 -ҮРГӘН (2) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда -дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен -күргәннәр ○ 4216 ● 9078 -ҮРДӘ (2) ■ Чыгымчы ат үрдә туктый ○ 2696 ● 16336 -ҮРДӘГЕ (2) ■ Күрше авылның күркәсе - үз авылыңның үрдәге ○ 4264 ● 4433 -ҮРДӘГЕМ (1) ■ Үзем тук, үрдәгем ач ○ 4434 -ҮРДӘГЕН (1) ■ Берәүнең үрдәген ашасаң, казыңның аягыннан тотып тор ○ 4404 -ҮРДӘГЕНӘ (1) ■ Үрдәгенә каз кую ○ 4435 -ҮРДӘК (45 | 2) ■ Сулы җирдә үрдәк бакылдый ○ 450 ● 2010; 4239 (2); 4240; 4248; 4396-4400; 4402; -4403; 4406-4410; 4412; 4414-4432; 4436; 8204:1, :2; 8207; 8210; 10092; 10205; 12481; 15011 -ҮРДӘККӘ (3 | 1) ■ Аткан саен үрдәккә тими ○ 4401 ● 4405, :1; 10215 -ҮРДӘКНЕ (1) ■ Каз үрдәкне талый, үрдәк тавыкны талый ○ 4248 -ҮРЕЛӘ (2) ■ Тук башак аска иелә, буш башак өскә үрелә ○ 1454 ● 9062 -ҮРЕЛӘСЕ (1) ■ Озынның бөгеләсе килми, кысканың үреләсе килми ○ 10794 -ҮРЕЛЕП (2) ■ Белмәгән эшкә үрелмә, үрелеп тозакка эленмә ○ 6342 ● 9058 -ҮРЕЛМӘ (4) ■ Чүмәлә көенә кибәнгә үрелмә ○ 1330 ● 6342; 8209; 10289 -ҮРЕЛМИ (1) ■ Коры сүздән читән үрелми ○ 15909 -ҮРЛӘВЕЧ (1) ■ Ир тиргәвеч булса, хатын үрләвеч була ○ 13836 -ҮРЛӘГӘН (3) ■ Бик югары үрләгән балык чишмәгә эләгер ○ 4484 ● 4530; 12922 -ҮРМӘ (1) ■ Үрмә, мине күрмә ○ 1236 -ҮРМӘКҮЧ (2) ■ Үрмәкүч тозагына үрдәк эләкмәс ○ 4431 ● 4750 -ҮРМӘКҮЧКӘ (1) ■ Үрмәкүчкә дә чебен ауларга тозак кирәк ○ 4835 -ҮРМӘКЧЕДӘН (1) ■ Үрмәкчедән күрмәкче ○ 4857 -ҮРМӘЛӘМӘ (1) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 -ҮРМӘЛӘП (2) ■ Йөгергәнче үрмәләп йөрергә өйрән ○ 6765 ● 13933 -ҮРМӘЛӘҮ (1) ■ Иелгән агачка үрмәләү җиңел ○ 1682 -ҮРМӘЛИ (1) ■ Балактагы бет башка үрмәли ○ 4760 -ҮРМӘЛИЛӘР (2) ■ Югарыга үрмәлиләр, түбәнгә тәгәриләр ○ 712 ● 11311 -ҮРМИЛӘР (2) ■ Тумаган тайга нукта үрмиләр ○ 2863 ● 8635 -ҮРНӘК (3) ■ Югарыга карап үрнәк ал, түбәнгә карап гыйбрәт ал ○ 711 ● 1006; 12348 -ҮРНӘККӘ (1) ■ Берәү бар: күрмәккә бар, үрнәккә юк; берәү бар: алмакка бар, бирмәккә юк ○ 8109 -ҮРТ (5) ■ Су эчендә үрт булмас ○ 437 ● 1262; 1284; 1345; 1356 -ҮРТӘП (1) ■ Саескан, кеше йөрүен үртәп, үз йөрүен оныткан ○ 4075 -ҮРТӘСӘҢ (1) ■ Үле малы үртәсәң дә үрчемәс ○ 15409 -ҮРҮ (1) ■ Суган бавын үрү ○ 1637 -ҮРҮНЕҢ (1) ■ Чабата үрүнең дә рәте бар ○ 9061 -ҮРЧЕМӘС (3) ■ Уты сүнмәс, эше үрчемәс ○ 6313 ● 8585; 15409 -ҮРЧЕМЛЕ (1) ■ Күмәк эш үрчемле булыр ○ 6102 -ҮРЧИ (4) ■ Тыныч күлдә җеннәр күп үрчи ○ 475 ● 830 (2); 16730 -ҮСӘ (24 | 1) ■ Чәчәк чүплек башында да үсә ○ 1327 ● 1347; 1564; 1597; 1677; 1703:1; 1914; 3094; -3108; 3754; 4447; 5918; 6607; 7692; 7794; 8998; 11222; 11424 (2); 11731; 11800; 13009; 13932; -13998; 14393 -ҮСӘР (24 | 1) ■ Җиргә төшкән үсәр, түшәккә төшкән үчәр ○ 1482 ● 1704:1; 1710; 1746 (2); -2349 (2); 2370; 2406; 2642; 3449; 4650; 4669; 5123; 6474; 8274; 10263; 11533; 11576; 11749; -12638; 12975; 13230; 14556 (2) -ҮСӘСЕ (1) ■ Үсәсе чәчәк таптауда да үсә ○ 1347 -ҮСЕМЛЕКНЕҢ (1) ■ Үсемлекнең тереклеге су белән ○ 1346 -ҮСЕП (6) ■ Кәкре үсеп картайган агачны төз итеп булмый ○ 1696 ● 7121; 8140; 8607; 10460; 14599 -ҮСКӘН (22) ■ Үткәндәге сүткән - өстенә үлән үскән ○ 1005 ● 1276; 1307; 1469; 1560; 1741; 1774; -1786; 1851 (2); 2846; 3268; 3475; 3529; 4345; 6230; 6270; 8640; 11732; 14189; 15836; 16202 -үскән → туган-үскән -ҮСКӘЧ (2) ■ Күгәрчен баласы, күрексез булса да, үскәч күгәрчен була, ди ○ 4049 ● 13936 -ҮСМӘГӘН (3) ■ Үсмәгән бодайга үтмәгән урак ○ 1572 ● 1878; 2243 -ҮСМӘДЕМ (1) ■ Кыз булып үсмәдем, килен булып төшмәдем ○ 13112 -ҮСМӘС (9 | 1) ■ Тәгәрәгән ташка үлән үсмәс ○ 192 ● 1342; 1400; 1462:3; 1731; 2404; 3206; 7873; -11919; 13563 -ҮСМӘСЕН (1) ■ "Мин үлгәч, сарык үсмәсен", - дигән бүре ○ 2198 -ҮСМИ (9 | 1) ■ Тозлы җирдә чүп үсми ○ 185 ● 1270; 1295; 1462, :2; 1758; 7659; 10919; 11405; 11414 -ҮСМИДЕР (1) ■ Чыксыз үлән үсмидер ○ 1147 -ҮССӘ (13) ■ Кызыл кар яуса, куянга койрык үссә ○ 1219 ● 1646; 1652; 2275; 8997; 8998; 11919; -12955 (2); 14126 (2); 14164 (2) -ҮССЕН (3) ■ Ыгыр-шыгыр көн үтсен, байның күңеле үссен ○ 5999 ● 14169 (2) -ҮСТЕ (1) ■ Кавын утырттым, гәрәнкә үсте ○ 1631 -ҮСТЕР (2 | 1) ■ Үстер карганы, күзеңне уйсын ○ 3987:1 ● 10756; 13958 -ҮСТЕРӘ (4) ■ Сарык йон үстерә, саран акча җыя ○ 11927 ● 13943; 16658 (2) -ҮСТЕРӘСЕҢ (1) ■ Кыз баланы кеше бәхете өчен үстерәсең ○ 12980 -ҮСТЕРГӘН (1) ■ Урман үстергән ачлык күрмәс ○ 1863 -ҮСТЕРГӘНЧЕ (1) ■ Буй үстергәнче акыл үстер ○ 10756 -ҮСТЕРЕП (1) ■ Кәҗә кыйнап кәбестә үстереп булмый ○ 3032 -ҮСТЕРЕР (3) ■ Таза орлык таза иген үстерер, начар орлык кырга чүп-чар тутырыр ○ 1444 -● 4755; 9231 -ҮСТЕРЕРГӘ (1) ■ Агачны үстерергә илле ел, кисәргә биш минут кирәк ○ 1663 -ҮСТЕРМӘС (1) ■ Ит итне үстерер, май итне үстермәс ○ 9231 -ҮСТЕРМИЛӘР (2) ■ Юләр белән исәрне чәчеп үстермиләр ○ 11709 ● 11731 -ҮСТЕРСӘҢ (3) ■ Карга үстерсәң, күзең чукыр ○ 3987 ● 13958; 14051 -ҮСТЕРҮ (5) ■ Ташта борчак үстерү ○ 1584 ● 1796; 13950 (2); 14134 -ҮСҮ (2) ■ Йөрәк итенә ябышып үсү ○ 11368 ● 11370 -ҮТ (7) ■ Атта үт юк, кошта сөт юк ○ 2581 ● 2686 (2); 2797; 3748; 5881; 16861 -ҮТӘ (29) ■ Заман үтми, гомер үтә ○ 812 ● 930; 934; 1007; 1174; 6774 (2); 8380; 8843; 9299; 9595; -11749; 11965 (2); 12407; 13004; 13884 (2); 14470 (2); 14522; 14726 (2); 14746 (2); 14758; 14787; -15033; 15110 -ҮТӘР (26 | 1) ■ Артка калган болыт яумый үтәр ○ 1071 ● 1148; 1149; 1160; 1190; 4068; 4127; -4756; 5184; 5593; 5798; 6272; 6545; 7166:1; 8188 (2); 8671; 11171; 12651; 13905; 14693 (2); -15118; 16009 (2); 16114; 16655 -ҮТӘР-КИТӘР (1) ■ Бу дөньялар үтәр-китәр, татулыкка ни җитәр ○ 5561 -ҮТӘРЛЕК (3) ■ Чебен дә үтәрлек түгел ○ 4852 ● 8746; 10864 -ҮТӘРСЕҢ (2) ■ Атласаң - тау кыясы аша үтәрсең, утырсаң - таудан тәг��рәрсең ○ 6735 ● 6807 -ҮТӘСЕ (1) ■ Олы баш белән ярыктан үтәсе кыен ○ 10298 -ҮТӘСЕННӘН (1) ■ Үтәсеннән көн күренә ○ 10872 -ҮТӘҮ (1) ■ Бурычны үтәү - үзе бурыч ○ 8147 -ҮТЕЛӘ (1) ■ Адым-адым атласаң, озын юл да үтелә; тамчы-тамчы тамласа, каты таш та тишелә -○ 6725 -ҮТЕМЛЕ (1) ■ Кара товар үтемле, кара кеше сөйкемле ○ 10674 -ҮТЕН (1) ■ Үги инәйнең үтен ал ○ 14262 -ҮТЕНГӘНЧЕ (1) ■ Гафу үтенгәнче ызгышмау яхшырак ○ 15830 -ҮТЕНҮГӘ (1) ■ Гафу үтенүгә караганда гаебең булмау яхшы ○ 12493 -ҮТЕП (3) ■ Урманны үтеп, утын күрмәгән ○ 1997 ● 7389; 14382 -ҮТЕР (1) ■ Дошманны шикәр белән үтер ○ 5332 -ҮТЕРӘ (11 | 2) ■ Атып бүре үтерә ○ 2220 ● 2569; 2995 (2); 3516; 4806; 5037; 13558:1, :1; 14082; -15891; 16113; 16335 -ҮТЕРӘЛӘР (1) ■ Агулы елан өчен агусыз тузбаш еланны үтерәләр ○ 4549 -ҮТЕРӘСЕ (1) ■ Этне үтерәсе булганда "котырган" диләр ○ 3711 -ҮТЕРГӘН (3) ■ Көч сыныйм дип кеше үтергән ○ 10838 ● 13778; 15653 -ҮТЕРГӘННЕ (1) ■ Атасын үтергәнне олан онытмас, койрыгын кискәнне елан онытмас ○ 14366 -ҮТЕРЕК (2) ■ Үтерек кешенең дөрес сүзенә дә ышанма ○ 16253 ● 16254 -ҮТЕРЕКЧЕ (1) ■ Үтерекче кешенең чын сүзе заигъ булыр ○ 16255 -ҮТЕРЕП (1) ■ Еланны аждаһага әйләнгәнче үтереп кал ○ 4626 -ҮТЕРЕР (13) ■ Ат менмәгән ат менсә чаба-чаба үтерер, тун күрмәгән тун күрсә кага-кага туздырыр ○ 2507 ● 2635; 4804; 4894; 5701; 6186; 6460; 6517; 14926; 15758; 15987; 16130; 16242 -ҮТЕРЕРГӘ (2) ■ Ат куркытырга тибә, тай үтерергә тибә ○ 2504 ● 4632 -ҮТЕРМӘ (1) ■ "Алла" дигәч тә, "бирде"сен әйткәнче орып үтермә ○ 16840 -ҮТЕРМӘГӘН (1) ■ Үтермәгән аюның тиресен тунамыйлар ○ 2108 -ҮТЕРМӘС (4) ■ Аюны үтермәс борын тиресен сатмыйлар ○ 2092 ● 6181; 14386; 14699 -ҮТЕРМИ (2) ■ Бер ук ике кешене үтерми ○ 5558 ● 16335 -ҮТЕРМИЛӘР (1) ■ Йоклаган еланны үтермиләр ○ 4660 -ҮТЕРСӘ (3) ■ Этне кем үтерсә, тиресен шул туный ○ 3704 ● 4627; 16113 -ҮТЕРСӘҢ (4) ■ Аюны үтерсәң, үләксәсеннән курыкма ○ 2093 ● 4270; 4615; 11933 -ҮТЕРСЕН (1) ■ Үзен-үзе белмәгәнне үгез сөзеп үтерсен ○ 12066 -ҮТЕРҮ (2) ■ Мал бетерү - бет үтерү, мал табу - борча тоту ○ 7378 ● 7959 -ҮТЕРҮЧЕНЕҢ (1) ■ Үлүченең көне җитмәсә, үтерүченең кулы җитмәс ○ 15433 -ҮТЕЧКӘ (1) ■ Үтечкә алган атка менгән тиз төшәр ○ 8211 -ҮТИ (1) ■ Антны бирә дә бел, үти дә бел ○ 12421 -ҮТКӘН (23) ■ Ай үткән соң көн сана, ел үткән соң ай сана ○ 751 (2) ● 786; 857; 1002; 1003; 1175; -3385; 6269; 6270 (2); 6271-6275; 9340; 14755-14757; 15361; 15869 (2) -ҮТКӘНГӘ (2) ■ Үткәнгә үкенеп файда юк ○ 1004 ● 12814 -ҮТКӘНДӘ (1) ■ Үткәндә аша, килешкәндә ки ○ 8841 -ҮТКӘНДӘГЕ (1) ■ Үткәндәге сүткән - өстенә үлән үскән ○ 1005 -ҮТКӘНЕН (1) ■ Ир, картайса, үткәнен сөйләр; эт, картайса, койрыгын сөйрәр ○ 13492 -ҮТКӘНЕҢ (1) ■ Дуңгыз белән талашканчы, тамырлык җирдән урап үткәнең хәерлерәк ○ 2878 -ҮТКӘННӘРДӘН (1) ■ Үткәннәрдән гыйбрәт ал, киләчәккә үрнәк бул ○ 1006 -ҮТКӘННЕ (1) ■ Тычкан теше үткәнне кимерер ○ 3415 -ҮТКӘННЕҢ (2) ■ Энәсе үткәннең җебе үтәр, бүләге үткәннең сүзе үтәр ○ 8188 (2) -ҮТКӘНЧЕ (2) ■ Яманның күпереннән үткәнче ярдан оч ○ 12292 ● 16552 -ҮТКӘРӘ (1) ■ Димче сирәк иләктән үтмәгәнне бүре күздән үткәрә ○ 13153 -ҮТКӘРМӘ (2) ■ Гомер кыска - үткәрмә бушка ○ 14711 ● 16711 -ҮТКӘРҮ (3) ■ Энә күзеннән үткәрү ○ 8745 ● 10040; 10477 -ҮТКӘРҮДӘН (1) ��� Ахмакка сүз тыңлату дөяне чокырдан үткәрүдән дә кыен ○ 11514 -ҮТКӘЧ (4) ■ Яңгыр үткәч, артыннан ябынча белән йөгермиләр ○ 1166 ● 1807; 6182; 8815 -ҮТКЕЛСЕЗ (2) ■ Ашусыз булса - таудан биз, үткелсез булса - судан биз ○ 111 ● 5811 -ҮТКЕН (16 | 1) ■ Төннең колагы йөз дә бер, йөз дә бере дә бик үткен була, ди ○ 955 ● 1973; 3928; -5685; 9949; 10015; 10501; 13479; 15463; 15545, :1; 15654 (2); 16083; 16254; 16654 (2) -ҮТКЕНРӘК (1) ■ Бурычка бирүченең хәтере алучыныкына караганда үткенрәк була ○ 8145 -ҮТЛӘРСЕҢ (1) ■ Үтмәгәнне ашасаң үтләрсең ○ 9749 -ҮТМӘ (1) ■ Сыналмаган атның артыннан үтмә ○ 2681 -ҮТМӘГӘН (2) ■ Үсмәгән бодайга үтмәгән урак ○ 1572 ● 6778 -ҮТМӘГӘННЕ (3) ■ Үтмәгәнне ашасаң үтләрсең ○ 9749 ● 10040; 13153 -ҮТМӘДЕ (1) ■ Олы телдән үтмәде, кече телгә җитмәде ○ 15666 -ҮТМӘС (10) ■ Кырык ел яңгыр яуса да, мәрмәр ташка су үтмәс ○ 140 ● 1974; 2006; 8014; 9934; -10016; 10017; 13779; 15972; 16114 -ҮТМӘСӘ (2) ■ Кәйләм үтмәсә, хәйләм үтәр ○ 12651 ● 13905 -ҮТМӘСӘМ (1) ■ Кәҗә: "Бакча буеннан үтмәсәм, тамагым туймый", - дип әйтә, ди ○ 3022 -ҮТМӘСЕН (1) ■ Аса-көсә айбатакка җил-көн үтмәсен ○ 1208 -ҮТМӘСНЕ (1) ■ Үтмәсне беләмә, булмасны сөйләмә ○ 16252 -ҮТМИ (15) ■ Араларыннан су да үтми ○ 496 ● 812; 1207; 4585; 5111; 6202; 6361; 8382; 8714; -9179; 9713; 9762; 9766; 9770; 10184 -ҮТСӘ (2) ■ Заманы үтсә, таш киленең дә төбе төшә ○ 9894 ● 15118 -ҮТСЕН (2) ■ Ыгыр-шыгыр көн үтсен, байның күңеле үссен ○ 5999 ● 6318 -ҮТСЕНГӘ (1) ■ "Көн үтсен"гә эшләмә, "булсын"га эшлә ○ 6097 -ҮТТЕ (4) ■ Вакытың үтте - бәхетең китте ○ 803 ● 932; 1824; 14596 -ҮТТЕМ (1) ■ Йөзгә җиттем - йөзектән үттем ○ 15037 -ҮТҮ (1) ■ Күперне күп үтү ○ 6896 -ҮТҮК (1) ■ Тегүче боза, үтүк төзәтә ○ 8704 -ҮЧ (8) ■ Суык белән эт сәләмәгә үч ○ 1125 ● 3518; 4262; 12346; 13627; 13754; 16254 (2) -ҮЧӘР (3) ■ Җиргә төшкән үсәр, түшәккә төшкән үчәр ○ 1482 ● 5123; 13230 -ҮЧЕКСӘ (1) ■ Төя хуҗасына үчексә, өстенә косар ○ 2937 -ҮЧЕКТЕРЕРГӘ (1) ■ Мүкләк үгезне дә үчектерергә ярамый ○ 3293 -ҮЧЕН (1) ■ Актамыр атка булган үчен сабаннан алыр ○ 1251 -ҮЧЕРЕР (1) ■ Су утны үчерер ○ 435 -ҮЧЛӘНЕР (1) ■ Көнче кеше тешләнер, сөйгәненә үчләнер ○ 12715 -ҮЧЛЕ (1) ■ Кайсы ыру көчле - ханны шул куя, кайсы ыру үчле - канны шул коя ○ 5812 -ҮЧСЕН (1) ■ Белсәң - үзең өчен, белмәсәң - төгең үчсен ○ 16529 -ҮШӘН (6) ■ Үшән ат менсәң, ике үкчәң чи булыр ○ 2730 ● 2731; 2732; 3244; 4432; 6616 -ҮШӘНГӘ (2) ■ Үгез үшәнгә күрә көтүгә тәкә баш ○ 3311 ● 6586 -ФАБРИК (1) ■ Фабрик даны белән бүз йөри, ата даны белән кыз йөри ○ 14377 -ФАЙДА (56) ■ Тауга менгәч, сусавыңнан ни файда ○ 164 ● 176; 941; 1004; 1089; 1132; 1170; -1908; 2606; 3021; 4025; 4066; 4472; 4571; 4641; 5320; 5328; 5431; 5584; 5958 (2); 6274; 7215; -7230; 7896; 7897; 7899; 7921; 7928; 7929; 7990-7992; 8000; 8024; 8067; 8935; 9029; 10005; -10232; 10266; 10311; 10376; 10703; 11625; 12142; 12162; 12225; 12352; 13750 (2); 13840; -15179; 16159; 16421; 16638 -ФАЙДАГА (1) ■ Кортның чагуы да файдага ○ 4739 -ФАЙДАДАН (2) ■ Аз файдадан күп зыян ○ 7842 ● 7898 -ФАЙДАЛАНМАГАН (1) ■ Гыйлемен файдаланмаган галим җимешсез агач шикелле ○ 16570 -ФАЙДАЛЫ (3) ■ Файдасыз буйдан файдалы бүрәнә артык ○ 10811 ● 11600; 16561 -ФАЙДАЛЫРАК (1) ■ Дошманны көч белән җиңүгә караганда акыл белән җиңү файдалырак -○ 5331 -ФАЙДАСЫ (7) ■ Күләгәсе юк таудан биз, файдасы юк байдан биз ○ 7374 ● 7422; 8066; 9890; -11490; 12283; 16538 -ФАЙДАСЫЗ (6) ■ Каерымсыз булса - ханнан биз, үткелсез булса - судан биз, ашусыз булса таудан биз, файдасыз булса - байдан биз ○ 5811 ● 7858; 10811; 12500; 12596; 16760 -ФАЙДАСЫН (3) ■ Әйберне тану - файдасын табу ○ 630 ● 8067; 11745 -ФАЙДАСЫННАН (1) ■ Белмичә кылган эшнең файдасыннан зарары күбрәк булыр ○ 6341 -ФАЙДАСЫ-ТАБЫШЫ (1) ■ Сәүдәгәрнең зарары алда, файдасы-табышы артта ○ 7970 -ФАКЫР (1) ■ Телгә батыр алда торыр, телгә факыр артта торыр ○ 15565 -ФАЛГА (1) ■ Фалга ышанган күрәзәгә кол булыр ○ 16761 -ФАМИЛИЯСЕ (1) ■ Качырның фамилиясе юк ○ 3003 -ФАНИ (2) ■ Дөнья фани, казан күк кайный ○ 14732 ● 14733 -ФАРСИТ (1) ■ Тәян фарсит итәр идек, туры килми чамага ○ 6676 -ФАРТАВЫЙ (1) ■ Егет фартавый, атлар тарталмый ○ 12927 -ФАРУШ (1) ■ Егет фаруш, кесә буш ○ 12928 -ФАРЫЗ (2) ■ Карыз, карызны бирү - фарыз ○ 8164 ● 15969 -ФАСОНЫҢНЫ (1) ■ Өеңдә салам ашасаң да, тышка чыкканда фасоныңны югалтма ○ 8832 -ФАТЫЙМА (1) ■ Гайшә ризыгы - атына, Фатыйма ризыгы - атына ○ 9201 -ФАХИШ (1) ■ Нәфеснең алды нәфис, арты фахиш ○ 11885 -ФАШ (3) ■ Йөрәкнең серен күзнең нуры фаш итәр ○ 10392 ● 12123; 15176 -ФӘКЫЙРЬ (2) ■ Бүген - әмир, иртәгә - фәкыйрь ○ 5784 ● 10700 -ФӘКЫЙРЬГӘ (3) ■ Һәр кешедән берәр җеп - фәкыйрьгә күлмәк була ○ 5129 ● 7205; 7514 -ФӘКЫЙРЬЛЕГЕМ (1) ■ Саулыгым - байлыгым, хәстәлегем - фәкыйрьлегем ○ 15247 -ФӘКЫЙРЬЛЕК (4) ■ Фәкыйрьлек ялкау кеше өендә аяк бөкләп утыра ○ 6542 ● 7239; 7423; 7524 -ФӘКЫЙРЬНЕҢ (5) ■ Байның малы - фәкыйрьнең каны ○ 7292 ● 7304; 7328; 7424; 7425 -ФӘЛӘН (2) ■ Фәлән җирдә алтын бар, барсаң бакыр табылмас ○ 7807 ● 9973 -ФӘЛӘНЕ (2) ■ Егет яхшы, малы юк, фәләне үлгән, фәләне юк ○ 12930 (2) -ФӘРЕШТӘ (10) ■ Син дә эштә, мин дә эштә, икебез дә фәрештә ○ 6302 ● 7680; 9338; 11321; -12617; 12936; 14116 (2); 16718; 16728 -ФӘРЕШТӘГӘ (1) ■ Фәрештәгә власть бирсәң, аңа да мөгез үсә, ди ○ 5918 -ФӘРЕШТӘДӘН (2) ■ Сыналмаган фәрештәдән сыналган шайтан артык ○ 16751 ● 16760 -ФӘРЕШТӘЛӘР (1) ■ Күктәге фәрештәләр генә ашамый торалар ○ 9670 -ФӘРЕШТӘСЕ (2) ■ Хатын кеше - өй фәрештәсе ○ 13715 ● 16812 -ФӘРМАН (2) ■ Байның эше фәрман белән, юкның эше дәрман белән ○ 7309 ● 16871 -фәрман → җан-фәрман -ФЕВРАЛЬ (1) ■ Февраль микән, март микән - гыйшык микән, дәрт микән ○ 12811 -ФЕВРАЛЬДӘ (2) ■ Февральдә суык: "Сыерның мөгезен сындырыр идем дә, көнем кыска", дип әйтә, ди, имеш ○ 959 ● 960 -ФЕВРАЛЬНЕҢ (2) ■ Алды барның арты бар, февральнең марты бар ○ 758 ● 996 -ФЕТНӘ (1) ■ Алтын-көмеш күп җирдә фетнә чыга ○ 7742 -ФИГЫЛЕН (1) ■ Шөгыльле - шөгылен күрсәтер, шөгыльсез - фигылен күрсәтер ○ 6154 -ФИГЫЛЕНӘ (1) ■ Пеленә карама, фигыленә кара ○ 10796 -ФИГЫЛЕҢ (2) ■ Киемең кеше күркесе, фигылең кеше көлкесе ○ 11379 ● 12425 -ФИДА (3) ■ Ватан өчен җан фида ○ 4901 ● 15849; 16090 -ФИДИЯ (1) ■ Кем үлсә дә үлсен - мәзингә фидия булсын ○ 16999 -ФИКЕР (8 | 2) ■ Күпне күр дә фикер ит, юкны күр дә шөкер ит ○ 600 ● 695, :1, :2; 11626 (2); -12378; 15309; 15600 (2) -ФИКЕРДӘШЛЕК (1) ■ Дуслык - фикердәшлек белән, туганлык - кардәшлек белән ○ 5392 -ФИКЕРЕ (1) ■ Холкы бозык кешенең фикере дә бозык була ○ 11300 -ФИЛ (8) ■ Дөядән биек фил бар ○ 3331 ● 3332-3334; 4810; 4856; 5318; 15641 -ФИЛГӘ (1) ■ Белем белгән филгә менәр, белем белмәгән гүргә иңәр ○ 16493 -ФИЛНЕҢ (3) ■ Боланның - башы, филнең теше кыйммәт ○ 2115 ● 3335; 6375 -ФОНАРЬ (1) ■ Көпә-көндез фонарь яндырмыйлар ○ 8415 -ФОНТАН (1) ■ Башта бир фонтан, шуннан соң мактан ○ 273 -ФОРМАЛЫ (2) ■ Савыты ни формалы булса, суы да шул формалы ○ 9954 (2) -ФОРМАСЫ (1) ■ Егет җилле, чикмәне билле, формасы бар да, нормасы юк ○ 12931 -ФУ (1) ■ Тырыш бала - эх, яхшы; ялкау бала - фу, шакшы ○ 6502 -ФУРМЫ (1) ■ Үзе фурмы, үзе нурмы - ашыйсың да бетерәсең ○ 9793 -ФЫРТ (1) ■ Егет фырт, аты хөрт ○ 12929 -ФЫТЫР (1) ■ Аллага - шөкер, муллага - фытыр ○ 16910 -ХАҖ (2) ■ Хаҗ бүләге - сакалсызга тарак, намазсызга - дисбе, исереккә - зәмзәм ○ 16943 -● 16945 -ХАҖӘЕН (1) ■ Коймак кунак яклы, кабартма хаҗәен яклы ○ 9283 -ХАҖӘТ (1) ■ Тишек башмак кемгә хаҗәт ○ 9056 -ХАҖӘТЕҢНЕ (1) ■ Байга хаҗәтеңне әйтмә ○ 7216 -ХАҖГА (2 | 1) ■ Сарымсак хаҗга барып кайтса да татлыланмас ○ 1613 ● 7016, :1 -ХАҖИ (2) ■ Дөя кәгъбәгә бару белән хаҗи булмас ○ 2917 ● 16944 -ХАҖТАРХАНДА (1) ■ Хаҗтарханда мал бер акча, килә-килә мең акча ○ 2417 -ХАЙВАН (18 | 1) ■ Бер хайван артыннан бар хайван китәр ○ 2355 (2) ● 2357; 2364; 2412-2414; -3791; 11389; 12374; 15492; 15642; 15650; 15781; 16204; 16919; 17066, :1; 17083 -ХАЙВАНГА (2) ■ Кешегә бәйрәм, хайванга әйрән ○ 6661 ● 12403 -ХАЙВАНДА (1) ■ Хайванда арыклык гаеп ○ 2415 -ХАЙВАННАР (1) ■ Музыканы хайваннар да яраталар ○ 16387 -ХАЙВАННЫ (2) ■ Күз - хайванны казанга, әдәмне кабергә кертә ○ 10427 ● 15643 -ХАЙВАННЫҢ (1) ■ Авызына килгәнне сөйләү ахмакның эше, алдына килгәнне ашау -хайванның эше ○ 15725 -ХАЙВАНЫ (2) ■ Кеше абзарына кеше хайваны керми, керсә - яхшылык күрми ○ 8616 -● 11991 -ХАК (11) ■ Эшләмичә хак сорама ○ 6215 ● 7995; 8008; 8068 (2); 12578; 14955; 15415; 15942; -16121; 16682 -ХАКИМ (2) ■ Хаким халыкка ия, халык җиргә ия ○ 5919 ● 9399 -ХАККА (1) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 -ХАКЛАРЛАР (1) ■ Кеше хакын хакласаң, үз хакыңны хакларлар ○ 11995 -ХАКЛАСАҢ (1) ■ Кеше хакын хакласаң, үз хакыңны хакларлар ○ 11995 -ХАКЛЫ (2) ■ Хаклы нәрсә - затлы нәрсә ○ 7993 ● 13268 -ХАКЛЫК (5) ■ Ачу җиңмәс, хаклык җиңәр ○ 12442 ● 12579; 12580; 16122; 16123 -ХАКЛЫККА (1) ■ Халык белән хаклыкка карышма ○ 5069 -ХАКЛЫКНЫ (1) ■ Хаклыкны тел сөйләми - күңел һәм йөрәк сөйли ○ 12581 -ХАКНЫ (1) ■ Хакны базар әйтә ○ 7994 -ХАКНЫҢ (1) ■ Сүзе хакның йөзе ак ○ 16029 -ХАКСЫЗ (1) ■ Хаксыз ачу үз башыңа була ○ 12582 -ХАКТА ( | 1) ■ Тургай иң юаш мәхлук диләр, ул хакта кырдагы чебеннәрдән сора ○ 4158:1 -ХАКТАН (1) ■ Нахактан тиргәлгәнче хактан тиргәл ○ 12542 -ХАКЫ (13 | 1) ■ Кабык олы, хакы бер тиен ○ 1916:1 ● 5196 (2); 5202; 7217; 7221; 7493; 10181; -10188; 12376; 12858 (2); 13508; 14200 -ХАКЫЙКАТЬ (3) ■ Дөнья фани, хакыйкать бакый ○ 14733 ● 16106; 16124 -ХАКЫЙКАТЬНЕҢ (1) ■ Хакыйкатьнең, башы тап булса да, ахыры ак ○ 12583 -ХАКЫМНЫ (1) ■ Байдан хакымны алам дип, ярлы актык кәҗәсеннән язган, ди ○ 7228 -ХАКЫН (5) ■ Тигенне яратмасаң, хакын түләп ал ○ 7977 ● 8155; 11995; 13329; 14228 -ХАКЫНА (2) ■ Этне хуҗасы хакына сыйлыйлар ○ 3708 ● 5930 -ХАКЫНДА (1) ■ Бер куй хакында мең куй туяр ○ 3084 -ХАКЫҢНЫ (1) ■ Кеше хакын хакласаң, үз хакыңны хакларлар ○ 11995 -ХАЛИ (1) ■ Бәндә хатадан хали түгел ○ 12474 -ХАЛКЫ (1) ■ Ибне әдәм кисә т��рыр - урман халкы үсә торыр ○ 1914 -ХАЛКЫМ (1) ■ Асыл кеше алтын дип үлмәс, халкым дип үләр ○ 4868 -ХАЛКЫН (2) ■ Илен белмәгән - игелексез, халкын белмәгән - холыксыз ○ 4973 ● 5119 -ХАЛЫГЫ (2) ■ Күл - балыгы белән данлы, ил - халыгы белән данлы ○ 5023 ● 5234 -ХАЛЫЙК (1) ■ Яхшылык кыл, дәрьяга сал: балык белмәсә, халыйк белер ○ 12358 -ХАЛЫК (35 | 3) ■ Җир бастырыгы - тау, халык бастырыгы - бәк ○ 212:1 ● 212:2, :3; 4269; 4893; -4897; 5007; 5020; 5050; 5067-5077; 5078 (2); 5718; 5778; 5789; 5919; 5920; 5924 (2); 5929; -11699; 12121; 12578; 15578; 15631; 16629; 17023; 17067 -ХАЛЫККА (8) ■ Халыкка ошаса, тәкмәч ат ○ 5079 ● 5919; 6811; 14774; 15455; 16538; 16970; -ХАЛЫКНЫ (3) ■ Халыкны болгатучы - үзенә ук атучы ○ 5080 ● 5119; 17054 -ХАЛЫКНЫҢ (3) ■ Халыкның ачуы яман, күңеле киң ○ 5081 ● 5082; 5130 -ХАЛЫКТА (2) ■ Бер кешедә бер акыл, халыкта мең акыл ○ 4874 ● 5083 -ХАН (31 | 2) ■ Бакаларга челән - хан ○ 4578 ● 5763; 5806; 5813; 5814; 5816 (2); 5818-5820; -5920-5924; 5925 (3); 5926-5932; 5982; 5985; 6001:1; 6088; 8606; 12166:1; 13417; 13707 -ХАНГА (7) ■ Барма ханга, үзе килер малга, барма бигә, үзе килер өйгә ○ 5743 ● 5785 (2); 5793; -5921; 7193; 13716 -ХАННАН (3) ■ Каерымсыз булса - ханнан биз, үткелсез булса - судан биз, ашусыз булса - таудан биз, файдасыз булса - байдан биз ○ 5811 ● 5933; 14301 -ХАННАР (1) ■ Алтмышка җиткән кешегә ханнар нәфесе керә, ди ○ 15005 -ХАННЫ (1) ■ Кайсы ыру көчле - ханны шул куя, кайсы ыру үчле - канны шул коя ○ 5812 -ХАННЫҢ (4) ■ Ханның алдыннан, атның артыннан узма ○ 5934 ● 5935-5937 -ХАНСЫЗ (1) ■ Ил - башсыз булмас, олыс - хансыз булмас ○ 5803 -ХАНЫ (1) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 -ХАНЫНА (1) ■ Бохар ханына: "Халык бик ачка үлә", - дип хәбәр иткәч, "Нигә пылау ашамыйлар?" - дип сораган, имеш ○ 5778 -ХАНЫШ (1) ■ Куыш өйдән ханыш чыгар ○ 5848 -ХАРАМ (4) ■ Мал, иясенә охшамаса, харам булыр ○ 2383 ● 2416; 2897; 2987 -ХАРАП (3) ■ Ала карга алдан кычкырып харап итә, калҗасын төлке алып китә ○ 3931 -● 9867; 13698 -ХАРИС (1) ■ Бер көн Харис белән, бер көн Барис белән ○ 12800 -ХАС (1) ■ Арыслан көче төлкегә хас түгел, төлке хәйләкәрлеге арысланга төс түгел ○ 2043 -ХАСИЯТ (1) ■ Юкәдә җиде хасият ○ 1765 -ХАСТА (7) ■ Эшләки, эшләки, эшләмәсәң хаста ки, дип әйтә ди эшләки кошы ○ 4073 ● 10111; -15310-15312; 15358; 15362 -ХАСТАЛЫГЫ (1) ■ Вөҗдан хасталыгы тән хасталыгыннан куркынычрак ○ 11110 -ХАСТАЛЫГЫННАН (1) ■ Вөҗдан хасталыгы тән хасталыгыннан куркынычрак ○ 11110 -ХАСТАНЫҢ (2) ■ Хастаның киеме тузмый ○ 15313 ● 15314 -ХАСТАСЫ (1) ■ Тел бистәсе, куян хастасы ○ 15672 -ХАТ (1) ■ Ат җитмәс җиргә хат җитәр ○ 16468 -ХАТА (4) ■ Халык әйтмәс, халык әйтсә - хата әйтмәс ○ 5078 ● 6888; 12424; 13744 -ХАТАГА (1) ■ Хатасын танымаган тагын шул хатага төшәр ○ 12584 -ХАТАДАН (1) ■ Бәндә хатадан хали түгел ○ 12474 -ХАТАҢНЫ (1) ■ Хатаңны әйтүчене атаң дип бел ○ 12585 -ХАТАСЫ (5) ■ Ишленең мең хатасы җуелыр, ялгызның бер хатасы мең булыр ○ 5000 (2) -● 12657; 15929; 16224 -ХАТАСЫЗ (2) ■ Кол хатасыз булмас, гөнаһ тәүбәсез булмас ○ 5834 ● 12586 -ХАТАСЫН (5) ■ Дусының хатасын яшергән - дуслыгына тап төшергән ○ 5409 ● 12423; 12584; -12626 (2) -ХАТАСЫННАН (1) ■ Акыллы кеше башка кешенең хатасыннан гыйбрәт алыр ○ 11432 -ХАТКА (1) ■ Хатка язган җуелмый ○ 16678 -ХАТЫ (2) ��� Карты барның хаты бар, агасы барның ырысы бар, энесе барның тынысы бар -○ 15068 ● 16506 -ХАТЫН (258 | 5) ■ "Узган эшне кума, хатын, баккакау-баккакау", - дип бака да әйткән, ди -○ 4686 ● 4940; 4941; 5139; 5578; 5807; 5938; 7426 (2); 12823; 13078; 13087; 13093; 13097; -13098; 13116; 13123-13126; 13133; 13147; 13156; 13157 (2); 13160; 13175; 13210-13215; -13217; 13219; 13220; 13243; 13391; 13517; 13590; 13593; 13596; 13598-13601; 13602 (2); -13605; 13606; 13614; 13615; 13617 (2); 13618; 13620 (2); 13621; 13622 (2); 13623; 13624 (4); -13625; 13626 (4); 13630-13632; 13636; 13637; 13639; 13640 (2); 13641 (2), :1 (2); 13642-13644; -13648; 13650; 13652 (2); 13653:1; 13656; 13660; 13661 (2); 13662; 13664; 13669-13671; 13673; -13675; 13677; 13678; 13687 (2); 13689 (2); 13692; 13696; 13698 (2), :1 (2); 13699; 13700 (2); -13701 (2); 13703 (2); 13704; 13705; 13707-13716; 13729-13733; 13756; 13757; 13759; 13761; -13765-13767; 13768 (2); 13769 (2); 13770-13774; 13775 (2); 13776; 13777; 13778 (2); 13779; -13780; 13783; 13789 (2); 13792; 13796-13799; 13803; 13804; 13807; 13810-13819; 13821; -13822 (2); 13823-13830; 13831 (2); 13833-13837; 13842; 13843; 13844 (2); 13846; 13849; 13854; -13855; 13857; 13858 (2); 13859 (2); 13872; 13875-13877; 13879-13882; 13885; 13887-13894; -13896; 13898-13904; 13906-13909; 13968 (2); 14015; 14054; 14284; 14293; 14295; 14446; -14501; 14596; 14602; 14643-14645; 14656; 14658; 15264; 16473; 16956; 16961; 16980 -хатын → ир-хатын -ХАТЫНГА (14) ■ Картайганчы кыз сайлаган - тол хатынга зар булган ○ 12709 ● 13604; 13649; -13679; 13680; 13693; 13733; 13801; 13841; 13847; 13860; 13886; 14299; 14354 -ХАТЫНДА (1) ■ Ир тавышлы хатында оят булмас, хатын тавышлы ирдә куәт булмас ○ 13835 -ХАТЫНДЫР (2) ■ Ирне ир иткән дә хатындыр, җир иткән дә хатындыр ○ 13871 (2) -ХАТЫН-КЫЗ (10) ■ Хатын-кыз көче - күз яшендә ○ 13717 ● 13718-13722; 13809; 13845; 13869; -ХАТЫН-КЫЗГА (1) ■ Хатын-кызга бәйләнсәң, "гөнаһысына" торырлык булсын ○ 13723 -ХАТЫН-КЫЗНЫ (2) ■ Һаваны - йолдыз, ирләрне - сакал, хатын-кызны чәч нурлый ○ 10320 -● 13724 -ХАТЫН-КЫЗНЫҢ (5) ■ Аяз көннең яшененнән, хатын-кызның усалыннан курык ○ 13616 -● 13725-13728 -ХАТЫНЛЫНЫҢ (1) ■ Ике сыерлының әйрәне бар, ике хатынлының вәйраны бар ○ 13806 -ХАТЫННАН (7) ■ Бер хатыннан үч аласың килсә, аның алдында икенче хатынны макта ○ 13627 -● 13634; 13635; 13694; 13786; 13805; 13853 -ХАТЫННАР (21) ■ Усак яфрагы көндәшле хатыннар шикелле: җилсез көндә дә кыймылдап тора -○ 1759 ● 3588; 10282; 13099; 13654; 13668; 13676; 13734-13737; 13785; 13861; 13863-13868; -13910; 16981 -ХАТЫННАРГА (1) ■ Яхшы ана булсын өчен хатыннарга акыл һәм вөҗдан бирелгән ○ 14243 -ХАТЫННАРДА (1) ■ Дәрт, ирләрдә бер өлеш булса, хатыннарда җиде өлеш була, ди ○ 12693 -ХАТЫННАРДАН (1) ■ Дөньяның төзеклеге дә, бозыклыгы да хатыннардан ○ 13638 -ХАТЫННАРНЫҢ (4) ■ Бер хатынны тулгак тотса, бөтен хатыннарның эчләре авырта ○ 13628 -● 13738; 13739; 13870 -ХАТЫННЫ (9) ■ Алаша да әйтә ди: "Алтмыш ирне тартыр идем, алты хатынны тартмас идем", -- дип ○ 2771 ● 12681; 13216; 13607; 13621; 13627; 13628; 13760; 14302 -ХАТЫННЫКЫ (1) ■ Ир кардәше - ишек катында, хатынныкы - түр башында ○ 14600 -ХАТЫННЫҢ (34 | 1) ■ Тора-тора да хатынның колагын бора ○ 13589 ● 13591; 13592; -13603; 13629; 13658; 13672; 13674; 13679:1; 13681-13684; 13695; 13702 (2); 13706; 1374013742; 13793; 13801; 13802; 13820; 13852; 13872-13874; 13905; 13948 (2); 14285; 14300; -14491; 14640 -хатынның → ир-хатынның, кыз-хатынның -ХАТЫНСЫЗ (7) ■ Гаделсез булса, би уңмас, хатынсыз булса, өй уңмас ○ 5791 ● 12720; 13011; -13743-13745; 13878 -ХАТЫНЫ (12) ■ Күршенең тавыгы - каздай, хатыны - кыздай ○ 5208 ● 13479; 13667; 13746; -13747 (2); 13782; 13783; 13794; 13851; 13897; 17026 -ХАТЫНЫМ (3) ■ Әтәч кычкырса: "Хатыным күп, түшәгем юк", - дияр, имеш ○ 4378 ● 13608; -ХАТЫНЫН (6) ■ Акыллы атын мактар, акылсыз хатынын мактар ○ 11425 ● 11498; 11703; -13790; 13840; 13853 -ХАТЫНЫНА (2) ■ Калган күлгә - бака хан, бай хатынына - ялчы таң ○ 5814 ● 13659 -ХАТЫНЫННАН (4) ■ Үзең өйләнмичә торып, кеше хатыныннан көлмә ○ 13244 ● 13748; 13795; -ХАТЫНЫҢ (27) ■ Бурычка ал да хатын ал, бурычыңны түләрсең, хатының яныңда калыр -○ 13147 ● 13594; 13597 (2); 13609-13613; 13619; 13633; 13645; 13647; 13657; 13691; 13697; -13749; 13750; 13751 (2); 13752; 13753; 13763; 13764 (2); 13850; 13856 -ХАТЫНЫҢНАН (3) ■ Кеше хатынына ышанып, үз хатыныңнан коры калма ○ 13659 ● 13754; -ХАТЫНЫҢНЫ (1) ■ Казый хатыныңны алса, хөкем эзләп кемгә барырсың? ○ 16989 -ХАТЫНЫҢНЫҢ (1) ■ Хатыныңның кимчелеген анаң яхшы белер ○ 13755 -ХАФА (1) ■ Хатынсыз тормыш хата, баласыз тормыш хафа ○ 13744 -ХАФАСЫЗ (1) ■ Хафасыз кеше - хатасыз кеше ○ 12586 -ХАЧЫ (1) ■ Хаҗи дигәнебезнең куеныннан хачы чыкты ○ 16944 -ХӘБӘР (10 | 2) ■ Бохар ханына: "Халык бик ачка үлә", - дип хәбәр иткәч, "Нигә пылау ашамыйлар?" - дип сораган, имеш ○ 5778 ● 6674; 11661, :1, :2; 14524; 15940; 16179-16181; 16198 (2) -ХӘБӘРЕ (3) ■ Патша сараеның яңа хәбәре - урамның иске хәбәре ○ 5867 (2) ● 8327 -ХӘЕР (1 | 1) ■ Хәйләле эштә хәер юк ○ 12591 ● 13679:1 -ХӘЕРЕ (1) ■ Хәрәм малның хәере юк ○ 7430 -ХӘЕРЛЕ (11) ■ Кеше белән күргән кайгы ялгыз башыңа куанудан хәерле ○ 5008 ● 6115; 6248 (2); -7808; 8529; 13338; 14876; 16127; 16536; 16762 -ХӘЕРЛЕРӘК (4) ■ Иртә кичтән хәерлерәк ○ 826 ● 2308; 2878; 15621 -ХӘЕРЛЕРӘКТЕР (1) ■ Ялгызлык яман юлдаштан хәерлерәктер ○ 5107 -ХӘЕРСЕЗ (3) ■ Хәерсез болыт диңгезгә явар ○ 1145 ● 7808; 14167 -ХӘЕРЧЕ (8) ■ Килмешәк эткә хәерче дә хуҗа ○ 3495 ● 5864; 5868; 5940; 5989; 5998; 6565; 9575 -ХӘЕРЧЕГӘ (9) ■ Хәерчегә бер капка бикле булса, унысы ачык ○ 5941 ● 5942-5949 -ХӘЕРЧЕДӘН (1) ■ Саран бай хәерчедән ярлырак ○ 11904 -ХӘЕРЧЕЛӘР (1) ■ Алтын бик кечкенә - байлар янчыгында, бакыр бик зур - хәерчеләр капчыгында ○ 7733 -ХӘЕРЧЕЛӘРНЕҢ (1) ■ Хәерчеләрнең ярлысы - саран бай ○ 5950 -ХӘЕРЧЕНЕ (1) ■ Хәерчене теләнче күрә алмый ○ 5951 -ХӘЕРЧЕНЕҢ (5) ■ Хәерченең бөртек чәен җил очыра ○ 5952 ● 5953-5956 -ХӘЗЕР (3) ■ Хәзрәтеңә хәзер акча, җитмәгәненә бакыр акча ○ 7839 ● 9774; 13756 -ХӘЗЕРДӘН (1) ■ Алда булачак туй өчен хәзердән биеп торма ○ 13259 -ХӘЗЕРЛӘ (1 | 1) ■ Башта иптәш хәзерлә, соңыннан юлга чыгарсың ○ 6923:2 ● 8613 -ХӘЗЕРЛӘМИЧӘ (1) ■ Юкәңне хәзерләмичә чабатага керешмә ○ 9069 -ХӘЗИНӘ (8) ■ Хезмәт төбе - хәзинә ○ 6147 ● 6415; 7251; 7838; 11840; 13596; 16510; 16566 -ХӘЗИНӘДӘ (1) ■ Менә сиңа тары - хәзинәдә бары ○ 1583 -ХӘЗИНӘМ (1) ■ Төкәнмәс хәзинәм булганчы оялмас йөзем булсын ○ 11296 -ХӘЗРӘТЕҢӘ (1) ■ Хәзрәтеңә хәзер акча, җитмәгәненә бакыр акча ○ 7839 -ХӘЙЛӘ (8) ■ Төлкенең хәйлә туны кызыл ○ 2314 ● 11700; 12500; 12532; 12540; 12589; 12590; -ХӘЙЛӘГӘ (1) ■ Төлке белгән хәйләгә куян да оста, тик нишләсен: койрыгы кыска ○ 2270 -ХӘЙЛӘКӘР (4) ■ Хәйләкәр төлке койрыгыннан эләгә ○ 2317 ● 3534; 12592; 15292 -ХӘЙЛӘКӘРДӘН (1) ■ Хәйләкәрдән йомырка алсаң, эчендә сарысы булмас ○ 12593 -ХӘЙЛӘКӘРЛЕГЕ (2) ■ Арыслан көче төлкегә хас түгел, төлке хәйләкәрлеге арысланга төс -түгел ○ 2043 ● 2315 -ХӘЙЛӘКӘРНЕ (1) ■ Хәйләкәр хәйләкәрне алдый алмас ○ 12592 -ХӘЙЛӘКӘРНЕҢ (2) ■ Хәйләкәрнең сүзе мәкер ○ 12594 ● 12595 -ХӘЙЛӘЛЕ (1) ■ Хәйләле эштә хәе�� юк ○ 12591 -ХӘЙЛӘМ (1) ■ Кәйләм үтмәсә, хәйләм үтәр ○ 12651 -ХӘЙЛӘСЕ (4) ■ Хәйләкәрнең хәйләсе соңыннан үзенә кайта ○ 12595 ● 13629; 13802; 13870 -ХӘЙЛӘСЕЗ (3) ■ Хәйләсез би булмас ○ 5957 ● 12500; 12596 -ХӘЙЛӘСЕН (1) ■ Сүз хәйләсен белмәгән үзенә сүз китерә ○ 16017 -ХӘЙЛӘСЕННӘН (1) ■ Бер хатынның хәйләсе кырык ир хәйләсеннән артык ○ 13802 -ХӘЙРАН (2) ■ Кеше эше кешегә хәйран ○ 6075 ● 7208 -ХӘКАРӘТ (1) ■ Әдәпсез алда мактар, артта хәкарәт итәр ○ 11328 -ХӘКИМ (1) ■ Аңгыра сөйләгәндә хәким дәшми торыр ○ 11527 -ХӘЛ (10 | 1) ■ Көзгә - хәл үзгә ○ 893 ● 965; 966; 2893; 9161:3; 10261; 11668; 15014; 15406; -15484; 16466 -ХӘЛӘЛ (9) ■ Дуңгызның ите харам булса да, акчасы хәләл ○ 2897 ● 2987; 6153; 7429; 12574; -12597; 12598; 15180; 16990 -ХӘЛӘЛДӘН (1) ■ Хәләлдән туймак юк ○ 12599 -ХӘЛВӘ (2) ■ Хәлвә күрсә, мулла коръәнен оныта ○ 9398 ● 17027 -ХӘЛВӘДӘН (1) ■ Вәгъдә ителгән хәлвәдән кулга кергән серкә яхшы ○ 12478 -ХӘЛВӘНЕ (1) ■ Хәлвәне хаким ашый, таякны ятим ашый ○ 9399 -ХӘЛВӘСЕН (1) ■ Базарга бармас борын хәлвәсен кабып карама ○ 7876 -ХӘЛДӘН (1) ■ Хәлдән таеп егылган атка бүре куркыныч түгел ○ 2691 -ХӘЛЕ (4) ■ Елан өчкә өзелсә дә, кәсәрткелек хәле бар ○ 4610 ● 10856; 14363; 14442 -ХӘЛЕГЕЗ (1) ■ Иртә торгач тел сөякләрдән: "Ни хәлегез бар?" - дип сорар, ди. Сөякләр: "Син -тик торсаң, безнең хәл яхшы", - дип әйтерләр, ди ○ 15484 -ХӘЛЕМ (2) ■ Ялкауга: "Әйдә эшкә барыйк", - дигәч, "Хәлем юк", - дигән. "Кил ашарга", дигәч, "Кайда минем тәти кашык?" - дигән ○ 6596 ● 16892 -ХӘЛЕН (11) ■ Зирек хәлен зирек белер ○ 1724 ● 4827; 5173; 7197; 7301; 7475 (2); 8792; 13686; -13832; 16315 -ХӘЛЕНӘ (2) ■ Ат белән юлга чыккан ишәкнең вай хәленә ○ 2947 ● 15314 -ХӘЛЕННӘН (3) ■ Бай ярлының хәленнән ни белсен ○ 7199 ● 16945 (2) -ХӘЛЕНЧӘ (3) ■ Бар - барынча, юк - хәленчә ○ 7542 ● 7599; 7600 -ХӘЛЕҢ (5) ■ Заманага оемый хәлең юк ○ 815 ● 7411 (2); 9869; 14626 -ХӘЛЕҢӘ (1) ■ Дус хәлеңә керер, дошман бавырыңа керер ○ 5375 -ХӘЛЕҢНӘН (1) ■ Әле чисең, пешәрсең, бу хәлеңнән төшәрсең ○ 9511 -ХӘЛЛӘРНЕ (1) ■ Казандагы хәлләрне чүмеч яхшы белә ○ 9915 -ХӘЛЛЕ (2) ■ Хәлле кеше - хәленчә, барлы кеше - барынча ○ 7599 ● 7600 -ХӘЛНЕ (4) ■ Өеңдәге хәлне күршеңнән сора ○ 5253 ● 8317 (2); 15440 -ХӘЛФӘ (1) ■ Кешене хәлфә өйрәтә, хәлфәдән бигрәк дөнья өйрәтә ○ 14745 -ХӘЛФӘДӘН (1) ■ Кешене хәлфә өйрәтә, хәлфәдән бигрәк дөнья өйрәтә ○ 14745 -ХӘМӘЛ (1) ■ Хәмәл туды - хәл булды ○ 965 -ХӘМӘЛДӘ (2) ■ Хутта ут итә, хәмәлдә әмәлеңне корыта ○ 964 ● 966 -ХӘМЕР (1) ■ Хәмер эчмәк - һәрбер явызлыкның ачкычыдыр ○ 9851 -ХӘМИДӘНЕҢ (1) ■ Хәерле булсын Хәмидәнең никяхы ○ 13338 -ХӘНҖӘР (1) ■ Хәнҗәр - ике йөзле, егет - бер йөзле ○ 12909 -ХӘНҖӘРЕҢ (1) ■ Йөрәгең тимердән булса, хәнҗәрең агачтан булса да ярый ○ 11130 -ХӘРАМ (3) ■ Хәрам акча кесә тишә ○ 7809 ● 9367; 9849 -ХӘРӘКӘТ (7) ■ Колдан хәрәкәт, мәүладән бәрәкәт ○ 5840 ● 6763; 6795; 6904; 7363; 11489; 11823 -ХӘРӘКӘТТӘ (1) ■ Хәрәкәттә - бәрәкәт ○ 6826 -ХӘРӘМ (3) ■ Хәрәм малның хәере юк ○ 7430 ● 12598; 12600 -ХӘРӘМНӘН (1) ■ Хәрәмнән җыелган әрәмгә китә ○ 12601 -ХӘРЕФ (2) ■ Аякларыннан күккә ассаң да, алты хәреф төшми авызыннан ○ 16697 ● 16704 -ХӘРЕФЕ (1) ■ Аягыннан тотып селкесәң, "а" хәрефе төшмәс ○ 16696 -ХӘРЕФКӘ (3) ■ Хәрефкә хәреф туры килү ○ 16704 ● 16705; 16706 -ХӘРЕФНЕ (1) ■ Хәрефкә хәрефне ялгый белү ○ 16705 -ХӘСРӘТ (5) ■ Байларга көн дә бәйрәм, көн дә туй, ярлыга көн дә хәсрәт, көн дә уй ○ 7235 -● 14871; 14950; 14957; 14988 -хәсрәт → кайгы-хәсрәт -ХӘСРӘТЕ (2) ■ Аз ашның хәсрәте дә аз ○ 9096 ● 13998 -ХӘСРӘТЕМ (1) ■ Үз хәсрәтем үземә җиткән ○ 15000 -ХӘСРӘТНЕ (1) ■ Яхшы ризык яман хәсрәтне баса ○ 9393 -ХӘСТӘ (3) ■ Ярлы тавык ашаса - яки тавык хәстә булган, яки үзе хәстә булган булыр ○ 7472 (2) -● 13315 -ХӘСТӘЛЕГЕМ (1) ■ Саулыгым - байлыгым, хәстәлегем - фәкыйрьлегем ○ 15247 -ХӘСТӘРЕН (1) ■ Кыш хәстәрен күрмәгән кысылыр да кашыныр ○ 869 -ХӘСТӘРЛЕ (2) ■ Хәстәрле кыз тастарлы ○ 13042 ● 13856 -ХӘСТӘРЛЕНЕҢ (1) ■ Хәстәрленең оек башы да астарлы ○ 11942 -ХӘТӘР (7) ■ Яшене хәтәр булса да үтәр, артыннан күкрәве яман ○ 1160 ● 5357; 6422; 11941; -14965; 15734 (2) -ХӘТӘРДӘН (1) ■ Теле татлының башы хәтәрдән имин ○ 15587 -ХӘТӘРЕН (1) ■ Тыныч көндә сугыш хәтәрен онытма ○ 5636 -ХӘТЕР (10) ■ Хәтер калмак бер калҗа, хәтер тапмак мең калҗа ○ 9366 (2) ● 10708; 10709; -11057; 12649; 14756; 15045; 15107 (2) -ХӘТЕРЕ (3) ■ Бурычка бирүченең хәтере алучыныкына караганда үткенрәк була ○ 8145 ● 9178; -ХӘТЕРЕН (5) ■ Дуслар хәтерен калдырсаң, дошман хәтерен табарсың ○ 5383 (2) ● 9552 (2); -ХӘТЕРЕҢ (1) ■ Кеше хәтерен сакласаң, үз хәтерең калыр ○ 11996 -ХӘТЕРЛӘРЕМ (1) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем -юклыгы, шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 -ХӘТЕРЛИ (1) ■ Акылсыз кеше бәлагә калса гына дусын хәтерли ○ 5290 -ХӘТЕРНЕ (1) ■ Хәтерне буран сылаган ○ 1229 -ХӘТЕРНЕҢ (1) ■ Калган хәтернең, кары китсә дә, бозы китми ○ 12503 -ХӘТЕРСЕЗ (1) ■ Хәтерсез тавыкның чебиләрен карга ташыр ○ 4340 -ХӘТИФӘ (1) ■ Алла биргән баш, Хәтифә теккән бүрек ○ 10323 -ХӘТЛЕ (35) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 ● 233; 1090; -2331 (2); 3975; 3976; 4720; 5192 (2); 5207; 5263; 5698; 5905; 6575; 8279; 8285; 9713; 9726; 9924; -9949; 12387; 12437; 12455; 13139; 14177; 14281 (2); 15102; 15422; 16784; 16824 (2); 17024 (2) -ХӘТТА (2) ■ Агач хәтта үзен кисүчегә дә күләгә бирә ○ 1654 ● 8817 -ХЕЗМӘТ (22) ■ Язгы хезмәт - көзге хөрмәт ○ 989 ● 1925; 4902 (2); 4968; 5752; 6009; 6056; -6145-6147; 6155; 6398 (2); 6531; 6645; 6698; 8425; 8789 (2); 9084; 14709 -ХЕЗМӘТЕ (2) ■ Аю хезмәте күрсәтү ○ 2111 ● 6148 -ХЕЗМӘТЕНӘ (2) ■ Табасына күрә тәбәсе, хезмәтенә күрә бәясе ○ 6122 ● 11447 -ХЕЗМӘТНЕҢ (1) ■ Хезмәтнең яңгыры - тир, алмасы - алтын ○ 6149 -ХЕЗМӘТСЕЗ (2) ■ Хезмәтсез яшәү - караклык белән бер ○ 6150 ● 14956 -ХЕТ (4) ■ Ул йоклаганда хет туй уйна ○ 6715 ● 7069 (2); 11616 -ХИКМӘТ (11) ■ Хикмәт мөгезендә түгел, кәҗәсендә ○ 3064 ● 6340 (2); 9640; 10312; 10769; -11461; 13985; 16341; 16404; 16659 -ХИКМӘТЕ (3) ■ Арзанның бер сәбәбе була, кыйммәтнең бер хикмәте була ○ 7860 ● 7932; 15657 -ХИКМӘТЕН (1) ■ Сүз хикмәтен белмәгән кешенең михнәте күп ○ 16016 -ХИКМӘТИ (1) ■ Хикмәти хода, Мөхәммәди кода ○ 14663 -ХИКМӘТЛЕ (3) ■ Эшнең башы михнәтле булса, төбе хикмәтле була ○ 6247 ● 16125; 16126 -ХИКМӘТСЕЗ (2) ■ Икмәксез эскәтер - хикмәтсез чүпрәк ○ 9217 ● 10826 -ХИКМӘТТӘ (1) ■ Ачның күзе икмәктә, тукның күзе хикмәттә ○ 9577 -ХИС (1) ■ Җиденче кат күктә хис итү ○ 106 -ХИСАБЫ (3) ■ Дус хисабы күңелдә ○ 5374 ● 7407; 7910 -ХИСАБЫН (2) ■ Арышның хисабын суккач беләләр ○ 1533 ● 7995 -хисабын → исәбен-хисабын -ХИСАБЫҢ (1) ■ Дус дус булсын, хисабың дөрес булсын ○ 5359 -ХИСАП (5) ■ Бүгенге хисап иртәгә ярамый ○ 792 ● 7996; 8038; 8044; 16693 -ХИСАПКА (2) ■ Исәпкә кермәсә, хисапка кермәс ○ 7912 ● 12490 -ХИСАПЛЫ (1) ■ Хисаплы мал җуелмас ○ 7427 -ХИСАПЛЫНЫҢ (1) ■ Хисаплының малы исәпле ○ 7428 -хисапсыз → исәп-хисапсыз -ХИСЕ (1) ■ Сүзе күп кешенең хисе аз була ○ 16028 -ХИШ (1) ■ Иш - ише белән, хиш - хише белән ○ 5439 -ХИШЕ (1) ■ Иш - ише белән, хиш - хише белән ○ 5439 -ХОДА (2) ■ Хикмәти хода, Мөхәммәди кода ○ 14663 ● 16873 -ХОДАЕМ (2) ■ И ходаем, тәүфикъ бир, чәй эчәргә конфет бир ○ 16881 ● 16882 -ХОДАЙ (8) ■ Аюныкын бүрегә ходай язган күрергә ○ 2094 ● 2905; 5818; 7360; 10775; 16867; -16874; 16888 -ХОДАЙГА (1) ■ Ходайга сәдакаңны бир дә ела ○ 16875 -ХОДАЙДА (1) ■ Атта үт юк, ходайда бавыр юк ○ 16861 -ХОДАЙДАН (3 | 2) ■ Ашау байдан, үлем ходайдан ○ 5986 ● 5986:1, :2; 15444; 16876 -ХОДАЙНЫ (1) ■ Ходайны күктән эзләмә, җирдән табарсың ○ 16877 -ХОДАЙНЫҢ (2) ■ Ходайның биргәненнән бирмәгәне күп ○ 16878 ● 16883 -ХОДАНЫКЫ (1) ■ Кодача - коданыкы, тәкъдир - ходаныкы ○ 14632 -ХОДАСЫ (1) ■ Ачның ходасы - бер кисәк икмәк ○ 9580 -ХОДИ (1) ■ Туп-турыдан туп пошел, кәкерегә не ходи ○ 6900 -ХОДКА (2) ■ Төенне кул белән чишеп булса, тешне ходка җибәрмә ○ 8710 ● 9129 -ХОЗЫР (1) ■ Хозыр таягын тыккан ○ 16809 -ХОЗЫРНЫ (1) ■ Кызыл Хозырны алдар ○ 594 -ХОЛКЫ (10) ■ Йоны бик еш коелса да, бүренең холкы үзгәрми ○ 2192 ● 10666; 11160 (2); -11300-11303; 12307; 12382 -ХОЛКЫН (4) ■ Бүре, ябагасын койса да, холкын үзгәртми ○ 2167 ● 2986; 11156; 13211 -холкың → акылың-холкың -ХОЛЫК (11) ■ Караңгы чырайлы кешедә ачык холык булмый ○ 10675 ● 11077; 11128; 11201; -11202; 11252; 11415; 12972; 13582; 15009; 15091 -ХОЛЫКЛЫ (1) ■ Күрекле - берне, холыклы меңне ияртә ○ 11200 -ХОЛЫКНЫ (1) ■ Холыкны дәвалау җәрәхәтне дәвалаудан авыррак ○ 11304 -ХОЛЫКСЫЗ (4) ■ Илен белмәгән - игелексез, халкын белмәгән - холыксыз ○ 4973 ● 8711; -11305; 11307 -ХОЛЫКСЫЗЛЫК (1) ■ Кунак алдында кешене ачулану зур холыксызлык ○ 10089 -ХОЛЫКСЫЗНЫҢ (1) ■ Холыксызның ачуы танау астында ○ 12587 -ХОР-ХОРЫ (1) ■ Дуңгыз әллә кайчан үлсә дә, "хор-хоры" ишетелер ○ 2887 -хоры → хор-хоры -ХӨКЕМ (6) ■ Кешене хөкем итсәң, үзең хөкем ителерсең ○ 5824 (2) ● 5975; 12567; 13280; 16989 -ХӨКЕМГӘ (1) ■ Баланың сүзе, хөкемгә ярамаса да, дауга ярый ○ 13996 -ХӨКЕМДАРДА (1) ■ Акыллы хөкемдарда халык тыныч яшәр ○ 5718 -ХӨКЕМДӘ (1) ■ Карый белән сабый бер хөкемдә ○ 15069 -ХӨКЕМЕ (2) ■ Никах хөкеме - олы хөкем ○ 13280 ● 14042 -ХӨКЕМЕННӘН (1) ■ Залимның - золымыннан, патшаның хөкеменнән саклан ○ 5796 -ХӨКЕМНӘН (1) ■ Корт - төтеннән, гаепле - хөкемнән курка ○ 12527 -ХӨКҮМӘТ (1) ■ Ишәк, хөкүмәт казнасын ташыса да, барыбер ишәк булып калыр ○ 2969 -ХӨЛЛӘ (1) ■ Хәерчегә хөллә бир, теләнчегә теллә бир ○ 5948 -ХӨР (1) ■ Кол булу җиңел, хөр булу авыр ○ 5826 -ХӨРМӘ (1) ■ Берәүгә торма кирәк, берәүгә хөрмә кирәк ○ 1592 -ХӨРМӘТ (10) ■ Язгы хезмәт - көзге хөрмәт ○ 989 ● 6056; 6145; 6146; 6155; 6398; 8186; 14429; -14602; 15088 -ХӨРМӘТЕ (2) ■ Каршы алу, озатып калу - кунакның бер хөрмәте ○ 10073 ● 10219 -ХӨРМӘТЕН (1) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күз��н йомып ашар, -имеш ○ 3358 -хөрмәткә → сыйга-хөрмәткә -ХӨРМӘТЛӘМИ (1) ■ Күршеләре белән тату яшәмәгән кешене берәү дә хөрмәтләми ○ 5205 -ХӨРМӘТЛЕ (1) ■ Кунаклы йорт - хөрмәтле йорт ○ 10134 -ХӨРМӘТЛЕЛЕГЕ (1) ■ Кешенең хөрмәтлелеге үз кулында ○ 11161 -ХӨРМӘТНЕҢ (1) ■ Данның төбе - хөрмәт, хөрмәтнең төбе - хезмәт ○ 6056 -ХӨРТ (1) ■ Егет фырт, аты хөрт ○ 12929 -ХУДТА (1) ■ Юлдагы кеше - худта, өйдәге кеше - утта ○ 6851 -ХУҖА (19 | 1) ■ Аулак күлгә бака хуҗа ○ 343 ● 3352; 3495; 3763; 5440; 5836; 5940; 9974; 10077; -10084; 10112; 10124; 10175; 10195; 11174; 14137:2; 14735; 15610; 15976; 16499 -ХУҖАГА (6) ■ Бер кол ике хуҗага хезмәт итми ○ 5752 ● 5962; 10141; 10190; 10198; 10199 -ХУҖАДАН (3) ■ Атадан качкан ул башсыз, хуҗадан качкан кол башсыз ○ 5728 ● 10142; 14356 -ХУҖАЛЫ (1) ■ Ике хуҗалы өйдә чүп тездән булыр ○ 8248 -ХУҖАЛЫГЫ (1) ■ Йорт хуҗалыгы чабата ясау түгел ○ 8263 -ХУҖАЛЫК (1) ■ Эшләргә өйрәнмәгән хуҗалык итә белмәс ○ 6232 -ХУҖАЛЫКНЫҢ (1) ■ Ашлык - хуҗалыкның нигезе ○ 1378 -ХУҖАЛЫКТА (2) ■ Хуҗалыкта иске аркан өзеге дә эшкә ярый ○ 7076 ● 8633 -ХУҖАМ (1) ■ Куркытмага хуҗам юк, биетмәгә бикәм юк ○ 5993 -ХУҖАНЫ (1) ■ Акча эт түгел - хуҗаны танымый ○ 7695 -ХУҖАНЫҢ (7) ■ Хуҗаның каравы атка дәва ○ 2690 ● 3234; 4429; 5939; 9099; 10123; 10133 -ХУҖАСЫ (14) ■ Мәче әйтә ди: "Хуҗасы сукыр булса иде, балалары күп булса иде", - дип -○ 3362 ● 3381; 3537; 3538; 3619; 3708; 5836; 10109; 10176; 10177; 13886; 14117; 14580; 16053 -ХУҖАСЫЗ (1) ■ Хуҗасыз өй таркалыр ○ 8299 -ХУҖАСЫН (3 | 1) ■ Сыер көтүчесен белер, хуҗасын белмәс ○ 3190 ● 3628:1; 3705; 10056 -ХУҖАСЫНА (3) ■ Төя хуҗасына үчексә, өстенә косар ○ 2937 ● 3648; 3749 -ХУҖАСЫННАН (2) ■ Бәйдәге эт явыз була, хуҗасыннан кансыз була ○ 3472 ● 5835 -ХУҖАСЫНЫҢ (2) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күзен йомып ашар, -имеш ○ 3358 ● 4415 -ХУП (1) ■ Тырышка эшең төшсә - "хуп" дияр, булдыксызга йомышың төшсә - "юк" дияр ○ 6506 -ХУР (37) ■ Алмаз җирдә ятмас, ятса да хур булмас ○ 255 ● 585; 1704; 4921 (2); 4961; 5317; 5725; -5829; 5979; 6419; 6488; 6513; 8879; 8886; 9826; 10744; 11339; 11495; 11743; 11986; 12006; -12020; 12061; 12070; 12470; 12790; 13032; 13128; 13565; 13903; 13907; 14566; 15390; 16571; -16596; 16997 -ХУРАЗГА (1) ■ Ни бугазга, ни хуразга ○ 4390 -ХУРЛАГАН (3) ■ Козгын карганы "кара" дип хурлаган ○ 4037 ● 14404 (2) -ХУРЛАГАННЫ (1 | 1) ■ Ир хурлаганны ил хурлар, ир мактаганны ил мактар ○ 4992:3 ● 14373 -ХУРЛАМА (5 | 1) ■ Ябага тай дип хурлама, язга чыкса ат булыр ○ 2859:1 ● 7705; 8839; 9532; -10717; 12916 -ХУРЛАМАК (2) ■ Ир хурламак постырыр, аш хурламак костырыр ○ 13509 (2) -ХУРЛАМАС (2) ■ Солтан үз сөяген хурламас ○ 5884 ● 14244 -ХУРЛАНДЫ (1) ■ Тутый аягын күреп хурланды, буен күреп сырланды ○ 4160 -ХУРЛАР ( | 1) ■ Ир хурлаганны ил хурлар, ир мактаганны ил мактар ○ 4992:3 -ХУРЛАСЫН (1) ■ Эч шулпасын - тик хурласын, аша салмасын - сөйләргә калмасын ○ 9734 -ХУРЛАША (1) ■ Урлаша белгән хурлаша да белә ○ 12575 -ХУРЛЫГЫ (1) ■ Бу дөньяның хурлыгы - бар да акча юклыгы ○ 7785 -ХУРЛЫГЫҢНАН (1) ■ Бәхетле чагында бәлаңне уйла, данлы чагында хурлыгыңнан курык -○ 14844 -ХУРЛЫЙ (1) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 -ХУРЛЫК (11) ■ Иткәнем - коллык, күргәнем - хурлык ○ 5992 ● 6518; 7246; 8014; 11306; 11900; -12048; 12472; 14403; 15496; 16025 -ХУРЛЫККА (2) ■ Туклыкка түзмәсәң, ху��лыкка түзәрсең ○ 9718 ● 10773 -ХУРЛЫКЛЫ (1) ■ Чигенү - хурлыклы үлем ○ 5646 -ХУРЫ (1) ■ Изге хатын - оҗмах хуры, яман хатын - дөнья гүре ○ 13640 -ХУТ (4) ■ Март: "Хут урынында булсам, сыерның мөгезен сындырыр идем", - дип әйтә, ди -○ 920 ● 961-963 -ХУТТА (2) ■ Хутта ут итә, хәмәлдә әмәлеңне корыта ○ 964 ● 6321 -ХУТЫ (1) ■ Аты барның хуты бар ○ 2590 -ХУШ (5 | 1) ■ Һәр кошның үз тавышы үзенә хуш ○ 3888 ● 3997:1; 4775; 4782; 11160; 16307 -ХУШЛЫК (1) ■ Тамак туклык - күңел хушлык ○ 9702 -ХЫЙТЛАНМЫЙЧА (1) ■ Хыйтланмыйча судан этләй дә тота алмассың ○ 6151 -ХЫЯЛ (1) ■ Хыял коткармый, эш коткара ○ 6152 -ХЫЯЛЛАНМА (1) ■ Мамыгын бушаткач, юрганым бар дип хыялланма ○ 8417 -ХЫЯНӘТ (3) ■ Тугрылык бәладән коткарыр, хыянәт бәлагә кертер ○ 12555 ● 12621; 12622 -ХЫЯНӘТЛЕ (1) ■ Хыянәтле кеше куркучан була ○ 12588 -ХЫЯНӘТНЕ (1) ■ Су бөтен пычракны юа ала, тик хыянәтне юа алмый ○ 12549 -ҺАВА (5) ■ Һава белән туенып тору ○ 108 ● 4065; 15250; 15687 (2) -ҺАВАГА (3) ■ Һавага карап йөрмә - абынырсың ○ 82 ● 3505; 15724 -ҺАВАДА (3) ■ Һавада болыт, син аны оныт ○ 1246 ● 3851; 14246 -ҺАВАДАГЫ (6 | 3) ■ Кулыңдагы кошны очырып, һавадагы торнаны эзләмә ○ 3862 ● 4139; 4140; -4141, :1, :2, :3; 4144; 13106 -ҺАВАДАГЫСЫН (1) ■ Һавадагысын аударып, түбәдәгесен түнтәреп ○ 8398 -ҺАВАДАН (2) ■ Һавадан печән чапма ○ 1349 ● 4145 -ҺАВАЛАНМА (1) ■ Атаң гыйлеме белән һаваланма ○ 14330 -ҺАВАНЫ (1 | 1) ■ Һаваны - йолдыз, ирләрне - сакал, хатын-кызны чәч нурлый ○ 10320 -● 15845:1 -ҺАЙ (3) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем юклыгы, -шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 ● 13299 (2) -һай → ай-һай -ҺАЙТ (1) ■ "Һайт" дигәндә тайт итү ○ 11397 -ҺАМАН (16) ■ Су агып китә, ком һаман кала ○ 423 ● 634; 723; 1895; 2182; 2953; 2974; 3806; -6471; 6748; 9031; 11616; 11800; 11918; 15835; 17076 -ҺАУЛАМАГАН (1) ■ Артында йөз эт һауламаган бүре бүре буламыни? ○ 2120 -ҺӘВӘССЕЗ (1) ■ Дәвасыз дәрт булмас, һәвәссез карт булмас ○ 15028 -ҺӘЛАК (6) ■ Күкнең кошын җирнең җиме һәлак итә ○ 61 ● 4755; 7513; 11253; 11532; 16241 -ҺӘЛАКӘТ (3) ■ Бердәм илдә бәрәкәт бар, гаугалы илдә һәлакәт бар ○ 4877 ● 4878; 8237 -ҺӘМ (5) ■ Һәм зиярәт, һәм тиҗарәт ○ 8081 (2) ● 12581; 14243; 14832 -ҺӘММӘ (2) ■ Һәммә кеше корт тапкан, безнең Әхмәт тик яткан ○ 6631 ● 13789 -ҺӘММӘГӘ (2) ■ Үз-үзенә ия булган һәммәгә ия булыр ○ 12056 ● 12068 -ҺӘММӘСЕ (3) ■ Һәммәсе дә бердәй, бакчадагы гөлдәй ○ 1369 ● 12408; 16993 -ҺӘР (109 | 1) ■ Һәр калкуның бер чокыры бар ○ 220 ● 221; 439; 635; 636; 809; 1024 (2); 1025-1027; -1028 (2); 1350; 1351; 1716; 1838; 1839; 1975; 2027; 2211; 2318; 3148 (2); 3768; 3769; 3880-3888; -3902; 3916; 4657; 4697; 4698; 5129; 5130 (2); 5512 (2); 5688; 5983 (2); 6278; 6279; 6359; 64036405; 6406 (2); 6407; 6519; 6621; 7514; 7629; 7816; 8016; 8017; 8353; 8354; 8880 (2); 9071; 9415; -10018; 10019; 10206; 10467; 10468; 10718; 11173; 11351; 11355; 11356; 11399; 11561; 11753; -11754; 12271; 12326; 12367; 12389, :1; 12398; 12617; 13577; 13584; 14973; 15284; 15398; 15435; -15656; 15657; 16259 (2); 16260; 16261 (2); 16444; 16445; 16607; 16682 (2); 16802 -ҺӘРБЕР (11) ■ Һәрбер кара нәрсә шакшы булмас, һәрбер ялтыраган яхшы булмас ○ 639 (2) -● 3426; 4224; 6280; 6408; 9851; 10321; 14012; 15344; 16262 -ҺӘРБЕРЕСЕ (1) ■ Дөнья тулы фәрештә, һәрбересе бер эштә ○ 16728 -ҺӘРВАКЫТ (7) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 ● 66; 4491; 5189; -11132; 15412; 17045 -ҺӘРВАКЫТТА (1) ■ Бытбылдыкның төне юк, һәрвакытта: "бытбыл��ык" ○ 3911 -ҺӘРКАЙДА (3) ■ Гарип кошның оясы һәркайда ○ 3832 ● 4053; 16650 -ҺӘРКАЙСЫ (1) ■ Алты хатын бергә килсә, һәркайсы үз моңын әйтеп елар ди ○ 13599 -ҺӘРКЕМ (21) ■ Һәркем үз менгән тавын, биек булсын, ди ○ 222 ● 2992; 4533; 6281; 6882; 7590; -7612; 7879; 7882; 8018; 8355; 8356; 8948; 10306; 11174; 12563; 12641; 14974; 15345; 16108; 16693 -ҺӘРКЕМГӘ (7) ■ Кырмавык үзенә тигән һәркемгә ябыша ○ 1288 ● 5131; 12317; 12547; 13930; -15418; 16395 -ҺӘРКЕМНӘН (1) ■ Бүләк һәркемнән алынмас ○ 8158 -ҺӘРКЕМНЕ (4) ■ Дуңгыз мөгезле булса, һәркемне сөзәр иде ○ 2885 ● 5794; 7892; 12081 -ҺӘРКЕМНЕҢ (9) ■ Һәркемнең үз тугызы тугыз ○ 8019 ● 10020; 10685; 10980; 11357; 12264; -14096; 14759; 14975 -ҺӘРНӘРСӘ (1) ■ Һәрнәрсә үз асылына кайта ○ 637 -ҺӘРНӘРСӘГӘ (2) ■ Арыш икмәге һәрнәрсәгә баш ○ 9112 ● 9187 -ҺӘРНӘРСӘНЕҢ (1) ■ Һәрнәрсәнең йөзе бар, йөз астында үзе бар, үлчәве бар, саны бар, кирәк -булса тагы бар ○ 638 -ҺӘРЧАК (1) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 -ҺИММӘТ (1) ■ Олылык бишмәт белән түгел, һиммәт белән ○ 11257 -ҺИММӘТЛЕ (1) ■ Ир асылы - һиммәтле, кыз асылы - кыйммәтле ○ 13808 -ҺИНДСТАНГА (1) ■ Копшангы: "Хуш, сау булыгыз, мин Һиндстанга киттем", - дип очкан икән -дә, тик юлда ат тизәге күргәч, шунда кунып калган, имеш ○ 4782 -ҺИЧ (12) ■ Иртә уңмаган кич уңмас, кич уңмаган һич уңмас ○ 832 ● 1023; 4998; 5199; 5264; -6052; 6083; 6171; 7037; 8189; 11876; 11909 -ҺИЧБЕРӘҮДӘН (1) ■ "Мин яман" дигәнне һичберәүдән ишетмәссең ○ 12152 -ҺИЧКЕМГӘ (1) ■ Һәр кешенең сүзенә ышану - ахмаклык, һичкемгә ышанмау - кирелек ○ 16260 -ҺӨДҺӨД (1) ■ Һөдһөд тоткан күк булган ○ 4228 -ҺӨҖҮМ (1) ■ Арыслан белән юлбарыс бер-берсен ерактан күрсә кире китәр, якыннан күрсә -һөҗүм итәр, имеш ○ 2038 -ҺӨНӘР (23 | 1) ■ Дуңгыздан кыл йолка белү дә һөнәр ○ 2892 ● 5329; 5576; 6334; 6339; 6346; -6357; 6365; 6409-6412; 6413, :1; 6414; 6415; 6431; 6454; 7575; 12856; 16008; 16429 (2); 16461 -һөнәргә → гыйлем-һөнәргә -ҺӨНӘРЕ (4) ■ Һөнәре юк - тере үлек ○ 6416 ● 11099; 12285; 14353 -ҺӨНӘРЕН (1) ■ Ата һөнәрен тоткан - бай ○ 14328 -ҺӨНӘРЕНӘ (1) ■ Чабатачының ашы үрә, ярый һөнәренә күрә ○ 9066 -ҺӨНӘРЕҢ (1) ■ Мактанма, каз, - һөнәрең аз ○ 4258 -ҺӨНӘРЛЕ (11) ■ Һөнәрле кол үлмәс, үлмәсә дә көн күрмәс ○ 5984 ● 6417-6425; 14169 -ҺӨНӘРЛЕНЕҢ (1) ■ Һөнәрленең кулы алтын, акыллының акылы алтын ○ 6426 -ҺӨНӘРНЕ (5) ■ Һөнәрне зиһен өйрәтә ○ 6427 ● 6428-6431 -ҺӨНӘРСЕЗ (7) ■ Һөнәрле бул - бай бул, һөнәрсез бул - ач бул ○ 6417 ● 6422; 6424; 6432-6434; -ҺУП (1) ■ Балга органга - бер өлеш, "Һуп!" дигәнгә - ике өлеш ○ 8106 -ҺУШЛАНМАС (1) ■ Бала үсәр, тиле һушланмас ○ 11533 -һушы → акылы-һушы -ЦӨБЕР (1) ■ Өсте цөбер, күңеле көр ○ 8849 -ЧАБА (14) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 1261 (2); 1338; 2524 (4); 2598; -2667; 3649 (2); 11462; 16518 -ЧАБАГЫ (2) ■ Агым су бал татыр, ак чабагы май татыр ○ 4437 ● 4506 -ЧАБАДАН (1) ■ Кырык кат чабадан бер кыптыр тун артык ○ 8914 -ЧАБАК (7) ■ Ике балык берексә, бер чабак чаклы булыр ○ 4489 ● 4515-4517; 4521; 4546; 9027 -ЧАБА-КИЛӘ (1) ■ Агач киссәң озын кис, чаба-килә кыскарыр ○ 1879 -ЧАБАКЛАР (1) ■ Вак балыклар арасында йөзгән чабаклар түгел без ○ 4538 -ЧАБАКНЫҢ (1) ■ Чабакның үзеннән бигрәк чупырдавы кыйммәт ○ 4518 -ЧАБАЛАР (1) ■ Җимешсез агачка балта чабалар, җимешле агачка таш аталар ○ 1835 -ЧАБАН (1) ■ ��ит илдә яшәп түрә булганчы, үз илеңдә яшәп чабан бул ○ 5086 -ЧАБАР (15) ■ Киеккә үлем сәгате җитсә, туп-туры аучыга чабар ○ 2017 ● 2022; 2462; 2491 (2); -2597; 2600; 2848; 2983; 3635; 4156; 5003; 9551 (2); 16179 -ЧАБАРГА (4 | 1) ■ Кирәкмәгән китек балта боз чабарга яраган ○ 1923 ● 1931; 1974, :1; 5611 -ЧАБАРЛАР (1) ■ Ирләргә ирек бирсәң, атланып чабарлар ○ 13535 -ЧАБАСЫ (1) ■ Беркемнең дә үз аягына үзе балта чабасы килми ○ 10915 -ЧАБАСЫҢ (1) ■ Туганыңа чапмыйсың, күршеңә чабасың ○ 5235 -ЧАБАТА (27 | 1) ■ Балта остасының юньле балтасы булмас, чабата ясаучының юньле чабатасы -булмас ○ 1894 ● 2522; 5994; 7874; 8263; 9042; 9050; 9057-9062; 9072; 9073; 9075; 9079; 9080; -9082; 9086; 9088-9090; 9153:3; 9157; 9299; 11565; 13730 -ЧАБАТАГА (5) ■ Юкәңне хәзерләмичә чабатага керешмә ○ 9069 ● 9078; 9080; 9091; 9092 -ЧАБАТАНЫ (5 | 2) ■ Бер ташлаган чабатаны яңадан кимиләр ○ 9036 ● 9036:1, :2; 9048; 9063; -9064; 16128 -ЧАБАТАҢ (1) ■ Чабатаң тишек - сизмисең, кеше хәлен сөйлисең ○ 16315 -ЧАБАТАСЫ (4 | 1) ■ Балта остасының юньле балтасы булмас, чабата ясаучының юньле чабатасы булмас ○ 1894 ● 5851; 9044; 13347; 16182:2 -ЧАБАТАСЫН (3) ■ Күрми күргән чабатасын түргә элгән ○ 9053 ● 9085; 12891 -ЧАБАТАСЫНА (2) ■ Ят авылның яңа итеге үз авылыңның иске чабатасына да тормый ○ 5249 -● 9065 -ЧАБАТАЧЫНЫҢ (1) ■ Чабатачының ашы үрә, ярый һөнәренә күрә ○ 9066 -ЧАБА-ЧАБА (2) ■ Артта калган - чаба-чаба талган ○ 676 ● 2507 -ЧАБА-ЮЫНА (1) ■ Чаба-юына чакка кала ○ 1954 -ЧАБУ (3) ■ Урак белән печән чабу ○ 1364 ● 1990; 16129 -ЧАБУДА (1) ■ Бер чабуда агач егылмас ○ 1906 -ЧАБУЧЫ (1) ■ Егылган агачка балта чабучы күп булыр ○ 1912 -ЧАБУЧЫЛАР (1) ■ Чабучылар начар булса, печән аз чыга ○ 1320 -ЧАБУЫН (1 | 1) ■ Су күрмичә чабуын күтәргән ○ 520 ● 3654:2 -ЧАБЫ (1) ■ Яхшы кызның чабы китәр, яман кызның яманаты китәр ○ 13054 -ЧАБЫЛМЫЙ (1) ■ Чалгысыз печән чабылмый ○ 1322 -ЧАБЫЛЫР (1) ■ Бай мактанса табылыр, юк мактанса чабылыр ○ 7182 -ЧАБЫНДЫРУ (1) ■ Себеркесез мунча чабындыру ○ 8659 -ЧАБЫНЫРГА (1) ■ Бер пар салды - барыбызга да чабынырга җитте ○ 8643 -ЧАБЫП (7) ■ Печән чабып җыелмый, тарап җыела ○ 1297 ● 1669; 2610; 2817; 3797; 6670; 15033 -ЧАБЫРСА (1) ■ Толның ирене чабырса да, "шайтан үпкән" диерләр ○ 13685 -ЧАБЫШ (1) ■ Чабыш аты чапмый түзә алмый ○ 2804 -ЧАБЫШКА (1) ■ Чабышка чыккан аргамакның аягын тышауламыйлар ○ 2805 -ЧАБЫШКЫ (3) ■ Чабышкы алын бирсә, ялын кис ○ 2806 ● 2807; 2808 -ЧАБЫШКЫГА (1) ■ Чабышкыга чабышкы янында чыбыркы кирәкми ○ 2808 -ЧАГА (3) ■ Чаян явызлыктан чакмый, табигате шулайга чага ○ 4691 ● 4721; 4733 -чага → бала-чага -чагага → бала-чагага -чагада → бала-чагада -чагадан → бала-чагадан -чагалы → бала-чагалы -ЧАГАР (11) ■ Үлгән ишәк үтерә тибәр, үлгән елан үтерә чагар ○ 2995 ● 4584; 4594; 4622; 4628; -4644; 4685; 4687; 4690; 4746; 15729 -ЧАГАСЫ (1) ■ Ят баласы - бүре чагасы ○ 14191 -ЧАГУЫ (1) ■ Кортның чагуы да файдага ○ 4739 -ЧАГЫЛА (1) ■ Тамчыда кояш чагыла ○ 1136 -ЧАГЫМ (2) ■ Кыз чагым - солтан чак, килен чагым - олтан чак ○ 13096 (2) -ЧАГЫНДА (25) ■ Челлә чагында катып үлгән ○ 1060 ● 1751; 2123; 7629; 7633 (2); 7634 (2); -7635 (2); 7636 (2); 8518; 8523; 9553 (2); 9554 (2); 10267; 11165; 13097; 13098; 14844 (2); 15074 -ЧАГЫҢДА (1) ■ Егет чагыңда малсыз да булма, ярсыз да булма ○ 12863 -ЧАГЫП (1) ■ Елан елып керер, чагып чыгар ○ 4598 -ЧАЙКАЛСА (1) ■ Тирәк чайкалса - җилдән, бинең би булуы - илдән ○ 5900 -ЧАЙКАЛУЫ (1) ■ Байтирәкнең чайкалуы җилдән ○ 1721 -ЧАЙКАП (1) ■ Яман ат башын чайкап ашар, ярты җимен җиргә чәчәр ○ 2703 -ЧАК (26 | 2) ■ Ерактагы кояш җылы була, якынга килгәч чак була ○ 27 ● 96; 551; 685, :1, :2; 2293; -3430; 4188; 10652; 10653; 12106; 12645; 12771; 12864 (3); 12865 (2); 12997; 13096 (2); 15108 -(3); 15109 (2); 16682 -ЧАККА (1) ■ Чаба-юына чакка кала ○ 1954 -ЧАККАН (5) ■ Яныңдагы чакмасын, читтән чаккан берни түгел ○ 715 ● 4606; 4701; 15213; -ЧАККАННАН (1) ■ Чакырганга бар, чакканнан кач ○ 10179 -ЧАКЛЫ (6) ■ Питрауга чаклы үләннең шифасы чәчәктә, питраудан соң - тамырда ○ 1299 -● 4489; 7416; 13487; 13610; 16662 -ЧАКЛЫК (1) ■ Картлык - чаклык ○ 15061 -ЧАКМА (3) ■ Чакма чакмый ут чыкмас ○ 8537 ● 11132; 12772 -ЧАКМАГАН (1) ■ Үзеңне чакмаган елан мич башында кышласын ○ 4694 -ЧАКМАКТАН (1) ■ Коры чакмактан ут чыгар ○ 8468 -ЧАКМАСЫН (3) ■ Яныңдагы чакмасын, читтән чаккан берни түгел ○ 715 ● 4550; 4593 -ЧАКМЫЙ (7) ■ Тик торганнан чыкан чакмый ○ 1312 ● 4596; 4691; 4732; 4744; 8537; 12772 -ЧАКМЫЙЧА (1) ■ Корт чакмыйча бал булмый ○ 4735 -ЧАКМЫ-ЧОКМЫ (1) ■ Чакмы-чокмы, үз илеңнән чыкма ○ 5084 -ЧАКНЫ (1) ■ Тайкалы чакны яхшы ата-ана өендә торырга, тастарлы булгач авыр ○ 14449 -ЧАКНЫҢ (2) ■ Килен чакның рәхәте - кыз чакның михнәте ○ 13368 (2) -ЧАКРЫМ (1) ■ Акрын-акрын алтмыш адым дип, бет алтмыш чакрым юл йөрер, ди ○ 4754 -ЧАКРЫМНАН (1) ■ Ялмавыз җиде чакрымнан теле белән ялмап йотар ○ 16791 -ЧАКСА (2) ■ Алла сакласын, бака чакмасын: бака чакса, имен тапмассың ○ 4550 ● 4806 -ЧАКСАҢ (2) ■ Ташны ташка чаксаң, уты беленер ○ 181 ● 631 -ЧАКТА (22 | 3) ■ Чаңсыз чакта чаң куптарма ○ 200 ● 530; 626; 780; 781; 1655; 1897; 1956:2; 1958; -4285:1; 5134; 5736; 6762; 8093 (2); 9039; 10429; 13761; 13945, :1; 14055; 15016; 15110; 15441; 16449 -ЧАКТАГЫ (4) ■ Яшь чактагы күмелә, карт чактагы күренә ○ 15111 (2) ● 15112 (2) -ЧАКТАН (1) ■ Бала чактан кергән гадәт гомергә калыр ○ 13952 -ЧАКЫР (1) ■ Яманны ашка чакырсаң чакыр, эшкә чакырма ○ 12274 -ЧАКЫРА (2) ■ Яман сыер мөгрәп йортка бүре чакыра ○ 3236 ● 8151 -ЧАКЫРГАН (2) ■ Чакырган җиргә бар, куган җирдән кайт ○ 10178 ● 10227 -ЧАКЫРГАНГА (2) ■ Чакырганга бар, чакканнан кач ○ 10179 ● 10180 -ЧАКЫРГАННАН (1) ■ Чакырмаса бару юк, чакырганнан калу юк ○ 10183 -ЧАКЫРГАННАР (1) ■ Ишәкне туйга чакырганнар. Ул: "Утын ташыргамы, су ташыргамы?" дип сораган ○ 2982 -ЧАКЫРГАННЫҢ (1) ■ Чакырганның аты олы, чакырмаганның хакы олы ○ 10181 -ЧАКЫРГАНЧЫ (1) ■ Яхшы кунак чакырганчы килә ○ 10196 -ЧАКЫРМА (1) ■ Яманны ашка чакырсаң чакыр, эшкә чакырма ○ 12274 -ЧАКЫРМАГАН (2) ■ Чакырмаган кунак - юынмаган таяк ○ 10182 ● 13339 -ЧАКЫРМАГАННЫҢ (1) ■ Чакырганның аты олы, чакырмаганның хакы олы ○ 10181 -ЧАКЫРМАСА (1) ■ Чакырмаса бару юк, чакырганнан калу юк ○ 10183 -ЧАКЫРМЫЙ (2) ■ Чакырмый килгән кунакка рөхсәтсез китәргә ярый ○ 10185 ● 10187 -ЧАКЫРСА (4) ■ Эшкә чакырса - бармам, ашка чакырса - калмам ○ 6328 (2) ● 9395 (2) -ЧАКЫРСАҢ (1) ■ Яманны ашка чакырсаң чакыр, эшкә чакырма ○ 12274 -ЧАКЫРУСЫЗ (3) ■ Чакырусыз килгән кунак салусыз урынга утырыр ○ 10186 ● 13328; 13329 -ЧАКЫРУЧЫГА (1) ■ Чакырганга бармасаң, чакыручыга зар булырсың ○ 10180 -ЧАКЫРЫЛМАГАН (2) ■ Чакырылмаган кунакның вакыты үтми ○ 10184 ● 10200 -ЧАКЫРЫМ (1) ■ Яманның кәсафәте бер чакырым алдан йөри ○ 12291 -ЧАКЫРЫМЛЫК (1) ■ Мең чакырымлык юл бер адымнан башлана ○ 6805 -ЧАКЫРЫП (4) ■ Сагынып кунак йөри, чакырып эт йөри ○ 10158 ● 10187; 10188; 10226 -ЧАКЫРЫР (2) ■ Карга карылдаса кышны чакырыр, каз каңгылдаса язны чакырыр ○ 3966 (2) -ЧАЛ (2) ■ Байтал бия булганчы, башыңа чал иңә ○ 2816 ● 10303 -ЧАЛА (1) ■ Болыт ала булса, яңгыр чала булыр ○ 1077 -ЧАЛБАР (1) ■ Очсыз чалбар төпсез булыр ○ 7949 -ЧАЛБАРГА (1) ■ Иске чалбарга яңа бөрмә ○ 8960 -ЧАЛГЫ (5) ■ Берәү печәнне чалгы белән чаба, берәү дуга белән чаба ○ 1261 ● 1286; 1321; 1338; -ЧАЛГЫСЫЗ (1) ■ Чалгысыз печән чабылмый ○ 1322 -ЧАЛКАЙ (1) ■ Иңкәйгәнгә иңкәй башың җиргә тигәнче, чалкайганга чалкай башың күккә җиткәнче ○ 11989 -ЧАЛКАЙГАНГА (1) ■ Иңкәйгәнгә иңкәй башың җиргә тигәнче, чалкайганга чалкай башың -күккә җиткәнче ○ 11989 -ЧАЛКАН (1) ■ Ялкау бер эш эшли белә - чалкан ятып мышный белә ○ 6566 -ЧАЛМА (3) ■ Пальто белән чалма килешми ○ 9015 ● 17044; 17046 -ЧАЛМАГАН (1) ■ Чалмаган үгезгә казан асмыйлар ○ 3299 -ЧАЛМАЛЫ (2) ■ Ак чалмалы мулладан ак яулыклы хатын артык ○ 16956 ● 17080 -ЧАЛМАСЫ (4) ■ Ишан чалмасы астында ат урларга йөгән бар ○ 16985 ● 17024; 17044; 17052 -ЧАЛМЫЙ (1) ■ Чын батыр аяк чалмый ○ 11308 -ЧАЛМЫЙЛАР (1) ■ Корбанны ике кат чалмыйлар ○ 16923 -ЧАЛНЫ (1) ■ Чалны күреп бабай димә ○ 10313 -ЧАЛПАЯ (1) ■ Кыз яхшы җиргә төшсә чалпая, яман җиргә төшсә картая ○ 13190 -ЧАЛТ (1) ■ "Ирең булса "чалт" итеп суксын, "чут" итеп үпсен!" - дип әйтте, ди, бер хатын ○ 13855 -ЧАЛЫНГАН (1) ■ Мулланың чалмасы чалынган, акылы чуалган ○ 17052 -ЧАЛЫП (1) ■ Көчле кеше алып та ега, чалып та ега ○ 10785 -ЧАЛЫР (1) ■ Яманның теле үз аягын чалыр ○ 12293 -ЧАЛЫШ (2) ■ Мичтә бәлеш, авызы чалыш ○ 9480 ● 12529 -ЧАМА (4) ■ Байлыкка чама юк, җигәргә чана юк ○ 7525 ● 8069; 8070; 9586 -ЧАМАГА (2) ■ Тәян фарсит итәр идек, туры килми чамага ○ 6676 ● 8069 -ЧАМАДАН (1) ■ Чама чамадан артмый ○ 8070 -ЧАМАЛАГАН (1) ■ Үз акылын чамалаган хур булмас ○ 11743 -ЧАМАЛАП (1) ■ Күзеңне тиз ач, авызыңны чамалап ач ○ 10440 -ЧАМАЛЫ (1) ■ Башы чалмалы, акылы чамалы ○ 17080 -ЧАМАЛЫЙ (1) ■ Тегүче - карчык буен карап та чамалый, ә кыз буен җиде карышлар, имеш -○ 15094 -ЧАМАН (10) ■ Аты чаман - чабар юлы яман ○ 2597 ● 2598 (2); 2602; 2603; 6737 (2); 12910; -13250; 13757 -ЧАМАННЫ (1) ■ Яманны сыйлама, чаманны кыйнама ○ 12279 -ЧАМАНЫ (1) ■ Чаманы чанага салмыйлар ○ 7997 -ЧАМАНЫНА (1) ■ Ат чаманына менгәнче ике табаныңа ялын ○ 2525 -ЧАМАСЫ (1) ■ Һәр эшнең чамасы бар, һәр дәрьяның көймәсе бар ○ 6406 -ЧАНА (13) ■ Искә алмаган түмгәк чана аудара ○ 120 ● 129; 146; 929; 1379; 2579; 7039; 7063; -7071; 7077; 7525; 11944; 13314 -ЧАНАГА (2) ■ Кыш рәхәт чанага, җәй рәхәт арбага ○ 867 ● 7997 -ЧАНАДА (3) ■ Ат чанада беленер, ир сәфәрдә беленер ○ 6734 ● 12828; 13503 -ЧАНАДАН (1) ■ Беребез арбадан, беребез чанадан сөйли ○ 7101 -ЧАНАНЫ (1) ■ Арбаны - кыш, чананы җәй әзерлиләр ○ 6995 -ЧАНАНЫҢ (3) ■ Чананың, кая китсә дә, эзе билгеле ○ 7078 ● 7079; 9199 -чанаң → арбаң-чанаң -ЧАНАҢНЫ (1) ■ Җәй көне чанаңны, кыш көне арбаңны әзерләп куй ○ 1010 -ЧАНАСЫ (4) ■ Яшенә ��үрә бәһасе, атына күрә чанасы ○ 2728 ● 2752; 7040; 7096 -ЧАНАСЫНА (3) ■ Атына түгел, чанасына кыңгырау таккан ○ 2753 ● 7036; 7080 -ЧАНАСЫНЫҢ (1) ■ Чанасының төбе тишек ○ 7123 -ЧАҢ (3) ■ Чаңсыз чакта чаң куптарма ○ 200 ● 15254; 15344 -ЧАҢСЫЗ (1) ■ Чаңсыз чакта чаң куптарма ○ 200 -ЧАҢЫ (1) ■ Җәяүнең чаңы чыкмый, ялгызның өне чыкмый ○ 6881 -ЧАҢЫН (1) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырла, кем чанасына утырсаң, аның -чаңын как ○ 7036 -ЧАП (3 | 2) ■ Ерактагы чап була, килә-килә чак була ○ 685 ● 685:1, :2; 2612; 5663 -ЧАПАН (1) ■ Ала канат карга да бер, ала чапан мулла да бер ○ 16958 -ЧАПКАН (14) ■ Балта да чапкан төштән генә кисми ○ 1890 ● 1897; 1898; 2390; 2692; 2744; 2796; -3768; 5574; 7398; 10612; 14067; 14359; 14450 -ЧАПКАНГА (1) ■ Ат чапканга бот чапкан ○ 2744 -ЧАПКАНЧЫ (1 | 2) ■ Балта чапканчы кискә ял итә ○ 1899 ● 1899:1, :2 -ЧАПКАНЫН (1) ■ Этнең чапканын да, юыртканын да белмәссең ○ 3730 -ЧАПКЫН (1) ■ Ир-егетнең аты - чапкын, пычагы - үткен, хатыны уңган булыр ○ 13479 -ЧАПМА (3) ■ Чапма ташка, балтаң ватылыр ○ 199 ● 1349; 2000 -ЧАПМАК (2) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк -○ 1298 ● 5831 -ЧАПМАС (3) ■ Яман ат, камчыласаң да, үргә чапмас ○ 2704 ● 11868; 15099 -ЧАПМАСЛАР (1) ■ Тимәгән бүрәнәгә китереп чапмаслар ○ 1943 -ЧАПМЫЙ (2) ■ Чабыш аты чапмый түзә алмый ○ 2804 ● 2807 -ЧАПМЫЙСЫҢ (1) ■ Туганыңа чапмыйсың, күршеңә чабасың ○ 5235 -ЧАПСА (3) ■ Көр ат көрлегеннән чапса, арык ат аңа карап чаба ○ 2667 ● 3619; 5454 -ЧАПСАҢ (3) ■ Яңгырда чапсаң, корыда печән җыярсың ○ 1168 ● 1339; 1340 -ЧАПТЫРА (1) ■ Кирәк таптыра, эт урынына чаптыра ○ 14910 -ЧАПТЫРЫР (2) ■ Бәйрәм җитсә таптырыр, ат урынына чаптырыр ○ 6642 ● 10108 -ЧАПЧАККА (1) ■ Кызны чапчакка салып тозламыйлар ○ 13019 -ЧАПЫЛДЫЙ (1) ■ Сөймәгән кешең ашамый - чапылдый, атламый - тапылдый ○ 12757 -чар → чүп-чар -ЧАРА (5) ■ Акта кара юк, карага чара юк ○ 559 ● 7590; 9188; 15063; 15398 -ЧАРАДАН (1) ■ Ни чарадан бичара ○ 14993 -ЧАРАСЫ (2) ■ Аты бар - чанасы юк, дәрте бар - чарасы юк ○ 2752 ● 6376 -ЧАРАСЫНА (1) ■ Чарасына керсәң, булмый торган эш юк ○ 6377 -ЧАРВА (1) ■ Барың чарва булсаң, кол булырсың, барың туйчы булсаң, ку булырсың ○ 5744 -ЧАРТ (1) ■ Картлар күңеле пыяла - җиргә төшсә уала; яшьләр күңеле капрон - чарт та чорт -○ 15050 -ЧАРЧАРСЫҢ (2) ■ Куян белән уйнама - чарчарсың, ут белән уйнама - көярсең ○ 2250 ● 8500 -ЧАТ (1) ■ Шулай итеп, чат май итеп, суга манып ашадык ○ 9789 -ЧАТА (1) ■ Кәкре агачтан кәкерчек, чатлы агачтан чата ○ 1928 -ЧАТАНЛАРГА (1) ■ Аксакны чатанларга өйрәтмиләр ○ 15189 -ЧАТКЫ (1) ■ Дәрте булса, шарты табыла; чаткы булса, ялкын кабына ○ 12694 -ЧАТКЫСЫ (2) ■ Үги ананың яхшысы - тәмуг утының чаткысы ○ 14260 ● 14611 -ЧАТЛЫ (1) ■ Кәкре агачтан кәкерчек, чатлы агачтан чата ○ 1928 -ЧАТЛЫ-БОТЛЫ (1) ■ Чатлы-ботлы - карама булыр, шарт-шорт янган - усак булыр ○ 1760 -ЧАТНАГАН (2) ■ Чатнаган чынаяк йөз ел тора ○ 9975 ● 9976 -ЧАТНАМЫЙ (1) ■ Кайрысында кипкән агач чатнамый ○ 1917 -ЧАТНЫЙ (2) ■ Яман күздән таш чатный ○ 10462 ● 15494 -ЧАТЫ (1) ■ Торна күк атлыйм дип, әтәчнең чаты аерылган ○ 4376 -ЧАТЫН (2) ■ Ир өйнең бер чатын тотып торса, хатын өч чатын тотып торыр ○ 13846 (2) -ЧАТЫНА (1) ■ Икмәгең таза булса, җиде юл чатына чыгып аша ○ 9208 -ЧАТЫР (3) ■ Килмәгән болыттан куркып чатыр кормыйлар ○ 1110 ● 4865; 13407 -ЧАТЫРЫ (1) ■ Чатыры нинди булса, ятыры шундый була ○ 8300 -ЧАҺ (1) ■ Акчаның башы - аһ, соңы - чаһ ○ 7711 -ЧАЯН (6) ■ Елан җир астында, чаян таш астында ○ 4617 ● 4637; 4690; 4691; 9054; 15729 -ЧАЯННЫ (1) ■ Җыен кырмыска чаянны җиңәр ○ 4836 -ЧАЯННЫҢ (1) ■ Еланның баласы - елан, чаянның баласы - чаян ○ 4637 -ЧӘБӘК (1) ■ Чәбәк ике кулдан чыга ○ 10971 -ЧӘБЕКӘЙ (1) ■ Бер кул белән чәбекәй ителми ○ 10913 -ЧӘЕ (1) ■ Чәе булса, шикәре табылыр ○ 9369 -ЧӘЕМ (4) ■ Ярлыда: "Такта чәем, якты чыраем", байда: "Бөртек чәем, төртеп эчерәем" -○ 7484 (2) ● 9494 (2) -ЧӘЕН (1) ■ Хәерченең бөртек чәен җил очыра ○ 5952 -ЧӘЕННӘН (1) ■ Чәеннән Арча кыры күренә ○ 9504 -ЧӘЕҢНЕ (1) ■ Чәеңне сал учлап, эчәрсең тынычлап ○ 9370 -ЧӘЙ (22) ■ Быламыттан чәй булыр ○ 1264 ● 9104; 9124; 9177; 9318; 9368; 9371-9376; 9400; -9431; 9515; 9708; 9755; 10190; 10720; 14798; 16567; 16881 -ЧӘЙНӘ (5) ■ Аз кап, күп чәйнә ○ 9527 ● 10581 (2); 15824; 16211 -ЧӘЙНӘГӘН (2) ■ Ишәккә иснәргә мәтрүшкә биргәннәр - капкан да чәйнәгән ○ 2975 ● 9729 -ЧӘЙНӘГӘНЕҢНӘН (1) ■ Чәйнәгәнеңнән йотканың артык ○ 9730 -ЧӘЙНӘГӘНЧЕ (1) ■ Гайбәт чәйнәгәнче сагыз чәйнә ○ 15824 -ЧӘЙНӘМӘ (1) ■ Чәйнәмә сагызны, өзә алмассың ○ 9378 -ЧӘЙНӘМӘГӘ (1) ■ Гайбәт, чәйнәмәгә йомшак булса да, тешне сындыра ○ 15825 -ЧӘЙНӘМИ (2) ■ Чәйнәми ашаган - чәчәләп үлгән ○ 9731 ● 15778 -ЧӘЙНӘМИЛӘР ( | 1) ■ Бал татлы дип бармакны чәйнәмиләр ○ 9161:4 -ЧӘЙНӘП (7) ■ Чүбек чәйнәп май чыкмас ○ 1571 ● 4451; 9321; 10344; 14050; 16036; 16042 -ЧӘЙНӘРБЕЗ (1) ■ Теш булмаса, урт белән чәйнәрбез ○ 10644 -ЧӘЙНӘРГӘ (2) ■ Карт атның тарамышы кырык көн чәйнәргә җитә, ди ○ 2655 ● 9520 -ЧӘЙНӘСӘҢ (1) ■ Ничә чәйнәсәң дә, бер балык башы ○ 4544 -ЧӘЙНӘСЕН (1) ■ Арпа бирсәң атка бир, катыр-котыр чәйнәсен ○ 1516 -ЧӘЙНЕ (2) ■ Чәй - түгел борыч, чәйне салсаң сал бер уч, төшүе килсә, пешүе килер ○ 9374 -● 9377 -ЧӘЙНЕҢ (5) ■ Бер чынаяк чәйнең кырык ел хәтере бар ○ 9178 ● 9325 (2); 13044; 13392 -ЧӘЙНИ (5) ■ Кәҗә, тынычлыктан туйса, көтүченең чыбыркысын чәйни, имеш ○ 3040 ● 3504; -4076; 9323; 15961 -ЧӘЙНИСЕ (1) ■ Чәйне чәйнисе юк ○ 9377 -ЧӘЙХАНӘ (1) ■ Мәелең булса - мәйханә, акылың булса - чәйханә ○ 9841 -ЧӘЙ-ШИКӘРЛЕК (1) ■ Кызга мәһәрлек - туена чәй-шикәрлек ○ 13275 -ЧӘКӘШТЕРӘ (1) ■ Барлык ярәштерә, юклык чәкәштерә ○ 7569 -ЧӘКҮШКӘСЕ (1) ■ Юлда барганда, килен ягыннан арбаның чәкүшкәсе төшкән, ди ○ 13395 -ЧӘКЧӘГЕНӘ (1) ■ Кызга биргән мал - чәкчәгенә яккан бал ○ 13274 -ЧӘКЧӘК (1) ■ Каклы чәкчәк хаклы ○ 13268 -ЧӘЛЕР (1) ■ Карак көтүдән аерылганны чәлер ○ 12509 -ЧӘЛПӘК (1) ■ Ач кешегә чәчәк исеннән чәлпәк исе тәмлерәк ○ 9544 -ЧӘНЕЧКӘН (1) ■ Байны басып, ярлыны чәнечкән ○ 7256 -ЧӘНЕЧКӘННӘР (1) ■ "Бугай"ны күпер башында кура белән чәнечкәннәр ○ 15810 -ЧӘНЕЧКЕ (1) ■ Дөя авыр йөк ташый, үзе чәнечке ашый ○ 2913 -ЧӘНЕЧКЕГӘ (1) ■ Өндәлмәгән кунак энә өстенә утырыр, чакырылмаган кунак чәнечкегә утырыр ○ 10200 -ЧӘНЕЧКЕДӘН (1) ■ Чәчәк җыйган чәнечкедән курыкмый ○ 1328 -ЧӘНЕЧКЕЛЕ (1) ■ Матур гөл чәнечкеле була ○ 1291 -ЧӘНЕЧКЕСЕЗ (3) ■ Роза чәнечкесез булмас ○ 1300 ● 10659; 12692 -ЧӘНЕЧКЕСЕН (1) ■ Мәхәббәт чәчәк эзли, көнчелек чәнечкесен эзли ○ 12733 -ЧӘНЕЧКЕСЕНӘ (2) ■ Чәнечкесенә түзсәң, гөлен өзәрсең ○ 1323 ● 1325 -ЧӘНЧӘ (2) ■ Энә, кечкенә булса да, нык чәнчә ○ 8713 ● 13110 -ЧӘНЧЕР (1) ■ Энә чәнчер урын юк ○ 8748 -ЧӘП (1) ■ Аягың "ләп" итсә, авызың "чәп" итәр ○ 10884 -ЧӘПЕЛДӘМӘС (1) ■ Аягың ләпелдәмәсә, авызың чәпелдәмәс ○ 10885 -ЧӘПЧЕМӘС (1) ■ Чиләк яртылай булса суы чәпчер, тулы чиләк чәпчемәс ○ 9979 -ЧӘПЧЕР (1) ■ Чиләк яртылай булса суы чәпчер, тулы чиләк чәпчемәс ○ 9979 -ЧӘПЧЕРСЕҢ (1) ■ Кабарынсаң чәпчерсең, камыр булсаң күпчерсең ○ 11990 -ЧӘРКӘГӘ (1) ■ Бәрә тәртәгә, тия чәркәгә ○ 7103 -ЧӘРШӘМБЕГӘ (1) ■ Күзләре берсе чәршәмбегә, берсе дүшәмбегә караган ○ 10519 -ЧӘРШӘМБЕДӘН (1) ■ Атна кичнең килеше чәршәмбедән билгеле ○ 761 -ЧӘҮКӘ (3) ■ Күккә карама, авызыңа чәүкә кунар ○ 56 ● 1988; 4227 -ЧӘҮКӘЛӘР (1) ■ Күгәрченнәр арасындагы чәүкәләр кебек ○ 4225 -ЧӘҮМӘЛЧЕКЛӘР (1) ■ Берәү, азрак шәһәрдә торып кайткач, печән кибәннәрен: "Бу нинди -чәүмәлчекләр?" - дип сораган, ди ○ 5164 -ЧӘЧ (18 | 8) ■ Көз чәчсәң көлгә чәч, яз чәчсәң сазга чәч ○ 1424 (2) ● 1424:1 (2), :2 (2), :3; -1530 (2), :1 (2); 1535; 1566; 2611; 5414, :1; 10281; 10308; 10314; 10315; 10320; 10366; 13037; -13804; 15296; 16019 -ЧӘЧӘ (4) ■ Игенче орлык чәчә - җирдән ризык юлын ача ○ 1406 ● 8550; 10616; 15985 -ЧӘЧӘГӘН (3) ■ Йөреп чәчәгән торып тыныга, торып чәчәгән утырып тыныга, утырып чәчәгән -ничек тыныга? ○ 6775 (3) -ЧӘЧӘГЕ (6) ■ Абага чәчәге ут булыр, атып җиткәнче юк булыр ○ 1247 ● 1766; 1817; 1824; -11202; 14114 -ЧӘЧӘГЕН (3) ■ Умырзая, яфрагыннан алда, чәчәген күрсәтер ○ 1317 ● 1828; 4716 -ЧӘЧӘГЕННӘН (1) ■ Буласы җимеш чәчәгеннән билгеле ○ 1806 -ЧӘЧӘК (25) ■ Майсыз чәчәк ярылмас ○ 916 ● 1292; 1294; 1326-1328; 1347; 1350; 1352; 1677; -1818; 1819 (2); 4718; 9544; 10690; 12733; 12755; 12773; 13045; 15117; 15152; 16402; 16405; 16410 -ЧӘЧӘККӘ (2) ■ Тирес кондызының да чәчәккә менеп балдан авыз итәсе килә ○ 4808 ● 12339 -ЧӘЧӘКНЕ (3) ■ Матур чәчәкне кырау тиз ала ○ 1293 ● 1329; 11239 -ЧӘЧӘКНЕҢ (2) ■ Көчләп ачкан чәчәкнең исе булмас ○ 1289 ● 5130 -ЧӘЧӘКТӘ (1) ■ Питрауга чаклы үләннең шифасы чәчәктә, питраудан соң - тамырда ○ 1299 -ЧӘЧӘКТӘН (2) ■ Бер үк чәчәктән корт - бал җыя, елан - агу җыя ○ 1260 ● 1307 -ЧӘЧӘЛӘП (1) ■ Чәйнәми ашаган - чәчәләп үлгән ○ 9731 -ЧӘЧӘР (2) ■ Яман ат башын чайкап ашар, ярты җимен җиргә чәчәр ○ 2703 ● 13828 -ЧӘЧӘРСЕҢ (1) ■ Бала белән уйнама - чәчәрсең, бабай белән уйнама - пошарсың ○ 13925 -ЧӘЧЕ (3) ■ Башы булса, чәче үсәр ○ 10263 ● 10367; 15236 -ЧӘЧЕЛӘ (1) ■ Ярлы кешенең итәгенә салсаң бодае чәчелә ○ 7467 -ЧӘЧЕЛГӘН (1) ■ Чәчелгән тарыны чүпләү читен ○ 1570 -ЧӘЧЕЛЕП (1) ■ Акыл юлда чәчелеп ятмый ○ 11417 -ЧӘЧЕН (4) ■ Иртә кычкырган әтәчнең түбә чәчен йол ○ 4368 ● 10282; 10368; 11469 -ЧӘЧЕН-БАШЫН (1) ■ Чәчен-башын туздырган, апасыннан уздырган ○ 14584 -ЧӘЧЕҢ (4) ■ Үзеңнең чәчең ятның башыннан кадерлерәк ○ 10319 ● 10346; 10369; 10401 -ЧӘЧЕП (8) ■ Тигәнәк чәчеп бодай ура алмассың ○ 1309 ● 1413; 1514; 1561; 10043; 11709; 11731; -ЧӘЧКӘ (4) ■ Яз яме чәчкә белән, көз яме көлтә белән ○ 983 ● 1258; 1259; 10370 -ЧӘЧКӘДӘН (1) ■ Елан агу тапкан чәчкәдән бал корты бал табар ○ 4729 -ЧӘЧКӘЛЕ (1) ■ Чәчкәле гөл кадерле була ○ 1324 -ЧӘЧКӘН (7) ■ Иртә чәчкән уңар, буразнасы тулар ��� 835 ● 1415; 1440; 1461; 1483; 1506; 1536 -ЧӘЧКӘНГӘ (1) ■ "Дыр"ны чәчкәнгә илле ел, ди, һаман да тишелмәгән, ди ○ 15835 -ЧӘЧКӘНДӘ (1) ■ Иген чәчкәндә еласаң, сукканда шатланырсың ○ 1398 -ЧӘЧКӘНЕҢНЕ (1) ■ Үз чәчкәнеңне үзең ур ○ 1477 -ЧӘЧКӘННӘР (1) ■ Юләрне чәчкәннәр, тинтәк үскән ○ 11732 -ЧӘЧКӘННЕ (2) ■ Авызың белән чәчкәнне кулың белән җыеп ала бел ○ 10537 ● 14963 -ЧӘЧКӘННЕҢ (1) ■ Чүпле орлык чәчкәннең кырын кырлык басар ○ 1465 -ЧӘЧКӘНЧЕ (1) ■ Сүз чәчкәнче сүс чәч ○ 16019 -ЧӘЧКӘСЕНӘ (1) ■ Чәчкәсенә алданып, чәнечкесенә кадалма ○ 1325 -ЧӘЧКӘСЕННӘН (1) ■ Гөл чәчкәсеннән билгеле ○ 1271 -ЧӘЧКӘЧ (2) ■ "Дыр"ны чәчкәч, "ләкин" үскән ○ 15836 ● 16202 -ЧӘЧЛӘР (2) ■ Чәчләр чәчкә бәйләнү ○ 10370 ● 10371 -ЧӘЧЛӘРЕ (1) ■ Акыл чәчләре башын ташлаган ○ 11757 -ЧӘЧМӘГӘН (3 | 3) ■ Чәчкән - җыяр, чәчмәгән - елар ○ 1461 ● 1462, :1, :2, :3; 1463 -ЧӘЧМӘСӘ (1) ■ Атаң арыш чәчмәсә, анаң урак урмас ○ 14431 -ЧӘЧМИЛӘР (2) ■ Телгә шалкан чәчмиләр ○ 15570 ● 15834 -ЧӘЧРӘМИ (1) ■ Балта чапкан чакта йомычка чәчрәми булмас ○ 1897 -ЧӘЧРӘП (1) ■ Иске бер тиендәй чәчрәп чыгу ○ 7834 -ЧӘЧРИ (1) ■ Борчакның яхшысы читкә чәчри ○ 1548 -ЧӘЧСӘҢ (24 | 3) ■ Җил чәчсәң, давыл урырсың ○ 1187 ● 1385; 1424 (2), :3; 1429 (2); 1430; 1458; -1464; 1529; 1530 (2), :1 (2); 1531 (2); 1543 (2); 1544 (2); 1546; 1552; 1575; 6607; 7754; 11222 -ЧӘЧСЕЗ (2) ■ Баш - чәчсез, урман кошсыз булмас ○ 10249 ● 13160 -ЧӘЧТЕРЕР (1) ■ Юк кеше тәхеткә менсә, төнлә кояш таптырыр, ташка тары чәчтерер ○ 5963 -ЧӘЧҮ (3) ■ Иген чәчү - туй итү түгел ○ 1399 ● 8590; 16073 -ЧӘЧҮЛЕКНЕ ( | 1) ■ Юкны кирәк таптыра, чәчүлекне саттыра ○ 7618:2 -ЧӘЧҮЧЕНЕҢ (1) ■ Начар чәчүченең игене дә начар була ○ 1428 -ЧЕБЕН (39 | 1) ■ Югын барда чебен бар, чебен барда чирем бар ○ 485 (2) ● 1595; 2665; 3164; -3536; 3659; 4762; 4774; 4779; 4784; 4802; 4811-4814; 4827; 4835; 4843 (2); 4852; 4853; 4854, -:1; 5633; 6186; 7455; 7557; 8656; 9172; 9223; 9822; 10565; 10599; 10930; 13392; 13401; 15315; -15323; 16484 -ЧЕБЕНГӘ (4) ■ Яз җитсә чебенгә дә җан керә ○ 986 ● 4761; 4815; 4855 -ЧЕБЕНДӘЙ (1) ■ Пәрәвезгә эләккән чебендәй ○ 4847 -ЧЕБЕНЕ (1) ■ Балы булса чебене булыр ○ 9167 -ЧЕБЕНЕНӘ (1) ■ Чүплек чебененә сәлам бир, чүпкә әйләнеп калмасын ○ 4828 -ЧЕБЕНЛЕ (2) ■ Чебенле җиргә черки оялый ○ 4816 ● 4817 -ЧЕБЕННӘН (4) ■ Типмәгән ишәкнең үлеме чебеннән булыр ○ 2993 ● 3630; 4820; 4856 -ЧЕБЕННӘРДӘН (1 | 1) ■ Тургайның юашлыгын чебеннәрдән сора ○ 4158 ● 4158:1 -ЧЕБЕННЕ (3) ■ Чебенне күп кусаң, борыныңа кунар ○ 4818 ● 15315; 15783 -ЧЕБЕННЕҢ (2) ■ Кыш күренгән чебеннең безелдәве дә тансык ○ 4801 ● 4819 -ЧЕБЕШ (9) ■ Карга чебеш ала, тавык очынып кала ○ 3980 ● 4024; 4296; 4331; 4344; 4345; 4355; -4383; 13950 -ЧЕБЕШЕ (2) ■ Инкубатор чебеше ата-анасын танымас ○ 4273 ● 4274 -ЧЕБЕШЕН (3) ■ Берәүнең чебешен үтерсәң, тавык түләрсең ○ 4270 ● 4282; 4313 -ЧЕБЕШЛӘРНЕ (2) ■ Алмаган тавык, салмаган йомырка, чебешләрне сата башлама ○ 4265 ● 4356 -ЧЕБЕШНЕ (2) ■ Чебешне көз саныйлар ○ 4341 ● 4342 -ЧЕБЕШТӘН (1) ■ Тавык - чебештән, бала бишектән билгеле ○ 14045 -ЧЕБИ (2) ■ Көчек аюга ябыша, чеби төлке белән сугыша ○ 3809 ● 11182 -ЧЕБИЛӘРЕН (1) ■ Хәтерсез тавыкның чебиләрен карга ташыр ○ 4340 -ЧЕБИЛЕ (1) ■ Чебиле тавык тилгәннән курка ○ 4343 -ЧЕГӘН (2) ■ Язга чыккач чегән тунын сата ○ 991 ● 2075 -ЧЕЛӘН (1) ■ Бакаларга челән - хан ○ 4578 -ЧЕЛЕМЧЕНЕҢ (1) ■ Челемченең эче дә яна, кесәсе дә яна ○ 9852 -ЧЕЛЛӘ (1) ■ Челлә чагында катып үлгән ○ 1060 -ЧЕЛЛӘДӘ (7) ■ Челләдә туның ташлама, кыш үзең бел ○ 970 ● 971; 1017 (2); 6709; 13317; 15324 -ЧЕМЕТӘ (1) ■ Өстән бишек тирбәтә, астан баланы чеметә ○ 14105 -ЧЕМЕТЕП-ЧЕМЕТЕП (1) ■ "Чыкмый, чыкмый дип әйтәсең, чеметеп-чеметеп саласың, сал бер -уч, чыгармын нибуч!" - дип әйтте, ди, чәй ○ 9368 -ЧЕМЕТСӘҢ (1) ■ Уң ботыңны чеметсәң, сулы да авыртыр ○ 10965 -ЧЕПЕРЕ (1) ■ Чепере май, чирек май, иртәгә дә калсын, вай ○ 9502 -ЧЕР (2 | 1) ■ Чебен тисә чер итәр, тукмак тисә тик торыр ○ 4854 ● 4854:1; 15322 -ЧЕРӘЕП (1) ■ Ямьсезгә матур дисәң - зураеп китәр, матурга ямьсез дисәң - черәеп китәр -○ 10712 -ЧЕРӘШЕП (1) ■ Күмәк эшләр тырышып, ялгыз эшләр черәшеп ○ 6104 -ЧЕРӘШЕР (1) ■ Омтылган ирешер, омтылмаган черәшер ○ 11258 -ЧЕРГӘН (3) ■ Чергән борчак атып йөрмә ○ 1586 ● 1926; 10589 -ЧЕРЕГӘН (4) ■ Черегән суганны бауламыйлар ○ 1622 ● 1623; 1687; 3928 -ЧЕРЕГЕ (1) ■ Юкәнең чәчәге - бал, кабыгы - юкә, череге - дару, агачы - сөян ○ 1766 -ЧЕРЕК (11) ■ Черек бау белән коега төшмә ○ 479 ● 1692; 1705; 1761; 1805; 1815; 3294; 6827; -8422; 8634 (2) -ЧЕРЕЛДӘП (1) ■ Черки черелдәп җиңәр ○ 4822 -ЧЕРЕМ (1) ■ Челләдә черем итсәң, кыш рәхәт йокларсың ○ 971 -ЧЕРЕМӘС (4) ■ Алтын черемәс, тимер тузмас ○ 260 ● 5528; 11402; 13500 -ЧЕРЕМИ (1) ■ Кыз картаймый, бал череми ○ 12988 -ЧЕРЕМИЧӘ (1) ■ Тирәкнең, тамыры черемичә, яфрагы саргаймый ○ 1756 -ЧЕРЕР (1) ■ Эшләгән җиз ялтырар, эшләмәгән - черер ○ 324 -ЧЕРЕТӘ (2) ■ Бер черек алма бөтен йөкне черетә ○ 1805 ● 15772 -ЧЕРЕТЕР (2) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 ● 9323 -ЧЕРЕТКЕЧ (1) ■ Икмәк череткеч булды бер ○ 9459 -ЧЕРЕТМӘ (1) ■ Эчеңдәген эчеңдә черетмә ○ 12606 -ЧЕРЕТҮ (1) ■ Алманы үстерү кыен, черетү ансат ○ 1796 -ЧЕРИ (7 | 1) ■ Вакыт җиткәч агач та чери ○ 1681 ● 1762; 1816; 4449:2; 4450; 11905; 12552; 15961 -ЧЕРКЕНЛЕГЕ (1) ■ Ата торып улы сөйләсә - черкенлеге ○ 14351 -ЧЕРКИ (6) ■ Бүре булышкач, черки дә атны җиңгән ○ 4773 ● 4810; 4816; 4821; 4822; 9801 -ЧЕРКИГӘ (1) ■ Черкигә ага юк ○ 4823 -ЧЕРКИНЕҢ (1) ■ Черкинең талавыннан бигрәк безелдәве яман ○ 4824 -ЧЕРМӘС (2) ■ Алтын чермәс, дау армас ○ 7752 ● 8694 -ЧЕРМӘСӘ (1) ■ Алтын үзе чермәсә дә күп башларны чертә ○ 7760 -ЧЕРТ (1) ■ Үгез булмагае черт булсын, савып эчәргә сөт булсын ○ 3301 -ЧЕРТӘ (1) ■ Алтын үзе чермәсә дә күп башларны чертә ○ 7760 -ЧЕРҮЧӘН (1) ■ Кыртышы чергән бүрәнәнең үзәге дә тиз черүчән ○ 1926 -ЧИ (11 | 1) ■ Үшән ат менсәң, ике үкчәң чи булыр ○ 2730 ● 8467; 9118; 9457; 9503; 9944; 11324:1; -11943; 11978; 13738; 13754; 16829 -ЧИБӘР (11 | 3) ■ Бизәнү белән генә ямьсез чибәр булмый ○ 8769 ● 10701-10703; 10731; 10737; -11702; 12743:2, :2 (2); 13043; 14958; 15589; 17042 -ЧИБӘРГӘ (1) ■ Җил кай яктан - чибәргә мәхәббәт шул яктан ○ 12797 -ЧИБӘРЕ (1) ■ Кызның чибәре - ярау егеткә ○ 13100 -ЧИБӘРЛӘНӘ (1) ■ Киендерсәң, бүкән төбе дә чибәрләнә ○ 8796 -ЧИБӘРЛӘР (1) ■ Чибәрләр дә күп, исәрләр дә күп ○ 10706 -ЧИБӘРЛЕК (2) ■ Чибәрлек белән чиркәү салдырып булмый, матурлык белән манара мандырып -булмый ○ 10704 ● 11701 -ЧИБӘРЛЕККӘ (1) ■ Чибәрлеккә бик чибәр, күрсәң гайрәтең чигәр ○ 10737 -ЧИБӘРЛЕКНЕҢ (1) ■ Чибәрлекнең чиге юк ○ 10705 -ЧИБӘРНЕ (2) ■ Чибәрне кем дә сөяр ○ 10707 ● 13136 -ЧИБӘРНЕҢ (2) ■ Теле чибәрнең үзе чибәр ○ 15589 ● 15645 -ЧИГӘ (1) ■ Чигә чөй кагу ○ 7124 -ЧИГӘР (3) ■ Хан кайгысын халык чигәр, халык кайгысын кем чигәр ○ 5924 (2) ● 10737 -ЧИГӘСЕ (3) ■ Җир чигәсе - тау, ил чигәсе - хан, дау чигәсе - җан ○ 5982 (3) -ЧИГӘСЕНӘ (1) ■ Чире барның чигәсенә тия ○ 15318 -ЧИГЕ (8) ■ Җирнең чиге бар, күкнең чиге юк ○ 81 (2) ● 373; 8976; 10705; 15062; 16509; 16574 -ЧИГЕН (3) ■ Азның чиген белмәгән күпнең чиген белмәс ○ 548 (2) ● 11998 -ЧИГЕНҮ (1) ■ Чигенү - хурлыклы үлем ○ 5646 -ЧИГЕНЧӘК (3) ■ Иренчәк кеше - чигенчәк, илгәзәк кеше - күңелчәк ○ 6481 ● 12914; 13854 -ЧИГЕҢНЕ (1) ■ Үз чигеңне үзең бел ○ 12052 -ЧИГЕП (1) ■ Михнәт чигеп тапкан бер тәңкә тиген килгән казнадан яхшырак ○ 14934 -ЧИГЕРЕП (1) ■ Әҗәлдән котылып булмаса да, чигереп була ○ 15399 -ЧИГЕШЕДЕР (1) ■ Читегедер өч тәңкә, чигешедер биш тәңкә ○ 9067 -ЧИДӘН (1) ■ Өйдән чыккан кыз чидән тышкары ○ 13058 -ЧИКЕРТКӘ (1) ■ Бүгенге чикерткә кичәге чикерткәне чикылдарга өйрәткән ○ 4772 -ЧИКЕРТКӘДӘН (2) ■ Чикерткәдән курыккан иген икмәс ○ 1460 ● 4825 -ЧИКЕРТКӘНЕ (2) ■ Бүгенге чикерткә кичәге чикерткәне чикылдарга өйрәткән ○ 4772 ● 4794 -ЧИКЕРТКӘНЕҢ (1) ■ Чикерткәнең аты ни дә боты ни ○ 4826 -ЧИККӘНГӘ (1) ■ Иген - иген иккәнгә, рәхәт - михнәт чиккәнгә ○ 14864 -ЧИККӘЧӘ (1) ■ Җәя соң чиккәчә тартылу ○ 5713 -ЧИКЛӘВЕГЕ (1) ■ Имән чикләвеге алмагач төбенә тәгәрәми ○ 1730 -ЧИКЛӘВЕГЕМНЕҢ (1) ■ Чикләвегемнең төше юк, сезнең кебек кеше юк ○ 1776 -ЧИКЛӘВЕК (11) ■ Чикләвек агачы эчтән чери ○ 1762 ● 1763; 1764; 1769; 1772; 1779; 9322; -10795; 12049; 16406; 16983 -ЧИКЛӘВЕКНЕҢ (1) ■ Алманың асылын аю ашый, чикләвекнең төшен корт ашый ○ 1797 -ЧИКМӘН (14) ■ Сентябрьнең ундүртендә чикмән төшә, тун менә ○ 940 ● 6020; 8755; 8926; -8930; 8936; 8938; 8943; 8944; 8968; 10702; 12770; 16553; 16854 -ЧИКМӘНГӘ (1) ■ Исең киткән иске чикмәнгә, яңасы да бездә өч тәңкә ○ 8958 -ЧИКМӘНЕ (3) ■ Иясенә күрә чикмәне ○ 8902 ● 12931; 13646 -ЧИКМӘНЕН (1) ■ Шикле шикләнер, чикмәнен бөркәнер ○ 11310 -ЧИКМӘНЕҢ (1) ■ Кырык катлы чикмәнең булганчы кырык төкле туның булсын ○ 8915 -ЧИКМӘННӘН (1) ■ Җәйгә чыкса - чикмәннән, кышка керсә - җиләннән ○ 8996 -ЧИКЫЛДАРГА (1) ■ Бүгенге чикерткә кичәге чикерткәне чикылдарга өйрәткән ○ 4772 -ЧИЛӘБЕГӘ (1) ■ Киттек әйдә Чиләбегә, ничу монда чиләнергә ○ 5269 -ЧИЛӘГЕ (6 | 2) ■ Дегет чиләге агармас ○ 1911 ● 3165; 7016:1, :2; 7017; 7099; 9900; 9977 -ЧИЛӘГЕМ (1) ■ Кабык алачыгым, туз чиләгем, үз өй генәм булса иде ○ 8269 -ЧИЛӘГЕН ( | 1) ■ Дегет чиләген арбага тагып җибәрсәң, кая кадәрле дә өстерәлә ○ 7016:3 -ЧИЛӘГЕНӘ (2 | 3) ■ Чиләгенә күрә капкачы, сәүдәсенә күрә акчасы ○ 7998 ● 9978, :1, :2, :3 -ЧИЛӘГЕҢНЕ (2) ■ Яңгыр яуганда чиләгеңне тотып кал ○ 1164 ● 8191 -ЧИЛӘК (12) ■ Артыңнан бер чиләк ком ○ 724 ● 1109; 1138; 3232; 8554; 9397; 9870; 9979 (2); -10561; 10562; 14582 -ЧИЛӘККӘ (2 | 3) ■ Үзең гөмбә икәнсең, туз чиләккә кер дә ят ○ 1343 ● 10028, :1, :2, :3 -ЧИЛӘКНЕ (1) ■ Такта чиләкне такта капкач белән каплыйлар ○ 9966 -ЧИЛӘКНЕКЕН ( | 2) ■ Иләктәген чиләккә, чиләкнекен иләккә ○ 10028:1 ● 10028:2 -ЧИЛӘКНЕҢ (1) ■ Яңа чиләкнең суы салкын була, ди ○ 10001 -ЧИЛӘКТӘ (1) ■ Төпсез чиләктә су тормас ○ 9972 -ЧИЛӘКТӘГЕН (1) ■ Иләктәген чиләккә, чиләктәген чүлмәккә ○ 10028 -ЧИЛӘКТӘН (4) ■ Чиләктән җирәнгән бия ач калыр ○ 2835 ● 9928; 9970; 13572 -ЧИЛӘКЧЕ (1) ■ Чиләкче суны соскыдан эчә ○ 9980 -ЧИЛӘКЧЕНЕҢ (1) ■ Иләкченең иләге юк, чиләкченең - чиләге ○ 9900 -ЧИЛӘНЕРГӘ (1) ■ Киттек әйдә Чиләбегә, ничу монда чиләнергә ○ 5269 -ЧИНЛЫ (1) ■ Ирле кеше - чинлы кеше ○ 13529 -ЧИНЫЙ (1) ■ Тычканга йон чыккан саен катырак чиный ○ 3419 -ЧИР (13) ■ Тырыштан тир кипми, ялкаудан чир китми ○ 6524 ● 6534; 6561; 10314; 11113; 13586; -15191; 15205; 15222; 15238; 15316; 15317; 15337 -ЧИРАК (2) ■ Үзе чиракның җебе чирак ○ 8722 ● 14291 -ЧИРАКНЫҢ (1) ■ Үзе чиракның җебе чирак ○ 8722 -ЧИРӘ (1) ■ Какса китмәс кара чебен, сукса китмәс чирә чебен ○ 4843 -ЧИРӘМНЕ (1) ■ Сыер үз йорт тирәсендәге чирәмне ашамый ○ 3198 -ЧИРӘПТӘН (1) ■ Чирәптән - чүлмәк, чүпрәктән - күлмәк ○ 201 -ЧИРДӘН (3) ■ Хатын уңса - ирдән, ир уңса - чирдән ○ 13896 ● 15212; 15997 -ЧИРЕ (1) ■ Чире барның чигәсенә тия ○ 15318 -ЧИРЕК (1) ■ Чепере май, чирек май, иртәгә дә калсын, вай ○ 9502 -ЧИРЕМ (1) ■ Югын барда чебен бар, чебен барда чирем бар ○ 485 -ЧИРКӘҮ (1) ■ Чибәрлек белән чиркәү салдырып булмый, матурлык белән манара мандырып -булмый ○ 10704 -ЧИРЛӘМӘСЕН (1) ■ Ат тирләсен, чирләмәсен ○ 2520 -ЧИРЛӘП (3) ■ Кем дә кем иген игә - ул җырлап яши, кем дә кем сату итә - ул чирләп яши ○ 1414 -● 6229; 9614 -ЧИРЛӘРСЕҢ (1) ■ Сабанда тирләмәсәң, ындырда чирләрсең ○ 1436 -ЧИРЛЕ (8) ■ Һөнәрле үлми, чирле үлә ○ 6423 ● 7461; 7475; 15208; 15319-15321; 17068 -ЧИРЛЕГӘ (3) ■ Чирлегә тимә - чер итә ○ 15322 ● 15323; 15324 -ЧИРЛЕНЕҢ (1) ■ Чирленең хәлен чебен бетерер ○ 4827 -ЧИРНЕҢ (1) ■ Чирнең тиюе тиз, китүе озак ○ 15325 -ЧИРТЕП (3) ■ Чатнаган чынаяк чиртеп карауга билгеле ○ 9976 ● 11149; 11670 -ЧИРТСӘҢ (3) ■ Чиртсәң егылырга тору ○ 10857 ● 10858; 11047 -ЧИРҮГӘ (1) ■ Улы юкның кызы чирүгә барыр ○ 14155 -ЧИРҮЕ (1) ■ Кырым чирүе хәтле ○ 5698 -ЧИСЕҢ (1) ■ Әле чисең, пешәрсең, бу хәлеңнән төшәрсең ○ 9511 -ЧИСТА (3) ■ Агым судан чиста булмассың ○ 337 ● 8433; 13898 -ЧИТ (12) ■ Чит илнең карчыгасын үз илеңнең каргасы талый ○ 4033 ● 4899; 4904; 5055; 50855087; 5117; 5146; 6927; 13358; 14241 -ЧИТӘН (6) ■ Йортым читән булса да, сортым бүтән ○ 8372 ● 8622; 8635; 9244; 12919; 15909 -ЧИТӘНГӘ (3) ■ Әтәч булып җитмәгән, читәнгә менеп: "Кикрикүк!" ○ 4393 ● 10851; 12769 -ЧИТӘНЕН (1) ■ Кычынган кәҗә күрше читәнен аударыр ○ 3017 -ЧИТӘНЕҢНЕ (1) ■ Күршеңне дус тот, читәнеңне еш тот ○ 5225 -ЧИТӘННЕ (1) ■ Бер кортлы кәҗә бөтен читәнне җимергән ○ 3005 -ЧИТЕ (4) ■ Читнең чите юк - уртасына чыгып булмый ○ 5090 ● 5092; 5149 (2) -ЧИТЕГЕДЕР (1) ■ Читегедер өч тәңкә, чигешедер биш тәңкә ○ 9067 -ЧИТЕК (1) ■ Читек аяк талдырмас, матур хәтер калдырмас ○ 10708 -ЧИТЕН (5) ■ Чәчелгән тарыны чүпләү читен ○ 1570 ● 11162; 13182; 14120; 14860 -ЧИТЕНӘ (2) ■ Күк чүпрәккә төйнәп күк читенә асарсың ○ 99 ● 15538 -ЧИТЕНДӘ (1) ■ Каланың уртасында, авылның читендә тор ○ 5179 -ЧИТЕНДЕР (1) ■ Галим булмак җиңелдер, әдәм булмак читендер ○ 11115 -ЧИТЕНРӘК (1) ■ Нәфес белән орышу дөнья белән сугышудан читенрәк ○ 11881 -ЧИТКӘ (11) ■ Борчакның яхшысы читкә чәчри ○ 1548 ● 3757; 5088; 7763; 8301; 8329; 8435; -12170; 13758; 14685; 15862 -ЧИТКӘРӘК (1) ■ Читкәрәк кит: читтән матур күренәсең ○ 10738 -ЧИТЛЕК (2) ■ Читлек, алтын булса да, читлек булыр ○ 3875 (2) -ЧИТЛЕККӘ (8 | 1) ■ Читлеккә эләккәч, ерткыч та юашлана ○ 2023 ● 3876; 3993; 4093, :1; 4103; -4110; 4163; 14718 -ЧИТЛЕКТӘ (4) ■ Читлектә арыслан да ачуын баса ○ 2062 ● 3853; 4102; 4215 -ЧИТЛЕКТӘН (1) ■ Кош читлектән кая очса да, бар җир дә аңа оҗмах күренер ○ 3848 -ЧИТНЕ (1) ■ Читне макта, илеңдә тор ○ 5089 -ЧИТНЕҢ (2) ■ Читнең чите юк - уртасына чыгып булмый ○ 5090 ● 5241 -ЧИТТӘ (9) ■ Читтә сарган корт иле кем тапса - шуныкы ○ 4748 ● 5056; 5091; 6828; 6868; 8302; -8389; 11744; 15807 -ЧИТТӘГЕ (1) ■ Читтәге кояш җылы була, уртасына барсаң, кыздыра ○ 69 -ЧИТТӘГЕЛӘР (1) ■ Ике туган бал капкан, читтәгеләр чүп капкан ○ 14674 -ЧИТТӘГЕНЕҢ (1) ■ Читтәгенең чите китек ○ 5092 -ЧИТТӘН (3 | 1) ■ Яныңдагы чакмасын, читтән чаккан берни түгел ○ 715 ● 3907:1; 6551; 10738 -ЧИЧӘН (10 | 1) ■ Батыр егет - яу күрке, чичән егет - дау күрке ○ 5546 ● 5550:1; 5649; 5650; -10799; 15489; 15505; 15506; 15569; 15644; 15646 -ЧИЧӘННЕҢ (1) ■ Чичәннең теле уртак, чибәрнең кулы уртак ○ 15645 -ЧИШӘ (2) ■ Ахмак төйнәгән төенне акыллы да чишә алмас ○ 11509 ● 11540 -ЧИШӘР (2) ■ Шайтан бутаганны алла чишәр, бухгалтер бутаганны кем чишәр ○ 7999 (2) -ЧИШЕЛӘ (1) ■ Алмаз алмаз белән киселә, ялган дөреслек белән чишелә ○ 15756 -ЧИШЕЛМӘС (1) ■ Ирнең күңеле ефәктәй, бер төйнәлсә чишелмәс ○ 13546 -ЧИШЕЛМИ (1) ■ Төен бер кул белән бәйләнми дә, бер кул белән чишелми дә ○ 8709 -ЧИШЕЛСӘҢ (1) ■ Бик чишелсәң, суык тияр ○ 8771 -ЧИШЕНДЕРӘ (1) ■ Кырык юлбасар бер ялангачны чишендерә алмый ○ 8802 -ЧИШЕП (1) ■ Төенне кул белән чишеп булса, тешне ходка җибәрмә ○ 8710 -ЧИШМӘ (4) ■ Суның кадере чишмә корыгач беленә ○ 455 ● 12992 (2); 15385 -ЧИШМӘГӘ (1) ■ Бик югары үрләгән балык чишмәгә эләгер ○ 4484 -ЧИШМӘДӘН (5) ■ Диңгезгә керсәң, чишмәдән су алырга онытма ○ 367 ● 3014; 4934; -11293; 11955 -ЧИШМӘЛӘРДӘН (1) ■ Кечкенә чишмәләрдән зур елгалар була ○ 396 -ЧИШМӘНЕ (3) ■ Ике чишмәне бергә кушсаң, берсе корый, имеш ○ 389 ● 443; 536 -ЧИШМӘНЕҢ (1) ■ Бик шәп аккан чишмәнең башы якын була, имеш ○ 352 -ЧИШМӘСЕ (4) ■ Идел бер, чишмәсе мең ○ 382 ● 491; 1283; 16600 -ЧИШМӘСЕН (1) ■ Суны эчкәндә чишмәсен онытма ○ 9687 -ЧИШМӘСЕННӘН (1) ■ Байның чишмәсеннән су эчмә ○ 7307 -ЧИШМИЛӘР (1) ■ Идел күрми итек чишмиләр ○ 384 -ЧИЯ (1) ■ Өч көн үтте - чия чәчәге шиңде ○ 1824 -ЧИЯДӘЙ (1) ■ Үз битен аямаган кеше битен чиядәй кылыр ○ 10716 -ЧИЯҢНӘН (1) ■ Колак чияңнән боҗыр очар! ○ 10493 -ЧОБАР (1) ■ Күңел чобар, күз сыңар ○ 11217 -чокмы → чакмы-чокмы -ЧОКЫР (5 | 1) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 ● 436; 12000, :5; -15268; 16640 -ЧОКЫРГА (3 | 1) ■ Таудагы таш чокырга кадәре тәгәри ○ 168:1 ● 2928; 4563; 11718 -ЧОКЫРДА (1) ■ Таудан тәгәрәгән таш чокырда гына тукталыр ○ 168 -ЧОКЫРДАН (1) ■ Ахмакка сүз тыңлату дөяне чокырдан үткәрүдән дә кыен ○ 11514 -ЧОКЫРЛЫ (1) ■ Җилкәсе чокырлы ○ 10877 -ЧОКЫРНЫ (1) ■ Чокырны икене казы, үзеңә дигәнен - тирәнрәк ○ 202 -ЧОКЫРСЫЗ (1) ■ Җир чокырсыз булмас, урман киексез булмас ○ 213 -ЧОКЫРЫ (4) ■ Күрмәгән җирнең чокыры күп ○ 144 ● 156; 220; 14594 -ЧОКЫРЫМНЫ (1) ■ Җилкә чокырымны күрми торам, сине дә күрми торырмын әле ○ 10876 -ЧОРМАГА (1) ■ Яңа бүрек булганда, иске бүрек - чормага ○ 9019 -ЧОРМАДА (1) ■ Чормада кирәкле әйбер аз була ○ 8303 -ЧОРМАЛМА (1) ■ Бер языкка ике тапкыр чормалма ○ 12466 -ЧОРНАРЛЫК (1) ■ Бармакка чорнарлык та акылы юк ○ 11767 -ЧОРТ (2) ■ Картлар күңеле пыяла - җиргә төшсә уала; яшьләр күңеле капрон - чарт та чорт -○ 15050 ● 16775 -ЧОРТКА (1) ■ Шайтаннан качкан - чортка эләккән ○ 16780 -ЧОРЫНЫҢ (1) ■ Галим - үз чорының көзгесе ○ 16550 -ЧӨГЕНДЕРНЕ (1) ■ Җимеш юк җирдә чөгендерне дә әфлисун диләр ○ 1626 -ЧӨЕ (4) ■ Чөе кайда, тукмагы шунда ○ 1960 ● 8434; 13787; 14706 -ЧӨЕНӘ (1) ■ Чөенә күрә тукмагы ○ 1961 -ЧӨЙ (21) ■ Ботагыннан чөй ясап, агачын яралар ○ 1907 ● 1920; 1936; 1942; 1962; 1966; 1971; -1983; 1989; 1999; 2002; 2007; 4222; 6516; 7124; 7186; 8326; 8410; 8422; 10191; 16141 -ЧӨЙГӘ (3) ■ Атачак угын аткан, җәясен чөйгә аскан ○ 5690 ● 10191; 10600 -ЧӨЙГӘН (4) ■ Дуңгыз борынын чөйгән белән күкне чөймәс ○ 2879 ● 4198; 7708; 10558 -ЧӨЙДӘ (3) ■ Он-тоз өйдә, иләк-чүмеч чөйдә ○ 9484 ● 10000; 13398 -ЧӨЙДӘГЕ (1) ■ Сыер басу таптаган өчен чөйдәге бозау тиресен кыйнамыйлар ○ 3185 -ЧӨЙЛӘРСЕҢ (1) ■ Кырык мирнең көен көйләгәнче бер сабанның артын чөйләрсең ○ 5017 -ЧӨЙЛЕК (1) ■ Өйлек дип чөйлек алган ○ 8395 -ЧӨЙЛИ (1) ■ Үзе сөйли, үзе чөйли ○ 16332 -ЧӨЙМӘ (1) ■ Борыныңны күккә чөймә, чиләк элеп куярлар ○ 10561 -ЧӨЙМӘГӘ (1) ■ Чөймәгә бирсәң, карчыга бир - канҗыгаңны буш итмәс ○ 4034 -ЧӨЙМӘС (1) ■ Дуңгыз борынын чөйгән белән күкне чөймәс ○ 2879 -ЧӨЙМИ (1) ■ Суфи суган сөйми, ашаса кабыгын якка чөйми ○ 17060 -ЧӨЙНЕ (2) ■ Чөйне чөй белән чыгаралар ○ 1962 ● 1971 -ЧӨМЕРГӘН (2) ■ Ябалак шулпасы чөмергән ○ 4209 ● 9850 -ЧӨНКӘ (1) ■ Ике әнкә, бер чөнкә, эләбез дә чөябез ○ 9024 -ЧӨЯБЕЗ (1) ■ Ике әнкә, бер чөнкә, эләбез дә чөябез ○ 9024 -ЧУАГЫ (1) ■ Яз башының чуагы каты кыздыра ○ 973 -ЧУАЛГАН (1) ■ Мулланың чалмасы чалынган, акылы чуалган ○ 17052 -ЧУАЛЫР (1) ■ Холыксыз кешегә кием теккәндә җеп очы чуалыр, ди ○ 8711 -ЧУАН (6) ■ Аю артына чуан чыккан, ялый-ялый җаны чыккан ○ 2070 ● 3046; 6194; 10127; -15326; 15353 -ЧУАР (1) ■ Ак кеше - чак кеше, кара кеше - таза кеше, сары кеше - сыек кеше, кызыл кеше матур кеше, чуар кеше - ямьсез кеше ○ 10652 -ЧУЕН (4) ■ Уйнарсың - уен кебек, утырырсың - чуен кебек ○ 6697 ● 7270; 9981; 13630 -ЧУЕННЫҢ (1) ■ Чуенның ундүртенче кичәсе ○ 10048 -ЧУЕР (1) ■ Кеше теленә чуер таш чатный ○ 15494 -ЧУК (2) ■ Тон угылга тун тияр, актыгына ат тияр, уртанчыга ук та юк, чук та юк ○ 14139 ● 15328 -ЧУКЛАРГА (1) ■ Җәймә түгел җәяргә, ука түгел чукларга ○ 8452 -ЧУКЛЫ (3) ■ Күлмәксезгә чуклы бау килешми ○ 8919 ● 8979; 13788 -ЧУКМАР (2) ■ Чебенгә чукмар күтәрмә ○ 4815 ● 16709 -ЧУКМАРНЫ (2) ■ Чукмарны ора алмаган үзенә тигезер ○ 5647 ● 10948 -ЧУКМАРСЫЗ (1) ■ Сугышка чукмарсыз бармыйлар ○ 5623 -ЧУКМАРЫН (1) ■ Сугышка барып чукмарын оныткан ○ 5700 -ЧУКНЫ (1) ■ Үзенә юкны, муллага чукны ○ 17089 -ЧУКРАК (4) ■ "Акча" дигәнне чукрак та ишетә ○ 7668 ● 14604; 15327; 15920 -ЧУКРАККА (1) ■ Чукракка чук, әйләнеп караса - берни юк ○ 15328 -ЧУКРАКЛАНЫР (1) ■ Туздырма тузны - колагың чукракланыр ○ 1316 -ЧУКРАКТАН (1) ■ Шайтаннан үлмәс туар, чукрактан көлмәс туар, сукырдан күрмәс туар ○ 16781 -ЧУКТА (1) ■ Ат башында - нукта, кызлар күзе - чукта ○ 12937 -ЧУКУ (1) ■ Тавык - чуку белән, әдәм - уку белән ○ 16653 -ЧУКЫ (1) ■ Карга баласына: "Бер чукы да, биш артыңа кара", - дип әйтә, ди ○ 3952 -ЧУКЫГАН (4) ■ Карганы патша иткәннәр дә, "кар-р" дип кычкыра белмәгән барлык кошларның -да күзен чукыган, ди ○ 3992 ● 3998; 4003; 4082 -ЧУКЫМАМ (2) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 (2) -ЧУКЫМАС ( | 1) ■ Карга күзен карга чукымас ○ 3963:1 -ЧУКЫМЫЙ (2) ■ Карганы бал белән сыйласаң да, тизәк чукымый туймас ○ 3990 ● 17087 -ЧУКЫП (1) ■ Белгәнеңне укып бел, белмәгәнне чукып бел ○ 16488 -ЧУКЫР (8) ■ Карга баласы төп чукыр ○ 3951 ● 3987; 4008; 10554; 15504; 15705; 16684; 17062 -ЧУКЫРЛЫК (1) ■ Тәнендә карга чукырлык та ите юк ○ 10855 -ЧУКЫРМЫН (2) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 (2) -ЧУЛАК (3) ■ Кунакка дигәч әзер тора, уракка дигәч кулы чулак ○ 10213 ● 15265; 16501 -ЧУЛМАНДА (1) ■ Чулманда икән чурагай ○ 537 -ЧУЛМАННЫ (1) ■ Чулманны чуманга утырып кичмиләр ○ 480 -ЧУЛПАН (4) ■ Таң атса, Чулпан калкыр ○ 65 ● 70; 4500; 12107 -ЧУЛПЫ (1) ■ Чулпы чылтыравы - мәхәббәт тавышы ○ 8818 -ЧУЛПЫГА (1) ■ Иләк чулпыга: "Синең тишегең тугыз", - дигән ○ 9898 -ЧУМ (2) ■ Күлгә чумсаң, карап чум ○ 414 ● 9983 -ЧУМА (1) ■ Кире киткән үрдәк күлгә арты белән чума ○ 4408 -ЧУМАНГА (2) ■ Чулманны чуманга утырып кичмиләр ○ 480 ● 10045 -ЧУМАННЫҢ (1) ■ Чуманның, төбе тузса да, кысасы кала ○ 9982 -ЧУМАНЫ (3) ■ Чуманы бар - төбе юк ○ 10049 ● 15012 (2) -ЧУМАНЫҢА (1) ■ Чуманыңа күрә чум ○ 9983 -ЧУМАР (3 | 1) ■ Аптыраган үрдәк күлгә арты белән чумар ○ 4397 ● 4411; 9611:3; 10808 -ЧУМАРА (1) ■ Ботка - муллалар ашы, үрә - түрәләр ашы, чумара - чуртлар ашы, бәрәңге - мылтык ташы ○ 9193 -ЧУМАРСЫҢ (1) ■ Күлеңә күрә чумарсың ○ 415 -ЧУМАР-ЧУРТ (1) ■ Умач-урт итим микән, чумар-чурт итим микән ○ 9501 -ЧУМАРЫН (1) ■ Иштең ишәк чумарын ○ 2997 -ЧУМСАМ (1) ■ Көртлек әйткән ди: "Көрткә чумсам да, кышны чыгармын" ○ 4045 -ЧУМСАҢ (2) ■ Күлгә чумсаң, карап чум ○ 414 ● 9965 -ЧУМЫП (1) ■ Тел дигән дәрья бар, төбендә энҗе-мәрҗән бар, белгәннәр чумып алыр, белмәгәннәр коры калыр ○ 15537 -ЧУМЫРСАҢ (1) ■ Чүлмәкне диңгезгә чумырсаң да эченә сыйганнан артыгын алмас ○ 9988 -ЧУНТАЕ (1) ■ Әүвәл атканның авызы канар, соң атканның чунтае тулыр ○ 5682 -ЧУПАЙ (1) ■ Үз урманында чупай да купай ○ 4223 -ЧУПЫРДАВЫ (1) ■ Чабакның үзеннән бигрәк чупырдавы кыйммәт ○ 4518 -ЧУР (1) ■ Корбан башы - коры баш, әти белән әнигә; чуртан башы - чур җелек, хатын белән -үземә ○ 14446 -ЧУРА (1) ■ Борчаклы өйрә бер чара, ашап-ашап туймас бай чура ○ 9188 -ЧУРАГАЙ (1) ■ Чулманда икән чурагай ○ 537 -ЧУРАГАЙНЫ (1) ■ Чуртан чурагайны йотмас ○ 4522 -ЧУРТ (3) ■ Тонык күлдә корт була, корт булмаса, чурт була ○ 471 ● 16763; 16764 -чурт → чумар-чурт -ЧУРТАН (11) ■ Күктә Чулпан булудан суда чуртан булу артык ○ 4500 ● 4516; 4517; 4519-4522; -4526; 4547; 5885; 14446 -ЧУРТАННЫ (1) ■ Чуртанны диңгез өстери ○ 4523 -ЧУРТАННЫҢ (3) ■ Чуртанның, авызы булса да, теле булмас ○ 4524 ● 4525; 4542 -ЧУРТЛАР (1) ■ Ботка - муллалар ашы, үрә - түрәләр ашы, чумара - чуртлар ашы, бәрәңге мылтык ташы ○ 9193 -ЧУРТНЫҢ (1) ■ Чуртның юлыннан юырт ○ 16765 -ЧУТ (1) ■ "Ирең булса "чалт" итеп суксын, "чут" итеп үпсен!" - дип әйтте, ди, бер хатын -○ 13855 -ЧУТАЙ (1) ■ Өйне чутай да чутлый, түбәсен ябалмый ○ 8342 -ЧУТЛАСАҢ (1) ■ Син чутласаң атын, алла чутлый артын ○ 16889 -ЧУТЛАСЫ ( | 1) ■ Өй салуның ние бар, мүкләсе дә чутласы ○ 8324:1 -ЧУТЛЫЙ (2) ■ Өйне чутай да чутлый, түбәсен ябалмый ○ 8342 ● 16889 -ЧУТЛЫЙСЫ (2) ■ Өй күтәрүнең ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; киндер сугуның ние бар, атасы -да кагасы ○ 8324 ● 13228 -ЧУТЛЫЙСЫҢ (1) ■ Бер-береңне яратсаң, тугызны да унга чутлыйсың ○ 12668 -ЧУТЫР (1) ■ Аз булса да май яхшы, чутыр булса да кыз яхшы ○ 12934 -ЧУЧКА (3) ■ Бәхетле чучка борынында бер өем тизәк белән туа, ди ○ 2875 ● 2903; 9831 -ЧУЧКАНЫ (1) ■ Чучканы алтын белән дагаласаң да, ат булмас ○ 2904 -ЧҮБЕ (1) ■ Чүбе булса, себеркесе булыр ○ 8423 -ЧҮБЕК (6) ■ Киндердән сүс чыгар, сүс чыкмаса чүбек чыгар ○ 1554 ● 1571; 8740; 10305; 10488; -ЧҮБЕККӘ (1) ■ Яхшыларын бүреккә, начарларын чүбеккә ○ 12349 -ЧҮГӘЛИ (1) ■ Ыштаны бөтен кеше теләгәнчә чүгәли ○ 8939 -ЧҮГЕП (1) ■ Тез чүгеп яшәүдән басып үлү яхшырак ○ 5638 -ЧҮКЕЧ (1) ■ Чүкеч белән сандал арасы ○ 333 -ЧҮКЕЧЕ (1) ■ Останың чүкече мең алтын ○ 6370 -ЧҮКЕЧТӘН (1) ■ Калын сандал чүкечтән курыкмас ○ 287 -ЧҮККӘН (1) ■ Чүккән төягә суккан юк ○ 2942 -ЧҮКМӘС (1) ■ Ир, башын бөксә дә, тезен чүкмәс ○ 13464 -ЧҮЛ (3) ■ Ком җыелса - чүл була, су җыелса - күл була ○ 136 ● 1129; 4944 -ЧҮЛГӘ (1) ■ Чүлгә кое казыган - бер саваплы, сазга күпер салган - ике саваплы, юлга агач -утырткан - өч саваплы ○ 1706 -ЧҮЛДӘ (4 | 1) ■ Колан кактан җирәнсә, как таба алмый чүлдә үләр ○ 2229 ● 4227:1; 4247; 4575; -ЧҮЛМӘГЕ (9) ■ Май чүлмәге - тышыннан, булыр кеше - эшеннән ○ 6492 ● 9939 (2); 9940; -10011 (2); 10034 (2); 10245 -ЧҮЛМӘГЕНӘ (1) ■ Май чүлмәгенә гел май салырлар ○ 9941 -ЧҮЛМӘГЕҢНЕ (1) ■ Юләрдән ботка да, өйрә дә пешерә алмассың, бары чүлмәгеңне генә -пычратырсың ○ 11726 -ЧҮЛМӘК (13 | 1) ■ Таш чүлмәккә бәрелсә дә, чүлмәк ватыла; чүлмәк ташка бәрелсә дә, чүлмәк -ватыла ○ 173 (3)● 175; 201; 3179; 7464; 9397:1; 9893; 9974; 9984-9986; 9999 -ЧҮЛМӘККӘ (4) ■ Таш чүлмәккә бәрелсә дә, чүлмәк ватыла; чүлмәк ташка бәрелсә дә, чүлмәк -ватыла ○ 173 ● 9986 (2); 10028 -ЧҮЛМӘКНЕ (5) ■ Песи сөт салып ала белмәсә дә, чүлмәкне аудара белә ○ 3371 ● 9987; 9988; -10013; 13984 -ЧҮЛМӘКНЕҢ (1) ■ Чүлмәкнең эчендә ни барын белеп булмый ○ 9989 -ЧҮЛМӘКЧЕ (4) ■ Игенче явым теләгән, чүлмәкче аяз теләгән ○ 1408 ● 9990; 9991; 9993 -ЧҮЛМӘКЧЕДӘН (1) ■ Чүлмәкчедән күрмәкче ○ 10050 -ЧҮЛНЕҢ (1) ■ Чүлнең камышы булмас, яманның намусы булмас ○ 12181 -ЧҮМӘКЛӘШКӘН (1) ■ Күмәкләшкән - яу кайтарган, чүмәкләшкән - туй кайтарган ○ 13279 -ЧҮМӘЛӘ (6) ■ Күбәдән чүмәлә, чүмәләдән кибән ○ 1290 ● 1330; 1331 (2); 8424; 11771 -ЧҮМӘЛӘДӘН (1) ■ Күбәдән чүмәлә, чүмәләдән кибән ○ 1290 -ЧҮМЕЧ (7) ■ Коры квас, сай чүмеч ○ 9470 ● 9873; 9875; 9915; 9917; 9992; 14594 -чүмеч → иләк-чүмеч -ЧҮМЕЧЕ (2) ■ Көн дә килгән - көл чүмече, ай да килгән - ай табагы ○ 896 ● 10150 -ЧҮМЕЧКӘ (2 | 1) ■ Бирмәснең ашы пешмәс, пешсә дә чүмечкә чыкмас ○ 8126:1 ● 9910; 9913 -ЧҮМКЕ (1) ■ Чүмке балтаңны чапма ○ 2000 -ЧҮП (44 | 2) ■ Тозлы җирдә чүп үсми ○ 185 ● 336; 489; 620; 1331; 1427; 1464; 3162; 3937; 4054; -4314; 4323; 4519; 6046; 7352; 7538; 7602; 8204:2; 8248; 8337; 8405; 8416; 8419; 8424; 8444; -10034; 10374; 10400; 10507; 10683; 10956; 11177; 12183 (2); 12512:1; 13255; 13386; 13393; -13706; 14674; 15321; 15503; 15742; 15962; 16131; 16836 -ЧҮПКӘ (4) ■ Күпкә китсә, чүпкә китә ○ 598 ● 4828; 7838; 8443 -ЧҮПЛӘМЕ (2) ■ Киндер ыстаны киендерә, чүпләме күзне сөендерә ○ 1550 ● 8691 -ЧҮПЛӘНЕП (1) ■ Тавык чүпләнеп тамак асрый ○ 4327 -ЧҮПЛӘП (5) ■ Чыпчык чүпләп бетермәс ○ 4187 ● 4299; 4304; 4360; 7827 -ЧҮПЛӘР (1) ■ Бәхетсезнең итәгенә бодай салсаң, карга чүпләр ○ 14856 -ЧҮПЛӘҮ (1) ■ Чәчелгән тарыны чүпләү читен ○ 1570 -ЧҮПЛЕ (3) ■ Чүпле орлык чәчкәннең кырын кырлык басар ○ 1465 ● 13642; 13788 -ЧҮПЛЕГЕНДӘ (2) ■ Әтәч - үз чүплегендә патша ○ 4381 ● 4385 -ЧҮПЛЕК (6) ■ Чәчәк чүплек башында да үсә ○ 1327 ● 1332; 4268; 4380; 4828; 15827 -ЧҮПЛЕККӘ ( | 1) ■ Иске себеркене чүплеккә аталар ○ 8408:2 -ЧҮПЛЕКТӘ (3) ■ Әтәч үлгән, күзе чүплектә калган ○ 4382 ● 7755; 16126 -ЧҮПЛИ (2) ■ Көлдән борчак чүпли ○ 1582 ● 16131 -ЧҮПЛИ-ЧҮПЛИ (1) ■ Тавык чүпли-чүпли күзеңне чыгарыр ○ 4326 -ЧҮПНЕ (3) ■ Өеңдәге чүпне читкә чыгарма ○ 8435 ● 10399; 10483 -ЧҮПРӘ (3) ■ Камырга - чүпрә, катыкка - оеткы ○ 9259 ● 9379; 16020 -ЧҮПРӘК (3) ■ Агач күрке - яфрак, әдәм күрке - чүпрәк ○ 8758 ● 9217; 13899 -ЧҮПРӘККӘ (2) ■ Күк чүпрәккә төйнәп күк читенә асарсың ○ 99 ● 15467 -ЧҮПРӘКТӘН (1) ■ Чирәптән - чүлмәк, чүпрәктән - күлмәк ○ 201 -ЧҮПРӘКЧЕДӘН (1) ■ Чүпрәкчедән күрмәкче чүлмәкче дә килмәкче ○ 9993 -ЧҮПРӘСЕЗ (1) ■ Кайгы чүпрәсез кабара ○ 14885 -ЧҮПСЕЗ (1) ■ Чүпсез җирдән чүп чыгарып йөри ○ 8444 -ЧҮПТӘ (1 | 1) ■ Карганың бер күзе укта, бер күзе чүптә ○ 3996 ● 4227:1 -ЧҮП-ЧАР (1) ■ Таза орлык таза иген үстерер, начар орлык кырга чүп-чар тутырыр ○ 1444 -ЧЫБЫГЫ (1) ■ Чыбыгы тисә иелгән казыгы тисә калкыр ○ 1955 -ЧЫБЫГЫМ (1) ■ Чыпчык "чыбыгым" ди, карга "каеным" ди, имеш ○ 4181 -ЧЫБЫК (10 | 1) ■ Агач чыбык чакта бөгелә ○ 1655 ● 1751; 1945; 1956, :2; 1957; 1959; 1992; -2564; 5903; 13021 -ЧЫБЫККА (1) ■ Кырмыска үзеннән ничә кат авыр чыбыкка көче җитә ○ 4795 -ЧЫБЫКЛАГАН (1) ■ Чыбыклаган тун җылыга килә ○ 8937 -ЧЫБЫКНЫ (1 | 1) ■ Чыбыкны вакытында бөкмәсәң, зурайгач соң булыр ○ 1956:1 ● 1958 -ЧЫБЫКТАН (2) ■ Барысы да бер чыбыктан сөрелгән ○ 1981 ● 1998 -ЧЫБЫЛДЫГЫН (1) ■ Чебеннән курыккан чыбылдыгын бергә йөртер ○ 4820 -ЧЫБЫРКЫ (10) ■ Чыбыркы юктан чыбык та ярый ○ 1959 ● 1998; 2444; 2534; 2567; 2670; 2808; -7064; 7081; 15992 -ЧЫБЫРКЫНЫҢ (1) ■ Чыбыркының очы нечкә булыр ○ 7082 -ЧЫБЫРКЫҢ (2) ■ Атың булсын мең тәңкәлек, чыбыркың булсын дүрт акчалык ○ 2614 ● 7030 -ЧЫБЫРКЫҢНЫ (1) ■ Атым яхшы дип, чыбыркыңны куйма ○ 2604 -ЧЫБЫРКЫСЫН (1) ■ Кәҗә, тынычлыктан туйса, көтүченең чыбыркысын чәйни, имеш ○ 3040 -ЧЫГА (72 | 3) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың ○ 131 ● 148; 247; 834 (2); 1320; 1321; 2230; 2323; 2399, :1; 2674; 3103; 4001 (2); 4323; -4821; 6515 (2); 6690:1; 6884; 7319; 7497; 7742; 8057; 8093; 8337 (2); 8522; 8617; 8779; -9045; 9304; 9367; 9650; 9779; 9801; 10589; 10615; 10971; 12000:5; 12016; 12185; 12376; -12504; 12706; 13692; 14899; 14959; 15163; 15167; 15173; 15326; 15652; 15912 (2); 15962 (2); -15980 (2); 15986 (2); 16014; 16140 (2); 16232 (2); 16257; 16308; 16379 (2); 16422; 16428; -16464; 16907 -чыга → керә-чыга, калка-чыга -ЧЫГАДЫР (1) ■ Су төбендә асыл таш, су тулкытсаң чыгадыр ○ 434 -ЧЫГАЛАР (1) ■ Бер тиен белән керәләр, ярты тиен белән ч��галар ○ 7830 -ЧЫГАЛМЫЙ (1) ■ Бурыч өйгә борча булып керә, үсеп дөя булгач, ишектән чыгалмый ○ 8140 -ЧЫГАЛЫ (1) ■ Аның акылы керәле дә чыгалы ○ 11764 -ЧЫГАР (88 | 1) ■ Алтын туфракка аралаш чыгар ○ 259 ● 276; 523; 576; 1539; 1540; 1554 (2); -1574; 1866; 1947; 2184; 2285; 2795 (2); 2901; 3729; 4059; 4296; 4598; 4918; 5029; 5210; -5555 (2); 5608; 5848; 6447; 6487; 6523; 6726; 7041; 7185; 7750; 7916; 8031; 8061; 8405; 8468; -8896; 9147; 9362; 9388; 10365; 10379; 10673, :1; 10878; 10957; 11289; 11293; 11309; 11341; -11461 (2); 11666; 11854; 11951; 12070; 12192; 12251; 12281 (2); 12314 (2); 14240; 14498; 14504; -14825; 14837; 14838; 14867; 15200; 15329; 15743 (2); 15813; 15981; 16010 (2); 16103; 16109 (2); -16196; 16279; 16283; 16383; 16404; 16528 -ЧЫГАРА (15) ■ Тимерне тимер көрәп чыгара ○ 304 ● 500; 1527; 2289; 6528; 9796; 9990; -13386 (2); 13471; 13872 (2); 16012 (2); 16396 -ЧЫГАРАЛАР (1) ■ Чөйне чөй белән чыгаралар ○ 1962 -ЧЫГАРГА (1) ■ Борыныннан кыссаң, җаны чыгарга тора ○ 10637 -ЧЫГАРГАН (8) ■ Арышның баш чыгарган җиреннән урак йөри ○ 1532 ● 3409; 4101; 4220; 7574; -7800; 10525; 15923 -ЧЫГАРГАНЧЫ (1) ■ Сыерчык бала чыгарганчы гына сайрый ○ 4115 -ЧЫГАРГАЧ ( | 1) ■ Батканда балта бирмәкче иде, тартып чыгаргач, сабын да кызгана ○ 1933:1 -ЧЫГАРЛЫК (2) ■ Тәртә төртсәң, үсеп чыгарлык ○ 7121 ● 10858 -ЧЫГАРМА (6) ■ Үгезне үзеннән чыгарма ○ 3317 ● 4196; 7940; 8334; 8435; 10394 -ЧЫГАРМАС (4) ■ Кеше өстенә ай белән кояшны да чыгармас иде ○ 93 ● 3963; 11132; 11441 -ЧЫГАРМЫЙ (3) ■ Өстенә кояш чыгармый ○ 105 ● 7788; 16396 -ЧЫГАРМЫН (3) ■ Арпа әйтер: "Кырык биш көндә тишелеп чыгармын", - диер ○ 1519 ● 4045; -ЧЫГАРСА (2) ■ Тай ябага димәгез, язга чыкса - ат була, кабык морҗа димәгез, төтен чыгарса -була ○ 2859 ● 9006 -ЧЫГАРСАҢ (1) ■ Кешеләрне көймәдә чыгарсаң, ярга җиткәнче чыгар ○ 7041 -ЧЫГАРСЫҢ (1 | 1) ■ Башта иптәш хәзерлә, соңыннан юлга чыгарсың ○ 6923:2 ● 12184 -ЧЫГАРУ (4) ■ Кара җиргә куып чыгару ○ 227 ● 8556; 8566; 11018 -ЧЫГАРЫП (10 | 2) ■ Кирәкмәс балтаңны чыгарып ташлама, кирәк булыр ○ 1974:2 ● 2621; 8005; -8051; 8408; 8444; 9048; 10503; 11010; 13648; 16837, :1 -ЧЫГАРЫР (12) ■ Ат эшләр - тирен чыгарыр, эт ятыр - телен чыгарыр ○ 2528 (2) ● 3645; 4326; -4501; 6453; 8089 (2); 12842; 14227; 15520; 16805 -ЧЫГАРЫРЛАР (1) ■ Халык алдында ат койрыгын кисмә: кайсы "озын булды", кайсы "кыска -булды" дип бәхәс чыгарырлар ○ 5068 -ЧЫГАРЫРЛЫК (1) ■ Судагы балыкны чыгарырлык ○ 4545 -ЧЫГАРЫРМЫН (1) ■ Муеныңнан кәҗә мае чыгарырмын ○ 3074 -ЧЫГАСЫ (3) ■ Ут чыгасы өйнең тараканы алдан күчә, имеш ○ 4809 ● 7431; 7432 -ЧЫГАСЫНДА (1) ■ Иргә чыгасында - мин зур кыз, эшкә кушсаң - мин яшь кыз ○ 13068 -ЧЫГАЧАК (1) ■ Агачак кан тамырда тормый, чыгачак акча янчыкта тормый ○ 7653 -ЧЫГУ (4) ■ Ярлы кешегә юлга чыгу билбавын бәйләү генә ○ 7465 ● 7834; 8573; 8735 -ЧЫГУЧАН (1) ■ Тешсезнең теле чыгучан була ○ 10584 -ЧЫГУЫ (2) ■ Кешенең юлдан чыгуы: берсе - малга кызыгу, икенчесе - теленә салыну ○ 7367 -● 9916 -ЧЫГУЫҢ (1) ■ Керүең олы юл булса да, чыгуың тычкан юлы булды ○ 6894 -ЧЫГУЫҢНЫ (1) ■ Керүеңнән алда чыгуыңны уйла ○ 6783 -ЧЫГЫМ (1) ■ Керем бар җирдә чыгым бар ○ 7922 -ЧЫГЫМЧЫ (8) ■ Тәртә арасына кергәч, чыгымчы ат та юашлана ○ 2688 ● 2693-2697; 2813; -ЧЫГЫМЫ (1) ■ Саранның чыгымы исрафчыныкы белән бер ○ 11924 -ЧЫГЫП (25) ■ Җирдән бизеп күккә чыгып булмый ○ 80 ● 85; 4198; 4746; 5090; 5909; 7332; -8259; 8332; 8567; 9085; 9208; 9791; 10333; 11660; 11861; 12170; 12462; 13140; 13237; 13410; -13796; 14247; 14587; 14645 -ЧЫГЫР (2) ■ Эшең кал��а иртәгә, чуан чыгыр җилкәңә ○ 6194 ● 16418 -ЧЫДА (4) ■ Явым теләсәң, давылына да чыда ○ 1151 ● 3065; 5648; 11980 -ЧЫДАГАН (1) ■ Бер елга куян тиресе дә чыдаган ○ 2236 -ЧЫДАМ (1) ■ Этнең - теше, дуңгызның тиресе чыдам ○ 3727 -ЧЫДАМАГАН (1) ■ Суган исенә чыдамаган кыз биеменә чыдамас ○ 13102 -ЧЫДАМАС (2) ■ Тамчыга таш чыдамас ○ 1135 ● 13102 -ЧЫДАМАСАҢ (2) ■ Чыдасаң чыда, чыдамасаң ела ○ 11980 ● 15181 -ЧЫДАМЛЫ (1) ■ Чыдамлы - чана сөйрәр ○ 11944 -ЧЫДАП (1) ■ Тыштагы буран буран түгел, өйдәге буранга чыдап булмый ○ 1143 -ЧЫДАР (3) ■ Каты агач шарт сынар, черегән агач кырык ел чыдар ○ 1687 ● 1707; 6199 -ЧЫДАСА (1) ■ Фил, күперне борыны белән төртеп, тазалыгын карый: борынына чыдаса, үзенә -чыдый, ди ○ 3334 -ЧЫДАСАҢ (1) ■ Чыдасаң чыда, чыдамасаң ела ○ 11980 -ЧЫДА-ЧЫДА (1) ■ Чыда-чыда дигәч, бер елга куян тиресе дә чыдый ○ 2271 -ЧЫДЫЙ (7) ■ Бер елга куян тиресе дә чыдый ○ 766 ● 1689; 2271; 3065; 3334; 10840; 11892 -ЧЫДЫЙСЫҢ (1) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне -майдан сора", - дигән ○ 7034 -ЧЫЕЛДЫЙ (1) ■ Койрыгына бассаң, тычкан да чыелдый ○ 3403 -ЧЫЖЛАМЫЙ (1) ■ Хуҗасы ыжламый самовары чыжламый ○ 10177 -ЧЫЖЫМ (1) ■ Чыжым баганасы кебек ○ 8661 -ЧЫК (15 | 1) ■ Томан төбе чык булыр ○ 1140 ● 1146; 5377 (2); 5960; 6923:1; 6933; 6938 (2); 6999; -8295; 8889; 12194; 13132; 13209; 13242 -ЧЫКАН (1) ■ Тик торганнан чыкан чакмый ○ 1312 -ЧЫККАН (59) ■ Кызарып чыккан кояшны болыт каплый ○ 50 ● 238; 261; 725; 784; 833; 1019; -2070 (2); 2344; 2347 (2); 2805; 2947; 3044; 3400; 3419; 3910; 4188; 4350; 4751; 4963; 5707; -5820; 6116; 6495; 6829; 7217; 7620; 7753; 7779; 7796; 7921; 8202; 8458; 8607; 9220; 10460; -11141; 11314; 11756; 11813; 12189; 12831; 13058; 14050; 14285; 14852; 15721-15724; 15760; -15775 (2); 15878; 15970; 16119; 16120 -ЧЫККАНГА (1) ■ Өйдән чыкканга эт өрмәс ○ 8335 -ЧЫККАНДА (5) ■ Юлга чыкканда юлдаш белән чык ○ 6933 ● 6934; 8508; 8509; 8832 -ЧЫККАННЫ (7) ■ Авызыннан чыкканны эт җыймас ○ 3771 ● 5203; 5476; 7693 (2); 10617; 10806 -ЧЫККАННЫҢ (2) ■ Төтене куе чыкканның шурпасы да куе була ○ 8494 ● 11341 -ЧЫККАНЧЫ (22 | 2) ■ Идел чыкканчы балтасын бирә, Идел чыккач сабын да тоттырмый ○ 511 -● 1058; 1933:2; 2674; 4388; 6523; 6750; 6804; 6916; 6935; 9270; 9658; 10673:1; 11072; 11314; -11316; 11911; 13209; 15727; 15728; 15793; 16552; 16648; 16735 -ЧЫККАНЫҢНЫ (1) ■ Алдыңа кара - кая барганыңны белерсең, артыңа кара - каян -чыкканыңны белерсең ○ 668 -ЧЫККАЧ (16 | 2) ■ Кояш чыккач ай кирәкми ○ 41 ● 511; 530; 991; 1933:2; 2652; 3264; 3644:2; -6748; 6750; 6917; 7054; 8510; 14049; 15719; 15720; 16971; 17082 -ЧЫКМА (6) ■ Чакмы-чокмы, үз илеңнән чыкма ○ 5084 ● 6853; 6909; 7035; 13132; 13174 -ЧЫКМАГАН (14) ■ Чыкмаган кояшка кызынма ○ 71 ● 521; 2293; 3289; 3877; 7326; 7636; 8970; -10330; 11136; 13682; 15051; 15832; 15878 -ЧЫКМАКЧЫ (1) ■ Чабак кояштан сикереп чыкмакчы була да, бер илле җитми кала ○ 4515 -ЧЫКМАС (41 | 1) ■ Бакырдан көмеш чыкмас ○ 269 ● 445; 622; 921; 1058; 1273; 1559; 1571; -2237; 3020; 3157; 3509; 3542; 3936; 4336; 4572 (2); 4592; 4664; 5112; 6454 (2); 6501; 6602; -6990; 8126:1; 8537; 8624; 9290; 9321; 9413; 9995; 10861; 11241; 11814; 13048 (2); 14837; 14929; -15376 (2); 15598 -ЧЫКМАСА (1) ■ Киндердән сүс чыгар, сүс чыкмаса чүбек чыгар ○ 1554 -ЧЫКМАСКА (1) ■ Ир белән хатынның тавышы юрган астыннан чыкмаска тиеш ○ 13820 -ЧЫКМАСЫН (1) ■ Бездә булмас гаеп, үзегездән чыкмасын таеп ○ 12646 -ЧЫКМЫЙ (33 | 2) ■ Ярканат яратмый дип, кояш чыкмый тормый ○ 72 ● 292; 921; 1607; 1690; -1736; 2338; 2399, :1; 2700; 3280; 3543:1; 4027; 4254; 4923; 5264; 6587; 6746; 6881 (2); 7694; -7893; 8476; 8478; 8528; 8545; 8680; 9368 (2); 10914; 12772 (2); 14020; 15296; 16511 -ЧЫКМЫЙЛАР (1) ■ Ишектән кереп тәрәзәдән чыкмыйлар ○ 8260 -ЧЫКМЫЙЧА (5) ■ Ерак юлга чыкмыйча, атыңның яхшы-яманлыгын белмәссең ○ 6758 ● 7431; -7960; 9409; 10774 -ЧЫКСА (34 | 1) ■ Бәкедән күпме бу чыкса да, казан булмас ○ 358 ● 394; 2859, :1; 2977; 3043; -3045; 3915; 4054; 4235; 4297; 5240; 5280; 6058; 6487; 6613; 8365; 8487 (2); 8996; 11601; -11903; 12070; 13138; 13192; 13534; 13588; 13845; 13912; 14077; 14298; 15510; 15652; -15729; 16608 -ЧЫКСАМ (5 | 1) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди -○ 866 ● 2261; 3644, :2; 8662; 8665 -ЧЫКСАҢ (23) ■ Япанга чыксаң, япанча ал ○ 204 ● 834 (2); 1020; 4964; 6243; 6747; 6794; 68476849; 6862; 6878; 6923; 6936-6938; 7878; 8295; 13697; 13763; 15568; 16768 -ЧЫКСЫЗ (1) ■ Чыксыз үлән үсмидер ○ 1147 -ЧЫКСЫН (8) ■ Суы чыксын, суы тәмле булсын! - "Энә белән казыдыңмы?" - дип сорамаслар -○ 460 ● 2304; 8482; 11072; 11316; 15727; 15728; 16888 -ЧЫКТЫ (10) ■ Миләш диеп капкан идем, балан булып чыкты бу ○ 1848 ● 4352; 7493; 8983; -10297; 10471; 10984; 16101; 16940; 16944 -ЧЫКТЫМ (1) ■ Диңгездән чыктым, коега баттым ○ 507 -ЧЫЛАНА (1) ■ Идел янына барсаң, итек чылана ○ 388 -ЧЫЛАНГАН (2) ■ Яңгырга чыланган тамчыдан курыкмас ○ 1167 ● 10902 -ЧЫЛАНДЫК (1) ■ Чыландык та киптердек, яңгыр безне нишләтсен ○ 1230 -ЧЫЛАНМЫЙ (1) ■ Итәк чыланмый балык тотылмый ○ 4490 -ЧЫЛАТА (2) ■ Вак яңгыр чылата ○ 1083 ● 1174 -ЧЫЛАТЫРГА (1) ■ Эт түнгәккә чылатырга иренми ○ 3647 -ЧЫЛПЫГЫН (1) ■ Чылпыгын алам дип күзен чыгарган ○ 10525 -ЧЫЛТЫРАВЫ (1) ■ Чулпы чылтыравы - мәхәббәт тавышы ○ 8818 -ЧЫМЫРДАП (1) ■ Озак торгач бал да чымырдап ачый ○ 9311 -ЧЫМЫРТКЫСЫ (1) ■ Һәр нәрсәнең үз чымырткысы ○ 9415 -ЧЫН (26 | 1) ■ Кешенең иң зур дәүләте - чын дусы ○ 5458 ● 5488; 5489; 5649 (2); 5650 (2); 7810; -11302; 11308; 11309; 11419; 11561; 11703; 12602; 12603; 12857:1; 14430; 14484; 15859; 15874; -16149; 16151; 16172; 16255; 16292; 16346 -ЧЫНАЯГЫ (1) ■ Чәй чынаягы өч булыр, өчтән ары хуҗага көч булыр ○ 10190 -ЧЫНАЯК (4) ■ Бер чынаяк чәйнең кырык ел хәтере бар ○ 9178 ● 9975; 9976; 14594 -ЧЫНГА (1) ■ Ялганга егылмый, чынга кагылмый ○ 16316 -ЧЫНЛАП (1) ■ Чынлап елагач, сукыр күздән дә яшь чыга ○ 14959 -ЧЫНЛАП-ЧЫНЛАП (1) ■ Чынлап-чынлап еласаң, сукыр күздән яшь чыгар ○ 15329 -ЧЫНЛАР (1) ■ Эчкече уйнар, аракы чынлар ○ 9856 -ЧЫНЛАСА (2) ■ Ир чынласа, бүре кан сия ○ 13510 ● 13511 -ЧЫННЫ (1) ■ Чын кеше гаепне үзеннән эзләр, чынны күрә алмаучы гаепне күзеннән эзләр -○ 12602 -ЧЫНЫ (1) ■ Сүз бирсәң - чыны белән бир, пычак бирсәң - кыны белән бир ○ 15990 -чыны → уены-чыны -ЧЫНЫН (1) ■ Акылсыз, чынын әйтәм дип, үзенең серен әйтә, ди ○ 11479 -ЧЫНЫҢНЫ (2) ■ Чыныңны әйтәм дип сереңне әйтмә ○ 12604 ● 14685 -ЧЫПТА (2) ■ Буяулы ишкәктән чыпта җилкән артык ○ 7012 ● 8389 -ЧЫПТАДАН (2) ■ Чыптадан чикмән тегә алмассың ○ 8938 ● 15709 -ЧЫПЧЫГЫ (2) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда -дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен -күргәннәр ○ 4216 ● 5248 -ЧЫПЧЫК (30 | 1) ■ Март аенда урамда чыпчык эчәрлек су була ○ 917 ● 2047; 2741; 3905; 4054; -4131; 4140; 4167-4169; 4170 (2); 4171:1; 4174-4181; 4185-4187; 4680; 4955; 6660; 9723; 11187; -15833; 16018 -ЧЫПЧЫККА (3) ■ Аучы чыпчыкка тозак кормас ○ 4166 ● 4182; 4188 -ЧЫПЧЫКЛАР (1) ■ Сугышканда чыпчыклар кешедән курыкмыйлар ○ 4173 -ЧЫПЧЫКНЫ (4 | 1) ■ Һавадагы торнаны тотам дип, кулыңдагы чыпчыкны җибәрмә ○ 4141 -● 4141:1; 4165; 4171; 4172 -ЧЫПЧЫКНЫҢ (2) ■ Чыпчыкның да үзенә күрә моңы бар ○ 4183 ● 4184 -ЧЫПЧЫКТАН ( | 2) ■ Һавадагы торнаны тотам дип, кулыңдагы чыпчыктан коры калма -○ 4141:2 ● 4141:3 -ЧЫР (2) ■ Майлы иттән чыр күп чыга ○ 9304 ● 12898 -ЧЫРА (6) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр ○ 898 ● 913; 1268; 7372; 8414; -ЧЫРАГАЧ (1) ■ Имән агач - каты агач, каен агач - чырагач ○ 1725 -ЧЫРАГЫ (4) ■ Кыз - башка йортның чырагы ○ 12983 ● 13512; 13731; 16661 -ЧЫРАГЫМ (1) ■ Атам үлде - аркам сынды, анам үлде - чырагым сүнде ○ 14420 -ЧЫРАЕ (1) ■ Кунакка барсаң, сәгатькә карама: кайтыр вакытны хуҗаның чырае күрсәтер -○ 10133 -ЧЫРАЕМ (3) ■ Ярлыда: "Такта чәем, якты чыраем", байда: "Бөртек чәем, төртеп эчерәем" -○ 7484 ● 9494; 10739 -ЧЫРАЕН (1) ■ Бай үзе эшне ярата, шикәрне вак тарата, шатырдатып капкан чакта ак чыраен -каралта ○ 5736 -ЧЫРАЕҢ (1) ■ Ярты булсын кыраең, ачык булсын чыраең ○ 10194 -ЧЫРАЙ (5) ■ Теләнчегә якты чырай бирсәң, ямаулык сорар ○ 5894 ● 8359; 9431; 10189; 10720 -ЧЫРАЙЛЫ (1) ■ Караңгы чырайлы кешедә ачык холык булмый ○ 10675 -ЧЫРАЙСЫЗ (1) ■ Чырайсыз ябалакны урман да куган, авыл да куган ○ 4197 -ЧЫРАК (1) ■ Белем - чырак, белемсез - чулак ○ 16501 -ЧЫРАКНЫ (2) ■ Халык яндырган чыракны сүндерергә өргәннең сакалы көяр ○ 5077 ● 14162 -ЧЫРАКЧЫНЫ (1) ■ Чыракчыны чуртан күрмәс ○ 4526 -ЧЫРАНЫ (2) ■ Кеше яндырган чыраны ахмак өреп сүндерер ○ 11595 ● 13742 -ЧЫРАНЫҢ (2) ■ Бер чыраның яктысына кырык кеше утыра ○ 8403 ● 8430 -ЧЫРЛАМАС (1) ■ Туксансыз тургай чырламас ○ 4154 -ЧЫРСЫЗ (1) ■ Чибәр дигәнне чырсыз да яратыр ○ 10701 -ЧЫРЫЛДАВЫННАН (1) ■ Йөз чыпчык чырылдавыннан бер торнаның торылдап куюы артык -○ 4131 -ЧЫРЫЛДАК (1) ■ Диңгез кайда, чырылдак су шунда ага ○ 362 -ЧЫРЫЛДАКНЫ (1) ■ Диңгез чырылдакны тарта ○ 364 -ЧЫТЫРМАН (1) ■ Урман чытырман, качсам тоттырмам ○ 1876 -ЧЫТЫРЫ (1) ■ Урман чытыры белән ямьле ○ 1861 -ЧЫТЫРЫМ (1) ■ Чыпчык та әйтә "үз чытырым" дип ○ 4179 -ШАБАЗ (1) ■ Ураза керде - намаз, ураза чыкты - шабаз ○ 16940 -ШАГЫЙРЬ (1) ■ Шигырь гомере шагыйрь гомереннән озын ○ 16419 -ШАГЫЙРЬЛӘРДӘН (1) ■ Сүз чыгар шагыйрьләрдән хикмәт белән ○ 16404 -ШАДРА (2 | 1) ■ Шадра йөрәк яндыра, шома хәтер калдыра ○ 10709 ● 11704; 13057:2 -ШАДРАСЫ (1) ■ Ягымлының шадрасы күренми, сөйкемленең сипкеле беленми ○ 10711 -ШАЕ (1) ■ Ишәк ише белән, шайтан шае белән ○ 16732 -ШАЙ (1) ■ Ел белән ел шай түгел, яз белән көз - җәй түгел ○ 823 -ШАЙТАН (55) ■ Шайтан таягы чүплек башында ○ 1332 ● 1333; 2939; 2979; 5103; 6130; 6222; -7400; 7533; 7999; 9339; 9853; 10722; 11104; 11807; 11882; 11895; 12045; 12430; 13685; 13759; -13767; 13844; 15691; 15704; 16628; 16719; 16720; 16723; 16726; 16730; 16732; 16736; 16742; -16744; 16750; 16751; 16762; 16763; 16766-16772; 16793; 16795; 16796; 16810; 16811; 16867; -16870; 16892; 17058 -ШАЙТАНГА (11) ■ Шайтанга туры кешедән файда юк, патшага ярлы кешедән файда юк ○ 5958 -● 6804; 12400; 16734; 16735; 16773-16776; 16790; 16986 -ШАЙТАННАН (6) ■ Күренми килгән шайтаннан күренеп килгән шайтан уздырыр ○ 16736 -● 16777-16781 -ШАЙТАННЫ (4) ■ Акча белән шайтанны да мәчеткә кертеп була ○ 7664 ● 16716; 16782; 16797 -ШАЙТАННЫҢ (4) ■ Шайтанның бәйрәме юк ○ 16783 ● 16784-16786 -ШАЙТАНСЫЗ (2) ■ Күл шайтансыз булмый ○ 412 ● 16842 -ШАЙТАНЫ (3) ■ Алла шайтаныннан әдәм шайтаны яман ○ 16717 ● 16733; 16794 -ШАЙТАНЫННАН (1) ■ Алла шайтаныннан әдәм шайтаны яман ○ 16717 -ШАЙТАНЫҢНЫ (1) ■ Судан шайтаныңны чыгарыр ○ 16805 -ШАККАТМАСАҢ (1) ■ Җенне күреп шаккатмасаң, шундук күздән юк булыр ○ 16800 -ШАКМАК (1) ■ Әйтте сүз, шакмак күз ○ 16326 -ШАКУДАН (1) ■ Намусы таза кеше ишек шакудан курыкмый ○ 11250 -ШАК-ШОК (1) ■ И ходайның эшләре, шак-шок итә тешләре ○ 16883 -ШАКШЫ (4) ■ Һәрбер кара нәрсә шакшы булмас, һәрбер ялтыраган яхшы булмас ○ 639 ● 6502; -12169; 14465 -ШАКШЫСЫ (1) ■ Башка авылның яхшысы - үз авылыңның шакшысы ○ 5162 -ШАКЫЛДАР (1) ■ Бер үгезнең мөгезенә суксаң, мең үгезнең тоягы шакылдар ○ 3285 -ШАКЫЛДАУНЫ (1) ■ Тимерче шакылдауны тавышка санамас ○ 312 -ШАЛКАН (9) ■ Бодай чәчсәң, башагын җый, шалкан чәчсәң, тамырын җый ○ 1543 ● 1611; 1636; -1642; 1844; 9723; 10248; 15570; 15834 -ШАЛКАННЫ (2) ■ Гөмбә белән шалканны аера алмау ○ 1355 ● 1624 -ШАЛТЫРАГАН (1) ■ Кашык-аяк шалтыраган саен хатын аермыйлар ○ 13656 -ШАЛТЫРАМЫЙ (3) ■ Йортта кашык-аяк шалтырамый булмый ○ 8268 ● 9963; 14722 -ШАЛТЫРАП (1) ■ Сай елга шалтырап ага, тирән елга - тавышсыз ○ 419 -ШАЛТЫРАР (1) ■ Көяз туңмас - калтырар, сөякләре шалтырар ○ 8804 -ШАЛТЫРАСА (1) ■ Савыт-саба шалтыраса, өйгә тәртип керә ○ 9953 -ШАЛТЫРЫЙ (4) ■ Алдыңда - ялтырый, артыңда - шалтырый ○ 720 ● 8657; 9891; 12952 -ШАМБЫ (1) ■ Шамбы шома, кулдан тота да шуа ○ 4527 -ШАПШАК (4) ■ Пөхтә кигән - матур кеше, шапшак кигән - шапшак кеше ○ 8808 (2) ● 13393; -ШАПЫЛДАМЫЙ (1) ■ Бияләй үзе шапылдамый ○ 9038 -ШАПЫРЫКНЫҢ (1) ■ Шапырыкның арты ерык ○ 12047 -ШАПЫРЫЛА (1) ■ Мартта - шарт, апрельдә - шапырыла ○ 923 -ШАПЫРЫЛЫП (1) ■ Бәла килсә шапырылып килә ○ 14814 -ШАР (1) ■ Күзләр шар кебек булу ○ 10518 -ШАРТ (10) ■ Каты таш ватылыр, каты агач шарт сынар ○ 126 ● 919; 923; 1687; 1744; 1884; -5600 (2); 15066; 16144 -ШАРТЛАВЫ (2) ■ Кыска мылтыкның шартлавы яман ○ 5594 ● 5600 -ШАРТЛАТА (1) ■ Кырык ел көтү көтеп, чыбыркы шартлата белмәгән ○ 2444 -ШАРТЛЫЙ (2) ■ Утка салсаң, таш та шартлый ○ 8516 ● 8810 -ШАРТТА-МАРТТА (1) ■ Шартта-мартта ни дә юк, тымызык күлдә корт уйный ○ 481 -ШАРТ-ШОРТ (1) ■ Чатлы-ботлы - карама булыр, шарт-шорт янган - усак булыр ○ 1760 -ШАРТЫ (1) ■ Дәрте булса, шарты табыла; чаткы булса, ялкын кабына ○ 12694 -ШАРТЫННАН (1) ■ Аш артыннан - чәй шартыннан ○ 9124 -шарым → дарым-шарым -ШАТ (7 | 1) ■ Тулган айның күңеле һәрвакыт шат ○ 66 ● 554; 6278; 10052; 11234; 17066 (2), :1 -ШАТАЛАК (1) ■ Шаталак - ат күтәрер, астыртын бот күтәрер ○ 11945 -ШАТАЛАКНЫҢ (1) ■ Шаталакның теле уйный, тыбырсыкның арты уйный ○ 11946 -ШАТЛАН (3) ■ Дус белән дус булганга шатлан, дошман белән дус булудан саклан ○ 5355 -● 6016; 6698 -ШАТЛАНА (1) ■ Бала булган йортта мәче-көчек шатлана ○ 13928 -ШАТЛАНГАН (1) ■ Иртә торган - эшенә шатланган, иртә өйләнгән - балаларына ○ 13168 -ШАТЛАНЫРСЫҢ (3) ■ Иген чәчкәндә еласаң, сукканда шатланырсың ○ 1398 ● 6971; 11889 -ШАТЛЫГЫҢ (1) ■ Шатлыгың ашса да - җыр, кайгы басса да - җыр ○ 16417 -ШАТЛЫК (8) ■ Көткән кунак шатлык китерә ○ 10154 ● 14740; 14790; 14954 (2); 14960; 14961; -ШАТЛЫКНЫ (1) ■ Кайгы белән танышмый торып шатлыкны танып булмый ○ 14877 -ШАТЛЫКНЫҢ (2) ■ Сабыр - шатлыкның, ашыгу үкенечнең ачкычы ○ 11893 ● 14868 -ШАТЛЫКТАН (2) ■ Берәү елый кайгыдан, берәү елый шатлыктан ○ 14800 ● 16437 -ШАТЫРДАТЫП (1) ■ Бай үзе эшне ярата, шикәрне вак тарата, шатырдатып капкан чакта ак -чыраен каралта ○ 5736 -ШАУ (1) ■ Коры ярма, шау кибәк ○ 9471 -ШАУЛАВЫ (1) ■ Бер агачның шаулавы илгә яңгыр яудырмас ○ 1675 -ШАУЛАГАН (1) ■ Шаулаган судан курыкма, шым судан курык ○ 482 -ШАУЛАП (1) ■ Шаулап яуган яңгыр яннан үтәр, сибәләп яуган яңгыр - җаннан ○ 1148 -ШАУЛЫ (1) ■ Шаулы яңгыр тиз үтәр ○ 1149 -ШАУЛЫЙ (1) ■ Умарта оясы кебек шаулый ○ 4752 -ШАУ-ШУЫ (2) ■ Төтене күп - уты аз, шау-шуы күп - эше аз ○ 6140 ● 8663 -ШАҺИ (1) ■ Эрләмәгән-сукмаган, Шаһи сиңа ыштанлык ○ 8754 -ШАҺИТЕҢ (1) ■ Мулладан: "Шаһитең кем?" - дип сорагач, мәзингә күрсәткән, ди ○ 17039 -ШАҺИТЫ (1) ■ Казанның шаһиты чүмеч ○ 9917 -ШАШКАН (1) ■ Ташкан түгелер, шашкан көенер ○ 11929 -ШАШКЫН (1) ■ Ташкын булсаң - басыл, шашкын булсаң - асыл ○ 11930 -ШАШМА (1) ■ Бар булсаң ашма, юк булсаң шашма ○ 7544 -ШАШЫНГАН (1) ■ Шашынган куян аучы өстенә менәр ○ 2272 -ШАШЫРЫР (1) ■ Байның арбасы таудан тауга ашырыр, ярлының арбасы тигез җирдә шашырыр ○ 7266 -ШАЯРМА (1) ■ Ут белән шаярма, су белән дусланма, җилгә ышанма ○ 8501 -ШАЯРМАС (1) ■ Шаярмас малай булмас, алдамас кыз булмас ○ 14168 -ШӘЙЛӘҮ (1) ■ Төтеннең кайсы якка авышканын шәйләү ○ 8575 -ШӘКЕРТ (3) ■ Шәкерт булмый оста була алмассың ○ 6378 ● 6379; 16679 -ШӘЛЕГӘ (1) ■ Сау булып тор әлегә, сәлам диген Галигә, бара калсаң Шәлегә ○ 5278 -ШӘМ (10) ■ Ай шәүләсе - галәмгә, шәм шәүләсе - төбенә ○ 12 ● 5396; 5913; 8420; 8425-8427; -8445; 11021; 11508 -ШӘМӘТНЕҢ ( | 1) ■ Мәмәт ачы алма ашаганга Шәмәтнең теше камашкан ○ 14288:2 -ШӘМДӘЛ (1) ■ Шәмнең яме шәмдәл белән ○ 8428 -ШӘМЕ (1) ■ Байның малын саный-саный ярлының шәме янып беткән ○ 7295 -ШӘМНӘР (1) ■ Шәмнәр кыйбат булуда сукырның ни эше бар ○ 15331 -ШӘМНЕҢ (1) ■ Шәмнең яме шәмдәл белән ○ 8428 -ШӘМСЕЗ (1) ■ Күршесенә өмете булган шәмсез ятыр ○ 5212 -ШӘП (10 | 1) ■ Бик шәп аккан чишмәнең башы якын була, имеш ○ 352 ● 1150; 2418; 4085; 4103; -7115; 9890; 11784; 12053; 15225; 17066:1 -ШӘРАБ (1) ■ Сүз шәраб кебек: исертә дә, айныта да ○ 16021 -шәрабен → кәбабен-шәрабен -ШӘРАП (1) ■ Эчтем шәрап, булдым харап ○ 9867 -ШӘРАФӘТЕ (1) ■ Яхшының шәрафәте, яманның кәсафәте тияр ○ 12386 -ШӘРӘ (1) ■ Шәрә агачтан шык көтмә ○ 1708 -ШӘРӘЛЕ (1) ■ Шәрәле имән ауды ○ 1777 -ШӘРИГАТЬ (3) ■ Кул кулны белә, шәригать юлны белә ○ 16826 ● 16829; 16831 -ШӘРИГАТЬТӘ (1) ■ Шәригатьтә оят юк ○ 16830 -ШӘҮЛӘСЕ (4) ■ Ай шәүләсе - галәмгә, шәм шәүләсе - төбенә ○ 12 (2) ● 597; 15190 -ШӘҮЛЕГӘН (1) ■ Шәүлегән су чыгарган, карга кинәнгән ○ 4220 -ШӘФКАТЬ (1) ■ Олыларга хөрмәт кыл, кечеләргә шәфкать кыл ○ 15088 -ШӘФКАТЬЛЕДӘН (1) ■ Сорама байдан, сора шәфкатьледән ○ 7414 -ШӘҺӘР (6) ■ Шәһәр кызы киенгәнгә авыл кызы сөенгән ○ 5242 ● 5243; 5252; 8333; 8397; 13885 -ШӘҺӘРГӘ (2) ■ Шәһәргә килсә - дустын танымый, далага чыкса - атын танымый ○ 5280 ● 12127 -ШӘҺӘРДӘ (4) ■ Авылда бер бәрәкәт, шәһәрдә тугыз бәрәкәт ○ 5152 ● 5153; 5164; 5244 -ШӘҺӘРНЕ (2) ■ Шәһәрне бак, шәһәрне бак, әйләндер дә кесәңне как ○ 5245 (2) -��ӘҺӘРНЕҢ (2) ■ Шәһәрнең корымы да - шикәр ○ 5246 ● 5247 -ШӘҺВӘТТӘН (1) ■ Мирза үлеме тамактан, суфи үлеме шәһвәттән ○ 5857 -ШЕЛТӘЛӘШҮ (1) ■ Дуслар арасындагы шелтәләшү дуслыкны яңарта ○ 5379 -ШЕШ (6) ■ Ит өчен шеш көяр ○ 9245 ● 9799 (2); 15330; 15363 (2) -ШЕШӘ (3) ■ Шешә суы түгел инеш суы да җитмәс ○ 538 ● 9854; 10046 -ШЕШӘГӘ (1) ■ Ярлы кесәсенә кергән акча шешәгә кергән чебен кебек дулый, ди ○ 7455 -ШЕШӘР (2) ■ Этнең, өрә-өрә, борыны шешәр ○ 3735 ● 9705 -ШЕШКӘ (1) ■ Эчтә калган сүз шешкә әйләнә имеш ○ 16137 -ШИГЫРЬ (3) ■ Такмак өйрәнеп кенә шигырь язганчы, барабан кагып ипи тапканың артык -○ 16409 ● 16418; 16419 -ШИГЫРЬНЕҢ (1) ■ Шигырьнең аз сүзендә күп мәгънә булыр ○ 16420 -ШИК (1) ■ Кайда шик - шунда куркыныч ○ 11139 -ШИКӘР (21) ■ Шәһәрнең корымы да - шикәр ○ 5246 ● 5332; 5891; 5998; 6332; 7480; 9324; 9375; -9380; 9401; 9451; 12310; 13363; 13394; 13435; 14069; 14177; 14458; 15464; 16080 (2) -шикәр → бал-шикәр -ШИКӘРЕ (1) ■ Чәе булса, шикәре табылыр ○ 9369 -шикәрлек → чәй-шикәрлек -ШИКӘРНЕ (2) ■ Бай үзе эшне ярата, шикәрне вак тарата, шатырдатып капкан чакта ак чыраен -каралта ○ 5736 ● 9381 -ШИКӘРНЕҢ (1) ■ Шикәрнең теше булса, үзен үзе ашар иде ○ 9382 -ШИКЕЛЛЕ (24) ■ Усак яфрагы көндәшле хатыннар шикелле: җилсез көндә дә кыймылдап тора -○ 1759 ● 2344; 3394; 3788; 4534; 7135; 7402; 10030; 10690; 11049; 11111; 11150; 11222; 11276; -11909; 12081; 13419; 13460 (2); 13726; 14023; 15899; 16570; 16629 -ШИКЛӘНЕР (1) ■ Шикле шикләнер, чикмәнен бөркәнер ○ 11310 -ШИКЛЕ (1) ■ Шикле шикләнер, чикмәнен бөркәнер ○ 11310 -ШИЛСӘ (1) ■ Бер дөядә ике өркәч, бере шилсә беренең көче юк ○ 2911 -ШИҢӘ (1) ■ Матурлык - тиз шиңә торган чәчәк шикелле ○ 10690 -ШИҢГӘК (1) ■ Шиңгән үләнне ашаган мал шиңгәк булыр ○ 1334 -ШИҢГӘН (1) ■ Шиңгән үләнне ашаган мал шиңгәк булыр ○ 1334 -ШИҢДЕ (1) ■ Өч көн үтте - чия чәчәге шиңде ○ 1824 -ШИР (1) ■ Үзеңне ир белсәң, үзгәне шир бел ○ 13581 -ШИРБӘТ (3) ■ Туган илнең җире - җәннәт, суы - ширбәт ○ 5058 ● 6711; 9735 -ШИРБӘТЛЕ (1) ■ Килен килбәтле булсын, сүзе ширбәтле булсын ○ 13359 -ШИФА (3) ■ Җир маеның лайласы җиде төрле сызлауга шифа ○ 1348 ● 9224; 15185 -ШИФАСЫ (3) ■ Яңгыры булсын димә, шифасы булсын диген ○ 1172 ● 1299; 1319 -ШИФАСЫЗ (1) ■ Дәвасыз авыру булмас, шифасыз дару булмас ○ 15216 -шок → шак-шок -ШОМА (4) ■ Шома боздан шуу ○ 1231 ● 4527; 4653; 10709 -ШОМАРА (2) ■ Өйдә яткан күгәрә, читтә йөргән шомара ○ 6868 ● 9959 -ШОМАРГАН (1) ■ Хәерче кесәсендәге шикәр кебек шомарган ○ 5998 -ШОМАРТА (1) ■ Башны тарак шомартмый, гомер шомарта ○ 14704 -ШОМАРТМЫЙ (1) ■ Башны тарак шомартмый, гомер шомарта ○ 14704 -ШОМАРТСАҢ (2) ■ Калайны күпме шомартсаң да, көмеш булмас ○ 286 ● 7780 -ШОМАРТЫР (1) ■ Тешләр ат колагын шомартыр ○ 2687 -ШОМАРЫР (2) ■ Йөргән таш шомарыр, яткан таш мүкләнер ○ 122 ● 11910 -ШОМБАЙ (1) ■ Исемем Шомбай, бәхетем шундай ○ 14987 -ШОМЫРТ (1) ■ Шомырт чәчәк аткан вакытта кызлар җилкенә, балан чәчәк аткан вакытта балык сикерә ○ 1819 -ШОҢКАР (9) ■ Толпар - тарбануыннан, шоңкар талпынуыннан билгеле ○ 2799 ● 2866; 2964; -3148; 4189-4193 -ШОҢКАРГА (1) ■ Хан баласы ханга охшар, балабан шоңкарга охшар ○ 5921 -ШОҢКАРДАН (2) ■ Толпардан - тояк, шоңкардан кыяк калыр ○ 2801 ● 4194 -шорт → шарт-шорт -ШӨГЫЛЕН (1) ■ ��өгыльле - шөгылен күрсәтер, шөгыльсез - фигылен күрсәтер ○ 6154 -ШӨГЫЛЬЛЕ (1) ■ Шөгыльле - шөгылен күрсәтер, шөгыльсез - фигылен күрсәтер ○ 6154 -ШӨГЫЛЬСЕЗ (1) ■ Шөгыльле - шөгылен күрсәтер, шөгыльсез - фигылен күрсәтер ○ 6154 -ШӨКЕР (8 | 2) ■ Күпне күр дә фикер ит, юкны күр дә шөкер ит ○ 600 ● 695, :1, :2; 7641; 7649; -9385; 11780; 12378; 16910 -ШӨКЕРГӘ (1) ■ Юк шөкергә тук шөкер ○ 7649 -ШӨКЕРЛЕК (1) ■ Шөкерлек килмәсә дә, көферлек килә ○ 11947 -ШӨКРАНАСЫЗ (1) ■ Шөкранасыз кешедән икмәк-тоз кадерен белгән эт яхшы ○ 11948 -ШӨПШӘНЕҢ (1) ■ Шөпшәнең оясын туздырсаң, уртага алып талый ○ 4829 -ШӨШЛЕ (6) ■ Балта биреп, шөшле алдым ○ 1977 ● 2001; 7522; 8718; 9068; 9074 -ШӨШЛЕДӘ (1) ■ Гаеп бездә түгел, шөшледә ○ 9077 -ШӨШЛЕДӘН (1) ■ Энәдән энә туа, шөшледән шөшле туа ○ 8718 -ШУА (2) ■ Аптыраган үрдәк койрыгы белән шуа ○ 4398 ● 4527 -ШУАРГА (1) ■ Кеше чанасы белән шуарга яхшы ○ 7040 -ШУК (1) ■ Балаң булса шук булсын, ике күзе ут булсын; әгәр шулай булмаса, дөньяда да юк -булсын ○ 14005 -ШУЛ (65 | 1) ■ Җил кай якка иссә, камыш шул якка борылыр ○ 1182 ● 1184; 1240; 1241; 1415; -1650; 1872; 2003; 2331; 3526; 3537; 3704; 3722; 3820; 3840:3; 3998; 4377; 4646; 5812 (2); -5821 (2); 5864; 5914; 6073; 6531; 6800; 7595; 8281; 8464; 8592; 8774; 9147; 9560; 9590; 9910; -9954; 10443; 10641; 11718; 12271; 12518; 12584; 12721; 12797; 12826 (2); 12866; 13727; 13980; -14160 (2); 14555 (2); 14752; 15142; 15490; 15713; 16004; 16205; 16281; 16620; 16824; 16978; -17010; 17024 -ШУЛАЕН (1) ■ Анысы шулай шулаен, тартып җибәр кураен ○ 16447 -ШУЛАЙ (16) ■ Заманың ничек булса, бүркеңне шулай ки ○ 821 ● 1430; 1789; 3818; 4681; 7069; -7683; 8700; 9383 (2); 9789; 10216; 14005; 14938; 15063; 16447 -ШУЛАЙГА (1) ■ Чаян явызлыктан чакмый, табигате шулайга чага ○ 4691 -ШУЛДЫР (1) ■ Үзе сөйләр, үзе көләр - шулдыр юләр ○ 11747 -ШУЛКАДӘР (1) ■ Сүз - чүпрә: никадәр күп салсаң, шулкадәр күперә ○ 16020 -ШУЛПА (8) ■ Елына күрә җылы шулпа ○ 1039 ● 3138; 9204; 9224; 9230; 9235; 9384; 9688 -ШУЛПАСЫ (4) ■ Куян шулпасының шулпасы ○ 2281 ● 4209; 9109; 9475 -ШУЛПАСЫН (2) ■ Шулпасын эч, табагын безгә калдыр ○ 9732 ● 9734 -ШУЛПАСЫНЫҢ (1) ■ Куян шулпасының шулпасы ○ 2281 -ШУМАЙ (1) ■ Шулай ул, шулай ул, майламасаң шумай ул ○ 9383 -ШУМЫЙ (1) ■ Коры җирдә чана да шумый ○ 129 -ШУНДА (46 | 1) ■ Диңгез кайда, чырылдак су шунда ага ○ 362 ● 393; 394; 1652; 1960; 2228; -2820; 3189; 3726; 3958; 4492; 4737; 4774; 4782; 4883; 5005; 5006; 5036; 5156; 5303 (2); 6067; -6569; 6693; 6893; 7478; 8162; 8609; 8682; 8708, :1; 8712; 9253; 10098 (2); 10243; 10337; 10415; -10671 (2); 11139; 12070; 12095; 13177; 14190 (2); 15551 -ШУНДАДЫР (1) ■ Зәңгәр төймәм кемдәдер, минем күңелем шундадыр ○ 8956 -ШУНДАЙ (1) ■ Исемем Шомбай, бәхетем шундай ○ 14987 -ШУНДУК (2) ■ Бер ярлы кеше әйткән: "Бу ни гаҗәп, бай кесәсенә акча җырлап керә, минем -кесәгә елап керә дә, шундук дулап чыга", - дигән, ди ○ 7319 ● 16800 -ШУНДЫЙ (18) ■ Җирең нинди булса, икмәгең шундый була ○ 1487 ● 2377; 2832; 2941; 3266; -5404; 6784; 8300; 8315; 8840; 9919; 10767; 13283; 13349; 14064; 14612; 16503; 17053 -ШУНДЫЙДАН (1) ■ Нинди күпер салсаң, шундыйдан үтәрсең ○ 6807 -ШУНДЫЙ-ШУНДЫЙ (1) ■ Шундый-шундый эшләр, тора-бара нишләр ○ 6314 -ШУННАН (12) ■ Башта бир фонтан, шуннан соң мактан ○ 273 ● 1183; 2760; 5858; 6717; 6979; -6981; 8271; 8683; 8725; 8742; 10029 -ШУНЧА (1) ■ Аучы ничә әмәл белсә, аю шунча юл белә ○ 2011 -ШУНЫ (24 | 1) ■ Ни чәчсәң шуны урырсың, җил чәчсәң буран урырсың ○ 1429 ● 1892; 2324; -2330; 3840:2; 3845; 5220; 5797; 6113 (2); 6114; 6360; 7532; 9677; 9790; 10465; 10539; 14090; -14334; 14445; 15227; 16099; 16649; 16817; 17057 -ШУНЫКЫ (4) ■ Җир кемнеке - икмәге шуныкы ○ 1480 ● 1782; 4748; 8297 -ШУНЫҢ (11) ■ Кемнең тарысы - шуның тавыгы ○ 1549 ● 3259; 7036-7038; 8275; 8513; 8520; -10925; 16375; 16594 -ШУҢА (4) ■ Бүрәнәнең юан башы кем җилкәсендә булса, шуңа авыр ○ 1910 ● 3538; 4627; 8053 -ШУҢАРГА (1) ■ Эт кемгә өрә, мәче шуңарга мыраулый ○ 3599 -ШУРПА (1) ■ Малың булса, утыртырлар уртага, малың булмаса, каптырмыйлар шурпа да ○ 7410 -ШУРПАСЫ (3) ■ Арзанның шурпасы татымас ○ 7863 ● 8494; 11925 -ШУРПАСЫН (1) ■ Эч шурпасын, ник куркасың ○ 9505 -ШУУ (1) ■ Шома боздан шуу ○ 1231 -ШУШЫ (1) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем юклыгы, -шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 -ШУШЫЛАРНЫ (1) ■ Атадан ул туса - иге, ата юлын куса - иге, биленә садак буса - иге, битенә -килер оятны үзе белеп юса - иге, шушыларны кылмаса, барыннан да югы - иге ○ 14357 -шуы → шау-шуы -ШУЫША (1) ■ Яманлык канатланып оча, яхшылык ташбака кебек шуыша ○ 12263 -ШҮРӘЛЕ (5) ■ Былтырны шүрәле дә эзләп тапмаган ○ 788 ● 9447; 11053; 16787; 16803 -ШҮРЕ (3) ■ Бар чагында бүре күк, юк чагында шүре күк ○ 7634 ● 8742; 8988 -ШҮРЕДӘЙ ( | 1) ■ Булганда бүредәй, булмаганда шүредәй ○ 7634:1 -ШҮРЕДЕР (1) ■ Ачтыр - бүредер, ялангачтыр - шүредер ○ 9584 -ШҮРЛИ (1) ■ Шүрәле судан шүрли ○ 16787 -ШЫБЫРДАП (1) ■ Түбәсе тишек - шыбырдап су үтә ○ 8380 -шыгыр → ыгыр-шыгыр -ШЫГЫРДАВЫ (1) ■ Арбаның шыгырдавы дегеттән, хатынның лыгырдавы ирдән ○ 13793 -ШЫГЫРДАВЫКЛЫ (1) ■ Шыгырдавыклы агач озак чыдар, шыгырдамаган тиз сынар ○ 1707 -ШЫГЫРДАГАН (1) ■ Бер шыгырдаган агач гомер буе шыгырдый ○ 1678 -ШЫГЫРДАМАГАН (1) ■ Шыгырдавыклы агач озак чыдар, шыгырдамаган тиз сынар ○ 1707 -ШЫГЫРДЫЙ (8) ■ Бер шыгырдаган агач гомер буе шыгырдый ○ 1678 ● 6980; 6984; 7014; 7061; -7065; 7069; 7111 -ШЫК (1) ■ Шәрә агачтан шык көтмә ○ 1708 -ШЫКСЫЗ (1) ■ Маймыл ни хәтле шыксыз булса, шул хәтле күбрәк кыланыр ○ 2331 -ШЫКЫРДЫК (1) ■ Саескан, сандугач кебек сайрармын дип, шыкырдык булып калган ○ 4079 -ШЫМ (1) ■ Шаулаган судан курыкма, шым судан курык ○ 482 -ШЫМЧЫ (3) ■ Шымчы колагын шыңкайтыр ○ 5651 ● 5652; 13664 -ШЫНА (1) ■ Шымчы шына кагарга оста булыр ○ 5652 -ШЫҢКАЙТЫР (1) ■ Шымчы колагын шыңкайтыр ○ 5651 -ШЫҢРАМЫЙ (1) ■ Хуҗа кулындагы чүлмәк шыңрамый гына ватыла ○ 9974 -ШЫҢШЫГАН (1) ■ Гармунга җырлыйм дип, Акбай да шыңшыган ○ 3477 -ШЫҢШЫЙ (2) ■ Ач эткә аш бирсәң, тук эт шыңшый ○ 3460 ● 7018 -ШЫҢШЫМАС (1) ■ Эткә сөяк белән атсаң шыңшымас ○ 3691 -ШЫПЫРТ (1) ■ Тәмле бәлештән калыр идем, шыпырт сүздән калмас идем ○ 16312 -ШЫР (3) ■ Чыпчык пыр иткәндә, йөрәге шыр итә ○ 4186 ● 8033; 11775 -ШЫРПЫ (10) ■ Диңгезне шырпы белән болгатып булмый ○ 372 ● 1045; 2245; 5653; 6386; -8455 (2); 8456; 11231; 14614 -ШЫРПЫЛЫ (3) ■ Шырпылы агач кулга кас ○ 1963 ● 2224; 11997 -ШЫРЫККА (1) ■ Яшең җитсә кырыкка, эшең китәр шырыкка ○ 15103 -ШЫТМАС (2) ■ Карга күзе төшкән орлык шытмас ○ 3972 ● 16580 -ШЫТЫМЫННАН (1) ■ Булыр ашлык шытымыннан билгеле ○ 1388 -ЫГЫР-ШЫГЫР (1) ■ Ыгыр-шыгыр көн үтсен, байның күңеле үссен ○ 5999 -ЫЖЛАМЫЙ (1) ■ Хуҗасы ыжламый самовары чыжламый ○ 10177 -ЫЗАН (2) ■ Һәрбер эш план белән, ат сукалый ызан белән ○ 6280 ● 7150 -ЫЗБА (2) ■ Иттән богыл куймыйлар, сөяктән ызба куймыйлар ○ 9250 ● 13900 -ЫЗГЫТ (1) ■ Мине ызгытканчы этне ызгыт ○ 3780 -ЫЗГЫТКАНЧЫ (1) ■ Мине ызгытканчы этне ызгыт ○ 3780 -ЫЗГЫШ (3) ■ Ызгыш - дошманлыкның башы ○ 5490 ● 8304; 16132 -ЫЗГЫШМАУ (1) ■ Гафу үтенгәнче ызгышмау яхшырак ○ 15830 -ЫЗГЫШСАҢ (1) ■ Күршең белән ызгышсаң, кемгә керерсең? ○ 5218 -ЫЗГЫШЫ (1) ■ Байның - ызгышы, патшаның сугышы бетмәс ○ 5740 -ЫЛАК (3) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа -кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 14038; 14070 -ЫЛАНШАК (1) ■ Ыланшак - асраганда мөлкәт, асрап беткәч - михнәт ○ 14071 -ЫЛТАРА (1) ■ Ни ылтара, ни пылтара - калган ике уртада ○ 737 -ЫМСЫН (1) ■ Ымсынганга ымсын ашы ○ 9733 -ЫМСЫНГАН (1) ■ Кеше кулындагыга ымсынган - үз кулындагысы ычкынган ○ 11850 -ЫМСЫНГАНГА (1) ■ Ымсынганга ымсын ашы ○ 9733 -ЫНДЫР (6) ■ Ындыр тулы кибән - кесә тулы акча ○ 1466 ● 1507; 3601; 4332; 5333; 16043 -ЫНДЫРДА (3) ■ Сабанда килешкән ындырда сугышмас ○ 1434 ● 1436; 1467 -ЫНДЫРЫҢ (1) ■ Тирес түксәң җиреңә, ындырың тулыр игенгә ○ 1452 -ЫҢГЫРАШ (1) ■ Дусың авырса, син дә ыңгыраш ○ 5410 -ЫҢГЫРАШМАС (1) ■ Авырмаган кеше ыңгырашмас ○ 15155 -ЫҢГЫРАШЫП (1) ■ Ярлының кесәсенә акча ыңгырашып керә, җырлашып чыга, ди ○ 7497 -ЫҢГЫРАШЫРСЫҢ (1) ■ Сабанда сайрашмасаң, уракта ыңгырашырсың ○ 1435 -ЫҢГЫРЧАГЫМ (1) ■ Абзый, син минем белән үзең туган, ыңгырчагым туган түгел ○ 14539 -ЫҢГЫРЧАК (2) ■ Тумаган тайга - тимер ыңгырчак ○ 2865 ● 10141 -ЫП (1) ■ "Ып" дияргә ярамый, калка-чыга ачуым ○ 12658 -ЫРАЕМ (1) ■ Чыраем яман булса да, ыраем яхшы ○ 10739 -ЫРАМАС (1) ■ Үзе белмәс, кешедән сорамас - бервакытта да ырамас ○ 16688 -ЫРАМЛЫ (2) ■ Бергәләп эшләгән эш ырамлы була ○ 6045 ● 6924 -ЫРАР (1) ■ Юл белән йөрсәң юртып йөр, юртып йөрсәң юл ырар ○ 6836 -ЫРГАК (1) ■ Ыргак тотып атаң калганчы, уймак тотып анаң калсын ○ 14453 -ЫРГЫЛЫР (1) ■ Еланның өненә басма, йөзеңә ыргылыр ○ 4654 -ЫРГЫТ ( | 1) ■ Атыңны урлатсаң, йөгәнеңне артыннан ыргыт ○ 2621:3 -ЫРГЫТЫП (1) ■ Хатын чабата түгел, ыргытып ташлый алмассың ○ 13730 -ЫРДЫЙ-БЫРДЫЙ (1) ■ Ырдый-бырдый баш булса, алабута аш булыр ○ 5959 -ЫРЛАШМЫЙ (1) ■ Эт ырлашмый танышмас ○ 3650 -ЫРУ (2) ■ Кайсы ыру көчле - ханны шул куя, кайсы ыру үчле - канны шул коя ○ 5812 (2) -ЫРУЛЫ (1) ■ Ырулы ил - оялы каз ○ 5093 -ырулы → кардәш-ырулы -ЫРУЛЫНЫҢ (1) ■ Ырулының угы узар ○ 14527 -ЫРУ-ТУГАН (2) ■ Ыру-туган бер үледә, бер тередә ○ 14525 ● 14526 -ЫРУЫ (2) ■ Этнең ыруы юк ○ 3732 ● 14528 -ЫРУЫН (1) ■ Сөмсез сыер үз ыруын танымас ○ 3226 -ЫРУЫНА (1) ■ Сыер алсаң - тоягына кара, хатын алсаң - ыруына кара ○ 14501 -ЫРЫЙ (1) ■ Эш бергәләп эшләгәндә генә ырый ○ 6165 -ЫРЫЛДАГАН (1) ■ Ырылдаган этнең янына барма ○ 3539 -ЫРЫЛДАП (1) ■ Эт баласын ырылдап сөяр ○ 3560 -ЫРЫЛДАРГА (1) ■ Атам юк ырылдарга, анам юк мырылдарга ○ 14463 -ЫРЫЛДАШКАНЫ (1) ■ Этнең ырылдашканы - исәнләшкәне ○ 3731 -ЫРЫМ (3) ■ Аттан егылганга - ырым, дөядән егылганга - кабер ○ 2586 ● 7335; 16788 -ЫРЫМЧЫ (1) ■ Ырымчы ырым итәр, ырымы кырын китәр ○ 16788 -��РЫМЫ (2) ■ Гидай ырым итәр, ырымы кырын китәр ○ 7335 ● 16788 -ЫРЫС (2) ■ Орыш бар җирдә ырыс тормый ○ 5609 ● 13776 -ЫРЫСКАЛ (1) ■ Безгә дигән ырыскал төшкән калган тырыстан ○ 14980 -ЫРЫСЫ (2) ■ Яхшы әдәм - илнең ырысы, яхшы сүз - җанның тынычы ○ 12334 ● 15068 -ЫСПАЙ (2) ■ Ыспай туңмас - калтырар, борын асты ялтырар ○ 8819 ● 8820 -ЫСПАЙЛАНСА (1) ■ Үрдәк, ничаклы ыспайланса да, аккош була алмый ○ 4423 -ЫСТАНЫ (1) ■ Киндер ыстаны киендерә, чүпләме күзне сөендерә ○ 1550 -ЫСЫЛДЫЙ (1) ■ Койрыгына бассаң, елан да ысылдый ○ 4668 -ЫЧКЫНГАН (2) ■ Кулдан ычкынган чыпчыкны яңадан тота алмассың ○ 4172 ● 11850 -ЫЧКЫНДЫРМА (4) ■ Иртәгәгә ышанып, бүгенге көнеңне кулдан ычкындырма ○ 840 ● 7988; -8185; 16768 -ЫЧКЫНДЫРСАҢ (1) ■ Сүзнең вакытын ычкындырсаң, әсәре булмас ○ 16046 -ЫЧКЫНДЫРУ (1) ■ Тезгенне кулдан ычкындыру ○ 7112 -ЫЧКЫНМЫЙ (1) ■ Биш бармакка эләккән ычкынмый ○ 10916 -ЫЧКЫНСА (3) ■ Куян алдан ычкынса, эт куып җитми ○ 2247 ● 15763 (2) -ЫЧКЫРЫ (1) ■ Ыштаны юк ычкыры белән мактана ○ 8940 -ЫЧКЫРЫМ (1) ■ Үз эшем үземә җиткән, ычкырым теземә җиткән ○ 6333 -ЫШАН (14) ■ Аңа ышан - суга таян ○ 499 ● 1115; 5573 (2); 10402; 10526; 10527; 11620; 12238; -16133; 16221; 16737; 16846; 16848 -ЫШАНА (4) ■ Аю көченә ышана, кеше акылына ышана ○ 11525 (2) ● 16470; 16824 -ЫШАНГАН (19 | 2) ■ Ышанган тауда киек юк ○ 197 ● 198; 3399; 5211; 6678; 10897; 11721; -12703; 13688; 13758 (4); 16754 (2); 16761; 16847, :1 (2); 16850; 16893 -ЫШАНГАННАР (1) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен -ашаганга ышанганнар ○ 7496 -ЫШАНГАНЫҢНЫ (1) ■ Һәр ишеткәнеңә ышанма, һәр ышанганыңны сөйләмә ○ 16259 -ЫШАНДЫРА (3) ■ Карга карганып ышандыра ○ 3962 ● 7892; 16165 -ЫШАНМА (31) ■ Кышкы көннең җылынуына ышанма ○ 874 ● 1115; 2554; 4643; 5336; 5491; -7311; 7591; 7712; 8501; 9819; 9842; 10402; 10526; 10527; 11620; 12238; 12953; 13430; 13466; -13522; 13604; 14842; 15517; 15747; 16133; 16221; 16253; 16259; 16737; 16848 -ЫШАНМАГАН (2) ■ Күзенә ышанмаган кулы белән капшар ○ 10437 ● 16173 -ЫШАНМАГАННАР (1) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен ашаганга ышанганнар ○ 7496 -ЫШАНМАСА (1) ■ Үрдәк, үзенә ышанмаса, әкәлә йотмый ○ 4430 -ЫШАНМАСАҢ (1) ■ Ышанмасаң, үзең ант ит ○ 12659 -ЫШАНМАСЛАР (1 | 1) ■ Бер ялган сөйләсәң тугыз дөресеңә дә ышанмаслар ○ 15801 ● 16173:1 -ЫШАНМАСТАЙ (1) ■ Кеше ышанмастай сүзне дөрес булса да сөйләмә ○ 15897 -ЫШАНМАУ (2) ■ Үз колагыңа үзең ышанмау ○ 10528 ● 16260 -ЫШАНМЫЙЛАР (1) ■ Куйны бүрегә ышанмыйлар ○ 3099 -ЫШАНСА (1) ■ Колак күзгә ышанса, күз күзгә ышаныр ○ 10408 -ЫШАНСАҢ (1) ■ Әйткән бер сүзгә ышансаң, төпсез коега төшәрсең ○ 16212 -ЫШАНУ (1) ■ Һәр кешенең сүзенә ышану - ахмаклык, һичкемгә ышанмау - кирелек ○ 16260 -ЫШАНУЧЫ (1) ■ Ишеткән бер сүзгә ышанучы - ялганчы ○ 10388 -ЫШАНЫП (11) ■ Иртәгәгә ышанып, бүгенге көнеңне кулдан ычкындырма ○ 840 ● 1123; 2935; -5310; 6268; 7035; 7418; 9020; 13659; 15229; 16849 -ЫШАНЫР (10) ■ Төлке койрыгына ышаныр ○ 2297 ● 4121; 5907; 7446; 10408; 11073 (2); -16478 (2); 17072 -ЫШАНЫЧСЫЗЛЫКНЫҢ (1) ■ Вәгъдәдә тормау - ышанычсызлыкның беренче баскычы -○ 12480 -ЫШАНЫЧЫҢ (1) ■ Алдыңда - ышанычың, артыңда таянычың булсын ○ 669 -ЫШКЫ (3) ■ Пычкы сораганга - ышкы, ышкы сораганга пычкы тоттырмыйлар ○ 1930 (2) ● 1964 -ЫШКЫЙ (1) ■ Кәҗәгә сы��лавык чыкса, ул аны агачка ышкый ○ 3045 -ЫШКЫЛАУДАН (1) ■ Ботаклы агачны ышкылаудан ни файда ○ 1908 -ЫШКЫЛМЫЙЧА (1) ■ Ышкылмыйча асылташ та ялтырамый ○ 317 -ЫШКЫМА (1) ■ Сусыз мунчала белән арканы ышкыма ○ 10846 -ЫШКЫНМЫЙЧА (1) ■ Кортлы кәҗә ышкынмыйча торалмый ○ 3013 -ЫШКЫНСА (1) ■ Ике сыер ышкынса, арада чебен үлә ○ 3164 -ЫШКЫНЫР (1) ■ Кәҗәнең әҗәле җитсә, көтүченең таягына ышкыныр ○ 3055 -ЫШТАН (5) ■ Эш эздән, ыштан тездән ○ 6322 ● 8755; 8951; 13623; 13780 -ЫШТАНЛЫК (1) ■ Эрләмәгән-сукмаган, Шаһи сиңа ыштанлык ○ 8754 -ЫШТАННЫ (1) ■ Кигән ыштанны кем күрә, күшәгәне ил күрә ○ 8903 -ыштанны → күлмәк-ыштанны -ЫШТАНСЫЗ (1) ■ Ыштансыз билгә каеш бау ○ 8989 -ЫШТАНЫ (2) ■ Ыштаны бөтен кеше теләгәнчә чүгәли ○ 8939 ● 8940 -ЫШТАНЫМ (1) ■ Илнең авызын тыгарга илле ыштаным юк ○ 5142 -ЫШТАНЫННАН (1) ■ Эш тапмаган ыштаныннан бет баккан ○ 6178 -ЫШТАНЫНЫҢ (1) ■ Бишмәтенең җиңе юк, ыштанының төбе юк ○ 8954 -ЫШТАНЫҢ (1) ■ Кәҗә дә торнадан "ыштаның юк" дип көлгән ○ 3028 -ЫШТЫР (3) ■ Тависның күлмәге ефәк булса да, аягы ыштыр булыр ○ 4124 ● 7962; 10729 -ЫШТЫРГА (1) ■ Шалканны ефәккә төргәннән бәясе артмас, энҗене ыштырга төргәннән бәясе -кимемәс ○ 1624 -ЫШЫГЫ (1) ■ Давыллы көннең ышыгы бар, явымлы көннең йокысы бар ○ 1087 -ЫШЫК (2) ■ Яңгырдан ышык кына ○ 1235 ● 14574 -ЫШЫКЛЫЙ (1) ■ Якындагы хәтәр ерактагысын ышыклый ○ 14965 -ЭЗ (7) ■ Кар яуды - эз басылды ○ 1098 ● 1898; 2019 (2); 5059; 6830; 10883 -ЭЗГӘ (1) ■ Дусны - үзгә, дошманны ялган эзгә юлыктыр ○ 5397 -ЭЗДӘН (6) ■ Баскан эздән су чыгара ○ 500 ● 2139; 6322; 6988; 6996; 8066 -ЭЗЕ (11) ■ Суда көймә эзе беленми ○ 448 ● 1421; 2262 (2); 2970; 6813; 7078; 8895; 12631; 14736; -ЭЗЕН (2) ■ Ат эзен колын таптар ○ 2526 ● 4607 -ЭЗЕНӘ (1) ■ Ат аягы эзенә су җыела ○ 2477 -ЭЗЕННӘН (2) ■ Баскан эзеннән ут чыга ○ 6884 ● 12862 -ЭЗЕҢӘ (1) ■ Хәсрәт белән бәла эзеңә басып кына йөри ○ 14957 -ЭЗЛӘ (9) ■ Данны басудан эзлә ○ 1393 ● 5396; 7768 (2); 10235 (2); 10692; 14166; 16539 -ЭЗЛӘГӘН (16) ■ Җиңелне эзләгән авырга каба ○ 640 ● 718; 736; 2746; 2903; 3272; 3849; 5467; -6543; 6830; 7433; 11931; 12675; 12719; 12938 (2) -ЭЗЛӘГӘННЕ (1) ■ Күктән эзләгәнне алла җирдән бирде ○ 16885 -ЭЗЛӘГӘНЧЕ (1) ■ Улыңа кыз эзләгәнче кызыңа ул эзлә ○ 14166 -ЭЗЛӘМӘ (12) ■ Кардан гөмбә эзләмә ○ 1104 ● 2468; 3862; 4277; 5312 (2); 9563; 9911; 10692; -10961; 16539; 16877 -ЭЗЛӘМӘГӘН (1) ■ Дуслар эзләмәгән кеше үзенә дошман ○ 5384 -ЭЗЛӘМИ (2) ■ Алтын кешене эзләми, кеше алтынны эзли ○ 7738 ● 15221 -ЭЗЛӘМИЛӘР (2) ■ Үгез астыннан бозау эзләмиләр ○ 3269 ● 8539 -ЭЗЛӘП (5 | 1) ■ Җиде кат җир астына керсә дә, эзләп табу ○ 250 ● 788; 7560; 9978:2; 14836; 16989 -ЭЗЛӘР (6 | 3) ■ Эшчән бәхетне эштән эзләр, ялкау бәхетне читтән эзләр ○ 6551 (2) ● 7965; -11078:1, :1, :2; 12602 (2); 15251 -ЭЗЛӘРГӘ (1) ■ Сиңа биргән акчаны багор белән су төбеннән эзләргә ○ 7836 -ЭЗЛӘСӘ (1) ■ Күп эзләсә, юк табылыр ○ 5030 -ЭЗЛӘСӘҢ (5) ■ Эт белән эзләсәң дә табарлык түгел ○ 3789 ● 5481; 6113; 8445; 11021 -ЭЗЛӘҮ (2) ■ Көндез шырпы белән эзләү ○ 1045 ● 1365 -ЭЗЛӘҮЧЕ (1) ■ Данны эзләүче түгел, эшләүче таба ○ 6055 -ЭЗЛӘШ (1) ■ Кода-кодагый булганчы бик эзләш тә бик сораш, кода-кодагый булгачтын, хәлең -булса бик сыйлаш ○ 14626 -ЭЗЛИ (14) ■ Тавык, йомыркасы артына җиткәч, урын эзли ○ 4306 ● 5442 (2); 6448 (2); 7738; -9518; 11078 (2); 12733 (2); 13089; 15224; 15264 -ЭЛӘБЕЗ (1) ■ Ике әнкә, бер чөнкә, эләбез дә чөябез ○ 9024 -ЭЛӘГӘ (15) ■ Табышлы бүре өненә керә, табышсыз бүре камауга эләгә ○ 2201 ● 2317; 3307; -3857; 4103; 4543; 4563; 6767; 6773 (2); 9260; 14035; 14065; 14854; 15492 -ЭЛӘГӘСЕҢ (1) ■ Күзәттә күзең эленсә, дошман кулына үзең эләгәсең ○ 5596 -ЭЛӘГЕП (1) ■ Салам да парлы казыкка эләгеп кала ○ 8626 -ЭЛӘГЕР (3) ■ Төлкенең тәҗрибәлесе капкынга ике аягы белән эләгер ○ 2316 ● 4484; 5408 -ЭЛӘГЕШКӘН (1) ■ Күпер башында күчәр башлары эләгешкән ○ 7108 -ЭЛӘККӘН (7) ■ Тегермән ташына эләккән он булыр ○ 1446 ● 3535; 4493; 4534; 4847; 10916; 16780 -ЭЛӘККӘЧ (2) ■ Читлеккә эләккәч, ерткыч та юашлана ○ 2023 ● 4469 -ЭЛӘКМӘГӘН (1) ■ Башта эләкмәгән балыкка соңыннан үкенмә ○ 4481 -ЭЛӘКМӘГӘЧ (1) ■ Эт тә, ит эләкмәгәч, "сасы" ди ○ 3642 -ЭЛӘКМӘДЕ (1) ■ Тәти бүрек эләкмәде, бәти бүрекне мин яратмыйм ○ 9018 -ЭЛӘКМӘС (1) ■ Үрмәкүч тозагына үрдәк эләкмәс ○ 4431 -ЭЛӘКМӘСӘ (1) ■ Моннан эләкмәсә, тегеннән эләгә ○ 4543 -ЭЛӘКМӘСЕН (1) ■ Борыныңны бик күтәрмә, эләкмәсен агачка ○ 10560 -ЭЛӘКМИ (5) ■ Кирәк таш кулга эләкми ○ 133 ● 3191; 4400; 4504; 10033 -ЭЛӘКСӘҢ (1) ■ Тинтәккә эләксәң, тинтерәрсең ○ 11688 -ЭЛӘКТЕК (1) ■ Явымнан качып, яшенгә эләктек ○ 1232 -ЭЛӘКТЕР (1) ■ Кортның анасын эләктер, иле тубалга үзе керер ○ 4738 -ЭЛӘКТЕРЕР (1) ■ Ачкүз олы кашык эләктерер ○ 9564 -ЭЛӘКТЕРҮ (1) ■ Үгезне мөгезеннән эләктерү ○ 3330 -ЭЛГӘН (1) ■ Күрми күргән чабатасын түргә элгән ○ 9053 -ЭЛГӘРЕ (2) ■ Күкәй салмас тавык көн элгәре кытаклый ○ 4288 ● 11281 -ЭЛГӘРЕДӘЙ (1) ■ Элгәредәй ирең булмас, яшьтәгедәй ашың булмас ○ 13573 -ЭЛДЕР (1) ■ Белмәгәнне белдер, кулына алтын йөзек элдер ○ 16523 -ЭЛЕГРӘК (1) ■ Колак күздән элегрәк гашыйк булыр ○ 10409 -ЭЛЕК (31) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 ● 1280; 1403; 2618; 3929; 4628; -4629; 5492; 5573; 6155-6157; 8165; 8613; 8620; 8629; 9987; 10060; 10619; 11489; 11981; 12218; -14104; 14599; 15138; 16022; 16042; 16045; 16134; 16863; 17022 -ЭЛЕККЕ (2) ■ Элекке ирем - тиресле җирем ○ 13574 ● 13761 -ЭЛЕККЕДӘЙ (1) ■ Элеккедәй эшем юк, бәйрәмдәгедәй ашым юк ○ 6716 -ЭЛЕККЕСЕНЕҢ (1) ■ Элеккесенең казасы - соңгысының җәзасы ○ 13575 -ЭЛЕНЕП (1) ■ Бәхет казык башында эленеп тормый ○ 14826 -ЭЛЕНЕР (1) ■ Бавы бар дорба эленер, бавы юк дорба җирдә ятып калыр ○ 7006 -ЭЛЕНМӘ (1) ■ Белмәгән эшкә үрелмә, үрелеп тозакка эленмә ○ 6342 -ЭЛЕНСӘ (1) ■ Күзәттә күзең эленсә, дошман кулына үзең эләгәсең ○ 5596 -ЭЛЕП (4) ■ Элеп алып, селкеп салу ○ 5708 ● 8401; 10561; 10859 -ЭЛҖЕН (1) ■ Элҗен көн суга бер кашык салкын кушыла икән ○ 967 -ЭЛМӘГӘН (2) ■ Күзгә элмәгән чүп күзгә төшәр ○ 8416 ● 12062 -ЭЛМӘК (2) ■ Муенга элмәк - тияккә ялау ○ 10294 ● 13910 -ЭЛМИЛӘР ( | 1) ■ Тумаган балага бишек элмиләр ○ 14058:1 -ЭЛПӘ (1) ■ Элпә йөз кат ялтыраса да, якут нуры артык булыр ○ 318 -ЭЛҮ (2) ■ Авызны чөйгә элү ○ 10600 ● 13910 -ЭНӘ (39) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй ○ 32 -● 320; 460; 4957; 5926; 5947; 6316; 6617; 6778; 6843; 8586; 8712-8716; 8718; 8734; 8743-8749; -8757; 10200; 10864; 10972; 12387; 12605; 12950; 13040; 14657; 14753; 15167; 15646; 15868; -ЭНӘГӘ (3) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк ○ 336 -● 3151; 3162 -ЭНӘДӘН (4) ■ Энәдән куркып лом йотма ○ 8717 �� 8718; 8750; 15545 -ЭНӘ-ҖЕБЕҢНЕ (1) ■ Хатының җыбыткы булса, энә-җебеңне үзең тотарсың ○ 13753 -ЭНӘНЕ (4) ■ Ялкау энәне озын саплар ○ 6578 ● 8719; 8720; 8751 -ЭНӘСЕ (2) ■ Энәсе үткәннең җебе үтәр, бүләге үткәннең сүзе үтәр ○ 8188 ● 8752 -ЭНӘСЕЗ (2) ■ Инәсез торып була, энәсез торып булмый ○ 8679 ● 8721 -ЭНӘСЕНӘ (1) ■ Энәсенә күрә җебе, егетенә күрә кызы ○ 13104 -ЭНӘСЕННӘН (1) ■ Энәсеннән җебенә кадәр ○ 8753 -ЭНДӘШМӘ (1) ■ Менгәшмә, менгәштеңме - артың авыртса да эндәшмә ○ 2671 -ЭНДӘШМӘГӘН (1) ■ Эндәшмәгән кешедә ябәлә юк ○ 16135 -ЭНДӘШМӘГӘННӘН (1) ■ Акырынганнан курыкма, эндәшмәгәннән курык ○ 15751 -ЭНДӘШМӘСӘҢ (1) ■ Эндәшмәсәң - уза, эндәшсәң - туза ○ 16136 -ЭНДӘШСӘҢ (1) ■ Эндәшмәсәң - уза, эндәшсәң - туза ○ 16136 -ЭНДӘШҮ (1) ■ Белешми эндәшү - сыналмаган бозга керү ○ 5305 -ЭНЕ (3) ■ Аганы күреп эне үсәр, апаны күреп сеңел үсәр ○ 14556 ● 14569; 14575 -эне → ага-эне, агай-эне -ЭНЕГӘ (1) ■ Яман энегә ага булма, яман тунга яга булма ○ 14573 -энедән → агай-энедән -энеле → агай-энеле -ЭНЕМ (2) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 ● 969 -ЭНЕМ-УГЛЫМ (1) ■ Бүз алашам арыса, Бүре ханга җиталмам, энем-углым күп туды, күп туса -да кол туды, ханга гарызым әйталмам ○ 5785 -ЭНЕНЕҢ (1) ■ Эненең малы күп булса, ага булыр; киленнең ашы күп булса, ана булыр ○ 14570 -эненең → агай-эненең -энең → ага-энең, агай-энең -энеңә → агай-энеңә -энеңне → агай-энеңне -энеңнең → агай-энеңнең -ЭНЕСЕ (3) ■ Энесе барның тынычы бар ○ 14571 ● 14572; 15068 -ЭНҖЕ (7) ■ Энҗе бөртеге зур булмый ○ 319 ● 320; 2884; 3545; 3617; 10710; 13768 -ЭНҖЕГӘ (1) ■ Ләйсән суын җиде ел сакласаң, энҗегә әверелә, имеш ○ 1122 -ЭНҖЕДӘН (2) ■ Дәрья төбендәге энҗедән тау башындагы таш артык ○ 283 ● 363 -ЭНҖЕ-МӘРҖӘН (1) ■ Тел дигән дәрья бар, төбендә энҗе-мәрҗән бар, белгәннәр чумып алыр, -белмәгәннәр коры калыр ○ 15537 -ЭНҖЕНЕ (2) ■ Энҗене эт муенына такмыйлар ○ 321 ● 1624 -ЭНҖЕНЕҢ (1) ■ Энҗенең эт муенында кадере юк ○ 322 -ЭРБЕТ (1) ■ Эрбет базарына китте ○ 8071 -ЭРБЕТКӘ (1) ■ Эрбеткә китәм, ләхет балтаңны әзерләп куй ○ 15449 -ЭРГӘЗЕМБАЙ (1) ■ Эргәзембай - яз күрке ○ 1335 -ЭРГӘСЕ (1) ■ Йортның эргәсе авыр ○ 8267 -ЭРГӘСЕНӘ (1) ■ Алма ничек пешкән - эргәсенә шулай коелып төшкән ○ 1789 -ЭРЕ (4) ■ Вактан эре җыела ○ 567 ● 659; 1643; 12049 -ЭРЕГӘН (3) ■ Кургашны көмеш дигәннәр, эрегән дә төшкән ○ 291 ● 9386; 10589 -ЭРЕЛӘНМӘ (1) ■ Эреләнмә - эре чикләвек диярләр ○ 12049 -ЭРЕЛЕК (2) ■ Акыллы кеше эрелек күрсәтмәс ○ 11984 ● 12048 -ЭРЕМӘССЕҢ (1) ■ Тоз түгелсең - эремәссең ○ 9497 -ЭРЕМЧЕК (1) ■ Бәхетсезгә, эремчек ашаса да, кылчык эләгә ○ 14854 -ЭРЕР (1) ■ Тимерче кулында тимер балавыз кебек эрер ○ 308 -ЭРЕСӘ (1) ■ Кары эресә дә, бозы кала ○ 1107 -ЭРЕСЕ (1) ■ Эресе эре, вагы вак - ашарга нәрсә юк ○ 659 -ЭРЕТӘ (7) ■ Кургашны ялкын эретә, күңелне яхшылык эретә ○ 12146 (2) ● 12362; 15555; 15683; -15772; 16256 -ЭРЕТЕП (1) ■ Тимер сынса эретеп коярсың, дуслык сынса коялмассың ○ 5484 -ЭРЕТЕР (1) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 -ЭРЕТКӘН (2) ■ Туңган елан эреткән кешесен чагар ○ 4685 ● 9203 -ЭРЕТСӘҢ (1) ■ Тимер эретсәң, күмерне аяма; бала үстерсәң, ризыкны аяма ○ 14051 -ЭРИ (6) ■ Эт авызына кергән сөяк май булып эри, ди ○ 3543 ● 4821; 14221; 15886; 15961; 16195 -ЭРКЕТЕ (1) ■ Эркете булгач, саркыты да була ○ 9387 -ЭРЛӘГӘННЕ (1) ■ Нечкә эрләгәнне көтүе озак ○ 8699 -ЭРЛӘМӘГӘН-СУКМАГАН (1) ■ Эрләмәгән-сукмаган, Шаһи сиңа ыштанлык ○ 8754 -ЭРЛӘРГӘ (1) ■ Өйрәндек чәй эчәргә, оныттык җеп эрләргә ○ 9515 -ЭРҮ (1) ■ Балавыз булып эрү ○ 9445 -ЭСКӘГЕ (1) ■ Сакалына күрә эскәге, сабасына күрә пешкәге ○ 10307 -ЭСКӘМИЯ (1) ■ Утыр, кияү, урынча, эскәмия буенча ○ 13434 -ЭСКӘТЕР (1) ■ Икмәксез эскәтер - хикмәтсез чүпрәк ○ 9217 -ЭСКЕРТТӘН (1) ■ Эскерттән ишек эзләү ○ 1365 -ЭССЕ (4 | 1) ■ Миңа дисә: ни эссе түгел, ни суык түгел ○ 1222 ● 8664; 10031:2; 11834; 12742 -ЭСТӘМӘС (1) ■ Балык ашаган - ит эстәмәс ○ 4444 -ЭСТӘСӘҢ (1) ■ Имгә эстәсәң, даруга юк ○ 15220 -ЭСТӘҮ (1) ■ Эшнең иң ләззәтлесе - гыйлем эстәү ○ 16681 -ЭТ (384 | 14) ■ Энҗене эт муенына такмыйлар ○ 321 ● 322; 759; 866; 904; 972; 1125; 1336; 1575; -1588; 1833; 2037; 2063; 2120; 2145; 2194; 2203; 2205; 2247; 2260; 2261; 2265; 2274; 2491; 2519; -2524 (2); 2528; 2546; 2583; 2736; 2852; 3110; 3354; 3360; 3366; 3381; 3386; 3437-3439; 3440 -(3); 3441 (2); 3443-3445; 3447-3454; 3456-3462; 3464; 3465; 3467; 3468; 3469 (2); 3470-3472; -3475; 3478; 3479; 3480 (2); 3481; 3482; 3490-3492; 3500-3505; 3507-3513; 3515; 3516; 3518; -3520; 3521; 3523; 3524; 3526; 3527; 3529; 3530; 3531 (2); 3532-3536; 3538; 3540-3542; 3543, :1; -3544-3556; 3557 (2); 3558-3560; 3561 (2); 3562-3564; 3565 (2); 3566-3569; 3570, :1; 3571; 3572; -3573 (2); 3574 (2); 3575-3588; 3589 (2); 3590-3604; 3605, :1; 3606-3620; 3621 (2); 3622; 3623; -3624, :1, :2; 3625-3627; 3628, :1, :2, :3; 3629-3635; 3636 (2); 3637-3643; 3644, :1, :2; 3645-3650; -3651 (2); 3652; 3653; 3654, :1, :2, :3; 3655-3682; 3694; 3695; 3709; 3723:2; 3743; 3745; 3746; 3748; -3749; 3751-3758; 3761; 3762; 3764-3766; 3768; 3770-3773; 3777-3779; 3783-3795; 3802; 3803; -3811 (2); 3815 (2); 3817; 3818; 4156; 4593; 4778; 4851; 5499; 5519; 5668; 5802; 5896; 5903; 5977; -5989; 6288; 6329; 6455; 6458; 6459; 6718; 6831; 6860; 7188; 7421; 7695; 8335; 8653; 8791; 8898; -8913; 9141; 9169; 9464; 9478; 10158; 10357; 10617; 10783; 10823; 10869; 10918; 11005; 11486; -11768; 11870; 11921; 11948; 12149; 12153; 12159; 12233; 12911; 13105; 13142; 13143; 13461; -13492; 13590; 13886; 13985; 14481; 14608; 14855; 14910; 15332; 15983; 16323; 16819; 17069 -ЭТӘР (1) ■ Ахмак кеше ярдәм итәм дип ярдан этәр ○ 11506 -ЭТӘРӘ (1) ■ Яңа чөй иске чөйне этәрә ○ 1971 -ЭТЕ (28) ■ Мондый көндә яхшы кешенең эте дә йөрмәс ○ 1052 ● 2022; 2026; 3431-3434; 3474; -3483; 3485; 3514; 3517; 3537; 3683; 3684 (2); 3796; 3819; 5057; 5160; 5170; 6540; 7332; 7406; -12837; 13017; 13702; 16988 -ЭТЕМНЕ (1) ■ Мине яратсаң, этемне дә ярат ○ 3781 -ЭТЕН (2) ■ Әллә аучы этен асрый, әллә эте аучыны асрый ○ 2026 ● 10140 -ЭТЕНӘ (4) ■ Иясен сыйлаганның этенә сөяк сал ○ 3484 ● 3685; 5241; 5930 -ЭТЕНЕҢ (3) ■ Авыл этенең койрыгы югары ○ 3435 ● 3455 (2) -ЭТЕҢ (1) ■ Эткә өсләтергә этең булсын ○ 3697 -ЭТЕҢНЕ (4) ■ Бүрегә кунакка барсаң, этеңне калдырма ○ 2173 ● 3686; 8185; 15605 -ЭТЕП (1) ■ Үзеңнеке этеп екмый ○ 14530 -ЭТКӘ (37) ■ Бүре арыгын белгертмәс, эткә сыртын кабартыр ○ 2128 ● 2385; 2544; 3439; 3446 (2); -3459; 3460; 3466; 3487-3489; 3495; 3519; 3528; 3651; 3687-3698; 3747; 3769; 3797-3799; -10192; 12310; 16056; 17070 -ЭТЛӘЙ (1) ■ Хыйтланмыйча судан этләй дә тота алмассың ○ 6151 -ЭТЛӘНМИЧӘ (1) ■ Берәү этләнмичә берәү мал тапмый ○ 7323 -ЭТЛӘР (3) ■ Бүре картайса, этләр көлкесе була, имеш ○ 2149 ● 7282; 11190 -ЭТЛӘРЕ (2) ■ Түбән авыл этләре өрү ○ 5279 ● 5779 -ЭТЛӘЧ (1) ■ Былазау белән этләч - пар килгәннәр инде ○ 6622 -ЭТЛЕ (1) ■ Этле кунак өйгә сыймас ○ 10193 -ЭТЛЕГЕН (3 | 3) ■ Эт этлеген итми калмас ○ 3652 ● 3653; 3654, :1, :2, :3 -ЭТЛЕК (2) ■ Эттән этлек көт тә тор ○ 3744 ● 12873 -ЭТНЕ (24) ■ Бәйлә��гән этне котырту җиңел ○ 3473 ● 3498; 3499; 3603; 3655-3657; 3699-3711; -3763; 3780; 3812; 13675 -ЭТНЕКЕН (1) ■ Этнекен этчә аша ○ 3712 -ЭТНЕҢ (41 | 2) ■ Ач этнең койрыгын тук эт өзеп алган ○ 3461 ● 3463; 3486; 3489; 3493; 3494; -3506; 3522; 3539; 3713-3722; 3723, :1, :2; 3724-3738; 3750; 3759; 3760; 3767; 5823; 11159 -ЭТСӘ (1) ■ Үзеңнеке бер этсә дә бер тарта ○ 14529 -ЭТСЕЗ (8) ■ Куянны этсез куып булмый ○ 2266 ● 3436; 3658; 3739; 3740; 5150; 5493; 17071 -ЭТТӘ (1) ■ Койрыгын кыскан эттә өмет юк ○ 3497 -ЭТТӘЙ (1) ■ Яманнар яхшыны эттәй талар һәр җирдә, көннәрнең көне булганда шул яманга бу -яхшы кирәк булыр тар җирдә ○ 12271 -ЭТТӘН (20) ■ Эттән калганны арыслан җимәс ○ 2064 ● 2189; 2206; 2583; 2584; 3444; 3476; 3496; -3525; 3710; 3741-3744; 3761; 3782; 3799-3801; 14480 -ЭТЧӘ (1) ■ Этнекен этчә аша ○ 3712 -ЭХ (1) ■ Тырыш бала - эх, яхшы; ялкау бала - фу, шакшы ○ 6502 -ЭҺЕМ (1) ■ "Эһем" дигән буш булмас, бардыр аның нөктәсе ○ 16138 -ЭЧ (19) ■ Арыш унике көн баш чыгара, унике көн серкәдә утыра, унике көн эч иңә ○ 1527 -● 4934; 5354; 6158; 9325 (2); 9505; 9657; 9708; 9732; 9734; 9826; 10163; 12457; 13435 (2); -14317; 15933; 16421 -ЭЧӘ (11) ■ Кәбестә аркасында суган да су эчә ○ 1610 ● 3083; 4321; 4839; 9045; 9318; 9823; 9829; -9980; 14798; 16866 -ЭЧӘГЕ (1) ■ Эчәге биргән куй алыр, һич бирмәгән ни алыр ○ 8189 -ЭЧӘГЕСЕН (1) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе -аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 -ЭЧӘГЕСЕНЕҢ (1) ■ Эт эчәгесенең очы-башы булмас ○ 1336 -ЭЧӘДЕР (2) ■ Ат су янында сызгырмасаң да эчәдер, ләкин сызгырсаң, күңеллерәк эчәдер -○ 2509 (2) -ЭЧӘКНЕ (1) ■ Эчәкне күп әйләндерсәң исе чыгар ○ 9388 -ЭЧӘР (17) ■ Су башындагы - саф су эчәр, койрыгындагы - куерык су эчәр ○ 425 (2) ● 2485; -2672; 3014; 3138; 3194 (2); 3244; 3683; 4753 (2); 4776; 6803; 9350; 13465; 13703 -ЭЧӘРГӘ (5 | 1) ■ Коега төкермә, суын эчәргә кирәк булыр ○ 403:1 ● 533; 3301; 9515; 11723; 16881 -ЭЧӘРЛЕК (1) ■ Март аенда урамда чыпчык эчәрлек су була ○ 917 -ЭЧӘРСЕҢ (5 | 1) ■ Коега төкермә, кайтып су эчәрсең ○ 403 ● 403:2; 483; 9370; 9861; 13762 -ЭЧӘСЕ (5) ■ Үзең эчәсе коега бер вакытта да чүп салма ○ 489 ● 7056; 9130; 9735; 14750 -ЭЧӘСЕНЕ (1) ■ Дөнья малы - тозлы су: эчкән саен эчәсене китерә ○ 7342 -ЭЧӘСЕҢ (1) ■ Кымызны эчәсең килмәсә болгатма ○ 9289 -ЭЧ-БАШ (1) ■ Эшкә кушсаң - эч-баш, егет килсә - пеш баш ○ 6326 -ЭЧЕ (40) ■ Нәрсәнең ишеге ябык, эче караңгы ○ 606 ● 608; 621; 649; 655-658; 1278; 1808; 3053; -3075; 3653; 3733; 4652; 4653; 4945; 6197; 6203; 7043; 7308; 8139; 8288; 8388; 8628; 8689; 9456; -9624; 9639; 9852; 9994; 10734; 10735; 10853; 10854; 10860; 11962; 12324; 14020; 15782 -ЭЧЕЛМӘС (1) ■ Диңгезнең суы ни эчелмәс, ни кичелмәс ○ 374 -ЭЧЕМ (2) ■ Син килмәсәң, эчем күгәрә ○ 10845 ● 14996 -ЭЧЕМЛЕК (1) ■ Гыйшык - төтенсез ут, ачкычсыз йозак, дәвасыз авыру, савытсыз эчемлек, -йөксез авырлык, туктау урыны билгесез сәфәр ○ 12687 -ЭЧЕН (3 | 1) ■ Нәрсәнең тышыннан эчен белеп булмый ○ 609 ● 2786; 10861; 11149:1 -ЭЧЕНӘ (6 | 1) ■ Бакма төсенә, бак эченә ○ 564 ● 622; 3605:1; 8393; 9988; 9995; 15954 -ЭЧЕНӘ-БАВЫРЫНА (1) ■ Эченә-бавырына керү ○ 10865 -ЭЧЕНДӘ (53 | 2) ■ Алтын эчендә йөзү ○ 330 ● 437; 781; 1262; 1576; 3715; 4339; 4365; 4709; -4749; 4932; 4946; 5679; 6650; 7285; 8328; 8526; 8917; 8977; 9035:1; 9039; 9054; 9284; 9416; -9443; 9477; 9948; 9989; 10251 (2); 10265; 10852; 10862; 11388; 12325; 12387 (2); 12593; 12714; -12857, :1; 13440; 13481; 13482; 13537; 13663; 14860; 14875; 15080 (2); 16354; 16365; 16562; -16741; 16972 -ЭЧЕНДӘГЕ (4) ■ Күкәй эчендәге с��ры кебек ○ 4354 ● 8329; 9488; 10863 -ЭЧЕНДӘГЕН (1) ■ Тыштан ал да гөл, эчендәген үзең бел ○ 10733 -ЭЧЕННӘН (6) ■ Тышын күреп, эченнән бизмә ○ 618 ● 1668; 9076; 10864; 13004; 15003 -ЭЧЕН-ТЫШЫН (1) ■ Батман алсаң сайлап ал, эчен-тышын байкап ал ○ 9880 -ЭЧЕҢ (4) ■ Дошман алдында, эчең еласа да, тышың көлсен ○ 5313 ● 9227; 10438; 15233 -ЭЧЕҢӘ (4) ■ Кишер - эчеңә килешер ○ 1609 ● 7916; 8952; 15887 -ЭЧЕҢДӘ (1) ■ Эчеңдәген эчеңдә черетмә ○ 12606 -ЭЧЕҢДӘГЕН (1) ■ Эчеңдәген эчеңдә черетмә ○ 12606 -ЭЧЕҢНӘН (1) ■ Эчеңнән елан туса, ал да билеңә бу ○ 4692 -ЭЧЕҢНЕ (1) ■ Күршеңнең башы авыртса, син эчеңне тот ○ 5226 -ЭЧЕП (6) ■ Бөлгән бояр эчеп үләр ○ 5783 ● 9375; 9855; 9864; 10834; 14894 -эчеп → ашап-эчеп -ЭЧЕР (1) ■ Суясы сыерга да су эчер ○ 3178 -ЭЧЕРӘЕМ (1) ■ Ярлыда: "Такта чәем, якты чыраем", байда: "Бөртек чәем, төртеп эчерәем" -○ 7484 -ЭЧЕРГӘН (1) ■ Күпер салган - ил кичергән, кое казыган - ил эчергән ○ 6801 -ЭЧЕРМӘСКӘ (1) ■ Су эчермәскә сөт бир ○ 9329 -ЭЧКӘ (6) ■ Аргамакның билгесе - эчен эчкә тартканы ○ 2786 ● 10860; 10866; 12598; 16223; -ЭЧКӘН (23 | 1) ■ Су эчкән коеңа төкермә ○ 403:3 ● 534; 2632; 3388; 4013; 4086; 4227; 4358; 4787; -4934; 7231; 7342; 9397; 9400; 9690; 9810; 9811; 9821; 9825; 9844; 9858; 10533; 14750; 16715 -ЭЧКӘНДӘ (6) ■ Атлар су эчкәндә тайлар боз ялый ○ 2555 ● 3208; 3209; 7231; 9687; 14668 -ЭЧКӘННӘН (1) ■ Әйрән эчкән ярлы бар, чәй эчкәннән ким түгел ○ 9400 -ЭЧКӘННЕҢ (4) ■ Учлап эчкәннең сусыны канмас ○ 9728 ● 9799 (2); 9819 -ЭЧКӘНЧЕ (1) ■ Тар табында чәй эчкәнче, киң табында су эч ○ 9708 -ЭЧКӘЧ (1) ■ Аракы бер стакан эчкәч әйтә икән: "Иптәшем калды, аны да алып кер!" - дип -○ 9805 -ЭЧКЕ (5) ■ Эчке дусы - эчке дошман ○ 5494 (2) ● 10696; 10710; 15071 -ЭЧКЕЧЕ (2) ■ Эчкече уйнар, аракы чынлар ○ 9856 ● 9857 -ЭЧКЕЧЕНЕҢ (1) ■ Эчкече - эчкеченең кодасы ○ 9857 -ЭЧЛӘРЕ (1) ■ Бер хатынны тулгак тотса, бөтен хатыннарның эчләре авырта ○ 13628 -ЭЧЛЕ (1) ■ Эчле кеше мыекка урап куя ○ 12607 -ЭЧЛЕГЕН (1) ■ Тышлык биргәч, эчлеген сорый ○ 8741 -ЭЧЛЕ-ТЫШЛЫ (1) ■ Эчле-тышлы бияләй ○ 9093 -ЭЧМӘ (4) ■ Байның чишмәсеннән су эчмә ○ 7307 ● 9859; 9970; 15229 -ЭЧМӘГӘН (3) ■ Болак суы эчмәгән ○ 504 ● 9475; 9492 -ЭЧМӘК (1) ■ Хәмер эчмәк - һәрбер явызлыкның ачкычыдыр ○ 9851 -ЭЧМӘМ (2) ■ Эчмәм дигән коедан өч әйләнеп су эчәрсең ○ 483 ● 13762 -ЭЧМӘС (2) ■ Эчмәс җирдә су бар, якмас җирдә ут бар ○ 484 ● 2063 -ЭЧМИ (1) ■ Исерек акчасын эчми, акылын эчә ○ 9829 -ЭЧНЕ (5) ■ Йон тамакка тормый, эчне пошыра ○ 2361 ● 7346; 7594; 12543; 12600 -ЭЧСӘ (2) ■ Сыер, кайда су эчсә, шунда болгата ○ 3189 ● 11860 -ЭЧСӘҢ (5) ■ Суны өреп эчсәң дә, шулпа булмас ○ 9688 ● 9823; 9859; 9860; 10703 -ЭЧТӘ (10) ■ Эчтә бүре асрау ○ 2219 ● 3397; 10338; 10867-10869; 12608; 15333; 15765; 16137 -ЭЧТӘН (7) ■ Чикләвек агачы эчтән чери ○ 1762 ● 4783; 8820; 8847; 9506; 12400; 12634 -ЭЧТЕМ (1) ■ Эчтем шәрап, булдым харап ○ 9867 -ЭЧТИН (1) ■ Туганда кара туганны сабынлап юсаң агармас, эчтин кыйшык туганны тезгә -салсаң төзәлмәс ○ 14056 -ЭЧҮ (3) ■ Тамыры туйганчы эчү ○ 9781 ● 9812; 9862 -эчү → ашау-эчү -ЭШ (207) ■ Эш күп - күмер аз, оста күп - тимер аз ○ 334 ● 607; 786 (2); 799; 831; 836; 902; 907; -1068; 1467 (2); 1508; 2227; 3442; 3659; 4788; 5011; 5094; 5095; 5261; 5268; 5716; 5962; 6003; -6004; 6010; 6013; 6015; 6018; 6031; 6033; 6034; 6035 (2); 6036; 6037; 6040; 6041; 6043; 6045; -6049; 6057; 6061; 6063; 6064; 6067; 6068; 6074; 6076 (2); 6079; 6082; 6085-6087; 6101; 6102; -6103 (2); 6105; 6106 (2); 6110; 6111; 6115; 6117; 6118; 6120; 6127; 6152; 6158; 6159; 6160 (2); -6161; 6162; 6163 (2); 6164-6170; 6171 (2); 6172-6175; 6176 (2); 6177-6182; 6201 (2); 6221; -6233; 6234; 6243; 6261-6263; 6267; 6269; 6270; 6275; 6277 (2); 6280; 6284; 6286-6288; 6295; -6298; 6304; 6306; 6312; 6315; 6316; 6317 (2); 6318-6322; 6344; 6348; 6355 (2); 6359; 6372; -6373; 6376; 6377; 6380 (2); 6381-6383; 6387; 6402; 6446; 6485; 6544; 6566; 6590; 6593; 6606; -6699; 6704; 7720; 7811; 8000; 8821 (2); 8963; 9322; 10404; 10485; 10835; 10933; 11019; 11020; -11215; 11407; 11429 (2); 11515; 11574; 11592; 11705; 12145; 12194; 12259 (2); 12346; 12531; -12875; 13188; 13737; 13868; 14038; 14908; 15063; 15070; 15584; 15831; 15930; 15995 (2); -16004; 16511; 16513; 16595; 16680; 16722; 16831; 16928 -ЭШЕ (95) ■ Иртә торганның эше үрчи, төн йокламаганның юлы үрчи ○ 830 ● 1203 (2); 3008; -3734; 4990 (2); 5110; 5741; 5869; 5937 (2); 5939; 6008; 6029; 6052; 6075; 6076; 6080; 6083; -6091; 6140; 6183; 6184 (2); 6185-6191; 6259; 6264; 6285; 6294; 6297; 6313; 6323; 6375; 6435; -6438-6440; 6471; 6532; 6545; 6605; 6620; 6700; 6784; 6861; 6966; 7309 (2); 7310; 7702; 8585; -8806; 10699; 10775; 11147 (2); 11448; 11520; 11674; 11734; 11876; 11897; 12031; 12040; -12367 (2); 12609 (2); 12774; 12822; 12967; 13155; 13910 (2); 14038; 14040; 14701 (2); 15054 (2); -15331; 15725 (2); 16427; 16871; 16911; 16927; 17029 -ЭШЕДЕР (2) ■ Яхшылыкка яхшылык - һәр кешенең эшедер, яманлыкка яхшылык - ир кешенең -эшедер ○ 13577 (2) -ЭШЕМ (6) ■ Эшем дә юк, кешем дә юк, авызымда тешем дә юк ○ 6324 ● 6333; 6436; 6716; 8984; -ЭШЕН (29) ■ Заман әкрен бара, һәр эшен бетереп бара ○ 809 ● 2966; 5295; 6047; 6052; 6078; -6116; 6191; 6255; 6281; 6385 (2); 6475; 6532; 6572; 10946; 11298; 11444; 11648; 11806; 11968; -12125; 12677; 13031; 13986; 14734; 15078; 16900; 17051 -ЭШЕНӘ (12) ■ Авызындагы тешенә бакма, кулыннан килер эшенә бак ○ 6002 ● 6030; 6071; -6077; 6084; 6141; 6192; 7956; 11670; 12879; 13168; 13722 -ЭШЕНДӘ (5) ■ Бүренең көче тешендә, кешенең көче эшендә ○ 6054 ● 6124; 6293 (2); 6550 -ЭШЕННӘН (7) ■ Иртә торган эшеннән куанган ○ 827 ● 6081; 6336; 6492; 6533; 11598; 12234 -ЭШЕҢ (34) ■ Дустым күп дип йөрерсең, эшең төшкәч белерсең ○ 5402 ● 6016; 6027; 6076; -6123; 6125; 6128; 6193-6195; 6268; 6283; 6384; 6506; 6695; 6972; 7724; 7729; 7974; 8001; 8025; -10779; 11037; 11351; 11851; 12038; 12311; 12318; 12915; 15103; 15595; 15596; 15921; 16593 -ЭШЕҢНЕ (4) ■ Башлый белсәң бетерә бел, эшеңне җиренә җиткерә бел ○ 6039 ● 6062; 6301; 6349 -ЭШКӘ (63) ■ Үткән эшкә салават, бүгенгесе виноват ○ 1003 ● 3377; 5074; 6005 (2); 6048; 6069; -6070; 6100; 6193; 6196-6199; 6268; 6271-6274; 6278; 6289; 6297; 6300; 6303; 6325-6328; 6342; -6345; 6356; 6403; 6408; 6443; 6465; 6476; 6482; 6494; 6505; 6544; 6555; 6560; 6596; 6701; 7076; -9893; 10841; 11409; 11586; 11705; 11807; 12229; 12274; 13068; 13986; 14068; 15031; 15133; -15678; 16221; 16479; 16720; 16899 -ЭШЛӘ (26) ■ Югарыга карап уйла, түбәнгә карап эшлә ○ 710 ● 1372; 2966; 5220; 6012; 6022; -6025; 6044 (2); 6050; 6060; 6062; 6084; 6097; 6098; 6126; 6133; 6137; 6156; 6276; 6279; 6560; -6632; 10579; 10778; 16936 -ЭШЛӘГӘН (36 | 2) ■ Эшләгән тимер ялт итәр, эшләмәгәнен тут басар ○ 323 ● 324; 1468; 1972; -6014; 6045; 6106 (2); 6143; 6180; 6204-6212; 6242; 6262; 6332; 6358; 6394; 6438; 6471, :1; 6546; -6702; 7083; 7433; 10940; 10968:1; 11537; 12392; 15927 (2); 16506 -ЭШЛӘГӘНДӘ (4 | 1) ■ Дуслык ашаганда беленми, эшләгәндә беленә ○ 5390 ● 6026, :1; 6165; -ЭШЛӘГӘНЕМНЕ (2) ■ Эшләгәнемне эт ашый, аркамны бет ашый ○ 3802 ● 10823 -ЭШЛӘГӘНЕҢ (4) ■ Алтын чикмән - теләгәнең, алтын кесә - эшләгәнең ○ 6020 ● 6388-6390 -ЭШЛӘГӘНЕҢНЕ (1) ■ Яхшылык эшләгәнеңне үзең әйтеп белдермә ○ 12363 -ЭШЛӘГӘННӘН (1) ■ Кулалмашка кул талмас, эшләгәннән кул калмас ○ 6092 -ЭШЛӘГӘННЕ (1) ■ Эшләгәнне эт ашый, аркамны бет ашый ○ 6329 -ЭШЛӘГӘННЕҢ (1) ■ Эшләгәннең авызы ашка тияр, эшләмәгәннең башы ташка тияр ○ 6213 -ЭШЛӘДЕМ (3) ■ Тирләмәдем-пешмәдем, утыз ел лашман эшләдем ○ 6309 ● 6310 (2) -ЭШЛӘКИ (4) ■ Эшләки, эшләки, эшләмәсәң хаста ки, дип әйтә ди эшләки кошы ○ 4073 (3) -● 6331 -��ШЛӘМӘ (2) ■ "Көн үтсен"гә эшләмә, "булсын"га эшлә ○ 6097 ● 11191 -ЭШЛӘМӘГӘН (14) ■ Эшләгән җиз ялтырар, эшләмәгән - черер ○ 324 ● 6180; 6204-6206; -6209-6212; 6216-6218; 6439; 6440 -ЭШЛӘМӘГӘНЕН (1) ■ Эшләгән тимер ялт итәр, эшләмәгәнен тут басар ○ 323 -ЭШЛӘМӘГӘННЕҢ (1) ■ Эшләгәннең авызы ашка тияр, эшләмәгәннең башы ташка тияр ○ 6213 -ЭШЛӘМӘС (1) ■ Эшләмәс борын табыш бүлмиләр ○ 6219 -ЭШЛӘМӘСӘ (2) ■ Сала эшләмәсә, кала эшләми ○ 5232 ● 10250 -ЭШЛӘМӘСӘҢ (4) ■ Эшләки, эшләки, эшләмәсәң хаста ки, дип әйтә ди эшләки кошы ○ 4073 -● 6220; 6221; 6228 -ЭШЛӘМӘҮ (1) ■ Эшләпә кию гаеп түгел, эшләмәү гаеп ○ 6231 -ЭШЛӘМИ (4) ■ Сала эшләмәсә, кала эшләми ○ 5232 ● 6028; 6073; 10755 -ЭШЛӘМИЧӘ (4) ■ Безнең әти - аючы, эшләмичә баючы ○ 2112 ● 6214; 6215; 6230 -ЭШЛӘНГӘН (3) ■ Кабат эшләнгән эш сабак булыр ○ 6064 ● 6127; 6191 -ЭШЛӘНГӘЧ (1) ■ Эш эшләнгәч - ирмәк, бетми калса - имгәк ○ 6179 -ЭШЛӘНЕР (2) ■ Башчы башлык итәлсә, ун көнлек эш бер көндә эшләнер ○ 6040 ● 6160 -ЭШЛӘНМӘГӘН (1) ■ Эшләнмәгән эштән шайтан көлгән ○ 6222 -ЭШЛӘНМӘСӘ (1) ■ Эшне эшләп чыксаң - эш, эшләнмәсә - оятыңа көч ○ 6243 -ЭШЛӘП (20) ■ Меңне сөйләгәннән берне эшләп күрсәтү артыграк ○ 6109 ● 6119; 6223-6230; -6243; 6311; 6330; 6464; 6703; 13848; 15601; 15639; 15873; 16851 -ЭШЛӘПӘ (3) ■ Җәйге эшләпә җилләтә, кышкы эшләпә тирләтә ○ 1018 (2) ● 6231 -ЭШЛӘПӘМ (1) ■ Үз эшләпәм астында үземнән шәп егет юк ○ 12053 -ЭШЛӘР (18 | 1) ■ Ат эшләр - тирен чыгарыр, эт ятыр - телен чыгарыр ○ 2528 ● 5777 (2); 6104 (2); -6314; 6338; 6350; 6471:2; 6472; 6527; 6579; 10417; 11255; 11874; 12039 (2); 13938; 16477 -ЭШЛӘРГӘ (8) ■ Эшләргә өйрәнмәгән хуҗалык итә белмәс ○ 6232 ● 6392; 6547; 6664; 10547; -11800; 15753; 15803 -ЭШЛӘРЕ (1) ■ И ходайның эшләре, шак-шок итә тешләре ○ 16883 -ЭШЛӘРЕН (1) ■ Хатыннар теләгән эшләрен кылмый калмый ○ 13736 -ЭШЛӘРЕНӘ (1) ■ Эшләренә иренгән - ашарына сөренгән ○ 6548 -ЭШЛӘРНЕҢ (1) ■ Кулы эшләрнең авызы тешләр ○ 10944 -ЭШЛӘРСЕҢ (1) ■ Уйламый эшләрсең - беләгеңне тешләрсең ○ 6144 -ЭШЛӘСӘ (4) ■ Балта ни гөнаһ эшләсә, сабы да шуны эшли ○ 1892 ● 2330; 5220; 6282 -ЭШЛӘСӘҢ (20) ■ Үз җиреңдә теләсә ни эшләсәң дә ирекле ○ 209 ● 1015; 1386 (2); 5120; 5827; -5902; 6088; 6105; 6107; 6114; 6138; 6157; 6233; 6234; 6355; 10732; 11191; 12162; 12504 -ЭШЛӘТӘ (1) ■ Кул эшли, акыл эшләтә ○ 10934 -ЭШЛӘТЕРГӘ (1) ■ Яз өйләнгән кеше хатынны эшләтергә ала, көз өйләнгән кеше ашатырга -ала ○ 13216 -ЭШЛӘТКӘН (1) ■ Тегермәнне эшләткән дә су, ваткан да су ○ 465 -ЭШЛӘТТЕРГӘН (1) ■ Көчләп эшләттергән - эшкә сан түгел ○ 6100 -ЭШЛӘҮ (5) ■ Эшнең кадерен белгән җирдә эшләү яхшы ○ 6249 ● 6265; 6299; 11010; 16239 -ЭШЛӘҮГӘ (1) ■ Эшне башлау яртысын эшләүгә тигез ○ 6240 -ЭШЛӘҮДӘ (1) ■ Белеп сөйләүдә бер хикмәт булса, белеп эшләүдә мең хикмәт ○ 6340 -ЭШЛӘҮЧЕ (2) ■ Данны эзләүче түгел, эшләүче таба ○ 6055 ● 16512 -ЭШЛЕ (2) ■ Эшле кешегә иң зур җәза - тик тору ○ 6200 ● 6201 -ЭШЛЕГӘ (1) ■ Эшлегә көн җитми, эшсезгә көн үтми ○ 6202 -ЭШЛЕКЛЕ (1) ■ Былазау кузгалганчы эшлекле эшләп ара ○ 6464 -ЭШЛЕКЛЕНЕ (1) ■ Эшлеклене мал басар, эшлексезне йокы басар ○ 6549 -ЭШЛЕКЛЕНЕҢ (1) ■ Эшлекленең эше бетәр, эшлексезнең көне үтәр ○ 6545 -ЭШЛЕКСЕЗ (1) ■ Эшлексез кеше мактанчык булыр ○ 12050 -ЭШЛЕКСЕЗНЕ (1) ■ Эшлеклене мал басар, эшлексезне йокы басар ○ 6549 -ЭШЛЕКСЕЗНЕҢ (1) ■ Эшлекленең эше бетәр, эшлексезнең көне үтәр ○ 6545 -ЭШЛЕНЕҢ (1) ■ Эшсез килеп эшленең эшен калдырыр ○ 6255 -ЭШЛИ (28) ■ Балта ни гөнаһ эшләсә, сабы да шуны эшли ○ 1892 ● 2330; 2527; 5960; 6032; 6046 -(4); 6078; 6282; 6296; 6386; 6387 (2); 6396; 6566; 6577; 10755; 10934; 11027; 11029; 11537; -11628; 14579; 15475 (2); 15548 -ЭШЛИМ (3) ■ Ат кебек ашыйм, ат кебек эшлим ○ 2742 ● 6032; 6478 -ЭШЛИСЕ (1) ■ Эшлисе килмәгәннең эче авыртыр ○ 6203 -ЭШНЕ (40 | 1) ■ Кыр эшне ярата ○ 1417 ● 4686; 5736; 5997; 6006; 6053; 6099; 6118; 6159; 62356244; 6276; 6291; 6371 (2); 6379; 6382; 6391; 6392; 6443; 6579; 7789; 10942; 10968:1; 12397; -12497 (2); 12504; 14943; 16039; 16522; 16762; 16928 -ЭШНЕҢ (27) ■ Киңәш - эшнең орлыгы ○ 5013 ● 6059; 6108; 6245-6252; 6260; 6279; 6341; 6343; -6393; 6394; 6404-6407; 10291; 11754; 12117; 12331 (2); 16681 -ЭШСЕЗ (10) ■ Ишәк, ашсыз калса да, эшсез калмас ○ 2954 ● 3745; 6201; 6253-6255; 6344; -13714; 14754; 16967 -ЭШСЕЗГӘ (2) ■ Эшлегә көн җитми, эшсезгә көн үтми ○ 6202 ● 6257 -ЭШСЕЗЛЕКТӘН (1) ■ Кечкенә генә эш зур эшсезлектән яхшырак ○ 6074 -ЭШТӘ (22) ■ Кеше уракта, без эштә ○ 1495 ● 2823; 6011; 6019; 6058; 6121; 6258; 6302 (2); 6331; -6395; 6401; 8079; 11106; 11167; 12591; 12617; 12847; 13523; 13542; 16300; 16728 -ЭШТӘН (14) ■ Көндезге эш кичке эштән көләр ○ 907 ● 6021; 6142; 6222; 6256; 6275; 6297; 6372; -6551; 6580; 6682; 6704; 12528; 16117 -ЭШЧӘН (3) ■ Эшчән бәхетне эшендә күрер, ялкау бәхетне төшендә күрер ○ 6550 ● 6551; 6580 -ЭШЧӘНГӘ (1) ■ Ялкауга ял җитмәс, эшчәнгә эш төтмәс ○ 6593 -ЭШЧӘНЛЕК (1) ■ Матурлык туйда кирәк, эшчәнлек көн дә кирәк ○ 6493 -ЭШЧЕ (2) ■ Эшче эшли аткан ук күк, байга иртә төшкән чык күк ○ 5960 ● 6017 -ЭШЧЕГӘ (2) ■ Эшчегә унбиш тиен, остага бер тәңкә ○ 5961 ● 5962 -Ю (1) ■ Билеңне бу, битеңне ю ○ 10750 -ЮА (10) ■ Пычрак суда кер юа ○ 517 ● 532; 3351; 8811; 8822; 11029; 11249; 12549 (2); 15686 -ЮАЛАР (1) ■ Канны кан белән юмыйлар, су белән юалар ○ 10761 -ЮАН (10) ■ Юан сузылганчы, нечкә өзелер ○ 623 ● 709; 1754; 1910; 1965; 9909; 10812; 12192; -15880; 16531 -юан → калын-юан -ЮАНА (1) ■ Мактанчык - ярты дивана, үзен-үзе алдап юана ○ 12028 -ЮАНАЙГАН (2) ■ Ялкау тамыры юанайган ○ 6628 ● 14962 -ЮАНАЙСА (1) ■ Юаш юанайса, ишеккә сыймас ○ 12187 -ЮАНЫП (1) ■ Базарга барасың куанып, кайтасың юанып ○ 7875 -ЮАНЫЧ (4) ■ Яңгыр артыннан юаныч ○ 1161 ● 14962; 16433; 16722 -ЮАР (3) ■ Кул кулны юар, ике кул битне юар ○ 10932 (2) ● 12423 -ЮАРСЫҢ (2) ■ Кул пычранса, су белән юарсың, су пычранса, ни белән юарсың? ○ 407 (2) -ЮАТ (1) ■ Баланы кыйнап юатма, көйләп юат ○ 13982 -ЮАТА (3) ■ Ялган дус - мәче: алдан юата, арттан тырный ○ 5497 ● 15539; 16303 -ЮАТМА (1) ■ Баланы кыйнап юатма, көйләп юат ○ 13982 -ЮАЧА (3) ■ Юл азыгы юача ○ 6834 ● 9364; 14588 -ЮАШ (24 | 5) ■ Юаш атның тибүе каты булыр ○ 2698 ● 3233; 3235; 3746; 3747; 4158:1; 5550:3; -6977; 11677; 11711; 11884; 12140; 12166, :1, :2, :3; 12182-12184; 12185 (2); 12186-12190; -12400; 12404; 14378 -ЮАШЛАНА (3) ■ Читлеккә эләккәч, ерткыч та юашлана ○ 2023 ● 2688; 15842 -ЮАШЛЫГЫН (1) ■ Тургайның юашлыгын чебеннәрдән сора ○ 4158 -ЮАШНЫ (2) ■ Кем юашны беләләр, тоталар да үбәләр ○ 12139 ● 12191 -ЮАШТАН (1) ■ Юаштан юан чыгар ○ 12192 -ЮБАЛГЫДАН (1) ■ Юртактан тир кипмәс, юбалгыдан чир китмәс ○ 6561 -ЮГАЛА (3) ■ Бер бирмәсәң, мең биргәнең югала ○ 8108 ● 15283; 16615 -ЮГАЛАСЫҢ (1) ■ "Юк" дисәң югаласың, "бар" дисәң уңаласың ○ 7605 -ЮГАЛГАН (7) ■ Суга салган тоз кебек югалган ○ 524 ● 3119; 7031; 9996; 11496; 13226; -ЮГАЛМАС (7) ■ Энҗе энә түгел - югалмас ○ 320 ● 1472; 2401; 2616; 5113; 16504; 16569 -ЮГАЛМАСЫН (1) ■ Тәхетең югалса да, бәхетең югалмасын ○ 14953 -ЮГАЛМЫЙ (5) ■ Акка кара төшсә югалмый ○ 556 ● 5040; 11064; 13541; 16614 -ЮГАЛСА (1 | 2) ■ Атың югалса, йөгәнен ташла ○ 2621:1 ● 2621:2; 14953 -ЮГАЛТ (1) ■ Тинтәк белән мал тапканчы, акыллы белән югалт ○ 11675 -ЮГАЛТКАН (5) ■ Вакытын югалткан - малын югалткан ○ 802 (2) ● 4869 (2); 16380 -ЮГАЛТКАННЫ (2) ■ Куркак югалтканны батыр табар ○ 11172 ● 11542 -ЮГАЛТМА (3 | 1) ■ Бурыч алып дуслык югалтма, бурыч биреп дошман күбәйтмә ○ 8135 ● 8832; -11401; 11631:2 -ЮГАЛТМЫЙ (1) ■ Алтын гомер торса да төсен югалтмый ○ 7734 -ЮГАЛТСАҢ (4) ■ Вакыт акча түгел, югалтсаң таба алмассың ○ 794 ● 2529; 7253; 11401 -ЮГАЛТУ (2) ■ Кешегә бирү - югалту түгел ○ 8169 ● 8736 -ЮГАЛТУДАН (1) ■ Бернәрсәсе юкның югалтудан кайгысы юк ○ 7586 -ЮГАЛТЫР (4) ■ Читлеккә өйрәнгән кош иректә башын югалтыр ○ 3876 ● 8155; 11259 (2) -ЮГАЛЫР (3) ■ Урынында бар уңадыр, урынында юк югалыр ○ 698 ● 3670; 5113 -ЮГАН (6) ■ Асылы кара тирене юган белән ак булмас ○ 2348 ● 8685 (2); 8779; 8814; 8916 -ЮГАРЫ (26) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 -● 701-708; 741; 1389; 1753; 3375; 3435; 3873 (2); 3976; 4484; 8597; 10556; 10567; 10588; -10590; 12041; 16139; 16492 -ЮГАРЫГА (8 | 2) ■ Йөзсәң, югарыга йөз ○ 391 ● 695, :1, :2; 696; 709-712; 11311 -ЮГАРЫДАН (2) ■ Түбәннән югарыга ун ел менәләр, югарыдан түбәнгә ун көн дә җитә -○ 696 ● 713 -ЮГЫ (7) ■ Атым бик чаман, аның да югы яман ○ 2602 ● 3124; 7638; 9212; 13643 (2); 14357 -югы → бары-югы -ЮГЫН (3) ■ Югын барда чебен бар, чебен барда чирем бар ○ 485 ● 6955; 7648 -югын → барын-югын -ЮГЫНА (5) ■ Барына - барча, югына - юкча ○ 7581 ● 7583; 7641; 11823; 11824 -ЮГЫНДА (8) ■ Кояш югында ай да яктырта ○ 42 ● 3348; 3660; 7642; 7790; 8930; 9626; 14651 -ЮГЫННАН (1) ■ Булмаганның югыннан билгеле ○ 6457 -ЮГЫНЧА (2) ■ Барынча аш, югынча каш ○ 10066 ● 11970 -ЮГЫҢ (1) ■ Яучы югың бар итәр ○ 13224 -ЮГЫҢНЫ (1) ■ Бер югыңны бар итим дигәнче, бер барыңны юк итәсең ○ 7584 -ЮГЫЧ (1) ■ Капчык тузса югыч була, ефәк тузса югычка да ярамый ○ 8684 -ЮГЫЧКА (1) ■ Капчык тузса югыч була, ефәк тузса югычка да ярамый ○ 8684 -ЮЕШ (6) ■ Коры җиргә никадәр су сипсәң дә, юеш булмас ○ 128 ● 1734; 4477; 6558; 7476; 12193 -ЮЕШЛӘР ( | 1) ■ Иренчәк ике эшләр, итәген юешләр ○ 6471:2 -ЮК (755 | 8) ■ Кояш юк - көн юк, көн юк - тереклек юк ○ 43 (4) ● 60; 78; 79; 81; 134; 176; -197; 216; 315 (2); 322; 329; 335; 336; 341; 390; 441; 481; 522; 533 (2); 547; 559 (2); 570; 591; -593; 602; 659; 692 (2); 698; 739 (2); 741 (2); 800; 815; 855 (2); 857 (2); 956; 1002 (2); 1004; -1034; 1064; 1072; 1078; 1081 (2); 1170; 1210; 1226 (2); 1247; 1491; 1498; 1505; 1591 (2); 1594; -1619; 1626; 1680; 1733; 1776 (2); 1870; 1871; 2014 (2); 2109 (2); 2208 (2); 2256; 2264; 2446 (2); -2530; 2581 (2); 2595; 2596; 2599; 2606; 2675; 2745 (3); 2752 (2); 2796; 2893; 2911; 2942; 3003; -3028; 3052; 3123; 3124; 3134; 3162; 3252 (2); 3283; 3329 (2); 3377; 3446; 3497; 3580; 3584; -3661; 3684 (2); 3688; 3717; 3732; 3791 (2); 3792 (2); 3843; 3911; 4011; 4055; 4104; 4191; -4272; 4378; 4445; 4468; 4641; 4679; 4823; 4833; 4841; 4871 (2); 4884 (2); 4903 (2); 4971 (2); -4972 (2); 4978; 4991, :1, :2 (2); 5027; 5030; 5054; 5090; 5142; 5165; 5298; 5311 (2); 5320; 5405; -5533; 5552; 5586 (2); 5615 (2); 5666 (2); 5710 (2); 5747; 5760; 5847 (4); 5860; 5864; 5887 (2); -5901 (2); 5913; 5939; 5942; 5958 (2); 5963; 5964 (2); 5972 (2); 5975 (2); 5993 (2); 6057; 6059; -6171; 6184-6187; 6188 (2); 6251; 6252; 6257; 6260 (2); 6287; 6289; 6304 (2); 6318; 6324 (3); -6344 (2); 6376 (2); 6377; 6398 (2); 6416; 6428; 6435 (2); 6438 (2); 6439 (2); 6440 (2); 6468; -6485 (2); 6506; 6555; 6579; 6596; 6612; 6621; 6648; 6667 (2); 6700; 6716 (2); 6720 (2), :1, :2; -7006; 7025; 7093; 7133; 7182; 7203 (2); 7315; 7328 (2); 7370; 7374 (2); 7404; 7408; 7422; 7430; -7434; 7435; 7490; 7491; 7495 (2); 7500; 7520 (2); 7525 (2); 7527; 7528; 7540-7547; 7550-7552; -7572 (2); 7575; 7584-7586; 7590; 7593; 7595; 7596; 7600-7602; 7603 (2); 7604-7607; 7610; -7619-7621; 7625; 7626; 7628 (2); 7629; 7630; 7633-7636; 7647; 7649; 7713; 7718; 7726; 7732; -7773; 7784; 7799 (2); 7812; 7813; 7818; 7821 (2); 7835; 7852 (2); 7880; 7894; 7901; 7926; 7931; -7973 (2); 8046; 8064; 8094; 8109 (2); 8193; 8204, :1, :2; 8212 (2); 8215 (2); 8223 (2); 8276; 8296; -8314; 8351; 8358 (2); 8390; 8495; 8525; 8577; 8593; 8650; 8656; 8725; 8748; 8816; 8833 (2); -8864; 8932; 8935; 8940; 8954 (2); 8957; 8961 (2); 8974; 8976 (3); 8991; 9025 (2); 9043; 9101; -9143; 9144; 9156 (2); 9161:3; 9249; 9348; 9377; 9420; 9425 (2); 9426; 9476; 9508; 9517; 9518; -9556; 9571; 9601; 9618 (2); 9788 (2); 9828; 9836; 9869; 9878 (2); 9885 (2); 9890; 9900; 9904; -9946; 10005; 10049; 10074; 10075; 10149; 10183 (2); 10219; 10225; 10316; 10326; 10345 (2); -10375; 10386; 10390; 10436 (2); 10464; 10509; 10552; 10564; 10571; 10575; 10628; 10657; -10705; 10769; 10782; 10827; 10852; 10855; 10997 (2); 11002; 11056; 11075; 11091; 11137; 11182; -11218; 11269; 11325 (2); 11365; 11376 (2); 11377; 11389 (2); 11421; 11505; 11522; 11575; 11576; -11606 (2); 11607; 11625; 11659; 11668; 11724; 11748; 11767; 11769; 11774; 11900; 11901 (2); -11918 (2); 11941; 11960; 12018; 12038; 12053; 12117; 12183; 12229; 12256 (2); 12283; 12297; -12306 (2); 12342 (2); 12343 (2); 12444; 12464; 12591; 12597; 12599; 12609; 12629; 12680 (2); -12701; 12763 (2); 12782; 12795; 12808 (2); 12843; 12891; 12917 (2); 12930 (2); 12931; 12941 (2); -13044 (2); 13155; 13251 (2); 13262 (2); 13327; 13389; 13496; 13534; 13549; 13615; 13745 (2); -13746; 13787 (2); 13864 (2); 13953 (4); 13964; 13999; 14001; 14005; 14090; 14108; 14130 (2); -14135 (2); 14139 (2); 14156 (2); 14174 (2); 14176 (2); 14214; 14255; 14363; 14389 (2); 14424 (2); -14456; 14457; 14463 (2); 14494 (2); 14528 (2); 14580 (2); 14603; 14616; 14662; 14758 (2); -14763 (2); 14779 (2); 14797; 14868; 14947 (2); 14952; 14978; 15014; 15063; 15071 (2); 15092; -15132; 15151; 15168; 15185 (2); 15193 (2); 15212 (2); 15220; 15269; 15285; 15328; 15368; -15384 (2); 15394; 15406; 15408; 15427 (2); 15430 (2); 15445 (2); 15447 (2); 15454 (2); 15471; -15527; 15566 (2); 15571; 15590; 15619; 15622; 15658; 15703 (2); 15809; 15815 (2); 15844; 15848; -15850 (2); 15866; 15991; 16047 (2); 16065; 16091; 16092; 16135; 16139; 16140; 16156 (2); 16169; -16224 (2); 16229; 16306 (2); 16365; 16367 (2); 16393; 16394 (2); 16438 (2); 16439 (2); 16440 (2); -16441 (2); 16466; 16473 (2); 16475 (2); 16509; 16510 (2); 16513; 16524; 16538 (2); 16560; -16574 (2); 16605; 16675 (2); 16687; 16708; 16783; 16785; 16800; 16822; 16830; 16836; 16858; -16859 (2); 16861 (2); 16880 (2); 16911 (2); 16998 (2); 17004 (2); 17006 (4) -ЮКА (1) ■ Утсыз юка да кабармый ○ 9365 -ЮКАМЫШ (1) ■ Юктан юкамыш пешерү ○ 7652 -ЮКАРАК (3) ■ Ашау-эчү байларча, өстә кием юкарак ○ 7515 ● 7537; 9765 -ЮКӘ (20 | 1) ■ Таштан юкә суя алмассың ○ 183 ● 241; 1672; 1766; 1778; 1942; 1966; 1967 (2); -2002; 3284; 4551; 6680; 6773; 6902; 7084; 7090; 7106; 11442, :1; 16141 -ЮКӘДӘ (2) ■ Юкәдә җиде хасият ○ 1765 ● 1779 -ЮКӘДӘН (1) ■ Чабата җиде юкәдән үрелә, ди ○ 9062 -ЮКӘНЕ (1) ■ Юкәне нихәтле майласаң да, каеш булмас ○ 7085 -ЮКӘНЕҢ (2) ■ Юкәнең чәчәге - бал, кабыгы - юкә, череге - дару, агачы - сөян ○ 1766 ● 1967 -ЮКӘҢНЕ (1) ■ Юкәңне хәзерләмичә чабатага керешмә ○ 9069 -ЮКӘСЕН (1) ■ Кешенең юкәсен өзсәң, каешын да өзәрсең ○ 7042 -ЮККА (25) ■ Кылган башы юкка кымшанмый ○ 1287 ● 3447; 3491; 7557; 7559; 7574; 7575; -7590; 7608-7612; 7620; 7637; 7906; 8161; 8984 (2); 11218; 11526; 11552; 12051; 12184; 12189 -ЮКЛАР (2) ■ Ничә барлар юк булган, ничә юклар бар булган ○ 7596 ● 15578 -ЮКЛЫГЫ (4) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем юклыгы, шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 ● 7274; 7785; 15527 -ЮКЛЫГЫН (3) ■ Хатын белән хатын талашса, яшьлеге белән картлыгын әйтер; бай белән ярлы -талашса, барлыгы белән юклыгын әйтер ○ 7426 ● 11839; 11953 -ЮКЛЫК (14 | 1) ■ Байлык бер айлык, юклык гомерлек ○ 7242:1 ● 7246; 7564-7570; 7613-7616; -11949; 14825 -ЮКЛЫККА (1) ■ Юклыкка йөгерек тә җитә алмый ○ 7617 -ЮКЛЫКНЫҢ (1) ■ Барлыкның соңы белән юклыкның соңы бер ○ 7571 -ЮКЛЫКТА (1) ■ Мөселманлык - туклыкта, инса�� китәр юклыкта ○ 16827 -ЮКМЫ (1) ■ Кесәңдә малың булмаса, телеңдә балың юкмы ○ 15491 -ЮКМЫН (2) ■ Байның "юкмын" дигәненә, ярлының "тукмын" дигәненә ышанма ○ 7311 ● 7545 -ЮКНЫ (13 | 2) ■ Күпне күр дә фикер ит, юкны күр дә шөкер ит ○ 600 ● 5139; 7574; 7585; 7618, -:1, :2; 7619; 7620; 7650; 11225; 13799; 14788; 14941; 17089 -ЮКНЫКЫ (2) ■ Намаз - эше юкныкы, ураза - ашы юкныкы ○ 16927 (2) -ЮКНЫҢ (36) ■ Җире юкның иле юк ○ 216 ● 578; 2599; 4971 (2); 4972; 5658; 6171; 6184; -6188 (2); 7294; 7309; 7404; 7408; 7576-7578; 7586; 7621-7624; 7716; 8932; 10436 (2); 10464; -11898; 12782; 13746; 14155; 14156 (2); 14456; 15504 -ЮКСА (1) ■ Типсәң типкәнгә тип, юкса бүкәнгә тип ○ 5632 -ЮКСЫЗ (1) ■ Сусыз җирдә балык тормас, юксыз җирдә дәүләт тормас ○ 7597 -ЮКТА (16) ■ Шоңкар юкта ябалак мәйдан тотар ○ 4193 ● 5667; 7558; 7560; 7756; 8772; 9210; -9213; 11269; 13953 (2); 14252; 14384; 14425 (2); 14615 -ЮКТАН (9) ■ Чыбыркы юктан чыбык та ярый ○ 1959 ● 4833; 7603; 7625-7627; 7651; 7652; -ЮКТЫР (3) ■ Анда елан мөгезе генә юктыр ○ 4699 ● 9491; 12678 -ЮКЧА (1) ■ Барына - барча, югына - юкча ○ 7581 -ЮЛ (110 | 4) ■ Су сөренеп юл таба ○ 432 ● 833; 1117; 1469; 1873; 2011; 2533; 2780; 2811; 2933; -3025; 3291; 3624:2; 3863; 4040; 4619; 4754; 4954; 5098; 5265; 5468; 5523; 5535; 5575; 5859; -6719; 6725; 6733 (2); 6757 (2); 6776; 6786; 6787; 6791; 6805; 6809; 6811; 6814; 6818; 6832; -6833 (2); 6834; 6835; 6836 (2); 6837-6840; 6864 (2); 6867 (2); 6875; 6888; 6890; 6894; 6898; -6902; 6911; 6912; 6919; 6923:3; 6924; 6927; 6928; 6929 (2); 6930-6932; 6944; 6950; 6961; 6986; -7032; 7049; 7087; 7689; 9208; 9924; 10208; 10998; 11094; 11227; 11410; 11496; 11558; 11722; -11725; 11832; 11901; 12173; 12207; 12265 (2); 12884; 13057, :1, :2; 13226; 14712; 14752; 15056; -15083; 15538; 15750; 15877; 16001; 16058; 16676; 16986 -ЮЛАМАН (1) ■ Ил өстендә иләмән, юл өстендә юламан ○ 4954 -ЮЛАМАНЫҢ (1) ■ Юламаның юл өстендә ○ 6932 -ЮЛАУЧЫ (3) ■ Сабанчы яңгыр тели, юлаучы - коргак ○ 1437 ● 6841; 6842 -ЮЛАУЧЫГА (1) ■ Юлаучыга энә дә йөк ○ 6843 -ЮЛАУЧЫНЫҢ (2) ■ Юлаучының йомышы тау менгәч исенә төшәр ○ 6844 ● 6845 -ЮЛӘР (43 | 1) ■ Алпавытка юләр тансык ○ 5721 ● 7710; 11422; 11428; 11429; 11442:1; 11462; -11498 (2); 11542; 11588; 11601; 11623; 11684; 11693; 11703 (2); 11706; 11707; 11708 (2); 1170911722; 11733 (2); 11744; 11747; 11768 (2); 11775 (2); 12182 -ЮЛӘРГӘ (9) ■ Намус - акыллыга каты, юләргә - уен ○ 11246 ● 11458; 11543; 11547; 11566; -11723-11725; 12186 -ЮЛӘРДӘ (1) ■ Иләктә су тормый, юләрдә сүз тормый ○ 11572 -ЮЛӘРДӘН (4) ■ Акылны юләрдән өйрән ○ 11472 ● 11588; 11726; 11727 -ЮЛӘРЛӘР (1) ■ Юләрләр мәҗлесендә акыллы кеше мәзәк күренер ○ 11729 -ЮЛӘРЛЕК (4) ■ Юләрлек җитмеш мең төрле ○ 11728 ● 11776; 12046; 15123 -ЮЛӘРНЕ (4) ■ Юләр юләрне мактый ○ 11719 ● 11730-11732 -ЮЛӘРНЕҢ (8) ■ Сакаллы юләрнең сакалы чүбек, мие - күбек ○ 10305 ● 11585; 11733-11738 -ЮЛӘРСЫМАК (1) ■ Бик зур акыллы кеше юләрсымак тоелыр ○ 11545 -ЮЛБАРЫС (5) ■ Арыслан белән юлбарыс бер-берсен ерактан күрсә кире китәр, якыннан күрсә -һөҗүм итәр, имеш ○ 2038 ● 2039; 2046; 2335; 3766 -ЮЛБАРЫСКА (1) ■ Эт, бергә булса, юлбарыска өрә ○ 3576 -ЮЛБАРЫСТАН (1) ■ Арыслан юлбарыстан качмас ○ 2049 -ЮЛБАСАР (2) ■ Кырык юлбасар бер ялангачны чишендерә алмый ○ 8802 ● 12205 -ЮЛБАШЧЫ (1) ■ Карга, юлбашчы булса, үләксәгә алып барыр ○ 3981 -ЮЛГА (42 | 1) ■ Көзге юлга кием ал, язгы юлга азык ал ○ 892 (2) ● 1295; 1706; 2488; 2652; 2947; -4297; 4580; 6747; 6748; 6758; 6794; 6811; 6846-6849; 6862; 6870; 6878; 6909; 6916; 6917; 6921; -6923:2; 6933-6938; 6974; 6999; 7035; 7465; 10348; 10935; 11660; 12332; 13611; 13763; 16768 -ЮЛДА (31) ■ Юлда яткан еланның гомере кыска ○ 4693 ● 4782; 5613; 6036; 6244; 6268; 6749; -6764; 6838; 6840; 6841; 6845; 6850; 6865; 6907; 6926; 6939; 6940; 6949; 6960; 8192; 9214; -11417; 12099; 12122; 12355; 13395; 13462; 13691; 13908; 14311 -ЮЛДАГЫ (5) ■ Торлактагы мал - кулдагы мал, аулактагы мал - юлдагы мал ○ 2405 ● 6851; -6869; 8911; 15334 -ЮЛДАГЫЛАР (1) ■ Юлдагылар май имә, өйдәгеләр кан имә ○ 6852 -ЮЛДАН (27 | 2) ■ Ак белән кара - икесе ике юлдан бара ○ 549 ● 2125; 6730, :1, :2; 6771; 6782; -6808; 6813; 6817; 6818; 6853; 6921; 6930; 6941; 6956; 6974; 7244; 7367; 7680; 7709; 9177; -10695; 11765; 11880; 12332; 12936; 16539; 16718 -ЮЛДАШ (56 | 2) ■ Тимерчегә күмерче юлдаш ○ 313 ● 2175; 5969; 6906 (2); 6914; 6918-6920; -6922; 6923, :1, :3; 6925; 6930; 6933; 6935; 6936; 6940; 6942; 6956; 6957; 6959; 6960; 6964 (2); -6965; 6966; 6970; 6971 (2); 6972 (2); 6973 (2); 6974 (2); 6975 (2); 6978; 7195; 7969; 11198 (2); -11295; 11739; 12211 (2); 12311 (2); 12312 (2); 12400; 12411; 12507; 13491; 16510; 16683 -ЮЛДАШЛЫКТА (1) ■ Ат - юлда, кеше юлдашлыкта сынала ○ 6907 -ЮЛДАШЛЫНЫҢ (1) ■ Юлдашлының юлы киң ○ 6943 -ЮЛДАШНЫ (3) ■ Ашны сеңгәч макта, юлдашны белгәч макта ○ 6908 ● 6930; 6944 -ЮЛДАШНЫҢ (1) ■ Юлдашның күбе яхшы, күбеннән бере яхшы ○ 6945 -ЮЛДАШСЫЗ (1) ■ Юл юлдашсыз булмый ○ 6931 -ЮЛДАШТАН (5) ■ Ялгызлык яман юлдаштан хәерлерәктер ○ 5107 ● 6941; 6963; 6967; 6968 -ЮЛДАШЫ (6) ■ Юлдашы күпнең кулдашы күп ○ 6946 ● 6947; 6948; 12206; 13483; 16432 -ЮЛДАШЫН (4) ■ Бер сәфәр ир картайтмас, яман юлдашын ияртмәс ○ 6910 ● 6928; 6949; 6962 -ЮЛДАШЫНА (4) ■ Бүре дә юлдашына касд кылмас, яхшы вә яман булса да, ялгыз ташламас -○ 2144 ● 6915; 6958; 13540 -ЮЛДАШЫННАН (3) ■ Ир үзеннән күрер, ирлексез юлдашыннан күрер ○ 13518 ● 15100; 15932 -ЮЛДАШЫНЫҢ (1) ■ Бүре толыбы бар кеше юлдашының туңганын белмәс ○ 6913 -ЮЛДАШЫҢ (8) ■ Юлга чыксаң, юлдашың үзеңнән яхшы булсын ○ 6937 ● 6950-6952; 6969; -6977; 12235; 14430 -ЮЛДАШЫҢА (1) ■ Юлдашыңа бүре булма ○ 6953 -ЮЛДАШЫҢНЫ (1) ■ Үз башыңны дауга бирсәң дә, юлдашыңны яуга бирмә ○ 6976 -ЮЛДАШЫҢНЫҢ (2) ■ Юлдашыңның бер күзе сукыр булса, ике күзеңне йомып тор ○ 6954 -● 6955 -юлдын → алдын-юлдын -ЮЛЛАМЫЙ (1) ■ Юлтыйның, юлламый торса, күңеле булмый ○ 12611 -ЮЛЛАП (1) ■ Мулла, ашаса, юллап ашар ○ 17017 -ЮЛЛАР (1) ■ Замана бозык булыр, юллар төзек булыр ○ 813 -ЮЛЛАРЫҢА (1) ■ Алдыңнан артың яхшы - юлларыңа ак җәймә ○ 722 -ЮЛЛАТМА (1) ■ Кызны еракка юллатма - киялеге тияр ○ 13018 -ЮЛЛЫ (1) ■ Кызлы кеше - назлы кеше, уллы кеше - юллы кеше ○ 14128 -ЮЛЛЫЙ (2) ■ Хан урлый, халык юллый ○ 5929 ● 17032 -ЮЛНЫ (11) ■ Ерак юлны барсаң - иртә барырсың, якын юлны барсаң - кичкә барырсың -○ 6759 (2) ● 6810; 6819; 6820; 6825; 6854; 10931; 15029; 16826; 16831 -ЮЛНЫҢ (2) ■ Юлның гаебен ир ачар, итек гаебен су ачар ○ 6855 ● 6997 -ЮЛСЫЗ (4) ■ Юлсыз урманга кереп булмый ○ 6856 ● 6886; 6957; 16512 -ЮЛТЫЙ (1) ■ Юлтый үз үлеме белән үлми, ди ○ 12610 -ЮЛТЫЙНЫҢ (1) ■ Юлтыйның, юлламый торса, күңеле булмый ○ 12611 -ЮЛЧЫ (3) ■ Юлчы аяз тели, игенче яңгыр тели ○ 6857 ● 6858; 7389 -ЮЛЧЫГА (1) ■ Юлчыга сусын бирү - юсын ○ 6859 -ЮЛЫ (35) ■ Иртә торганның эше үрчи, төн йокламаганның юлы үрчи ○ 830 ● 1358; 2279; 2594; -2597-2599; 2637; 2662; 4675; 6381; 6736; 6737; 6774; 6829 (2); 6860; 6861; 6887; 6894; 6943; -6956; 9837; 10091; 10436 (2); 10938; 10982; 11226; 12377; 14352; 15579; 15671; 16630 (2) -ЮЛЫГА (1) ■ Абруйлы егеткә әҗәлле куян юлыга, ди ○ 12815 -ЮЛЫГЫР (6) ■ Тамчыдан качкан явымга юлыгыр ○ 1137 ● 2903; 12938 (2); 16001 (2) -ЮЛЫГЫРСЫҢ (1) ■ Яман белән юлдаш булсаң - ярга егылырсың, яхшы белән юлдаш булсаң -- малга юлыгырсың ○ 6964 -ЮЛЫККАН (1) ■ Аюдан курыккан бүрегә юлыккан ○ 2085 -ЮЛЫКСАҢ (1) ■ Яманга юлыксаң, яласы йогар ○ 12250 -ЮЛЫКТЫР (2) ■ Дусны - үзгә, дошманны ялган эзгә юлыктыр ○ 5397 ● 13192 -ЮЛЫМА (1) ■ Юлыма күрә йөрешем, үземә күрә өлешем ○ 6903 -ЮЛЫН (11) ■ Су, ага-ага, юлын табар ○ 422 ● 1406; 2466 (2); 3290; 14355 (2); 14357; 16727 (2); -ЮЛЫНА (4 | 1) ■ Һәркем юлына күрә китәр ○ 6882 ● 7873; 12290; 16837, :1 -ЮЛЫНДА (4) ■ Дөя юлында йөк калмас ○ 2919 ● 6858; 16642; 16693 -ЮЛЫННАН (5) ■ Юлдаш тапмаган юлыннан язар ○ 6942 ● 6990; 7966; 12333; 16765 -ЮЛЫҢ (6) ■ Аптырамый ашык, юлың булыр ташлык ○ 6731 ● 6738; 6829 (2); 6895; 15083 -ЮЛЫҢДА (1) ■ Юлыңда эт ятса, әйләнеп үт ○ 3748 -ЮЛЫҢНЫ (2) ■ Урманга кергәнче чыгар юлыңны кара ○ 1866 ● 10762 -ЮМАГАН (1) ■ Аның битен юмаган ○ 10719 -ЮМАЛАУЧЫГА (1) ■ Тел юмалаучыга да корал, дуамалчыга да корал ○ 15560 -ЮМАРТ (20) ■ Юлаучы - юмарт, өзәңге бавы унике кат ○ 6842 ● 7612; 7614; 8117 (2); 11821; -11825 (2); 11839; 11852; 11918; 11950-11954; 11970; 12841; 13229; 16024 -ЮМАРТЛАНДЫРЫР (1) ■ Музыка җебенне баһадирландырыр, саранны юмартландырыр -○ 16386 -ЮМАРТЛЫК (5) ■ Уч җәелсә - юмартлык, уч йомылса - йодрык ○ 10963 ● 11473; 11955; -11956; 11964 -ЮМАРТЛЫККА (1) ■ Сүзгә юмарт - юмартлыкка саран ○ 16024 -ЮМАРТНЫҢ (3) ■ Юклык юмартның кулын бәйли ○ 11949 ● 11957; 11958 -ЮМАРТЫ (1) ■ Хатынның - сараны, ирнең юмарты яхшы ○ 13741 -ЮМАС (1) ■ Аю гомергә кул юмас ○ 2076 -ЮМАСАҢ (1) ■ Үзеңнеке үзеңә юмасаң да ак ○ 12075 -ЮМЫЙЛАР (1) ■ Канны кан белән юмыйлар, су белән юалар ○ 10761 -ЮМЫЙЧА (1) ■ Юмыйча кер китмәс ○ 8823 -ЮНА (1) ■ Каләм белән язганны балта белән юна алмассың ○ 16584 -ЮНАР (1) ■ Ата күргән ук юнар, ана күргән җеп җегерләр ○ 14411 -ЮНА-ЮНА ( | 1) ■ Тимер булса, кыска кис, агач булса, озын кис: суга-суга озаер, юна-юна -кыскарыр ○ 1879:1 -ЮНГАН (1) ■ Үтмәс балта белән юнган ○ 2006 -ЮНГЫСЫ (2) ■ Мал - җанның юнгысы, бала - тәннең юнгысы ○ 14034 (2) -ЮНЕ (2) ■ Иле юкның җире юк, тормышының юне юк ○ 4972 ● 12917 -ЮНЕҢ (2) ■ Юнь юнең бетерер ○ 8002 ● 8003 -ЮНМЫЙ (1) ■ Пычак, ни хәтле үткен булса да, үз сабын үзе юнмый ○ 9949 -ЮНЫП (1) ■ Юаш юнып ала ○ 12188 -ЮНЬ (2) ■ Юнь юнең бетерер ○ 8002 ● 13238 -ЮНЬГӘ (4) ■ Игелексез игә килмәс, юньсез юньгә кермәс ○ 6466 ● 11720; 12118; 16491 -ЮНЬЛЕ (6) ■ Балта остасының юньле балтасы булмас, чабата ясаучының юньле чабатасы булмас ○ 1894 (2) ● 6552; 6556; 8003; 14072 -ЮНЬСЕЗ (18) ■ Юньсез сунарчы арба белән куян тотар ○ 2024 ● 3087; 3749; 6163; 6466; 65526557; 6619; 9070; 12118; 12820; 13429; 13576; 14072 -ЮНЬСЕЗГӘ (4) ■ Юньсезгә майлап бирсәң, "юеш" дип әйтер, ди ○ 6558 ● 6957; 12193; 12194 -ЮНЬСЕЗНЕ (4) ■ Уңган эшен бетерер, юньсезне эше бетерер ○ 6532 ● 6559; 6560; 12195 -ЮНЬСЕЗНЕҢ (1) ■ Уңганның кулы алтын, юньсезнең кулы салкын ○ 6535 -ЮНЬЧЕЛ (2) ■ Ил терәге - яучыл ир белән юньчел хатын ○ 4941 ● 7562 -ЮРАСАҢ (1) ■ Яманга юрасаң, яхшы чыгар ○ 12251 -ЮРГА (15) ■ Атның солтаны юрга ○ 2790 ● 2791; 2795; 2797; 2809; 2813; 2830; 6958; 7302; 7624; -14311; 15100; 16962; 17082; 17084 -ЮРГАЛАП (2) ■ Ишәк юргалап бәйге алмас ○ 2971 ● 6865 -ЮРГАЛАР (1) ■ Ат юргалар, иясе дан алыр ○ 2789 -ЮРГАЛЫ (3) ■ Юргалы белән юлдаш булма, тинтәк белән авылдаш булма ○ 6959 ● 6960; 11739 -ЮРГАЛЫГА (1) ■ Арбалыга юлдаш булма, юргалыга юлдаш бул ○ 6906 -ЮРГАЛЫЙ (1) ■ Аның тавыгы юргалый ○ 4348 -ЮРГАН (4) ■ Бер борча өчен юрган ярмыйлар ○ 4763 ● 8400; 9562; 13820 -ЮРГАНСЫЗ (1) ■ Җәен әйрәнсез булма, кышын юргансыз булма ○ 9414 -ЮРГАНЫ (2) ■ Ярлының ястыгы җир, юрганы болыт ○ 7502 ● 13690 -ЮРГАНЫМ (2) ■ Мамыгын бушаткач, юрганым бар дип хыялланма ○ 8417 ● 8447 -ЮРГАНЫҢ (4) ■ Көн явым - ят та юрганың ябын ○ 1221 ● 2810; 11837; 12196 -ЮРГАНЫҢА (1) ■ Юрганыңа карап аягыңны суз ○ 8429 -ЮРТАК (3) ■ Җордай юртак, еландай елдам булу ○ 2346 ● 2811; 2812 -ЮРТАКТАН (1) ■ Юртактан тир кипмәс, юбалгыдан чир китмәс ○ 6561 -ЮРТСА (1) ■ Бия каян юртса, колын да шунда ○ 2820 -ЮРТЫП (2) ■ Юл белән йөрсәң юртып йөр, юртып йөрсәң юл ырар ○ 6836 (2) -ЮСА (2) ■ Кызлар, чәчен тарап битен юса, гөлләр күк була, хатыннар - кызлар күк була ○ 10282 -● 14357 -ЮСАҢ (7) ■ Кара ташны юсаң да агармый ○ 123 ● 270; 3093; 3950; 10936; 11207; 14056 -ЮСЫК (1) ■ Юсык кеше аякка карамас, күзгә карар ○ 11312 -ЮСЫККА (1) ■ Ясамаган юсыкка кысылма ○ 5970 -ЮСЫН (1) ■ Юлчыга сусын бирү - юсын ○ 6859 -ЮТӘЛ (2) ■ Ютәл йөткерекне баса ○ 15335 ● 16997 -ЮТӘЛНЕ (1) ■ Мәхәббәт белән ютәлне яшереп булмый ○ 12726 -ЮУ (2) ■ Коры мунчала белән юу ○ 8655 ● 12133 -ЮХА (1) ■ Елан, йөз яшенә кадәр яшәсә, аждаһага әверелә, мең яшькә кадәр яшәсә, юха була, -имеш ○ 16729 -ЮХАГА ( | 1) ■ Елан йөз ел торса - аждаһага, аждаһа йөз ел торса - юхага әйләнә, имеш ○ 16729:1 -ЮХАДА (1) ■ Төлкедә - койрык, юхада - тел ○ 11937 -ЮХАЛЫКНЫ (1) ■ Юньсез юхалыкны да булдыра алмас ○ 6557 -ЮХАНЫҢ (1) ■ Юханың теленә алданма ○ 16789 -ЮШАП (1) ■ Торлаксыз үскән колын мизгелсез юшап, мизгелсез утлар ○ 2846 -ЮШАР (2) ■ Аргамак атның билгесе - аз утлар да күп юшар, азамат ирнең билгесе - аз сөйләр -дә күп тыңлар ○ 13439 ● 14346 -ЮШКЫНЫ (1) ■ Ташкыны кайтса да, юшкыны калыр ○ 461 -ЮЫК (1) ■ Ашны тәмләндергән - тоз, алысны юык иткән - кыз ○ 12943 -ЮЫЛМЫЙ (1) ■ Яшь белән гөнаһ юылмый ○ 12616 -юына → чаба-юына -ЮЫНМАГАН (1) ■ Чакырмаган кунак - юынмаган таяк ○ 10182 -ЮЫНСАҢ (1) ■ Күп юынсаң, карын мае дип, карга күтәреп китмәсен ○ 8844 -ЮЫНТЫК (1) ■ Язгы юынтык кышка катык булыр ○ 990 -ЮЫП (4) ■ Кунакка барсаң, казаныңны юып кит ○ 10131 ● 11162; 13309; 13910 -ЮЫРТ (1) ■ Чуртның юлыннан юырт ○ 16765 -ЮЫРТКАНЫН (1) ■ Этнең чапканын да, юыртканын да белмәссең ○ 3730 -Я (25) ■ Я тәхет, я ләхет ○ 6000 (2) ● 6562 (2); 6627 (2); 7513 (2); 7534 (2); 7974 (2); 9205 (2); -11692 (2); 12243 (2); 13346 (2); 15175 (2); 15932 (2); 16160 -ЯБА (1) ■ Дөнья аю белән тутыйны бер читлеккә тота да яба ○ 14718 -ЯБАГА (7 | 1) ■ Тай ябага димәгез, язга чыкса - ат була, кабык морҗа димәгез, төтен чыгарса -була ○ 2859 ● 2859:1; 7436; 7437; 7462; 8487; 12197; 16142 -ЯБАГАДАН (1) ■ Ялы бар дип ябагадан айгыр куйма ○ 2867 -ЯБАГАЙГА (1) ■ Ябагайга ябага тай ○ 7437 -ЯБАГАНЫ (2) ■ Ябаганы мактау белән тулпар булмас, ябалакны сыйпау белән шоңкар булмас -○ 2866 ● 12198 -ЯБАГАСЫН (1) ■ Бүре, ябагасын койса да, холкын үзгәртми ○ 2167 -ЯБАЛАК (14) ■ Былтыр үлгән ябалак быел башын күтәргән ○ 785 ● 4136; 4193; 4195; 41984201; 4207-4210; 11524; 11982 -ЯБАЛАККА (2) ■ Ике лачын сугышса, ябалакка йон булыр ○ 4064 ● 4202 -ЯБАЛАКНЫ (2) ■ Ябаганы мактау белән тулпар булмас, ябалакны сыйпау белән шоңкар булмас -○ 2866 ● 4197 -ЯБАЛАКНЫҢ (2) ■ Былтыр үлгән ябалакның быел исен чыгарма ○ 4196 ● 4203 -ЯБАЛАКТАН (3) �� Ябалактан - йон, бүдәнәдән - май ○ 4204 ● 4205; 5327 -ЯБАЛАР (1) ■ Бодай кибәнен арыш саламы белән ябалар ○ 1542 -ЯБАЛМЫЙ (1) ■ Өйне чутай да чутлый, түбәсен ябалмый ○ 8342 -ЯБАР (6) ■ Актыктан кем керә, капканы шул ябар ○ 8592 ● 8629; 8850; 13690; 14073; 15668 -ЯБӘЛӘ (1) ■ Эндәшмәгән кешедә ябәлә юк ○ 16135 -ЯБЕШКӘГЕ (1) ■ Бетеннән бигрәк ябешкәге ачы тешли ○ 4765 -ЯБУ (4) ■ Сыерга ябу килешми ○ 3205 ● 7086; 8375; 11846 -ЯБУЛЫ (2) ■ Ябулы атта ял торыр, ял тормаса, җан торыр ○ 2699 ● 9997 -ЯБУСЫЗ (1) ■ Яхшы ат ябусыз йөрмәс ○ 2720 -ЯБУЧЫ (1) ■ "Ярар" белән түбә ябучы ○ 16318 -ЯБУЫ (1) ■ Төнге кунак төнлек ябуы ○ 10174 -ЯБУЫН (1) ■ Яман сыер ябуын җияр ○ 3237 -ЯБЫГЫР (1) ■ Эшләгән савыгыр, эшләмәгән ябыгыр ○ 6209 -ЯБЫК (4) ■ Нәрсәнең ишеге ябык, эче караңгы ○ 606 ● 3230; 15276; 15602 -ЯБЫККАНЧЫ (1) ■ Симез ябыкканчы арык үләр ○ 10801 -ЯБЫКМЫЙ (1) ■ Яхшы терлек тешәвен белгертми, тешәгәндә ябыкмый ○ 2421 -ЯБЫЛА (3) ■ Ат булса - мәйдан табыла, ат булмаса - мәйдан ябыла ○ 2490 ● 6635; 10594 -ЯБЫЛГАН (2) ■ Симертергә ябылган үрдәк ашаудан туймый ○ 4412 ● 8381 -ЯБЫЛСА (1) ■ Яр җимерелсә җәен үләр, яла ябылса ярлы үләр ○ 7440 -ЯБЫН (1) ■ Көн явым - ят та юрганың ябын ○ 1221 -ЯБЫНГАН (1) ■ Сарык тиресе ябынган бүре күк ○ 2218 -ЯБЫНМА (1) ■ Яумаган яңгырга чикмән ябынма ○ 8944 -ЯБЫНЧА (2) ■ Яңгыр үткәч, артыннан ябынча белән йөгермиләр ○ 1166 ● 8941 -ЯБЫНЧЫК (2) ■ Яумаган яңгырга ябынчык корма ○ 1155 ● 1234 -ЯБЫНЫП (4) ■ Бүре тиресен ябынып бүре булып булмас ○ 2162 ● 8968; 13318; 14120 -ЯБЫНЫР (1) ■ Уйнашчының юрганы утыз булыр, берсен генә үзе ябыныр, егерме тугызын -кеше ябар ○ 13690 -ЯБЫНЫРГА ( | 1) ■ Убыр китте, ябынырга туны калды ○ 16755:1 -ЯБЫП (2) ■ Кеше капкасын ачып керсәң, ябып та чыга бел ○ 8617 ● 10543 -ЯБЫШ (2) ■ Заманның ялына ябыш ○ 819 ● 1394 -ЯБЫША (8) ■ Кырмавык үзенә тигән һәркемгә ябыша ○ 1288 ● 3752; 3808; 3809; 4813; 9305; -12233 (2) -ЯБЫШКАН (9) ■ Суга баткан - саламга ябышкан ○ 440 ● 3386; 5607; 6740; 8731; 10740; 10850; -10860; 12807 -ЯБЫШМАС (2) ■ Бер кискән икмәк ябышмас ○ 9174 ● 16074 -ЯБЫШМЫЙ (2) ■ Коры борчак бүрәнәгә ябышмый ○ 1555 ● 3031 -ЯБЫШСАҢ (2) ■ Туфракка ябышсаң, туфрагың алтын булсын; ташка ябышсаң, ташың көмеш -булсын ○ 190 (2) -ЯБЫШТЫРЫП (1) ■ Әйткән сүз - кискән икмәк: кире ябыштырып булмый ○ 16219 -ЯБЫШУЧАН (1) ■ Балга чебен ябышучан була ○ 4762 -ЯБЫШЫП (5) ■ Суга батучы умарта корты саламга ябышып калган ○ 4743 ● 6413; 11368; -15365; 16706 -ЯБЫШЫР (4) ■ Сумалага утырганның арты сумалага ябышыр ○ 1935 ● 12337; 14679; 15721 -ЯВА (5) ■ Апрель кергәч эт биеклеге кар ява ○ 759 ● 1217 (2); 1321; 8057 -ЯВАР (8) ■ Бер болыттан боз да явар, кар да, яңгыр да явар ○ 1076 (2) ● 1145; 1162; 3585; 3960; -6069; 13852 -ЯВЫЗ (9) ■ Бәйдәге эт явыз була, хуҗасыннан кансыз була ○ 3472 ● 11160; 12199; 12200 (2); -13634; 14073; 14646; 15647 -ЯВЫЗГА (1) ■ Усалга - уша, явызга - бусага ○ 12175 -ЯВЫЗДАН (1) ■ Явыздан явыз кем явыз - ят явына кулавыз ○ 12200 -ЯВЫЗЛАР (1) ■ Явызлар куркытып буйсындырыр, изгеләр оялтып буйсындырыр ○ 12201 -ЯВЫЗЛЫГЫННАН (1) ■ Изгелегең тигән кешенең явызлыгыннан саклан ○ 12120 -ЯВЫЗЛЫК (1) ■ Ит изгелек, көт явызлык ○ 12132 -ЯВЫЗЛЫККА (2) ■ Явызлыкка тәһарәт кирәкми ○ 12202 ● 12203 -ЯВ��ЗЛЫКНЫҢ (2) ■ Аракы - явызлыкның башы ○ 9813 ● 9851 -ЯВЫЗЛЫКТАН (1) ■ Чаян явызлыктан чакмый, табигате шулайга чага ○ 4691 -ЯВЫЗНЫҢ (3) ■ Явызның ашкынганы ялган ○ 12204 ● 12205; 12206 -ЯВЫЗЫ (1) ■ Баланың изгесе - җан сөенече, явызы - җан көенече ○ 13991 -ЯВЫМ (7) ■ Сәвердәге явым - савып торган савым ○ 944 ● 1088; 1151; 1221; 1408; 1801; 7814 -ЯВЫМГА (1) ■ Тамчыдан качкан явымга юлыгыр ○ 1137 -ЯВЫМДА (1) ■ Игенче явымда тынар, балыкчы давылда тынар ○ 1409 -ЯВЫМЛЫ (2) ■ Давыллы көннең ышыгы бар, явымлы көннең йокысы бар ○ 1087 ● 1152 -ЯВЫМНАН (1) ■ Явымнан качып, яшенгә эләктек ○ 1232 -ЯВЫМЫ (2) ■ Давыллы болытның явымы аз ○ 1086 ● 1119 -ЯВЫН (3) ■ Явын аямаган яуны җиңәр, малын аямаган дауны җиңәр ○ 5654 ● 7745; 10504 -ЯВЫНА (1) ■ Явыздан явыз кем явыз - ят явына кулавыз ○ 12200 -ЯВЫП (2) ■ Яңгыр явып яр тулмас, асыл кош талга кунмас ○ 1163 ● 5976 -ЯГА (1) ■ Яман энегә ага булма, яман тунга яга булма ○ 14573 -ЯГАДА (1) ■ Елан ягада торган кешегә тими ○ 4608 -ЯГАДАН (1) ■ Ягадан килгән яңалыкта яхшы ○ 5096 -ЯГАЛМАСА (1) ■ Янмаса - утын яман, ягалмаса - хатын яман ○ 13770 -ЯГАМ (1) ■ Җиңем яман булса да, ягам яхшы; үзем яман булсам да, агам яхшы ○ 14585 -ЯГАР (5) ■ Ышанма дусыңа, ут ягар куышыңа ○ 5491 ● 8484; 11508; 13075; 14162 -ЯГАСЫ (1) ■ Агасы барның ягасы бар ○ 14558 -ЯГУЛЫ (1) ■ Асулы казан, ягулы ут ○ 10022 -ЯГУЧЫГА (1) ■ Казан астын ягучыга өйрә юк ○ 9904 -ЯГЫ (14) ■ Сул ягы белән торган ○ 738 ● 7678 (2); 7708; 8028; 8720; 11932; 12398; 13158 (2); -14601 (2); 14724 (2) -ЯГЫЛЫР (1) ■ Туганга туган табылыр, ятка бәла ягылыр ○ 14682 -ЯГЫМЛЫ (2) ■ Бакыру ягымлы булса, ишәктән кадерле хайван булмас иде ○ 15781 ● 16143 -ЯГЫМЛЫНЫҢ (1) ■ Ягымлының шадрасы күренми, сөйкемленең сипкеле беленми ○ 10711 -ЯГЫМСЫЗ (1) ■ Соң кычкырган әтәчнең тавышы ягымсыз ○ 4373 -ЯГЫНА (6) ■ Җил ягына кабык сөяп кую ○ 1242 ● 1243; 1500; 8242; 10999; 11621 -ЯГЫНДА (1) ■ Дөреснең аргы ягында булу ○ 16274 -ЯГЫННАН (3) ■ Шикәрне кайсы ягыннан кимерсәң дә тәмле ○ 9381 ● 11399; 13395 -ЯГЫҢ (1) ■ Дүрт ягың - кыйбла ○ 732 -ягың → тирә-ягың -ЯГЫҢА (4) ■ Кул артка бөгелми, үз ягыңа бөгелә ○ 10928 ● 14574 (2); 15346 -ягыңа → як-ягыңа -ЯГЫП (2) ■ Сука тотып кулың кабармыйча, мичкә ягып ипиең кабармас ○ 1441 ● 2610 -ЯГЫШЛЫ (1) ■ Нәгышле кыз - ягышлы кыз ○ 13033 -ЯЗ (59 | 1) ■ Җаек баштан җил иссә, яз булса да кыш булыр ○ 490 ● 624; 760; 767; 769-771; 823; -844; 845; 859; 864; 871; 882; 884; 885; 903; 912; 933; 935; 973-975; 976 (2); 977-986; 995; 1061; -1062; 1258; 1335; 1424; 1509; 3935; 3974; 4018; 4069; 4211; 4235; 4243; 4342; 6862; 7234; 7438; -9186:2; 11127; 12773; 13035; 13216; 15640; 16277 -ЯЗА (3) ■ Комагай кылкыннан яза, кыдырма аягыннан яза ○ 9660 (2) ● 11753 -ЯЗАР (8 | 1) ■ Усал эт теленнән язар, хәйләкәр төлке койрыгын өздерер ○ 3534 ● 4241:1; 6796; -6921; 6942; 7869; 11880; 15926; 16718 -ЯЗА-ЯЗА (1) ■ Яза-яза сандыгын тутырган, укый белмичә авызын ачып утырган ○ 16707 -ЯЗГА (6 | 2) ■ Язга чыккач чегән тунын сата ○ 991 ● 1063; 1096; 2859, :1; 3644:2; 8487; 15059 -ЯЗГАН (19) ■ Язган булса язга килер, язмаган булса көзгә килер ○ 1063 ● 1359; 2094; 2420; 2445; -7228; 7735 (2); 12936; 14791; 14801; 14895; 15107 (2); 16170; 16472 (2); 16590; 16678 -ЯЗГАННЫ (3) ■ Язганны күрерсең, чәчкәнне урырсың ○ 14963 ● 14981; 16584 -ЯЗГАНЧЫ (1) ■ Такмак өйрәнеп кенә шигырь язганчы, барабан кагып ипи тапканың артык ○ 16409 -ЯЗГЫ (20 | 1) ■ Көзге катык - көмеш кашык, язгы катык - ярты азык ○ 886 ● 887; 888; 891; 892; -987-990; 1115; 1424:1; 2767; 4210; 12708; 13046; 13425; 13430; 14221; 15364; 15365; 16061 -ЯЗДА (1 | 1) ■ Яман сыер язда бозаулар ○ 3238:1 ● 4107 -ЯЗДАН (1) ■ Кырмыскадан гыйбрәт ал - яздан кышны каршыла ○ 4796 -ЯЗДЫРА (1) ■ Байлык, бушлык, ялгызлык кешене аздыра, юлдан яздыра, тормышын туздыра ○ 7244 -ЯЗДЫРМАС (1) ■ Булдыксыз ир бил яздырмас ○ 13456 -ЯЗДЫРЫР (4) ■ Яз берәүне аздырыр, берәүне малдан яздырыр ○ 975 ● 10695; 12418; 13151 -ЯЗМА (2) ■ Исемеңне ташка язма, ил йөрәгенә яз ○ 11127 ● 16652 -ЯЗМАГАН (2) ■ Язган булса язга килер, язмаган булса көзгә килер ○ 1063 ● 9389 -ЯЗМАГАННЫ (4) ■ Ташка язмаганны сөйләмә ○ 178 ● 1775; 15305; 16311 -ЯЗМАК (1) ■ Гыйлем - ау, язмак - бау ○ 16557 -ЯЗМАС (1) ■ Ташка язмас сүз сөйләмә ○ 16069 -ЯЗМЫШ (6 | 1) ■ Бер башка ике язмыш юк ○ 14797 ● 14802; 14932; 14964, :1; 14967; 14997 -ЯЗМЫШЫ (3) ■ Ил язмышы ир өстендә, ир язмышы күкрәк көчендә ○ 4947 (2) ● 12998 -ЯЗМЫШЫҢНЫ (1) ■ Маңгайга язылган язмышыңны тир белән сыпырып төшереп булмый -○ 14930 -ЯЗНЫ (2) ■ Кышны кышсынмаган язны язсынмас ○ 876 ● 3966 -ЯЗНЫҢ (2) ■ Язның байлыгы - кояш, көзнең байлыгы - уңыш ○ 992 ● 993 -ЯЗСАҢ (1) ■ Учыңны язсаң бер бармагыңны бөкми калдырма ○ 10964 -ЯЗСЫЗ (1) ■ Хатынсыз йорт - язсыз ел кебек ○ 13743 -ЯЗСЫНМАС (1) ■ Кышны кышсынмаган язны язсынмас ○ 876 -ЯЗУЛЫ (1) ■ Ризыклы - ашка, язулы - яшькә ○ 9320 -ЯЗУЫ (1) ■ Саран кешенең кулында акчаның язуы да шомарыр ○ 11910 -ЯЗЫ (1) ■ Язы булгач, сазы да булыр ○ 994 -ЯЗЫГЫ (6) ■ Каршыда бай булса, языгы ярлыга ○ 7362 ● 10075; 10316; 10390; 12618; 12655 -ЯЗЫГЫН (1) ■ Ат, әйләнеп, кызыгын табар; ир, әйләнеп, языгын табар ○ 13450 -ЯЗЫГЫҢ (1) ■ Үз языгың - үз башыңа ○ 12627 -ЯЗЫК (5) ■ Ашасаң азык түгел, ташласаң язык түгел ○ 9435 ● 12541; 12612; 12639; 12660 -ЯЗЫККА (4) ■ Яманга ияргән языкка, яхшыга ияргән азыкка ○ 12247 ● 12466; 12654; 15700 -ЯЗЫКЛЫ (6) ■ Алган бер языклы, алдырган мең языклы ○ 12415 (2) ● 12568 (2); 16901 (2) -ЯЗЫКСЫЗ (2) ■ Ут төтенсез булмый, егет языксыз булмый ○ 12908 ● 13047 -ЯЗЫЛ (1) ■ Яз - языл, кыш - кысыл ○ 982 -ЯЗЫЛГАН (3) ■ Суга сәнәк белән язылган ○ 525 ● 644; 14930 -ЯЗЫЛГАНЧЫ ( | 1) ■ Муен язылганчы - әссәламегаләйкем, ата каз! ○ 14731:2 -ЯЗЫЛМАГАН (2) ■ Әҗәлеңне нәрсәдән табачагың маңгаеңа язылмаган ○ 15400 ● 16615 -ЯЗЫЛЫРСЫҢ (1) ■ Кыз булсаң - кысыл, хатын булгач язылырсың ○ 13093 -ЯЗЫН (2) ■ Көзен купынасы бер тиен, язын золотнигы золотой ○ 894 ● 1470 -ЯЗЫП (3) ■ Су язып май төшмәс ○ 438 ● 16371; 16655 -ЯК (4) ■ Ак - күңелгә як ○ 552 ● 2612; 6982; 12650 -ЯКАГА (2) ■ Тигәнәк булып аякка кадалганчы, гөл булып якага кадал ○ 1308 ● 12233 -ЯКАДАГЫ (1) ■ Яхшы кыз - якадагы кондыз, яхшы егет - һавадагы йолдыз ○ 13106 -ЯКАДАН (2) ■ Дошман якадан тотса, эт итәктән тота ○ 3478 ● 5668 -ЯКАЛАР (1) ■ Үз агасын агаламаган - кеше агасын якалар ○ 14576 -ЯКАЛЫ (1) ■ Якалы тун ямарга яхшы ○ 8942 -ЯКАМ (1) ■ Җиңем яман булса да, якам яхшы ○ 8995 -ЯКАҢА (1) ■ Авыздан чыккан артык сүз үз якаңа ябышыр ○ 15721 -ЯКАҢНАН (1) ■ Кауланга кошың төшмәсен, наданга эшең төшмәсен: кошың табылмый калыр, -надан якаңнан алыр ○ 16593 -ЯКАСЫ (7) ■ Комы юк су булмас, биге юк ил б��лмас, якасы юк тун булмас, законы юк йорт -булмас ○ 5847 ● 5964; 8918; 12298; 12382; 13889; 14380 -ЯКАСЫЗ (2) ■ Ил агасыз булмас, тун якасыз булмас ○ 4915 ● 8890 -ЯКАСЫН (1) ■ Кем дә белә ятасын ябынып чикмән якасын ○ 8968 -ЯКИ (2) ■ Ярлы тавык ашаса - яки тавык хәстә булган, яки үзе хәстә булган булыр ○ 7472 (2) -ЯККА (15) ■ Җил кай якка иссә, камыш шул якка борылыр ○ 1182 (2) ● 1239; 1240 (2); 1650 (2); -2431; 3537 (2); 8368; 8575; 8590; 16199; 17060 -ЯККАН (8) ■ Малның җаен баккан белер, утынның җаен яккан белер ○ 2391 ● 4840; 8549; 8565; -8953; 10687; 13274; 14162 -ЯККАННАРМЫНИ (1) ■ Артына ут якканнармыни ○ 8553 -ЯККАННЫКЫ (1) ■ Мал - бакканныкы, ут - якканныкы ○ 2380 -ЯКЛАНСА (2) ■ Бала якланса бер төрле, картлар якланса бик көлке ○ 15017 (2) -ЯКЛАР (2) ■ Байгыш байгышны яклар ○ 3903 ● 5911 -ЯКЛЫ (4) ■ Коймак кунак яклы, кабартма хаҗәен яклы ○ 9283 (2) ● 10026; 14724 -ЯКЛЫЙ (4) ■ Төлкене койрыгы яклый, дусны дус яклый ○ 5485 (2) ● 12001; 16817 -ЯКМА (3) ■ Беткә ачу итеп тунны утка якма ○ 8893 ● 9020; 13157 -ЯКМАС (1) ■ Эчмәс җирдә су бар, якмас җирдә ут бар ○ 484 -ЯКМЫЙ (1) ■ Мичкә якмый төтен чыкмый ○ 8478 -ЯКМЫЙЛАР (3) ■ Беткә ачу итеп тунны утка якмыйлар ○ 4766 ● 8307; 8815 -ЯКМЫЙЧА (1) ■ Ут якмыйча юача пешермә ○ 9364 -ЯКНЫ (1) ■ Ахмак яучы ике якны бозар ○ 13130 -ЯКСАМ (1) ■ Яксам мунчам, чыксам бакчам ○ 8665 -ЯКСАҢ (1) ■ Мичкә яксаң, мич була, таң ата да кич була ○ 8479 -ЯКСЫН (3) ■ Малны тапкан баксын, утынны чапкан яксын ○ 2390 ● 7398; 14067 -ЯКТА (6) ■ Биредә Алабай, аргы якта ялагай ○ 3774 ● 4363; 11872 (2); 12530 (2) -ЯКТАН (9) ■ Җил кайсы яктан иссә, болыт шул яктан килер ○ 1184 (2) ● 1241 (2); 9449 (2); -10459; 12797 (2) -ЯКТЫ (20) ■ Ай якты да, җылытмый ○ 13 ● 15; 848; 1007; 4202; 5894; 7484; 7499; 7539; 8359; -8426; 9461; 10118; 13610; 13764; 14074; 14202; 16064; 16485; 17006 -ЯКТЫГА (1) ■ Кара эшне караңгыда эшләсәң дә яктыга чыга ○ 12504 -ЯКТЫДА (2) ■ Караңгыда ялтыраганчы, яктыда калтыра ○ 851 ● 12392 -ЯКТЫЛЫГЫ (2) ■ Җыен йолдыз җыелса да яктылыгы айдай юк ○ 78 ● 3609 -ЯКТЫЛЫК (2) ■ Караңгылык яктылык белән бетә ○ 853 ● 14242 -ЯКТЫРАК (3) ■ Кич караңгы булган саен, йолдыз яктырак була ○ 31 ● 953; 16564 -ЯКТЫРМА (1) ■ Ачка казан астырма, туңганга ут яктырма ○ 9559 -ЯКТЫРТА (3) ■ Кояш югында ай да яктырта ○ 42 ● 9255; 12244 -ЯКТЫРТКАНДА (1) ■ Ай яктыртканда, йолдыз күренми ○ 14 -ЯКТЫРТМЫЙ (1) ■ Бер өйнең лампасы икенчегә яктыртмый ○ 8404 -ЯКТЫРЫР (1) ■ Март ишектән бактырыр, сәнәк-көрәк яктырыр ○ 918 -ЯКТЫСЫ (1) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 -ЯКТЫСЫНА (2) ■ Бер чыраның яктысына кырык кеше утыра ○ 8403 ● 8430 -ЯКТЫСЫНДА (1) ■ Җитен киндер ай яктысында агара, имеш ○ 8728 -ЯКУТ (3) ■ Элпә йөз кат ялтыраса да, якут нуры артык булыр ○ 318 ● 797 (2) -ЯКЫН (45 | 2) ■ Ерактагы кояш җылы була, якын килсәң пешерә ○ 27:2 ● 117; 352; 446; 608; 673; -685:2; 2372; 3747; 5057; 5063; 5201; 5495; 6759; 6877; 7174; 8105; 8678; 8945; 8981 (2); 9912; -10431; 10765; 10958; 11236 (2); 11485; 11750; 12134 (2); 12164; 12186; 12316; 12381; 12665 (2); -13647 (2); 14096; 14472; 14477; 14597; 14640; 14684; 14690; 16604 -ЯКЫНГА (2) ■ Ерактагы кояш җылы була, якынга килгәч чак була ○ 27 ● 14685 -ЯКЫНДА (2 | 1) ■ Еракта - чап, якында - чак ○ 685:1 ● 733; 16144 -ЯКЫНДАГЫ (4) ■ Ерактагы ауны күргәнче, якындагы яуны күр ○ 5566 ● 14672; 14965; 16579 -ЯКЫНДА��ЫДАН ( | 1) ■ Ерактагы кояш якындагыдан кызурак ○ 27:3 -ЯКЫНДАГЫН (1) ■ Якындагын ерактан барып сора ○ 714 -ЯКЫНДЫР (2) ■ Ерактыр да - якындыр, якындыр да - ялкындыр ○ 690 (2) -ЯКЫННАН (10) ■ Алыска салырсың - якыннан алырсың ○ 674 ● 675; 684; 686; 687; 689; 2038; -2448; 3775; 13217 -ЯКЫННЫ (3) ■ Ерак белән якынны йөргән белә ○ 683 ● 6755; 9116 -ЯКЫНЫ (1) ■ Хатыны юкның якыны юк ○ 13746 -ЯКЫНЫН (2) ■ Яман әдәмгә мал төшсә, якынын танымас ○ 7439 ● 12237 -ЯК-ЯГЫҢА ( | 1) ■ Җирдән тапсаң да санап ал, як-ягыңа карап ал ○ 7709:1 -ЯЛ (35 | 1) ■ Көн - эш өчен, төн - ял өчен ○ 902 ● 1032; 1899, :2; 1970; 2575; 2675; 2699 (2); 2701; -2706; 2781; 2794; 3145; 3206; 5104; 5966; 6589; 6591-6593; 6629; 7086 (2); 7385; 7389; 8821; -10250; 10973; 12780; 12823; 12824; 13203; 13968 (2); 16430 -ЯЛА (8) ■ Ялгызга яла күп булыр ○ 5105 ● 7440; 12297; 14689; 15604; 15768; 16146; 16147 -ЯЛАГАЙ (4) ■ Биредә Алабай, аргы якта ялагай ○ 3774 ● 5496; 11794; 11959 -ЯЛАГАЙНЫ (1) ■ Ялагайны яллыйсы юк ○ 11960 -ЯЛАГАЙНЫҢ (1) ■ Ялагайның күзе - көзге, теле - телгәч ○ 11961 -ЯЛАГАН (2 | 1) ■ Таба ялаган мәче шикелле карана ○ 3394 ● 9397, :1 -ЯЛАГАНДА (1) ■ Сыерлар тоз ялаганда, бозаулар боз ялый ○ 3210 -ЯЛАДАН (1) ■ Аяк астыннан чыккан еланнан саклан, аяк астыннан чыккан яладан саклан ○ 15775 -ЯЛАМА (1) ■ Үзеңнән ачның табагын ялама ○ 9748 -ЯЛАМАГАН (1) ■ Анасы яламаган ○ 14249 -ЯЛАМАС (3) ■ Катык сөртсәң, эт яламас ○ 3778 ● 6459; 10724 -ЯЛАМЫЙ (3) ■ Буш кулны эт тә яламый ○ 3471 ● 3558; 10918 -ЯЛАН (2) ■ Ялан җирнең бүресе күп ○ 2207 ● 16682 -ЯЛАНАЯК (2) ■ Эт башмак ташый, үзе яланаяк ○ 3563 ● 13494 -ЯЛАНАЯКЛЫ (1) ■ Җан күк дустыңнан яланаяклы бала биздерер ○ 14094 -ЯЛАНБАШНЫҢ (1) ■ Яланбашның языгы юк ○ 10316 -ЯЛАНГА (1) ■ Ике ерткыч бер яланга сыяр, ике патша дөньяга сыймас ○ 5801 -ЯЛАНГАНДА (1) ■ Ят - яланганда, туган - үлгәндә ○ 14691 -ЯЛАНГАЧ (12) ■ Икмәге юк ач, ялкау кеше ялангач ○ 6468 ● 7531; 8716; 8824; 8825; 8904; 9071; -9133; 9537; 9550; 9551; 13184 -ялангач → ач-ялангач -ЯЛАНГАЧКА (3) ■ Ялангачка яз яхшы, киемлегә көз яхшы ○ 995 ● 8826; 8827 -ЯЛАНГАЧНЫ (1) ■ Кырык юлбасар бер ялангачны чишендерә алмый ○ 8802 -ЯЛАНГАЧНЫҢ (2) ■ Ялангачның төшенә бер кисәк киндер керә ○ 8828 ● 9579 -ЯЛАНГАЧТАН (1) ■ Ачтан тәгам пешертмә, ялангачтан кием кистермә ○ 9583 -ЯЛАНГАЧТЫР (1) ■ Ачтыр - бүредер, ялангачтыр - шүредер ○ 9584 -ЯЛАНДА (1) ■ Өйдә үскән бозау яланда үгез булмас ○ 3268 -ЯЛАНДАГЫ (1) ■ Яландагы җилне кем тоткан ○ 1153 -ЯЛАННЫ (1) ■ Бер чәчкә яланны матурламый ○ 1259 -ЯЛАНЫП (1) ■ Берәү ашап туя, берәү яланып кала ○ 9633 -ЯЛАН-ЯЛАН (1) ■ Ялан-ялан ни талан ○ 14998 -ЯЛАП (3) ■ Җитен чәчсәң, эт ялап алырлык булсын ○ 1575 ● 3254; 9613 -ЯЛАР (4 | 1) ■ Бозауны кем сыйпаса, шуның кулын ялар ○ 3259 ● 3701; 3733; 9162:1; 9333 -ЯЛАРГА (1) ■ Тегермән ташы яларга өйрәнгән эт шул гадәтен ташлый алмас ○ 3526 -ЯЛАРМЫН (1) ■ Аямда булса ялармын, апамда булса кабармын ○ 14562 -ЯЛАРСЫҢ (1) ■ Анаңда булса - сорарсың, учыңда булса - яларсың ○ 14233 -ЯЛАСА (1) ■ Ашмацы бармак яласа да туяр ○ 9621 -ЯЛАСАҢ (2) ■ Яласаң туярсың, ямасаң киярсең ○ 8872 ● 14689 -ЯЛАСЫ (1) ■ Яманга юлыксаң, яласы йогар ○ 12250 -ЯЛАУ (3) ■ Муенга элмәк - тияккә ялау ○ 10294 ● 10995; 16188 -ЯЛАУЧЫ (2) ■ Кулыннан сыгылганны ялаучы ○ 11036 ● 11052 -ЯЛАЧЫ (1) ■ Ялганчының бер исеме ялачы ○ 16167 -ЯЛАЧЫНЫҢ (1) ■ Еланның агуы тешендә, ялачының - телендә ○ 15857 -ЯЛАША (1) ■ Эт күк талаша, мәче күк ялаша ○ 3794 -ЯЛАШАЛАР (1) ■ Дуслар талашсалар да ялашалар ○ 5381 -ЯЛАШЫР (2) ■ Эт талашыр, авызын-борынын ялашыр ○ 3632 ● 5134 -ЯЛВАРГАНЫҢА (1) ■ Яу ялварганыңа карамас ○ 5669 -ЯЛГА (3) ■ Биктимер байга кергән, бае ялга кергән ○ 5987 ● 6580; 7721 -ЯЛГАМА (1) ■ Итәк кисеп җиң ялгама ○ 8900 -ЯЛГАМЫЙЛАР (1) ■ Арканны җепкә ялгамыйлар ○ 7001 -ЯЛГАН (41) ■ Дусны - үзгә, дошманны ялган эзгә юлыктыр ○ 5397 ● 5497; 7846; 12204; 12777; -15756; 15772; 15801; 15802; 15853; 15855; 15856; 15859; 15953; 15954; 16080; 16085; 16093; -16097; 16123; 16124; 16145; 16147-16159; 16174; 16181; 16199; 16292; 16394; 16722 -ЯЛГАНГА (2) ■ Ялганга ялкау инана, я булмаса аңкау инана ○ 16160 ● 16316 -ЯЛГАНЛАГАН (1) ■ Туры әйткән котылыр, ялганлаган тотылыр ○ 16095 -ЯЛГАНЛАСАҢ ( | 1) ■ Бер тапкыр ялганласаң, икенче дөрес сүзеңә дә ышанмаслар ○ 16173:1 -ЯЛГАНЛЫЙ (1) ■ Ялганчы төшендә дә ялганлый ○ 16163 -ЯЛГАННАН (2) ■ Ачы дөрес татлы ялганнан яхшырак ○ 15767 ● 16106 -ЯЛГАННЫ (3) ■ Бер ялганны капларга тагын мең ялган табарга кирәк ○ 15802 ● 15874; 16278 -ЯЛГАННЫҢ (1) ■ Ялганның теле оста, аягы кыска ○ 16161 -ЯЛГАНСЫЗ (1) ■ Яучы белән аучы ялгансыз булмас ○ 13221 -ЯЛГАНЧЫ (13) ■ Юк ялганчы итә ○ 7607 ● 10388; 12027; 12514; 12562; 15301; 15953; 15954; -16162-16166 -ЯЛГАНЧЫДАН (1) ■ Туры кешегә дус бул, ялганчыдан сак бул ○ 16078 -ЯЛГАНЧЫЛЫК (1) ■ Иң зур кабахәтлек - ялганчылык ○ 15870 -ЯЛГАНЧЫЛЫКТАН (1) ■ Телсезлек ялганчылыктан хәерлерәк ○ 15621 -ЯЛГАНЧЫНЫ (1) ■ Ялганчы ялганчыны ышандыра алмый ○ 16165 -ЯЛГАНЧЫНЫҢ (8) ■ Ялганчының бер исеме ялачы ○ 16167 ● 16168-16173; 16879 -ЯЛГАНЫ (1) ■ Байның ялганы да дөрес ○ 7312 -ЯЛГАНЫННАН (1) ■ Дус алдавы дошман ялганыннан яманрак ○ 5349 -ЯЛГАНЫҢНЫ (2) ■ Якынга ялганыңны әйтмә, читкә чыныңны әйтмә ○ 14685 ● 15803 -ЯЛГАНЫП (1) ■ Кондызга койрык ялганып тора ○ 2329 -ЯЛГАП (3) ■ Таякка таяк ялгап бирүче ○ 1991 ● 10300; 14716 -ЯЛГАРЛЫК (1) ■ Сүзең булсын аңларлык, өзелсә дә ялгарлык ○ 16031 -ЯЛГАУ (2) ■ Кырык корама, йөз ялгау ○ 8884 ● 8965 -ЯЛГЫЗ (62) ■ Акбүзат йолдыз, Күкбүзат йолдыз, Тимерказык бер ялгыз ○ 24 ● 203; 219; -1709 (2); 1710-1713; 1767; 1965; 1968 (2); 2144; 2700; 2836; 3120; 3267; 3750; 3900; 4004; -4254; 4338; 4609; 5008; 5032; 5097-5104; 5312; 5655; 5656; 5965; 6104; 7187; 7498; 7936; 8635; -10106; 10317; 11092; 11740; 11841; 12221; 12893 (2); 13048 (2); 13218 (2); 13477; 13765; 14021; -14075; 14076; 14504; 14816 -ЯЛГЫЗГА (2) ■ Ялгызга яла күп булыр ○ 5105 ● 6961 -ЯЛГЫЗЛЫК (7) ■ Ялгызлык таштан да каты ○ 5106 ● 5107; 5108; 5500; 6963; 7244; 16790 -ЯЛГЫЗЛЫКНЫ (1) ■ Ялгызлыкны яуга бирсен ○ 5109 -ЯЛГЫЗНЫҢ (10) ■ Агачның башын киссәң, төбе калыр; икенең берсе үлсә, берсе калыр; -ялгызның үзе үлсә, кеме калыр? Менгән аты, кигән туны ятка калыр ○ 4859 ● 4985; 5000; -5110-5113; 6259; 6881; 9998 -ЯЛГЫЗСЫҢ (1) ■ Атадан алтау тусаң да, үз улың булмаса ялгызсың ○ 14107 -ЯЛГЫЗЫМА (1) ■ Йөз кешегә - йөз ат, ялгызыма - бер ат ○ 2756 -ЯЛГЫЙ (3) ■ Мең башны кискән бер башны ялгый белмәс ○ 5856 ● 15799; 16705 -ЯЛГЫШ (3) ■ Бер минутлык ялгыш мәңгелек кайгы китерә ала ○ 12465 ● 16174; 16209 -ЯЛГЫША (1) ■ Ялгыша белдең - төзәтә дә бел ○ 12613 -ЯЛГЫША-ЯЛГЫША (1) ■ Әдәм ялгыша-ялгыша галим булыр ○ 16685 -ЯЛГЫШКАННЫ (2) ■ Адашканны артындагы белер, ялгышканны янындагы белер ○ 660 -● 6722 -ЯЛГЫШМЫЙ (3) ■ Үзенекен ялгышмый, кешенекен аңышмый ○ 12093 ● 12518; 15846 -ЯЛКАВЫ (2) ■ Кяфернең ялкавы - монах, мөселманның ялкавы суфи булыр ○ 16823 (2) -ЯЛКАУ (50) ■ Көтүче ялкау булса, көтүне тәкә көтәр ○ 2378 ● 2701; 3382; 6448; 6465; 6468; -6494; 6502; 6505; 6511; 6527; 6542; 6546; 6550; 6551; 6563; 6564; 6565 (2); 6566-6586; 6628; -11650; 12913; 13702; 13703; 14163; 14648 (2); 15057; 16160 -ЯЛКАУГА (13) ■ Сабанчыга җир - ана, ялкауга - үги ана ○ 1438 ● 6485; 6587-6596; 6629 -ЯЛКАУДАН (4) ■ Тырыштан тир кипми, ялкаудан чир китми ○ 6524 ● 6525; 6534; 6608 -ЯЛКАУЛАНМА (1) ■ Алдыңа эш килгәндә ялкауланма ○ 6446 -ЯЛКАУЛЫГЫ (1) ■ Уңганлыгы ялкаулыгы белән генә беленми ○ 6625 -ЯЛКАУЛЫК (12) ■ Эш кешене төзәтә, ялкаулык боза ○ 6169 ● 6444; 6517; 6518; 6520; 65976599; 6610; 6612; 7423; 16604 -ЯЛКАУЛЫККА (1) ■ Һәр авыруга дәва бар, ялкаулыкка дәва юк ○ 6621 -ЯЛКАУНЫ (1) ■ Олы ялкау бәләкәй ялкауны эшкә кушар ○ 6494 -ЯЛКАУНЫҢ (11) ■ Тырышның тире чыкканчы ялкауның җаны чыгар ○ 6523 ● 6600-6607; -6654; 11734 -ЯЛКЫН (4) ■ Атың качкын булсын, йөрәгең ялкын булсын ○ 11071 ● 12146; 12694; 12695 -ЯЛКЫНГА (1) ■ Уттан - ялкынга ○ 8532 -ЯЛКЫНДЫР (1) ■ Ерактыр да - якындыр, якындыр да - ялкындыр ○ 690 -ЯЛКЫНСЫЗ (1) ■ Ялгыз калган - ялкынсыз янган ○ 5099 -ЯЛКЫНЫ (1) ■ Төтене күп, ялкыны аз ○ 8574 -ялкыны → уты-ялкыны -ЯЛЛЫЙСЫ (1) ■ Ялагайны яллыйсы юк ○ 11960 -ЯЛМАВЫЗ (1) ■ Ялмавыз җиде чакрымнан теле белән ялмап йотар ○ 16791 -ЯЛМАКАЙ (1) ■ Явыз ялмакай була ○ 12199 -ЯЛМАП (1) ■ Ялмавыз җиде чакрымнан теле белән ялмап йотар ○ 16791 -ЯЛСЫЗ (1) ■ Егет ярсыз - ат ялсыз ○ 12868 -ЯЛТ (1) ■ Эшләгән тимер ялт итәр, эшләмәгәнен тут басар ○ 323 -ЯЛТЫРАГАН (2) ■ Һәрбер кара нәрсә шакшы булмас, һәрбер ялтыраган яхшы булмас ○ 639 ● 7816 -ЯЛТЫРАГАНЧЫ (1) ■ Караңгыда ялтыраганчы, яктыда калтыра ○ 851 -ЯЛТЫРАМЫЙ (1) ■ Ышкылмыйча асылташ та ялтырамый ○ 317 -ЯЛТЫРАР (3) ■ Эшләгән җиз ялтырар, эшләмәгән - черер ○ 324 ● 8819; 8820 -ЯЛТЫРАСА (1) ■ Элпә йөз кат ялтыраса да, якут нуры артык булыр ○ 318 -ЯЛТЫРАТУ (1) ■ Җизне ялтырату белән алтын булмас ○ 326 -ЯЛТЫРАУ (1) ■ Иске бер тиен кебек ялтырау ○ 7833 -ЯЛТЫРЫЙ (8) ■ Алтын саз төбендә дә ялтырый ○ 258 ● 720; 4649; 7755-7757; 10854; 15054 -ЯЛЧЫ (9) ■ Балык башы - байлар ашы, койрыгы-ялы - ялчы ашы ○ 4448 ● 5737; 5814; 5953; -5966; 5967; 13188; 13357; 16776 -ЯЛЧЫДАН (1) ■ Ияләштерү илчедән, ялыктыру ялчыдан ○ 5001 -ЯЛЧЫЛАРНЫҢ (1) ■ Яңгыр явып җил иссә, ялчыларның насыйбы ○ 5976 -ЯЛЧЫМАС (4) ■ Бүзче билбауга ялчымас ○ 8676 ● 14150 (2); 16166 -ЯЛЧЫМЫН (1) ■ Ир малына илчемен, ул малына ялчымын ○ 13585 -ЯЛЧЫНЫҢ (2) ■ Байның эше, ялчының тамагы ○ 5741 ● 5844 -ЯЛЧЫСЫ (1) ■ Байның улы сыңар күзле булса, ялчысы тома күзсез ○ 5739 -ЯЛЫ (2) ■ Ялы бар дип ябагадан айгыр куйма ○ 2867 ● 13442 -ялы → койрыгы-ялы -ЯЛЫЙ (6) ■ Атлар су эчкәндә тайлар боз ялый ○ 2555 ● 3208; 3210; 3745; 9162 (2) -ЯЛЫЙЛАР (1) ■ Бал сөрткәч пычакны да ялыйлар ○ 9160 -ЯЛЫЙ-ЯЛЫЙ (1) ■ Аю артына чуан чыккан, ялый-ялый җаны чыккан ○ 2070 -ЯЛЫКТЫРУ (1) ■ Ияләштерү илчедән, ялыктыру ялчыдан ○ 5001 -ЯЛЫН (3) ■ Ат чаманына менгәнче ике табаныңа ялын ○ 2525 ● 2806; 7218 -ЯЛЫНА (2) ■ Заманның ялына ябыш ○ 819 ● 2702 -ЯЛЫНАЛАР (1) ■ Күперне чыкканчы шайтанга да ялыналар ○ 16735 -ЯЛЫНАМ (2) ■ Байга ялынам дип, ярлының йөз сумлык хакы чыккан ○ 7217 ● 7493 -ЯЛЫНГАНЧЫ (3) ■ Байга ялынганчы ике кулыңа ялын ○ 7218 ● 12252; 14692 -ЯЛЫНМА (1) ■ Ярлыга ялынма, байга сыенма ○ 7483 -ЯЛЫНСАҢ (1) ■ Уенчыга ялынсаң, өч көнгәчә назланыр ○ 16414 -ЯЛЫНУ (1) ■ Ялыну - гашыйклар эше, назлану - кызлар сыйфаты ○ 12774 -ЯЛЫНЫП (1) ■ Күк ялынып та бирми, җир соратып та тормый ○ 53 -ЯЛЫНЫР (1) ■ Яман эт койрыгын кискәнгә ялыныр ○ 3753 -ЯЛЫНЫЧ (1) ■ Ярлы көне - ялыныч ○ 7470 -ЯМАВЫ (5) ■ Кызарып тәнем күренгәнче аларып ямавы күренсен ○ 8869 ● 8873; 13567; 14201; -ЯМАГАН (2) ■ Ярлы ямаган да куанган, бай ясанган да бизәнгән ○ 7477 ● 8865 -ЯМАН (315 | 2) ■ Яман елга ташыса кичү бирмәс ○ 486 ● 977; 979; 998; 1101; 1160; 1262; 1714; -2144; 2597; 2598; 2600; 2602; 2703-2708; 2722; 2725; 2766; 2857; 3187; 3236; 3237; 3238, :1; 3239; -3434; 3581; 3751-3755; 4824; 5081; 5107; 5210; 5219; 5222; 5250; 5292; 5309; 5464; 5498-5500; -5502; 5503 (2); 5511; 5572 (2); 5574 (2); 5594; 5618; 5657; 5680; 5720; 5839; 5968; 5969 (2); 5974; -6737; 6910; 6919; 6922; 6952; 6962 (2); 6963-6969; 6971-6975; 6997 (2); 7087; 7439; 7457; 7487; -8086; 8099 (2); 8121 (2); 8123 (2); 8790; 8829; 8995; 9045 (2); 9108; 9284; 9393; 9451; 9545; -9609 (2); 9623; 9625; 9654; 9839 (2); 9997; 10124; 10424; 10462; 10593; 10739; 10882; 11229; -11254; 11306; 11313-11315; 11342; 11400; 11811; 12104; 12109; 12110; 12112; 12126-12129; 12143 -(3); 12152; 12153; 12197; 12207 (2); 12208 (2); 12209-12215; 12216 (2); 12217 (2); 12218-12227; -12228 (2); 12229-12232; 12233 (2); 12234-12238; 12239 (2); 12304; 12309-12315; 12319; 12320; -12325; 12326; 12328; 12330-12332; 12335; 12336; 12393; 12397; 12408; 12422; 12528; 12571; -12707; 12823; 12910; 12914; 12935; 13054; 13078; 13097; 13161; 13190; 13219; 13250; 13409; -13582; 13593 (2); 13613 (3); 13640; 13698:1; 13750; 13751; 13757; 13764; 13766; 13767; 13768 (2); -13769; 13770 (2); 13775; 13779 (2); 13794 (2); 13828; 13901 (2); 13902-13905; 13977; 14007; 14027; -14076; 14077; 14080; 14081; 14135 (2); 14358; 14437; 14507; 14520; 14573 (2); 14585 (2); 14686; -14697; 14888; 14976; 15071 (2); 15212; 15336; 15337; 15391; 15468; 15525; 15564; 15591; 15648; -15669; 15807; 15869; 15923 (2); 15997; 16146; 16175-16181; 16183; 16184; 16188; 16190; 16191; -16193; 16195; 16198; 16200; 16394; 16604; 16634; 16644; 16683; 16698; 16717; 16792 -яман → яхшы-яман -ЯМАНА (1) ■ Ярлы кеше ямана да куана, бай кеше байлыгына таяна ○ 7463 -ЯМАНАТЫ (2) ■ Яманның үзе үлсә яманаты калыр ○ 12302 ● 13054 -ЯМАНГА (42 | 1) ■ Яхшыга да бер кояш, яманга да бер кояш ○ 73 ● 577; 3663; 5860; 5975; 6970; -8875; 12102; 12130; 12134; 12136; 12150; 12160; 12240-12256; 12271; 12306; 12337; 1233912343; 12406; 13190:1; 13226; 13747; 16197 -ЯМАНДЫР (3) ■ Икмәк югы ямандыр, каты-коты кимертер ○ 9212 ● 13643 (2) -ЯМАНЛАВЫ (1) ■ Акыллы кешенең яманлавы ахмакның мактавыннан яхшырак ○ 11437 -ЯМАНЛАГАН (5) ■ Балык тоталмаган суны яманлаган ○ 4457 ● 13853 (2); 14245 (2) -ЯМАНЛАМАС (1) ■ Акыллы ир хатынын яманламас ○ 13790 -ЯМАНЛАП (2) ■ Агай-энеңне яманлап, туган кайдан табарсың; аргамакны яманлап, толпар кайдан табарсың ○ 14553 (2) -ЯМАНЛАР (2) ■ Йөзе ямьсез көзгене яманлар ○ 10667 ● 12393 -ЯМАНЛАРСЫҢ (1) ■ Байны яманларсың, байга барырсың ○ 7258 -ЯМАНЛАСАҢ (2) ■ Туйны яманласаң, туй ясап кара ○ 13325 ● 14561 -ЯМАНЛЫГЫ (1 | 1) ■ Яманның яманлыгы бер тимәсә бер тияр ○ 12299 ● 12389:1 -ЯМАНЛЫГЫН (2) ■ Кеше кешедән күргән яхшылыгын онытыр, яманлыгын онытмас ○ 12138 -● 12238 -яманлыгын → яхшы-яманлыгын -ЯМАНЛЫГЫННАН (1) ■ Яхшылыгы тимәгән дусның яманлыгыннан саклан ○ 5504 -ЯМАНЛЫГЫҢНЫ (1) ■ Яманлыгыңны азсынма, яхшылыгыңны күпсенмә ○ 12257 -ЯМАНЛЫЙ (1) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 -ЯМАНЛЫК (22) ■ Ил теләр аманлык, дошман теләр яманлык ○ 5570 ● 11316; 12124; 12133; -12141; 12151; 12258-12260; 12261 (2); 12262; 12263; 12350-12352; 12359; 12360; 12365; -12366; 13428; 15407 -ЯМАНЛЫККА (6) ■ Яманлыкка каршы яхшылык итәргә һәркемнең дә куәте җитми ○ 12264 -● 12265; 12366-12368; 13577 -ЯМАНЛЫКНЫ (4) ■ Туйдык, яманлыкны куйдык ○ 9786 ● 12370; 12372; 12373 -ЯМАНЛЫКНЫҢ (2) ■ Яманлыкның азы да күп ○ 12266 ● 12364 -ЯМАНЛЫКТА (1) ■ Агай-эненең кадере аманлыкта беленми, яманлыкта беленер ○ 14550 -ЯМАННАН (12) ■ Яманнан ерак кач ○ 12267 ● 12268-12270; 12344-12348; 14080; 14081; 16201 -ЯМАННАР (2) ■ Ил кадерен белмидер ил эчендә яманнар; җир кадерен белмидер җир икмәгән -әдәмнәр ○ 4932 ● 12271 -ЯМАННАРНЫҢ (2) ■ Яманнарның билгесе - кинә тотмак, яхшыларның билгесе - сүз онытмак -○ 12272 ● 12273 -ЯМАННЫ (14) ■ Юлдашы яманны яу алыр ○ 6947 ● 8791; 12274-12280; 12338; 12378-12381 -ЯМАННЫҢ (41 | 1) ■ Ишеге яманның түрендә утырма ○ 8251 ● 12105; 12108; 12113; 12181; -12281-12303; 12322; 12323; 12382-12384; 12386-12388; 12389, :1; 12390; 13851 (2); 15591 -ЯМАНРАК (3) ■ Ишәктән егылу аттан егылудан яманрак ○ 2989 ● 5349; 12538 -ЯМАНСЫЗ (3) ■ Искесез яңа булмас, ямансыз яхшы булмас ○ 579 ● 12131; 12304 -ЯМАНЧЫЛЫК (1) ■ Аннан качкан, моннан качкан, яманчылык белән күзен ачкан ○ 12399 -ЯМАНЫ (18) ■ Таңның яманы - кичнең аманы ○ 948 ● 2531; 2818; 4948 (2); 9243; 12101 (2); -12148 (2); 12301; 12597; 13561 (2); 13605 (2); 13874 (2) -яманын → яхшы-яманын -ЯМАНЫР ( | 2) ■ Ярлы яманыр, яманыр да куаныр ○ 7463:1 (2) -ЯМАН-ЯХШЫ (1) ■ Яман-яхшы булса да, беткән эшнең моңы юк, бетергән ирнең киме юк ○ 6260 -ЯМАП (2) ■ Ат тоягы чабата түгел, тишелсә ямап булмый ○ 2522 ● 16015 -ЯМАР (2) ■ Ачкан ябар, ерткан ямар ○ 8850 ● 11579 -ЯМАРГА (1) ■ Якалы тун ямарга яхшы ○ 8942 -ЯМАРЛЫГЫ (1) ■ Ертык киемнең ямарлыгы калмаса, үзе ямауга китәр ○ 8855 -ЯМАСАҢ (5) ■ Ертыкны япсаң да күренә, ямасаң да беленә ○ 8860 ● 8867; 8872; 8874; 16441 -ЯМАУ (9) ■ Тик торганнан ямау салганың артык ○ 6131 ● 7488; 8861; 8870; 8871; 8880; 8882; -13732; 14658 -ЯМАУГА (2) ■ Ертык киемнең ямарлыгы калмаса, үзе ямауга китәр ○ 8855 ● 8875 -ЯМАУДАН (1) ■ Ямаудан көлмә, ялкаудан көл ○ 6608 -ЯМАУЛЫ (3) ■ Ямаулы кигән ярлы булмый ○ 8876 ● 8877; 8943 -ЯМАУЛЫГЫ (1) ■ Тере тәннең ямаулыгы үз өстендә ○ 10804 -ЯМАУЛЫК (4) ■ Теләнчегә якты чырай бирсәң, ямаулык сорар ○ 5894 ● 5943; 5947; 8853 -ЯМАУСЫЗ (2) ■ Ертык ямаусыз булмас ○ 8859 ● 8862 -ЯМЕ (15) ■ Яз яме чәчкә белән, көз яме көлтә белән ○ 983 (2) ● 2577; 4061; 8428; 9139; 10157 (2); -12957; 13278 (2); 13300; 14091 (2); 14557 -ЯМЕН (3) ■ Чәйнең тәмен чебен ала, почмак ямен килен ала ○ 13392 ● 13401 (2) -ЯМЕҢ (1) ■ Үзең кайда, ямең шунда ○ 12095 -ЯМЫЙ (4) ■ Астыннан кисеп, өстеннән ямый ○ 728 ● 8883; 8885; 11797 -ЯМЫЙЛАР (1) ■ Бакыр зур булса да, комган төбе ямыйлар, алтын кечкенә булса да, күкрәккә -кадыйлар ○ 268 -ЯМЫЙМ (1) ■ Саңгырауга сәлам бирсәң, "көймә ямыйм", дип әйтер, ди ○ 15256 -ЯМЫЛЧЫ (1) ■ Үтеп киткән яңгырны ямылчы алып куармы; асыл ирнең баласы асылсыз булып туармы ○ 14382 -ЯМЬ (4) ■ Карганың "карык" дигәне үзенә ямь ○ 3997 ● 9914; 10208; 14666 -ЯМЬЛЕ (6) ■ Язның пычрагы да ямьле була ○ 993 ● 1861; 2988; 3695 (2); 11640 -ЯМЬСЕЗ (12) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 ● 7462; 8769; -10652; 10667; 10684; 10712; 12760 (2); 12763; 13841; 16334 -ЯМЬСЕЗГӘ (1) ■ Ямьсезгә матур дисәң - зура��п китәр, матурга ямьсез дисәң - черәеп китәр ○ 10712 -ЯМЬСЕЗЛЕГЕН (1) ■ Тавис, тәпие ямьсезлеген күргәч, койрыгы белән каплаган ○ 4123 -ЯМЬСЕЗЛЕК (1) ■ Матурлык морат түгел, ямьсезлек оят түгел ○ 10689 -ЯМЬСЕЗНЕ (1) ■ Белмәгән чибәрне алганчы белгән ямьсезне ал ○ 13136 -ЯМЬСЕЗНЕҢ (1) ■ Ямьсезнең көзгесе начар, булдыксызның коралы начар ○ 10713 -ЯН (2) ■ Илнең утына ян, бозына туң ○ 4989 ● 5240 -ЯНА (16) ■ Биттә ут янмый, мичтә ут яна ○ 8457 ● 8464; 8467; 8471; 9845; 9852 (2); 10672; -11133; 11875; 12512; 12731; 12982; 13625 (2); 13731 -ЯНАМА (3) ■ Бияләй аркылы бармак янама ○ 9037 ● 16967 (2) -ЯНАР (7) ■ Утсыз ян, утсыз көй: уты чыкса - күршеләр янар ○ 5240 ● 7499; 8453; 12288; 12775; -13512; 16317 -ЯНАРАЛ (1) ■ Яңа кияү - янарал, иске кияү пропал ○ 13431 -ЯНАСЫҢ ( | 1) ■ Язмыш дип күрәләтә утка кереп булмый, керсәң, янасың ○ 14964:1 -ЯНАУ (1) ■ Бер янау өч сугуга тора ○ 12467 -ЯНӘ (2) ■ Кыш бетте дип тун сатма, янә кыш бар ○ 863 ● 4024 -ЯНӘШӘ (2) ■ Аның белән каберең янәшә булмасын ○ 15437 ● 16355 -ЯНВАРЬНЫҢ (1) ■ Январьның көне кыска, февральнең ае кыска ○ 996 -ЯНГАН (12) ■ Әвене янган кеше сымак кылана ○ 1511 ● 1760; 4008; 5099; 8489; 8538; 9736; -12499; 12636; 12775; 13963; 16173 -ЯНГАНЫН (1) ■ Абзыеңның сакалы янганын күрсәң, үзеңнекен суга тык ○ 14538 -ЯНГЫН (1) ■ Янгын сүндерергә таза су эзләмиләр ○ 8539 -ЯНГЫНГА (1) ■ Янгынга күрек белән бармыйлар ○ 8540 -ЯНГЫННАН (1) ■ Янгыннан соң су күп булыр ○ 8541 -ЯНГЫННЫ (1) ■ Янгынны сүндергәнче булдырмау яхшырак ○ 8542 -ЯНДЫ (1) ■ Төсең-битең җир булган, әвенең янды мәллә ○ 10736 -ЯНДЫМЫ (1) ■ Кызлар үсә - гөл була, гөл яндымы - көл була ○ 13009 -ЯНДЫР (1) ■ Җан тынычы яңгыр, байның йөрәген яндыр ○ 1176 -ЯНДЫРА (5) ■ Песнәк диңгезне яндыра алмый ○ 4071 ● 7232; 9803; 10709; 12791 -ЯНДЫРГАН (3) ■ Халык яндырган чыракны сүндерергә өргәннең сакалы көяр ○ 5077 ● 8414; -ЯНДЫРМАСАҢ (1) ■ Яндырмасаң утын янмас ○ 8543 -ЯНДЫРМЫЙ (1) ■ Шәм, үзе янмаса, күбәләкне яндырмый ○ 8427 -ЯНДЫРМЫЙЛАР (2) ■ Көндез ут яндырмыйлар ○ 906 ● 8415 -ЯНДЫРЫП (2) ■ Дусны шәм яндырып эзлә ○ 5396 ● 8455 -ЯНДЫРЫР (4) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр ○ 898 ● 913; 7372; 11166 -ЯНМАГАН (1) ■ Янмаган чыраның яктысына туймассың ○ 8430 -ЯНМАС (4) ■ Уңмасның уты янмас ○ 6541 ● 8454; 8543; 13218 -ЯНМАСА (4) ■ Шәм, үзе янмаса, күбәләкне яндырмый ○ 8427 ● 8476; 13731; 13770 -ЯНМАСАҢ (1) ■ Үзең янмасаң, башканы яндыра алмассың ○ 12791 -ЯНМЫЙ (4) ■ Суда батмый, утта янмый ○ 529 ● 6415; 8457; 8582 -ЯННАН (2) ■ Шаулап яуган яңгыр яннан үтәр, сибәләп яуган яңгыр - җаннан ○ 1148 ● 14693 -ЯНСА (1) ■ Йорты янса да ашыкмас ○ 8371 -ЯНТАЙМАС (1) ■ Ятыр корсак янтаймас ○ 9741 -ЯНТАУ (1) ■ Ялкауга - янтау ○ 6594 -ЯНТЫК (1) ■ Ялгыз агач янтык үсәр ○ 1710 -ЯНТЫКЛЫ (1) ■ Янтыклы җирдә суна бар ○ 4413 -ЯНЧЫГЫ (1) ■ Ярлы кешенең тамагы да янчыгы ○ 7468 -ЯНЧЫГЫНДА (1) ■ Алтын бик кечкенә - байлар янчыгында, бакыр бик зур - хәерчеләр капчыгында ○ 7733 -ЯНЧЫГЫҢА (1) ■ Башыңа чир тисә, янчыгыңа кырау тияр ○ 15205 -ЯНЧЫК (6) ■ Җәяүлегә янчык авыр ○ 6876 ● 7658; 7782; 7812; 9319; 12022 -ЯНЧЫККА (3) ■ Картлар сүзен капчыкка сал, яшь егетләрнекен янчыкка сал ○ 16372 ● 16591; -ЯНЧЫКТА (2) ■ Агачак кан тамырда тормый, чыгачак акча янчыкта тормый ○ 7653 ● 15790 -ЯНЫ (3) ■ Ары барса - ат яны, бире барса - бия яны ○ 2737 (2) ● 9376 -ЯНЫЙ (2) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 ● 12001 -ЯНЫНА (13) ■ Идел янына барсаң, итек чылана ○ 388 ● 522; 2532; 2706; 2972; 2973; 3539; -5444 (2); 5445; 7978; 9491; 11463 -ЯНЫНДА (52 | 2) ■ Тау менмәгән тауны белмәс, тау янында тауны күрмәс ○ 158 ● 365; 612; 1272; -1743; 1792 (2); 1948; 2161; 2509; 2808; 3127 (2); 3381; 3382; 3588 (2); 3662; 3865; 4231; 4719 (2); -5261; 5550:3, :4; 5758; 5931; 6018 (2); 6288 (2); 7553 (2); 7573; 7757; 9589; 9595; 9909; 10051; -10450; 11386 (2); 11466; 11777; 13825; 14238 (2); 14242 (2); 14271; 14644; 15240; 16203; 16730 -ЯНЫНДАГЫ (3) ■ Нәрсәнең төсе янындагы нәрсәгә күчә, ди ○ 610 ● 660; 9337 -ЯНЫННАН (4) ■ Ат яныннан бозау эзләгән ○ 2746 ● 3272; 9535; 10494 -ЯНЫҢА (1) ■ Юлга чыксаң, юлдаш ал, яныңа җәүһәр таш ал ○ 6936 -ЯНЫҢДА (5) ■ Үзең сарык булсаң, бүреләр яныңда ук булыр ○ 3122 ● 3568; 6969; 12235; 13147 -ЯНЫҢДАГЫ (2) ■ Яныңдагы чакмасын, читтән чаккан берни түгел ○ 715 ● 6722 -ЯНЫҢНАН (2) ■ Өеңдә аш бетсә, яныңнан дуслар китәр ○ 5509 ● 9402 -ЯНЫҢНЫ (2) ■ Яманга ялынганчы, ят та яныңны карман ○ 12252 ● 14692 -ЯНЫП (4) ■ Юлга чыксаң янып чык, иптәшеңне танып чык ○ 6938 ● 7295; 8425; 8544 -ЯНЫР (1) ■ Төн кара булган саен йолдыз яктырак яныр ○ 953 -ЯНЬЧЕЛӘ (1) ■ Эт авызында таш та яньчелә ○ 3546 -ЯНЬЧЕЛДЕ (1) ■ Эш бетте, энә башка яньчелде ○ 6316 -ЯНЬЧЕЛМИ ( | 1) ■ Эт авызына төшкән сөяк яньчелми чыкмый ○ 3543:1 -ЯҢА (59) ■ Яңа ай, тотылса да, тоелмый калыр ○ 75 ● 488; 577; 579; 625; 626; 999; 1338; 1473; -1845; 1850; 1971; 2729; 4350; 4831; 5249; 5424; 5430; 5431; 5433; 5505; 5867; 7202; 7351-7353; -7494; 8190; 8305-8307; 8367; 8433; 8831; 8863; 8874; 8878; 8879; 8959; 8960; 9019; 9020; -9078; 10000; 10001; 11165; 11579; 12130; 12131; 12649; 12804; 13398 (2); 13431; 14205; 14380; -15049; 15920; 16275 -ЯҢАГА (1) ■ Иске яңага урын бирер ○ 572 -ЯҢАГЫ (1) ■ Яңагы яңакка ябышкан ○ 10740 -ЯҢАДАН (7) ■ Кулдан ычкынган чыпчыкны яңадан тота алмассың ○ 4172 ● 4669; 9036; 11100; -11412; 14871; 15096 -ЯҢАДЫР (1) ■ Яңадыр да буяудыр, искедер дә сипледер ○ 627 -ЯҢАК (5) ■ Сагыз яңак талдыра, чикләвек эш калдыра ○ 9322 ● 9745 (2); 10714; 15673 -ЯҢАККА (1) ■ Яңагы яңакка ябышкан ○ 10740 -ЯҢАЛАРЫН (1) ■ Иске көйләр белмим, яңаларын оталмыйм ○ 16453 -ЯҢАЛЫК (1) ■ Яңалык таш яра ○ 629 -ЯҢАЛЫКТА (1) ■ Ягадан килгән яңалыкта яхшы ○ 5096 -ЯҢАНЫ (2) ■ Иске яңаны асрый ○ 573 ● 628 -ЯҢАНЫҢ (1) ■ Бер иске дус яңаның икесеннән артык ○ 5306 -ЯҢАРА (1) ■ Кояш чыкса - табигать яңара, китап укысаң - күңел агара ○ 16608 -ЯҢАРТА (1) ■ Дуслар арасындагы шелтәләшү дуслыкны яңарта ○ 5379 -ЯҢАРЫР (1) ■ Яман хатын үлсә, түшәк яңарыр; яхшы хатын үлсә, баш каңгырыр ○ 13769 -ЯҢАСЫ (3) ■ Искесе юкның яңасы да булмас ○ 578 ● 5507; 8958 -ЯҢАСЫН (1) ■ Төкермә иске коега, яңасын казыйсы булыр ○ 476 -ЯҢАСЫНДА (1) ■ Иске йортның кадерен яңасында беләсең ○ 8250 -ЯҢАСЫННАН (1) ■ Берәүнең яңасыннан үзеңнең искең яхшы ○ 8852 -ЯҢГЫР (56) ■ Кырык ел яңгыр яуса да, мәрмәр ташка су үтмәс ○ 140 ● 179; 393; 935; 10751077; 1080; 1081; 1083; 1089; 1090; 1116 (2); 1148 (2); 1149; 1150; 1161-1166; 1174-1176; 1185; -1200; 1206; 1226; 1230; 1321; 1339; 1396; 1437; 1675; 2014; 3960; 3970; 4157; 4235; 4788; 5976; -6595; 6857; 8057; 8382; 8827; 10318; 11090; 12516; 13777; 14079; 14084; 15808 -яңгыр → җил-яңгыр -ЯҢГЫРАГАН ( | 1) ■ Иртә кычкырган кәккүкнең башы яңгыраган ○ 4057:3 -ЯҢГЫРГА (6) ■ Килмәгән болыт, яумаган яңгырга чиләк тотмыйлар ○ 1109 ● 1155; 1167; 1233; -1234; 8944 -ЯҢГЫРДА (5) ■ Яңгырда чапсаң, корыда печән җыярсың ○ 1168 ● 1340; 8941; 8943; 13055 -ЯҢГЫРДАН (10) ■ Суга батканның яңгырдан куркуы юк ○ 441 ● 1111; 1169-1171; 1235; 1277; -4459; 8507; 12897 -ЯҢГЫРНЫ (3) ■ Вак яңгырны җил туктатыр ○ 1084 ● 1114; 14382 -ЯҢГЫРСЫЗ (4) ■ Җимешсез агач - утын, яңгырсыз болыт - төтен ○ 1834 ● 12917; 16102; 16554 -ЯҢГЫРЫ (3) ■ Ләйсән - рәхмәт яңгыры ○ 1121 ● 1172; 6149 -ЯҢЛЫШ (2) ■ Таш яңлыш тияр, чүлмәк дөрес ватылыр ○ 175 ● 13865 -ЯҢЛЫША-ЯҢЛЫША (1) ■ Әдәм яңлыша-яңлыша өйрәнә ○ 12619 -ЯҢЛЫШЫР (1) ■ Аз сөйләгән аз яңлышыр ○ 15736 -ЯҢЫЛМАС (2) ■ Яңылмас яңак булмас, сөренмәс тояк булмас ○ 10714 ● 15514 -ЯП (3) ■ Сандугачны өйгә җибәрсәң, мәчеңне читлеккә яп ○ 4110 ● 8868; 10344 -ЯПАНГА (1) ■ Япанга чыксаң, япанча ал ○ 204 -ЯПАНЧА (1) ■ Япанга чыксаң, япанча ал ○ 204 -ЯПАНЧАҢНЫ (2) ■ Яз япанчаңны, кыш азыгыңны онытма ○ 984 ● 8889 -ЯПКАН (5) ■ Башын карабодай белән япкан ○ 1577 ● 6720; 8393; 8644; 9158 -ЯПКАННАР (1) ■ Ачка тугыз юрган япканнар, алай да йоклый алмаган ○ 9562 -ЯПМА (1) ■ Кайтып керер ишегеңне каты япма ○ 8272 -ЯПМАГАН (2) ■ Нәфесенең башын япмаган ○ 11975 ● 13340 -ЯПМАС (2) ■ Аулакта авыз япмас, җыенда сүз тапмас ○ 16267 ● 16449 -ЯПМАССЫҢ (1) ■ Ил авызын иләк белән япмассың ○ 4913 -ЯПМЫЙ (1) ■ Бүләк биргән өчен бер түрә дә беркемне дә төрмәгә япмый ○ 5786 -ЯПМЫЙЛАР (3) ■ Ике айгырны бер сарайга япмыйлар ○ 2765 ● 3993; 14865 -ЯПМЫЙЧА (1) ■ Казан капкачын япмыйча кайнамас ○ 9905 -ЯПСАҢ (3) ■ Былбылны алтын читлеккә япсаң да, үз тал-тирәген сагынып сайрар ○ 4093 -● 8294; 8860 -ЯР (26) ■ Җәйнең күрке яр булыр, ярның күрке тал булыр ○ 492 ● 1163; 4474 (2); 4528; 5666; -7440; 7482 (2); 7661; 10802; 12665-12667; 12675; 12699; 12700; 12711; 12717; 12776; 12779; -12781; 12787; 12796; 12902; 12913 -ЯРА (14) ■ Ышанган таш баш яра ○ 198 ● 629; 1966; 5548; 10632 (2); 11287 (2); 15554 (2); -16085 (2); 16141; 16309 -ЯРАГАН (9) ■ Кирәкмәгән китек балта боз чабарга яраган ○ 1923 ● 8114 (2); 12054; 13849; -13894 (2); 14613 (2) -ЯРАГАНЧЫ (1) ■ Биемгә яраганчы билсез калырсың ○ 14595 -ЯРАГЫ (2) ■ Ярагы барның җаны урынында, ярагы юкның җаны угында ○ 5658 (2) -ЯРАК (2) ■ Яу юкта ярак күп, яу килгәндә таяк та табылмас ○ 5667 ● 15884 -ЯРАКЛЫ (1) ■ Яраклы түмәр җирдә ятмас ○ 1969 -ЯРАКЛЫСЫ (1) ■ Урманда агач күп, сайлый башласаң яраклысы юк ○ 1870 -ЯРАКСЫЗ (1) ■ Яраксыз табылган таш өй почмагына китә ○ 205 -ЯРАЛ (1) ■ Чак яралсаң ярал, так яралма ○ 12771 -ЯРАЛА (1) ■ Дошман дустан ярала ○ 5316 -ЯРАЛАГАН (1) ■ Уйлаган туй ясаган, уйламаган кул яралаган ○ 11697 -ЯРАЛАР (1) ■ Ботагыннан чөй ясап, агачын яралар ○ 1907 -ЯРАЛМА (1) ■ Чак яралсаң ярал, так яралма ○ 12771 -ЯРАЛСАҢ (1) ■ Чак яралсаң ярал, так яралма ○ 12771 -ЯРАЛЫ (2) ■ Яудан коры кайтканчы, яралы кайт ○ 5674 ● 5677 -ЯРАЛЫЙ (1) ■ Зәһәр тел йөрәкне яралый ○ 15481 -ЯРАМ (1) ■ Таш ярам дип, баш ярма ○ 174 -ЯРАМАГАН (3) ■ Ярамаган каз ите, аңар тагын куян ите ○ 9507 ● 13461; 16096 -ЯРАМАГАННЫ (1) ■ Дошманыңа әйтергә ярамаганны дусыңа да әйтмә: аның иртәгә дошман -булуы бар ○ 5344 -ЯРАМАДЫМ (3) ■ Килен булдым - каенанага ярамадым, каенана булдым - киленгә ярамадым -○ 14619 (2) ● 14647 -ЯРАМАС (6) ■ Сапсыз балта агач чабарга ярамас ○ 1931 ● 3464; 5074; 5611; 13882; 16088 -ЯРАМАСА (2) ■ Арба утынга барырга ярамаса, үзе утынга ярый ○ 6989 ● 13996 -ЯРАМАССЫҢ (2) ■ Туры эшләсәң дә, түрәгә ярамассың ○ 5902 ● 14622 -ЯРАМЫЙ (23 | 1) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 ● 792; 1475; -3293; 3521; 3605:1; 3627; 4616; 4998 (2); 6870; 7746; 8678; 8684; 9163; 9893; 11109; 11573 (2); -12125; 12446; 12658; 13384; 13536 -ЯРАНГАН (1) ■ Кыланган кызыл кияр, яранган яшел кияр ○ 8801 -ЯРАП (3) ■ Кайвакыт юләрнең бер сүзе ярап куя ○ 11585 ● 13220 (2) -ЯРАР (5) ■ Халык күплеге эшкә ярар, киңәшкә ярамас ○ 5074 ● 6567; 13849; 16317; 16318 -"ЯРАР"НЫҢ (1 | 2) ■ "Ярар"ның аты армый ○ 16182 ● 16182:1, :2 -ЯРАСА (2) ■ Куштан хатын, иргә яраса да, илгә ярамас ○ 13882 ● 14316 -ЯРАСЫ (7 | 4) ■ Батыр ярасыз булмас, ярасы дәвасыз булмас ○ 5549 ● 11278; 12300; 15497 (2); -15502 (2), :1 (2), :2 (2) -ЯРАСЫЗ (1) ■ Батыр ярасыз булмас, ярасы дәвасыз булмас ○ 5549 -ЯРАСЫНА (1) ■ Күңел ярасына тоз сибү ○ 11381 -ЯРАСЫНЫҢ (1) ■ Ятим ярасының ямавы да өстендә ○ 14201 -ЯРАТ (4) ■ Гөлен яраткач, тикәнен дә ярат ○ 1274 ● 3781; 9361; 12069 -ЯРАТА (24 | 2) ■ Кыр эшне ярата ○ 1417 ● 1478; 1749 (2); 2147; 3378; 4443; 5736; 5774; 6584; 7656:2; -7684; 7867; 9153:2; 9371; 9669; 10426; 11715; 12155; 12947; 13985; 15127 (2); 16839; 16969; 17078 -ЯРАТАЛАР (2) ■ Музыканы хайваннар да яраталар ○ 16387 ● 16486 -ЯРАТКАН (9) ■ Фил бик масаймасын дип, алла тычканны яраткан, имеш ○ 3333 ● 6078; 11925; -12777; 14251; 15898; 16445; 16716; 16841 -ЯРАТКАНГА (2) ■ Яратканга бар да кичелә ○ 12778 ● 12807 -ЯРАТКАНЫ (1) ■ Муллаларның бар яратканы биш "каф" ○ 17040 -ЯРАТКАЧ (1) ■ Гөлен яраткач, тикәнен дә ярат ○ 1274 -ЯРАТМА (2) ■ Үзеңне генә яратма, кешеләрне дә ярат ○ 12069 ● 12079 -ЯРАТМАГАН (4 | 1) ■ Яратмаган агачың, үлгәч, кабер баш очыңа үсәр ○ 1704:1 ● 6261; 6643; -10125; 14621 -ЯРАТМАГАНГА (1) ■ Уң күз сулын яратмаганга ике арага борын үсеп чыккан ○ 10460 -ЯРАТМАГАННЫ (1) ■ Үзеңә яратмаганны кешегә дә яратма ○ 12079 -ЯРАТМАСАҢ (1) ■ Тигенне яратмасаң, хакын түләп ал ○ 7977 -ЯРАТМЫЙ (9) ■ Ярканат яратмый дип, кояш чыкмый тормый ○ 72 ● 154; 2338; 2880; 3342; -5896; 9141; 13941; 16766 -ЯРАТМЫЙМ (1) ■ Тәти бүрек эләкмәде, бәти бүрекне мин яратмыйм ○ 9018 -ЯРАТСА (1) ■ Алган ире яратса, кара хатын ак булыр ○ 13792 -ЯРАТСАҢ (5) ■ Алма яратсаң, гөлен сакла ○ 1793 ● 3781; 9361; 12668; 16006 -ЯРАТУ (1) ■ Майлы таба ярату ○ 10035 -ЯРАТУЫ (1) ■ Бүләге кыйммәт түгел, яратуы кыйммәт ○ 12674 -ЯРАТЫП (1) ■ Яратып эшләгән эш куаныч китерә ○ 6262 -ЯРАТЫР (5) ■ Актамырны ат яратыр ○ 1253 ● 3133; 10701; 15215 (2) -ЯРАТЫШКАН (2) ■ Бер-берсен яратышкан кешеләр, мәхәббәтләре сүрелмәсен өчен, бераз аерылып торырга тиешләр, ди ○ 12669 ● 13906 -ЯРАУ (1) ■ Кызның чибәре - ярау егеткә ○ 13100 -ЯРАУСЫЗ (1) ■ Яраусыз кешегә сүз әйтсәң, ярыла-ярыла йортка җәяр ○ 12305 -ЯРАШ (2) ■ Кайда аш, анда яраш ○ 9252 ● 12344 -ЯРАШКАН (1) ■ Аты юк арба ярашкан ○ 2596 -ЯРАШТЫРА (1) ■ Байлык яраштыра, ярлылык талаштыра ○ 7252 -ЯРАШТЫРЫР (1) ■ Барлык яраштырыр, юклык талаштырыр ○ 7568 -ЯРАШЫР (9) ■ Авыл эте талашыр, бүре килсә ярашыр ○ 3433 ● 3633; 8096; 9228; 12379; 13838; -14526; 16929 (2) -ярәм → бәйрәм-ярәм -ЯРӘШТЕРӘ (1) ■ Барлык ярәштерә, юклык чәкәштерә ○ 7569 -ЯРГА (5) ■ Атны ярга батканда кыйнамыйлар ○ 2568 ● 6964; 7041; 12222; 13225 -ЯРГАНДА (1) ■ Кара бодай ярганда да, кунакка барганда да ○ 10209 -ЯРГЫЧСЫЗ (1) ■ Тегермәнсез он булмый, яргычсыз ярма булмый ○ 1450 -ЯРДА (3) ■ Яман сыер ярда бозаулар ○ 3238 ● 5032; 7089 -ЯРДАЙ (1) ■ Яз башының җиле ярдай атаңны егар ○ 974 -ЯРДАН (9) ■ Ярдан очсаң да, яуга бирелмә ○ 5659 ● 5672; 7046; 7088; 7460; 7471; 11506; 12292; -ЯРДӘМ (7) ■ Еланга ярдәм итсәң - кулны чагар ○ 4622 ● 6401; 10968; 11131; 11235; 11506; 14508 -ЯРДӘМГӘ (1) ■ Уң кул башлар, сул кул ярдәмгә килер ○ 10966 -ЯРДӘМЕ (1) ■ Акыллы кеше башкаларга иткән ярдәме белән мактанмас ○ 11433 -ЯРДӘМЕҢ (1) ■ Яманга - ярдәмең, комга - сипкәнең күренмәс ○ 12253 -ЯРДӘМЛӘШ (1) ■ Якын белән ярдәмләш, ят белән кардәшләш ○ 14684 -ЯРДӘМЧЕҢ (1) ■ Төпчегең - картаймыш көнеңдә ярдәмчең ○ 14066 -ЯРДӘМЧЕСЕ (1) ■ Явызның ярдәмчесе юлбасар ○ 12205 -ЯРЕНГӘ (1) ■ Яренгә кем бар, кем юк ○ 1064 -ЯРКА (1) ■ Бай баласы бака булса да ярка ○ 7146 -ЯРКАДАЙ (1) ■ Бай баласы лайладай, ярлы баласы яркадай ○ 7147 -ЯРКАНАТ (5) ■ Ярканат яратмый дип, кояш чыкмый тормый ○ 72 ● 2336-2338; 14379 -ЯРКАНАТКА (1) ■ Ярканатка көн юк, яманга им юк ○ 12306 -ЯРКАНАТНЫҢ (1) ■ Ярканатның көндез күрмәвенә кояш гаепле түгел ○ 2339 -ЯРЛАРЫН (1) ■ Кем маллары кемгә калмый, кем ярларын кем сөйми ○ 12710 -ЯРЛЫ (128 | 4) ■ Яңа елда ярлы да бай була ○ 999 ● 5907; 5958; 6565; 7130; 7134; 7138; 7139; -7143; 7147-7149; 7155, :2; 7160-7164; 7166, :1; 7167; 7173; 7178; 7179; 7183; 7184; 7186; -7189; 7190; 7193; 7194; 7197 (2); 7198; 7202; 7219; 7228; 7231; 7233; 7259; 7283; 7287; 7288; -7301 (2); 7314 (2); 7319; 7320; 7348; 7354; 7361; 7409; 7422; 7426; 7436; 7438; 7440-7462; -7463, :1; 7464-7479; 7520; 7521; 7529; 7533; 7535; 7539; 7563; 7813, :1; 7874; 8876; 9400; -11589; 11612 (2); 11858; 12867; 12894; 12914; 13445; 13911; 14475; 14476; 15174; 15177; -15241; 15320; 15371; 16811; 16974; 17072-17074 -ЯРЛЫГА (15) ■ Бай бай өчен тырышыр, ярлы ярлыга булышыр ○ 7143 ● 7172; 7194; 7195; 7203; -7209; 7213; 7215; 7235; 7362; 7480-7483; 7503 -ЯРЛЫГЫ (2) ■ Хан ярлыгы ике булмас ○ 5932 ● 13707 -ЯРЛЫГЫННАН (1) ■ Хан ярлыгыннан хатын ярлыгы көчле ○ 13707 -ЯРЛЫДА (3) ■ Байда күрсә: "Хакы күпме?", ярлыда күрсә: "Кемнеке?" ○ 7221 ● 7349; 7484 -ЯРЛЫДАН (7) ■ Ялкау байдан ярлы туар, ялкау ярлыдан хәерче туар ○ 6565 ● 7196; 7204; 72247226; 13125 -ЯРЛЫК (1) ■ Үтмәс ярлык буйга хурлык ○ 8014 -ЯРЛЫКАМАС (1) ■ Үз үтермәс, ят ярлыкамас ○ 14699 -ЯРЛЫКАСА (1) ■ Каргаса - кыш, ярлыкаса - яз ○ 16277 -ЯРЛЫЛАНСА (1) ■ Бай, ярлыланса, ярлы хәлен аңлый; ярлы, баеса, сәламең дә алмый ○ 7197 -ЯРЛЫЛАР (2) ■ Җәй ярлылар өчен, кыш байлар өчен ○ 1016 ● 14460 -ЯРЛЫЛАРГА (1) ■ Байлар байда, ике кулы майда, ярлыларга май кайда, кул ярыгына сөртсә дә -файда ○ 7230 -ЯРЛЫЛЫГЫ (1) ■ Күңел ярлылыгы кесә ярлылыгыннан начаррак ○ 11219 -ЯРЛЫЛЫГЫННАН (1) ■ Күңел ярлылыгы кесә ярлылыгыннан начаррак ○ 11219 -ЯРЛЫЛЫГЫҢ (1) ■ Ил бай булса, ярлылыгың сизелмәс ○ 4919 -ЯРЛЫЛЫК (16) ■ Ярлылык гаеп түгел, ялкаулык гаеп ○ 6610 ● 6611; 7238; 7241-7243; 7249; -7252; 7255; 7357; 7485-7487; 11421; 11613 (2) -ЯРЛЫЛЫККА (2) ■ Ярлылыкка дару юк, ялкаулык белән кушылса ○ 6612 ● 7339 -ЯРЛЫЛЫКНЫ (1) ■ Ярлылыкны ямау белән генә каплый алмассың ○ 7488 -ЯРЛЫЛЫКНЫҢ (6) ■ Ялкау акрын барса да, ярлылыкның артыннан тиз җитәр ○ 6563 ● 6597; -6599; 7489; 7536; 16646 -ЯРЛЫЛЫКТА (1) ■ Ярлылыкта яр табылса, кузгалак та аш була ○ 12779 -ЯРЛЫЛЫКТАН (4) ■ Арыклыктан ат үлмәс, ярлылыктан ир үлмәс ○ 7137 ● 7490; 7491; 15071 -ЯРЛЫМЫН (2) ■ Җаның сау булса - авырумын димә, тәнең сау булса - ярлымын димә ○ 11352 -● 15308 -ЯРЛЫНЫ (4) ■ Байны басып, ярлыны чәнечкән ○ 7256 ● 7257; 9574; 17075 -ЯРЛЫНЫКЫ (4) ■ Бай түшәге - тигәнәк, ярлыныкы - мамык ○ 7192 ● 7260; 7261; 7306 -ЯРЛЫНЫҢ (40) ■ Кәҗә - ярлының сыеры ○ 3041 ● 7185; 7187; 7191; 7198; 7199; 7208; 7214; -7217; 7263; 7266; 7267; 7271; 7276; 7277; 7280; 7284; 7286; 7290; 7291; 7295-7297; 7303; 7305; -7310; 7311; 7492-7502; 11773; 16946 -ЯРЛЫРАК (1) ■ Саран бай хәерчедән ярлырак ○ 11904 -ЯРЛЫСЫ (3) ■ Хәерчеләрнең ярлысы - саран бай ○ 5950 ● 11400; 15132 -ярлысын → баен-ярлысын -ЯРЛЫСЫННАН (1) ■ Акча ярлысыннан акыл ярлысы яман ○ 11400 -ЯРМА (9) ■ Таш ярам дип, баш ярма ○ 174 ● 1450; 7478; 9390; 9471; 9476; 9508; 9569; 16457 -ЯРМАМ (2) ■ Ярмам арыш, җаным тыныч ○ 1587 ● 11396 -ЯРМАС (1) ■ Кабан кабанның карынын ярмас ○ 2326 -ЯРМАСА (2) ■ Тел таш яра, таш ярмаса баш яра ○ 15554 ● 15894 -ЯРМАСЫ (1) ■ Тары ярмасы сөттә җитмеш җиде кисәккә ярыла ○ 1565 -ЯРМАСЫЗ (1) ■ Акчасыз эш пешми, ярмасыз бәлеш пешми ○ 7720 -ЯРМИНКӘ (2) ■ Кәҗәгә тәрилкә, бүген безгә ярминкә ○ 3072 ● 13641 -ЯРМИНКӘСЕ (1) ■ Чабата ярминкәсе ясау ○ 9090 -ЯРМЫЙ (1) ■ Дус аткан таш баш ярмый ○ 5351 -ЯРМЫЙЛАР (2) ■ Бер борча өчен юрган ярмыйлар ○ 4763 ● 8400 -ЯРНЫҢ (2) ■ Җәйнең күрке яр булыр, ярның күрке тал булыр ○ 492 ● 12748 -ЯРПАЙГАН (1 | 1) ■ Яхшыга ияргән ярпайган, яманга ияргән картайган ○ 12340 ● 13190:1 -ЯРПАЙТЫР (1) ■ Яхшы юлдаш ярпайтыр, яман юлдаш картайтыр ○ 6975 -ЯРПАЯ ( | 1) ■ Яхшы төштә ярпая, койты төштә картая ○ 13190:2 -ЯРСАҢ (2) ■ Ярсаң ике, томырсаң өч булырлык ○ 8072 ● 10861 -ЯРСУ (1) ■ Ярсу ат тиз арыр ○ 2709 -ЯРСЫЗ (6) ■ Гаепсез яр эзләгән ярсыз калыр ○ 12675 ● 12780; 12863; 12868; 12912; 13499 -ЯРСЫЙ (2) ■ Туры әйтсәң бәк ярсый, чыбык тотсаң эт ярсый ○ 5903 (2) -ЯРСЫНАСЫҢ (1) ■ Өләшкәндә тартынасың, бүлешкәндә ярсынасың ○ 8205 -ЯРТЫ (52) ■ Көзге катык - көмеш кашык, язгы катык - ярты азык ○ 886 ● 887; 1598; 1862; 2424; -2703; 3196; 4483; 6076; 6191; 6244; 6355; 6571; 6864; 7390; 7501; 7503; 7830; 9177; 9221; 9662; -9737; 9743; 9770; 9814 (2); 10058; 10187; 10194; 10348; 11099; 11193; 11317; 11534; 11740; -12028; 12224; 12461; 12794 (2); 13233; 13776; 13967; 14192; 14274; 14593; 14650; 14651; -14903; 14954; 15314; 15620 -ЯРТЫГА (1) ■ Син уйлыйсың алтыга, ул каладыр яртыга ○ 7961 -ЯРТЫЛАЙ (1) ■ Чиләк яртылай булса суы чәпчер, тулы чиләк чәпчемәс ○ 9979 -ЯРТЫНЫ (1) ■ Мин көтәмен алтыны, алла бирә яртыны ○ 16886 -ЯРТЫСЫ (4) ■ Питраудан соң кошлар сайравы бетә, җәйнең яртысы үтә ○ 930 ● 7941; 14122; -ЯРТЫСЫН (1) ■ Эшне башлау яртысын эшләүгә тигез ○ 6240 -ЯРУ (1) ■ Кылны кырыкка яру ○ 2443 -ЯРЫ (6) ■ Диңгезнең дә чиге бар, елганың да яры бар ○ 373 ● 508; 12700; 12781; 12782; 13192 -ЯРЫГЫН (2) ■ Ат әйләнеп казыгын табар, су әйләнеп ярыгын табар ○ 2540 ● 9933 -ЯРЫГЫНА (1) ■ Байлар байда, ике кулы майда, ярлыларга май кайда, кул ярыгына сөртсә дә -файда ○ 7230 -ЯРЫГЫННАН (2) ■ Бүрәнә ярыгыннан бүре күрә ○ 2215 ● 13003 -ЯРЫЙ (44 | 1) ■ Кышның күзе караңгы: ни кисәң дә ярый ○ 879 ● 1959; 1974, :1; 2676; 2743; -2905; 2948; 3192 (2); 4665; 6330; 6699; 6989; 7076; 7954; 8407; 9066; 9232; 9256; 9509; 9818; -10017; 10185; 11121; 11130; 11705; 11803; 12168; 12883; 13716; 13733; 13842 (2); 13996; 14769; -15474 (2); 15753; 16199; 16349; 16479 (2); 16648; 16829 -ЯРЫЙМ (1) ■ Ат, кешегә ярыйм дип, муенына камыт таккан ○ 2503 -ЯРЫЙСЫҢ (1) ■ Иргә, эшләп түгел, кешнәп ярыйсың ○ 13848 -ЯРЫК (12) ■ Ярык карбызда тәм булмас ○ 1625 ● 2208; 4461; 7089; 7464; 7503; 9999; 10051; -13425; 14536; 16423; 16455 -ЯРЫКТА (2) ■ Ай ярыкта куян арык ○ 16 ● 4776 -ЯРЫКТАН (2) ■ Ярыктан кергән җил усал була ○ 1154 ● 10298 -ЯРЫЛА (6 | 1) ■ Тегермән тик торса, ташы ярыла ○ 1448 ● 1565; 1929; 4057:1; 9390; 10258; 14796 -ЯРЫЛАМ (1) ■ Бака да: "Бакылдамый торсам, ярылам", - дигән ○ 4559 -ЯРЫЛА-ЯРЫЛА (1) ■ Яраусыз кешегә сүз әйтсәң, ярыла-ярыла йортка җәяр ○ 12305 -ЯРЫЛМА (1) ■ Бай булсаң өрелмә, ярлы булсаң ярылма ○ 7164 -ЯРЫЛМАГАН (1) ■ Ярылмаган таш булмас ○ 206 -ЯРЫЛМАС (2) ■ Майсыз чәчәк ярылмас ○ 916 ● 1294 -ЯРЫЛМЫЙ (3) ■ Ачлыктан корсак ярылмый ○ 9572 ● 10258; 14796 -ЯРЫЛСА (2) ■ Җир ярылса, җир тишегенә керерлек булу ○ 253 ● 10251 -ЯРЫЛЫП (2) ■ Куян, үз койрыгын күргәч, "кудылар, тоттылар!" дип, йөрәге ярылып үлгән, ди -○ 2263 ● 10330 -ЯРЫЛЫР (2) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 ● 1603 -ЯРЫЛЫРЛЫК (1) ■ Тычкан башы ярылырлык ○ 3429 -ЯРЫМ (7) ■ Ярлы кеше, кулына ярым акча керсә, ярдан сикерә ○ 7460 ● 7905; 8037; 8068 (2); -11319; 12808 -ЯРЫМЛЫ (1) ■ Туксан тугыз ярымлы ○ 8062 -ЯРЫНА (1) ■ Ашавына карап мал үсәр, ярына карап тал үсәр ○ 2349 -ЯРЫННАН (1) ■ Аккош, ярыннан калса, үзен таш кыяга орыр, имеш ○ 3901 -ЯРЫҢ (1) ■ Алган ярың - җаның ○ 13119 -ЯРЫП (9 | 1) ■ Белмәгән эшнең кабыргасын ярып булмый ○ 6343 ● 9367; 10239; 10762 (2); -11042; 11149:1; 11696; 12706; 15294 -ЯРЫР (8) ■ Кечкенә таш баш ярыр ○ 130 ● 4410; 6093; 6530; 15525 (2); 15632; 15894 -ЯРЫРГА (1) ■ "Минем кызым каенанасына камыр да басып бирә, үз киленем утын ярырга да -авырсына", - дип әйткән ди бер каенана ○ 14639 -ЯРЫШМАС (1) ■ Ат белән ишәк ярышмас ○ 2486 -ЯСА (1) ■ Ярлы булсаң, туеңны гаеттә яса ○ 7450 -ЯСАГАН (4) ■ Дошманны дус итә белү - һөнәр, дусын дошман ясаган - үләр ○ 5329 ● 10013; -11697; 12439 -ЯСАГАНГА (1) ■ Туйлаганга - туй, ясаганга - уй ○ 13324 -ЯСАГАННЫ (1) ■ Чүлмәкче ун көн ясаганны таяк бер сугуда көл итә ○ 9991 -ЯСАДЫ (1) ■ Аш ясаучы аш ясады, кемгә боерган, шул ашады ○ 9590 -ЯСАКЛЫ (1) ■ Ясаклы - йозаклы ○ 5971 -ЯСАКЛЫГА (1) ■ Ясаклыга ятыш юк, йомышлыга йөреш юк ○ 5972 -ЯСАКЛЫНЫҢ (1) ■ Ясаклының арты кадаклы ○ 5973 -ЯСАЛМАГАН (1) ■ Һәр нәрсәне алдан күрерлек күзлек ясалмаган ○ 10468 -ЯСАМА (1) ■ Колагыма эш ясама ○ 10485 -ЯСАМАГАН (1) ■ Ясамаган юсыкка кысылма ○ 5970 -ЯСАМАС (3) ■ Бер карга кыш ясамас ○ 3938 ● 11610 (2) -ЯСАМЫЙ (2) ■ Агачтан сандугач кына ясамый ○ 1718 ● 3871 -ЯСАМЫЙЛАР (2 | 1) ■ Дуңгызны кыйнап кәҗә ясамыйлар ○ 2894 ● 8242; 14058:2 -ЯСАМЫЙЧА (1) ■ Асламчысыз базар булмый, ясамыйча товар булмый ○ 7864 -ЯСАНГАН (1) ■ Ярлы ямаган да куанган, бай ясанган да бизәнгән ○ 7477 -ЯСАНЫР (1) ■ Тавис киенер дә ясаныр, аккош коеныр да сыйпаныр ○ 4120 -ЯСАП (5) ■ Ботагыннан чөй ясап, агачын яралар ○ 1907 ● 1918; 8455; 9080; 13325 -ЯСАР (2) ■ Ерганаклар Идел ясар, аларны Идел ашар ○ 380 ● 3405 -ЯСАРЛАР (1 | 2) ■ Усал булсаң асарлар, юаш булсаң басарлар, уртача булсаң, ил агасы ясарлар -○ 12166 ● 12166:1, :2 -ЯСАРСЫҢ ( | 1) ■ Эт белән кода булсаң, сөяк белән туй ясарсың ○ 3570:1 -ЯСАУ (10) ■ Бутау мунчаласы ясау ○ 1984 ● 2872; 2944; 4700; 4856; 8263; 8986; 9090; 10503; -ЯСАУЧЫ (1) ■ Аш ясаучы аш ясады, кемгә боерган, шул ашады ○ 9590 -ЯСАУЧЫНЫҢ (1) ■ Балта о��тасының юньле балтасы булмас, чабата ясаучының юньле чабатасы булмас ○ 1894 -ЯСМАК (1) ■ Йомры телен йомаклап, ясмак телен тасмалап сөйләү ○ 15665 -ЯСМЫКТАЙ (1) ■ Яфрак корты, ясмыктай булса да, бакчаңны корытыр ○ 4830 -ЯССЫ (4) ■ Ат булыр колынның түше яссы булыр ○ 2840 ● 13448; 15488 (2) -ЯСТАНГАНЫҢ (1) ■ Ястанганың яфрак, түшәнгәнең туфрак ○ 8446 -ЯСТЫГЫ (4) ■ Солдатның ятыр ястыгы бөтен җирдә түшәүле ○ 5614 ● 5615; 7502; 13680 -ЯСТЫГЫМ (1) ■ Ястыгым җир, юрганым күк ○ 8447 -ЯСТЫК (6) ■ Көзге бозның көзге калынлыгына да ышан, язгы бозның ястык калынлыгына да -ышанма ○ 1115 ● 2978; 6655; 8451; 12704; 12705 -ЯСТЫККА (1) ■ Ястыкка түшәк ияртмә ○ 8431 -ЯСЫЙ (5) ■ Койрыгын кисеп эттән куян ясый алмассың ○ 3496 ● 3863; 3869; 3928; 12725 -ЯСЫЙЛАР (1) ■ Еланнан да дару ясыйлар ○ 4624 -ЯТ (62) ■ Көн явым - ят та юрганың ябын ○ 1221 ● 1343; 2763; 4005; 4302; 5108; 5248; 5249; -6703; 6706; 7486; 7546; 7674; 8246; 8834; 10420; 11220 (2); 11221 (2); 12037 (2); 12200; 12241; -12252; 12381; 12458; 13772; 14115; 14120; 14191; 14245 (2); 14482; 14521; 14566; 14653; -14671-14673; 14675 (2); 14676; 14681; 14683; 14684; 14687-14692; 14697-14699; 14701; -14702; 15346; 15377; 15719; 16947 (2) -ЯТА (20) ■ Дулкын җил астына ята ○ 375 ● 3384; 3625; 4709; 6034; 6298; 6574; 6581; 6863; 7201; -8383; 10862; 11011; 11604; 12156; 12518; 13908; 16011; 16450; 16518 -ЯТАГАН (1) ■ Ятаган чыкса яу булыр ○ 6613 -ЯТАМ (1) ■ Яман хатын мактаныр, төшкә тикле ятам, дип ○ 13766 -ЯТАР (1) ■ Байның бар малы ятар, ярлының барнагылы йөгерер ○ 7271 -ЯТАРГА (2) ■ Төрмә бик таза да, берәү дә кереп ятарга теләми ○ 5904 ● 6568 -ЯТАРЛЫК (1) ■ Борчак чәчсәң, арасына сарык кереп ятарлык булсын ○ 1546 -ЯТАСЫН (1) ■ Кем дә белә ятасын ябынып чикмән якасын ○ 8968 -ЯТИМ (28) ■ Байның мең сарыгы арасында ярлының бер ятим бәрәнен бүре алган ○ 7296 -● 9399; 13771; 14190; 14192-14201; 14271; 14274 (2); 14389 (2); 14419 (4); 14427 (4); 16987 -ЯТИМГӘ (4) ■ Ил өстеннән берәр җеп - бер ятимгә күлмәклек ○ 4956 ● 7503; 14183; 14202 -ЯТИМНӘР (1) ■ Үлгән атадан ярлылар кала, үлгән анадан ятимнәр кала ○ 14460 -ЯТИМНӘРНЕҢ (1) ■ Ятимнәрнең бәйрәме - яңа күлмәк кигәндә ○ 14205 -ЯТИМНЕ (1) ■ Ятимне елатма ○ 14203 -ЯТИМНЕҢ (1 | 1) ■ Ятимнең карыны җиде ○ 14204 ● 14215:1 -ЯТКА (8) ■ Агачның башын киссәң, төбе калыр; икенең берсе үлсә, берсе калыр; ялгызның үзе -үлсә, кеме калыр? Менгән аты, кигән туны ятка калыр ○ 4859 ● 12198; 12975; 14666; 14679; -14680; 14682; 14692 -ЯТКАН (21) ■ Йөргән таш шомарыр, яткан таш мүкләнер ○ 122 ● 207; 1792 (2); 1970; 1976; -2045; 2767; 3340; 4580; 4693; 6136; 6445; 6582; 6631; 6868; 8565; 10973; 12973; 13789; 15338 -ЯТКАНДА (1) ■ Баланы караватта аркылы ятканда тыңлата алмасаң, буй яткач тыңлатырмын -димә ○ 13979 -ЯТКАНЧЫ (4) ■ Төлке өнендә ятканчы, кырда сине арыслан ашасын ○ 2305 ● 8246; 13427; 15377 -ЯТКАНЫННАН (1) ■ Арысланның ятканыннан билгеле ○ 2059 -ЯТКАЧ (2) ■ Яткач - урын алама, торгач - кием алама ○ 8432 ● 13979 -ЯТКЫРА (2) ■ Йошак җәеп катыга яткыра ○ 8437 ● 8438 -ЯТКЫРГАН (1) ■ Колагын яткырган аттан саклан ○ 2663 -ЯТЛАР (1) ■ Үзеңнеке үз итмәсә, ятлар бигрәк үз итмәс ○ 14700 -ЯТЛАРГА (1) ■ Ятларга сер бирмә ○ 12614 -ЯТМАГАННЫ (1) ■ Күңелгә ятмаганны дус итмә ○ 5469 -ЯТМАМ (1) ■ Балык әйтә, ди: "Үлсәм дә коры җирдә ятмам", - дип ○ 4460 -ЯТМАС (23) ■ Тишекле таш җирдә ятмас ○ 184 ● 255; 281; 846; 1100; 1946; 1948; 1969; 3662; -4817; 7743; 7805; 8813; 9035; 10766; 11063 (2); 12099; 12365; 12387; 13493; 13971; 15765 -ЯТМАСЫН (1) ■ Оегыңны карап ки: эчендә чаян ятмасын ○ 9054 -ЯТМЫЙ (9 | 1) ■ Бүре туйган җирендә ятмый ○ 2164 ● 3481; 8922; 9035:1; 9886; 11417; 13017; -15411; 15790 (2) -ЯТНЫКЫ (1) ■ Ятныкы яннан үтәр, үзеңнеке үзәктән үтәр ○ 14693 -ЯТНЫҢ (3) ■ Үзеңнең чәчең ятның башыннан кадерлерәк ○ 10319 ● 14694; 14695 -ЯТСА (8) ■ Алмаз таш туфракта ятса да, күргән кеше алмый калмас ○ 254 ● 255; 1915; 3748; -6581; 9312; 10114; 12521 -ЯТСАМ (1) ■ Торсам ашыйм, ятсам башым ○ 9784 -ЯТСАҢ (7) ■ Югары ятсаң - җил алыр, түбән ятсаң - сил алыр ○ 708 (2) ● 5019; 6863; 8413; -12239 (2) -ЯТСЫН (1) ■ Сезгә бит: ходай тегермән тартсын, әдәм йокларга ятсын, иртәгә кояш чыксын ○ 16888 -ЯТТАН (1) ■ Яттан күрмә, үздән күр ○ 14696 -ЯТТЫҢМЫ (1) ■ Авырып яттыңмы, авыру бактыңмы? ○ 15347 -ЯТУ (6) ■ Таракан санап яту ○ 4850 ● 8146; 8379; 8555; 11372; 15182 -ЯТУГА (1) ■ Авыруга яту килешә, ятуга кату килешә ○ 15182 -ЯТУЧЫ (1) ■ Хәрефкә ябышып ятучы ○ 16706 -ЯТЫ (1) ■ Яхшының яты булмас, яманның ояты булмас ○ 12388 -ЯТЫК (1) ■ Сөт белән катык - йөрәккә ятык ○ 9332 -ЯТЫП (18) ■ Атлылар аттан төшеп, җәяүлеләр ятып карарлык түгел ○ 2747 ● 3078; 3443; 4771; -5660; 6112; 6566; 6577; 6606; 6710; 7006; 7490; 7501; 8450; 9738; 12456; 13906; 14698 -ЯТЫР (42 | 1) ■ Татыр, татырда мал ятыр ○ 150 ● 275; 424; 1301; 1946; 2528; 2556; 3640; 4514; -5212; 5613 (2); 5614; 5615; 6883; 7089; 7740; 9739; 9740 (2); 9741; 9742 (2); 9743 (2); 9744; -9884; 10685; 11357; 11898 (2); 12387; 12857, :1; 13440; 13482; 13537; 13663; 13709 (2); 14129; -14296; 15366 -ЯТЫРГА (1) ■ Ярты корсак ятырга җиңел ○ 9737 -ЯТЫРНЫ (1) ■ Матурны эзләмә, күңелгә ятырны эзлә ○ 10692 -ЯТЫРЫ (1) ■ Чатыры нинди булса, ятыры шундый була ○ 8300 -ЯТЫШ (1) ■ Ясаклыга ятыш юк, йомышлыга йөреш юк ○ 5972 -ЯТЫШ-ТОРЫШ (1) ■ Ятыш-торыш байларча, өстә-башта юкарак ○ 7537 -ЯТЫШЫНА (1) ■ Йонны ятышына таба сыпырган яхшы ○ 2362 -ЯУ (61) ■ Талаулы ат - иясенә яу ○ 2684 ● 4004; 4039; 4881; 4980; 5003; 5026; 5052; 5360; 5406; -5526; 5528; 5534; 5546; 5552-5554; 5564; 5572; 5574; 5650; 5655; 5656; 5661-5666; 5667 (2); -5668; 5669; 5683; 5686; 5709; 5875 (2); 5928; 6613; 6947; 6966; 8288; 8499; 8604; 9394; 11350; -11564; 12230; 12836; 12900; 12935; 13279; 13703; 13850 (2); 14344; 14568; 15270; 16189; 16490 -ЯУГА (19) ■ Козгын яу башлар, яуга карга иярер ○ 4039 ● 5109; 5532; 5560; 5578; 5628; 5659; -5670-5673; 5675; 5969; 6962; 6976; 11663; 12225; 12855; 12938 -ЯУГАН (7) ■ Кояшлап яуган яңгырдан түңел ○ 1111 ● 1148 (2); 1150; 4867; 12897; 15959 -ЯУГАНДА (6) ■ Кар яуганда салкын булмый, кар киткәндә суыта ○ 1097 ● 1164; 1218; 1339; -10318 (2) -ЯУГАННАН (1) ■ Дәрьяга яңгыр яуганнан ни файда ○ 1089 -ЯУГАЧ (1) ■ Кар яугач көрәк кирәк, иске өйгә терәк кирәк ○ 8273 -ЯУДА (14 | 2) ■ Алтын - таш булмас, алабута - аш булмас, дошман яуда иш булмас ○ 5291 -● 5536; 5550, :1, :2; 5551; 5563; 5571; 5579; 5601; 5657; 12877; 12901; 13478; 13798; 15566 -ЯУДАН (7) ■ Яудан коры кайтканчы, яралы кайт ○ 5674 ● 5675; 5676; 5694; 5710; 12143; 14076 -ЯУДЫ (1) ■ Кар яуды - эз басылды ○ 1098 -ЯУДЫРА (1) ■ Тәңре бер яудырса, тирәк ике яудыра ○ 16868 -ЯУДЫРМАС (1) ■ Бер агачның шаулавы илгә яңгыр яудырмас ○ 1675 -ЯУДЫРСА (2) ■ Күк җиргә яхшылык яудырса, җир күккә тузан туздыра ○ 55 ● 16868 -ЯУЛАП (1) ■ Алладан көткән буш калыр, үзенә ышанган яулап алыр ○ 16850 -ЯУЛЫГЫМ (1) ■ Әрекмәнем: кызу капса - яулыгым, баш авырса - саулыгым ○ 1341 -ЯУЛЫЙ (1) ■ Аучы ау аулый, яучы кыз яулый ○ 13129 -ЯУЛЫК (5) ■ Кызыл яулык кызга килешә ○ 9010 ● 10265; 12384; 15161; 15206 -ЯУЛЫКЛЫ (1) ■ Ак чалмалы мулладан ак яулыклы хатын артык ○ 16956 -ЯУЛЫКТАН (1) ■ Башың буш булгач кәшәмир яулыктан ни файда ○ 10266 -ЯУМАГАН (5) ■ Килмәгән болыт, яумаган яңгырга чиләк тотмыйлар ○ 1109 ● 1155; 1233; 1234; 8944 -ЯУМАСАҢ (1) ■ Яумасаң да, күкрә ○ 1156 -ЯУМЫЙ (3) ■ Артка калган болыт яумый үтәр ○ 1071 ● 1173; 3978 -ЯУНЫ (5) ■ Ерактагы ауны күргәнче, якындагы яуны күр ○ 5566 ● 5610; 5654; 5677; 5678 -ЯУНЫҢ (2) ■ Качкан яуның улҗасы яуда калган ○ 5579 ● 5679 -ЯУСА (14) ■ Күктән ни яуса да, җир кабул итәр ○ 63 ● 140; 179; 1096; 1102; 1165; 1219; 4235; -4894; 11090; 13777; 14079; 14084 (2) -ЯУЧЫ (14) ■ Чыгасы малга иясе яучы ○ 7432 ● 13129; 13130; 13171; 13188; 13191; 13193; -13221-13225; 15618; 16424 -ЯУЧЫГА (1) ■ Телнең озыны яучыга кирәк ○ 13204 -ЯУЧЫЛ (1) ■ Ил терәге - яучыл ир белән юньчел хатын ○ 4941 -ЯФРАГЫ (8) ■ Кирәкле кишер яфрагы ○ 1633 ● 1656; 1669; 1670; 1727; 1756; 1759; 13719 -ЯФРАГЫННАН (1) ■ Умырзая, яфрагыннан алда, чәчәген күрсәтер ○ 1317 -ЯФРАК (13) ■ Җәй көне дип яфрак ашап булмый ○ 1012 ● 1157; 1179; 1673; 1720; 1820; 4830; -6009; 8446; 8758; 14083; 14257; 14348 -ЯФРАККА (2) ■ Яфракка карап, алма санама ○ 1821 ● 2798 -ЯФРАКЛАРЫ (1) ■ Борын яфраклары тараю ○ 10629 -ЯФРАКТАЙ (1) ■ Эшләгән кеше имәндәй, ялкау кеше яфрактай ○ 6546 -ЯФРАКТАН (2) ■ Гөл янында торган яфрактан гөл аңкыган ○ 1272 ● 8090 -ЯФЫРАК (1) ■ Кеше колагы киез, кисеп алырга бик тиз, үз колагың яфырак, кисеп алырга катырак ○ 10397 -ЯХШЫ (453 | 9) ■ Көйдерсә дә, көн яхшы ○ 52 ● 208; 278; 325; 356; 406; 487; 543; 566; 577; 579; -615; 639; 722; 753; 765; 799; 891; 912 (2); 995 (2); 997; 998; 1052; 1471 (2); 1472; 1488; 1589, -:1; 1657; 1714; 1822 (2); 2025; 2144; 2213; 2362; 2385; 2398; 2402; 2421; 2533; 2534; 2535 (3); -2536; 2552 (2); 2604; 2617; 2626; 2697; 2707; 2708; 2710-2727; 2768; 3215; 3235; 3519; 3756; -3757; 3882; 3998; 4032; 4255; 4283; 4338; 4623; 5062; 5096; 5171; 5206; 5223; 5224; 5250; 5425; -5429; 5498; 5500-5502; 5503 (2); 5507 (2); 5680; 5711; 5767; 5820; 5974; 6067 (2); 6078; 6084; -6142; 6191; 6244; 6249; 6263; 6371; 6391; 6396; 6502; 6616; 6668; 6787 (2); 6818; 6838; 6854; -6864; 6865; 6937; 6945 (2); 6948; 6955; 6963; 6964; 6971-6975; 7019; 7040; 7068; 7327 (2); 7490; -7546 (2); 7553 (2); 7792; 8004; 8005; 8006 (2); 8007; 8152; 8173; 8312; 8545; 8817; 8830 (2); 8852; -8916; 8942; 8943; 8995; 8999; 9104 (2); 9144; 9281; 9282; 9308; 9346; 9391-9393; 9537 (2); 9618; -9915; 10146; 10173; 10195; 10196; 10286; 10382:1; 10739; 10886; 11062 (2); 11063; 11078:2; -11222; 11229; 11302; 11313; 11318; 11319; 11873; 11948; 11962; 12097; 12102; 12103; 12109; -12111; 12127-12131; 12145 (2); 12159; 12169 (2); 12172; 12173; 12179; 12209; 12211-12213; -12215; 12239 (2); 12251; 12271; 12304; 12307 (2); 12308 (2); 12309-12328; 12329 (2); 1233012332; 12333 (2); 12334 (2); 12335; 12336; 12375; 12395 (2); 12396; 12401; 12408; 12478; 12493; -12608; 12740 (2); 12742; 12796 (2); 12915; 12930; 12934 (2); 12954 (2); 13035 (2); 13049 (2); -13050 (2); 13051 (2); 13052-13054; 13057 (2), :1 (2), :2 (2); 13060 (2); 13080; 13097; 13106 (2); -13161; 13190, :2; 13206; 13225 (2); 13396; 13397 (4); 13461; 13610; 13612; 13618; 13636; 13637; -13658 (2); 13697 (2); 13698:1; 13741; 13751; 13752; 13755; 13764; 13769; 13773 (2); 1377413777; 13791 (2); 13833; 13841; 13881; 13902; 13907; 14074; 14078-14081; 14109; 14165 (2); -14243; 14252; 14302 (2); 14339 (2); 14358; 14380; 14449; 14465 (2); 14517 (2); 14541; 14561 (2); -14569 (2); 14574; 14575; 14585 (2); 14642; 14668 (2); 14669; 14671 (2); 14676; 14677 (2); 14686; -14690; 14697 (3); 14735; 14888; 14935; 15063; 15212; 15336; 15342 (2); 15391; 15441; 15456; -15484; 15640; 15648; 15649; 15783; 15787; 15788 (2); 15804; 15831; 15915; 15930; 15935 (2); -15942; 15947; 16011; 16048 (2); 16049; 16052; 16064; 16079; 16106; 16183-16199; 16338 (2); -16343; 16366; 16425; 16522 (2); 16698; 16760; 16905; 17006 -яхшы → яман-яхшы -ЯХШЫГА (24 | 1) ■ Яхшыга да бер кояш, яманга да бер кояш ○ 73 ● 3663; 5860; 5975; 12106; -12108; 12110; 12150; 12244; 12247; 12256; 12278; 12337-12344; 12406; 13190:1; 13226; 13747; -ЯХШЫДА (1) ■ Мәкальдә ялган юк, яхшыда яман юк ○ 16394 -ЯХШЫДАН (7) ■ Яманга барма, яхшыдан калма ○ 12242 ● 12345-12348; 14080; 14081 -ЯХШЫЛАРНЫ (1) ■ Исән чакта йөреп кал, яхшыларны күреп кал ○ 6762 -ЯХШЫЛАРНЫҢ (1) ■ Яманнарның билгесе - кинә тотмак, яхшыларның билгесе - сүз онытмак ○ 12272 -ЯХШЫЛАРЫН (1) ■ Яхшыларын бүреккә, начарларын чүбеккә ○ 12349 -ЯХШЫЛЫГЫ (3 | 1) ■ Яхшылыгы тимәгән дусның яманлыгыннан саклан ○ 5504 ● 12317; -12389, :1 -ЯХШЫЛЫГЫН (2) ■ Күк үзенең яхшылыгын җиргә төшерә ○ 54 ● 12138 -ЯХШЫЛЫГЫҢНЫ (2) ■ Туксан тугыз яхшылыгыңны белмәсләр, бер начарлыгыңны белерләр -○ 12161 ● 12257 -ЯХШЫЛЫК (44) ■ Күк җиргә яхшылык яудырса, җир күккә тузан туздыра ○ 55 ● 8616; 9604; -11316; 12098-12100; 12107; 12141; 12142; 12144; 12146; 12254; 12259; 12260; 12262-12264; -12350-12352; 12353 (2); 12354-12356; 12357 (2); 12358-12360; 12361 (2); 12362-12366; -12367 (2); 12392; 13577 (2); 14242 -ЯХШЫЛЫККА (5) ■ Яхшылыкка - яхшылык, яманлыкка - яманлык ○ 12366 ● 12367-12369; -ЯХШЫЛЫКНЫ (6) ■ Мең яхшылыкны бер яманлык каплый ○ 12151 ● 12370-12374 -ЯХШЫЛЫКНЫҢ (3) ■ Яхшылыкның кадерен белмәгән кешедән ерак булу яхшы ○ 12375 -● 12376; 12377 -ЯХШЫНЫ (11) ■ Алучы яхшыны сорый ○ 7853 ● 11078; 12198; 12271; 12275; 12378-12381; -16200; 16201 -ЯХШЫНЫҢ (28 | 1) ■ Начарны күрмәс борын яхшының кадере юк ○ 602 ● 6948; 9121; 11064; -12158; 12196; 12206; 12276; 12282; 12284; 12286; 12287; 12290; 12295; 12301; 12382-12388; -12389, :1; 12390; 12391; 12398; 12603; 15326 -ЯХШЫРАК (42 | 1) ■ Суга якын торган кеше яхшырак йөзә белә ○ 446 ● 563; 2693; 3404; 3527; -5287; 5424; 5612; 5638; 5953; 6041; 6074; 6275; 6371; 6373; 6968; 7270; 8146; 8542; 8816; 9094; -9656; 10146; 10276; 10459; 11078:1; 11313; 11437; 11535; 11558; 11611; 12562; 14257; 14735; -14934; 15187; 15211; 15301; 15767; 15830; 15895; 16558; 16633 -ЯХШЫРТА (4) ■ Маңгай тире эшнең сыйфатын яхшырта ○ 6108 ● 10291; 15130 (2) -ЯХШЫРЫР (1) ■ Скрипка искергән саен яхшырыр ○ 16400 -ЯХШЫСЫ (26 | 1) ■ Борчакның яхшысы читкә чәчри ○ 1548 ● 2313; 2537-2539; 2571:1; 2845; -2860; 5162; 8887 (2); 12301; 12827 (2); 12828 (2); 12883; 12999; 13449 (2); 13606 (2); 13842 (2); -14260; 14611; 16054 -ЯХШЫСЫЗ (1) ■ Ямансыз яхшы булмас, яхшысыз яман булмас ○ 12304 -ЯХШЫСЫН (2) ■ Балның яхшысын аю ашар ○ 2098 ● 15420 -ЯХШЫСЫННАН (2) ■ Үги ананың иң яхшысыннан да козгын тавышы килә ○ 14261 ● 14609 -ЯХШЫ-ЯМАН (1) ■ Яхшы-яман - клади карман ○ 12405 -ЯХШЫ-ЯМАНЛЫГЫН (1) ■ Ерак юлга чыкмыйча, атыңның яхшы-яманлыгын белмәссең ○ 6758 -ЯХШЫ-ЯМАНЫН (1) ■ Кемнең яхшы-яманын юлдаш булгач белерсең ○ 6918 -ЯШӘ (5) ■ Тир түгеп эшлә, кунак кебек яшә ○ 6137 ● 6224; 9522; 16540; 16581 -ЯШӘВЕ (1) ■ Ил яшәве - җыр белән ○ 16363 -ЯШӘВЕННӘН (1) ■ Дәрвиш - ашавыннан, бай - яшәвеннән билгеле ○ 16977 -ЯШӘГӘН (10) ■ Яшь каенга терәлеп, карт каен кырык ел яшәгән ○ 1768 ● 4975; 6800; 9671 (2); -9767; 10443; 15100; 15144; 16620 -ЯШӘГӘННЕҢ (1) ■ Аек яшәгәннең акылы төгәл ○ 9797 -ЯШӘГӘНЧЕ (2) ■ Тиле белән яшәгәнче акыллы белән бергә үл ○ 11632 ● 16360 -ЯШӘМӘ (1) ■ Ашар өчен яшәмә, яшәр өчен аша ○ 9616 -ЯШӘМӘГӘН (2) ■ Ил өчен яшәмәгән кеше үзе өчен дә яшәми ○ 4958 ● 5205 -ЯШӘМӘС (1) ■ Аккош ялгыз яшәмәс ○ 3900 -ЯШӘМИ (1) ■ Ил өчен яшәмәгән кеше үзе өчен дә яшәми ○ 4958 -ЯШӘП (4) ■ Чит илдә яшәп түрә булганчы, үз илеңдә яшәп чабан бул ○ 5086 (2) ● 6214; 9261 -ЯШӘР (9 | 4) ■ Саескан, туры очса да, кыек яшәр ○ 4080 ● 4976 (2); 5718; 6730 (2), :1 (2), :2 (2); -9616; 11145; 14943 -ЯШӘРӘ (1) ■ Агач бер җирдә яшәрә ○ 1648 -ЯШӘРГӘ (1) ■ Кандала, кан эчәр өчен, ярыкта яшәргә дә риза ○ 4776 -ЯШӘРЕР (1) ■ Улы данга чыкса, анасы яшәрер ○ 14298 -ЯШӘРМӘС (1) ■ Ко��ыган тирәк су янында да яшәрмәс ○ 1743 -ЯШӘРСЕҢ (1) ■ Һәр эшкә аерым вакыт билгелә - шат яшәрсең ○ 6278 -ЯШӘСӘ (4) ■ Карга өч йөз ел яшәсә дә, карга булып үләр ○ 3982 ● 11145; 16729 (2) -ЯШӘСӘҢ (3) ■ Бүреләр белән яшәсәң, бүре булып уларсың ○ 2179 ● 7504; 12483 -ЯШӘСЕН (1) ■ Үзеңә тимәгән елан мең яшәсен ○ 4695 -ЯШӘҮ (7) ■ Алма белән алма кебек яшәү ○ 1841 ● 6150; 6434; 9764; 10821; 15063; 15664 -ЯШӘҮДӘН (3) ■ Тез чүгеп яшәүдән басып үлү яхшырак ○ 5638 ● 12562; 15390 -ЯШӘҮНЕҢ (1) ■ Типтереп яшәүнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6673 -ЯШЕ (12) ■ Байның тәмле ашы - фәкыйрьнең канлы яше ○ 7304 ● 8521; 9418; 10613; 12783; -13040; 13843 (2); 14871; 14902; 14920; 15151 -яше → карты-яше -ЯШЕЛ (4 | 2) ■ Яшел төс - яз күрке, сары төс - көз күрке, ал да гөл - җәй күрке, ак төс - кыш -күрке ○ 624 ● 1401; 8801; 8956:2; 14288:1; 14534 -ЯШЕЛЛИ (1) ■ Яшьләр яшелли уралар ○ 15128 -ЯШЕМНЕ (1) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне майдан сора", - дигән ○ 7034 -ЯШЕН (11) ■ Яшен яшьнәгәндә зур агачка сыенма ○ 1158 ● 1209; 1211; 3535; 7543; 9767; 12308; -15117; 15144; 15152; 15255 -ЯШЕНӘ (3) ■ Яшенә күрә бәһасе, атына күрә чанасы ○ 2728 ● 12783; 16729 -ЯШЕНГӘ (1) ■ Явымнан качып, яшенгә эләктек ○ 1232 -ЯШЕНДӘ (2) ■ Булыр әдәм ун яшендә баш булыр, булмас әдәм кырыкка җитсә дә яшь булыр -○ 6461 ● 13717 -ЯШЕНЕ (3) ■ Яшене алдан булыр, күкрәве арттан булыр ○ 1159 ● 1160; 13728 -ЯШЕНЕННӘН (2) ■ Аяз көннең яшененнән курык ○ 1074 ● 13616 -ЯШЕННӘН (3) ■ Куйның күз яшеннән курыккан бүре ачка үләр ○ 3101 ● 12557; 15026 -ЯШЕҢ (4) ■ Яшең алтмышка җиткәндә алты яшьлек оныгың булсын ○ 15101 ● 15102; 15103; -ЯШЕҢӘ (1) ■ Белемле хатын башыңа карый, белемсез хатын яшеңә карый ○ 13620 -ЯШЕҢДӘ (1) ■ Җитмеш яшеңдә курай уйнарга өйрәнгән курайны каберендә уйнар ○ 15140 -ЯШЕҢНЕ (1) ■ Дусыңа - күз яшеңне, дошманыңа тешеңне күрсәт ○ 5415 -ЯШЕР (2) ■ Изгелек итсәң яшер, изгелек күрсәң фаш ит ○ 12123 ● 12373 -ЯШЕРӘ (8) ■ Кояшны култыгыңа яшерә алмассың ○ 47 ● 2508; 3376; 3512; 3610; 4157 (2); 11714 -ЯШЕРГӘН (10) ■ Көртлек, кар астына башын яшергән белән, артын күрмиләр дип уйлый -○ 4044 ● 5409; 7237 (2); 10609; 12484; 12511; 13457; 15209 (2) -ЯШЕРЕЛСӘ (1) ■ Авыру яшерелсә, үлем фаш итәр ○ 15176 -ЯШЕРЕН (2) ■ Яшерен эшләгән яхшылык яктыда бүләк алыр ○ 12392 ● 12615 -ЯШЕРЕНӘ (1) ■ Дөя кошы башын комга тыгып кына аучыдан яшеренә алмый ○ 4213 -ЯШЕРЕНЕР (1) ■ Күбәләк тә яшеренер урын таба ○ 4803 -ЯШЕРЕП (5) ■ Койрыкны яшереп йөрү ○ 2439 ● 2921; 5942; 11912; 12726 -ЯШЕРЕРГӘ (1) ■ Бурлакка башын кояштан яшерергә зурат бар ○ 5780 -ЯШЕРМӘ (3) ■ Угын аткач, җәясен яшермә ○ 5641 ● 8191; 15838 -ЯШЕРМӘС (1) ■ Алып ир атын яшермәс ○ 5530 -ЯШЕРСӘҢ (1) ■ Җофарны яшерсәң дә исеннән беленер ○ 2343 -ЯШЕРҮ (1) ■ Курыккан эт койрыгын бот арасына яшерү белән үзен яшерә алмас ○ 3512 -ЯШИ (9) ■ Кем дә кем иген игә - ул җырлап яши, кем дә кем сату итә - ул чирләп яши ○ 1414 (2) -● 1644; 4657; 12091; 12727; 13176; 16575 (2) -ЯШИБЕЗ (1) ■ Туй сыенда яшибез ○ 13336 -ЯШИЛӘР (1) ■ Әрем белән тәрем булып яшиләр ○ 1366 -ЯШИМ (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, күрәсен -күрми яшим ○ 10486 -ЯШИМЕН (1) ■ Ярым да юк, кайгым да юк, рәхәт-тыныч яшимен ○ 12808 -ЯШИСЕҢ (1) ■ Илдә яш��сең икән - илеңә хезмәт ит ○ 4968 -ЯШЬ (66) ■ Яшь ай кимүдән курыкмас ○ 74 ● 885 (2); 888; 969; 1337; 1657; 1768; 1810; 2827; -2868; 6461; 6462; 6525; 7148; 8546; 8829; 9600; 10379; 11032; 11101; 11309; 11388; 11588; -11741; 11742; 11766; 11843; 12616; 12705; 12784; 12785; 12916; 13068; 13430; 13761; 13779; -13962; 14082; 14083; 14303; 14341; 14504; 14959; 14999; 15004; 15022; 15026; 15027; 15041; -15042; 15095; 15104-15112; 15146; 15154; 15329; 16372; 17031 -ЯШЬКӘ (5) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне майдан -сора", - дигән ○ 7034 ● 9320; 15091; 16729; 16792 -ЯШЬЛӘР (10) ■ Картлар - акылы белән, яшьләр матурлыгы белән узар ○ 15047 ● 15048-15050; -15054; 15055; 15125-15128 -ЯШЬЛЕГЕ (1) ■ Хатын белән хатын талашса, яшьлеге белән картлыгын әйтер; бай белән ярлы -талашса, барлыгы белән юклыгын әйтер ○ 7426 -ЯШЬЛЕГЕМНЕ (1) ■ Яшьлегемне кызык уздырам, дип картлыгыңны алдан туздырма ○ 15113 -ЯШЬЛЕГЕН (2) ■ Әдәм картайса яшьлеген сөйләр ○ 15136 ● 15152 -ЯШЬЛЕГЕНДӘ (2) ■ Яшьлегендә яшьнәмәгән картлыгында кала алса да танылмас ○ 15114 -● 15115 -ЯШЬЛЕГЕҢ (3) ■ Яшьлегең тырыш булса, картлыгың тыныч булыр ○ 15116 ● 15117; 15118 -ЯШЬЛЕГЕҢДӘ (2) ■ Картлыгың бәхетле булсын дисәң, яшьлегеңдә ялкау булма ○ 15057 ● 15119 -ЯШЬЛЕК (13) ■ Уен-көлке - яшьлек күрке ○ 6683 ● 12871; 14459 (2); 15034; 15058; 15059; -15101; 15120-15123; 15130 -ЯШЬЛЕКТӘ (4) ■ Агачны яшьлектә бөк ○ 1662 ● 15018; 15023; 15124 -ЯШЬНӘГӘН (1) ■ Утлы кисәү эләккән эт яшен яшьнәгән саен дерт итәр, ди ○ 3535 -ЯШЬНӘГӘНДӘ (1) ■ Яшен яшьнәгәндә зур агачка сыенма ○ 1158 -ЯШЬНӘМӘГӘН (1) ■ Яшьлегендә яшьнәмәгән картлыгында кала алса да танылмас ○ 15114 -ЯШЬНӘМИ (1) ■ Саңгырауга күк күкрәми, сукырга яшен яшьнәми ○ 15255 -ЯШЬНӘТСӘ (1) ■ Яшьлегең яшен яшьнәтсә, картлыгың чәчәк атар ○ 15117 -ЯШЬНЕ (2) ■ Яшьне ат базарында сорыйлар ○ 15129 ● 15130 -ЯШЬНЕҢ (4) ■ Бер картның, бер яшьнең сүзен тот ○ 15019 ● 15064; 15131; 15132 -ЯШЬТӘ (3) ■ Акыл яшьтә түгел, башта ○ 11418 ● 13076; 13691 -ЯШЬТӘГЕ (1) ■ Сигез яшьтәге холык сиксән яшькә кадәр ○ 15091 -ЯШЬТӘГЕДӘЙ (1) ■ Элгәредәй ирең булмас, яшьтәгедәй ашың булмас ○ 13573 -ЯШЬТӘН (6) ■ Киемеңне - яңа чагында, намусыңны яшьтән сакла ○ 11165 ● 11251; 13215; -14039; 15027; 15133 -2.2. КИРЕ СҮЗЛЕК ○ ОБРАТНЫЙ СЛОВАРЬ -2.2. Обратный словарь 479 ...ЙГА - ...РГА -...РГА - ...АДА 480 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 481 ...АДА - ...НДА -...НДА - ...ККА 482 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 483 ...ККА - ...ЕЛА -...ЙЛА - ...ТМА 484 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 485 ...ТМА - ...ЫНА -...ЫНА - ...ЫРА 486 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 487 ...ЫРА - ...РСА -...РСА - ...ЫТА 488 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 489 ...ЫТА - ...ЕГӘ -...ЕГӘ - ...НГӘ 490 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 491 ...НГӘ - ...МДӘ -...МДӘ - ...ККӘ 492 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 493 ...ККӘ - ...ЕЛӘ -...ЕЛӘ - ...ЕНӘ 494 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 495 ...ЕНӘ - ...РПӘ -...АРӘ - ...ӘТӘ 496 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 497 ...ӘТӘ - ...БӘД -...ЕЗД - ...ЛДЕ 498 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 499 ...НДЕ - ...НЛЕ -...НЛЕ - ...ЕНЕ 500 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 501 ...ЕНЕ - ...ҢНЕ -...ҢНЕ - ...ЕРЕ 502 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 503 ...ЕРЕ - ...ӘТЕ -...ӘТЕ - ...ЕШЕ 504 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 505 ...ЕШЕ - ...СЕЗ -...СЕЗ - ...СЫЗ 506 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словар�� 507 ...СЫЗ - ...ҢМИ -...ҢМИ - ...ТАЙ 508 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 509 ...ТАЙ - ...МЫЙ -...МЫЙ - ...НЫЙ 510 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 511 ...НЫЙ - ...САК -...ТАК - ...ЛЕК 512 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 513 ...ЛЕК - ...ДЫК -...ДЫК - ...ТЫК 514 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 515 ...ТЫК - ...ЛАМ -...ЛАМ - ...ЛЕМ 516 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 517 ...ЛЕМ - ...ДЫМ -...ДЫМ - ...ГАН 518 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 519 ...ГАН - ...ГАН -...ГАН - ...ДАН 520 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 521 ...ДАН - ...МАН -...МАН - ...НАН 522 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 523 ...НАН - ...ЧАН -...ЧАН - ...ГӘН 524 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 525 ...ГӘН - ...КӘН -...КӘН - ...НӘН 526 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 527 ...НӘН - ...ГЕН -...ГЕН - ...РЕН 528 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 529 ...РЕН - ...КӨН -...ТӨН - ...МЫН 530 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 531 ...МЫН - ...СЫН -...СЫН - ...САҢ 532 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 533 ...САҢ - ...СӘҢ -...СӘҢ - ...НЕҢ 534 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 535 ...НЕҢ - ...НЕҢ -...НЕҢ - ...ШЕҢ 536 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 537 ...ШЕҢ - ...НЫҢ -...НЫҢ - ...НЫҢ 538 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 539 ...НЫҢ - ...РЫҢ -...СЫҢ - ...ЛАП 540 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 541 ...ЛАП - ...ӨЕП -...ӨЕП - ...РЫП 542 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 543 ...РЫП - ...ЛАР -...ЛАР - ...НАР 544 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 545 ...НАР - ...ЛӘР -...ЛӘР - ...ДЕР 546 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 547 ...ДЕР - ...ҖИР -...ҖИР - ...НЫР 548 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 549 ...НЫР - ...МАС -...МАС - ...МӘС 550 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 551 ...МӘС - ...СӘТ -...УӘТ - ...ТАУ 552 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 553 ...ТАУ - ...ЕГҮ -...ӨГҮ - ...ТАЧ 554 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 555 ...ГӘЧ - ...КОШ -...КОШ - ...АГЫ 556 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 557 ...АГЫ - ...СКЫ -...ТКЫ - ...ТЛЫ 558 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 559 ...ТЛЫ - ...АНЫ -...АНЫ - ...ННЫ 560 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 561 ...ННЫ - ...СНЫ -...СНЫ - ...ЯРЫ 562 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 563 ...ЯРЫ - ...РТЫ -...РТЫ - ...УЧЫ 564 2.2. Кире сүзлек -2.2. Обратный словарь 565 ...УЧЫ - ...РЬЯ -2.3. ЕШЛЫК СҮЗЛЕГЕ ○ ЧАСТОТНЫЙ СЛОВАРЬ -2.3. Частотный словарь 567 55-30 -30-21 568 2.3. Ешлык сүзлеге -2.3. Частотный словарь 569 21-16 -16-13 570 2.3. Ешлык сүзлеге -2.3. Частотный словарь 571 13-11 -11-10 572 2.3. Ешлык сүзлеге -3.1.1. ШАРТЛЫ БИЛГЕЛӘМӘЛӘР ҺӘМ КЫСКАРТЫЛМАЛАР -■ "кара квадрат" - аннан соң кулланылыш мисалы - баш берәмлек булган паремия -китерелә _ 2.1 -○ "ак түгәрәк" - аннан соң китерелгән паремиянең номеры күрсәтелә _ 2.1 -● "кара түгәрәк" - аннан соң баш берәмлек очраган паремияләрнең номерлары -күрсәтелә _ 2.1 -▪ "кечкенә кара квадрат" - аның алдыннан статистик мәгълүматлар китерелә _ 2.2 -_ "уңга күрсәткән калын ук" - сүзлекнең тиешле бүлек һәм бүлекчәләренә җибәрә _ 1; 3 -→ "уңга күрсәткән нечкә ук" - башка сүзгә җибәрә торган мәкаләләрдә кулланыла _ 2.1 -| "вертикаль сызык" - аннан соң паремия вариантларында кулланылыш саны турындагы мәгълүматлар китерелә _ 2.1; 2.2; 2.3 -/ "кыек сызык" - a) ахырлары охшаш булган сүз формаларының саны һәм b) әлеге сүз -фо��маларының кулланылыш саны турындагы мәгълүматлар арасында тора _ 2.2 -, "өтер" - паремия вариантларының номерлары арасында тора _ 2.1 -; "нокталы өтер" - паремия номерлары арасында тора _ 2.1 -: "ике нокта" - паремия номерларында вариант номеры алдында тора _ 2.1 -<...> "почмаклы җәяләрдә күп нокта" - текстның кыскартылган урыннарын күрсәтә _ 1 -[ ] "квадрат җәяләр" - анда әдәбиятка сылтамалар китерелә _ 1 -( ) "түгәрәк җәяләр" - анда сүз формаларының бөтен паремияләрдә яки бер паремиядәге -кулланылыш ешлыгы турындагы мәгълүматлар китерелә _ 2.1; 2.2; 2.3 -" " "куштырнаклар" - анда шартлы билгеләмәнең исеме китерелә _ 3.1 -1 ... 17089 "ак яки кара түгәрәктән соң 1 дән 17089 га кадәрге саннар" - паремияләрнең -номерын күрсәтә _ 2.1 -1 ... 3; 1.1.1 ... 3.3.2 "номерлар (гадәттә, күп баскычлы)" - бүлек һәм бүлекчә исемнәре -башында торалар яисә, уктан _ соң килгәндә, сүзлекнең бүлек һәм бүлекчә номерларын күрсәтәләр _ 1; 2; 3 -(1) ... (1230 | 29) "түгәрәк җәяләрдә 1 дән 1230 | 29 га кадәрге саннар" - сүз формасының -бөтен паремияләрдә яки бер паремиядәге кулланылыш ешлыгын күрсәтәләр _ 1, 2, 3 -1, 2, 3, 4 "өскә күтәрелгән 1 дән 4 кә кадәрге саннар" - сүзләрнең ахыргы өлешендәге хәреф -санын күрсәтәләр _ 2.2 -к. - карагыз -ТХИ - Татар халык иҗаты: мәкальләр һәм әйтемнәр. - Казан: Татар. кит. нәшр., 1987. - 592 б. -НЕЧКӘ БАШ ХӘРЕФЛӘР белән сүз формаларының кире һәм ешлык сүзлекләрендә баш -берәмлекләр басыла _ 2.2; 2.3 -Калын юл хәрефләре белән башка сүзгә җибәрә торган мәкаләләр (сылтамалар) басыла -_ 2.1 -КАЛЫН БАШ ХӘРЕФЛӘР белән конкорданстагы баш берәмлекләр басыла _ 2.1 -■ "тёмный квадрат" - за ним приводится пример употребления - паремия, в которой -представлена заголовочная единица _ 2.1 -○ "светлый кружок" - за ним указывается номер приведённой паремии _ 2.1 -● "тёмный кружок" - за ним указываются номера паремий, в которых встречается заголовочная единица _ 2.1 -▪ "маленький чёрный квадрат" - перед ним приводятся статистические данные _ 2.2 -_ "толстая стрелка вправо" - отсылает к соответствующим разделам и подразделам -словаря _ 1; 3 -→ "тонкая стрелка вправо" - используется в отсылочных статьях _ 2.1 -| "вертикальная линия" - после неё приводятся сведения о количестве употреблений -в вариантах паремий _ 2.1; 2.2; 2.3 -/ "косая линия" - стоит между сведениями a) о количестве слов, имеющих определённую финаль, и b) о количестве употреблений данных слов в татарских паремиях _ 2.2 -, "запятая" - стоит между номерами вариантов паремий _ 2.1 -; "точка с запятой" - стоит между номерами паремий _ 2.1 -: "двоеточие" - в номерах паремий стоит перед номером варианта _ 2.1 -<...> "многоточие в угловых скобках" - обозначает места сокращения цитируемого текста -_ 1 -[ ] "квадратные скобки" - в них приводятся ссылки на литературу _ 1 -( ) "круглые скобки" - в них приводятся сведения о частоте употребления словоформ во -всех паремиях или в одной паремии _ 1, 2, 3 -" " "кавычки" - в них приводится название условного обозначения _ 3.1 -1 ... 17089 "числа от 1 до 17089 за светлым или тёмным кружком" - указывают на номера -паремий _ 2.1 -1 ... 3; 1.1.1 ... 3.3.2 "номера (обычно многоуровневые)" - стоят в начале заголовков разделов и подразделов или, когда идут за стрелкой _, указывают на номера разделов и -подразделов словаря _ 1; 2; 3 -(1) ... (1230 | 29) "числа от 1 до 1230 | 29 в круглых скобках" - сообщают о частоте употреб ления словоформы во всех паремиях или в одной паремии _ 1, 2, 3 -1, 2, 3, 4 "выносные цифры от 1 до 4" - указывают на количество букв в финальной части -слов _ 2.2 -см. - смотрите -ТХИ - Татар халык иҗаты: мәкальләр һәм әйтемнәр. - Казан: Татар. кит. нәшр., 1987. - 592 б. -СВЕТЛЫМИ ПРОПИСНЫМИ БУКВАМИ набраны заголовочные единицы в обратном и -частотном словарях _ 2.2; 2.3 -Полужирными строчными буквами набраны отсылочные статьи (отсылки) _ 2.1 -ПОЛУЖИРНЫМИ ПРОПИСНЫМИ БУКВАМИ набраны заголовочные единицы -в конкордансе _ 2.1 -Бобунова М.А. Фольклорная лексикография: становление, теоретиче ские и практические результаты, перспективы / М.А. Бобунова. - Курск: Изд-во Курск. гос. ун-та, 2004. 240 с. -Бобунова М.А. Конкорданс русской народной песни / М.А. Бобунова, А.Т. Хроленко. Т. 1-4. - Курск: Изд-во Курск. гос. ун-та, 2007. - Т. 1. - 255 с.; Т. 2. - 315 с.; Т. 3. - 187 с.; -Т. 4. -174 с. -Галиуллин К.Р. Муса Җәлил. "Моабит дәфтәрләре" теле: сүзлек = Муса Джалиль. -Язык "Моабитских тетрадей": словарь / К.Р. Галиуллин, Р.Н. Кә римуллина, Л.С. Минһаҗева. - Казан: Мәгариф, 2006. - 255 с. -Галиуллин К.Р. Словарь языка русских пословиц и поговорок конца XVII - первой -половины XVIII века: сборник пословиц Петровской галер еи / К.Р. Га лиуллин, Д.А. Мартьянов. - Казань: Казан. гос. ун-т, 2006. - 188 с. -Галиуллин К.Р. Габдулла Тукай: шигърият теле: сүзлек = Габдулла Тукай: язык поэзии: -словарь. 2 китапта / К.Р. Галиуллин, Р.Н. Кәримулл ина. - Казан: Мәгариф, 2009. - 1 кит. 503 б.; 2 кит. - 527 б. -Исәнбәт Н.С. Татар халык мәкальләре: мәкальләр җыелмасы: 3 томда / Н.С. Исәнбәт. - 2 нче басма. - Казан: Татар. кит. нәшр., 2010. - Т. 1. - 622 б.; Т. 2. - 748 б.; Т. 3. 799 б. -Карпова О.М. Словари языка писателя / О.М. Карпова. - М.: Изд-во Моск. полигр. -ин-та, 1989. - 108 с. -Компьютерная лингвография / науч. ред. Н.К. Замов, К.Р. Галиуллин. - Казань: Изд-во -Казан. ун-та, 1995. - 119 с. -Нәбиуллина Г.Ә. Татар халык мәкальләрендә кушма җөмлә синтак сисы / Г.Ә. Нәбиуллина. - Казан: Школа, 2003. - 207 б. -Мөгътәсимова Г.Р. Татар халык мәкальләренең лексикасы: искергән сүз ләр, диалектизмнар һәм рус-европа алынмалары / Г.Р. Мөгътәсимова. - Казан: Казан дәүләт ун-ты, -2005. - 191 б. -Русская авторская лексикография XIX-XX веков: антология / сост. Е.Л. Гинзбург -и др. - М.: Азбуковник, 2003. - 511 с. -ТХИ - Татар халык иҗаты: мәкальләр һәм әйтемнәр. - Казан: Татар. кит. нәшр., -1987. - 592 б. -Фёдорова Э.Н. Татар халык мәкальләрендә гарәп һәм фарсы алынмалары (Н. Исәнбәтнең өч томлык "Татар халык мәкальләре" җыент ыгы буенча) / Э.Н. Фёдорова. - Казан: -Казан дәүләт ун-ты, 2004. - 249 б. -Шестакова Л.Л. Русская авторская лексикография: теория, история, соврем енность / -Л.Л. Шестакова. - М.: Языки славянской к��льтуры, 2011. - 461 с. -Юсупова Ә.Ш. Татар паремияләренең теле / Ә.Ш. Юсупова, Г.Ә. Нә биул лина, -Э.Н. Ден мөхәммәтова, Г.Р. Мөгътәсимова. - Казан: Ихлас, 2010. - 320 б. \ No newline at end of file